HIT DAGBLAD
HET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Nieuwe landingspogingen op
Zuid-Beveland verijdeld
Zware gevechten
bij Tilburg
Dr. Göbbels: extensieve oorlogvoering
B ezoimetilieM
Grote slag tussen Bergen
op Zoom en Den Bosch
Straatgevechten in
vele plaatsen
Onze biljartrecords blijven nog
beneden internationaal peil
Eén rantsoen tabak
Duyvelsbroot
Een „uitgooier" van
Van der Pol
Opstand in Slowakije
stort ineen
HOOFDKWARTIER VAN DEN
Ft'HRER, 27 October. Het opper
bevel van de weermacht deelt mede:
Op Zuid-Beveland hebben onze
grenadiers aanvallen van den vijand
uit zijn bruggenhoofd afgeslagen en
nieuwe landingspogineen verijdeld.
Aan de Wester-Sehelde Juren ten
zuiden van Roosendaal de doorbraak
pogingen van de Engelsen en Cana
dezen voort. Eigen tegenaanvallen
ziin aan de gang. In het gebied van
Tilburg worden de zware gevechten
met den op enige plaatsen in ons
front binnengedrongen vijand voort
gezet. Op het westelijke deel van
's-Hertogenbosch ligt vijandelijk
trommelvuur. In de tijd van 20 tot
26 October werden in deze gevcchts-
sectoren 180 vijandelijke tanks ver
nietigd of buitgemaakt.
Voor de Nederlandse kust brachten
beveiligingsvaartuigen van de Duitse
marine een Britse torpedomotorboot
tot zinken.
Na het aanvoeren van versterkin
gen hebben de Amerikanen ln de wes-
telMke Vogezen hun hardnekkige aan
vallen voor het passeren van de be
boste hoogten ten westen van de
Boven-Meurthe, voortgezet. Na harde
gevechten liepen zij voor onze bos-
steunpunten vast of werden door onze
tegenaanvallen verdreven. In het bron-
gobled van de Mortagne sloegen onze
troepen vrij sterke vijandelijke aan
vallen af en verbeterden hun stellin
gen.
In midden-Italië ls de aevechts-
actlviteit verminderd. Afzonderlijke
vijandelijke aanvallen ten noorden van
Xolano zijn mislukt. In de Adrlatische
kustsector werd ten noorden van Mel-
dola een bruggenhoofd van den vijand
over de Ronco uiteengeslagen en wer
den enige honderden gevangenen ge
maakt.
Na harde afweergevechten van vijf
dagen verhinderden onze divisies op
de Balkan de doorbraakpogingen van
sterke vijandelijke strijdkrachten naar
Skoplje ln Macedonië en naar Krajewo
ln het westelijke Morawadal. De vijand
verloor meer dan duizend doden en
dertig stukken geschut.
De opstand ln Midden-Slowakije,
door de bolsjewieken uitgelokt en door
bandieten van verschillende landen,
die uit de lucht werden neergelaten,
gaande gehouden, ls bezig ineen te
storten. Onze gevechtsgroepen drongen
het centrum van het gebied van de
opstand ln de streek AltsohlNeusohl
binnen en vei werden de belde steden.
Tweeduizend ontvoerde Duitsers wer
den bevrijd, voordat het door de ban
dieten reeds gegeven bevel hen dood
te schieten kon worden uitgevoerd
"ti de Beneden-Theiss sloegen Duit
se en Hongaarse troepen talrijke over
zet pogingen van dep vijand al'. Bij de
Vanavond gaat dc zon op om 7.28,
onder 17.19; Zondag: op 7.30, onder
17.17; Maandag op 7.31, onder 17.15.
De «naan komt op en gaat onder:
vanavond: onder 2.36, op 16.34;
Zondag onder 4.01, op 16.58: Maan
dag onder 5.26, op 17~??. De sehijn-
ges alten zijn: 24 Oct. E.K., 31 Oct.
V.M.
ln hevigheid toenemende gevechten in
het gebied van Debreczpn en Nylregy-
haza brachten de Duitse en Hongaar
se formaties de bolsjewieken zware
verliezen toe. Onze tankstrijdkrachten
zuiverden Nyiregyhaza van den vijand
en bevrijdden Hongaarse gevangenen.
BIJ Munkacs, dat volgens "de plannen
ontruimd werd, zijn gevechten met
den achtervolgenden vliand aan dé
gang. Eigen formaties slagvllegtulgen
vielen met succes bolsjewistische
colonnes aan en vernietigden 167
vijandelijke voertuigen
Troepen van het leger en van de
Waffen-ff sloegen aan weerszijden van
de Boeg en aan de beneden Naref
hevige door slagvliegtuigen onder
steunde aanvallen van de bolsjewieken
af.
De felle bosgevechten met den ten
zuiden van Augustow opgedrongen
vijand duren voort. In de slag ln het
grensgebied van Oost-Pruisen ontlast
ten onze tankstrijdkrachten en de In
grijpende Duitse sl&gvliegtuigen ten
zuidoosten van Gumbinnen de in een
zware strijd gewikkelde grenadiers. De
wederom met talrijke tanks en slag-
vliegtuigen aanvallende vijand bleef
na onbelangrijke penetraties steken.
De bevelvoerende generaal van een
legercorps, generaal der Infanterie
Prless. vond ln het brandpunt van fle
verbitterde afweergevechten de helden
dood. Een met élan gelelde tegenaan
val wierp den in Schlossberg binnen
gedrongen vijand weer terug.
In Koerland verbeterden volksgrena-
dters tegen taai verzet van den vijand
hun stellingen. Bolsjewistische aan
vallen ln het gebied van Doblen mis
lukten met zware verliezen voor den
tegenstander. De verdedigers van het
schiereiland Sworbe sloegen concen
traties van de boK'ewIeken uiteen
In het hoge Noorden verijdelden
onze troepen ln onafgebroken gevech
ten van drie weken alle pogingen der
bolsjewieken de 'aan het front van de
IJszee staande Duitse strijdkrachten ln
omsingelende aanvallen te vernietigen.
