HET DAGBLAD HET DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Felle gevechten aan Maas, bij Gennep en Arnhem Doorbraak naar Tilburg mislukt Druk op het Westduitse grensgebied Vissen met een rood lapje Geen stroom meer voor de bevolking van N.-Holland Met ingang van Maandag a.s. Post is vindingrijk Hevige aanvallén ten N. van Nijmegen en aan de Maas Duitse tegenactie nabij Belgrado Koude aardappelen. Superklasse HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER, 5 Oct. Het opperbevel van de weermacht deelt mede: Aan de Belgisch-Nederlandse grens, ten zuidwesten van Arnhem en aan de Maas. ter weerszijden van Gen nep, duren de felle gevechten met zich versterkende Canadese en En- gelse^prmaties voort. De vijand won Ten 'noorden van Turnhout op nieuw terrein. Zijn pogingen om naar Til burg. door te stoten werden met vernietiging van 25 tanks ver hinderd. Na massale aanvallen ter weerszijden van Gellenklrchen slaagden de Ameri kanen er in hun penetratie bij Ubach uit te breiden. Zij verloren echter bij een tegenaanval van onze grenadiers verscheidene .honderden gevangenen en enige tanks. In *het gevechtsgebied van Metz ls het tot plaatselijke gevechten geko men. Om een penetratleplek wordt nog gestreden. In het woud van Parroy en op de heuvels voor de westelijke Vogezen handhaafden onze corpsen ln zware gevechten hun stellingen tegen talrijke aanvallen van formaties van het ze vende Amerikaanse leger en wierpen ln krachtig uitgevoerde tegenaanval len gepenetreerde tegenstanders weer terug. i Onze steunpunten aan de Atlan tische Oceaan bestreden doeltreffend concentraties van den vijand en sloe gen verkennlngsaanvallen af. In Midden-Italië liepen ook giste ren weer de krachtige aanvallen van het vijfde Amerikaanse leger op de door onze grenadiers en valscherm- Jagers taal verdedigde bergstelllngen der Etrusklsche Apennijnen vast. Aan de Adrlatlsche kust, mislukten ver scheidene aanvallen van den tegen stander. In de grote lus van de Donau zijn bij en ten nodf'déh van Zajecar zware gevechten met de verder opdringende Sowjetformatles aan de gang. Ook ten noordoosten van Belgrado wordt ver bitterd gestreden In het Hongaars Roemeense grensgebied maakten Hon gaarse troepen bij Maros plaatselijke vorderingen. Ten zuiden van Grosswar- 'dem sloegen onze grenadiers vijande lijke strijdkrachten Ln tegenaanvallen vol élan terug. De ..tegenstander leed in deze gevechten zware." bloedige verlie zen. Verdere Sowjetrusslsche aanvallen ln het gebied van Thorenburg en ln de Szeklertop werden in hoofdzaak afgeslagen. Om een penetratleplek wordt nog gestreden In de bos- Karpathen bleven felle aanvallen der bolsjewieken ln ons afweervuur liggen. De doorbraakpogingen van nieuw aangevoerde SowJet-Russische divisies bij de passen der oostelijke Beskiden bleven ook gisteren zonder succes. De vijandelijke aanvallen stprtten voor. een g-root deel reeds vooronze stel lingen ia het vuur onzer artillerie in een. Aan de Naref ten noorden van Warschau leverden eigen plaatselijke aanvallen succes op Een Sowjet-Rus- slsche penetratie ln- onze stellingen ten noordwesten van Schaulen werd afgegrendeld. Gisteren overdag hebben Ameri kaanse terreur bommenwerpers bet stedelijk gebied van Mtlnchen aange- valleh. Er ontstond schade aan woon huizen. cultuurmonumenten en open bare gebouwen. Onder meer werden verscheidene ziekenhuizen en zeven kerken vernield resp. zwaar getroffen. Afweergeschut van het luchtwapen en jagers schoten gisteren <21 Anglo- Amerlkaanse vliegtuigen neer. Oorlogsreporter over de te Arnhem strijd BERLIJN. 4 Oct. Be Duitse pers publiceert een verslag van een oor logsverslaggever over het slagveld bij Arnhem. Hij schrijft hierin o.a.: Zondag. 17 September begon de ver ticale penetratie in het gebied van Arnhem met massa's viermotorige bommenwerpers, die. rivierovergangen en luchtafweerstellingen bestookten. Hierna verschenen omstreeks 15 uur de eerste afdelingen viermotorige Sterlings. Daarna werd de hemel verduisterd door zwermen Horsa- vrachtzweefvliegtuigen. De Duitse luchtdoelartillerie schoot reeds in de eerste uren talrijke ja gers en vrachtzweefvliegtuigen neer. Op de welden tussen Wolfheze en Delen, ten noord-oosten van Arnhem, kwamen de vrachtzweefvliegtuigen neer. Duitse pantsersoldaten gingen onmiddellijk tot de strijd over. Na korte tijd waren zesduizend man landingstroepen en drieduizend parachutisten geland.' Zeer spoedig concentreerde zich de strijd op hét noordelijke einde van de voetbrug bij Arnhem. Op 17 September des avonds drongen de Engelsen, Arnhem bin nen. Dit was het signaal voor hevige straatgevechten. De volgende och tend distancieerden de Duitse troe pen zich op de zuidelijke oever. Op 18 September begon van Duitse zijde de concentrische aanval op het noordelijke einde van de voetbrug. Huls na huis werd bedwongen. Ook ten westen van Arnhem werd verbit terd gestreden. Hetlanden van nieuwe strijdkrachten kon de voor de Duitsers steeds gunstiger worden de ontwikkeling niet meer beïnvloe den.