HET DAGBLAD
HET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Oprichting aangekondigd van
een „Deutsche Volkssturm"
Voor alle mannen
van 16-60 jaar
Wilhelmstrasse acht toestand in
Hongarije gestabiliseerd
Gen. Dittmar ov^r de stellin^oorlog
De fietsende
Hollander
Verbitterde strijd aan de
Scheldemond woedt voort
Geallieerden aan
rand van Aken
„Hulzen uitverkocht"
Slag om Aken bereikt een
nieuw hoogtepunt
Gevecht voor de
Nederlandse kust
Strijd om Schelde
Szalasi over de gebeurtenissen
in Hongarije
S/ep
en
250 gram suiker
Sporenregen
BERLIJN, 18 Oct. Stabsleiter
Helmut Suendermann. de plaatsver
vangende Reichspi essechefheeft de
oprichting aangekondigd van. de
„Deutsche Volkssturm" als militaire
organisatie van alle in het vaderland
voor het behalen van de overwinning
•werkende Duitse mannen.
De organisatie van de ..Volks
sturm" zal plaats hebben volgeps de
bepalingen van de Haagse conventie
voor de la1, oorlog.'Hij zal alle Duit
se mannen m het vaderland van 16
tot 60 jaar militair organiseren en
opleiden. Daardoor wordt een doel
treffende versterking van de Duitse
weermacht verkregen, waarheen de
vijandelijke strijdkrachten de ge
vechtshandelingen op Duitse bodem
ook zullen probéren te brengen.
Suendermann wees er op. dat het
hier betreft een ..levée en masse" te
gen de gevaren van de moderne oor
log met zijn mogelijkheden der lan
dingen uit de luoht en doorbraken
van gemechaniseerde eenheden.
Van welingelichte ziide wordt hier
over nog vernomen, dat de „Volks
sturm" een regelmatig bestanddeel
van de Duitse weennacht vormt,
welks uiterlijk kenteken overeen
komstig de internationale afspraken
ln een band om de arm bestaat, die
onder het Duitse souvereiniteitsteken
de woorden „Volkssturm" en „Deut
sche Wehrmacht" draagt.
Beschikking van den Führer
De Führer heeft een beschikking
uitgevaardigd waarin ter versterking
der actieve strijdkrachten der weer
macht en in het bijzonder tot het
voeren van een onverbiddelijke strijd
overal daar waar de vijand de Duitse
bodem wil betreden, alle Duitse man
nen, die de wapenen kunnen dragen,
tot de strijd opgeroepen worden. In
deze beschikking heet het verder:
Ik beveel:
1. in de gouwen van het Groot-
Duitse Rijk moet uit ale mannen tus
sen 16 en 60 jaar, die de wapenen
kunnen dragen, de Duitse Volkssturm
worden gevormd. Deze zal de vader
landse bodem met alle wapens en
middelen verdedigen, m zoverre deze
ddartoe geschikt blijken.
2. De opstelling en leiding van de
Duitse Volkssturm berust in de gou
wen bij de gouwleiders. Zij moeten
zich daarbij vooral bedienen van de
bekwaamste* organisatoren en leiders
der beproefde instellingen van de
partij, van de S.A. van de ff (fvan
de N.S.K.K. en van de Hitlerjugend.
3. Ik benoem den stafchef der S.A.
Schepmann tot onspecteur voor de
schietopleiding en den corpsleider
van het N.S.K.K.. Kraus. tot inspec-
ding van de Volkssturm De leden van
teur voor de motertechnische oplei-
de Duitse Volkssturm zijn gedurende
hun inzet soldaten in de zin van de
weermachtswetgeving
5. De deelneming van leden van de
Volkssturm aan organisaties buiten
hun beroep, blijft onaangetast. De
dienst in de Vulksstrum gaat echter
voor iedere andere dienst in andere
organisaties.
6. De Reichsführer ff ff is als be
velhebber van het reserveleg^r ver
antwoordelijk voor de militaire orga
nisatie, de opleiders bewapening en
uitrusting van de Duitse Volkssturm,
7. Het in de strijd brengen van de
Duitse Volkssturm volgt op mijn
aanwijzingen door den Reichsführer
ff ff alsb eveihebber van het reserve-
leger.
8. De müitaire uitvoeringsbepalin
gen vaardigt de bevelhebber van het
reserveleger, reichsführer ff ff Himm-
ler uit, de politieke uitvoeringsbepa
lingen Reichsleiter ormannB.
9. De Nationaal-Socialistische Par
tij vervult voor het Duitse volk de
hoogste ereplicht, door in eerste in
stantie haar organisaties als voor
naamste draagsters van deze strijd
in te zetten.
Generaal Miklós overgelopen
BOEDAPEST, 17 Cct. Naar thans
bekend wordt, is kolonel-generaal
Miklós, tot dusver opperbevelhebber
van 'het eerste Hongaarse leger, met
enige dames uit het vrouwelijke ge
volg van 2ïjn hoofdkwartier en met
meeneming van de gehele kas van zijn
leger, naar de Sowjet Russen .overge
lopen.
BIJ e encontröle werd geconstateerd,
dat hij zich bovendien maandenlang*
de gelden voor het onderhoud van
zijn leger heeft toegeëigend. Met hem
ls ook de chef van zijn staf. kolonel
Kerl. die eveneens bij de verdulste»
ringen betrokken was. naar de bols
jewieken overgelopen.
Naar ln Helsinki verluidt zijn
daar ln het kader van de geallieerde
contrólecommlssle ook vroeger ln Fin
land werkzame Engelse handelaren
aangekomen.
Ie JAARGANG No. 246 DONDERDAG 19 OCTOBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per week ot f2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
BERLIJN. 17 Oct. In de Wil
helmstrasse werd heden een uiteen
zetting gegeven van de gebeurtenis
sen die Hongarije een ogenblik aan
de rand van de afgrond dreigden te
brengen.