Grenadiers, bergjagers van het leger
en van de Waffen-#. formaties van
de Duitse marine, alsmede Jacht-,
gevechts- en luchtdoelfonnaties van
de luchtmacht weerden zich ln voor
beeldige wapenbroedevschnp tegen de
stormloop van 12 Sowjet-Russlsche
divisies Infanterie, die met ondersteu
ning van tanks en sterke luchtstrijd
krachten aanvielen. De vijand leed
zware verliezen aan doden en gewon
den. Petsamo en Klrkenes werden ont
ruimd.
De Anglo-Amcrlkanen ondernamen
«wederom terreuraanvallen op Munster.
Hannover. Bielefeld en het Rijnlandse
gebied. Boedapest was het doel van een
nachtelijke Sow jet-Russische lucht
aanval.
Nieuwe tank in de strijd
BERLIJN, 27 Oct. Bij de tegen
woordige gevechten aan het Oostfront
treedt aan Duitse zijde een nieuw
soort type tank. de z.g. „Königstlger"
op de voorgrond. De bepantsering ls
zwaarder dan die van dc ..Tiger",
terwijl ook de bewapening sterker ls.
Naar ln militaire Duitse kringen
verluidt, schijnt dit het antwoord te
zijn op het Sowjetrussische type tank
..Stalin", dat ontstaan ls uit de
..T 34". De nieuwe Duitse tank heelt
zich tijdens de afweergevechten en bij
de laatste tegenaanvallen uitstekend
gehouden.
BERLIJN. 27 Oct. In de afge
lopen nacht stieten Duitse vaartui
gen ter hoogte van IJmuiden op
Britse torpedomotorboten. In een ge
vecht. dat een uur duurde, werd een
der Britse boten tot zinken gebracht
De Duitse vaartuigen leden geen
schade of verliezen.
Ie JAARGANS No. 254
ZATERDAG 28 OCTOBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie; Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
BERLIJN. 27 Oct. Wanneer het
Europese vasteland door het bolsje
wisme ln het bezit zou worden ge
nomen, zou het Avondland zJin einde
hebben gevonden, de storm uit het
Oosten zou de gehele Europese cultuur
onder zich bedelven.
Zo schrijft rijksminister dr. Göbbels
in zlln hoofdartikel van deze week ln
„Das R e 1 c h". waarin hij onder het
opschrift ,.De veranderlijkheid van de
krijgskans" tegelijkertijd erop wijst,
dat in de extensieve oorlogvoering, zo
als zij heden zowel door de Anglo-
Amerlkanen als door de bolsjewieken
wordt uitgevoerd, het zwakke punt
van den tegenstander van Duitsland
ls gelegen en daarmede tevens de aan
leiding tot uiterste krachtsinspannin
gen. die het Duitse volk moet onder
nemen om de oorlog te gijnen gunste
te veranderen.
Dr. Göbbels schrijft in zijn artikel
o.m.: WU hadden van de aanvang van
deze oorlog af steeds slechts het ene
doel ons leven en onze vrijheid te ver
dedigen en ons volk de ontwikkelings
mogelijkheden te verzekeren, die het
ter uitbreiding van zijn nationale be
staan behoeft. Eerst onze vijanden
hebben onze oorlogvoering verder
gaande bedoelingen ln de schoenen
geschoven, die volstrekt verre van ons
waren. Wanneer zu tegen ons het ver
wijt lieten horen, dat wij plannen tot
wereldheerschappij nastreefden, kan
uit hun huidige cynisch-impenalis-
tlsche oorlogvoering gemakkelijk afge
leid worden, wat zij daarmede slechts
hun eigen doelstellingen wilden
camoufleren.
De volken willen een vredestoe
stand. die duurzaamheid belooft Men
kan zich slechts verbazen over de
naïevetelt. waarmede de Intriganten
met ziekelijke fantasie in de vijande
lijke landen hun pleidooi uitspreken
voor een doel van deze oorlog, dat er
op aieerkomt, Midden-Europa te maken
tot een politiek economisch en sociaal
vacuum. Maar zoals er in de atmos
feer geen luchtledig ls. zo is er op
aarde geen machtsle'IIge ruimte. De
opheffing van de ene macht leidt
automatisch tot dc dwang van het op
schuiven van een andere macht, en
wel zal die macht het snelst en
zekerst binnen dringen in de verlaten
ruimte, die daar het dichtst bij ligt
en tevens de grootste kracht ontwik
kelt. Dat kan ln hcjK-*rrztlNvan Euro
pa. zoals de zakeyrstaan, Alleen het
bolsjewisme zijn.
Uit dit feit vloeit voor ons 'de onaf
wijsbare historische plicht voort om
met alle ons ter beschikking staande
krachten een dergelijke mogelijkheid
tegen te houden. Deze poging is alles
behalve kansloos. Het is volkomen,
onzin te geloven, dat de reserves der
bolsjewieken onuitputtelijk zijn. Dat
het Kremlin alles op alles zet, weten
wij. De onder zijn macht staande vol
ken worden daarbij geenszins .gespaard
en wordeD tot het uiterste leegge-
U beschouwt toch puinhopen
niet als een kijkspel? Want
nieuwsgierigheid, naar een an
ders leed is uit den boze.
(Voorlichtingsactie hoofd
inspectie luchtbescherming.)
pompt. Maar ook hier zal eenmaal
een begrensdheid van de bolsjewis
tische gevechtskracht aan de dag tre
den, welke aanleiding geeft tot nieuwe
hoop.
Wanneer wij daaruit niet het recht
mogen concluderen om te verslappen
ln onze eigen Inspanningen, toont deze
omstandigheid toch aan de andere
kant, dat wij op de Juiste weg zijn,
voor zover wij ons zelf geen illusies
maken en ln plaats van te vertrou
wen op ,de hulp van andere volken
alleen bouwen op eigen kracht.