-Dinsdag 26 September om'13.45 was het omsingelde gebied van Arn hem definitief gezuiverd. Generaal Bor gevangen BERLIJN. 5 Oct. Naar het D.N.B. verneemt bevindt de Poolse generaal Bor-Komorowski, de onlangs tot opper bevelhebber van alle Poolse strijd krachten benoemde leider der opstan delingen te Warschau, zich na de capi tulatie ln. Duitse gevangenschap. In zijn gezelschap bevonden zich al zijn staf-offlclëren. ajsmede verscheidene Poolse generaals. Een delegatie van de DNRRA ls naar Zuld-Amerlka vertrokken om met de vertegenwoordigers der Zuid-Ameri kaanse landen te onderhandelen over hulp aan Europa. De gebeurtenissen aan het NooM- Flrise front zijn "voor de Zweedse auto riteiten aanleiding geweest maatrege- len te nemen tot de evacuatie van de Er moet verduisterd worden van een half uur na zonsondergang tot een half uur vóór zonsopkomst. De zon gaat heden onder te 18.07 uur en morgen op om 6.50 uur. Maan onder 12.06, op 20.55 uur. 9 Oct, L.K., 17 Oct, NJVI., 24 Oct. I Zweedse grensstad Haparanda. Een deel E.K, 1 der stad is reeds ontruimd. te JAARGANG No. 235 Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureau* voor redactie en administratie: Hooigracht 31 Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f 2.73 per kwartaal. Losse numi VRIJDAG 6 OCTOBER 1.944 Leiden, nummers 5 ct. BERLIJN. 5 October. De oorlogs correspondent van het D.N.B. in het Westen, Alex SchmalL'uss, schrijft: Het valt weliswaar niet te ontken nen. dat Elsenhower en Montgomery er naar streven om ln het gebied van Arnhem en van Aken zwaartepunten te vormen voor het binnendringen ln het Westduitse Industriegebied, doch het ls de vraag of de daarvoor te nemen maatregelen voldoende zullen zijn om door de van dag tot dag groeiende Duitse verdediging heen te stoten. Daarbij komt nog. dat het ln dit Jaargetijde slechter wordende weer het operatieve gebruik van de lucht macht aan het front hindèrt. daar het risico toeneemt, dat door slecht zicht eigen troepen door de uitgewor pen bommen getroffen worden. Desondanks ls de Duitse militaire leiding er natuurlijk op voorbereid tegen de zich aftekenende grote aan val op het Rijnland en het Roerge bied met de nodige kracht op te tre den. Intussen namen zelfs ln het ge bied van Aken. waar de vijand de laatste dagen weer actiever werd, de gevechten de vorm van een verbitter de stellmgoorlog aan. Het gelukte den Amerikanen, die geen bommen of ar- tllleriemunltle spaarden, slechts aan de Wirmbach ter hoogte van het slechts bp goede kaarten voorkomende plaatsje Palenberg een penetratie tot stand te brengen. Palenberg ligt nabij het dorp Ubach. ongeveer zeven kilo meter ten zuiden van Gellenklrchen. Bijzonderheden over de onmiddellijk begonnen Duitse tegenaanval zUn nog niet bekend. In het andere zwaartepunt, de drie hoek Arfihem. Nijmegen, Den Bosch, duren de zware gevechten voort. Ten gulden van Arnhem, vooral bij 'Eist, wordt nog steeds hevig gevochten. Met aanzienlijke verliezen voor den vijand werden diens hardnekkige tegenaan vallen op het Duitse bruggenhoofd over de Nederrljn afgeslagen. In de oostelijke sector van dit gebied - ble* ven vijandelijke aanvallen, na zware verliezen, bij Cuyk en Overloon ste ken. Overigens neemt tussen Nederrljn Juist nu! „ECn vos verliest w e I zijn haren, maar niet z'n streken"... dit oer oude Nederlandse spreekwoord Is de laatste tijd Wel zeer van toepassing op onzen gemeenschappeiljken vijand, die sinds enige weken ook onze bodem betreden heeft. Flinke Nederlanders en goede vaderlanders erkennen n u het grote gevaar hetwelk hen dreigt. Zeer reien melden zich de laatste dagen voor de Warren-of de Landstorra-bYlgade. Meldt u zich eveneens! Onze grote helden uit het verleden gaven liet voorbeeld, tien duizenden onzer beste Nederlanders volgden. Alle Inlichtingen en gratis-reis* bUJetten worden bij de volgende aan- meldLngsbureau's der Waffen-ff ver strekt. Den Haag. Korte Vijverberg 5. Amsterdam, Dam 4, Utrecht, Vredenburg 19, Groningen, Herenstraat 46'. Enschede, Hengelosestraat 30. Hengelo, St, Janstraat 5. en Waal het vijandelijke artillerie vuur ln hevigheid toe. In het gebied ten oosten van Den Bosch, waar ook de „woestijnratten" ln. de strijd gebracht