HET DAGBLAD
Luchtlandingstroepen
op Nederlands gebied
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Zware druk aan weers
zijden van Aken
Verliezen der geallieerden zijn
grootreeds aanzienlijke
delen vernietigd
Versterkingen
aangevoerd
Dr Göbbels schrijft:
Aspect van de oorlog zal
spoedig veranderen
Nationale kracht
concentreert zich
Duitse weermachtsberichten.
Duitsers ondernamen succesvolle
tegenactie bij Echte mach
Verbitterde strijd
bij Stolberg
Roosevelt en Churchill besloten tot
„vernietigende aanval op Japan"
BERLIJN, 17 Sept. Nadat de Anglo-Amerikanen de laatste dagen
tevergeefs geprobeerd hadden, de^)uitse versperringsgrendels tussen
de mond van de Schelde en de Maas te verbrekeh, lieten zij, naar het
D.N.B. verneemt, Zondagmiddag in de gebieden van Tilburg, Eindhoven
en Nijmegen sterke landingsformaties neer uit de lucht. De Duitse troe
pen begonnen terstond met de bestrijding van de gelande vijandelijke
strijdkrachten. 1
Interinf meldt: In de middaguren van 17 September hebben de ge
allieerden westelijk van de Nederlands-Duitse grens op de Noordelijke
Rijnoever, onder vorming van een groot luchtscherm, sterke formaties
uit de lucht neergelaten. De in dit gebied staande Duitse troepen heb
ben onverwijld de strijd opgenomen, de gelande formaties omsingeld
en reeds aanzienlijke delen vernietjgd. De verliezen der geallieerden
zijn groot.
De Duitse troepen hebben, naar het D.N.B. verneemt, de eerste
gevangenen gemaakt. Zij maken deel uit van het eerste geallieerde
luchtlandingsleger.
Naar het DNB verder verneemt,
hebben de geallieerden hun op Neder
landse bodem neergelaten valscherm
jagers en formaties luchtlandings
troepen verder versterkt. Duitse be-
vciligingsstrijdkrachten hebben hun
nerzijds de jacht op de vijandelijke
formaties voortgezet en toldusvcr de
aaneensluiting van den vijand tot
grotere gevechtsgroepen verhinderd.
Een vliegveld werd door tweehónderd
Britse valschermjagers aangevallen.
Duitse luchtdoelartillcristcn sloegen
de gevechtsgroep uiteen en zetten de
achtervolging in. De Britten pogen
zich thans in de bossen aan de aan
val te onttrekken.
In. de loop van de Zondagmiddag
gingen Duitse troepen in "hét mon-
dingsgebied van de Rijn over tot te
genaanvallen op de uit de lucht neer
gelaten Anglo-Amerikaanse strijd
krachten. Zij grendelden de landings
plaatsen af en verhinderden de aan
eensluiting van de op vele plaatsen
verspreid neergelaten valschermja
gers. Concentrische aanvallen tot op
ruiming van de omsingelde landings-
Ïilaatsen zijn aan de gang. Duitse
uchtdoelartillerie schoot een aantal
volgeladen vrachtzweefvllegtuigen
neer voor ze geland waren.
Hevigei luchtgevechten
De luchtmachtcorrespondent van
het internationale Informationsbüro
meldt, dat formaties Duitse jacht
vliegtuigen bij de strijd tegen de in
het zuidelijke deelvan Nederland
aangevoerde Anglo-Amerikaansc
luchtlandingstroepen, in de eerste
plaats de jachtvliegtuigen aanvielen,
welke één krachtige bescherming voor
dc vrachtzweefvliegtuigeri vormden
Geallieerde landing
op Halmaheira
TOKIO, 16 Sept. Op 15 Sept.
om acht uur 's morgens hebben
vijandelijke strijdkrachten landings
operaties ondernomen op het eiland
Morotai van de Halmaheira-groep. Dc
vijandelijke afdelingen, die op 14
September in de Rhilippijnse 'ge
vechtssector opereerden, zijn tot een
punt ten noordoosten van Halma-
"heira doorgedrongen en hebben in de
vroege ochtenduren van 15 Septem
ber Mcnado en verscheidene punten
op Halmaheira aangevallen, waarbij
zij door van vliegtuigmoederschepen
opgestegen toestellen werden ge
steund. Om acht uur 's ochtends
landden vijandelijke afdelingen op
het eiland Halmaheira.
