HET DAGBLAD
HET DAGBLAD
HET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Slag in Oost Pruisen naar
het Zuiden overgeslagen
Omsingeling bij
Nisj mislukt
Erg» erger» ergst
Geallieerden zijn Breskens
binnengedrongen
(Toenemende strijd N. van Antwerpen
Geallieèrde doorbraak bij
Helmond verijdeld
F?!le strijd aan O.
Pruisische grens
Landingsoperaties op
de Philippijnen
Oorlogsgeweld in
de Betuwe
Appels
Strijd om Aken is zeer bloedig
Waarschuwing
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH-
RER. 23 Oct. Het opperbevel van
de weermacht deelt mede:
Onze troepen deden door tegenaan
vallen en taai verzet de aanvallen van
de Canadezen lh het gebied ten noor
den en noordoosten van Antwerpen
In hoofdzaak mislukken. Ook de En
gelse. 'divisies, die ten oosten van
Den Bosch tot 'de aanval overgin
gen. konden slechts weinig terrein
winnen.
In het gebied van Würselen duren
felle .gevechten-in en om kazematstel-
lingen voort.
Ten oosten van Lunéville en in het
gebied van Bruyères ontstonden ook
gisteren hevige plaatselijke gevechten,
eigen tegenaanvallen brachten den
hier en daar doorgedrongen vijand, na
geringe aanvankelijke successen, spoe
dig weer tot staan.
In de Btrusklsche Apennijnen on
weergevechten gewikkeld met de vij
andelijke divisies. die met sterke
strijdkrachten in de aanval zijn.
De slag in het grensgebied van
Oost-Pruisen is naar het zuiden over
geslagen op het gebied van Augustow.
Tussen^ Sudauen en Goldap slaagden
de bolsjewieken er in vrij diepe pene
traties te bereiken. Na zware straat
gevechten is Goldap x in vijandelijke
handen gevallen. Ten zuiden van Gum-
blnnen verbraken onze grenadiers de
aanvoerwegen in de rug van de door
gedrongen bolsjewieken. Doorbraakpo
gingen van de bolsjewieken aan weers
zijden van Ebenrode zijn bloedig mis
lukt. Slagvliegtulgen en luchtdoelar
tillerie van de luchtmacht mengden
zich met succes ;n de verbitterde ge
vechten ln het Oost-Pruisische grens
gebied, sloegen bolsjewistische aanvals-
toppen uiteen en vernietigden talrijke
tanks. In de zeven dagen durende
slag in dit strijdgebied werden totT
dusver 616 vijandelijke tanks stukge
schoten of buitgemaakt. Aanvallen
van de bolsjewieken op het bruggen
hoofd Memel bleven vruchteloos. Op
de landengte van het schiereiland
Ie JAARGANG No. 250
DINSDAG 24 OCTOBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5. et.
Poolse kwestie nog
onopgelost
GENEVE, 23 Oct, Murrow, een
Amerikaans journalist te Londen,
seint naar New York:
„Op de conferentie te Moscou zijn
concrete besluiten, waarop men ge
hoopt had, niet genomen. Het voor
naamste geschilpunt, de Poolse kwes
tie, ls weinig of nlet-s nader toe een
oplossing gekomen. Het comité van Lö--
blln heeft een vertegenwoordiger te
Londen benoemd, die daar echter
geen enkele officiële bevoegdheid zal
hebben. Daardoor zal de situatie nog
moeilijker worden. De Russen houden
vast aan een onverwijlde territoriale
regeling, doch* de Polen willen, daarin
niet toestemmen, alvorens zli een
Lichtvlekken' iri het duister
Wanneer wij de grote woorden ver
geten-, die zo koud en vochtig zijn
als triomfbogen, zien wij ons in deze
tijd als huisvader voor ontstellend
grote problemen geplaatst. Een pro
bleem van deze tijd: zoek in de duis
ternis de zonzijde van zes vuile
die met beperkte middelen vóór mor
genochtend schoon en droog moeten
zijn. Pieker niet over taai ongerief,
over het ontbreken van licht en
warmte, doch stroop de mouwen op.
vindt op. de tast een emmer, een
straal water en spoel, schroben
wring en smaak de vreugde van zes
gewassen luiers, die als lichtvlekjes
i" da dfriefomic niipr rü> Mfl&liilL-
Agitatie in Spanje
GENEVE. 23 Oct. Een bericht
van United Press uit Barcelona zegt,
dat Sowjet-Spanjaarden de contróle
op zich genomen hebben over vier
grenssteden in noord-oost-Spapje. De
Spaanse „Maquisards" hebben de
steden Zondag veroverd.
Uit Stockholm wordt gemeld, dat
diplomatieke waarnemers in Londen
een nieuwe revolutieoorlog in Spanje
verwachten. Totdusverre is de ont
wikkeling geremd, doordat de weste
lijke mogendheden Franco steun ver
leenden. Dit is echter veranderd, nu
Moskou bésloten heeft een nieuwe
revolutieonderneming te steunen
Waarschijnlijk is de Spaanse kwestie
De zegswijze /Beter benijd dan
beklaagd" krijgt in deze dagen
voor het Nederlandse volk haar
wrangste betekenis. Benijden doet
ons in de gehele wereld niemand
meer. Daarvoor in de plaats organi
seert men in Engeland bidstonden,
die mogelijk niet vrij zijn van propa
gandistische nevenbedoelingen, maar
die er geen twijfel over laten dat er
alle reden is ons te beklagen.