zijn, hield de •vijand zich. afgezien van plaatselijke aanvallen, nog rustig. De ..woestijnrat ten" zijn de zevende Engelse pantser divisie. een keurformatie. die reeds ln Afrika zware gevechten met de Duit sers heeft gevoerd. Volgens herhaalde en overeenstemmende verklaringen van gevangenen zijn de 59ste Engelse ln- fanterle-dlvlsle en de 70ste Engelse Infanteriebrigade ln de «ware gevech ten der laatste weken volkomen opge rold. De overlevenden van deze forma ties bevestigen, dat de verliezen bui tengewoon groot zijn geweest. Te Deurne zijn ongeveer honderd gewa pende terroristen, die armbanden op hun burgerkleding droegen, ln Duitse gevangenschap geraakt. Zeepvervangende wasmiddelen en toiletzeep voor kinderen DEN HAAG. 5 October. Van 1 tot en met 28 October wordt voor perso nen, geboren in de Jkren 1930 of later, op de bonnen c401, d401 en e 401 van het Inlegvel één rantsoen zeepvervan gende wasmiddelen of, voor zover voor radig. waspoeder beschikbaar gesteld. Voor kinderen, geboren ln het Jaar 1942 of later, kan men gedurende deze periode op de bon e402 van het Inleg vel één rantsoen toiletzeep kopen. GRONINGEN. 4 Oct. Enige op sporingsambtenaren van de Prljsbe- heerslng hebben een inval gedaan ln een schoenenmagazijn van Jos. Schat ten ln de Oude Ebblngestraat te Gro ningen. Zij ontdokten ln drie kasten ln totaal 184 paar schoenen, die aan de verkoop waren onttrokken. De schoenen waren in een zeer verwaar loosde staat. Zij zijn onder toezicht van de prijsbeheersing aan het publiek verkocht. AMSTERDAMS NIEUWS Clandestiene slachters aangehouden Gisternacht werden uit een welland aan de Zeeburgerdljk drie koelen ge stolen. De recherche van het bureau Kattenburgergracht trok er achter aan en slaagde er ln. de koeien terug te vinden ln een timmermanswerkplaats aan de Valentijnkade. Daar had men de dieren Juist de hals afgesneden. Het vleesls naar het abattoir' ver voerd. De drie daders, een meubelfa brikant. een venter en een betonvlech- ter zijn ln verzekerde bewaring ge steld. KLEINE DIEFSTALLEN. Van het voormalig zweefvliegterreln i.an de Corn. Douwesweg ls een paard- gesto len. Uit een fabriek aan de Spui straat namen dieven een grote partij damesmantels mee. Uit een pand aan de O.Z. Achterburgwal ls voor ne gen mille textiel ontvreemd. Hengelen, hengelen V Mijn vriend Korneel zei. dat-ie zijn carrière misgelopen was. En hij zuchtte tragisch. Ik had op een haringlogger moe ten gaan. toen ik een jaar of zestien was. Dat is een leven, man! Nou heb ik ^elf veel kennissen onder Schevenir.gers en ik zeg: Je weet. niet wat je zegt. man. Haringvisser, dat is het zwaarste beroep wat er is. Daar moet je voor geboren zijn, daar moet je een zoon van zes generatiès vissers voor zijn. Dat moet een hartstocht wezen, want een gewoon mens houdt dat niet uit. Toegegeven, toegegeven, zei Kor neel. Maar mijn zus Antje is getrouwd met een Vlaardinger en als die ver halen' gaat vertellen over hengelen aan boord Goed. dat weet ik. Maar dat doen ze alleen des Zondagsmiddags op zee. als de vleet niet uitgaat vanwege de rustdag. En verder is het nacht en dag werken op de loggers. Jawel, zei Komeel. mij bekend. Maar ik zou alleen vanwege dat hen gelen op Zondagmiddag al haring visser willen zijn. De rest neem ik op de koop toe. Weet je hoe dat gaat daar aan boord? Nee. zei ik. Nou, mijn zwager heeft het me meer dan eens verteld. Op Zondag slapen ze wat lang, de schipper leest uit de „boekies" zoals zijlie de Bijbel noemen, ze zingen ,een „versie", da's een psalm, ze eten verde makreel, moddervet, gest-oomd in een tonnetje zaagsel aan boord en des middags vissen ze op makreel met de reep. Een lijn met één' haak en aan die haak een roodflanellen lapje. Kom nou! Eerlijk! Makreel- is een aller- eeuwigste roofvis, veel .feller dan welke zoetwatervis ook. Makreel jaagt achter de haringscholen aan, weet je, en als ze die lijn met dat rood flanellen lappie over boord gooien en een tijdje .heen en weer bewegen, schiet de makreel ook déér op af. En een ruk dat die beesten geven. En een lekkere weerstand in het water. NouIk wou best haringvisser wezen! Toen ging Kórneel's pennetje naar beneden. Hij sloeg op en er verscheen een pietepeuterig voorntje. Afijn, hij is niet groot, maar klejn, zullen we maar zeggen, zei Korneel. En smeet zijn vangst terug in het wat-er. Te Detroit 'hebben 6000'arbeiders wegens een conflict met het bureau voor oorlogsarbeld het werk neerge legd. waardoor 50.000 andere arbeiders de arbeid eveneens moesten staken. AMSTERDAM, 5 Oct. Met in gang van Maandag 9 October a.s. zal in de gehele provincie Nóord- Holland de levering