HET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Verwacht offensief z.o.
Helmond begonnen
Bruggenhoofd Dieden
hofen uiteengeslagen
Franco interneert de
blauwe divisie
Britse activiteit, in Limburg
Bruggenhoofden bij
Ell en Heel
Vri jlieidsvragein
Een halve liter
spiisolie
Nederland en Lotharing HET DAGBLAD
Britten bij Weert
in de aanval
Andorra door Franse
gendarmes bezet
Politieke onrust in België neemt toe
Rembrandt
Offensief over een breed front
tegen het Maasbruggenhoofd
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER, 15 Nov. Het opperbevel
der weermacht maakt bekend:
,.De Engelsen zijn gisteren in het
gebied ten Zuidoosten van Helmond
overgegaan tot de verdachte aanval.
Hun voorbereidingen daartoe waren
reeds geruime tijd door ons waar
genomen en beschoten. Op vrij breed
front zijn felle gevechten ontbrand.
Ten zuiden van Diedenhofen heb
ben onze grenadiers het vijandelijke
bruggenhoofd geheel uiteengeslagen
en verscheidene honderden gevange
nen gemaakt, Eij Gravelotte en ter
weerszijden van de Seille zijn zij in
felle afweergevechten gewikkeld.
Duitse tankformaties hebben in het
gebied tussen de Nied en Moerchin-
gen nieuwe omsingelingspogingen
van den vijand verijdeld. 22 Ameri
kaanse tanks werden vernietigd.
Ondanks hardnekkige afweer van
onze stellingstroepen is de tegenstan
der er bil nieuwe aanvallen tussenbet
RijnMarnekanaal en Baccarat ln ge
slaagd terrein te winnen. Ter weers
zijden van de bovenloop van de Doubs
heeft de vijand zijn aanvallen ten
westen van Montbellard hervat. Er
kwamen felle stellingsgevechten tot
ontwikkeling.
Van onze vestingen en steunpunten
ln het westen komt verder bericht
over artilleriestrljd en bedrijvigheid
van stoottroepen.
Het stedelijk gebied van Londen en
het gebied van Antwerpen hebben op
nieuw het doelwit gevormd van ver
sterkt lange-alstandsvuur.
In Midden-Itallë hebben onze grena
diers tussen Modlgllana ëh de Romag-
na. ten noordoosten van Forll, de
voortgezette Britse aanvallen voor
nieuwe stellingen algeslagen.
Ondanks slecht weer en grote ter-
relnmoellijkheden verlopen onze mars
bewegingen op de Balkan en ln het
FinsNoorse grensgebied volgens de
plannen.
Onder, de bescherming van zware
Britse zeestrijdkrachten heeft de vij
and opnieuw getracht te landen op
het eiland Mllos ln de Ege'ische Zee.
Het dappere garnizoen sloeg hem weer
terug.
In het gebied ten oosten van Boe
dapest zetten de bolsjewieken op breed
front hun doorbraakaanvallen voort
met sterke infanterie- en pantser-
strijdkrachten. Tegenover de ln het
zwaarste vuur volhardende tanks en
grenadiers konden zij geen beslissende
terreinwinst behalen. Op enkele pene-
tratleplaatsen werd het front door
tegenaanvallen vol elan weer gesloten.
Bij ophelderend weer hebben de bols
jewieken ten zuiden van Ungvar tal
rijke aanvallen met troepen ter sterkte
tot een regiment uitgevoerd. ZIJ wer
den, ondanks sterke steun van artille
rie en slagvliegers, voor onze 6telllngen
uiteengeslagen, 20 tanks der bolsje
wieken werden daarbij vernietigd.
Aan de rest van het oostelijk front
ls het niet tot gevechten van grotere
omvang gekomen.
ZURICH, 15 Nov. Volgens een
bericht van Exchange uit Madrid
verluidt, dat generaal Infantes, de
chef van de Spaanse blauwe divisie
die tegen de Sowjet-Unie heeft ge^
streden en de broeder van den gene
raal, kolonel Infantes, door Franco
in de gevangenis zijn geworpen en
dat de soldaten van de'blauwe divi
sie in concentratiekampen zijn ge
ïnterneerd. Het bericht van Exchange
voegt hieraan toe, dat dit een ken
merkend licht werpt op de ontwikke
ling in Spanje. De actie is klaar
blijkelijk een tegemoetkomen van de
republikeinen.
Departement van* Sociale Zaken
DEN HAAG. 14 Nov. In verband
met de brandstoffenschaarste wordt
de hoofdzetel van het departément
van Sociale Zaken met Ingang van 15
November 1944 gedurende de winter
maanden overgebracht naar het ge
bouw van de Rijksverzekeringsbank
(Apollolaan 15) te Amsterdam (tel.
95151). Daar werden gevestigd
de secretaris-generaal. de afde
ling arbeid I, de afdeling algemeen
secretariaat en een gedeelte van het
Rijksarbeidsbureau. Van dit laatste
worden namelijk de afdelingen vak
ontwikkeling en sociale Jeugdzorg, ge
bouwen en materialen, personeelsza
ken en sociaal-economische documen
tatie en statistiek gehuisvest ln het
gebouw van de N.I. Handelsbank (Sin
gel 250, tel. 47771).
De afd. arbeid II. de afd. sociale
bijstand en de aldeling comptabili
teit van het departement van Sociale
Zaken blijven gevestigd ln het Bunge-
huis. Spulstraat 198 te Amsterdam,
terwijl het staatstoezicht op de zie
kenfondsen en de afdeling arbeidsver-
zekèrlne in het gebouw Singel 250 te
Amsterdam gehuisvest blijven.