Het Japanse keizerlijke hoofdkwar
tier deelt voorts mede:
Een sterk eskader vijandelijke slag
schepen verscheen op 6 September in
de wateren van de westelijke Caroll-
nen. In samenwerking met vijandelijke
luchtstrijdkrachten, die op Nieuw-Gui-
nea gest3tlonnecrd zijn. werden het
eiland Jap. de Palau-eilanden. de Phi-
lippijnen. dc Celebcs-eilandcn en dc
Molukken. aangevallen. Een deel der
vijandelijke oorlogsbodems nam het
eiland Jap alsmede dc Palau-eilancien
onder vuur. Op 15 September begon
de vijand met landingspogingen op de
Palau-eilanden en de Molukken.
De Japanse garnlzoeustroepeh op de
Palau-ellanden vielen de vijandelijke
landmgsstrljdkrachtcn op het eilana
Pililloe aan en wierpen deze tweemaal
terug. In de middag van diezelfde cag
slaagde de vijand er echter in voel aan
land te zetten. Sedertdien versterkt
hij ziju troepen. Onze troepen span
nen al hun krachten in cn leveren
verbitterd strijd met den vijanp
Onze garnizoenstroepen op de Mo
lukken vielen eveneens de vijandelijke
landingstroepen op het eiland Morotai
aan. Een deel der vijandelijke een
heden slaagde erin aan de zuidkust
van het eiland voet aan wal te zetten.
Op het ogenblik zijn hevige gevechten
gaande.
Oud-minister Lantini
gearresteerd
MILAAN. 17,SoDt. De ..commis
sie tot zuiveriiic van het openbare
leven van fascisten en fascisten
vrienden in het door de geallieerden
bezette deel van Italië" heeft den
oudrminister van corporaties. Lan
tini. doen arresteren. Op het minis
terie van marine ^jjn negen admi
raals en 29 kapiteins-ter-zee wegens
..fascistische gezindheid" van hun
functie ontheven.
De regering-Bonomi heeft voorts
generaal Roatta, die van 1942 tot
1943 chef van de Italiaanse generale
staf was, daarna naar Badoglio over
liep en onmiddellijk na de capitu
latie van 8 September opnieuw "door
Badoglio tot chef van de generale
staf werd benoemd, in staat van be
schuldiging gesteld en hem van al
zijn functies ontheven
Verder ls een aanklacht ITigedlcnd
tegen generaal Carbone, die in op
dracht van Badoglio in de zomer van
het vorige jaar. In het geheim de wa
penstilstandsvoorwaarden der geallieer
den in ontvangst heeft genomen. Ook
dC generaals Barbteri eu.Belingöri zijn
van hun functies ontheven en in staat'
van beschuldiging gesteld.
en ook de vrachtzweefvliegtuigen met
de boordwapens aanvielen. Er ont
stonden hevige luchtgevechten, vooral
boven de landingsgebieden der vracht-
zweefvliegtuigen.
De Duitse jagers konden daarbij
.verscheidene vijandelijke vliegtuigen
neerschieten. Deze aanvallen der
Duitse jachtvliegtuigen werden in
het landingsgebied de gehele namid
dag tot het vallen van de schémering
voortgezet. Den - gelanden Anglo-
Amerikaansen luchtlandingstroepen
werden door dc samenwerking van de
Duitse troepen op de grond met de
luchtmacht zware verliezen toege
bracht.
Volgt u alle aanwijzingen op,
die omtrent luchtbeschermings
maatregelen door de overheid
icorden gegeven?
(Voorïichtingsactic hoofdin
spectie luchtbescherming).
Haven van Marseille biedt
een beeld van verwoesting
BERN, 17 Sept. Een Zwitsers
ooggetuige bericht uit Marseille: De
haven van de stad heeft verschrik
kelijke verwoestingen ondergaan. Het
bekken, de dokken en de pakhuizen
vormen nog slechts een ruïne, men
neemt aan. dat drievijfde van de
haven zo volkomen verwoest is, dat
dit niet meer hersteld kan worden.
Er zullen minstens drie maanden
nodig zijn om de rest van de haven
weer in orde te maken.
Onrust in Brazilië
MADRID. 17 Sept.. Berichten
van de Braziliaans-Urguaanse grens
spreken over ernstige gebeurtenissen
in Brazilië. Hoewel de strange Brazi
liaanse perscensuur geen berichten
doorlaat, weet men. dat alle telefoon-
en telegraafverbindingen sinds 48
uur verbroken zijn. Men spreekt over
een militaire beweging en over de
arrestatie van vei'scheidene generaals
en vooraanstaandb persoren. De
troepen zouden zich in hup gami-
zoens bevinden en de militaire para
de. die op de Braziliaanse nationale
feestdag gehouden zou worden, is af
gelast.