Een extensieve oorlogvoering, zoals
die heden zowel door de westelijke als
door de oostelijke vijanden ten uitvoer
wordt gelegd, bergt ontzaglijke ge
varen in zich. Zij zullen onzen vijan
den niet bespaard blijven. Wij in ieder
geval voeren deze oorlog met het har
de en onbuigzame besluit dc wapens
pas neer te leggen, wanneer wil ons
voortbestaan van ons volk in vrijheid
en waardigheid als beveiligd kunnën
beschouwen.
Churchill aan het woord
STOCKHOLM. 27 Oct. Naar de
Britse Berichtendienst meldt, heeft
Churchill Vrijdag in liet Lagerhuis
gesproken over zijn Jongste besprekin
gen te Moscou. Hij zcide o.a.:
Het huidige stadium van de oorlog
is ernstig en hard en men moet er
rekening mede houden, dat de gevech
ten aan alle fronten nog ln omvang
en hevigheid zullen toenemen De
vijand heeft tweeërlei hoop: ten eerste,
dat hii door het verlengen van de
strijd onze vastberadenheid zal ver
minderen. ten tweede, en dit is nog
belangrijker, dat er onder de drie ge
allieerde grote mogendheden onenig
heid zal bestaan. Natuurlijk kan men
niet verwachten, zo zelde hij, dat drie
grote mogendheden, die onder zulke
verschillende omstandigheden leven,
als Groot-Brlttannlë. de Verenigde
Staten en Sowjet-Rusl&nd. niet m
velerlei opzichten verschillende Inzich
ten zouden hebben over de behande
ling der diverse, talrllke landen, waar
in „de overwinning hunner wapenen
hen heeft gebraent". Men kan het
slechts als een wonder beschouwen,
dat tot dusver alles tussen dc drie
geallieerden zo „solide, zeker en ge-
'zond" is geweest. Dit is echter geen
gewoon proces, doch vereist voort
durende zorgvuldigheid en aandacht.
Churchill merkte verder op. dat hij
uiterst voldaan is over de te Móscou
bereikte resultaten, doch dat er geen
definitieve resultaten bereikt konden
worden alvorens de chefs der drie
regeringen weder bijeenkomen. Hl;
meende, dat dit nog voor het einde
van het Jaar mogelijk zou zijn.
„Onze betrekkingen met Sowjet-
Rusland zijn op geen enkel tijdstip
intiemer en hartelijker geweest. Op
een verrassend omvangrijk gebied kon
den wij volledige overeenstemming
constateren."
- De vroegere resident-generaal van
Tunis. Esteva. en vlce-aamlraal Mar
quis zullen binnenkort terechtstaan.
In de nacht van Donderdag op
Vrijdag heeft Boedapest een zware
luchtaanval ondergaan.
GEEN GAS, tóch een warme hap.
Tal van grote-stadsbeiooners experi
menteren nu met hun kookgelegen
heid. Een fornuisje uit de vorige
eeuw is goud waard, maar met een
oude emmer kan men óók al iets
doen. Hier is er een aan het proef-
koken op het balcon. Straks moet
het geval naar binnen, want de uit
laat moet in de schoorsteen zijn.
Foto A.P.-Griek)
De Duitse legerleiding
BERLIJN, 27 Oct. Naar de
militaire woordvoerder der Wilhelm-
strasse heden op een vraag mede
deelde. berust het opperbevel over
de Duitse legergroep in het Westen
bij Generalfelclmarschall Von Rund-
stedt, terwijl Generaloberst Gude-
rian. de Generalstabschef van het
Duitse leger, de legers in het Oosten
leidt.
Mislukte opmars naar
Roosendaal
BERLIJN. 27 Oct. De groot op
gezette Britse stormloop op dc Duitse
stellingen in Zuidwest-Nederland is
ook gisteren mislukt. Op de linker
vleugel trachtte het eerste Canadese
leger vergeefs naar Roosendaal door
te stoten, Drie plaatselijke penetra
ties werden in de tegenaanval ver
kleind en door Duits stormgeschut
werden zeventien tanks in brand ge
schoten. .De rechtervleugel van het
offensief, die door het tweede Engel
se leger wordt gevormd, kon welis
waar wat terrein winnen, doch ner-
De acute noodtoestand waarin wij
door het naderen van het front
zijn gekomen, stelt ons voor schier
onoplosbare problemen. Na aanvan
kelijke strubbelingen waren wij
tijdens de vier jaren bezetting op een
tamelijk stabiel, zij het ook niet hoog
levenspeil gekomen, dat wel steeds
nieuwe problemen stelde, maar het
vinden van een redelijke uitweg vrij
wel altijd open liet.
Aan deze toestand is plotseling een
eind gekomen. Wij staan nu voor een
gaping op het gebied van voeding,
verlichting, verwarming en kleding,
die het voor een gezin onmogelijk
doet schijnen, de touwtjes ook in de
toekomst nog aan elkaar te knopen.
Daarbij worden de zorgen met het
korten van de dagen en het naderen
van de winter van dag tot dag
groter.
Het spreekt vanzelf, dat ieder er
nog zo goed mogelijk doorheen tracht
te komen en nog probeert te zorgen
zoveel hij kan. Het wordt echter tijd,
dat daarbij wat meer overleg ge
pleegd wordt, dan tot nu toe, zowel
in het eigen belang als in het belang
van de gemeenschap.
Dc houtkappers zullen meer dienen
te bedenken dat het kapoen van jong
groen hout verspilling is en slechts
zinloze vernieling betekeut. De sprok
kelaars zullen zoveel besef moeten
krijgen, dat zij waarschuwingsborden
en hekken op gevaarlijke plaatsen
laten staan, opdat niet de warmte
voor luttele uren gekocht wordt met
het leven van medeburgers. In het
algemeen is er plaats voor de over
weging, dat het rooien van aardap
pels in Drente op het ogenblik heel
wat meer waarde heeft dan het aan
slepen van een ongelukkig stukje
hout uit de omgeving.