De afdeling wachtgeldregelingen
wordt-thans ln haar geheel gevestigd
Emmapark 6, te Den Haag.
Staatsplechtigheid voor Nowotny
WENEN, 15 Nov. Óp bevel van
tien Führer heeft een staatsplechtig
heid plaatsgevonden voor den gesneu
velden Duitsen Jachtvlleger Walter
Nowotny, drager van de hoogste Duit
se onderscheiding voor dapperheid: het
eikenloof met de zwaarden en briljan
ten behorende bij het Ridderkruis van
het IJzeren' Kruis en overwinnaar in
258 luchtgevechten.
De Gaulle naar Moscou
STOCKHOLM, 15 Nov. Naar uit
Parijs gemeld wordt, heeft De Gaulle
een uitnodiging van Stalin voor een
bezoek aan Moscou aanvaard.
Algemene verkiezingen in Egypte
STOCKHOLM. 15 Nov. Woensdag
ls het Egyptische parlement ontbon
den. zo meldt Reuter ült Caïro. In
December zullen algemene verkiezin
gen worden gehouden.
Voor stal- en voertuigyerlichting
geen kaarsenbonnen
DEN HAAG, 15 Nov. Geduren
de de tweede periode, lopende van
1 December 1944 tot en met 31
Januari 1945, zullen de distributie
diensten geen bonnen voor kaarsen
ten behoeve van stal- en voertuig-
verlichting verstrekken,
Ie JAARGANS No. 120
VRIJDAG, 17 NOVEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 3t, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of/f 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
BERLIJN, 15 Nov. In de middag
uren van gisteren, aldus meldt Inter-
inf, is het tweede Britse leger in Zuid
oost-Nederland, na een trommelvuur,
dat verscheidene uren duurde, over
een breed front het offensief begon
nen, dat zich reeds sedert lange tijd
had afgetekend. Er ontstonden reeds
spoedig zeer zware gevechten in het
gebied van Meijel, alsmede bij Britse
pogingen de ten westen van Venlo
liggende kanalen over te .steken. Ook
's nachts zetten de Britten hun hevige
aanvallen, onder het verlichten van
het slagveld met schijnwerpers, voort
De Duitse troepen hadden doeltref
fende maatregelen genomen om ener
zijds het trommelvQur uit verschei
dene honderden kanonnen zonder al
té grote verliezen te doorstaan en
anderzijds de aanvallers tot grote
offers te dwingen. De Britten wisten
verscheidene kleine bruggenhoofden
Dr. H. Colijn overleden
DEN HAAG. 16 Nov. Dr. H
Colijn is onlangs aan de gevolgen
van een ernstige ziekte overleden.
Hij heeft ln het Nederland voor de
oorlog een belangrijke rol gespeeld,
zoals ook wel blijkt uit zijn levens
loop, die wij hier in het kort laten
volgen.
Geboren 22 Juni 1869, opgeleid
voor onderwijzer, daarna te Kampen
voor officier. In 1892 als tweede lui
tenant naar Indië, expeditie naar
Lombok (Willemsorde 4de kl.), be
stuurder in Atjeh (eresabel, Willems
orde 3e kl.)„ adjudant van Van
Heutsz. 1907 uit militaire dienst, ver
schillende bestuursfuncties in Indië.
Van 1909 tot 1914 in de binnenlandse
politiek, lid der Tweede Kamer, mi
nister van Oorlog en van Marine. In
1914 diretteur der Bataafse Petro-
leum-Mlj., lid der Eerste Kamer. Na
1922 weer in de binnenlandse poli
tiek, opvolger van dr. Kuyper als
voorzitter der A.-R. Partij en hoofd
redacteur van „De Standaard". In
1923 minister van Financiën. 1925
kabinetsformateur, daarna nog vier
malen "(1933, 1935. 1937, 1939).
Dr. Colijn was een overtuigd aan
hanger van de liberale economische
principes met een neiging tot het
aanvaarden van het patriarchale
leidersbeginsel. Zijn persoonlijk op
treden bezorgde hem gezag op dp in
ternationale kapitalistische conferen
ties, waar hij vaak Nederland ver
tegenwoordigde.
te vormen bij El en Heel, waarom op
het ogenblik nog fel wordt gestreden.
Behalve wederzijds stoorvuur der ar
tillerie, wordt uit het gebied van Aken
niets bijzonders gemeld.
Op de zevende dag van de slag ln
Lotharingen hebben de Amerikanen
onder het in de strijd werpen van
sterke pantserformaties thans ook
frontaal van het Zuiden en het Westen
uit het bruggenhoofd van Metz aan
gevallen. Buitengewoon fel waren de
gevechten op de Zuidelijke flank van
dit operatiegebied, ln het bijzonder bij
de plaats Jouy aan de Moezel. Hier
ontstond onder voortdurende aanvoer
van nieuwe strijdkrachten een afwls-
selènde strijd, die nog steeds voort
duurt. Ook ten Zuiden en tert. Zuid
oosten van dit bruggenhoofd onderna
men. de Amerikanen talrijke aanvallen,
waarbij zij ondersteund werden door
sterke pantserstrijdkrachten. In het
middelpunt van deze gevechten ston
den de plaatsen Landroff en- Baron-
vllle. Na hevige gevechten om de
ruïnes werd Baronvllle ln de late mid
daguren prijsgegeven. Een aanval uit
Zuidwestelijke richting op Mörchlngen
bleef óf in het spervuur der Duitse
batterijen steken óf werd volkomen
door de pantserafweerkanonnen uit
eengeslagen. Na een lange gevechts
pauze ontstonden ook ln het gebied
van Eaccarat wederom felle gevechten.
