HET DAGBLAD
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Duits weermachtsbericht
Pantserstrijdkrachten zijn
Eindhoven binnengerukt
Mislukte doorbraak
aan Baltisch front
Gevechten bij Axel
yeri Sas van Gent
Blauwbaard geslagen
De laatste Tachtiger tachtig jaar
Canadezen poogden in richting van
Terneuzen door te stoten
Vlammen en rook
boven Arnhem
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER, 19 Sept. Het opper
bevel der weermacht maakt be
kend:
In Midden-Nederland heeft dz
tegenstander zijn in het gebied
achter het frpnt afgezette strijd
krachten met niëhwe strijdkrach
ten versterkt. Eigen aanvallen op
de landingsplaatsen winnen tegen
taaie weerstand van den vijand
in langzaam terrein. Uit het
bruggenhoofd van Neerpelt heeft
de vijand met sterke pantser
strijdkrachten naar het Noorden
aangevallen en is in Eindhoven
binnengedrongen.
Ih verbitterde gevechten op korte
afstand werden 43 tanks vernie
tigd.
Ten noord-westen van Aken slaagde
de tegenstander er ondanks krachtig
gebruik van artillerie en tanks slechts
in geringe terreinwinst te behalen.
Ten westen en ten zuiden van de stad
werden clle aanvallen afgeslagen.
In het gebied* van Liméville ver
lopen de eigen tegenaanvallen suc
cesvol.
Van de overige frontsectoren
worden slechts plaatselijke gevechts
handelingen gemeld.
Onder krachtig gebruik van artil
lerie en vliegers heeft dé vijand ook
gisteren Boulogne en Brest aangeval
len. In Boulogne kon hij na zware
gevechten binnendringen. Hij werd
echter uit verscheidene batterijstel
lingen weer teruggeworpen.
Stad en haven van Brest vormen
nog slechts rokende puinhopen. Het
overlevende garnizoen heeft zich
teruggetrokken op het schiereiland
Le Crozdn en strijdt daar verder.
Vijandelijke aanvallen op Lorient en
St. Nazaire mislukten.
Vanuit zijn steunpunt aan de mon
ding van de Gi ronde deed een ba
taljon een uitval naar de stad Sau-
jon en vernietigde daar grote ben
zine- en munitieopslagplaatsen van
den vijand.
In Italië duren de zware afweersla-
gen in het gebied ten noorden van
Florenc.e en aan de Adriatische Zee
met onverminderde kracht voort. Tij
dens de gevechten kon de vijand pe
netraties tot stand brengen in onze
stellingen, die afgegrendeld werden.
De beoogde doorbraak werd ook gis
teren verhinderd. De harde, voor bei
de partijen vele verliezen opleveren
de gevechten duren nog voort.
Aan de noordwestelijke grens van
Roemenië werd de vijand door tegen
aanvallen van Hongaarse en Duitse
formaties tot in het gebied van Te-
meschburg, ten oosten van Arad en
ten zuidoosten van Gross Wardein
teruggeworpen Bij Thorenburg en in
het noordelijke deel van de Szekler-
punt mislukten- aanvallen van ver
scheidene Sow jet-infanteriedivisies.
Ook bij Sanok en Grosno werd de
opnieuw aanvallende vij&nd in een
tegenaanval afgeslagen. Op een plaats
werden 24 doorgebroken Sowjet-pant-
seiwagens vernietigd.
Ten noord-oosten van Warschau
bleven So'wjet-aanvallen tevergeefs.
Ten zuid-westen van Mitau schoten
onze troepen bij de* afweer van vij
andelijke tegenaanvallen 29 pantser
wagens stuk.
In Letland en Estland verhinder
den onze taai strijdende divisies ook
gisteren plaatselijke doorbraken en
vernietigden in de beide afgelopen
dagen 149 tanks.
Vijandelijke bommenwerpers onder
namen terreuraanvallen op Weser-
münde en Boedapest, alsmede op
andere plaatsen in het Hongaarse en
Servische gebied. Jagers en de lucht
doelartillerie van de luchtmacht
schoten 19 vijandelijke vliegtuigen
heer.
In aanvulling op het weermachts
bericht wordt nog gemeld: In zuide
lijk Zevenburgen heeft zich de Hon
gaarse eerste bergbrlgade in moeilijk
bergterreln door. voorbeeldige stand
vastigheid en strijdlust onderschelden.
In de afweerslag bii Sanok en Krosno
heeft de Brandenburgse 68e divisie in
fanterie onder "bevel van lult.-generaal
Scheuerpflug voorbeeldig strijdend
herhaalde vijandelijke doorbraakpogin
gen verijdeld en talrijke tanks In ge
vechten op korte afstand vernietigd.
BERLIJN. 20 Sept. Intermf meldt,
dat in het gebied van Sas van Gent
en Axel vrij sterke Canadese strijd
krachten getracht Rebben het brug
genhoofd aan. de Beneden-Schelde
binnen te dringen. Bij Sas van-Gent
bleven de aanvallers in het vei*sper-
ringsvuur der zware Duitse batte
rijen steken en bij Axel kon door een
tegenaanval een Canadees bataljon
omsingeld en opgerold worden.
Pogingen van Amerikaanse para
chutisten, die versterking hadden ge
kregen, om zich in Nijmegen te neste
len of de naar de stad leidende Waal
bruggen te veroveren, konden op
doeltreffende wijze verijdeld worden.