Er zijn echter ernstiger dingen.
De nabijheid van het front en de
daarmee samengaande verzwaring
van lasten die ons volk door de strij
dende legers worden opgelegd las
ten die dikwijls nauwelijks meer ge
dragen kunnen worden scheppen
een situatie die voor de zienden in
derdaad het woord waar maakt, dat
geen burgerlijk volk deze oorlog zal
overleven. Willen wij als volk. maar
cok voor de meesten als individu blij
ven voortbestaan, dan zal in deze
tijd. waarin de bevrijdingsactie ons
ongekende moeilijkheden bezorgt,
werkelijk de geest van het socialisme
moeten zegevieren.
Daarbij denke men niet in de eer
ste plaats aan de socialisatie van de
productiemiddelen. De werkelijk ont
stellende kapitaalvernietigingen in
heel Europa en in Nederland in het
bijzonder vernietigingen die het
hart soms doen stilstaan maken
dat na de oorlog de socialistische
geest veel sneller in het financiële
en economische leven zal doordrin
gen dan enkele jaren geleden nog te
voorzien was. Veel belangrijker is op
het ogenblik de „socialisatie van den
mens", de vorming van den mens tot
gemeenschapsmens.
Er zijn duizenden gezinnen, speci
aal die met jonge kinderen, die reeds
nu bijna niet meer uit de moeilijk
heden weten te komen. Daarnaast
zijn er nog duizenden anderen die
nog immer in de veilige beslotenheid
van hun huis betrekkelijk gesproken
zonder zorgen zijn. Hier nu dient het
verantwoordelijkheidsgevoel tegen
over de mede volksgenoten te worden
wakker geschud.
Duizenden moeten leren zien. dat
het kaarsje, dat zij de jonge moeder
brengen meer licht geeft, ook in hun
eigen hart, dan een partij
schaak bij kaarslicht brengen kan.
Dat de vermoeidheid, ontstaan door
de hulp aan anderen, meer verkwikt
dan een buurpraatje of een babbel
tje bij een kopje thee. Die delen van
ons land, waar door de vervoersmoei-
lijkhcden de voedselvoorraden bliiven
opgestapeld, moeten leren beseffen
dat eeh luxe leven daar dat komt
voor! hongersnood betekent voor
duizenden elders over enkele maan
den. Ieder moet leren begrijpen, dat
morsen met. voedsel door onoordeel
kundig opslaan een misdaad is, be
gaan aan ons volk.
Het moet zover komen dat nie
mand meer raapolie stookt voor ver
lichting, omdat hij zich er van be
wust is dat hij daarmee voedsel aan
anderen, dikwijls puur voor genoegen,
onthoudt. Kortom ieder moet weten
dat hij over het. weinige bezit waar
over hij beschikt slechts rentmeester
is ten behoeve van het geheel en dat
het geldt alle volksgenoten, zo
ver een hoger lot niet anders be
schikt. door deze barre tijd heen te
helpen. Hier ligt een mogelijkheid
voor opbloei van het socialisme die
in gunstiger tijden zeker niet in die
mate aanwezig zou zijn geweest.
Wanneer ons volk deze mogelijkheid
grijpt zal het door deze bange win
ter heen komen èn de gesloten weg
vinden naar een nieuwe, betere toe
komst. Vindt het deze weg niet. dan
is het voor nu èn voor later verloren.
gens het verband van het Duitse
front verbreken.
Aanvallen van het Noorden en
Oosten uit op Vught werden afgesla
gen. In Den Bosch vielen slechts
afzonderlijke Britse stoottroepen de
Duitse steunpunten aan, die zich neg
steeds met succes verdedigden. Het
westelijke deel van de stad ligt onder
krachtig artillerievuur.
H.T.M.-diensten verder
beperkt
Met ingang van Maandag 30
October vervallen de stadstramdien
sten te Den Haag van 16 tot 18 uur.
In verband met de duisternis zullen
met ingang van genoemde datum de
morgendiensten een half uur later
beginnen en eindigen.
Ingaande 30 October wordt het tra
ject van de Leidse lijn ingekrompen
tot Den Haag-WachtjeLeiden-Sta-
tion, terwijl de Delftse tram niet
verder rijdt dan Delft-Haagpoort.
De Zondagsdiensten op de buiten
lijnen vervallen met ingang van 5
Noveipber.
DEN HAAG. 27 Oct. De ln Den
Haag gevestigde departementen van
Handel. Nijverheid en Scheepvaart en
van Landbouw en Vlsserll. benevens de
kantoren van het Rijksbureau voor de
Voedselvoorziening ln Oorlogst! ld zul
len met Ingang van heden. 28 October,
voorlopig des Zaterdags gesloten zijn.
Directeur. H J Kerkmeester. Bu»«
rum; hoofdredacteur. Hendrik Llndt
Amsterdam, plv hoofdredacteur. Ir A
H. de Haa9 van Dorsser. Haarlem;
binnenland J v Grieken, illustratie
en opmaak R «Kampstra. volkscul
tuur en kunst M Woltera. muziek:
G K Krop. sport J J Llber adver
tenties. A H. Lammere, allen te Am.
•terdam k 112
1 waren haar patiaensu/eien un gr*=-r
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER. 29 Oct. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
In Nederland werd de vijand in
ons bruggenhoofd ten westen van
Breskens uit een penetratieplek ver
dreven. Up Zuid-Beveland zijn onze
troepen nog altijd in felle strijd ge
wikkeld met den \an het zuiden en
oosten in versterkte mate aanvallen
den vijand. Tussen Bergen op Zoom
en Den Bosch zetten Canadezen.
Engelsen en Amerikanen hun grote
aanvallen voort. Ondariks de hard
nekkigste tegenstand konden onze
troepen tegenover., de overmachtige
vijandelijke strijdkrachten, die in
deze gevechten zware verliezen leden,
niet verhinderen, dat penetraties be
reikt werden. Tegenaanvallen wor
den ondernomen. In Bergen op Zoom
en verscheidene andere plaatsen zijn
felle straatgevechten ontbrand. Bij
plaatselijke gevechten ten zuid
oosten van Helmond wérden .ver
scheidene vijandelijke aanvallen' af
geslagen. Achttien tanks en twee ge
pantserde verl-yenningswagens wer
den stukgeschoten.