Alle aanvallen stortten op de Duitse
hoofdverdedigingslinie ineen.
In Finland veWopen de Duitse bewe
gingen volgens de plannen. De eerste
sneeuwstormen kondigen het naderen1,
van de winter aan, die grote operaties
onmogelijk mankt.
Ten Oosten van Boedapest hebben
de Duitse troepen zich op tevoren in
gerichte stellingen gedlstancieerd Ver
scheidene aanvallen bij Gyoemroe. de
westelijke hoekpijler van het verdedi
gingssysteem, werden afgeslagen. Na
dat het de Sowjet-Russische troepen
niet gelukt was de stad Jaszbereny ln
een frontale aanval te nemen, wierpen
zij ter weerszijden van de spoorweg
verse formaties ln de strijd. De Duitse
troepen dlstancieerden rich hier op "de
SiSÏÏIn hoordr,rrde11sliiBslli)le en de
verdedigers der stad. die reeds drie
maal ton bezetter had gewisseld, wa-
mlï™ gedwongen de brandende
geven Van l),aa,s °P te
NE S?rrfsP°h'!ent van het
Westen, Haltensleben,
fia i gebied van Venlo zUn
ge'rokktn60 0ver. een breed front op-
ff 1 br°beren. nadat de Dult-
i uitwljkbeweglng vilt zuidelijk Ne
derland tot achter de Maasmond het
van hPfVOOr teen Pult£e Uankaanval
van het westen uit op hun tot Nij
megen vooruitgeschoven corridor heeft
doen verdwijnen, een doorbraak te on
dernemen naar het Roergebied Daar
een dergelijke actie te verwachten
was, moet het resultaat daarvan reeds
thans meer dan dubieus geacht wor
den.
De wet op de Arbeidsplicht ls ln
Finland met Ingang van 5 Nov. opgë-
heven.
Langébaerdtis een andere merk
waardige figuur uit het Edamse mu
seum. Hij leefde van 1528 tot 1606 en
ivas 0.772. weesmeester van de stad.
De bevolking vond een bestaan in de
scheepvaart, velen bleven op zee en
het ambt van weesmeester had dien
tengevolge wel ietste betekenen.
Pieter Dirksz was vermaard om zijn
lange, rossige baarddie twee en een
half maal zijn lichaamslengte had.
Evenals de Grote Meydt was hij ge
woon zijn merkwaardige sieraad op
de kermissen te laten kijken. Hij was
een goedaardig man: het geld, dat
hij op de kermissen ontving droeg hij
trouw af aan het weeshuis. Men zegt,
dat eens in Haarlem een nieuwsgie
rige vrouw zo hardhandig aan de
baard getrokken heeft dat „dezelve
inkromp, hetgeen hem zware pijn
veroorzaakte". Tot vreugde van de
Edammer meisjes is 's mans kinver
siering later weer tot de oude leiigte
aangegroeid. (Foto 'A.P.-Breyerj.
Regering-Bonomi zou zijn
afgetreden
MILAAN, 16 Nov. De correspon
dent van United Press te Rome deelt
mede. dat de regering Eonomi in
de deze week gehouden minister
raadszitting het besluit zou hebben
genomen om in haar geheel af te
treden.
De zon gaat heden onder om 16.45
uur en morgen op om 8.07 uur.
Maan op om 9.22 en onder om 18.01'
uur.
E.K. 23 Nov., V.M. 30 Nov., L.K.
7 Dec.* N.M. 15 Dec.
Niet 20 heel lang geleden heeft de
Belgische premier Pierlot „aan
gedrongen" op nauwe samenwerking
tussen Engeland. Frankrijk, België en
Nederland. Hij deed het in een onder
houd met Eric Wlggon, een corres
pondent van de Britse „Observer",
en R^dio-Oranje vond niet geheel ten
onrechte de zaak belangrijk genoeg
voor een bericht. Belangwekkender
dan allerlei vage gemeenplaatsen over
ideële samenwerking zijn intussen de
gegevens, die over de aard van het
door Pieriot bedoelde contact bekend
werden. Daartoe behoort de „uitwis
seling" van steunpunten.
Zelfs de meest optimistische Neder
lander zal niet in redelijkheid ver
wachten, dat hij, wanneer hij aan
het Britse rijk Hoek van Holland en
Den Helder voor strategische doelein
den afstaat, daarvoor Dover en Ply
mouth terug ontvangt. De strate
gische „uitwisseling" moet dan ook
kort en goed betekenen, dat de West-
Europese landen tot Brits of Anglo-
Amerikaans bruggenhoofd worden ge
maakt. En in dit verband is het bij
zonder leerzaam, dat Pierlot een
Nederlands-Belgisch accoord' reeds
als voldongen feit bekend maakte.
Sindsdien is in de Engelse „Times"
een hoofdartikel verschenen, dat alle
twijfel over het auteurschap van het
veelbelovende militaire contact weg
vaagt.. Dit hoofdartikel knoopt name
lijk bij Pierlofc's klaarblijkelijk door
Londen geïnspireerd^ mededelingen
aan en betoogt vervolgens, dat ook
Nederland en Noorwegen, wanneer ze
eenmaal zijn „bevrijd", wat de samen
werking met Engeland betreft, „onge
twijfeld soortgelijke opvattingen zul
len hebben".