Afzonderlijke valscherm troepen, die
tengevolge van de krachtige Duitse
afweer pp Duitse bodem moesten lan
den, werden omsingeld en gaven zich
na een kort gevecht over.
Een groot deel van de vrachtzweèf-
vliegtuigen werd met de meegevoerde
uitrusting buit gemaakt. De overige
gingen in vlammen op. Ook de in het
gebied van Arnhem op drie ver uit
elkander gelegen plaatsen gelande
Britse strijdkrachten poogden, hoe
wel zij eveneens versterking kregen,
tevergeefs zich aaneen te sluiten. De
Duitse tegenmaatregelen tot omsinge
ling maken hier goede vorderingen.
De Nachtwacht te Maastricht
LISSABON. 20 Sept. United
Press deelt -uit het geallieerde hoofd
kwartier mede, dat in Maastricht een
schuilplaats is ontdekt, waarin zich
een groot aantal schilderijen van Ne
derlandse meesters bevond, o.a. de
Nachtwacht van Rembrandt.
Ie JAARGANG No. 221
l D
WOENSDAG 20 SEPTEMBER 1944.
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 2Tct. per week ot ƒ2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Hakte 677
(Tekening A.P.)
Luchtaanval op Halmaheira
TOKIO. 20 Sept. Op 16 Septem
ber hebben 150 geallieerde bommen
werpers een aanval gedaan op het
eiland Halmaheira. Japanse jagers
stelden twintig dezer toestellen bui
ten gevecht, Kustbatterijen brachten
een torpedoboot. die in de Kaubaai in
het zuidoosten van het eiland was
doorgedrongen, tot zinken. Op 17 en
18 September waren Davao tPhilipij-
hen) en de Paulau-groep het doel van
vijandelijke luchtaanvallen.
Nleuw-Gulnese Oerkunst ls de titel
van een tekst-en-plaatboekje vai\ G.
L. Tichelman en W. Jos de - Gruyter.
het eerste deeltje van een nieuwe serie
„Vormen en verbeeldingen ln Indo
nesië" die de speciaal met Indische
boekjes opererende uitgever W. vah
Hoeve, Deventer, in het licht geeft.
Het geschrift ls meer een rijk geïllu
streerd tijdschriftartikel met bronnen
opgave ddn een samenvattende forse
greep.
Aan onze abonné's x
De huidige papierpositie
noopt ons de krant driemaal
per week met een half en
driemaal per week met een
heel blad te doen verschijnen,
teneinde zo lang mogelijk met
onze papiervoorraad te.kun
nen toekoipen.
DE DIRECTIE.
Finnen moeten Karelië
en Petsamo afstaan
^ELSINKI. 20 Sept. De voor
naamste bepalingen van het wapen
stilstandsverdrag tussen Finland en
de Sowjet-Unie zijn Dinsdagavond
bekend gemaakt.
De Finse troepen moeten zich on
middellijk terugtrekken op de grens
van de vrede van Moscou van 1940,
hetgeen, het verlies van Karelië be
tekent, Het gebied van Petsamo
wordt afgestaan en het gebied van
Porkala Udde, ten westen van Hel
sinki, voor 50 jaar als militair steun
punt aan de Sowjet-Unie verpacht.
De Finnen moeten voorts hun koop
vaardijvloot en vliegvelden en Zuid
en Zuidoost Finland ter beschikking
van de geallieerden stellen. Zij zijn
verplicht tot wapenleveranties en be
taling van een oorlogsschadevergoe
ding van 300 millioen dollar binnen
zes jaar.
De Duitse strijdkrachten in het land
moeten ontwapend en aan de gealli
eerden uitgeleverd worden. Tenslotte
wordt de demobilisatie van het Finse
leger tot vredessterkte bepaald.
BERLIJN. 20 Sept. Duitse pantser
wagens zijn' van h$t zuidoosten uit
Lunév.ille opnieuw binnëngedrongèn
en hebben de stad heroverd.
DEN HAAG. 19 Sept. Het post-
verkeer met Bulgarije is verbroken.
Poststukken en pakketten worden
niet meer aangenomen, onderweg
zijnde zendingen zullen aan de af
zenders worden teruggezonden,
Wie kaatst moet de bal* verwach
ten. De meisjes, die de man
nen en jongens in Duitsland in
staat van beschuldiging hebben ge
steld, krijgen antwoord met de
Duitse post.
Tientallen schrijven als de Haar
lemmer W. F. Schell:
„Beste Meisjes, Heus ik heb hier
geen tijd om naar andere meisjes te
kijken en Kuchen te eten. Ik heb
wel wat anders te doen na twaalf
uur werken, dunkt u ook niet?"
Anderen sluiten bij hun brief zelfs
de afscheidsbrieven van hun Neder
landse meisjes in. ontvangen tenvijl
zij in Duitsland werken. ..Omdat ze
van een jongen hier „kregen wat ze
loilden."
Eén brief is er. raarder dan een
roman, al is hij „werkelijk gebeurd
en met leed betaald". Ik neem hem
over zonder mooimakerij.
.Zeven maanden voor ik naar
Duitsland gin~g leerde tk een meisje
kennen. Wij kregen verkering, al
wöonde zij ook in een stad veertig
kilometer van, mijn plaats.
Toen ze me naar de trein bracht,
was haar verdriet verschrikkelijk.