van elcctrische stroom aan de bevolking worden ge staakt. Alleen bedrijven en inrich tingen van algemeen belang en die, waarvan de stopzetting onmiddel lijke gevaren zou medebrengen voor het leven of de voedselvoorziening der bevolking, zullen stroom kunnen blijven betrekken. Men weet, dat bij besluit van den Secretaris-Generaal van het Depar tement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart dd. 3 dezer werd be paald, dat stroomloze uren zouden worden ingevoerd. De tijdsduur hier van zou echter worden geregeld naar de toestand -ter plaatse. De toestand in Noord-Holland nu is van die aard. dat er voor particulieren helemaal geen stroom meer beschikbaar zal zijn. Wat zijn de gevolgen hiervan? In de eerste plaats, dat wij na Maan dag a.s. in het donker zullen zitten en vroeg te bed zullen moeten gaan. Er zijn wellicht mensen, die nog wat kaarsen of een beetje petroleum hebben, doch het lijkt ons wenselijk, dat zij die kostbare eigendommen be waren. Zij kunnen nog harder nodig zijn! In de tweede plaats zullen er met ingang van Maandag geen trams meer rijden, noch in de steden, noch inter locaal. Voort-s zullen de electri- sche huisschellen niet meer function- neren. Alle electrische klokken zul len niet meer werken. Wat de technische uitvoering van deze* maatregel betreft, diene nog het volgende: Het is noodzakelijk, dat de ..afschakeling" geleidelijk Omsingelingspogingen in Vlaanderen BERLIJN; 4 Oct. Het Internatio nale Informatlonsbtlro meldt over de strijd ln het Vlaams-Nederlandse ge bied o.a.: Zowel ten noorden als ook vooral ten zuiden vah Antwerpen vielen Britse lnfanterlestrljdkrachten. waar van de eerste linie overwegend bestond uit troepen soldeniers van verschillen de nationaliteiten, de Duitse beveili gingen aan met het doel. de hier lig gende Duitse strijdkrachten door een omsingelingsbeweging in de lichting van de Wésterschelde af te snijden. Hoewel de Britten numeriek ln de meerderheid waren, stortten hun aan vallen overal Ineen als gevolg van het taaie verzet der Duitse beveiligin gen. De Engelsen leden hier aanzien lijke verliezen. De aanvallen van de Engelsen uit het gebied van Turnhout vormen een onderdeel van dezelfde operatieve plannen. Hier wierp Mont gomery ten noorden van Turnhout vrij sterke pantserstrijdkrachten, maar obk gemotoriseerde formaties ln de strijd, om ln de rlchtlftg van Breda en Til burg terrein te winnen. Opnieuw bleken de Duitse versper ringen een grote hindernis te zijn, want van de ln de strijd geworpen Britse tanks ging meer dan de helft verloren bij de poging om de pantser- afweergrendels te overwinnen. plaats heeft, zodat het tijdstip, waar op deze zal geschieden, niet nauw keurig van tevoren voor eiken ver bruiker individueel kan worden vast gesteld. Verder ls het eveneens om technische redenen onvermijdelijk,, dat bij het instandhouden der stroomlevering aan de vitale bedrij ven en inrichtingen een gedeelte der bevolking nog enige dagen in het genot van electrjciteit blijft. De „af schakeling" dezer tijdelijk begunstig den zal onverwijld na het. terugbren gen van het electriciteitsnet tot de minimaal noodzakelijke kabelaanslui tingen geschieden. Op défce toevallig begunstigden wordt een beroep ge daan geen stroom af te nemen, op dat de resterende kolenvoorraad uit sluitend ten behoeve van het alge meen belang zal worden verwerkt. Daar men steeds met. de omstan digheid rekening moet houden, dat in het algemeen belang voor een of ander gebied de stroomlevering tij delijk moet worden hersteld, wordt een leder dringend aangeraden, alle schakelaars en aanzetapparaten uit te schakelen, alsmede alle losse ver- bindingssnoeren uit de stopcontrac ten te halen, ten einde onklaar wor den van electromotoren en appara ten te voorkomen en brandgevaar te vermijden. DEN HAAG; 5 Oct. De poste rijen zijn er in geslaagd, het post verkeer door het gehele land, zij het met vertraging, gaande te hou den. Van een landelijk georgani seerde dienst kan echter niet meer worden gesproken; de plaatselijke postdirecties blijken evenwel zeer vindingrijk te zijn op verkeersgebied. Met allerhande vervoermiddelen: een enkele auto. paardenwagens, molorvrachtdiensten, fietsen en te voet worden postzakken van de ene plaats naar de andere overgegeven. Er komt post door. ook uit afgelegen delen des lands; de ambtenaren zijn er zich van bewust, dat het familie leven nu meer dan ooit behoefte heeft aan postverkeer. Aanvankelijk werd er weirtlg post aangeboden; dat vergemakkelijkte het vervoer met de beschikbare pri mitieve middelen. Thans neemt het aantal poststukken echter weer zo toe. dat het