Het is opvallend, dat daarbij de in
ternationale veiligheid weer eens als
argument dienst doet en dat de
Times met veel vuur pleit voor „een
bastion ter bescherming van het wes
telijk halfrond", dat aldus onder En-
geland's leiding tot stand moet ko
men. Men vraagt zich af, waartegen
het westelijk halfrond dan' zo drin
gend beschermd moet worden, wan-
neer Duitsland aanstonds verslagen
en voorgoed versplinterd is. terwijl de
brave Sowjet-Unie zich sedert de vol
strekte overeenstemming met- haar
bondgenoten natuurlijk aan geen
demcoratiscne eigendommen ver
grijpt. Met of zoftder noodzaak laat
die bescherming echter voor een Ne
derlandse zelfstandigheid in geen ge
val ruimte. „Het zal (aldus de Times)
niet. langer een kwestie zijn van
Engelse garanties aan andere volken,
maar van een gemeenschappelijk be
leid en gemeenschappelijke voorberei
ding tot dat beleid".
Zou dan wellicht het onwaarschijn
lijke geschieden en het kleine Neder
land naast het grote Engeland in die
„voorbereiding tot een gemeenschap
pelijk beleid" de rol van gelijkberech
tigde spelen? De Times is openhar
tig genoeg om daarover geen illusies
te laten. Ook de economie der betrok
ken landen zal volgens het blad na
melijk „gemeenschappelijk" moeten
zijn. Dit. geschiedt volgens de Times
onmiddellijk na de bevrijding op
grond van het volgende program:
Engeland stelt- vast wat de andere
landen van het „Westeuropese bas
tion" nodig hebben en wat Engeland
daarvan kan leveren, Engeland
stelt vast wat de andere landen kun
nen produceren en van het geprodu
ceerde verbruiken kunnen. „De En
gelse regering moet daarbij een lei
dende rol spelen. Het bezoek van mi
nister Churchill en minister Eden
aan Parijs zal misschien een aanspo
ring zijn tot een actie, die al te lang
is uitgesteld".
Hoeveel Nederlanders, die in vrees
leven voor het „Duitse juk" in een
toekomstig Europa, hebben oren om
de vrijheidsvragen te verstaan, die de
innes hier (de namen van Churchill,
Eden en Pierlot bewijzen het) in of-
riclele opdracht aan de orde stelt en
die volgens een Reuter-bericht inmid
dels binnenskamers reeds met de
emigrantem-egeringen blijken te zijn
beantwoord, vóór de betrokken vol-
kuanen vieren? "bevri^dinghebben
De laatste vetbon
van dit jaar
DEN HAAG, 16 Nov. In de dis'
tributiekringen Den Haag <317, 670.
671. 672. 314). Rijswijk (385), Voor
burg (-409). Waasenaar (414). Celtt
(303), G.ouda (312), Vlaardingen
(407), Maassluis (351), Leiden (340),
Hillegom (331), Katwijk (333), Noord-
wijk (364), Oegstgeest (367). Amster
dam (174), Bussum (181), Hilversum
(194), Laren (197), Weesp (209),
's-Graveland (186), Haarlem (187),
Heemstede (190), Zaandam (214) en
Wormerveer (213) ls met ingang van
Vrijdag 17 November bon 295 van de
tweede noodkaart geldig verklaard
voor het kopen van 450 gram of een
halve liter spijsolie. Deze olie kan bij
bepaalde daartoe aangewezen winke
liers worden betrokken; desverlangd
zullen de distributiediensten een op-
save verstrekken van de adressen
Men dient voor het afhalen van deze
olie goed gereinigde Hessen of ander
verpakkingsmateriaal mede te bren-
V
gen, daar deze ln.de winkel gevuld
zullen worden.
De aandacht van het publiek wordt
,°P gevestigd, dat, behalve voor
kleine kinderen, vóór liet einde van
net jaar geen andere bonnen voor
net kopen van boter, margarine, ve»l
of olie kunnen worden aangewezen,
zodat men hiermede met de verdelia
van zijn rantsoen over deze
rekening dient te houden.
ln het voornemen te
liggen het Griekse leger onder Engelse
leiding weer op te bouwen. Dit blijkt
uit een- bericht van Reuter, volgens
net welk de opperbevelhebber van de
Britse troepen Ju Griekenland reeds
deelneemt aan de zittingen van het
Griekse ministerie van oorlog.
Naar Reuter meldt, ls te Cardiff
een staking uitgebroken van 1400
havenarbeiders, waardoor belangrijke
werkzaamheden stil kwamen te liggen.
'tJlTecteurt H. J. Kerkmeester, Buv
Bum; hoofdredacteur: Hendrik Lindt,
Amsterdam; plv, hoofdredacteur; lr. A.
H. de Haas van Dorsser, Haarlem:
binnenland: J. v. Grieken; illustratie
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M. Wolters; muziek:
G. K. Krop; eport: J. J. LIber; adverw
tentjes: A, H, hammers» allen te Am.
■teraam.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER. 16 Nov. Het opper
bevel der weermacht maakt bekend:
Aan heb westelijke front zijn onze
troepen in zuidoostelijk Nederlónd
en in het grensgebied van Lotharin
gen in verbitterde afweergevechten
gewikkeld met de aanvallende vijan
delijke divisies. Tusschen het Noor
derkanaal bij Weert en de Belgische
grens hebben zich uit de aanvallen
van sterke Engelsche tankformaties
zware gevechten ontwikkeld.
Ten noordoosten en oosten van
Diedenhofen is de slag na een korte
pauze opnieuw ontbrand. Pas na
zware, wisselvallige gevechten ge
lukte het aan vers aangevoerde
Amerikaanse pantserstrijdkrachten
terrein te winnen en het bruggen
hoofd op de ojstelijke oever varr de
Moezel uit te breiden. In het gebied
van Metz duren felle afweergevech
ten met de concentrisch aanvallende
vijandelijke strijdkrachten Voort.
