HET DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Duits weermachtsbericht Gevechten ten noorden en ten zuiden van Nijmegen Zware strijd om de stad Remiremont Kindervoeding in gasloze uren Tussen Vogezen en Jura Gezant Dr. Schmidt zegt: Revolutionnaire oorlog verlangt nieuwe maatstaven Gastvrij onderdak voor geëvacueerden De klas doet sport Duitse potentieel zal beslissen Vriend Korneel Amsterdam, de eeuwige Het hart zal blijven leven „Pseudo's" sloegen een grote slag Standwerkster Nieuwe Dante- uitgave Een uniek document HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH- RER, 22 Sept. Het opperbevel van de weermacht maakt bekend: In het ge bied van Arnhem werden de eigen aanvallen ter vernietiging van de daar opgesloten resten der eerste Engelse Luchtlandingsdivisie voort gezet. De via Nijmegen naar het noor den aanvallende vijand werd ten noorden van de stad opgevangen. Ten zuiden van Nijmegen winnen eigen te genaanvallen langzaam terrein. Jacht en slagvliegers ondersteunden de af- weergevechten van het leger in het Nederlandse gebied en vernietigden 38 vijandelijke vliegtuigen, waaronder 20 zware ter ravitaillering van de vijandelijke luchtlandingstroepen ge bruikte transportvliegtuigen en twaalf viermotorige bommenwerpers. Tien Anglo-Amerikaanse bommenwerpers werden bovendien door formaties van het leger neergeschoten. In het gebied van Aken werden verscheidene met. tanks ondernomen aanvallen van den vijand afgeslagen, waarbij r.egen tanks werden stukge schoten. Zuidoostelijk van de stad wordt de vijandelijke druk sterker Bij Pont a Mousson en in het "gebied van Nancy-Lunéville werden ver scheidene aanvallen van den vijand ten dele in succesvolle tegenaanval len afgeslagen, waarbij de vijand zware verliezen leed. Plaatselijke penetraties werden gezuiverd. In het gebied.van Remiremont ging de vij and met vrij sterke strijdkrachten tot de aanval over. De zware ge vechten om de stad duren voort. De verdedigers van de vesting Bou logne zijn sinds dagen in uiterst zware afweergevechten met een sterk overmachtige^, vijand gewikkeld. Op Calais ondernam de vijand gisteren zware luchtaanvallen. Dc bezetting .van St. Nazaire sloeg verscheidene vijandelijke aanvallen af. In het gebied ten noorden van Florence mislukten talrijke (met ge concentreerde strijdkrachten onder nomen vijandelijke aanvallen in ver bitterde gevechten. Een plaatselijke penetratie werd afgegrendeld. Aan de Adriatische Zee zette de vijand als gevolg van de. in de zware ge vechten der laatste dagen geleden grote verliezen zijn doorbraakaanval niet voort. Aan het gehele front wer den plaatselijke sterke aanvallen af geslagen. Op 20 September werden in' totaal 106 tanks van den vijand vernietigd. In zuidwestelijk Zevenburgen zijn Hongaarse troepen in strijd gewik keld met vijandelijke aanvalsspitsen. Onze f onna ties sloegen in de punt van Szeklen alle aanvallen der bols jewieken uiteen. In Westelijk Roe menië stelden eigen slagvliegers 23 tanks buiten gevecht en vernietigden talrijke voertuigen. In de afweerslag in het gebied van Sanok en Krosno duren de zware gevechten met vers aangevoerde strijdkrachten der bols jewieken voort. Onze tegenaanvallen ruimden plaatselijke penetratieplek- ken op, waarbij talrijke Sowjettanks werden stukgeschoten. Bij Warschau is een nieuwe overzelpoging van den vijand reeds op de riviêreilanden mislukt. Er werden ruim 200 gevan genen gemaakt. Onze gepantserde aanvalsgroepen wonnen zuidwestelijk van Mitau nieuw terrein op taaie vijandelijke tegenstand. In Letland en Estland hebben onze heldhaftig vechtende troepen hernieuwde doorbraakpogin gen van sterke bolsjewistische strijd krachten ook op de achtste dag" van de slag uiteengeslagen. In afweer en Nieuwe Finse kabinet samengesteld STOCKHOLM, 22 Sept. De pre- sident van Finland, maarschalk Man- nerheim, heeft na het aftreden van de regering-Hackzell den president van het opperste Finse administra tieve gerechtshof, Urho Jonas Cas- tren. tot minister-president benoemd. Zijn kabinet bevat o.a. de volgende namen: Carl Enckell. minister van buitenlandse zaken; Hilljlae. minister van binnenlandse zaken; Walden, mi nister van landsverdediging. Uit Moscou verluidt, dat de Finse kabinetswijziging aldaar geen vrien delijke ontvangst heeft genoten. Mi nister-president Castren wordt een „reactlonnair" genoemd. Geallieerde controle commissie te Helsinki STOCKHOLM. 