De woórdvoerder van het Auswar-
tige Amt verklaarde, dat de toestand
thans volkomen duidelijk is en zowel
politiek als militair als stabiel be
schouwd kan worden. De nieuwe re
gering heeft het gehele Hongaarse
volk en de Hongaarse weermacht
achter zich.
De nieuwe Hongaarse minister van
buitenlandse zaken, baron Gabor Ka-
mehy, heeft voor de Hongaarse omroep
een redevoering uitgesproken, waarin
hij o.m. zelde:
„Ik meld de trouw, de verplichting
én de volharding van de Hongaarse
natie ten opzichte van het bondge
nootschap van het drlelandenpact. Ik
spreek mij uit voor het anti-komln-
ternpact. dat aan de roeping van Hon
garije een doel geelt en onze levens-
BERLIJN. v^ct. Luitenant-ge
neraal Dittmar, de bekende~milltalre
spreker voor de Duitse omroep, heeft
ln zijn voordracht over de toestand
van heden verklaard, dat verkorte erL
versterkte Unies den Duitsers ln het
noordoosten de mogelijkheid hebben
gegeven tot straffe concentratie hun
ner-'stootformatles ln het zwaartepunt
dêb. beslissing, dat m Züld-Hongarlle
de Sowjet-Russische aanvalstoppen ln
aanzienlijke mate uiteengeslagen zijn
en dat ln het westen de stellingoorlog
vooral door de versterking van het
DUltse gevechtsfront opgevoerd ls.
Lt.-gen. Dittmar zelde o.a.:
Britten en Amerikanen zullen na
tuurlijk alles doen om de dingen zo
mogelijk weer ln beweging te brengen.
ZIJ worden hiertoe gedreven niet al
leen door de voor lederen oorlogvoe
rende natuurlijke wens om de oorlog
op de snelste wijze zegevierend te be
ëindigen. Onze*westelUke tegenstan
ders hebben nog andere redenen om
zich te haasten. Men moet niet ver
geten dat de tweevoudige bestorming
uit het oosten en westen voor de bols
jewieken 'evenals voor de Amerikanen
tegelijkertijd ook kan worden geïnter
preteerd als een wedloop om de mate
van suprematie, als latente machts
strijd. welks beslissing op doorslag
gevende wijze afhankelijk ls van het
militaire succes van den enen of an
deren partner. Juist met het oog op
dit feit ls de stilstand aan -het ^wes
telijk front voor den tegenstander bij
zonder onaangenaam.
De Duitsers zullen aanvallen moeten
verwachten, welke gebruik zullen
maken van het totale opgehoopte
materiaal dat de stelllngoorlog moge
lijk maakt. De Engelsen en Amerika
nen hebben thans opnieuw ervaren
dat de Duitse soldaat een ongehoord
taaie strijder ls. Daarmede hebben
Britten en Amerikanen aan het wes
telijke front dezelfde ervaring moe
ten opdoen als ln Italië. Ook de ope
ratieve bijdrage, die in Italië geleverd
wordt ln de zin van de totale beslis
sing. ls van gróte betékenis.
Generaal Dittmar gaat vervolgens
over tot een bespreking van de toe
stand aan het oostelijke front en con
stateert, dat hier een voortdurende
bedreiging ligt. Men moet daarbij
echter bedenken, dat door de diepe
fortificaties, welke opgeworpen zijn
door de bevolking der oostelijke Duit
se grensgouwen ln uitgestrekte gebie
den. van het gehele front een ver
hoogde mate van veiligheid is verkre
gen tegen diepe penetraties.
Het zou echter onjuist zijn daarin
een exclusief defensief middel te zien.
De Duitsers zullen de verhoogde ope
ratieve onafhankelijkheid, welke goed
aangelegde en voldoend bezette stel
lingen kunnen geven, ook trachten
uit te buiten ln de zin, die alle Ini
tiatieven weer ln Duitse handen kan
brengen.
Zo'n ommekeer ls mogelijk. De vaak
bevestigde ervaring leert, dat het ln
vele gevallen betrekkelijk zwakke
Duitse strijdkrachten waren, die op
beslissende plaatsen de situatie her
stelden. Want dit ls zeker, ook de
bolsjewistische formaties zijn geens
zins ln alle gevallen wat hun naam
regiment, divisie of corps aan
geeft. De nieuwe Duitse formaties zijn
van uitstekende kwaliteit en kunnen
ln dit opzicht ln ieder geval bijzon
der doeltreffend zijn.
vorm voorschrijft, tk spreek mil uit
voor de lots- en levensgemeenschap der
Zuidoost-Europese volken, waarvoor de
Hongarlstlsche beweging de weg heeft
betreden en voor welker verwerving ik
alle vólken, die ten zuiden van de
Karpathen wonen, oproep voor de'ge
vechtsgemeenschap van de oorlog. Ik
spreek mil uit voor de Duits-Hon
gaarse lotsgemeenséhap. voor het
denkbeeld der Europese gemeenschap.
Het buitenlandse politieke program
van Szalasl. ls de strlld om de over
winning van het nationalistische en
socialistische leven. In het teken der
achting, der dankbaarheid en van de
trouw, groet lk den Führer, Adolf
Hitler, den groten leider van het na-
tionaal-soclallstlsche Duitse volk. die
geroepen ls om de nieuwe Europese
volksgemeenschap stnldénd te verwe
zenlijken. Uit naam van Zuidoost-
Europa, maar vooral uit naam van de
Magyaren zeg lk hem dank voor het
geen hij voor ons heeft gedaan. Wij
zullen hetzelfde geloof, dezelfde trouw
Jegens hem. het verbonden Duitse rijk
en de Europese gemeenschap tot uit
drukking brengen en bewijzen.