Ten oosten van Gravelotte werd de
vijand weer uit een penetratieplek
verdreven. Onze grenadiers en tanks
wisten ondanks sterke vijandelijke
druk het strijdgebied tussen de
bovenloop vAn de Nied op Frans ge
bied en Dieuze te behouden.
In Mörchlngen konden de Amerika
nen na verbitterde gevechten binnen
dringen. Ten zuiden van Dleóze wer
den door onze tegenaanvallen belang
rijke heuvels heroverd, waarbij vijan
delijke tanks ln vrij groten getale wer
den vernietigd. In het gebied tussen
het RijnMarnekanaal en de boven
loop van de Meurthe. alsook aan
weerszijden van de bovenloop van de
Doubs duren de plaatselijk begrensde
gevechten om vijandelijke penetratie-
plekken voort.
Wederom lag het vuur van onze ver
geldingswapens op Londen en Ant
werpen.
ln Mldden-Italië ls de Britse aan
valsgolf voorlopig uitgeput. Noch ln de
Romagna noch ln de bergen tussen
Forll en Modlgllana is de vijand weer
tot de aanval overgegaan.
Op de Balkan '-ebben onze mars-
groepen de gebieden ten noorden van
de lLnle Elbasanl-Skoplje bereikt.
In het gebied ten oosten van Boe
dapest zijn hernieuwde grote aanval
len der bolsjewieken na geringe aan
vankelijke successen mislukt. Negen
vijandelijke tanks werden vernietigd.
Aan de gehele rest yan het ooste
lijke front bleef de gevechtsactiviteit
ook gisteren gering.
Verdere vernieling aan
Moerdijkbrug
BERLIJN, 17 Nov. De grote
brug over de Moerdijk, die reeds
enigetijd geleden door de .Duitse
troepen onbruikbaar werd gemaakt,
ls thans door een „Sprengkommando"
der oorlogsmarine zo grondig ver
nield. dat «een herstel binnen afzien
bare tijd onmogelijk is. De reeds be
staande opening is tot 3 70 meter ver
breed en een brugpijler is volkomen
uit elkaar gereten. Delen der brug
liggen in de-vaargeul, zodat het
scheepvaartverkeer in het Hollands
Diep voorloDis onderbroken is.
Voor de westkust van Noorwegen
deed een sterke formatie Britse krui
sers en torpedojagers een aanval op
een Duits convooi. Onze lichte be-
velllgingsstrljdkrachten aanvaardden
de strijd ondanks een meer dan 25-
voudige overmaoht la artillerie van
den vijand en bonden .in even held
haftige als opofferende gevechten de
vijandelijke formatie zo lang, totdat
belangrijke delen van ons convooi de
haven van bestemming hadden be-
ie Anglo-Amerikaanse terreurvllegers
wierpen overdag verspreid bommen op
westelijk en zuidelijk rijksgebied Des
nachts werden de rijkshoofdstad en
plaatsen ln westelijk Duitsland door
Britse stoorvliegtulgen aangevallen.
STOCKHOLM. 17 Nov. Volgens
een Reuterbericht heeft het ministe
rie van Buitenlandse Zaken van De
Gaulle vandaag medegedeeld, dat
Dinsdag honderd Franse gendarmes
de staat Andorra ln de Pyreneeen
hebben bezet.
De woordvoerder van het Gaullis
tische ministerie van Buitenlandse
Zaken verklaarde, dat de chef van de
voorlopige Franse regering, op grond
van zijn volmachten als mederegent
van Andorra, tot do bezetting heeft
besloten om de orde te handhaven en
omdat de veiligheid ln de dalen der
Pyreneeën bedreigd wordt. Het besluit
tot het binnentrekken van de gen
darmes ln Andorra werd genomen op
grond van het relt. dat eind November
de Pyreneeëndalen aan de Franse zijcie
gewoonlijk door sneeuw geblokkeerd
zijn. De andere mederegent, de bis
schop van Urgel. werd van de maatre
gel in kennLs gesteld. De
zone voor de Spaans-republikeinse
troepen aan de Frons-Spaanse grens is
van twintig tot veertig kilometer uit
gebreid. m
Generaal Marlo 'Roatta. die chef
van de Italiaanse generale staf was.
toen maarschalk Badoglio de wapen
stilstand ondertekende, ls op bevel van
de met de zuivering belaste commissie
gearresteerd.
Dinsdag ls het stoffelijk over
schot van Lord Moyne pér vliegtuig
uit Caïro te Londen aangekomen.
Volgens een bericht van Radio
New York heeft Roosevelt de uitnodi
ging naar Parijs te komen aanvaard.
Een nauwkeurige datum werd nog niet
bekend gemaakt.
In de nabijheid van de Frarjse
grens bij Damvant zijn Zwitserse offi
cieren met een automatisch wapen be
schoten, waarbij een Zwitserse kapi
tein werd-gedood.
In de Wilhelmstrasse ls op een
desbetreffende vraag bevestigend ge
antwoord. dat de Duitse gezant te
Stockholm. Thomsen, voor enige dagen
te Berlijn ls om rapport uit te bren
gen.
Vrijwilligersbataljon Jeugdstorm
DEN HAAG. 16 Nov, ln een bij
eenkomst van Jeugdatormlelders te
Berlijn ls besloten tot oprichting van
een vrijwilligersbataljon van de jeugd
storm. Vrijwilligers voor dit bataljon,
die de 16-jarlge leeftijd hebben be
reikt. kunnen zich mondeling dan wel
schriftelijk aanmelden: Duymaer van
Twlststraat 42. Deventer. Voor Duits
land luidt het adres: „Elnsatzatab ger-
manlsche Jugend-Nlederlande"\Kalser-
dftmm 45, Berlln-CJ|arlottenburg.