Snelle gevechts- en des nachts ope
rerende slagvliegtwlgen vielen ln de
afgelopen nacht een viiandelllke ravl-
tallleringöbasls bil Aken met gcede
uitwerking aan. Tn de westelllke Voge
zen ondernamen de Amerika iw.i in de
bossen tussen Mortagne en Meurthe
ten westen v n St. Dl? sterke aanval
len naar het noord;;i .-:i 7 Ucloosien.
Door onze tegenaanvallen werden r.ij
ln de flank aangevallen, alvorens zij
vrij terrein konden winnen.
Londen werd opnieuw door onze V 1
beschoten.
In Mldden-Itallë vonden ook gisteren
geen belangrijke gevechtshandelingen
plaats. Bij talrllke ondernemingen van
stoottroepen werden den vijand zware
verliezen toegebracht. Verrassende zui
veringsacties van onze beve.lllgingsfor-
matles brachten den benden in Noord-
Itallë zware slagen toe. Zll verloren
meer dan 3600 doden en 82CO gevange
nen ,en de kern van hun zware wa
pens. Hun boskampen en schuilhoeken
werden vernield.
Op de Balkan werd het gebied van
Larlssa volgens bevel naar he' noor
den ontruimd De druk fan de Bulga
ren op onze stellingen tussen het dal
van de Stroemlza en liet gebied ten
Tilburg bezet
In het weermachtsbericht van
Zaterdag werd medegedeeld, dat Til
burg na zware strijd verloren is
gegaan.
Generaal Sf!ï!well van zijn
functies ontheven
STOCKHOLM. 29 Oct. Reuter
meldt uit Washington, dat de: opper
bevelhebber van de Amerikaanse
grondtroepen ln Indië, China en Bir
ma. generaal Joseph H. W. Stllwell. is
ontheven van zijn functie van chef
van dè generale stsf bij generallss«nus
Tsjang Kai Sjek. als plaatsvervanger
van admiraal Mountbatten en als
Amerikaans bevelhebber op het Chi
nese. Birmaanse en Indisohe oorlogs
gebied. De Amerikaanse troepen, op dit
oorlpgstoneel zullen onder bevel komen
te staan van lt.-generaal Daniel Sultan.
Het genoemde oorlogsgebied zal ver
deeld worden ln twee gèbieden onder
gescheiden opperbevelhebbers. De Ame
rikaanse troepen in China zullen onder
bevel staan van generaal-majoor A. C-
Wedemeyer.
Ie JAARGANG No. 255 MAANDAG 30 OCTOBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
westen van Nisj duurt voort. Talrijke
vijandelijke aanvallen. Jn het vestelij-
ke Morawa-dal werden uiteengeslagen.
Tussen Donau en Thelss verbeterden
Hongaarse troepen ln de aanval hun
stellingen. Aan de bruggenhoofden aan
de Thelss ten noordoosten van S/.ol-
nok ontstonden plaatselhke ge\echten.
Ten noorden en noordwesten van De-
breczen sloegen onze divi3ies sterke
aanvallen van de bolsjewisten af en
brachten den aanvallers zware verlie
zen tde. Bil Ungvar probeerde de
vijand vérder naar het westen door te
dringen. Door tegenaanvallen van
Duitse en Hongaarse troepen werd hij
verdreven.
In het Oost-Pruisische grensgebied
heeft de vijand op grond van ziin ln.
de vorige gevechten geleden zware ver
liezen de grote aanvul voorlopig stop
gezet. Alleen zuidoostelilk van Gum
binnen vielen de bolsjewieken met v»U
sterke strijdkrachten tevergeefs aan.
In de noordelijke sector duurt de grote
strijd ten zuidoosten van Libau en bij
Autz met veisterkte kracht voort. On
ze vqor treffelijk strijdende troepen
verijdelden alle doorbraakpogingen
van den vijand. De belde eerste dagen
van de slag in Koerland werden 141
vliegtuigen neergeschoten. Daarmede
verloren de bolsjewieken de laatste 48
uur aan het gehele oostelijke front 183
vliegtuigen.
Anglo-Amerikaanse - terreurvllege.-s
vielen Keulen. Munster en Hamni aan
In de afgelopen nacht wierpen afzon
derlijke vijandelijke vliegtuigen bom
men op Keulen en'München Vijande
lijke vliegers zetten in scheervlucht
"vit aanvalle# op <te burgerbevolking
n ,.'eot- en Zuld-Westdultsland voort.
Zestum vijandelijke vliegtuigen, waar
onder tien viermotorige bommenwer-
peis. werden neergeschoten.
De felle strijd bij Leyte
TOKIO. 29 Oct. Formaties van
de Japanse luchtmacht hebben ln de
nacht van 27 op 28 October vijande
lijke oorlogs- en transportschepen in
de baai van Leyte aangevallen. ZIJ
konden daarbij vier grote transport
schepen en zes landlngsboten tot zin
ken brengen. Bovendien vielen sterke
formaties bommenwerpers sinds 26
October de vijandelijke landmgspun-
ten, vooral Tacloban hevig aan. Zij ver
oorzaakten grote branden en konden
een transportschip zwaar beschadigen.
In de nacht van 27 op 28 October
werd de vllegtulgbasls bij Tacloban
bijzonder hevig aangevallen, waarbij
zestien vliegtuigen werden neergescho
ten en drie beschadigd. Op vier plaat
sen op het vliegveld ontstonden zware
branden, terwijl het afweergeschut al
daar vernietigd werd
In de baai van Leyte zijn volgens de
Jongste Japanse frontberlchten ln to
taal 40 transportvliegtuigen, negen
slagschepen of kruisers en een aantal
kleinere eenheden verzameld. Van deze
oorlogsbodems heeft de Japanse lucht
macht tot de avond van 28 October
vier transportschepen en verscheidene
grote landingsboten vernietigd. Om
trent de vijandelijke verliezen in de
gevechten te land om Leyte zi.in nog
geen nadere berichten beschikbaar.