Zonder mij kon ze niet leven... de
trein vertrok. Uit Holland kwam
daarna de ene liefdesbrief na de an
dere. Tot... ik onverwachts inet ver
lof kwam. Ik reisde direct door. naar
mijn meisje.
Toen ik voor haar huis stondl
stond er al een jongen voor de deur
zelfde leeftijd. Hij kwam ook met
verlof: wij waren allebei verloofd
met hetzelfde meisje...
Toen ging de deur open en een
juffrouw kwam zeggen, dat het haar
speetrmaar dat mijn meisje, dat zijn
meisje, dat ons meisje, net door haar
verloofde, die dtiar in de stad woon-
de. was afgehaald en dus niet thuis
was...
Is dat trouw?"
En vervuld van liet betrekkelijke
van de liefde schrijft deze lezer er
bij: „er zijn hier jongens, die er één
hebben. Maar drie? Niemand!" Ik
zeg: Blauwbaard geslagen!
TIJL.
Zweden ontvangt drie
protestnota's
GENÊVE, 19 Sept. De Ameri-
kaanse staatssecretaris, Cordell Huil,
heeft bekend gemaakt, dat de Britse,
de Söwjetrussische en de Amerikaan
se regering scherpe protestnota's aan
Zweden hebben gezonden.
De nota's houden zich in hoofdzaak
bezig met de leveranties van Zweden
aan Duitsland.
Huil zeide nog, dat dezelfde kwestie
gich voordoet ten aanzien van Spanje,
dat nog steeds materiele hulp geeft
a,an Duitsland.
L odewijk van Deyssel, de laatst
overlevende van de Bewe
ging der Tachtigers, de groep van
jonge Amsterdamse schrijvers, die
omstreeks 1880 onze letterkunde en
daardoor het gehele geestelijke leven
van ons land vernieuwde wordt Vrij
dag tachtig jaar.
Hij wordt herdacht. Wordt hij ge
lezen?
Iemand, die er
in een openbare
leeszaal naar ging
kijken.vond hel
eerste deel van
zijn Verzamelde
Werken stuk ge
lezen. het tweede
nog tamelijk net
jes. de overige tien
delen bijna onge-
bruikt. Vele lezers
n\enen het
heim van
ge-
Van
Deyssel dus g*uw
doorgrond te heb
ben.
Zijn geheim is
eenvoudig. Hij
zette het als mot
to voorin zijn
eerste bundel: de
aanvang van het
Evangelie van Jo^
hannes waarin ge
zegd wordt, dat
in den beginne
het Woord was.
dat het woord
hij God was. „En
het Woord was God"
was het Leven en het Leven was het
Licht der mensen."
Dit leven van het woord heeft Van
(A.P.-ar chief)
In het Woord
Deyssel overmachtig laten heersen.
De gedachte kfram voor hem op de
tweede plaats.
Van Deyssel was de eerste in ons
land. die sprak van woordkunst. Hij
was en is onze eerste woordkunste
naar. Het Woord was zijn doel, niet
middel, zoals voor hen. die na hem
kwamen.
De wil om zich te laten gelden door
het Woord heeft Van Deyssel onver
gankelijke taalmonumenten doen
scheppen: zijn per^Öonlijk werk. De
gehele Nederlandse taal heeft hij
daarbij omgesmeed in de vuurgloed
van zijn hartstocht voor het Woord
en hij heeft daardoor voor onze taal
dezelfde betekenis als de uitvinder
van de hoogovens en de Bessemer
Peer voor de ijzeriodustrie. Zoals deze
mannen leerden van zwart Ijzer staal
te maken, zo leerde Van Dbyssel van
klonterig woordklei het Nieuwe Neder
lands te -maTcen, dat grondstof werd
voor duizenden anderen, kunstenaars
en niet-kunstenaars. Zo zal men er
vrede mee hebben, dat in die leeszaal
alleen het eerste deel der werken van
den groten intfijder was stuk gelezen.
Iedereen, die nu de .Nederlandse
taal gebruikt, heef* deel aan het werk
van den groten smelt meester, van het
W001 die in die arbeid niet alleen
de stijl van onze boeken, maar vooral
ook de stijl van ons voelen en leven
heeft veranderd.
MAX WOLTERS.
U vlucht toch niet als brand
bommen uw huis treffen? U weet
toch. hoe u ze te lijf moet gaan?
Uitreiking bonkaarten in
andere gemeente
DEN HAAG. 20 Sept. De secre-
taris-generaal van het departement
van Landbouw en Visserij maakt be
kend. dat personen, die door omstan
digheden gedwongen zijn, tijdelijk in
een andere dan hun gemeente van in
woning verblijf te houden, de levens
middelenkaarten voor de elfde en
twaalfde periode iKa t.m. Ke 411—
412). alsmede 'de noodkaarten, mogen
afhalen bij de distributiediensten in
hun tijdelijke woongemeente. Men
moet echter aannemelijk kunnen ma
ken dat zij niet in staat zijn, tijdig
deze kaarten in hun gemeente van
inwoning te'gaan afhalen of te doen
afhalen.
STOCKHOLM. 20 Sept. Volgens
een United Press-bericht uit Montreal
heeft de leider van de leen- en pacht
overeenkomsten Walther Lehmann,
in de uitvoerende commissie van de
Unrra medegedeeld, dat hij binnen
kort zelf naar Europa zal vertrekken.