I, JAARGANG - No. 272 ZATERDAG 18 NOVEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht .31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per weok of f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Communisten treden uit
de regering
STOCKHOLM, 17 Nosu Naar
Reuter uit Brussel meldt.^ljn in ver
band met de communistische eis öe
verzetbeweging en haar organisaties'
geheel in het leger op té nemen,
thans de drie communistische minis
ters der regering Pierlot afgetreden.
Dit aftreden, alsmede het heen
gaan van den minister voor lands
verdediging. wordt door alle politieke
waarnemers als de ernstigste ont
wikkeling beschouwd waarvoor zich
de regering" Pierlot zich tot dusver
geplaatst heeft gezien. In welinge
lichte 'kringen meent men. dat de
nieuwe ministers gekozen zullen wor
den uit de partijen van de rechter
vleugel.
Volgens de Britse Berichtendienst
is men ln bevoegde politieke kringen
te Brussel van mening, dat Pierlot
niet zal willen toegeven aan de eisen
van de linkervleugel tot intrekking
van de wetsvoorstellen betreffende de
verzetsbeweging.
Radiorede Pierlot
Donderdagavond heeft Pierlot ln een
rede voor de Brusselse zender o m. ge
zegd: „Verscheidene weken geleden
heeft de regering de voorwaarden be
kend gemaakt, waaronder dt} leden der
verzetsbeweging tot en met 18 Novem
ber boven alle andere vrijwilligers voor
rang zullen hebben, als zll ln het
leger willen gaan. ZIJ, die niet tot het
leger willen toetreden, moeten tot het
burgerlijke leven terugkeren. Degene
van hen. die nu nog wapens draagt,
zal kennis maken met de gestrengheid
van de wet.
Ik verklaar, dat- de maatregelen be
treffende de Inlevering der wapenen
en de opneming van de verzetsbewe
ging ln het'leger genomen zitn ln vol
ledige overeenstemming met het ge
allieerde opperbevel Nu wordt er een
campagne gevoerd Er wordt gepraat,
geschreven, aangeplakt en opgehitst.
De bedoelingen der regeringen worden
ln een onjuist licht gesteld. De waar
heid ls deze:
Er is een politieke groep, die voor
zich alleen de verdiensten van verzets
beweging en vaderlandsliefde opeist
om daaruit politieke munt te slaan
Engeland en Frankrijk zijn
het eens over Spanje
BERN, 17 Nov. Exchange Tele
graph meldt uit Londen:
Van diplomatieke zijde wordt de
aandacht er op gevestigd, dat in de
loop der conferentie tussen De Gaulle.
Churchill en Eden ook volledige over
eenstemming ls bereikt over het Stand
punt van Frankrijk en Engeland tegen
over het Spanje van FrapCo. Deze ont
wikkeling wordt te Londen des te har
telijker toegejuicht, daar het er tot
dusver naar uitzag, dat juist het
Spaanse probleem aanleiding tot
„meningsverschillen tussen ParUs en
Londen" kon geven.
en onder bedreiging met gewapende
benden haar wil aan de regering op
te dringen. Dat laten wij niet toe. Wij
willen legaliteit. De huidige, abnor
male toestand kan niet blijven voort
duren. De regering heeft bevolen en
men zal moeten gehoorzamen.".
,Na deze verklaring van Pierlot las.
»tle omroeper de volgende mededeling
vaii den bevelhebber van het geallieer
de legercorps ln België voor:
„De maatregelen betreffende de op
neming van de verzetsbeweging ln het
leger en betreffende de Inlevering van
wapenen zijn door bet geallieerde op-'
perbevel goedgekeurd. De geallieerde
troepen zullen de Eelglsche regering
bij de handhaving van orde en rust
terzijde staan. Het opperbevel spreekt
de verwachting-uit, dat het niet tot
onrust zal komen. Zou dat toch het
geval zijn, dan zal het energieke maat
regelen nemen voor de handhaving
van de 'rust,"
Politie krijgt volmachten
Naar Reuter verder meldt, heeft de
Belgische regering den politle-auiorl-
telten in alle gebieden, met uitzonde
ring van de hoofdstad, speciale vol
machten verleend om met Ingang van
Zondag huiszoekingen te verrichten en
verdachte personen te onderzoeken op
wapenen, munitie en militaire uitrus
tingsstukken. Het komende week-einde
wordt te Brussel beschouwd als de
vuurproef voor de regering. In Brussel
voert de verzetsbeweging een paibilet-
tenoorlog en. de algemene politieke
crisis zal de komenae dagen nog scher
per worden.
Donderdagmiddag poogden honderd
leden der Brusselse verzetsbeweging in
uniform nabij het parlementsgebouw
een demonstratie op touw te zetten.
Er v/as een tgrote politiemacht op de
been.
Boodschap van Roosevelt
aan de Sowjet-Unie
STOCKHOLM. 17 Nov. Naar Radio
New York meldt heeft president Roo
sevelt een boodschap gezonden aan
een vergadering, die te New York ge-,
houden werd. ter gelegenheid van de
elfde verjaardag der totstandkoming
van diplomatieke betrekkingen tussen
de Verenigde Staten en de Sowjet-
Unle. In deze boodschap zelde Roose
velt, dat de voortzetting der taak om
ln volkomen overeenstemming een
blijvende vrede te scheppen, de beste
bijdrage ls. die men den Sowjet-
Russlschen bondgenoot kan leveren. De
Brit-se ambassadeur Hallfax zelde bij
deze gelegenheid, dat slechts een
nauw contact tussen de Ver. Staten,
de Sowjet-Unie en Groot-Brlttannië
een herhaling der „tragedie" van dit
ogenblik kan belemmeren.