Het is niet zo verrassend, dat deze
bidstonden jongstleden Zondag be
paaldelijk werden aanbevolen „voor
de nog niet bevrijde delen van ons
land", 's Mensen neiging om de ver
antwoordelijkheid van eigen schou
ders af te wentelen, was altijd min
stens even groot als zijn neiging,
soortgenoten onaangenaam te zijn.
Aanmerkelijk verrassender echter is
de openhartigheid, waarmee de En
gelse bladen de huidige noodtoestand
in België bespreken, een noodtoé-
stand, die ook voor ons vol diepe
zin is. t
Over de toestanden in het bevrijde
Italië behoeft niemand een Jaar na
het verschijnen der Anglo-Ameri-
kaanse legers nog veel woorden te
verliezen. Een zuigelingensterfte zon
der weerga en een door de honger
opgelegde prostitutie zijn slechts een
paar van de elementen, die Britse
te. heerst volstrekte hongersnood.
Brood, vlees en boter zijn volledig
uit de handel verdwenen, de helft
van alle arbeiders is werkloos en zon
der inkomsten. Onder deze omstan
digheden verzetten zich grote bevol
kingsgroepen, naar een verslaggever
van de News Chronicle meedeelt,
tegen de Engels-Amerikaanse bezet
ting. Het neerschieten van geallieer
de officieren in het nachtelijk duister
en de sabotagedaden tegen militaire
installaties zijn minstens even leer
zame uitingen van de stemming der
Belgische bevolking als de juichl^re-
ten bij het binnenrollen der eerste
Amerikaanse tanks.
Richt men in Londen zijn bid
stonden thans niet naar de verkeer
de zijde van het front? Wie kennis
neemt van de laatste Brits-Ameri
kaanse publicaties over de bevrijde
gebieden, heeft weinig moeite met
het antwoord op deze vraag. Zonder
de Brits-Amerikaanse bevrijdings
pogingen zouden zovele steden in
Zeeland. Brabant en Gelderland
thans geen puinhopen zijn. zouden
de ongelukkige bewoners ervan niet
als haveloze en uitgehongerde vluch
telingen noordwaarts zwermen. Zon
der dat de overige delen van ons
land door de stakingsoproep van de
uitgeweken Nederlandse regering in
I veSSf?' 22 °Sl voornaamste sterkt* pantserdivisie, die over meer
geve,chten °P het dan 200 tanks beschikte. Met zeer
waren de sterk gebruik van vliegtuigen en voort-
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER. 19 Oct. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
In Nederland hebben onze troepen
ten oosten van Helmond de door
braakpogingen -van den vijand.die
met zeer krachtige medewerking var.
artillerie en slagvliegtuigen werden
ondernomen, uiteengeslagen. Tien
tanks werden stukgeschoten.
In de zware strijd om Aken ver
ijdelden onze pantsergrenadiers vijan
delijke aanvallen ten zu'dvfesten van
Würselen en ontrukten den Amerika
nen een reeks tijdelijk verloren ge-
gane kazematstëllingen. Huis na
huis aan de stadsrand van Aken
wordt verbitterd tegen den lüt het
noorden oosten en zuiden aanvallen
den vijand verdedigd. Snelle Duitse
gevechts- en des nachts opererende
slagvliegtuigen vielen met waargeno
men goede uitwerking vijandelijke
ravitailleringssteunpunten in dit
strijdgebied aan. In het woud van
Rötgen duren de stellinggevechten
voort.
Ten noordwesten van Eplnal wordt
ln het gebied van Bruyères sinds da
gen hevig gevocht-én. Tegenaanvallen
van onze troepen ten 'zuidoosten van
Remiremont wierpen den vijand uit
zijn stellingen. Onze artillerie schoot
een vijandelijke opslagplaats van ma
teriaal m brand..
Het storlngsvuur van de V 1 op Lon
den gaat voort.
De aanvallen van het vijfde Ameri
kaanse leger ln Midden-Itallë namen
ln de loop van de dag in hevigheid
toe. Vastberaden eigen tegenaanvallen
wierpen den vijand uit kleinere pene-
tratieplekken en veroverden een be
langrijke heuvel. Pas ln de avonduren
kon de viland met zware verliezen ge
ringe penetraties aan de weg naar Bo
logna bereiken» De krachtige Britse
druk in,het gebied van Cesena duurt
voort. Bij zuiveringen in het achter
waartse Italiaanse legergebled" werden
onlangs talrijke bendentroepen vernie
tigd. Met hun kampen viel een rijke
buit ln onze handen.
In Midden-Griekenland werd de stad
Thebe- in het kader .van onze dlstan-
clërln'gsbeweglngen ontruimd.
In Servië wordt vooral ln de gebie
den ten oosten van Krajevo en Kra-
gujevac, alsmede ten zuidoosten van
MANILLA 19 Oct. Officieel
wordtmedegedeeld dat vijandelijke
■strijdkrachten in de ochtenduren
van Dinsdag landingsoperaties heb
ben ondernomen tegen het eiland
Suluan in het .centrale deel van de
Philippijnen.
In een mededeling van het Japan
se keizerlijke hoofdkwartier wordt
gezegd dat op 17 October een vijan
delijke vloot tezamen met een vrij
groot aantal transportschepen in de
baai van Ley te (Philippijnen) ver-
scheneA is. Sinds de middag van de
18e October wordt de kust gebom
bardeerd en beschoten. Japanse een
heden hebben tegenaanvallen onder
nomen.