Hij bereidt de bevolking van de ge
bieden, die thans door de geallieerden
bezet zijn of nog door hen bezet zul
len worden, erop voor, dat niet alles
geleverd kan worden wat zij nodig
heeft. Er is bijvoorbeeld een over
schot aan tarwe, gebrek daarentegen
aan vlees, vet, textielgoederen en ze
kere eindproducten.
De verduistering begint heden om
19.45 uur en eindigt om 7.15 uur
Maan op 10.05, onder 21.13 uür.
25 Sept. E.K., 2 Oct. V.M., 9 Oct.
L.K., 17 Oct. N.M,
Gele tram Den Haag
Lelden rijdt normaal
De H.T.M. heeft haar normale 20-
minutendienstregeling op de lijn Den
Haag—Wassenaar—Lelden v.v. her
vat.
Belegen kaas dülirder
DEN HAAG. 19 Sept. Het Rijks
bureau voor de voedselvoorziening'
deelt mede, dat, evenals vorig jaar.
binnenkort kaas uit voorraden van
het in- en verkoopbureau voor zuivel
zal worden vrijgegeven. Uitsluitend
voor deze kaas mogen de voor ver
koop aan den detaillist, en aan den
consument geldende prijzen worden
verhoogd en wel voor volvette boeren
kaas en 40-f kaas met ten hoogste
0.45 per kg., voor 20+ kanter en
20 boeren Leidse kaas met ten
hoogste 0.40 per kg. en voor de
overige 20+ kaas (dus Goudse en
Edammer) met ten hoogste ƒ0.35 per
kg. Voor alle andere kaas, onverschil
lig of deze belegen of oud is, mag
deze verhoging niet worden toege
past.
I
ZAANDAM
UITREIKING BONKAARTEN.
Bonkaarten worden morgen, Donder
dag 21 September, uitgereikt in ge
bouw Nicolaasstraat. Des morgens
voor Pelikaanstr.. Ooievaarstr., Rei-
gerstr., Papenpad, Hollandsepad,
Valkstr. en Stuurmanspad. Des mid
dags voor Ruiterveer, Dr. Roggertpad,
Tulnstr., Parkstr., Jagerspad, Lange-
straat, Simon de Witstr. en Westzij-
derveld.
•woeste gebied van stad en haven der
vesting Brest hielden gisteren nog
afzonderlijke gevechtstroepen in ver
bitterde strijd de laatste steunpunten.
In Italië bereikten de zware af-
weerslagen in het gebied aan de
Adriatische kust hun hoogtepunt. Het
gelukte hier ook gisteren aan de
heldhaftig vechtende eigen troepen,
ten dele in nieuwe stellingen, de
vijandelijke doorbraak te verhinde
ren. Ten Noorden en Noordoosten
van Florenqe werden vijandelijke
aanvallen afgeslagen; Plaatselijke
penetraties werden in een tegenaan
val gezuiverd.
In zuidelijk Zevenburgen en aan
de punt van Szeklen'mislukten aan
vallen der bolsjewieken. Evenzo sloe
gen onze troepen in de sector Sanok—
Krosno hevige aanvallen der Sowjets
af. grendelden afzonderlijke penetra
ties af en vernietigden 27 tanks.
Bij Warschau probeerde» de vijand,
onder bescherming van kunstmatige
nevel, op verscheidene plaatsen over
de Weichsel te trekken. De overzet-
pogingen werden verijdeld, enkele op
de westelijke oever doorgedrongen
gevechtsgroepen .werden afgesneden.
Ook noordoostelijk van de stad ble
ven herhaalde aanvallen der bolsje
wieken in ons vuur steken. Aanvallen
zuidwestelijk van Mitau leverden na
hot afweren van vijandelijke tegen
aanvallen verbeterde stellingen op.
Xn Letland en Estland werden de
door talrijiike tanks en slagvllegers
ondersteunde aanvallen der bolsje
wieken afgeslagen of opgevangen en
wérden talrijke tanks vernietigd. In
driedaagse bosgevechten vernietigden
onze grenadiers in de sector van
Kandalaksja in energieke tegenaah-
vallen twee vijandelijke bruggen
hoofden.
OVjït l'rtt V «C" -V - -
lijn en zich als zodanig kunnen legi
timeren. Het verbpd van bet roden
geldt niet voor: spoorwegstations,
spoorwegovergangen en spoonvegtun-.
nels, die voor het gebruikelijke open
bare verkeer dienen.
2. Het blijven staan op en bij
bruggen, bruginrichtingen van aller
lei aard. wegtunnels en het blijven
staan bij alle Duitse dienst- en com
mando-instanties en bij bewaakte
objecten van allerlei aard. is in een
omtrek van 100 m. van deze inrich
tingen verboden..
3. Op personen, die dit voorschrift
overtreden, wordt, wanneer zij een
maal zonder resultaat zijn gewaar
schuwd. terstond geschoten.
W. G. RAUTER.
//-Obergruppenfiihrer en
General der Polizei.
Amerikaanse agitatie
tegen Spanje
STOCKHOLM. 21 Sep,. De roep
om verbreking der diplomatieke be
trekkingen van de Verenigde Staten
met Spanje wordt te Washington
steeds luider, aldus verneemt Interlnf
Onder voorzitterschap van aen demo-
cratlschen afgevaardigde Coffe ls
thans eon „Amerikaans comité voor de
vrijheid van Spanje" gesticht. Tevens
heeft Coffe bij het Congres een wets
voorstel 4tot verbreking van de tetrek-
klngen tussen belde landen Ingediend
De staatschef van Kroatië, dr.