haast onmogelijk wordt, de post te vervoeren. Daarom verzoekt ^.T.T. met klem: verzend alleen de poststukken die werkelijk verzonden moeten worden en beperk u zoveel mogelijk tot brie ven en briefkaarten. Bezwaar de post in deze. omstandigheden niet met drukwerken, monsters, e.d., an ders loopt het vervoer vast. U blijft toch niet op straat staan om naar vliegtuigen te kijken? Het kan u immers het leven kos ten? Directeur, fi J. Kerkmeester. Bus- sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt, Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr. A. H. de Haas van Dorsser, Haarlem; binnenland: J. v. Grieken; illustratie en opmaak: R, Kampstra; volkscul tuur en kunst: M Woltcrs; muziek: G. K. -Krop; sport: J. J. Llber; adver tenties: A. H. T.ammers. allen te Am sterdam. k 113 I onderschêldenrIn harde'gêvëchten vYn I grote gebruik van"mater7aal "en troe-| iis T tweo dagen verijdelden zij door aan- pen. die numeriek in de meerderheid seb Eplnal en Lure trachtte de tegen-uol1ari enncentratie van den I warem konden, de Duitse formaties I wegpostkantoor IspotciViteit van ae Ztjae aer verue- r ten oijir. eigen uijzonaer inzicm oaf ene goeae kant; dat zij iaat Zien, zende partij, kón hij niet goed ver- dergeschikt te maken aan deze alge- hoezeer het leven van i e d e r e n draaen. dat de aard van het woord mene waarheid. Nederlander wordt bedreigd, wan- HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER 4 October. Het opper bevel van de weermacht deelt mede: De sterke druk van het eerste Ca nadese leger bij Antwerpen en aan de Eelgisch-Nederlandse grens ten noorden van Turnhout duurt voort. Hier zijn zware gevechten aan de gang. Ten noorden van Nijmegen en aan de Maas ondernamen de Engel sen en Amerikanen hevige voor hen met grote verliezen gepaard gaande aanvallfcn, die echter'tegen de taaie tegenstand en krachtige tegenaanval len van onze grenadiers en tanks niet doordrongen. Slechts aan de Duits- Nederlandse grens ten zuiden van Geilenkirchen kon een vers aange voerde divisie na zware op en neer gaande gevechten een plaatselijke pe netratie in xonze stellingen bereiken. Boven, het Nederlandse strijdgebied en de Vogezen beveiligden Duitse Jagers eigen aanvalsondernemlngen en ondersteunden door het bestrijden van ln scheervlucht aanvallende vijande lijke vliegtuigen de afweergevechten van de troepen te land. In het bos van Parroy en op de berghellingen ten oosten van Eplnal en Remlremont bfeven hardnekkige aanvallen van Amerikaanse formaties ln hoofdzaak ook gisteren ln ons vuur steken of wonnen slechts enkele dorpen en1 stukken bos. Voor Duinkerken rusten de wapens ten einde de burgerbevolking te evacueren. In het voorterrein van onze versterkte steunpunten aan de kust van de Atlantische Oceaan ontstonden gewapende overvallen en plaatselijke gevechten. Onze divisies grenadiers bleven ln de bergen van de Etrusklsche Apennij nen standvastig ae over een breed front en met groot gebruik van materiaal ondernomen Amerikaanse aanvallen opvangen. In hevige gevech ten om-afzonderlijke bergtoppen fer- ljdèlden zij ten dele ln nieuwe stel lingen alle doorbraakpogingen van den vijand. Aan de Adrlatlsche kust wer den aanvallen van Britse compagnieën uiteengeslagen. Vreemde nationaliteiten in de geallieerde gelederen' BERLIJN. 4 Oct. De oorlogscor respondent van het D.N.B. ln het Wes ten. Alex Schmalfuss, bericht dat aan de ..slag der drie mlllioen" aan de westgrens van Duitsland ln toene mende mate wordt deelgenómen door soldeniers van vreemde stam. Terwijl de Canadezen belast zijn met de bestrijding van de versterkte kustplaatsen, de moeilijkste kustsec- tor, neemt men de laatste tlid ook in andere zwaar omstreden sectoren Franse. Belgische, Nederlandse en Poolse formaties waar. Ook Chinese en Tsjechische soldaten zLJn Inge schakeld in de Anglo-Amerlkaanse le gers. Er moet verduisterd worden van een half uur na zonsondergang tot een half uur vóór zonsopkomst. De zon gaat heden onder te 18.09 uur en morgen op om 6.48 uur. Maan onder 10.48, op 20,19. 