22 Sept. De ge- allieerde controlecommissie is te Helsinki aangekomen. Zij bestaat uit een groot aantal Russische leden en enige Engelsen. De delegatie, welke haar zetel te Helsinki heeft, bevat geen Amerikanen. De leden der com missie zullen 'onmiddellijk over Finland verdeeld worden. tegenaanval werden gisteren 103 vij andelijke tanks vernietigd of buitge maakt. In het noordelijke deel van Estland zijn de bevolen uitwijkbewe- gingeri uit de sector Narwa volgens plan verlopen. Amerikaanse bommenwerpers vie len gisteren verscheidene .plaatsen in het Hongaarse gebied aan. Bij ter- reuraanvallen op Westduits gebied ontstond schade vooral in Mann heim, Ludwigshafen, Koblenz eji Mainz. DEN HAAG. 22 Sept. Het voor lichtingsbureau van de voedingsraad schrijft: Ondanks gasloze uren sullen zuige lingen en kleine kinderen op geregelde tijden hun fles of pap moeten krijgen. Hoe deze moeilijkheid op te lossen? Voor het warm houden van pap en melk Is het gebruik van een hoolklst e.d. uitgesloten. Melk en melkgerech- ten bederven wanneqr-zU enige tild ln de hoolklst hebben gestaan. Ook al lij ken zij eetbaar, doordat de smaak slechts licht zuur ls. dan kunnefï zij toch schadelijk voor de gezondheid zijn. Naast dc melkzuurbacteriën kun nen. er ook andere, schadelijke bacte riën tot ontwikkeling zUn gekomen, hetgeen men niet altijd bemerkt. Al hoewel er geen afdoende maatregelen te nemen zijn, willen wil het volgende adviseren. Voor flessenvoedfng: Kook tijdens de uren. dat er gas ls. de melk. die de zuigeling per dag gebruikt en los .er de benodigde hoeveelheid suiker in op. Koel deze melk snel af en zet haar op een zo koel mogelijke plaats. Kook wa ter. zo mogelijk ln enige pannetjes ge heel gevuld -(liefst hetzelfde aantal als de zuigeling flessen krijgt), er. plaats deze onmiddellijk ln hoolklst, kranten, kussens of dekens. Neem, indien er een fles klaar gemaakt wordt, de be nodigde hoeveelheid melk met opge loste suiker en verdun deze met zoveel warm gehouden water als nodig ls. Wikkel de fles tijdens het voeden in een wollen doek of truitje om afkoe ling te voorkomen. Voor <lc pap: Kook een dikke brij van havermout, gortmout of ander bindmiddel en water. Plaats deze on middellijk in hoolklst, kranten, kus sen of dekens. Kook een hoeveelheid melk en laat deze onmiddellijk afkoe len. b.v. in een teil mee water (dit is dan voor de afwas te gebruiken). Over giet bij het gebruik van de pap de warmgehouden brij met melk. Daar het tegenwoordig wel eens •voorkomt, dat de melk, zodra zij ge kookt wordt, doorloopt, gaan 'vele huls- vrouwen er toe over de1 melk nie" te koken, zij sparen dan meteen brand stof. Wij vestigen er de aandacht op. dat op het ogenblik alle melk gekóokt dient te worden. De melk. welke afge leverd wordt, is slechts oppervlakkig gepasteuriseerd en niet steriel verpakt Er kunnen dus ziektekiemen ln voor komen, die door koken vernietigd moeten worden. Luchtaanval op Manilla TOKIO, 22 Sept. Naar het kei zerlijk hoofdkwartier heeft bekend gemaakt zijn op 21 September de stad Manilla en de luchthaven Clark door ongeveer 500 vijandelijke vliegtuigen, die van vliegtuigmoederschepen wa ren opgestegen, aangevallen. 'Volgens tot nu toe binnengekomen rapporten werden 30 vliegtuigen neergeschoten. De Japanse verliezen bedragen twee vliegtuigen: Bovendien werd enige schade op dè grond en op schepen aangericht. De laatste dagen wordt in de oorlogsberichten Herhaaldelijk ge sproken over de Bourgondische Poort. In dit gebied bieden de Duitse troepen hardnekkig ver zet tegen de vijandelijke druk. Tot een beter begrip der situatie ter plaatse diene, dat de Bour gondische Poort de op sommige plaatsen 28 km. brede heuvelach tige laagte is tussen de Zwitserse Jura en de Vogezen. In het mid den ligt de vestingstad Belfort, aan de beide uiteinden van dit pl.m. 55 km. lange gebied de ste den Mülhausen (Mulhouse) aan de 111 en Voujaucourt aan de Doubs. De Fransen spreken van „Porte de Bourgogne et d'Alsaoe", daar bij doelend op de verbinding tussen de oude provincie Bour- gondië en de Elzas, of van „Trouée de Belfort" (trouée bete kent doorbraak of doortocht), hetgeen de militaire aard van dit gebied in herinnering brengt. De naam Poort duidt op de grote economische betekenis van deze laagte, .waardoor van ouds her de belangrijke handelswe gen leidden. Ook de spoorlijnen Parijs—Bazel en Straatsburg— Lyon kruisen elkaar hier. Ie JAARGANG No. 224 ZATERDAG 23 SEPTEMBER 1944 Het schonen van zadenerwten en bonen. In een houten machine bevindt zich een waaier, die snel in het rond wordt gedraaid, waar door stof en kauit deze machine worden geblazen en het schone zaad erwten o/ bonen achterblijft(Foto „C. N. F. Kuiper"). Hap! zeit-ie! Een pelikaan is de kost waard. Bij die beesten heeft een verzorger nog eens pleizier van zijn gulheid. De kat komt een graatje toe, maar de pelikaan komt een flinke lading vis toe. De pelikanen van Artis zetten een behoorlijk grote mond op. niet alleen als zij niets te eten krijgen, maar ook wanneer er wél te bikken valt. foto C.N.F.