Ante PavelltsJ. ls van een tweedaags
bezoek aan het hoofdkwartier van den
Führer te Agram teruggekeerd. De
Paglawnlk had een langdurig onder
houd met den Fuhrer over de gemeen
schappelijke strijd.
Pantsedroepen drpngen
Sittard binnen
BERLIJN, 21 Sept. Ten zuiden
van do Westerschelde poogden de
Canadezen met 200. pantserwagens in
de richting van Terneuzen door te
stoten. Hun deel. het Duit.se bruggen
hoofd aldaar te splitsen, konden zij
tot dusver niet, bereiken. Aan weers
kanten van dit brandpunt distan-
cieerden de Duitse troepen zich over
eenkomstig het bevel stap voor stap.
Enkele kleine penetraties, vooral in
het gebied van Sas van Gent. waar
heftige straatgevechten ontstonden,
konden worden afgegrendeld. Daarbij
werden 36 pantserwagens stukge
schoten.
In het gebied van Limburg duurde
de verbitterde worsteling ten noord
westen* van Maastricht voort. Daar
hadden de Amerikanen sterke pant
serstrijdkrachten aangevoerd, die er
ten koste van grote verliezen aan
tanks in slaagden Sittard binnen te
dringen.
In Midden-Nederland en bij Eind
hoven hebben de Anglo-Amerikanen
ongeveer drie luchtlandingsdivisies
neergelaten. Bij de poging deze strijd
krachten in alle drie gebieden te ver
sterken en van oorlogsmateriaal te
voorzien, brachten Duitse jagers en
gemotoriseerde luchtdoelartillerie deze
formaties grote verliezeh toe. In
totaal werden 23 Britse en Ameri*
kaanse jagers en jachtbommenwer
pers, alsmede 328 vrachtzweefvlieg
tuigen neergeschoten. Zeer veel mate
riaal werd buitgemaakt of vernietigd.
Daaronder bevonden zich ook 50
kleine motorvoertuigen, de z.g. „jeeps",
een voor verschillende doeleinden
bruikbaar voertuig, ongeveer van de
grootte van de Duitse volkswagen.
In het gebied van Arnhem werd
een gehele landing?.groep van de eer
ste .Engelse luchtlandingsdivisie, die
op een inmiddels door de Duitse troe
pen gezuiverd gebied wis geland, om
singeld en na een, kort verzet over
meesterd. waarbij 1800 gevangenen
werden gemaakt.
Doelen te Eindhoven bestookt
Interinf meldt over het optreden
van het Duitse luchtwapen, dat snel
le Duitse gevechtsvliegers en' des
nachts opererende slagvliegers aan
vallen hebben gedaan op Anglo-Ame-
rikaanse troepen in het gebied van
Maastricht. Sovendien werden ravl-
tailleringssteunpunten in het stadsge
bied van Eindhoven met bommen van
zwaar kaliber bestookt. Er ontstonden
ontploffingen en branden in getrof
fen munitie-opslagplaatsen.
Verkrijgbaar op beschuitbonnen
DEN HAAG, 20 Sept Behalve
kindermeel en voedlngssulker mag op
de bonnen beschuit 40 ook 100 gram
brood of 70 gram tarwebloem en op
de bonnen reserve e78 ook 300 gram
brood of 2IO gram tarwebloem worden
gekocht. Op rantso^nbonnen beschuit
mag behalve biscuit ook beschuit voor
zover vooradig worden betrokken.
tigu, cmt. aangvzaeh «e kCuenpositie
van de electrioiteitsbedrijven even
zorgelijk is, de vermindering van het
aantal gasuren in geen geval tot een
stijging van.het electriciteitsveibruilt
mag leiden. Het electriciteitsverbruik
mag derhalve afgezien nog van
plaatselijk gegeven verder gaande
voorschriften, hoogstens vijftig pro
cent van hert tot voor kort toegewe
zen raptsoeh bedragen. Slechts in
dien allenvege het electriciteitsver
bruik tot een mimmuin wordt, bCr,
perkt, zal het nemen van' maatrege
len ten aanzien van de electrioiteits-
voqr?iening voorlopig achterwege
kunnen blijven.
Wie helpt Lombokstrijders?
AMSTERDAM, 2\ Sept- Op 25
Augustus washet een halve eeuw ge
leden. dat de Lornbok-expedltie ge
houden werd. In Krasnapolsky alhier
kwamen toen 150 oud-strijders bijeen,
die uit hun m'dden een comité kozen,
dat stappen zou ondernemen om de
nood. waarin velen dezer oud-strijders
verkeren, te lenigen- Uit publicaties in
een aantal dagbladen ls die nood dui
delijk gebleken. De oud-Lombokstrlj-
ders leven van pensioenen, die te ge
ring zijn om deze mensen, met name
ln deze tijd. een menswaardig bestaan
te veroorloven.
Het comité, waarvan het secreta
riaat gevestigd ls Sluisstraat 20 huis.
heeft thans éen bankrekening geopend
bij de Ned, Mlddenstandsbank N.V.,
Hoofddorpweg 2. Amsterdam-West,
postgironummer 31564, gem. giro AA
61. Reeds werd een aantal giften ont
vangen. Wil men echter voor de 150
nog ln leven zijnde oud*strUders Iets
doeltreffends ondernemen, dan ls veel
meer geld nodig. Giften, die ertoe lel
den kunnen, deze mensen, die thans
minstens 68 Jaar oud zijn. een wat
betere levensavond te bezorgen, wor
den op de vermelde girorekeningen
-gaarne Ingewacht.
soms ih hét'ongewisse verkeren over
het feit, of ?ij nu weer wel een derde
van het standaardrantsoen mogen af
nemen. Dat is natuurlijk niet zo. Be
drijven, die. uitgesloten waren, blijven
dit en mogen geen stroom gebruiken.