Belgrado gevochten. Om Debreczen zijn
onze troepen in -een zware strijd ge
wikkeld met den naar het noorden op-
drlr.genden vijand. Duitse formaties
slagvliegtulgen vernietigden meer dan
100 bolsjewistische voertuigen en tal
rijke stukken geschut. Aan het front
van de Wbudkarpathen ontstonden ten
westen van de pas van Vereckel en
van het Czlrokadal plaatselijke gevech
ten'. Ten westen van de Doeklapas wer
den vrij sterke vijandelijke aanvallert-
afgeslagen.
De slag aan de grens van Oost-
""•-ulsen tussen Sudauen en Schirwindt
d lurt met toenemende hevigheid voort
,'dtkau ging verloren, maar onze
dapper strijdende troepen verhinder
den de door de sowjets beoogde door
braak. In de slag. die drie dagen
duurde, werden tot dusver 250 vijan
delijke tanks vernietigd. Ook ten
zuidoosten van Llbau alsmede tussen
Doblen en de Golf van Riga zetten de
bolsjewieken hun sterke aanvallen-
voort. ZIJ werden afgeslagen, waarbij
38 tanks werden stukgeschoten.
In Mldden-Finland verlopen onze
dlstanciëringsbewegingen naar het
noorden en noordwesten volgens de
plannen. Nadat bolsjewistische aan
vallen op en ten noorden van de weg
naar de IJszee waren mislukt, ls de
vijand hedenochtend opnieuw tot de
aanval overgegaan. De gevechten zijn
in volle gang.
BIJ een terreuraanval var >nglo-
Amerllaaanse bommenwerpers Bonn
werd het stadsgebied zwaar t .offen.
O.a. vielen de universiteit, vele cul
tuurmonumenten en zestien ziekenhui-
Zen aan de bommen ten prooi. An
dere terreuraanvallen waren gericht
op Kassei en Keulen. Afzonderlijke
Britse vliegtuigen wierpen in de af
gelopen nacht bommen op Hannover
en Mannheim.
„Volkssturm" luidt de
volksoorlog in
BERLIJN. 19 Oct D* Duitse pers
bespreekt uitvoerig de opfoeping van
de Duitse Volkssturm.
De „Völkischer Beobachter" schrijft:
„Waar de vijand de heilige Duitse
grond bedreigt, kan er voor den weer
baren man geen ander gebod zijn. dan
dat hij huls en hof. fabriek en kan
toor en school verlaat, de wapens op
neemt en den vijand de greep npar
het Duitse vaderland verhindert, met
de moed der uiterste vastberadenheid.
Weliswaar blijft ieder op de plaats
waar hij gesteld is om het front wa
penen te leveren en het volk te voe
den. maar allen hebben zich reeds
geformeerd, zijn bekend geworden met
het gebruik der wapenen en hebben
zich innerlijk en uiterlijk gericht op
het uur. waarop dé Führer de ge
wapende tegenstand beveelt ook aan
de weerbare volksgemeenschap, die ln
hét vaderland is achtergebleven. De
oproeping van het volk is niets anders
dan de wil en het middel om de tijd
met succes te overwinnen, die ons
nog scheldt van het keerpunt vcor
nieuwe beslissende oorlogsgebeurte
nissen."
Het „12-Uhr Blatt" schrijft, dat het
decreet van dim Führer de laatste
leemte sluit, een nieuw leger ln het
leven roept, de Duitse weerkracht
mobiliseert, mlllloenen mannen wape
nen ln de hand geeft en deze oorlog
ln de volste zin tot een volksoorlog
maakt. De vijand zal zich verbazen:
voor hem begint thans de oorlog in
zijn hardste vorm. HIJ zal het Duitse
volk leren kennen als een onbedwing
baar en tot het uiterste vastbesloten
volk.
Ie JAARGANG No. 247
VRIJDAG .20 OCTOBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per weel ot J 2.73 per kwartaal. Lbsse nummers 5 ct.
De zon gaat heden onder om 17.35
uur en morgen op om 7.16 uur.
Maan op 10.23 onder 19.28 uur.
P K. 2-1 Oct. V.M., 31 Oct.. L.K. 7
Nov., N.M. 16 Nov.
Von Rundstedt herdenkt
Gen. Rommel
BERLIJN. 19 Oct. De staatsbe
grafenis voor den overleden generaal-
veldmaarschalk Rommel vond gisteren
in de Württembergse woonplaats van
den overledene ln tegenwoordigheid
van hoge officieren van alle weer
machtsonderdelen., van vertegenwoor
digers van de partij en van bevriende
mogendheden plaats. Als vertegen
woordiger van den Führer was aan
wezig de opperbevelhebber West, gene-
raal-veldmaarschalk von Rundstedt.
Deze schilderde de loopbaan van den
groten dode, die van zijn plaats werd
weggerukt op het ogenblik, dat de
strijd het hoogtepunt naderde. HIJ
vervolgde
Het Duitse volk heeft op bepaald
unieke wijze den generaal-velümaar-
schalk Rommel zijn hulde betoond.
Het heeft diep gevoeld, dat een zijner
trouwste zonen de strijd ln het Zui
den en Westen voerde voor de vrijheid
en toekomst van zijn volk.
Veldmaarschalk von Rundstedt legde
een grote krans van den Führer neer
aan de voeten van den gevallen veld
heer.