—De Haan). Kent u de luchtbeschermings spreuk: „Goed verduisterd, goed beschermd"? (Voorlichtingsactie hoofdinspectie luchtbescherming.) Eindeloze stroom van Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 3t, Leiden. TeL 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 ct. per week of ƒ2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct. Op het grintterrein van de speel tuin loopt een jongen zo hard als hij lopen kan. Aan de kant ..loeien" zijn klasgenoten hun aanmoedigings- kreten. „Hup, Kees, hup Kees, lo penje haalt het!" Ze spelen slagbal en Kees heeft de bal zo juist een ferme mep gegeven, moet nu trachten een rondje te lo pen. Dat geeft zoveel punten meer. De tegenpartij, die in het veld staat, doet haar uiterste best om de bal te achterhalen. Als één er ten slotte in slaagt en hem met een fikse zwaai naar de slagplaats terugwerpt, komt Kees onder het gejuich van zijn klasgenoten juist hijgend „bin nen". De meester, in zijn hemdsmouwen, noteert de behaalde punten nauwge zet, roept daarna den volgenden spe ler van de partij, die aan slag is. De klas doet sportHet'terrein is een beperkt gedeelte van een open bare speeltuin, de spelers zijn jochies van de derde klas, de bal is samen gesteld uit rafelig pakpapieromwik keld met papiertouw en de meester is doodsbenauwd, verwacht elk ogen blik dat het product het zal begeven. Maar het gaat nog steeds. Met toewijding boekt de meester de behaalde punten, de vangballen en de zgn. „dooien", die uit zijn. Hij heeft het warm, mtiar geniet deson danks van de felheid waarmee de partij wordt gespeeld, van het spon tane gejuich, berecht de overtredin gen en legt geduldig uit wat er aan schortte. Dan is er even een onderbreking. Er is het geluid van ronkende moto ren in de luchtDe mensen, die aan het hek het partijtje gadesloe gen, wenden zich om en speuren om hoog. ook enkele van de jeugdige spelers worden afgeleid, en staren naar boven. Doch de meester heeft er geen oog voor, hij raapt de bal op, die een ogenblik achteloos terzijde lag, werpt hem een jongen toe en roept aanmoedigend: „Ja, Jaap, van gen Daarmee wint hij ook de aandacht der anderen terug. Het is hoogstens een minuut geweest, dat het spel niet voortging, maar de meester vindt het zondeZoveel sport doet de klas niet en hij v)il dit uur ten volle uit buiten. De animo is er onmiddellijk weer als Jaap de bal een heel eind weg slaat. Hij sprint fel en lenig langs de honken, er wordt weer gejuicht, aan gemoedigd, er is weer volop spanning. De meester glimlacht, inoteert in zijn boekje, ziet scherp toe, fluit nu en dan. Buiten de speeltuin davert het grote'leven verder, met felle schok ken. scherpe contrasten, schaduwen van grote gebeurtenissen. Er binnen is het „kleine" leven, dat zo heel onbelangrijk lijkt. Maar dc sport heeft haar macht en waarde weer bevestigd, laat dertig dartele volksjongens hun jeugd beleven. En ook een schoolmeester met een jong hart Gevolgen spoorwegstaking DEN HAAG, 22 September. Naar aanleiding van de ernstige stremming van het verkeer veroor zaakt door de spoorwegstaking, heeft het A.N.P. zich tot bevoegde auto riteiten gewend om inlichtingen over de voedselvoorziening. 'Algemeen' ziet mén de toestand zeer somber in, vooral voor de hon derdduizenden mensen in de steden. Er liggen hier en daar voorraden, doch deze zijn slechts voor korte tijd voldoende om in de behoeften te voorzien. Wanneer het personeel der spoorwegen niet zeer spoedig het werk hervat, wordt een groot deel der Nederlandse bevolking, waaron der ook de gezinnen van talrijke spoorwegmannen, met hongersnood bedreigd. Algemeen sprak men de wens uit, dat de stakers thans tot bezinning komen om te voorkomen, dat de reeds ernstige moeilijkheden bij de voedselvoorziening niet tot een al gemene catastrophe leiden. Uitkeringen en renten ingevolge de Ongevallenwet DEN HAAG, 21 Sept Het bestuur van de Rijksverzekeringsbank heeft de Raden van Arbeid gemachtigd, om. bij het uitblijven van tijdelijke uitkerin gen en voorlopige renten ingevolge de Ongevallenwet 1921, waarvan dc be taalbaarstelling door de Rijksverzeke ringsbank pleegt te geschieden, ten behoeve van belanghebbenden ln hun district maatregelen te treffen ter voorziening in deze betalingen, In voorkomend geval kunnen de belang hebbende bij de Raad van Arbeid ln hun district inlichtingen Inwinnen. BERLIJN. 