Dinsdag hebben ambtenaren van de'
Gem. Energiebedrijven in de stad
controle gehouden over de naleving
van het verbod van den burgemeester
aan winkels, café's, rest-aqrants en
Haagse tramverkeer
verder beperkt
DEN HAAG. 21 Sept. Mot ip-
gang van heden ligt buiten de reeds
bestaande beperkingen het stadsver
keer op de lijnen der H-TM. tussen
14 en 16 uur stil. Van Zondag a.s.
af zal op de stadslijnen op Zondag
geen tram meer rijden.
Het bovenstaande geldt niet voor
de lijnen Den Haag-Rijswijk-Voor-
burg. Den Haag-Delft en Den Haag-
Wassenaar-Lelden. Met Ingang van
Zaterdag 23 dezer zullen laatstge
noemde lijnen des avonds een uur
vroeger inrukken.
Groentebon inleveren
DEN HAAG. 21 Sept. Inwoners
der gemeenten, waar klantenbinding
voor groenten geldt, dienen de bon
nen „groente elfde periode 1944" van
18 tot en met 23 Sept. a.s. in te leve
ren bij den handelaar, van wien zij
van 1 October tot en met 28 October
1944 groente en fruit wensen te be
trekken.
ningi ih hec Oog. ue vwnay»-».
onze grote bevolkingscentra waren
reeds lang van beperkte omvang.
Daardoor is de bevolking goeddeels
aangewezen op de regelmatige aan
voer. die. nu door het verder vorderen
van auto's en fietsen het vervoer over
de weg voor ons volk practisch is uit
gevallen. geheel voor rekening komt
van het railvervoèr. In deze tijd,
waarin het hele leven zo kwetsbaar
ia kan het falen van een tijdschema
makkelijk tot catastrophen aanlei
ding geven. Mocht men wellicht "voor
de eerste dagen of de eerste twee da-,
gen verwachten, dat het plotseling
uitvallen van het vervoer over de ijze
ren weg ook zijn Invloed tot Duitse
belangen zou uitstrekken, op het
ogenblik Is het wel duidelijk- dat het
Duitse leger daardoor niet gehinderd
wordt. Voor de Nederlandse bevolking
doemen echter bij een langer uitval
len van het transport nieuwe moei
lijkheden op.
Dit Inzicht dwingt alle betrokke
nen. voor zover zi) er al niet eerder
mee rekenden, opnieuw met zichzelf
te rade gaan. Het ls minde: dan ooit
een tijd waarin adviezen zin hebben.
Ieder heeft echter de opgaaf, alle
consequentiesj'an zijn daden te over
leggen en daarnaar zijn besluiten te
nemen met als richtsnoer bet eigen
geweten en het belang van het gehele
Nederlandse volk.
Deze plicht rust in bet bijzonder
ook van dag tot dag op de Spoorweg-
mannen van hoog tot laag.
De verduistering begint heden om
19.45 uur en eindigt om 7.15 uur.
Maan op 11.i2, onder 21,34 uur.
25 Sept. E K 2 Oct. V.M., 9 Oct.
L.K., 17 Oct. N.M.
"bruggenhoofd oVef <Tc "baiibr tén noord
oosten van Echternach tot op geringe
overblijfselen uiteen te slaan.
In het gebied van Lunéville stiet
de eigen aanval Op overmachtige vij
andelijke pantserstrijdkrachten. Na
heen- en wcifrgolvende gevechten wer-
clo de eigen strijdkrachten in Luné
ville op de oostelijke rand der stad
teruggetrokken Tussen Epinal en de
Zwitserse grens slechts plaatselijke ge
vechtshandelingen.
Vijandelijke aanvallen op Boulogne
en Calais werden afgeslagen. Het laat
ste verzet van het garnizoen van Brest
op het schiereiland Le Crozon is ar-
gelopen. In zeer zware gevechten, dlc
wekenlang hebben geduurd, behield de
heldhaftige, uit troepen van alle
weermachtsonderdclen bestaande be
zetting onder de voorbeelldge leiding
van den vestingscommandant, gene
raal der valschermtroepen Raracke, de
vesting op den wat betreft getal en
materiaal verre 'overmachtigen vijand.
Hierdoor ls den vijand niet een haven,
doch slechts een puinhoop ln handen
gevallen. De heldenstrljd van het gar
nizoen van Brest zal ln de geschiede
nis voortleven.
Eigen motortorpedoboten, die ln de
strijd waren geworpen voor de flank-
bevelliglng van een belangrijk convool.
vielen ln do nacht van 19, op .20 Sep-'
tcmber voor Duinkerken twee over
machtige formaties lichte Britse vloot-
strijdkrachten aan en bereikten door
hun aanval, dat het convool vonder
schade zijn plaats van bestemming
kon binnenlopen. De drie motortor
pedoboten gingen bij do vervulling van
hun taak verloren.
Het V i-storlngsvuur op Londen
werd voortgezet.