•In een dagorder van den Führer
wordt gezegd, dat met generaal Rom
mel een dei- beste Duitse legerleiders
ls heengegaan. Zijn naam is in de
strijd om het bestaan, die het Duitse
volk thans voert, het begrip voor
buitengewone prestaties en heldhaf
tigheid
De gevechten bij Formosa
Tokio, 19 Oct. Het keizerlijke
hoofdkwartier heeft heden een be
knopte uiteenzetting gegeven over de
gevechten bU Formosa. De Japanners
hebben de vijandelijke vlootstrljd-
krachten sinds de 12e October in de
wateren oostelijk van Formosa en bij
Luzon herhaaldelijk aangevallen en
ze verdreven, nadat de vijandelijke
vloot met de helft verminderd was.
Tot zinken gebracht Avërden elf
vllegkampschepen, twee slagschepen,
drie kruisers en" nog een kruiser of
torpedojager. Voorts werden acht
vliegkampschepen, twee slagschepen,
vier kruisers, nog een kruiser of tor
pedojager en dertien niet nader geï
dentificeerde oorlogsbodems bescha
digd. Bovendien ontstonden twaalf
grote branden op de vijandelijke oor
logsschepen. 112 vliegtuigen werden
neergeschoten.
Aan Japanse zijde worden 312
vliegtuigen vermist.. 30 tot 40 klei
nere vaartuigen gingen verloren. Deze
gevechten krijgen de benaming: de
luchtslag voor Formosa.
Car Nicobar aangevallen
Op 17 October hebben twintig van
vliegdekschepen opgestegen vijande
lijke vliegtuigen het eiland Car Nico
bar ten noorden van Sumatra aange
vallen, zo wordt voorts uit Tokio ge
meld. Japanse Jagers wikkelden de
vijandelijke vllrgtulgen ln hevige ge
vechten en schoten er vlif neer. De
volgende dag grepen ook vijandelijke
oorlogsschepen ln. In de loop der ge
vechten brachten- Japanse vliegtuigen
een vllegdekschlp en een torpedoja-
1 ger tot zinken.
Cursus huisverlichting
HAARLEM, 19 Oct, Op Ini
tiatief van de Beoefening voor
kunstnijverheid wordt in een der
lokalen van de M.T-S. te Haar
lem een cursus gehouden voor
noodverlichting. Op deze cursus,
die telkens een week duurt, wordt
geleerd, hoe men van een fiets-
dvnamo een apparaat voor huis-
vèrlichting kan vervaardigen.
Een prijzenswaardig initiatief,
dat in vele plaatsen navolging
moge vinden!
Een bijzondere C.D.-correspondent
schrijft ons:
Het gaat als een lopend vuurtje door
de gehele straat en door de gehele
stad: mijnheer X. ls uit zijn huls ge
zet! Hij heeft vier en twintig uur om
het te ontruimen.
En het gaat als een lopend vuurtje
door de gehele provincie, door de aan
grenzende en tenslotte door het ge
hele land: het dorpmoet worden
ontruimd. De bewoners hebben vier
maal vier en twintig mir gekregen om
hun hulzen te ontruimen.
Waa voor het eerste geval een enkele
verhuiswagen voldoende, ln het tweede
kwamen er bakkers- en groente karren
aan te pas en helaas ook de inspec
teur van de /Prijsbehgerslng. want er
zijn nu eenmaal mensen, die nooit
werkelijk mens worden.
Deze gevallen ejchter schijnen niet
belangrijk meer. sinds wij m de om
geving van Ommeren, Ochten en Op-
heusden honderden, misschien' wel
enkele duizenden door het oorlogsge
weld overvallen bewoners van stille,
vriendelijke Betuwse dorpjes hebben
zien trekken. Oude fietsen, kinder
wagens en geïmproviseerde trekkarren
gingen schuil onder het weinige wat
van huis- en voorraad kon worden ge
red en meegenomen. Oude vrouwen en
mannen, moeders, vaders en kinderen
sjouwden en torsten wat een mensen
kind op zulk een lijdensweg-vermag
te torsen en te sjouwen. Soms werd
ergens in het open veld overnacht,
soms bleef men er ook een deel van
de dag, wijl de krachten het hadden
begeven.
Geallieerden weigeren voed
sel voor bevrijd gebied
BERLIJN, 19 Oot Een bericht
uit Genéve meldt, dat het Interna
tionale Rode Kruis zich tot 'de Anglo
Amerikaanse autoriteiten heeft ge
wend met het aanbod levensmiddelen
beschikbaar te stellen voor de bevol
king in de bevrijde Nederlandse pro
vinciën Limburg en Noord-Brabant
met het oog op de dreigende hongers
nood. Het aanbod ls door de gealli
eerde autoriteiten zonder opgaaf van
redenen afgewezen.
Tien, tiuintig dertig kilometer heen
en evenveel terug hebben we ge
fietst om val-appels en met krakende
wielen zijn we teruggekomen, trots
op de twintig kilo van zeventig, tach
tig cent. En daar horen we...
Verdraaid, dat je je niet kunt abon
neren op die gesproken krant. Als we
dat geweten hadden
De volgende morgen staan ook wij om
vier uur op en om vijf over vier rate
len we door duister Amsterdam naar
een voorstad, waar in het donker al
een honderd mensen staan langs het
water, waar straks de boten moeten
komen.
We staan en wachten. Eén uur,
twee uur. Er staan er nu tweehon
derd. Dan begint de twijfel. Eén, die
nog al een mooie plaats had, verlaat
zijn post en gaat poolshoogte nemen
bij den brugwachter. Die voorspelt
weinig goeds en de twijfelaar druipt
af. Het begint langzaam te regenen
en tegelijk beginnen de anderen weg
te druppelen. Dan breekt de bui door
en in vijf minuten is de kade leeg
Alles voor niks.