De minister van binnenlandse za
ken. Vajna. zelde in een radiorede-
voering: Langs officiële weg heb lk de
maatregel getroffen, dat de ambtena
ren der openbare orde en staatsveilig
heid alles ln het werk pioeten stellen
om orde en veiligheid van de staat te
waarborgen, vooral, daar de omver
werping de Ineenstorting van het front
zou betekenen. Zo'n Ineenstorting mag
niet komen. Zil, die openlijk of ln het
geheim trachten de staatsorde te on
dermijnen. zullen door ons zonder ge
nade uit de weg worden geruimd.
Wij zetten deze oorlog met de uiter
ste krachtsinspanning voort, want wij
weten, dat wij ln de strijd vernie
tigd wordën -of vernietigen.
Döniti richt zich tot den
Japansen marineminister
BERLIJN. 18 Oct. De opperbevel
hebber der Duitse marine, groot-
admiraal Dönitz, heeft naar aanleiding
van de Japanse overwinning ter zee
bij Formosa den Japansen minister
van marine het volgende telegram ge
zonden
„Ik bied Uwe Excellentie bljn beste
gelukwensen aan met de grote over
winning, die de zee- en luchtstrijd
krachten der keizerlijke Japanse oor
logsmarine op de vijandelijke vloot
bij Formosa hebben bevochten. Dit
trotse resultaat ln onze gemeenschap
pelijke strijd tegen de ongerechtvaar
digde aanspraken van het Angelsak-
sendom is een zware slag voor de
Amerikaanse vloot. De Duitse oorlogs
marine verheugt zich met mU over de
grote overwinning der Japanse kame
raden. Deze zal voor ons een aanspo
ring zijn de strijd tegen onzen ge-
meenschappelljken vijand voort te
zetten".
Een mier reiyt op zes poten, een
Nederlander op twee wielen.
Daar wordt hij mee geborendaar
gaat hij mee naar school en uit
vrijen, daar vervoert hij zijn groeiend
gezin op. daar wil hij mee dood
gaan. Zijn fiets kwijt raken, vindt
hij het ergste en hij zoekt alle we
gen, die er zijn om toch nog maar
'een stukje fiets te behouden. Bellen
en lampen mogen hem afvallen op
zijn levenspad. Hij fietst door. Zijn
banderi mogen springen, hij fietst,
tot er meer gat dan heel aan zit,
verslijt dan een houten ratelslang,
een, stuk massieve band van een auto
of kinderwagen of tuinslang en dan
fietst hij verder op de velgen...
Zo trekt hu onder oorverdovend
geratel en gekletter een cavalcade
van rammelende velgen over onze
wegen. Moeren en schroeven dansen
aan alle kanten er uit... de karavaan
trekt verder, wielen gaan scheel
staan en bezwijken, velgen spatten
er af de karavgan trekt verder.
Verbeten trappen taaei kerels en
jonge meisjes... het moet, slepen!
Een vroegere tijd heeft de sage van
den Vliegenden Hollander gedicht.
Zijn boot is sindsdien gevorderd door
de ene partij en getorpedeerd door de
andere.
Deze tijd., schept de sage van den
Fietsenden Hollander, die op een
ratelfiets zonder banden door de pol
ders zwerft overal waar een dijk nog
niet onder water staat en die niet
tot rust kan kermen, ook al schudden
alle boeren nee, tot hun hoofd er af
rolt. Hij fietst nog, terwijl het duis
ter allang gevallen is en hij fietst om
vier uur al weer. Hij fietst op zijn ram
melende hoop oud roest en zelfs als
hem die genómen wordt, fietst hij
nog door... Tot er niets meer van
hem te zien is dan bruine schilfers
roest, twee trappende benen en niets
meer te horen dan het rammelende
geratel, waarin heFtijdperk van Lili
Marleen en Ketelbinkie thans uit
klinkt... TIJL.
Onaanvaardbare Sowjeteis
STOCKHOLM. 18 Oct. Reuter
meldt, dat de Poolse kringen te Lon
den uit Moscou het bericht hebben
gekregen, dat de voornaamste moei
lijkheid .voor hot tot stand komen van
een PoolsRussische overeenkomst
wordt gevormd door de els der Sow-
Jets. dat de oost- en westgrenzen van
Polen direct zouden worden vastge
legd.
Men verneemt hier. dat Mlkolajczyk
niet ln staat ls deze voorstellen te aan
vaarden en ln Poolse kringen vreest
men daarom, dat Mlkolajczyk naar
Engeland zal terugkeren zonder een
accoord met de Sow Jets te hebben
gesloten.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER. 18 Oct. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Aan de Scheldemond wordt ver
bitterd om elke duimbreedte grond
gestreden. Ten oosten van Helmond
gingen de Engelsen met sterke strijd
krachten en ondersteuning van bom
menwerpers tot de aanval over. Onze
tioepen vingen de vijandelijke aan
vallen op en wonnen terrein terug,
dat tijdelijk verloren was gegaan. De
vijand leed zware verliezen aan
doden en gewonden en verloor 47
tanks.
In de materiaalslag om Aken ge
lukte het den overmachtigen Ame-
rikaansen en Engelsen infanterie- en
pantser troepen na een bloedige strijd
van vijftien dagen hun omsinge
lingsvleugels ten zuidwesten van
Würselen te verenigen en van het
zuidoosten uit tot de rand der stad
door te dringen. De verbitterde strijd
gaat verder.
Versterkte aanvallen van de Ameri
kanen ten oosten van Eplnal en ten
zuidoosten van Remiremont bleven
zonder succes van betekenis.
Londen lag ook gisteren onder/ het
storlngsvuur van de V 1.
Ten zuiden van Bologna sloegen
onze troepen ook gisteren zeer zware
aanvallen af. die de vijand ln enige
sectoren ondanks zUn zware verliezen
tot negen maal toe herhaalde. Ook
ln het gebied ran Cesena liep de vij
and tevergeefs op onze 6tell1ngen
storm.
Op de Balkan maken ten westen
.van Krusevac eigen tegenaanvallen
goede vorderingen. In het centrum
van de stad Belgrado, dat van benden
en bolsjewieken gezuiverd werd.
heerst rust.