Bon r I I van de tabakskaart
vóór I Nov. mieveren
DEN HAAG. 29 October. De
secretaris-generaal van het departe
ment van Handel. Nijverheid en
Scheepvaart maakt bekend, dat in
de gemeenten Amsterdam, Haarlem,
Leiden. Den Haag en randgemeenten
Leidsendam. Voorschoten. Delft. Rot
terdam. Schiedam. Vlaardingen en
Maassluis, bon r 11 van de tabaks-
kaart geldig is verklaard voor het
kopen van één rantsoen tabakspro
ducten.
Ten einde voor dit rantsoen in
aanmerking te kunnen komen, dient
het publiek deze bonnen vóór Woens
dag 1 November a.sbij zijn leve
rancier in te leveren. De aflevering
op, deze bon zal zo spoedig mogelijk
plaats hebben.
Churchill over Polen
Duyvelsbroot, zo noemde nog de
zéventiepde-eeuwse^ kruidkundige
1 Rombout Dodoens of Dodonaeus. een
STOCKHOLM. 27 Oct. In zijn
reeds eerder vermelde Lagerhuisrede
heeft Churchill o.m. nog gesproken
over de overeenstemming tussen de
partners aan de 'besprekingen van «nrirh.
Moscou. De bereikte overeenkomsten vermaard bioloog, die in \ele opzien
moeten beschouwd worden als een *"J jifiAHjjr ",oc rtQ
voorlopig raiddel tot bevrediging van
de urgentste problemen. Alle overeen
komsten. waaruLt een duurzame toe
stand voortvloeit, zullen wachten op
de aanwezigheid der'Verenigde Staten.
Wat Fblen betreft, zijn er'twee kri
tieke punten: de grenskwestie en de
verhouding der Poolse regering met
het comité voor de nationale bevrij
ding te Loeblln. Een oplossing ls er
nog niet gevonden. Het doel is voor
de PooVse natie een „tehuis" te ver
zekeren. dat ..toereikend ls voor de
behoefte der Poolse natie".
Voorts zelde Churchill nog. dat
Frankrijk niet kon worden buitenge
sloten bij besprekingen ten aanzien
van problemen betreffende de Rijn en
Duitsland.
De zon gaat heden onder ;om 17.15
uur en morgen oif om 7.32 uur.
Maan onder 5.26 u. en op 17.22 u.
V.M. 31 Oct.. L.K. 7 Nov., NJVI. 15
Nov., E.K, 23 Nov.
Duifse vorderingen bij
Asten en Weert
BERLIJN. 29 Oct. Ipterinf meldt
omtrent de strijd aan de Zuld-WU-
lemsvaart, dat, ondanks hevige vijan
delijke tegenstand, de Duitse aanval
len tussen Asten-en Weert goede vor
deringen hebben genjaakt. Verschei
dene plaatsen werden stormenderhand
genomen eh 'op een plaats werdde
Zuid-Willemsvaart bereikt. BIJ een
Britse tegenaanval ten zuidoosten i
Asten vielen alle tien aanvallende
tanks ten offer aan de Duitse afweer.
Na voltooiing der hergroeperingen
lS.de gevechtsactiviteit der Amerika
nen ln het gebied van Aken weer
levendiger geworden. Op grond van de
aanvoer van verse eenheden uit het
gebied .van Luxemburg kan worden
aangenomen, dat het Amerikaanse op
perbevel het plan heeft binnenkort
hier tot de grote aanval over te gaan
Uit de versterkte aanvoer van zware
Amerikaanse eenheden, vooral van
tankstrijdkrachten. naar de gebieden
ten noorden en zuiden van Metz, kan
worden afgeleid, dat d^ grote aanval
op het Saargebled eveneens binnen
korte tijd kan worden verwacht.
Wapenstilstand gesloten
met Bulgarije
STOCKHOLM. 29 Oct-. Naar d<
zender van Moscou meldt, zlln d<
wapenstilstandsonderhandellngen U
Moscou tussen de Sowjet-Uilie, Groot-
Brittannlë en de Ver. Staten aan de
ene" en Bulgarije aan de andere kant
op 28 October geëindigd met de/on®
'dertekening van een wapenstilstands
overeenkomst.
Tfiracië geheel ontruimd
BERN. 29 Oct. Alhier is een me
dedeling verspreid .van de regering te
Sofia, volgens welke de ontruiming van
Thraciè door de Bulgaarse troepen
thans voltooid ls.
•a.it?oH lanuxes hS uba j38ioacIo
sic PiApwpi ai jnapBssequie aoj uapjoM
puioouaq 'uepueH aSjoao jiS 'afue3
-ing u| uivzoi as-jijg ajaSaojA op noz
uapuoq ijn uaaunuouui suaSjoA
Wanneer men van 12 t.m. 25 Nov.
niet aan Centr. Keukens deelneemt
DEN HAAG, 29 Oct. De secretaris
generaal van het departement van
Landbouw en Visserij, maakt bekend,
dat de consumenten, die ln het tijd
vak van 12 t.m. 25 November géén ge
bruik meer wensen te maken van de
centrale keukens, de onderste helft
van de groentebon 12de periode op 6
7 November" dienen ln te leveren
bij hun leverancier.
De leverancier levert de bonnen op
8 en 9 November ln bij het plaatselijk
distrrbutlekamoor. Op 10 en 11 Novem
ber heeft de leverancier gelegenheid
.zich te vervoegen bij het plaatselijk
verdelingskantoor voor -groenten, en
fruit, teneinde aldaar eventueel een
supplementtoewijzing voor het tijdvak
12 t.m. 25 November te ontvangen.