21 Sept. De leider van de persafdeling, gezant dr. Schmidt, heeft op de conferentie der buitenlandse pers een overzicht van de toestand gegeven op grond van de indrukken welke hij in het hoofd kwartier van den Führer, waar hij wegens het bezoek van den Poglav- nik' aan den Führer enige dagen heeft vertoefd, heeft opgedaan De opvatting, die op de meest com petente Duitse plaatsen bestaat, meent dr. Schmidt het beste te kun nen kenschetsen door deze oorlog een revolutionnaire oorlog te noemen, die in geen geval met oorlogen uit an dere tijden kan worden vergeleken. De afmetingen, welke de oorlog heeft aangenoVnen, leiden automatisch tot de conclusie, dat hij slechts met dc overwinning of de ondergang van de revolutionnaire partij kan eindigen. Talrijke voorbeelden uit het jongste verleden en het heden Roemeriië. Bulgarije, Finland tonen aan, dat wie meent zulk een oorlog met oude methoden tot een einde te kunnen brengen, zich vergist. Doch ook .mi litaire maatstaven kunnen niet meer. zoals in vroegere oorlogen, uitsluitend worden aangelegd ter beoordeling van de kansen op bverwinning. Wie vroeger heeft verklaard, dat de oorlog voor Engeland ver loren was zodra Frankrijk verlo ren ging of Singapore of Afrika, of dat de Sow jet-Unie zonder de Oekraïne en het Donetzbekken een zekere nederlaag tegemoet ging, weet thans wel beter. Wie thans meent, dat Duitsland ver loren. is, wanneer de vijand aan de Rijn of in Oost-Pruisen of el ders op Duitse bodem staat, be gaat dezelfde vergissing. Slechts hij verliest de oorlog, zo verklaar- De Landwacht en de N.S.B. DEN HAAG. 22 Sept. Naar aan leiding van een vraag over het op treden van de Landwacht schrijft het weekblad „Volk en Vaderland" o.a. het volgende: „Er heerst in Nederland thans oor logstoestand en dit heeft tot gevolg, dat men zich niet altijd kan beroe pen op formele bevoegdheden. De vraag, of de Landwacht als politie organisatie al of niet de bevoegdheid heeft fietsen te vorderen, is op zich zelf dan ook niet zo belangrijk. - Maar van groot belang is wel, of de Landwacht bij deze vordering correct optreedt. Zo dient steeds een -ontvangstbewijs te worden afgegeven in verband met de betaling. En een huis binnpftvaheft om een 'vorderen, ls •natuurlijk niet geoor- Het 7s*evenwel gebleken, dat in de rij der Landwacht enkele onverant woordelijke elementen zijn geslopen, die zich aan machtsmisbruik hebben schuldig gemaakt. Tegen hen zijn. reeds maatregelen genomen," de-dr Schmidt, wiens arm ver lamt en die buiten adem raakt. De oorzaken van de militaire tegen slagen van de laatste maanden, - en hierop vestigde de woordvoerder van het miiïisterie van buitenlandse za ken uitdrukkelijk de aandacht, zijn duidelijk ingezien cn hebben dus geen effect meer op de beoordeling van de Duitse kansen. Het geloof van de Duitse leiding in dé Duitse overwin ning heeft niets uitstaande met mys tiek, doch' is het. resultaat van een algemeen onderzoek van het militaire verloop tot op heden en van het ma teriële, personele, geestelijke en poli tieke potentieel. Overwiriningsfanatisme Door c-etf analyse van de toestand komt gezant dr. Schmidt tot het vol gende resultaat: het politieke inzicht zegt. Duitsland moét overwinnen, daar het Rijk anders ten onder gaat. De militaire en economische realiteit luidt: Duitsland kan overwinnen. Het nationale en geestelijke bewustzijn zegt: Duitsland zal overwinnen. Dc verklaringen van den woordvoerder der Wilhelmstrasse werden beheerst door het motto, dat de gehele toe stand door de leiding van het Rijk niet beoordeeld wordt van een onder- gangsfanatisme. doch van een over- winningsfanatisme uit. Een grote buit viel in handen van inbrekers AMSTERDAM. 22 Sept. Dieven.en inbrekers hebben in de afgelopen 24 uur wederom duchtig huisgehouden in Amsterdam. Een zeer brutale diefstal werd gepleegd op de OZ. Kolk. waar gistermiddag op klaarlichte dag zeven kamera meuble menten ter gaarde van ƒ7500.— uit het pakhuis van een meubelmagazijn gesleept zijn. De inbrekers hebben vermoedelijk met paard en wagen ge werkt. Oo een pakhuis op de Zoutkeets gracht werd door inbrekers bezocht, Deze mannen hebben een driewielige transportfiets, welke zij in het pak huis vonden, beladen met vijf koffers vol kleding, enige Perzische tapijten, een'naaimachine en enige meubelen. Tenslotte werd uit een garage op de Groenmarktkade een vat met' 300 liter benzine gestolen. transporten HAARLEM. 