In het strijdgebied ten zuidwesten
en zuidoosten van Debreczen werden
sterke bolsjewistische aanvallen met
ondersteuning van onze slagvllegers
na harde gevechten afgeslagen. Onze
troepen hebben zich ter verkorting van
het front tussen Trestenburg en het
zuidelijke deel van de Woudkarpa-
then volgens bevel naar het noord
westen gedlstancleerd van den vijand.
In de pas van het Czlrokadal en van
Doekla zijn alle aanvallen der bolsje
wieken. die zU met versterkte strijd-»
krachten ondernamen, mislukt.
Na hun vergeefse doorbraakpogin
gen in de middensector van het oos
telijke front ondernamen de Sowjet
Russen gisteren sieohts vrij zwakke
aanvallen bij Rozan. Aan de Oost
Pruisische grens breidde de vijand
zijn aanvalsfront van Kafvarja en
Schldwlndt naar het zuiden uit en
zette zijn grote aanval met sterk ge
bruik van tanks en slagvllegers voort.
In verbitterde gevechten werd hij op
gevangen, waarbij 41 tanks werden
stukgeschoten. Wlrballen viel na
taaie verdediging in handen van den
vijand. Tegenaanvallen van onze tanks
wLerpen de aanvallende bolsjewieken
ln Koerland terug naar de penetratie-
plekken van de vorige dag. 29 vijan
delijke tauks werden vernietigd. Daar
mede verloor de vijand ln het Bal-
tlsche gebied van 1 tot 16 October
558 tanks.
In Mldden-Flnland bereiken onze
troepen, ondanks de slechte toestand
der wegen en ondanks het voortdu
rend volgen van de Finnen, hun da
gelijkse marsdoelen. Onzo aan het
front van de IJszee vechtende berg-
Jagers hebben de, grootscheepse bols
jewistische
felle gevechten verijdeld. De beide
laatste dagen verloren de bolsjewieken
130 vliegtuigen, waarvan 156 ln lucht
gevechten. de overige door luchtdoel-
artillerie van de luchtmacht alsmede
door beveiligingsvaartuigen van de
marine en marlneluchtdoelartlllerie.
Amerikaanse terreurvliegers vielen
Keulen. Wenen en Opper-Sllezlsch ge
bied aan. Luchtdoelartlllerie van de
luchtmacht schoot hierbij 34 vliegtui
gen. bijna uitsluitend viermotorige
bommenwerpers, omlaag
Sinds kort heeft de sigarenwinke
lier een nieuw artikel vermeld op
het lijstje, waarop hij pleegt aan te
geven wat hij ..heden niet voorradig"
heeft.
Wij lezen thans: hulzen uitverkocht
en deze woorden duiden een nieuw
stadium aan in het bestaan van den
sigarettenroker. Ook hij heeft ont
wikkelingsstadia meegemaakt, die
hem van de ene verandering naar de
andere voerden en die via eenheids-
shag en eenheidssigaretten naar de
periode der hulzen leidden.
Er kwam een nieuw apparaatje
voor het vervaardigen van sigaretten
aan de markt. Het huldigde een een
voudig schulf-principe en bestond
uit een gebogen stukje metaal en een
net beschilderd stukje hout. Wel
duurde het enige tijd voordat de
rokers ontdekten, dat de periode van
peperdure zwarte vloeitjes overbrugd
kon worden aoor het gebruik van
hulzen. Toen dit echter eenmaal als
een lopend vuurtje door de gelederen
der rokers was gegaan, volgde een
intensieve „rush" op die winkels, die
nog hulzen in voorraad hadden uit
de tijd. dat het schilif-systeem niet
zo'n opgang maakte.
Tot het wrede moment kwam: hul
zen uitverkocht. Een enkele winkbl,
die ze nog heeft. Eén winkelier heeft
het nuchtere idee gehad om de hul
zen thans in pakketjes van vijftig te
verpakken, zodat hij er iets meer
aan verdient. Het is geen grove
winst... Een ander verstrekt alleen
nog een pakje hulzen bij aankoop
van het apparaat.
Maar overal elders: hulzen uitver
kocht. Het sluit een nieuwe phase in
het rokersbestaan af.
Nu oppert iemand het idee om
surrogaat-sigaretten van hun Inhoud
te ontdoen en de aldus vrijgekomen
vloeitjes te gebruiken voor de voort
zetting van de huidige fabricatie.
Of'het een nieuw stadium zal in
leiden?
In Den Haag zijn thans weer negen
theaters ln bedrijf, die met behulp
van daglicht, kaarsen of zelf opge
wekte electnsche stroom voorstellin
gen geven, waaronder vijf bioscopen.
Uiteraard worden ln deze laatste geen
films vertoond, maar amuscmentsmu-
zlék, cabaret of variété gegeven.
Directeur: H. J. Kerkmeester. Bus-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr. A.
H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J. v. Grieken; illustratie
en opmaak: R, Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M. Woltera; muziek:
G. K. Krop; aport: J. J. Llber: adver
tenties: A H Lammers, allen te Ami
omsingellngspoglngen lii Uerdam. K 118
Het storlngsvuur van de V 1 op Lon
den gaar, voort
_,.Yo!lcssturm" luidt de
.-.va «j>i uci „(.ai-- - iVBtrtieiucl a I nel 'ic oaurUnlicli. -•"»/
ls heengegaan. Zijn naam is in de En het gaat als een lopend vuurtje Alles voor niks.
1 striM om_het bestaan, die het Duitse door de gehele provincie, door de aan-
ic rvux*-c artillerie concentreert, aieef ven brixsfc
stoottroep een grote kudde koeien naar
Maar vij£ hebben een fiets en pro- I <*e Duitse hoofdgevechtsllnle om onder
„De gulden is op!", concludeerden
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 17 Oct. Het opperbevel
van de weennacht maakt bekend:
De thans aan de gang zijnde ge
vechten om de Westef Schelde duren
voort. De toestand is niet belangrijk
veranderd. Sterke vijandelijke aan
vallen ten oosten <-an Brugge wer
den afgeslagen.