Stettlnlus. de waarnemende Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken, hield een rede, waarin hij zei-
de: „Het Is mil een grote eer-te spre
ken over de langdurige vriendschap
tussen de Ver. Staten en de Sowjet-
Uni^. De vriendschap tussen onze bel
de landen vormt de nalatenschap van
moeizaam opgebouwde betrekkingen
tussen onze volken. Die betrekkingen
zijn in de beproevingen van deze oor
log versterkt, nu wil onze Inspannin
gen verenigd hebben ln het belang
der gemeenschappelijke zaak.".
De kunst staat wéér eens in het
brandpunt. Er was wat aan te
verdienen. Een stuk linnen met verf
van 137 bij 110 om. bracht op 15 No-
vember te Amsterdam f 225.000.op,
d.w.z, f 15.— per vierkante centimeter.
Enkele bekwame experts of deskun
digen, die er siyiós jaren hun werk
van maken te ontdekken welke hand
tekeningen beroemde meesters op hun
werken hebben vergeten te zetten,
respectievelijk welke beroemde hand
tekeningen op ongetekende werken
zouden hebben kunnen slaan, indien
voormelde meesters niet zo achteloos
met hun naam waren omgegaan, heb
ben n.l. vastgesteld, dat deze 15.000
vierkante centimeter op naam van
Rembrandt zouden moeten worden
gesteld. Vandaar, dat speculanten en
kunstkenners „zeer veel belangstel
ling tonen voor deze veiling
„Wij- moeten blij zijn", suggereert
een krant, „dat dit onwaardeerbare
en ongesigneerde stuk bezit in ons
land blijft en wel in particulier be
zit".
Waarom eigenlijk begrijpt wellicht
menige lezer niet.
En Rembrandt zou hij het be
grijpen?
TIJL.
Franco en de vredesconferentie
STOCKHOLM. 17 Nov. Richard
Law, de Britse minister zonder porte
feuille bij £et ministerie van buiten
landse zaken, heeft heden, volgens
Reuter, ln het Lagerhuis ln antwoord
op een vraag betreffende generaal
Franco en de vredesconferentie de vol
gende verklaring afgelegd: De Britse
regering ls van mening, dat er geen
reden voor ls. dat welk land ook. dat
geen positieve bijdrage heeft geleverd
tot de oorlogsinspanningen der vere
nigde naties, bij de vredesconferentie
of bij welke andere beraadslagingen
ook over het vredesverdrag zou zijn
vertegenwoordigd.
De Nationale Jeugdstorm
ASSEN, 17 Nov. Het etafkwarller
van de Nationale Jeugdstorm deelt
mede, dat het ls gevestigd te Assen.
Torenlaan 4, telefoon >113 (na 18 uur
2504). Ieder lid van de N.J.S. dient
zich per omgaande schriftellik of per
soonlijk met de volgende gegevens aan
genoemd adres te melden: naam, voor
namen, geboortedatum, geboorteplaats,
rang, functie^ stamboeknummer Jeugd
storm, datumvan inschrijving, voor
malig adres, huldig adres en v/aar en
hoe Ingezet.
BERLIJN, 17 Nov In Zuidoost-
Nederland neeft het tweede Britse
leger bij betere weersomstandigheden
7/1 jn offensief tegen het Maasbriaggen-
hoofd over een breed front voortge
zet. Van beide kanten werd met de
grootste verbittering om kleine ter
reinstroken gevochten. Ofschoon de
Britten met grote taaiheid en onder
het inzie strijd werpen van alle hun
ter beschikking staande strijdmidde
len de Duitse stellingen bestormden,
konden zij slechts geringe vorderin
gen maken.
Op ae achtste dag vnn het offen
sief ln Lotharingen lag het zwaarte^
punt bil Sicrck Diccicnholen en ln
het gebied van Mörchlngen. Op belde
plaatsen heed generaal Patton bijzon
der sterke pantserstrlldk:achten ln de
strijd geworpen. Dooi de aanval van
een tunkdlvlsie van tul Moezelbrug-
genhoofd ten noorden van Metz uit
slaagden de Amerikanen erin zich na
wisselvallige gevecljtcn m het bezit te
stellen van het dorp Inglange. Op de
noordelijke flank van het bruggen
hoofd bij Metz 'gelukte het de Ameri
kanen met een andere pantserdivisie
door het Moezeldal tot Voippy door te
dringen.
Andere sterke Amerikaanse tankaan-
vallen op de westelilke flank van de
vesting mislukten even wel door het
élan van de Duitse tegenaanvallen. Ter
weerszijden van het fert Jeanne d'Arc
werden de Amerikanen jna overal op
hun uitgangsstellingen ruggeworpen.
Na het prijsgeven van net dorpje Mör
chlngen werden alle pogingen der
Amerikanen van hier naar het noord
oosten terrein te winnen, verlldeld. In
dezelfde sector bestormden Duitse
volksgrenadiers de plaats GUblingen.
die de laatste dagen meermalen van
bezetter gewisseld had en wisten zich
legen herhaalde tankaanvallen der
Amerikanen te handhaven.