22 Sept. Hoc moei zaam de schier eindeloze uittocht ge durende de afgelopen dagen ook is geweest, hoeveel zorg: cn moeite dui zenden zich van démorgen tot de avond hebben moeten getroosten, de stemming onder de tot evacueren ver plichte mensen bleef goed. De men sen schikten zich in het onvermijde lijke en jong en oud heeft de handen uit de mouw gestoken om eigen en andermans lot zo draaglijk mogelijk te maken. Ei* is gewerkt, gezwoegd, gesleept en gereden om al hetgeen dat maar te dragen 4of te vervoeren was, naar elders óver te brengen. Kennemerlands hoofdstad heeft duizenden geëvacueerden gastvrij op genomen. Vele gezinnen uit de duindorpen vonden liefderijk en gastvrij onderdak bij familie, kennis sen of vreemden in .de Spaarnestad. Over het algemeen hebben de ge- evacueerden zich geen zorg'behoe ven te maken over de vraag, waar zij onderdak konden vinden. Immers, in deze zo moeilijke dagen is de on derlinge hulpvaardigheid in één woord schitterend. Het algemeep dienstbetoon heeft veler zorgen ver licht. Schier eindeloos was de stroom van transporten. Vier dagen lang. Alles wat wielen had kwam in aan merking als vervoermiddel', kinder wagens, trgkkarren. bokkewagens, strandwagens, kruiwagens en bak kerskarren. Ook grote sleperswagens, hoogopgeladen met huisraad, getrok ken door mannen, jongens, vrouwen en meisjes, omdat er geen paarden beschikbaar waren. Uiteraard speelde het ondeskundige opladen velen nog al eens parten, maar over het algemeen kwamen de transporten toch onbeschadigd op de plaats van bestemming aan. In som mige straten en lanen was het eva cuatie-verkeer zó orpvangrijk, dat de bestuurders van de karren en wa gens duivelskunsten moesten verrich ten om er doorheen te komen. Profiteurs Het was te voorzien, dat temidden van hulpvaardigheid en medeleven onverantwoordelijke winstmakers een kans zouden wagen. Immers: de vraag naar transportmiddelen werd met. de d6g groter en dit had tot ge volg. dat sommigen van de benarde omstandigheden, waarin landgenoten verkeerden, trachtten te profiteren. Ook kwam het. voor, dat reeds bij 'voorbaat exhorhjtant hoge' bedragen werden geboajn. Bedragen van vier cijfers voor het huren van een wag^n, met inbegrip van de borg- som.^Het vragen van een borgsom kan men de eigenaars van voertui gen Ln deze ongewisse tijd niet kwa lijk nemen. De economische recherche was on onderbroken op pad om scherpe con trole op de prijzen uit te oefenen. Thans is Haarlem overbevolkt. Tal van gezinnen zijn verdubbeld. In sommige huizen wonen tien tot twin tig en méér personen, die behalve hun noodzakelijk huisraad ook nog hun huisdieren hebben meegenomen. Gangen en portalen staan volgepakt met inboedels en de meeste zitkamers zijn in zit-slaapkamers veranderd. Het behoeft geen vermelding, dat de ze overbevolking het stadsbestuur voor moeilijke problemen plaatst. In de eerste plaats op het gebied van de voedselvoorziening. De taak van de huisvrouwen is op nieuw verzwaard, vooral nu de tijd om warme maaltijden te beréiden tot enkele uren van de dag beperkt is. Maar elkander schragend, zullen zij de moeilijkheden weerstand bieden en te boven komen. Aan hulpvaar digheid ontbreekt het nergens en dat is een gelukkige omstandigheid. Mijn vriend Komeel zat te hengelen in de Haaalemmer Trekvaart, bij dc tweede molen en kon ze niet verschalken. Er waren wat katvisjes op het appèl versche nen. er was één maatbliekjc naar boven komen zeilen, maar verder was het huilen met de lamp uit. Toen ik langs kwam en zijn leefnet uit het water lichtte om eventjes een blik op .de vangst te werpen zuchtte hij droefgeestig. Dat ben ik betér gewend, zei hij. Maar je komt niet weg vandaag de dag. ik zit maar in de buurt van de stad en dat is niks voor mij. Hoewel ze zeggen, dat hier toch somwijlen mooi gevangen wordt. Maar ik zie het er niet in. Allemaal klein goed. Kijk, daar komt weer zo'n erwte- krent. Waarachtig. ,z'n pennetje danste heel zacht op en neer, het beest onder water was nog -te krachte loos om de hele pen naar beneden te sleuren. Wat mot je daar nou mee? Vre ten al je deeg op en geen behoor lijk stootje om op te slaan. Neen, ik ben het beter gewend... Nu is het onomstotelijk bewezen door getuigenverklaringen en ge toonde buit en spannende verhalen, dat mijn vriend Komeel een groot bengelaar is. machtig zowel op de brasem als op de snoek, bedreven in het vangen van karper 2owel als in het jagen op de baars. En nu we op die klare herfstmorgen zo gezel lig naast elkander aan de Haarlem mer Trekvaart zaten en de vissen het toch niet al te best deden, haal de ik mijn vriend Korneel gemakke lijk over tot het vertellen van oude visverhalen. Aangezien mijn vriend Komeel om ende bij de zestig jaren is en de edele hengelsport beoefent sinds hij lopen leerde, wijlen zijn vader zijnde ?en aanpemer van wa terwerken die met zijn gezin door ons hele land zwierf in een woon schuit, heeft Komeel vele verhalen in petto. En naar men zegt en bereid is, plechtiglijk te bevestigen in ver band met eigen geziene feiten, .dat Komeel nooit ofte nimmer een woord onwaarheid spreekt, wanneer het gaat over Neptunus eh zijn on derwaters rijk, geef ik die verhalen van mijn ouden vriend weer in de krant zonder zelf ook maar één mo ment te twijfelen aan hun geloof waardigheid. Daar gaah we dus naar het eerste