Patrouilleboten brachten voor de
Nederlandse kust een Britse torpedo-
motorboot tot zinken en beschadig
den een andere boot zwaar. Ten Oos
ten van Helmond werd de vijand
uit een penetratieplek geworpen.
De zware materiaalslag olm Aken
ls gisteren tot een nieuw hoogtepunt
gestegen Met verse infanterie- en
tankdivisies, die door vliegers in
scheervlucht werden ondersteund,
probeerden de Amerikanen de om
singeling der stad te voltooien. Het
gelukte hun de verbinding mefAken
te vernauwen, maar niet af te snij
den. Dertig Amerikanen liepen naar"
onze troepen over.
Op de flanken van het bruggenhoofd
Met/, onderneemt de vijand sinds ver
scheidene weken afzonderlijke aanval
len. die slechts gering succes opleve
ren. Het fort Driant aan de Moezel
ten zuidwesten "van de stad ls na een.
penetratie van den vijand weer ge
heel ln onze handen.
In het bos van Parroy ten oosten
van Eplnal en aan weerskanten, van
het Moselottedal ten zuidoosten van
Remiremont duren de gevechten om
stukken bos en bergstelllngen voort-
De hardnekkig aanvallende vijand
bleef ook gisteren na geringe aanvan
kelijke successen steken.
Aan het .westelijk front werden in
de eerste helft vap October 3259 ge
vangenen gemaakt. 765 tanks en ge
pantserde verkenningswagens. 49stuk
ken geschut van allerlei aard. alsmede
talloze andere wapens en oorlogstuig
buitgemaakt of vernietigd.
Onze kuststeunpunten melden het
voortduren van het vijandelijk artil
lerievuur.
De V 1-beschieting op Londen werd
voortgezèt.
Bij het afweren van herhaalde vij
andelijke aanvallen van torpedomotor-
boten en vliegtuigen op Duitse con-
voolen voor de kust van noordelijk
Noorwegen werden vier vijandelijke
torpedomotorboten zwaar beschadigd.
Twee daarvan zijn waarschijnlijk ge
zonken. Tien der aanvallende vliegtui
gen werden neergeschoten. Een eigen
vaartuig ging verloren.
Sterke Amerikaanse strijdkrachten
drongen ook.gisteren, na voorafgegaan
trommelvuur, naar onze stellingen in
Mldden-Italië op. Onze pantsergrena-
dicrs deden aanvallen in het gebied
ten oosten van Vergato mislukken.
Ten noorden en noordoosten van
Lolano maakte de vijand enige vorde
ringen. maar werd in tegenaanvallen
opgevangen Britse aanvallen in het
gebied ten zuidoosten van Gesena ble
ven zonder succes.
Van de Balkan worden uit het ge
bied van NisJ en ten westen van de
Mldden-Morawa gevechten gemeld met
Bulgaarse en Sowjet Russische ge
vechtsgroepen. Bij Belgrado ls de toe
stand gestabiliseerd. Aan de beneden
Theiss maakte een beproefde Hon
gaarse gevechtsgroep bij een aanval
talrijke zware wapens bult en maakte
■bovendien gevangenen. De slag ln het
gebied ten zuiden en zuidwesten van
Debreczen nam opnieuw ln hevigheid
toe. De verdedigers van een plaats
schoten van 40 aanvallende tanks 28
stuk.
Aan het front van de Woudkarpa-
then is de vijandelijke druk op onze
bergstellingen ten westen van de pas
van het Dzlrokadal en van het Czl
rokadal en van de Doeklapas tijdelijk
verminderd.
Ten noorden van Warschau en bii
Seroc ondernamen de bolsjewieken nW
hun zware verliezen ln de voorafge
gane gevechten gisteren slechts be
trekkelijk vruchteloze aanvallen Daar
entegen zetten zij hun doorbraakpo
gingen uit het bruggenhoofd Ro^an
aan de Naref voort. Onze taai vech
tende troepen behaalden hier een vol
ledig al'weersucces.
Aan weerskanten van Wilkowisjken
zijn de bolsjewisten met talrijke in
fanterie- en pantserformaties over
circa 40 km. breedte na een trommel
vuur van verscheidene uren en met
krachtige ondersteuning van slagvlleg-
tulgen, tot de grote aanval overgegaan
en hebben op één plaats de Ooste-
Prulslsche grens bereikt. 145 vijande
lijke tanks werden stukgeschoten,
waarvan alleen 70 tanks door een divi
sie volksgrenadiers. In hevige luchtge
vechten en door luchtdoelartllllrle
van de luchtmacht verloor de vijind
boven dit strijdgebied en aan het front
^au de Naref 56 vliegtuigen. Ook Ten
zuidoosten van Llbau en bij Dob'en
hervatte de vijand zijn zware aanval
len. ZIJ werden ln zware gevechten
afgeslagen of opgevangen. Volgens de
voorlopige berichten heeft de vljaid
daar 37 tanks verloren.
Aan het front van de IJszee htb-
ben onze bergjagers aanvallen van een
ten dele scherp volgenden Viland afje-
slagen.
Amerikaanse terreurvliegers wierjen
overdag - bommen op verschilletde
plaatsen in Zuldoost-Duitsland. wair-
onder ook op het stadscentrum tan
Salzburg. Jagers en luchtdpelartlïe-
rie van de luchtmacht schoten negen
tien Anglo-Amerikaanse vliegtuigen
omlaag. In de afgelopen nacht Werd
Gumbinnen door bolsjewistische vlieg
tuigen aangevallen.
BERLIJN 17 Oct. Het Inten.