9 Oct. L.K„ 17 Oct. N.M., 24 Oct. E.K. Tegen het opdringen van Sowjet- Russische snelle formaties uit het SowJ et-Roemeense grensgebied ten noorden van de IJzeren Poort ln het gebied ten noorden en noordwesten van Belgrado worden eigen tegenmaat regelen genomen. Ook ten zuiden van de grote Donaulus wordt hevig gevoch ten. Duitse en Hongaarse troepen on dernamen ten westen van Arad succes volle aanvallen. Ten zuidwesten van Grosswardein wierpen onze tankstrijd krachten ln kloekmoedige tegenaanval len Sowjet-Russlsche divisies infante rie en pantserformaties terug en ver nietigden 24 tanks. Sterke vijandelijke aanvallen ten westen, van Thorenburg en aan de Maros werden na onbelang rijke vorderingen door onze troepen afgeslagen. In de oostelijke Beskiden duren de zware gevechten om de paswegen vooral ten zuiden van Dukla voort. De bolsjewistische aanvallen werden ln tegenaanvallen uiteengeslagen of op gevangen. Na het afweren van bolsjewistische aanvallen en het terugvoeren van alle wapens en het oorlogstuig hebben onze achterhoedetroepen, ondersteund door bevelllglngsvaartulgen en ge- vechtsvaartulgen van de Duitse ma rine. hun bruggenhoofden in het zui delijke deel van het eiland Dagö ont ruimd. In Finland hebben onze troepen op hun terugtocht naar het noorden de bevolen doelen bereikt. Duitse mijnenvegers hebben ln Noord Noordse wateren drie torpedo- moterboten van de Sowjets bescha digd en één zo zwaar getroffen, dat zij als verloren beschouwd kan worden. Amerikaanse bommenwerpers onder namen zonder uitzicht op de aarde een terreuraanval op de stad Neuren berg. Er werd schade aangericht ln woonwijken en cultuurmonumenten. Ook in het gebied van Keulen en het Rijnland waren het doel van vijande lijke terreurbommfenwerpers. In de af gelopen nacht wierpen Britse vliegtui gen bommen op Kassei en Aschaffen- burg. Door het hier en daar uitwerpen van bommen en aanvallen met boord- wapens werden wqonhuizen ln enige plaatsen van Zuid- en Zuidwest Duits land verwoest. Strijdkrachten der luchtverdedfiglng schoten hierbij 31 vijandelijke vllgtulgen, waaronder der tien viermotorige bomenwerpers, om- Aardappelen op bon 40 DEN HAAG. 4 Oct. Het be drijfschap voor aardappelen deelt me de. dat. aangezien de geldigheidsduur van bon 40 is verlengd tot en met 7 October, de detaillisten verplicht, zijn deze bon alsnog tot die datum aan te nemen. Tegen de detaillisten, die hieraan niet voldoen, zal streng wor den opgetreden. Op bon nr. 40 moet anderhalve kilogram aardappelen worden verstrekt. HET STAATSPRAKTIJKEXAMEN 1944, dat op 10. 11 en 12 October te Utrecht zou worden gehouden, ls voor onbepaalde tijd. uitgesteld. De Hongaarse troepen zlln er ln geslaagd de stad Matfyszlonta aan de Hongaars-Roemeense grens te herove- rèn. Volgens de Sowjetberlchten ls Weimer benoemd tot voorzitter van de raad van volkscommissarissen van de „Sowjetrepubliek Estland". De Bulgaarse troepen zullen ge plaatst worden onder het commando van generaal Tolboesjin, commandant van het Oekrajlnse leger. Ie.JAARGANG No. 234 DONDERDAG 5 OCTOBER 1944 Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureau* voor redactie en edministratie: Hooigracht 31, Leiden. Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct. Rembrandt en Mozart Veel kunnen de genieën van Rém- brandt en Mozart uiteraard niet met elkaar te maken hebben gehad.' Men kan slechts een parallel zien In de late erkenning hunner waarde voor de mensheid van alle tilden. Toch brengt de 175ste verjaardag van Rembrandts sterfdag op 4 October a.s. nog een andere vergelijking naar voren: beider begrafenissen geschied den ln alleruiterste soberheid en bei der graf werd. vergeten. Men weet, dat slechts enkele vrien den Mozarts laatste gang tot aan de stadsgrens v.an Wenen begeleidden; toen keerden zil om voor de koude sneeuwstorm en zonder enige plicht pleging werd het stoffelijk overschot van den Salzburger meester op het armenkerkhof neergelaten in de groeve, die men later niet meer kon terugvinden Met Rembrandt ls het ongeveer evenzo gegaan. Slechts weinigen volg den de eenvoudige stoet naar de Wes- terkerk, waar de schlldermeester werd ter ruste gelegd; zonder enige bijzon dere plechtigheid, zohder een af scheidswoord. Wel heeft men op deze plaats die schade ruimschqots Inge haald, maar de Juiste plek van het graf heeft men maar moeten gissen om daar veel later een eenvoudige ge denkplaat neer te leggen. Boven: Limburgers pp de vlucht. Hiernaast: Zo is de iverkelijk- heid; in een straat van een klein Nederlands dorp. Foto's t}-PK-Reinsberg). „Broeders van het licht" Twee Jaar na z'ljn broeder Auguste Marie Louis Nicolas viert thans Louis Jean Lumière zijn tachtigste verjaar dag. Zij werden onderscheidelijk 19 October 1862 en 5 October 1864 te Be- sangon geboren. Is het een vreemde speling van het lot, die dit broederpaar, een naam dra gende. die ..Licht" betekent, zich grote verdiensten haeft doen verwer ven Ln de optiek? Want niet alleen zijn zij de grondleggers der cinemato grafie 'door de toepassing van aan eengeschakelde. telkens iets gewij zigde beeldjes, maar ook de uitvinders der anti halo- en der autbchrome foto grafische platen, die de fotografie ln 