verhaal van Komeel. Oogst en drogen van maTs In September en October worden de pofmaïs, de pllntmaïs en andere maïs- rassen in volkomen rijpe toestand ge oogst. De korrels van rijpe maïskolven moeten goed glanzend en hard zijn geworden. Het moet moeilijk zijn, er met de nagel ln te kerven. Deze hard heid van de korrels is wel het duide lijkste verschijnsel van de rijpheid. Rijpe gele maïs ls bovendien min of meer doorschijnend als barnsteen. Wanneer een maïskolf geheel rllp ls, zijn meestal .ook de schutbladeren reeds geel geworden en verdord. Het kan echter ook wel gebeuren, dat de korrels reeds hard en dus rijp zijn en de schut bladeren desondanks nog wat groenachtig zijn gebleven. Ondanks dc hardheid en rijpheid van de korrels bevatten deze bU dc oogst nog te veel vocht. Daarom moe ten de kolven na verwijdering der schutbladeren nog geruime tUd ln zon en wind drogen. Bij kleine hoeveelhe den, zoals in particuliere tuinen wor den verbouwd, kan men van de aan wezigheid der schutbladeren gebruik maken om de kolven voor droging aan bossen te binden. Voor dit doel wor den de schutbladeren tot aan de voet van de kolf teruggestroopt. Met een touwtje om die teruggestroopte blade ren worden de kolven in bossen van acht a tien gebonden en aldus Ve dro gen gehangen Deze worden opgehan gen op een droge, doch tochtige plek zoals b.v. aan een muur, onder een brede dakgoot of onder een -naar bul ten stekend dak of ln een waranda, mits de maïs er niet nat regent. Aldus laat men de kolven ln het najaar an derhalf k twee maanden drogen. Voor nadroglng kan men ze daarna nog wel enige weken ln een verwarmd vertrek ophangen of de kolven in de omgeving van de kachel leggen. Ter versnelling van deze nadroglng kunnen de korrels ook van de spillen worden losgewreven en ergens uitge spreid ln de warmte gehouden. Amsterdam is stil Het. wazige herfstlicht werpt dofgroen en goud over de grachten. Het loof der bomen vergeelt, het j sterft, het dwarrelt langzaam naar omlaag, in het stille, roerloze water. De oude. eeuwenoude huizen langs de grachten, beschenen door het mat- gouden zonnelicht van deze herfst dag, zijn stil. Niets beweegt achter j de brede ramen De stad is stil, het lover sterft. Over het Rokin snellen niet de i trams, daveren niet de sleperswagens vol kostbare goederen van overzee. Geen colonnes auto's rijden er.' geen stoeten jachtige fietsers reppen zich over het plaveisel. De stad sluimert. Niet alleen vandaag, reeds vier Jaar lang. Wie staat op een boogbrug en staart over het groene water onder de zon door tekende bomen, ziet voor zich het verleden herrijzen van deze grootste en schoonste der Neder landse steden, van deze meest ka rakteristieke stad van West-Europa. Hij ziet de grote kooplieden hij proeft de geur van specerij en verf hout, {lij luistert naar het klotsen van het water tegen de gangboorden van galjoenen en barkassen. Hij Toen de schepen binnenliepen uit denkt aan die dagen, toen de koop stad jong, bruisend en vol leven was. alle werelddelen, toen er welvaart heerste in Amsterdam. De dagen van de kunst, van de rijkdom. Welk een stad! Welk een leven! Vondel en Rembrandt werkten hier, Hendrick de Keyser en Jacob van Campen, Nicolaas Tulp en Artinus Quell yn.' Amsterdam, de levende, de stad die Europa beheerste, maar ook haar dienaresse was. de bruisende de eeuwig jonge... En hij denkt aan later. Aan tij den van tegenspoed, van armoede zelfs, maai daarna kwam toch weer welvaart, doortintelde het geraas van stoomhamers de stad, wentelde de trage smoor der wereldschepen over het IJ. Toen was Amsterdam weer groots, schoon, machtig En dan hoort hij doffe slagen. De ruiten van de oude grachtenhuizen schudden ervan, rinkelen even ver schrikt als broos porcelein. Wat ge schiedt daar? Het lichaam van dc stad wordt getroffen. Stukken van het levende Amsterdam worden verpulverd. Even maar, dan is het weer stil... De huizen staan weer onbewogen. Het water stroomt traagzaam voort door de zondoorschoten bomenkoe- pel. De mensen gaan rustig huns weegs door de nu weer stille stad. Beseffen zij niet wat daar gebeyrd is? Of weten'zij allen, dat dit niét dc dood van de stad is? Beseffen zij diep in hun hart. dat Amsterdam eeuwig is en dat de slaapster her- rijzen^zal ook al worden nu delen van haar lichaam vergruisd? Weten zij, dat Amsterdam eeuwig is en dat er weer tijden zullen komen, die het bruisende leven van de grote koop- AMSTERDAM, 22 September. Woensdagavond vervoegden zich bij een vertegenwoordiger, die in de De Wittenstr. woont, twee manpen, Qie zich uitgaven als leden van het Amsterdamse politiekorps, „Wij moeten huiszoeking bij u verrichten. Ons is ter ore gekomen dat u een aantal gouden voorwerpen