In Italië duren de zware afwecr-
gevechten in het gebied ten noorden
van Florence en aan de Adriatische
Zee onveranderd .voort. In verbitterde
en voor belde partijen vele verliezen
opleverende gevechten werden talrijke
vijandelijke aanvallen afgeslagen. Ten
zuiden en zuidoosten van Firenzuola
werd een. vrij grote penetratie van den
vijand afgegrendeld.
Aan de Adriatische zee bracht de
De aanvai vah ofizè pantsertroepen
ten zuidwesten van Mitau heeft ln
weerwil van taai vijandelijk verzet
verder terrein gewonnen. In de laatste
drie dagen werden hier 48 pantserwa
gens en s+ukken stormgescnut en 95
stukken geschut alsmede talrijke an
dere wapens vernietigd oi buitge
maakt.
In Letland en Estland zette de
vijand met nieuw aangevoerde strijd
krachten zijn krachtige aanvallen
voort. Onze schitterend strijdende
troepen sloegen deze door tegenaan
vallen uiteen of vingen ze op. In de
thans zeven dagen durende afweerslag
werden lotdusver 600 sowjet-pantser-
wagens vevuletlgd.
Bij aanvallen overdag van vijande
lijke bomenwerpers op het gebied van
de steden Boedapest, Raab en Pres
burg, alsmede bij® nachtelijke aanval
len van vrij zwakke vijandelijke for
maties ln het Hongaarse gebied wer
den 11 vijandelijke bommenwerpers
neergeschoten.
In Trlcr ontstonden door aanvallen'
van vijandelijke vliegtuigen met bom
men en mltrallleurvuur verliezen on
der de bevolking.
Ecu groot aantal Nederlanders lieeft
zich Juist n u gemeld voor de Waf-
fen-ff.Meld Je nu zelf eveneens.
Alle inlichtingen en gratls-relsblljet
verstrekken de volgende aanmeldings-
bureau's der Warren-#Amsterdam.
Dam 4: Den Haag, Korte Vijverberg 5;
Utrecht, Vredeiiburg 19; Groningen,
Herenstraat 16: Enschede, Hengclose-
straat 30; Hengelo, St. Janstraat .3.
Legt v bij het naar bedgaan uw
kleren zó op een stoel, dat gij ze
voor het grijpen hebt, indien er
wat mocht, gebeuren en hebt gij
een vlucht koffer Iclaar staan?
(Voorlichtingsactie hoofdin
spectie luchtbescherming).
De rest van de divisie poogt vergeefs
uit de omsingeling naar het zuiden
uit te breken.
In het gebied bij Nijmegen duurt
de strijd om de Waalbruggen voort.
Aan beide zijden worden sterke pant
serstri jdkrachten gebruikt. Een der
bruggen bevindt zich nog stevig in
Duitse handen, de andere werd we
gens de toenemende vijandelijke druk
opgeblaztjn. De poging der Amerika-
Ziekenfonchverzekering
voor werklozen
DEN HAAG. 20 Sept. Van 1
October af worden de krachtens de
Rijkssteunregeling ondersteunde ge
heel of gedeeltelijk werklozen onder
de verplichte ziekenfondsverzekering
gebracht, De premie wordt voor de
helft betaald door het Rijk. terwijl
de andere helft ten laste van de ge
meenten en de werklozen komt. Als
loon, waarnaar de premie van 4ier
pet. moet worden berekend, wordt het
bedrag aangenomen, dat de betrok
kene geacht wordt te kunnen ver
dienen bij een arbeidstijd, welke voor
het bedrijf, waarvan hij afkomstig is,
als normaal kan worden beschouwd.
Het deel van de premie, dat de werk
lozen moeten bekostigen, bedraagt
twee pet. van het steunbedrag, dat zij
ontvangen. Werklozen, die op het
tijdstip van aanvang hunner werk
loosheid niet verplicht verzekerd wa
ren, dienen zich na 1 October zo
spdedig mogelijk bij een ziekenfonds
aan te melden.
Deze maatregel draagt een voor
lopig karakter. Een definitieve rege
ling ter zake bevindt zich m een ver
gevorderd stadium van voorbereiding.
grote verliezen'eisten, een Amerikaan
se poging om ten noorden van Aken
door te stoten, verhinderd worden.
Uit het gebied van Sittard opdringen
de Amerikaanse pantserwagens wer
den in een tegenaanval, waarbij acht
gevechtswagens werden vernield, te
ruggeslagen.
Nieuwe aardappelbon
DEN HAAG. 21 Sept. Van 24
t.m. 30 September a.s. kan men op
elk der bonnen „aardappelen 40" li
kg. aardappelen kopen. Op de bon
nen „toeslag 40" is 1 kg. aardappelen
verkrijgbaar. Op deze bonnen mag
pas op Maandag 25 September a.s.
worden gekocht.
De geldigheidsduur van de aardap
pelbonnen 39 wordt verlengd tot en
met 30 September a.s.
Churchill zou naar Moscou
vertrokken -zijn
LISSABON, 21 Sept. In krin-
gen van de Amerikaanse* ambassade
te Moscou verluidt, dat Churchill
dadelijk na afloop van de bespre
kingen te Quebec naar Moscou zou
zijn vertrokken om een ontmoeting-
te hebben met Stalin.