Informatiebureau meldt van de
Scheldemond: de gehele dag siom-
den de Canadezen met tanks ,en
vlammenwerpers van het Oosterien
Zuiden op het..Duitse bruggenhifd
ten Zuiden van Breskens los. zoüler
meer dan twee kleine penetratie te
bereiken. Alle andere aanvallen
den afgeslagen of opgevangen De
zware gevechten om de landing
naar Zuid-Beveland duurden v< rt.
Ondanks talrijke Britse luchtaaipl-
len hebben de Duitse troepen
hun stellingen behouden.
Naar het D.N.B. verneemt probeide
het eerste Canadese leger in iet
Vlaams-Nederlandse gebied met st ke
tankformaties ln het overstroonul
bied terreinwinst te behalen. De
val kon afgeslagen worden. Bijna
gehele dag ls met de grootste verb
ring om het volledig verwoeste.pl
Je Wöensdrecht ge vochten. Na
scheldene aanvallen gelukte het
Canadezen, ondersteund door st
formaties vliegtuigen, tijdelijk
plaatsje binnen te dringen. De
middellijk Ingeleide tegenaanval k'
evenwel zo verrassend, dat de C
dezen de stad niet alleen weer moe
prijsgeven, maar zelfs hun vooru
zonden strijdkrachten niet meer n-
den terugnemen. Behalve 134 gevft e-
nln vielen talrijke wapens ln Dt >e
handen.
Ie JAARGANG No. 245
WOENSDAG 18 OCTOBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
BOEDAPEST, 17 Oct. Minister
president Frans Szalasl heelt ln een
legerorder het volgende verklaard:
Een eigenzinnige belangenkllek
heeft tot dusver aan het leven van
onze natie geknaagd. Tot die belan
genkllek behoorden allen, die sinds
decennia vóóraan staande functies be
kleedden en het toch niet hun plicht
achtten de natie uit haar zedelijke,
geestelijke en materiële nood omhoog
te voeren. Deze kliek sanctlonneerde
als grondwettig en legaal alles, wat
haar eigenzinnige belangen diende.
Deze kliek was het. die den.rljksbe-
stuurder er toe bracht zlln aan de
natie gegeven eed te breken. Terwijl
de door de natie gevoerde strlld op
leven en dood ln gevaar werd gebracht
en de eer van de natie werd geschon
den. bracht zij hem er toe de trouw
aan den bondgenoot te breken en de
kameraadschap met den Duitsen wa
penbroeder. die met ons gemeenschap
pelijk de grenzen verdedigt, ln gevaar
te brengen. De rijksbestuurder duldde
ook. dat er ln de rug van de vech
tende Hongaarse en Duitse troepen
arglistige en moorddadige machina
ties ontstonden, die streefden naar»
een militaire ineenstorting
Sinds October 1936 heb lk herhaald
delljk de aandacht van den rijksbe
stuurder er op gevestigd, dat hil in
gemeenschappelijk overleg met de na
tie die levenskwesties naar een oplos
sing moest brengen, die alle volken
van Europa uit eigen Initiatief en
volgens hun natuurlijke levenswetten
moeten oplossen. Mijn streven was
vergeefs. Ik moest kiezen tussen na
tie en grondwet, tussen gerechtigheid
en rechtsnorm, tussen leven en wet.
Ik koos de natie, de gerechtigheid en
het leven.
Wij voeren een vrijheidsstrijd. Die
strijd eist. dat elkeen onbeperkt, on
verwijld en zonder aarzelen, vastbera
den zich daaraan wijdt. Een verrader
en moordenaar Jegens zijn volk ls hij,
die de hoogste krachtsontplooiing van
onze natie belemmert en naar eenpa
rige wil verstoort. Fundament van
deze strijd -is: wij vernietigen of wij
worden vernietigd. Ons leger is de
ijzerharde vuist van- de natie. Het
leger eist van het vaderland, dat het
gesloten achter haar staat, opdat het
den strijd snel en zegevierend kan vol
tooien. Het vaderland eist van het
leger, dat het zijn plicht dapper en
trouw tot den dood vervult. Tussen
vaderland en leger moet een levens-
en lotsgemeenschap ontstaan.
Voor ons staat als duidelijk doel:
de nationale en sociale vrijheid, zelf
standigheid en onafhankelijkheid van
onze natie ln de gemeenschap der
Europese volken Ml In geloof en mijn
overtuiging is. dat onze natie haar
historische plicht zal vervullen, dat
wij aan de zijde van Duitsland. Italië
en Japan en hun bondgenoten de
zekere overwinning tegemoet gaan."
Duits commentaar
De diplomatieke correspondent van
het D.N.B Horn, schrilft o.a.: In Hon
garije ls het gekomen tot de ophelde
ring. die in het belang van het Hon
gaarse volk met recht verwacht kon
worden door allen, wlen het lot yan
dit land na aan het hart ligt. De na
tionale krachten van het Hongaarse
volk hebben een streep getrokken dcor
de rekening van den vijand, die poli
tieke en militaire munt menen te
kunnen slaan uit de meegaandheid
van een kleine verraderskllek. Het
Hongaarse volk en zijn weermacht be
grijpen. dat het hun taak ls. het be
staan van Hongarlle als vrii volk de
finitief te verzekeren door een voort
zetting van de, strijd aan de zijde
van het Groot-Duitse rijk.
Door de proclamatie van Horthy. die
intussen ls afgetreden, zijn zekere
misverstanden uit de weggeruimd. Er
blijkt uit. dat de Zondag door de zen
der Boedapest verspreide oproep» van
Horthy tegen zijn wil door vreemde
hand ls voorbereid, en wel door een
misdadige kliek, die de politiek van
den rijksbestuurder trachtte te onder
mijnen. De samenstelling der nieuwe
regering biedt de waarborg, dat thans
een politiek wordt ingeleid, die uit
sluitend de strijd om vrijheid en zelf
standigheid beoogt, waarbij het Groot-
Duitse rijk met alle middelen het be-
vrlènde en verbonden volk wenst te
helpen.