onbevoegd voorhanden hebt", zo sprak de woordvoerder. De handels reiziger liet de mannen zender meer binnen en een zeer minutieüze huis zoeking volgde. Daarbij werden in be slag genomen 34 gouden damespols horloges zonder bandjes, twee met een goüden bandje, twee gouden herenhorloges met dubbele kast, een gouden chronometer en een gouden herenhorloge met ketting alsmede een bedrag van 3000 in contanten. Alle horloges zijn gemerkt Elka watch. Dc waarde van de „in beslag genomen" voorwerpen bedraagt vele duizenden guldens. De vertegenwoordiger liet zich ge willig plunderen maar toen de twee „politiemannen" met de buit ver dwenen waren, kreeg hij toch arg waan. Al spoedig bleek, dat hij niet met echte politiemannen te doen had gehad. Thans vraagt de recher che van het hoofdbureau Elands gracht 117, inlichtingen die kunnen leiden tot het opsporen van deze twee oplichters. President Roosevelt heeft den vroegeren ambassadeur ln Rlo de Ja neiro, Jefferson Caffcry, benoemd tot Amerikaans vertegenwoordiger te Pa rijs. Mannen! Mag ik jullie tabak eeneven sausen? Hier geen valse schaamte, mannenGeef mij gerust je buksjek. je Fleur de Matrasse of je uitgeplozen kinderbedje... Ik saus hem met Virginia, met Chief Whip of met Camel en u rookt weer een voor oorlogse sigaret Het geslacht der standwerkers is niet uitgestorven! Het leeft voort en hier op de Albert Cuyp staat een waardige vertegenwoor digster van de jongste genera tie. Nog te jong voor koopvrouw, veeleer koopmeisje maar boven al: stdndwerkster. Zij raakt met haar woorden stroom de haar omringende man nen in het hart en haar vingers beroeren de gevoeligste snaar van elk mannenhart. Het gnat om het rokertje, om de verede ling van het rokertje! Voor een paar kwartjes ver leent zij dorre kersenbladeren de geur en de smttak van het edelste tabakskruid. En niemand bekoelt haar woorden te geloven: iedereen mag zich van de deug delijkheid van het experiment overtuigen... j,Geef mij gerust je tabalcs- doos. dan meieer ik de tabak naar uw vooroorlogse smaak. Wie zes gulden betaalt voor Bel gische shag, kan ook zes-en-een- half betalen voor iels veel fij ner s, Daar behoeft hij de feest commissie niet voor te raad plegen..." De standwerkster prepareert een plukje shag met een paar druppeltjes saus en de toekom stige koper van haar moord- artikel draait gehoorzaam een sigaret. Even proberen. „pn hoe smadkt-ie nou, man nen?' De mannen knikken tevreden met het hoofd en de handel vliegt wèp. Twee kwartjes een buisje, drie verschillende smaken voor een gulden Vader heeft er een guldentje aan gewaagd, 's Avoiids, na het etenis hij zijn restje tabak gaan sausen. Zijn dochter heeft zich van het tweede buisje meester gemaakt en de inhoud als reuk 'door haar haren gewreven. Moeder wil morgen eens probe ren met behulp van het derde buisje caramel-vla te maken... stad'terug zullen brengen?! Zij zullen komen. Amsterdam is eeuwig. Deze schone, sterke stad, meeslepend als het leven zelf. zij zal de ongunst der tijden overleven. Zij zal herrijzen, machtiger, glorieuzer, als dienares en heerseres tevens. Want wij. de ^Amsterdammers, die het levende hart zijn van Amster dam, zullen daaraan bouwen, wij allen. Niet het lichaam is belangrijk. Er sterven delen van dat lichaam af. Het zij zo. Maar het hart is levend. Het hart. dat zijn wij. de bouwers aan de toekomst. En de bouwers staan gereed. Wanneer de storm die over Europa raast, zich neerlegt, gaan wij bouwen. Wij. het hart van het eeuwig Amsterdam. Wasgoed naar de wasserij DEN HAAG. 22 Sept. Rekening houdende met het belang daarvan voor de volksgezondheid is, waar dit plaatselijk mogelijk zal zijn, een regeling getroffen, volgens welke de witwassenjen voorlopig in staat worden gesteld in uiterst bescheiden mate gocdei-en ter behandeling in ontvangst te nemen. De was zal, behoudens boorden en overhemden, slechts gedroogd of gemangeld wor den afgeleverd. Stamppot met rauwe tomaten In enige plaatsen des lands zUn de tomaten ruim aanwezig. Profiteert daarvan! Tomaten zijn zeer gezond. Behalve dat men ze rauw op dc boter ham kan eten. zijn ze op allerlei wijze ln de warme maaltijden te verwerken. Een aanbevelenswaardig recept ls stamppot met rauwe tomaten: 2 kg. aardappelen. IJ kg. tomaten (een ui, peterselie), zout (pepersurrogaat), boter of margarine, aroma (taptemelk). Dc aardappelen schoonboenen, ln. stukken snijden, met een bodempje water en zout op?etten en gaarkoken ln een goédgesloten pan. De tomaten wassen en ln kleine stukjes snijden. De aardappelen fijnstampen cn met de tomateu en de boter of marga rine vermengen. Naar smaak aroma en pöpersurrogaat toevoegen en de stamppot nog even door en door warm laten worden. Deze stamppot