Het bovenstaande geldt niet voor
consumenten, die ln het tijdvak 12
t.m. 25 November wél van de centrale
keuken gebruik maken. Zoals reeds
werd gepubliceerd, dienen deze per-
%pnéh de onderste "helft van de groen-
tekaart 12de periode ln te leveren bij
de centrale keukens.
Met nadruk wordt er op gewezen,
dat de groenteleveranciers, op straffe
van uitsluiting door het bedrljfsscjiap
van groente en fruit, verplicht zijn de
bonnen, die hun worden aangeboden,
te accepteren.
Ook waspoeder op bon voor zeep-
vervangende wasmiddelen
DEN HAAG. 29 Oct, De secretaris
generaal van het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart
maakt bekend, dat op de bonnen 1-38.
2-38. 3-38 en 4-38. welke voor het tijd
vak van 29 October t.m. 25 November
geldig zijn verklaard voor het kopen
van zeepvervangende wasmiddelen, ook
waspoeder indien voorradig, mag wor
den gekocht.
ten zijn tijd vooruit was. de padden
stoelen En nog heden zeggen de
Vlaamse moeders tot hun kindéren.
als zij paddenstoelen zien: „Komt
der nia aon, zullen, 't en is tover-
essenbrood."
In zijn vermaarde werk Flora Dia-
bolica vermeldt de Vlaming Teir-
linck bver die betrekkingen tussen
heksen, paddenstoelen en den duivel
vele schone zaken. Vele oude schrij
vers' noemden de paddenstoelen
„brood en kaas" van Joosje Pek.
den duivel.'
Wat zegt de oude legende? Toen
Judas den Heiland verraden had.
hing hij zich uit
wanhoop over
zijn daad op aan
een Arli-rboom.
Ga in de herfst
de vlierbomen
eens afzoeken,
tien tegen een dat ge er hele risten
bruine, taaie paddenstoelen op vindt
wier vorm overeenkomt met een
menselijk oor. Hoe heten die pad
denstoelen? Wel. Judasoren.
Dan zijn er de vele namen van
paddenstoelen als heksenbrood, hek-
senboleet. satansboleet. zij spreken
voor zichzelfEn... de lugubere
st nkzwam
Dat is een vrij zeldzame verschij
ning. Een fraai gevormde padden
stoel, die echter fenomenaal stinkt.
Onder de grond heeft deze zwam een
eivormig lichaam. Dat lichaam heet..
duivelsei! In enkele uren tijds schiet
uit dat stinkende ei een sneeuwwitte
steel met groenachtige hoed. Voedsel
voor den duivel!
En hoeveel tovenaars hebben niet
bij hun griezelige praktijken van
paddenstoelen gebruik gemaakt! De
Borgia's, dat beruchte Italiaanse rid
dergeslacht. dat veie politieke moor
den pleegde, zouden hun beruchte
vergiften aan paddenstoelen onttrok
ken hebben. De oude toverheksen,
die kinderen een uur ver betoveren
konden, het vee ziek kregen, onge
luk over een huis konden brengen,
zij werkten met aftreksels .an gif
tige zwammen. Geen wonder, aan de
gifgroene, griezelige verschijningen
van het herfstbos kun je" alle
kwaads toedichten...
U steekt toch de handen uit
de mouwen, ivanneer U zelf niet
getroffen is en Uw huis niet
beschadigd? U helpt toch Uw
medemens?
Voorlichtingsactie Hoofd
inspectie voor de Lucht
bescherming.
AMSTERDAM, ks Oct Het
prachtige kampioenschap 4572. dat in
Augustus j.l. te Amsterdam werd ge
houden. zal er ongetwijfeld toe heb
ben bijgedragen de in ons land reeds
groté belangstelling voor.de biljart-
sport nog meer te stimuleren. Het
gaat de Nederlandse Biljart Bond
wel naar den vleze; het aaptal
leden, dat enkele jaren geleden
slechts luttele duizenden bedroeg, is
nu tot boven de 17.000 gestegen en
deze stijging zet zich snel voort.
Vele van de vroegere „café-biljar
ters" zijn tot het inzicht gekomen,
dat de biljartsport waard is op se
rieuze wijze te worden beoefend en
dat kan het beste gebeuren in club
verband en aangesloten bij de N.B.B.
De opvallende prestaties, verricht ln
het kampioenschap van Nederland
groot biljart anker kader 45/2 heb
ben velen zich doen afvragen hoe die
prestaties er nu eigenlijk uitzien van
Internationaal standpunt bekeken Na
tuurlijk i£ het maken van een verge
lijking tussen nationale en Interna
tionale topprestaties moeilijk. In de
eerste plaats omdat een meer of min
der ln het verleden gematerialiseerde
„uitschieter" nog geen maatstaf is
voor de krachtsverhoudingen van het
ogenblik, in de tweede plaats omdat
b v. nationale records ln nationale
kampioenschappen. Internationale (lees
wereld-record' alleen in officiële we
reldkampioenschappen kunnen worden
gevestigd Maar enig houvast geeft
een vergelijking der cijfers zeker
Daar is dan allereerst het 45/2 met
de trotse, nieuwe records van Van de
Pol. resp. voof het algemeen gemid
delde (40.73) en hoogste gemiddelde
ln een partij (80.00). Het record voor
de hoogste serie staat 6edert Maart
1942 op naam van Plet de Leeuw (275).
Het wereldrecord 45/2. zowel wat be
treft algemeen gemiddelde (48.27)
hoogste gemiddelde ln een partij
(400) en hoogste serie (400) wordt ge
houden door den Belg Gabriels: al
deze records werden kort voor de oor
log gevestigd.
Men zou, afgaande op het record
algemeen gemiddelde geneigd zifln te
veronderstellen dat Van de Pol ln
kracht al aardig ln de buurt van
Gabriels begint te komen. Het moet
echter nog blijken of de geweldige
prestatie van Van de Pol gevolgd zal
worden door èoortgelijke" verrichtingen.