Maar vijf hebben een fiets en pro
beren het bij een ander water, drie
kilometer verderop.
Als ze aankomen, staan er zeker
vierhonderd mensen en aan de kop
van de queue ligt een boot vol appe
len en bewaken vier agenten de orde.
Alles gaat keurig refrl en om
negen uur zijn ze aan de beurt en ze
gaan tevreden naar huis met 25 kilo
valappelen voor twaalf en een halve
gulden. Eén wil vijftig kilo. „Dat gaat
niet, vader! We beginnen hier niet
een beetje met de zwarte handel
En zo krijgt hier althans elk wat.
Let op de gesproken krant!
m T1JL.
Geen geleidebïljetten voor
aardappelvervoer
DEN HAAG. 19 Oct. Het Hoofd-
bedrijfsschao voor Akkerbouwpro
ducten maakt bekend, dat in de pro
vincies Noord- en Zuid-Holland voor
het 'vervoer van aardappelen, geteeld
op bedrijfs- en/of volkstuinen, geen
geleidebiljetten meer worden afjè-
geven, ook niet door de V.B.N.A.
Hoge Commissaris van Zuid-
Afrika overleden
STOCKHOLM. 19 Oct. Naar de
Engelse nieuwsdienst meldt is kolonel
Deneys Reltz, de hoge commissaris der
Unie van Zuld-Afrika, Donderdag ln
de leeftijd van 62 jaar overleden.
Volgens een bericht van een Ja
panse basis hebben Engelse vliegtuigen
Woensdag in drie golven een aanval
op Rangoon gedaan. De aangerichte
schade is gering.
BERLIJN. 19 Oct. De oorlogscor
respondent van het D.N.B. in het Wes
ten, Alex Schmalliuss. meldt:
De slag om Aken behoort tot de
bloedigste van deze oorlog. De Duitse
verliezen zijn stellig niet gering, maar.
gemeten naar die van de Amerikanen,
zijn zij nog verbazingwekkend laag.
Van 2 tot 11 October hebben de Ame
rikanen in het gebied van Aken 70
procent meer aan doden en 30 procent
meer aan vermisten verloren dan de
Duitsers. Bovendien werden in het
zelfde tijdvak ln de slag om Aken tot
dusver 128 Amerikaanse tanks vernie
tigd. Het aantal gewonden is natuur
lijk niet vast te stellen. Ook dit moet
echter zeer hoog zijn en moet worden
toegevoegd aan het .aantal van 300.000
gewonden, dat volgens een Engels be
richt alleen door de lucht sinds het
begin der invasie tot 1 October naar
Engeland ls vervoerd. Men mag der
halve aannemen, dat het totale aan
tal der geallieerde verliezen een veel
voud van 300.000 vormt.
De materiaalslag om Aken, die ge
leidelijk een nieuwe phase ingaat,
duurt met, onverminderde felheid
voort. Hij nadert thans het eigenlijke
Duitse verdedigingsgebled. dat de Duit
sers met goed uitgeruste strijdinstal-
laties. kazematten en versperringen
een stevige ruggegraat biedt.
In de slag. om de haven van Ant
werpen worden de formaties van het
eerste Canadese leger nog altijd ge
dreven naar het bruggenhoofd van
Breskehs. Ook de gevechten om het
afsnijden of openhouden ran de land
tong naar Zuid-Beveland gaan nog op
en neer. Hergroeperingen, die o.a. blij
ken uit het drukke verkeer van voer
tuigen, duren ln het gebied van het
tweede Engelse leger voort en dulden
er op, dat de voorbereidingen voor de
grote aanval tussen Waal en Maas nog
aan de gang zijn. De laatste dagen
valt er ln dit gebied een versterkte
Britse activiteit met verkenningsvlieg
tuigen waar te nemen
Ten westen van Andelst aan de Waal.
waar de vijand ln toenemende mate
artillerie concentreert, dreef een Britse
stoottroep een groce kudde koelen naar
de Duitse hoofdgevechtsllnle om onder
dekking van het ryndvee ongemerkt
de Duitse stelling te kunnen naderen.
Dit voornemen werd tijdig Ingezien en
verijdeld. In het strijdgebied ten zuid
oosten van Nijmegen werd bij Groes-
beek een vijandelijke aanval afgesla
gen. terwijl het den vijand ten zuiden
van Overloon gelukte, tot vlak ten
noorden van Venray op te dringen.
Hier maakte hij weer gebruik van de
reeds bij vroegere nachtelijke aanval
len beproefde methode om het ge
vechtsterrein door het bestralen der
laaghangende wolken met zoeklichten
Indirect te verlichten. In het gebied
van Venray werd een nieuw soort
pantsergevechtswagen buitgemaakt, die
bijzonder laag gebouwd is en twee
kanonnen met lange loop draagt.
In de frontsector Metz schijnt een
hergroepering^ plaats te hebben met
verplaatsing van het zwaartepunt naar
het Noorden. In het plaatsje Camps
Leduc zijn felle straatgevechten aan
de gang. In de streek van Gerardmer
zijn onlangs de tweede en vierde Ame
rikaanse bergdlvisie opgesteld. Zij vor-
Musseri inspecteerde de
Landstorm
DEN HAAG. 18 Oct. De Leider
heeft Woensdagmiddag op een ter
rein in het midden des lands de daar
verzamelde bataljons van de Land
storm Nederland, die in België en bij
Arnhem, Nijmegen en Oosterbeek
h'ëbben gevochten, geïnspecteerd en
toegesproken. Bij de inspectie wenste
de Leider de tientallen nieuwe dra
gers van het IJzeren Kruis tweede
■klasse geluk.