'kleuren mogelijk maakten. Het grote concern der Union Photografique In- dustrielle te Lyon staat onder hun leiding. Doch ook m andere verborgenheden der scheikunde hebben zij lieht ge bracht. Auguste Marle legde zich toe op de studie van de vitaminenleer, van de tetanus (stijfkramp of wondklem)- behandellng en van het kankervraag- stuk. Te zamen hebben de „broeders van het licht" nog een theorie ont worpen over het leven, berustend op de werkzaamheid der colldïden, waar uit alle levende organismen zouden zijn samengesteld. Inkrimping tramdiensten Met ingang van Zaterdag 7 October zullen de tot nu toe gereden middag- diensten van de Haagse tram van. 12 tot 2 uur vervalen. De 20 minuten- dienst op WassenaarLeiden wordt gewijzigd in een 30 minutendienst en d,e 15 minutendienst op Voorburg en Delft in een 20 minutendienst. Hoe groter het nieuios, hoe kleiner ie krant. Hoe groter de tijd, hoe kleiner de mensen. Op de trams vech ten ze zuurder en krengeriger dan ooit, verbeten en, geprikkeld. De wijs geren glimlachen en lopen en probe ren zelfs te blijven glimlachen, als hun schoenen lek zijn... Een- lezeres in Amsterdam klaagt, dat zij met haar man en een twee ling zich een al bijna gehuurd huis voorbij zag gaan, omdat de huisbaas ontdekte, dat haar man in manches ter liep. ,£n de Derde Helmersstraat is nogal'een koude aardappeleribuurt en het kan dus niet voor de buren, dat er iemand komt wonen, die een manchester pak draagt..." vertelde de huisbaas haar in diep en delicaat vertrouwen... Weg huis! Het tragikomische is, dat de huis baas blijkbaar niet gevraagd heelt, waarom deze lezer in manchester \iep. Want anders zou hij zich moeten voelen als iemand, die een man met een baard van de stoep heeft gejaagd met de boodêchap: ..aan de deur wordt niet gegeven" en die dan ontdekt, dat die oude niet kwdm om iets te halen maar om iets te brengen en dat hij Sint Nicolaas de deur heeft uitgegooid. Want de man was groenteboer! En vandaag of morgen zitten zelfs de hooghartigste koude aardappeleK'- genoten bijv. een dagje zonder aard appelen en dan zeggen zij: „beter één groenteboer in de hand en in je huis dan honderd koude aardappelen- dromen in de lucht'. En dan besef fen zij, hoe alle aardappelen sinds de laatste honderd jaar zijn geteeld, vervoerd en verdeeld in manchester. Voor dit besef zal echter waarschijn lijk nóg .een oorlog nodig zijn. Nü weten ze het nog niet, in de Derde Helmersstraat. En verder. TIJL. Nou praat Je van hengelen zei mijn vriend Komeel, en de men sen denken, dat ik wonderwat hengelen kan en dat is ten dele ook zo. zal' Je mijn niet horen tegenspre ken, maar je hebt hoofdklasse erï superklasse. Ik mag dan hoofdklasse wezen, mijn ouwe zaliger was super klasse. Dat was een hengelaar, als je weet wat een hengelaar is. Mijn vader. Tjonge, die kon het 'k Zal je wat vertellen. Wij voeren vroeger met een woonschuit, heb ik je verteld nietwaar? X)p een- middag in Juli. ik was nog een jongen, dus dat asaoimoet in de ne- Hengelen, hengelen /V 1 Bijzondere rechtbank N.S.B. UTRECHT, 4 Oct. De persdienst van de N.S.B. meldt: In aansluiting op het bericht over de instelling van een bijzondere rechtbank door den Lei der, kan worden medegedeeld, dat deze bijzondere rechtbank door den Leider werd beëdigd. De door de leden der rechtbank afgelegde eedsformule luidt als volgt: „Ik zweer, dat Ik de mij toever trouwde functie in de door den Leider ingestelde bijzonder rechtbank naar eer en geweten zal vervullen, hande lende daarbij in het belang van de beweging, volgens het leidend begin sel der beweging en zonder aanzien des persoons, zo waarlijk helpe mij God almachtig." Beheerst gij u zo, dat gij ook bij groot gevaar uw kalmte weet te bewaren? (Voorlichtingsactie Hoofdin spectie Luchtbescherming.) gentiger jaren van de vorige eeuw geweest zijn. komen we met de schuit bij Terhome aan het Snekermeer. Nou zijn die Friese meren eeuwigste visrijk, nou nbg maar toen nog veel erger. Afijn, we roeien die meren op en zoeken een plaatsje, twee bootlengten van de kant, vóór een rietkraag. Drie meter water sting daar. Vader zegt: „Et ls of ik ze zie. maar hier zit brasem zét. En wij brasemen. Praat je van brasemen! Man. na een uur had mijn vader er zes. En ze kwamme net als lappe zeildoek uit het water zeilen hé. en allemaal van die Javanen, van een paar pond zwaar. En vader een lol! Maar ik zag geen stootje, hebbie daarvan terug? Zelle we deris ruilen van plaats? zegt vader op het laatst, want-ie vond het Sneu voor me. Goed. we ruilen. Maar ik niks en hij. op die plek waar ik niks ving, haalt ze weer achtermekaar naar boven. Der