Militajr proces in Slowakije
PRESBURG. 17 Oct Voor het
militaire gerechtshof ls een proces
wegens hoogverraad en desertie aan
hangig gemaakt tegen den oud-minis
ter van defensie generaal Catlos. tegen
drie kolonels, een luitenant-kolonel,
een aalmoezenier met de rang van
kolonel en een majoor. Deze officieren
hebben volgens de officiële medede
ling deelgenomen aan de voorberei
dingen van een putsch ln Slowakije
en zijn naar de benden overgelopen.
Ook is een proces aanhangig gemaakt
tegen twee kolonels der gendarmerie.
Nieuwe strijd bij Formosa
TOKIO. 17 Oct. Het keizerlijke
hoofdkwartier .maakte heden bekend:
Japanse luchtstrijdkrachten vielen ln
de nacht van 15 op 16 Oct. In de
wateren ten oosten van Formosa een
nieuwe vijandelijke vloot aan en be
schadigden een vliegkampschip en een
slagschip. Het slagschip bleef stuur
loos liggen, terwijl op het vliegkamp-
schip een zware explosie ontstond.
U maakt brandbommen toch on
schadelijk. maar blijft van alle
andere onbekende projectielen af
en leert dat ook aan uw kinde
ren?
(Voorlichtingsactie hoofdin
spectie luchtbescherming f
Niets iè ordelijker en rustiger dan
een .mierenhoop in de herfst.
Het werk is gedaan, de voorraden
zijn gestapeld, traag buitelt een en-
I kele mier gat in, gat uit. blijkbaar
op inspectie.
Maar raak nu eens met een stok
in het mooigestapelde bouwwerk.
Plotseling rennen van alle kanten
holderdebolder de mieren aan en
nauwelijks merken ze. dat er iets
met de voorraadkamers niet in orde
is. of ze snellen de kronkelende pa
den op om nieuwe voorraad, om
bouwmateriaal. En ze werken en
slepen weer, of het volop zomer is...
Bij elke uitvalspoort staan contro
leurs. die kijken en tasten en iedere
mier. die met iets aan komt zetten
wordt dubel betast met de waaieren
de sprieten. Pas als het in in orde, is,
mag hij door...
Zo'n mierenhoop is nu de grote stad.
Er heeft een stok in geroerd, die
heet Honger en er heeft een stok
naar gewezen, die heet Koude en de
mieren rennen, rennen voor hun le
ven en slepen, slepen
Was daar vaji de zomer niet de
Tarwelaan? Liep daar niet de Aard-
appelweg? De mieren rennen. Maar
de tarwe is de laan uit en de Aard-
appelweg is weg. Verkeer gestremd.
Gesperrt. Dan zoeken ze maar het
Groentepad. En dat mag en er is. En
dan zoeken ze maar de Perenstraat
en de Appelenkade en ze laden, sle
pen en lossen, of hun leven er vüji
afhangt.
En bij de ingang van de steden
staan de controlerende mieren en
tasten en voelen en pas als het in
orde is, mag de mier door... TIJL.
Britse vertegenwoordiger
in Finland benoemd
STOCKHOLM. 11 Oct, De Britse
ministeries van buitenlandse zaken en
oorlog delen mede, dat Shepherd ls
benoemd tot Brits politiek vertegen
woordiger ln Finland. HIJ zal zich bin
nenkort daarheen begeven met een
kleine staf. ln gezelschap van de Brit
se leden der geallieerde contrólecom
mlssle voor Finland.
Shepherd neemt een overeenkomsti
ge positie in als de Britse politieke
vertegenwoordiger ln Roemenië. Het
zal zijn taak zijn, ln alle politieke
aangelegenheden een direct contact
tussen de Britse en de Finse regering
te handhaven.
Het Parljse blad ..Soir" jneldt.
dat admiraal Platon. oud-onderstaats
secretaris aan het ministerie van ko
loniën. te Limoges ls doodgeschoten
na een onderzoek door een krijgsge-
recht. Voorts ls Darquler de Pallepolx.
oud-commlssarls voor Joodse aangele
genheden, terechtgesteld.
DEN HAAG 17 Oct. De secre
taris-generaal van het departement
van Landbouw en Visserij maakt be
kend. dat "van 15 tot en met 28
October elk der bonnen 1-77 2-77 en
3-77 recht geven op het kopen van
250 gram suiker.
Proces tegen Pétain c.s.
BERLIJN. 17 October, Naar Ofl
meldt heeft het comité De Gaulle het
proces tegen maarschalk Pétain en de
59 ministers en onderstaatssecretaris
sen. die sinds Juni 1940 met hem heb
ben samengewerkt, vastgesteld op 1
November.
Een lid van het Franse regerings
comité verklaarde hierover o.a.„Men
kan zich nauwelijks voorstellen, dat
een dergelijke parodie van het recht,
dank zij de gunst der militaire ge
beurtenissen. die De Gaulle tijdelijk
ln staat stellen regeringschef te spe
len. werkelijk kan plaats vinden.
Mocht het zover komer.. dan zullen
de vonnissen van dit proces van nul
en gener waarde zijn.
Staatschef maarschalk Pétain be
kleedt nog altijd de macht, die hem
op 10 Juli 1940 door de nationale ver
gadering' ls verleend. Alleen deze Ver
gadering of een andere door haar ge
kozene zou den maarschalk zijn be
voegdheden kunnen ontnemen en al
leen dez.e vergadering zou het recht
hebben hem ln staat van beschuldi
ging te stellen. Evenals de z.g. rege
ring van De Gaulle grondwettelijk 11-
legial ls. ls ook de aanklacht tegen
den maarschalk en de oprichting van
een oorlogsgerechtshof Illegaal. De
wettelijke bevoegdheden berusten bij
den maarschalk en bij hen op wie hij
ze heeft overgedragen".