De plechtigheid werd besloten met
een driewerf houzee op volk en vader
land en den Führer.
men elite-formaties, die evenwel bij
Cassino. waar zij met Duitse soldaten
gevochten hebben, sterk gedeclineerd
werden. Deze uiterst taal en met list
strijdende gekleurde bergdlvlsles zijn
uitgerust met Amerikaans materiaal
Het Int. Informatiebureau meldt:
De garnlzoens van de stad Aken heb
ben Ln bloedige gevechten en in strijd
op korte afstand het hoofd geboden
aan de uit oostelijke en zuidelijke
richting aanvallende Amerikanen en
alle doorbraakpogingen verhinderd. In
het gebied van Würselen hebben sterke
Duitse tankstrijdkrachten in hevige
aanvallen verscheidene kazematten van
de Westwall heroverd.
In Nederland ls de hevigheid van
het Britse offensief, dat de Ameri
kaanse aanval op Aken moet onder
steunen. toegenomen ten oosten van.
Helmond, tussen Deurne en Venray,
dat na verbitterde straatgevechten des
nachts werd prijsgegeven. In de ove
rige frontsectoren zijn de aanvallen
der Britten reeds voor de Duitse ge
vechtslinie mislukt.
Vrijdag de dertiende
Ïot Vrijdag de dertiende geloof
den wij in een bijzondere gena-
geloofden wij in de vitale bedrijn
ven, die ons hun bescherming ver
leenden. Toen de meeste Amsterdam
mers al verstoken waren van eleotrl-
citeit, brandde bij ons in huis nog
vol^op licht.
Tot Vrijdag de dertiende!
Het gezin zat aan tafel en lepelde
stamppot van rode kool. Wij groeven
ijverig naar onvindbare stukjes uit
gebakken spek en vonden een ver
dwaalde aardappelplt. „Floep", zei
het licht en een vale schemering
spreidde zich over de gedekte tafel.
Nog hadden wü ons geloof behou
den.
„De gulden is op!", concludeerden
wij.
Wij offerden een lichtpenning en
draaiden nieuwe zekeringen in. MaStr
het licht deed het niet meer en in
onze harten rees twijfel. De twijfel
maakte plaats voor een troosteloze
zekerheid en zwijgend aten wij onze,
koolhap zonder verder naar spek-
illusles te zoeken
De wereld -zonder licht verplicht
tot primitiever leven.
Het etensuur wordt vervroegd, de
vaat verschoven naar de volgende
dag. Na de maaltijd kruipen wij
dicht bij elkaar' en wij vertellen de
kinderen het sprookje van de fee met
de duizend kaarsjes. Op de tast
kruipen de kleinen in hun holletje.
Op de tast wensen vader en moeder
elkaar een welterusten toe.
De in de duisternis lichtgroen
phosphoriserende wijzeis van de wek
ker staan op half acht, In de duis
tere wereld rondom ons huis vallen
schoten. Wij trekken de dekens ho
ger op en wij trachten narigheid en
ongerief te vergeten. De kleine wij
zer van de wekker keert straks terug
naar het cijfer acht en wij zullen
ontwaken in een nieuwe dag, een dag
zonder kunstmatig licht en zónder
kunstmatige warmte. Maar de zon
breekt door en wij koesteren ons aan
haar warmte.
Weet u, dat men fosforbranden
blust met een nat verband voor
neus en kin (een z.g. neus-kin-
verband), leren handschoenen
aan en een oude, natgemaakte
vilten hoed op het hoofd?
(Voorlichtingsactie hoofd
inspectie luchtbescherming.)
•sctui^pauiicii «Mïii ~ae misc
van dc Atlantische Oceaan worden
bulten artillerievuur en activiteit van
stoottroepen geen bijzondere gebeur
tenissen gemeld.
Het storfngsvuur van de V 1 op
Londen dourt voort.
In Midden-Itallë verijdelden onze
troepen ook gisteren alle pogingen
van de Amerikanen en hun hulptroe
pen, door onze bergs tellingen ten
zuiden van Bologna te stoten, en
daarmede üit het gebergte los tPbre
ken. De gevechten breidden zich ook
Uit tot de sector van Vergato. Aan de
Adriatische kust zetten de Britten
hun door talrijke slagvliegtulgen on
dersteunde aanvallen over een breed
front zonder succes voort.
Op de Balkan zijn onze troepen ln
en ten zuiden van Belgrado in zware
gevechten gewikkeld met de van ver
scheidene kanten opdringende bolsje
wieken. In Zuld-Longarlje wierpen
Duitse troepen tezamen met Hon
gaarse formaties c'in viland ten zuid
oosten van Szolok terug en drongen
door tot Mezoetur. In het gebied van
Debreczen heeft ook de, dag van gis
teren zware gevechten gebracht. "De
De burgerbevolking van
Aken
BERLIJN. 2 OctO. Radio Daven-
try heeft een bericht uitgezonden,
volgens hetwelk de burgerbevolking
van de door de Amerikanen bezette
delen van Aken. die niet meer geëva
cueerd kon worden, gevangen werd
genomen en naar concenratiekampen
overgebracht, waar mannen, vrouwen
en kinderen moeten werken.
De kampen, die niet veriaten mo
gen worden, liggen dicht achter het
front en staan dus voortdurend blcot
aan de gevaren van de strijd. Uit het
bericht blllkt verder, da de me schen-
dln gvan he volkenrecht opgesloten
Duitse burgers door de hongerdood
bedreigd worden.