Tenslotte lag het vroegere Nederlands
record (De Leeuw) algemeen gemiddel
de ruim 50 procent onder het nieuwe
van den Rotterdammer, zodat de ver
betering door Van de Pol voorlopig
wel als een bijzondere uitgooier moet
worden beschouwd.
Gabrlel6 echter werJ in 1934/35
Europees kampioen met een algemeen
moyenne van 30.30, ln 1936/37.
1937/38 en 1938/39 wereldkampioen,
een algemeen gemiddelde van resp.
35.59. 45.90 en 48.27 Men kan hieruit
merken, aat Van de Pol toch wel
met een algemeen gemiddelde van
circa 40.00 zal moeten bill ven spelen,
wil men hem van de kracht van een
Gabriels kunnen beschouwen.
Gunstiger komt Van de Pol eraf bij
het 45/1. Zijn record algemeen gemid
delde. gevestigd ln 1942 (22.80) ligt
hoger dan het yvereldrecord van den
Fransman Cóte (21.02), gevestigd ln
1938. Maar nogmaals: een vergelijking
moet mank gaan, omdat hét heel wat
anders ls om ln een nationaal kam-
pioenschap een nationaal record te
vestigen, dan ln een wereldkampioen
schap, waaraan door de 6terkste spe
lers ter wereld wordt deelgenomen, een
wereldrecord.
Het hoogste gemiddelde ln een par
tij wordt eveneens door Van de Pol ge
houden (50.00. sedert 1943) en Is ge
lijk aan het op naam van Van Belle
staande wereldrecord (sedert April
lflO) Houder van het Nederlands
record hoogste serie 45/1 ls De Leeuw
(218); het wereldrecord voor de hoog
ste serie 45/1 staat op naam van
Gabriels (227), sedert Januari 1932.
Volledigheidshalve geven we hier
nog de Nederlandse en wereldrecords
voor het 71/2. llbre, driebanden, band
stoten en vltfkamp. 71/2: Algemeen
gemiddelde: Van Vliet (15.29)) sedert
1940. wereldrecord Van Belle. België
(16 47) sedert Juni 1939. Hoogste ge
middelde ln een partij: Van Vliet
(30.00), sedert 1940; wereldrecord Van
Belle (37.50), sedert April 1936. Hoog
ste serie: Van Vliet (165), sedert 1941,
wereldrecord Da vin Frankrijk (150),
sinds Maart 1934.
Llbre: Algemeen gemiddelde Swee-
rlng (42.49)) sedert 1936 wereld
record: Gabriels 128.10 (Mel 1937);
hoogste gemiddelde hl een partij
Swcerlng (83.33), April 1936; wereld
record: Soussa. Egypte; Butron,
Spanje; Albert, Frankrijk; Relcher,
Duitsland; Ferraz. Portugal; GaRriels.
België (500); hoogste serie; Swêerlng
330), December 1937.
Driebanden, algemeen gemiddelde
Robljna (0 783), April 1933; wereld
record: Vergez, Argentinië (0.884). Sep
tember 1938; hoogste gemiddelde ln
een partij: Bos (1 785) April 1938;
wereldrecord: Zaman. België (1.250),
November 1938; hoogste serie Bos (13).
April 1939; wereldrecord: Soussa,
Maart 1933 en Lagache, Frankrijk,
September 1938. beiden 12.
Bandstoten: algemeen gemiddelde:
Sweerlng (3.11). October 1943; wereld
record; Relcher. Duitsland (3.57)
Maart 1937, hoogste gemiddelde in een
partij: Sweerlng (4.83), December
1934; wereldrecord: Relcher (6.81);
Maart 1937: hoogste serie: Sweerlng
(28) December 1934; wereldrecord
Domingo. Spanje (52December 1835.
Vijfkamp: algemeen proportioneel ge
middelde: Sweerlng (30.05). Septem
ber 1943; wereldrecord: Tledtke, Duits
land (30.94), April 1938.
Van de 20 nationale records staan er
7 op naam van Jan Sweerlng. 4 op
naam van Van de Pol 3 op naam van
Van Vliet, 3 op naam van Bos, 2 op
naam van De Leeuw en 1 op naam van
Robljns.
Van de oprichting van de Nederland
se Biljartbond ln 1911 af tot op heden
zijn er 154 kampioenschappen op groot
biljart verspeeld, waarvan 70 ln de 1ste
klasse, n.l. 32 nationale kampioen
schappen 45/2. 10 nationale kampioen
schappen 71/2, 5 kampioenschappen
45/1, 2 vijfkamp, 1 bandstoten. 1 llbre
en 19 driebanden. De erelijst der kam
pioenen van Nederland ziet er uit als
volgt; H. Robljns 14 maal kampioen
van Nederland, n.l. 7 maal 45/2 en 7
maal driebanden: Jan Sweerlng 14
maal. n.l. 7 maal 45/2. 2 maal vijf
kamp. 2 maal 71 2. 2 maal driebanden
en 1 maal 45/1; J. Dommerlng 10 maal
kampioen n.l. 10 maal 45/1 en 1 maal
bandstoten; A. Sengers 6 maal kam
pioen, n.l. 6 maal driebanden; P. v. d.
Pol 5 maal kampioen, n.l. 3 maal
45/2 en 2 maal 45/1; A. Bos 5 maal
kampioen n.l. 2 jnaal 45/2, 2 maal drie
banden en 1 maal 45/1; C. van Vliet
4 maal kampioen, n.l. 2 maal 71/2, 1
maal llbre. J. Wlemers 2 maal kam
pioen .n.l. 2 maal 45/2; K. Koopman
2 maal kampioen, n.l. 2 maal drieban
den.
Directeur. H J. Kerkmeester, Bu»
sum; hoofdredacteur; Hendrik Llndt
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; Ir. A
H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J v Grieken; Illustratie
en opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M Wolters. muziek;
G K Krop. sport J J Llber: adver
•.entlos A. H. Lammere allen te Am»
sterdam. S iu