smaakt nog beter, wanneer men er wat geraspte ul en/of fijngehakte peterselie doormengt. VOLKSCULTUUR EN KUNST Verloren in het dagrumoer, hoor baar in de windstilte, in het vacuum dat in het nieuws ontstaat juist op het moment dat het nieuws het over- weldigendst voor ons persoonlijk is, is het woord van de grote dichters. Zij beelden „het essentiële der men sen zoals het is in de eeuwigheid, maar zich vertoont in deze tijd". Daarom zij hier de aandacht ge vestigd op de nieuwste Dante-verta- ling: de oorspronkelijke tekst er naast, noten er bijde bekende voorbeeldige Temple-cditie geëven aard dank zij de uitgeverij Tjeenk Willink, Haarlem. Een vertaling al léén blijft altijd half werk. Dit is de beste wijze van uitgave. Dantc schreef „om hen. die in dit leven leven, te brengen uit den toe stand van ellende en hen te leiden tot den toestand van rechtvaardig heid." vastheid van zijn beelden, van zijn overtuigingen, de .-.fgfei oudheid van zijn werk maken het tot voltooiing Gn toppunt van zijn tijd en' cultuur, tot vergeestelijkt en eeuwig drama van een cultuur, die ons geestelijk na staat als geen andere en tot beeld van een tijd die even verward was ln materiële zin als dc onze. geteisterd door oorlogen, geslagen door balling schap en nood. Is zijn werk „moeilijk"? Het !s voor ons even overweldigend als de kunst der kathedralen, als de van beeld houwwerk verzadigde poorten van den Sint Jan en Chartres. Maar sneller nog dan bij dc kathe dralen cijst uit dlc veelheid het beeld van een eenheid. De mens. die de hoofdpersoon van Dante's gedicht ls, is niet alleen d c mens ln het alge meen en ln zijn sociaal verband, maar tegelijk Dante-persoonlljk, met zijn eigen aanleg cn lot. met ztin eigep boelende levensgeschiedenis. De dichter heeft gezegd: „'t Is tijd, 't ls meer dan tijd om Petrarca en de Anderen na te wandlen". Tot die Andren moet ln de eerste plaats Dan te gerekend worden. De-materiële voorwaarden voor dit „nawandelen" Zijn met deze Dantc- cdltle, door Fredcrica Bremer gemaakt met de aantekeningen van Wilhelmtna Kuencn vervuld. Het is een van de kostelijkste werken, in deke oorlogs jaren verschenen. M. W. Nooit ls het verlangen naar monu menten groter geweest dan ln deze tijd. die monumenten heeft verwoest als geen andere. Een uitgave als „De Monumenten van Middelburg" heeft nog juist op tijd een voorbeeldige serie foto's vastgelegd. Dr. W G. Unger en Lelter-Nijpels, de uitgever, verdie nen daarvoor aller dank. Een tweede Zeeuwse monument ls het werk van den notaris Van Veere, dat in de wandeling ..Valerius' Gc- denck-Clanck" heet en als liederen bundel wordt beschouwd, maar dat meer bevat dan de -bekende liederen, laatst nog afzonderlijk door Brusse uitgegeven. In zUn compleetheid is het boek. dat allereerst geschiedenis verhaalt met daarin de liederen cn gedichten, voorbeeldig uitgegeven door dc Wereldbibliotheek, met drie voor treffelijke Inleidingen van dr. P. J. Meertens (blografie), prof. dr. Tcn- haeff (historie» en mevr. Komter— Kuipers imuziek). De Gcdcnck-clanck ls voor do mees te Nederlanders niet meer dan eeil klank. Of liet door deze her-ultgnvo na meer dan driehonderd jaar levend, bezit zal worden? Stellig zal de nood der tijden doen teruggrijpen naar dit werk en zal men dankbaar zijn, hier voor het eerst deskundig en compleet de elementen beschouwd en ontleed te vinden. De elementen op zichzelf mogen soms niet zo overtuigend zijn: de gedichten soms rederijkerij, de muziek vaak niet oorspronkelijk Neder lands, dc historie vaak slordig nageschre ven, de totaliteit ls toch wel degelijk •Nederlands. De vinding van Valerius, die van een comedlantendans het Merck toch. hoe sterek maakte, het werkelijk ge heel-Nederlandse „Wilt heden nu tre den", de samenvoeging van lied en muziek ls geheel door en door Neder lands en wie de ontnuchteringen en de rechtvaardige ironie van deze uitgave doorleeft heeft toch het voorrecht dat de Gedcnckclanck voor hem geen klank meer ls. maar een uniek docu ment wordt. De uitgave ls te zien als een afsluiting van een langzame her bewustwording van dit volksbezit, waarvan de her-ontdekking van het volkslied dc Inzet was. „Het enige volkslied uit de glorierijke dagen onzer vaderen, dat tot op deze dag schreef men zeventig Jaar geleden nog iets vai> zijn populariteit behouden heeft." Sindsdien heeft het land ziln volks lied, verdrongen door Tollens, weer leren kennen. En nu heeft het een. completere Valerius M. W. Dc verduistering begint heden om 19.45 uur (Zondag om 19.30 uur) cn eindigt om 7.15 (7.30) uur. Maan op 13.31 (Zondag 14.38), on der 22.27 (23.02). 25 Sept. E.K., 2 Oct. V.M., 9 Oct. L.K., 17 Oct. N.M.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 1