Rommel
BERLIJN. 20 Oct. Omtrent de
dood van veldmaarschalk Rommel
meldt dc Duitse pers o.a.: Op 17
Juli had Rommel voor aan het
front een bespreking over de situa
tie gehad. De weg. waarlangs,hij
naar zlln hoofdkwartier terugkeerde
bood geen dekking. Tlldens de rit
werd de auto van den maarschalk
door vijandelijke vliegtuigen aange--
vallen. waarbij kogels de arm- van
den bestuurder, die naast Rommel
zat, verbrijzelde. Scherven troffen
den maarschalk ln het gezicht. Te-
de contróle over de wagen, die naar
de kant gleed. Rommel, die op het
punt stond op do weg te springen,
werd uit de auto geslingerd. Hij
bleef liggen, bewusteloos door de
tuur.
Maarschalk Rommel onderging
onverwijld de eerste behandeling ln
een Frans ziekenhuis en werd daar
na naar een veldlazaret overge
bracht.
Tien dagen later ontving Rommel
Duitse oorolgscorrespondenten. die
den maarschalk fris en klaarblijke
lijk herstellend aangetroffen. Op
een embolle echter zijn dood.
Nederlands-Belgische'
grens gesloten
LONDEN. 20 Oct. Aneta ver
neemt uit Brussel dat dc Nederlands-
Belgische grens door de geallieerden
ls gesloten. Nederlanders, die in Bel
gië vertoeven, kunnen niet naar hun
land terugkeren.
De zon gaat heden onder om 17.33
uur cn morgen op om 7.18 uur.
Maan op 11.33 onder 20.01 uur.
E.K. 24 Oct. V.M3f Oct., L.K. 7
Nov., N.M. 15 Nov
dan het achteréind van 'dè dag te
knopen dat minstens 90 procent
van die mensen des ochtends nog in
zijn bed lagterwijl de zon al meer
dan een uur aan de hemel stond.
De pensen lopen tegenwoordig de
deuren van de boeren plat om alles
en nog wat. wat de boeren hun toch
niet willen of mogen geven. Waarom
vragen ze hun niet het recept van
hun practische dagindeling? Dat kost
den boer niks. hij geeft het graag en
de mensen hebben er. althans nu, nog
één of twee uur gratis licht door.
Niet aan het eind, maar aan het be
gin van de dag. Om half zeven is het
licht! Voer deze herfst uw eigen
zomertijd in! TIJL.
Pessimisme onder de Polen
GENEVE. 20 Oct. Op^grond van
de Jongste rapporten van den minister
president der uitgeweken Poolse rege
ring, heerst er in Poolse kringen te
Loftden het grootste pessimisme, ja
ontsteltenis. De berichten uit Moscou
luiden zeer ongunstig, zo 'verklaart
men ln deze kringen, daar de onver
wijlde erkenning van de Curzonllnic
als definitieve grenslijn alsmede de
instemming met een gemengd kabinet
verlangd wordt, dat voor de ene helft
zou bestaan uit leden der Poolse rege
ring te Londen en voor de andere helft
uit leden van het bevrijdingscomité.
In Poolse kringen te Londen acht
men deze voorstellen volkomen (^aan
vaardbaar en Mlkolajczyk zelf zou ver
klaard hebben, dat zijn kabinet te
Londen hem ctclllg zou desavoueren,
indien met deze eisen accoord
~ou verklaren.
Nader t gemeld, dat de mi
nister-president van de uitgeweken
Poolse regering te Londen, Miko
lajczyk, uit Moscou is vertrokken om
naar Londen terug te keren.
Vanen van sterke Britsé infanterie- eh
pantserstrijdkrachten ineen. Ten zui
den daarvan konden sterke Britse for
maties bij Veulen tijdelijk de Duitse
hoofdverdedigingslinie binnendringen.
In een tegenaanval werden zij hier
evenwel wederom verdreven.
De geweldige matcrlaalslag in het
gebied van Aken woedde Donderdag
met dezelfde hevigheid* voort als dé
vorige dagen. In de stad zelf biedt de
kleine, uit volksgrenadleren bestaande
bezetting nog steeds taaie en succes
volle tegenstand.
Slag om Oost-Pruisen
In de slag om Oost-Pruisen door
stieten Duitse tankformaties In het
oostelijk deel van de Romlnterner-
heide ten zuiden van het Wystleter-
meer de flank van een sterke bolsje
wistische strljdformatie en riepen hier
door aan leder verder opdringen een
halt toe. Een belangrijk zwaartepunt
werd door de bolsjewisten door mlddri
v£m tankformaties ln het gebied van
Eydtkuhnen gevormd, waar zij over
een breed front ter weerszijden van de
straatweg naar Gumbinncn proberen
door te breken. In zware gevechten
verhinderden divisies volksgrenadleren
en tankversterkingen e«n doorbraak
en schoten 142 tanks stuk. Langs de
weg van Schirwindt naar Schlossberg
werd een penetratie afgegrendeld.
Het bruggenhoofd Belgrado werd na
Nieuwe aardappelbonnen
DEN HAAG. 20 Oct. De secre
taris-generaal van het departement
van Landbouw en Visserij maakt be
kend. dat van 22 tot en met 28
October as. op elk der bonnen 1-62/
1-63. 2-62 2-63. 3-62 3*63 en 4-62 van
de nood kaart in de provincies Noord-
HoUand en Zuid-Hqlland eën kilo
gram aardappelen beschikbaar wordt
gesteld. Op deze bonnen mag eerst
op Maandag 22 October u. worden
gekocht.
iog.
i utr "bor-
Een voorstel, waarin vrijlating van
ale politieke gevangenen ln Brlts-Indlë
werd verlangd, werd aangenomen. Het
bestuur werd opgedragen een delegatie
naar Brits-Indlë te zenden voor de be
studering van het arbeidersprobleem
en de versterking der betrekkingen
met de Labour be wegingen daar.