Post niet via Rode Kruis
DEN HAAG. 17 Oct. Door de
koeriers van het Nederlandse Rode
Kruis mogen alleen worden meegeno
men ambtelijke dienststukken van h/»
Nederlandse Rode Kruis.
Postzakken van de PT.T. en losse
particuliere brieven mogen ln geen ge
val door het Nederlandse Rode Kruis
worden vervoerd. Dit verbod geldt ook
voor ambtellike stukken van depar
tementen of andere officiële bureaux.
VOOR DE KINDEREN
Tijdelijk afscheid
Beste meisjes en Jongens.
Ik heb tot mïjn spijt mijn kinder
hoekje moeten staken, omdat door de
verkleining van de krant geen ruim
te meer voor ons hoekje overbleef.
Daarbij kwam nog. dat lk op mijn laat
ste twee raadsels oog ipaar zo weinig
oplossingen binnen kreeg, dat zelfs
geen prijzen meer verloot konden wor
den. De laatste keer waren er ln het
geheel maar drie goede oplossingen.
Ik weet wel. dat komt natuurlijk, om
dat Jullie de brieven niet meer op
tijd ln Amsterdam kunnen krijgen.
WIJ moeten du3 nu maar wachten
met de voortzetting van ons hoekje,
tot dat er weer volop papier ls en tot
dat de post haar werk weer gewoon
kan doen. Daarom neem lk voor deze
tijd afscheid van Jullie Help vader
en moeder maar nink ln deze moei
lijke tijd. Dat doe Je het best door
opgewekt te zijn. trouw Je werk voor
de school te doen en niet te klagen,
als eens Iets anders gaat dan Je zelf
wel graag zou willen. Weest ln deze
tijd ferme Jongens en lieve melsje.s.
waarop vader en moeder trots kunnen
zijn. dan ls Oom Jan dat ook. De har
telijke groeten van Jullie
OOM JAN
De zon gaat heden onder te 17.39
en morgen op om 7.11 uur.
Maan op om 8.05 uur en onder om
18.39 uur.
24 Oct. E.K., 31 Oct. V.M., 7 Nov.
L,K.# 15 Nov. N.M.
Kinderen run
de herfst
De paddenstoel komt boven de
aarde, in enkele uren door de
enorme groeikracht van het myce
lium. dat door de vele regens opti
maal werkt. De zwam rekt zich uit
het vlies, dat hem bij de geboorte
omgeeft, boort zich tussen de blade
ren door. spreidt de hoed en staat
stil. Nu gaat het sporen regenen...
-Wie een paddenstoel omkeert, ziet
aan de onderzijde van de hoed rijen
plaatjes naast elkaar, of een sDons-
nchtige massa gaatjes, of' ste
keltjes. Er zijn
nog andere vor
men mogelijk, dit
zijn de algemeen
ste. Uit die gaat
jes. Dlaatjes en
stekeltles gaat
^et sporen regenen. Heel kleine
lichaampjes, zaadjes, met het blote
oog bij sommige soorten niet. bij
andere nauwelijks te zien. Wie soo-
ren wil zien. handelt als volgt: hij
neme een verse hoed mee naar huis.
Een witte hoed wordt op een zwart
na oier gelegd een gekleurde op een
wit panier. Na en'ge uren «geen
tocht in de kamer!) zijn millioenpn
sooren op het nan<er gevallen en heb
ben een ..snorenfiguur" als stofgoud
gevormd. Tweede manier: een nad-
'ienstoel. een verse. >n een donkere
kamer zetten en ziidpiines het scher
pe licht van een zaklantaarn er on
lat;en vallen Ge ziet de sporen rege
nen. beei iTg^pam. Er vallen er
soms 300 000 in eon uur. maar zij
hebben vele minuten nodig <->m die
naar centimeter Fe vaüen. Waarom
zo langzaam? Omdat in de nQt»nir de
wind dia lichte sporen een e'ndweegs
meeneemt, zodat de ver«uro«d4*>'»v«r>
^e snort gewaarborgd is. En omdat
de wind onberekenbaar is en mls-
sch'en duizenden .«moren bet water
'n blaast of op ver^eerdp ferremen
brenet «een paddenstoel die op klei
grond hoort, kan in het zand niet
groeien) produceert de paddenstoel
dn'zenden en duizenden sporen. Uit
dfe sporen groeit een mycelium,
daaruit volgende herfst een "padden
stoel.
Dat weten wij, moderne mensen.
Mf»°r onze voorouders zagen die zaak
anders...
Mussert bij de Landwacht
UT&ECHT. 17 Oct. De persdienst
der N.S.B. deelt mede:
Op Maandag 16 Oct. J.l. heeft de
Leider formaties van de Landwacht ln
Soestdulnen, Bllthoven en Utrecht ge
ïnspecteerd en vervolgens de man
schappen toegesproken. In zijn rede
sprak de Leider over de toekomst van
ons volk en gaf uiting aan zijn on
wrikbaar geloof ln de overwinning. In
aansluiting op deze Inspectie bracht
de Leider een bezoek aan een hospitaal.
Rijkspostspaarbank in Augustus
DEN HAAG. 16 Oct. In Augustus
ls bij de Rijkspostspaarbank rond 31
mlllloen gulden Ingelegd (vj. 32 mll-
lioent en rond 9 mlllloen terugbetaald
(v.J. 14 mlllloen).
Over Januari t.m. Augustus 1944 be
draagt het saldo van lnlegglngen en.
terugbetaling ruim 154 mlllloen gul
den (ruim 163 mlllloen ln 1943).
Directeur, fl j Kerkmeester. Bus-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam, plv. hoofdredacteur; lr. A.
H. de Haas van Dorsser. Haarlem;
binnenland: J v Grieken, illustratie
en opmaak: R Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M Wolters. muziek:
G K Krop; sport: J J Llber; adver
tenties. A H. Lammers, 'allen te Am
sterdam. k III