STOCKHOLM, 21 Sept. Prins
Kareh ls. volgens een bericht van
Reuter, door het Belgische parlement
gisteren tot regent benoemd. Van
daag zal hij de eed op de grondwet
afleggen. Van de 364 stemmen wer
den er 210 voor hem uitgebracht.
wijzen. Zelfs de twijgjes werden door
oude dames die met een handtasje
uitgingen, aandoenlijk opgesprdk-
keld. De kou staat voor de deur...
de laatste bomen kregen benen en
volgend jaar is er plaats voor nieuwe
aanplant. De troost in een trooste
loze ravagetijd is. dat deze oprui
ming althans zin heeft en dat deze
laatste bomen niet voor niets ge
vallen zijn. TIJL.
Stamppot met rauwe tomaten
In enige plaatsen des lands zijn de
tomaten ruim aanwezig. Prol 1 teert
daarvan! Tomaten zijn zeer gezond
Behalve dat men ze rauw op de boter
ham kan eten, zUn zo op allerlei wijze
ln de warme maaltijden te verwerken.
Een aanbevelenswaardig reccpc ls
stamppot met rauwe tomaten- 2 kg.
aardappelen, 11 kg. tomaten "(een ui,
peterselie), zout (pepersurrogaat),
boter of margarine, aroma (taptemelk).
De aardappelen schoonboenen, in
stukken snijden, met een bodempje
water en zout opzetten eh gaarkoken
ln een goedgesloten pan. De tomaten
wassen en ln kleine stukjes snijden.
De aardappelen fijnstampen en met
de tomaten en de boter of marga
rine vermengen. Naar smaak aroma
en pepersurrogaat toevoegen en de
stamppot nog even door en door
warm laten worden. Deze stamppot
$maakt nog beter, wanneer men er
wat geraspte ul en/of fijngehakte
peterselie doormengt.
BERN, 21 Sept. Omtrent de .toe
stand te Viphy meldt de „Tribune de
Genève", dat daar duizenden amb
tenaren, die onder het bewind van
Pétain gewerkt hebben, hun functie
hebben moeten neerleggen. Zij zijn
voorlopig ondergebracht in hotels
ran Vichy, in afwachting dat verdere
sancties tegen hen zullen worden
ondernomen.
De ff -oorlogsverslaggever Schuilei*
tot Pcursum meldt:
Op de straatweg kort voor het
dorpje Velp kwamen wij reeds de
eersten tegen: Engelsen met rode
Basken-mutsjes en khaki-umformen,
parachutisten, die op een van de be
langrijkste punten in de strijd waren
geworpen. Hun altijd ilskante
afsprong uit de lucht was goed ge
lukt. maar zij keken verre van vro
lijk, want reeds kort daarna waren
zij ontwapend en nu aanvaardden zij
de mars naar achteren onder bewa
king van ff -mannen. Wij hebben ze
eveli gesproken. Deze laatste sterk
opgehemelde aanval op de Neder
landse verdedigingsgordel was hun
lang niet meegevallen. „Too many
tanks", zei er een tegen ons. en
haalde zijn schouders op.
Arnhem brandt aan vele kanten,
dikke rookwolken hangen boven de
scad, huizen zijn Ingestort, schoten
knallen nog hier en daar, de bevol
king vlucht, ruiten zijn aan scher
ven gevallen... en geslagen, want
tussen het rumoel" van de strijd
plundert het gepeupel de verlaten
winkels en villa's.
Dit ls het beeld, dat ons de mooie
Gelderse stad toont, nu het strijd
toneel korte tijd haar straten en
parken beheerste. Slechts kleine ver
spreide groepjes van den vijand hou
den in enkele stadsgedeelten nog
stand, maar in weinige uren zal hier
de strijd beslist zijn en slechte ro
kende puinhopen zullen herinneren
aan deze „bevrijdingsactie".
niet van node.
Melkvoorziening voor
dé steden
Oproep aan de veehouders
Het kan voorkomep, dat tengevolge
van gebrek aan voldoende vervoersge-
legenheld de melk niet van de veehou-
derebedrljvcn kan worden opgehaald.
Dit valt zeer tc betreuren, aangezien
de melk voorziening van de grote, ste
den. die onder de gegeven omstandig
heden buitengewoon belangrijk is,
staat en valt met een geregelde meik
aanvoor. s
Vandèar dat het Bedrijfschap voor
Zuivel een ernstig beroep doet op de
veehouders pm alle medewerking te
verlenen, de melk, op welke wijze dan
ook, aan de zuivelfabriek te krijgen.
Indien den veehouders blilkt, dat do
melk niet meer wordt opgehaald, dan
dienen zijzelf zoveel mogelijk maatre
gelen, te treffen, b.v wanneer veehou
ders dient bij het zuivelbedrijf wonen,
is het meestal wel mogellik. de melk
zeil naar de fabriek te brengen. Ver
der vah de fabriek wonende veehou
ders zullen ln sommige gevallen hun
melk aan de route van een nog runc-
tlonnerende melkrlt kunnen brengen.
In onderling overleg /.uilen veehou
ders wellicht met een eigen vervoer
middel een melkrlt kunnen instellen.
Veel zal afhangen van eigen vinding
rijkheid (cn wil tot medewerking.
Helpt 'allen mede. de melkvoorzle-
plng van de steden zolang mogelijk
gaande te houden.
De verduistering begint heden om
19.45 uur en eindigt om 7.15 uur.
Maan op 12.22, onder 21.58 uur.
25 Sept E.K., 2 Oct. VJV1., 9 Oct.
L.Kn 17 Oct. N.M.