Zeestrijd bij Formosa nog
niet ten einde
TOKIO. 18 Oct. De vernietigende
slag bij Formosa zal naar de mening
van bevoegde Japanse kringen nog
een tot twee dagen aanhouden. Naar
de woordvoerder van de regering ver
klaarde. kan men verwachten, dat het
keizerlijke hoofdkwartier Vrijdag het
volledige resultaat van deze slag zal
bekend maken. De woordvoerder zelde
er van overtuigd te zijn, dat de tot
zinken gebrachte Amerikaanse vlleg
kampschepen merendeels originele
vliegdekschepen zijn en slechts voor
een gering deel verbouwde schepen.
Verkenners melden, dat de vluchten
de resten van het bil Formosa ver
slagen 58e Amerikaanse operatiecorps
pl.m. 360 km oostelllk van Formosa
zich met een eveneens zwaar geteister
de hulpvloot verenigt. De schepen, ten
dele zwaar beschadigd/vervolgen hun
koers onder voortdurende Japanse
aanvallen en ln de grootste wanorde.
Met name een groot slagschip ls zo
zwaar beschadigd, dat het zich door
twee andere oorlogsbodems moest la
ten slepen.
Churchill en Eden uif Moscou
Naar Reuter uit Moskou meldt, heb
ben minister-president Churchill en de
minister van buitenlandse zalMn Eden
met hun gevolg Donderdag Moskou
verlaten.
ontwrichtende gevolgen, die zij toen
voor het volksbestaan voorspelde,
maken zich thans in een beklemmend
tempo merkbaar: voorop de hongers
nood, waarvan wij nog slechts het
begin zien.
Minister Gerbrandy heeft voor
Radio-Oranje met enige woorden van
rouwbeklag de verantwoordelijkheid
aanvaard voor een ontwrichting, die
een andere regering 40 jaren geleden
met de hardste wetten meende te
moeten voorkomen. Maar geen Neder
landse arbeider zal daaruit de sociale
vooruitstrevendheid van onze emi
granten-regering hebben afgeleid. Te
genover wie wil minister Gerbrandy
aen zy,i> ue kans mag na de trieste,
doch leerzame ervaring met de Bcve-
ridge-plannen en een dozijn andere
papieren projecten, bezwaarlijk groot
heten. Dat spreekt ook eigenlijk van
zelf. Een sociale omwenteling kan
niet door een illegaal blaadje naar
believen* in willekeurig decor Du lts
of Engels ten tonele worden gebracht.
Ja, is op de kapitalistische basis, die
de Anglo-Amerikaanse bevrijders
krachtens hun lastgevers medebren
gen, nu eenmaal onvervulbaar. Daar
voor ls een sociale basis nodig en die
stelt haar eigen wetten, los van een
individueel ontwrichte verantwoorde
lijkheidsdrift bij de vurigste bestrij
ders van een sociale ordening.
Ondersteuning verwanten van
Nederlandse vrijwilligers
DEN HAAG. 20 Oct. Het Fürsorge-
kommando des höheren'//- und Poll-
zelführers deelt mede: Voor dc laatste
maal lxi dit Jaar zullen aan degenen,
die recht hebben op ondersteunirig, of
aan hun gemachtigden. onder over
legging van de vereiste bewijsstukken,
de ondersteuningsgelden worden uit
betaald op de Ortskommandanturen.
resp. gemeentehuizen, en wel: Maan
dag 23 October om 8 uur te Amers
foort, Lochem en Meppel en om 14
uur te Hilversum. Doctlnchem en
Hoogeveen: Dinsdag 24 October om 8
uur te Alkmaar, Zutphen en Assen en
om 14 uur te Haarlem. Apeldoorn en
Veendam: Woensdag 25 October om
:uur te Leiden. «Deventer en Win
schoten en om 14 uur te Gouda. Zwolle
en. Groningen.
Tot het verzorgingsgebied behoren
de voor ondersteuning ln aanmerking
komende verwanten der Nederlandse
vrijwilligers der Waffen-//zomede van
de Landstorm Nederland, de Duitse
landmacht, het luchtwapen. de Krlegs-
manne, de Pollzei, de Technische
Nothllfe en het Deutsche Rote Kreuz
Rechthebbende verwanten der vrij
willigers, behorende tot de hierboven
genoemde groepen, dienen zich voor
taan. zo mogelijk onder opgave vrn
hun Aktenzelchen. In alle verzorg'tgs-
aangelegenhedon te wenden tot de
Dlenststelle Feldpostnummer 08995.
Aan de ingezetenen Wordt bekend
gemaakt dat op 19 October de woning
van II. D. van Leeuwen aan de Lam-
menschanswcg no.-68 alhier, wegens
actieve werkzaamheden van de be
woners tegen de bezettende macht,
is vernietigd. Afgezien hiervan staan
de gevangen genomen deelnemers de
strengste straffen te wach'en.
De bevolking wordt ernstig op het
hart gedrukt zich er voor te wachten
het streven van zulke elementen te
dulden of te ondersteunen, daar hier
tegen streng en onverbiddelijk zal
worden opgetreden.