Aan de Bourgondische Poort, ontwik
kelden zlcli eveneens t-r weerszijden
van de Doubs verbitterde gevechten
met gekleurde Franse hulpvolkeren
Hierbij gingen enige dorpen \erlorc...
De beoogde doorbraak werd echter door
het ln de strijd werpen van plaatse
lijke Duitse reserves met succes ver
ijdeld.
Op de zuidelijke flank van het
front ln Koerland worden de teke
nen, die erop wijzen, dat de Sowjet-
Russen spoedig weer tot een offen
sief zullen overgaan, talrijker. Vooral
ln het oude penetratiegebled ten
noorden van Valnode concentreren de
De zon gaat heden onder om 16.43
uur en morgen op om 8.08 uur.
Maan op om 10.31 en onder om
18.41 uur.
E.K. 23 Nov., VJVf. 30 Nov. L.K.
7 Dec., N.M. 15 Dec.
Oproep aan de jeugd
van Nederland
Het Rijkscommissariaat meldt:
Dulzentlpn Jongens „en meisjes gin
gen u reeds voor, \Z1J vormen de
Avantgarde voor de wederopbouw van
ons vaderland in het Nieuwe Europa.
Waar - anderen lanterfanten en af
wachten, stelden zij de moedige
daad
De Luchtmacht en de Marine bie
den plaats aan de Nederlandse Jon
gens van 15 tot 21 Jaar'en meisjes tot
25 Jaar als helpers ln de berichten
dienst of bij de afdeling schijnwer
pers. Aarzelt niet, waar het gaat om
het lot van Nederland! Helpt mede,
het lot van on.s vaderland voor
eeuwen vellLg te stellen.
Mooie uniformen, uitstekende ver
zorging en hulsvesting en">een goed
salaris zijn do voordelen. Na vol
brachte dienst voorkeur en steun bij
vrije beroepskeuze ln alle openbare
ambten en arbeid op elk gebied.
Tweemaal per Jaar veertien dagen ver
lof. Opleiding en behandeling geheel
gelijk aan die der Duitse makkers.
Aanmelding en nadere bijzonderheden
ln. Amsterdam, Utr-jchtsestraat 127.
bolsjewieken talrijke divisies en bat
terijen. In dit gebied heerst een le
vendige wederzijdse verkenningsacti
viteit Ook uit Oost-Pruisen wordt
slechts melding gemaakt van bedrij
vigheid door do verkennlngsafdelln-
eCAls gevolg van dc Duitse weerstand
is het bolsjewistische offensief ln
Hongarije met als doel het baanvak
van Boedapest naar Miskolcz. na do
geringe terreinwinst van de vorig©
dag, ovef het geliole front gestokt. Na
cle ontruiming van Jaszarokszalla»
riepen Duitse on* Honvcdtroepen do
Sowjet-Russische tankformaties door
met élan uitgevoerde -tegonaanvallen
een halt toe. Een ln Füzcs-Abony
binnengedrongen bolsjewistisch©
strijdformatle word uit deze plaat©
verdreven en ohtglng maar nauwe
lijks een omsingeling. De gevechten
wérden wederom bemoeilijkt door
aanhoudende regen en sneeuwstor
men.
In Macedonië verlopen de Duitse
operaties ongestoord en de Bulgaren
hebben h'ier de oostelijke Duitse ver
dedigingslinie niet meer aangevallen.
Noodkreet uit België
Jan Moedwil, een- bekend spreker
voor Radio-België, die vier jaar lang
voor de Londense microfoon op
Duitsland heeft gescholden, heeft
dezer dagen in ongezouten bewoor
dingen Zijn t:p' t
van zijn vaderland openbaar ge
maakt.
„De vrijheid en de bevrijding zijn
voor de Betgen afschuwelijke wer
kelijkheid geworden", aldus Jan
Moedwil. Letterlijk vervolgde hij:
„De geallieerde legers vreten ons
elen op. de bevolking lijdt gebrek.
Ik heb steeds de waarheid gezegd
en zal dat blijven doen. En die Ls:
de rantsoenen worden 'steeds meer
ingekrompen, er is arbeidscrisls en
grondstoffencrisis. Een mijnwerkers
staking is uitgebroken, omdat de
mijnwerkers haast geen eten krij
gen. Maar in de nachtclubs en ln
de danslokalen zwelgen de Ameri
kaanse en Engelse officieren in
overvloed daar is feest. Maar de
ware Belgen wonen in de dichtbe
volkte arbeiderswijken en daar heer
sen honger en -ellende. Hoe lang
nog? De Belgen wachten op daden."
Verstrekking van insulins
De directeur van het rijksbureau
voor genees- en verbandmiddelen te
Amsterdam maakt bekend, dat aan
diabetes-patiënten met een insullne-
stamkaart genummerd 8000 en hoger,
dLO van dit bureau tot nog toe lnsuli-
ne-bonnen hebben ontvangen, voor de
nieuwe periode aanvangende 10 De
cember a.s. geen nieuwe bonnen zullen
worden toegezonden, lagen overleg
ging van een aantekening op de ln-
sullne-stamkaart kan Insuline zonder
bon ln ontvangst worden genomen
bij apothekers of apoihiekhouüende
artsen, die hiervan nauwkeurig aan
tekening zullen houden. Deze regeling
ls slechts geldig voor patiënten, bul
ten Amsterdam woonachtig.
directeur: H. J. Kerkmeester, Buv
•urn; hoofdredacteur: Hendrik Lindt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr. A.
H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J. v. Grieken; lllustratl»
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst; M. Wolters; muziek;
G. K Krop; eport: J. J. LIber; adver
tenties: A. EL Lammere, allen te Am-
eteidom. a nj