was geen land mee te bezei len. Afijn, 'et wier donker en wij te kooi. Maar de andere morgen ben ik hartstikke vroeg wakker. Ik der uit Ik denk: Nou zal ik het eehs allenig proberen. En, ik naar dat emmese plekkie toe. Ik leg Jn. wacht een kwartier, geen leven. Ik gooi een handje voer (vroeger gooiden we veel minder voer as vandaag de dag gewoonte is, dat verzuurt het water maar. zeiden die ouwe en ze had den gelijk) maar ik gooi toch een handje voer. maar niks hoor. geen leven. Eindelijk, na een uur, zie ik wat geks. Komt er een grote kop boven water. Een kerel van een brasem. En ik mag' hier doodvallen als het niet waar is. maar die brasem zegt tegen me: „Zeg, komt je vader nog haast niet? Met jou willen we geen barst te maken hebben". Verduld, ik lieg der geen woord van Tachtigjarige musicus De zang- en spraakpaedagoog K. Veldkamp, wiens naam ook buiten vakkringen bekendheid geniet door zijn medewerking aan de populaire bundels „Kun je nog zingen, zing dan mee", hoopt op 5 October zijn tach tigste verjaardag te vieren. Op uit drukkelijk verlangen van den Jarige, die deze dag niet in zijn woning zal doorbrengen, blijven alle feestelijke attenties achterwege. Inmiddels gaan dankbare en waarderende gevoelens uit naar dezen voornamen paedagoog wiens tot heden ononderbroken werk zaamheid. o.a. als leraar aan de Toneelschool, zoveel goede vruchten heeft afgeworpen. Juist nu! „Een vos verliest w e 1 zijn haren, maur niet z'n streken"... dit oer oude Nederlandse spreekwoord ls de laatste tijd wel zeer van toepassing op onzen gemeenschappeiljken vijand, die sinds enige weken ook onze bodem betreden heeft. Flinke Nederlanders en goede vaderlanders erkennen n u het grote gevaar hetwelk hen dreigt. Zeer velen melden zich de laatste dagen "voor de Waffen-# of de Landstorm-brigade. Meldt u zich evenpens! Onze grote helden uit het verleden gaven het voorbeeld, tien duizenden onzer beste Nederlanders volgden. Alle inlichtingen en gratls-reis- blljetten worden bij de volgende aan- meldiugsbureau's der Waffen-# ver strekt. Den Uaag, Korte Vijverberg 5. Amsterdam, Dam 4. Utrecht, Vredenburg 19. Groningen, Herenstraat 46. Enschede. Hengelosestraat 30. Hengelo, St. Janstraat 5. Bekendmaking Fürsorgekommando Het Fürsorgekommando belm höhe- ren #- und Polizelführer Nordwest maakt bekend; Het Fürsorgekomman do betaalt aan hen, die ln zijn ver zorgingskring recht hebben op onder steuning, als volgt verwantensteun uit: Maandag 9 en 16 October 1944 voor de provincies Zuid-Holland en Noord-Holland ia Rotterdam. Orts- kommandantur van 10 tot 15 uur; Dinsdag 10 en 17 October 1944 voor de provincie Utrecht ln Utrecht, ne venafdeling van het Ersatzkommando van 10 tot 15 uur; Woensdag 11 en 18 October 1944 voor de provincie Zuid-Holland in Den Haag. Korte Vij verberg 5. nevenafdeling Ersatzkom mando van 10 tot 15 uur; Donderdag 12 en 19 October voor de provincie Noord-Holland te Amsterdam. Dam 4. nevenafdeling Ersatzkommando van 10 tot 15 uur. Postrecu's der laatste betaling m andere papleren en documenten moe ten worden medegebracht. Bij schrif telijk verkeer met het Fürsorgekom mando moet ln elk geval het kohier nummer opgegeven ,worden. De höhere U- und Pollzeliührer Nordwest Fürsorgekommando w.g. AUST. #-SturmbannfÜhrer HAAGS NIEUWS VRIJBANKLOKAAL. Vrijdag morgen cm 8 uur is er verkoop van voorwaardelijk goedgekeurd vers vlees, gesteriliseerd vlees en bouillon voor de nos. 42004600 en 1—300. ONGEVALLEN. Dinsdagmiddag omstreeks hall drie is de tienjarige P. V. R. uit de v. Swlndenstraat op de Regentesselaan van een met paard bespannen wagen gevallen. De knaap, die daarbij een schedelbasisfractuur en schaafwonden aan belde benen op liep. Is ln ernstige toestand door de G.G.D. naar het ziekenhuis aan het Westeinde vervoerd. Omstreeks kwart voor twee is Dins dagmiddag de 29-Jarlge mevr. H. J. v. G.St. uit de v, d. Helststraat ln de Welmarstraat van een rijdende tram gevallen, waarbij zij met de rug tegen een langs de weg staande hand kar terecht kwam. In bewusteloze toe stand werd zij naar het ziekenhuis aan de Zuldwal vervoerd. Het ongeval is toe te schrijven aan het feit dat de passaglere die haar portemonnale liet vallen, van de Wagen wilde sprin gen. Directeur: H. J. Kerkmeester, Bus- sum; hoofdredacteur: Hendrik Lindt, Amsterdam; plv. hoofdredacteur; 1?-. A. H. do Haas van Dorsser, Haarlem; binnenland: J. v. Grieken; illustratie en opmaak: R. Kampstra; volkscul tuur en kunst: M. Wolters; muziek: G. K. Krop: rport: J. J. Llber; adver tenties: A H. hammers, allen te Am sterdam. K 112

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 1