Sowjettroepen fe Sofia
STOCKHOLM. 16 Sept. Naar
de zender-Moscou meldt, zijn van
daag de Sowj et troepen Sofia binnen
getrokken.
Uitkeringen van levens
verzekeringsgelden
AMSTERDAM. 16 Sept. In on-
derscheidene polisseri van levensver
zekeringsmaatschappijen is de bepa
ling opgenomen, dat, de uitkeringen
tot negentig procent worden terug
gebracht. indien in Nederland een
actieve oorlogstoestand aanwezig is.
d.w.z. m een gedeelte van ons land
gevechtshandelingen plaats vinden.
Aan de Verzekeringskamer is opge
dragen dit. ic verklaren
Het betreft een veiligheidsmaatre
gel om te voorkomen, dat de maat
schappijen te veel hebben uitgekeerd,
indien achteraf blijkt, dat er als. ge
volg van de oorlog extra-schade van
betekenis heeft plaats gevonden. In
1940 hebben de maatschappijen ech
ter,.toen bleek dat de schade beperkt
was. achteraf dc volle honderd pro
cent uitgekeerd. Dit ligt ook thans in
de bedoeling. Men make zich der
halve niet nodeloos ongerust.
De Verzekeringskamer heeft ver-
klaarcH dat te rekenen van 15 Sep
tember 1944 te O ure in Nederland
een actieve oorlogstoestand bestaat.
Kunst zonder kunstlicht
Het comediespelen in Den Haag is
stopgezet tegelijk met de electrische
stroom. Alleen „Comediespelen" met
Ank van der Moer speelt verder om
dat Diligentia een bovenraam boven
het toneel heeft "en men daar dus
k*nst zonder kunstlicht kan bieden.
r, MAANDAG 18 SEPTEMBER 1944
Ie JAARGANG No. 219 L D
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Het P.T.T.-verkeer sterk
beperkt
DEN HAAG. 16 Sept. In het
postverkeer moet voorlopig op
grote vertraging worden gere
kend. Postpakketten en aangete
kende zendingen worden voorlo
pig niet meer aangenomen. Het
telegraafverkèer is stopgezet. Het
interlocale telefoonverkeer is
sterk beperkt moeten worden,
(Tekening A. P.)
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER. 17 Sept. Het opperbevel
vap de weermacht maakt bekend:
Aan weerskanten van Aken heeft
de vijand zijn krachtige pogingep ons
front te doorbreken, voortgezet. Ver
scheidene aanvallen op het zuide
lijke front der stad mislukten. Er
werd vooral verbitterd gevochten in
het gebied van Stolberg Succesvolle
eigen teieViaanvallen wórden onder
nomen tegen den vijand, die ten
noordwesten v^tn Edhternach over de
Sauer is getrokken. Aan weerszijden
van Nancy duren de harde gevechten
voort. Aan de Bourgondische poort
hebben onze divisies na succesvolle
afweer van alle doorbraakpogingen
der Amerikanen een samenhangend
front gevormd tussen Epinal en.de
Zwitserse, grens. Ook na het. binnen
dringen van den vijand in het vol
komen-verwoeste Brest, weet^ich een
aantal steunpunten en nesten van
verzet te handhaven.
Het V. F vuur op Londen werd
voortgezet.
In Italië zetten de Anglo-Amerika
nen ook gisteren hun grote aanvallen
voort. Zij zijn ten noorden en noord
oosten van Florence na op en neer
gaande gevechten mislukt, waarbij de
vijand zware verliezen leed. De
Monte Veruca werd in een tegen
aanval weer aan den vijand ontrukt.
Aan de Adriatische kusT belem
merden hardnekkige tegenstand en
tegenaanvallen van onze dappere
grenadiers err valschermjagers het
opdringen van den vijand naar
Rimini" 35 vijandelijke tanks werden
vernietigd Britse jachtkruisers vielen
op 16 September aan de "Adriatische
kust het Duitse lazaretschip „Bonn"
aan.
In zuidelijk Zevenburgen sloegen
Duitse en Hongaarse troepen bij
Thorenburg cn Neumarkt hevige aan
vallen van de bolsjewieken af. Door
eigen luchtaanvallen werd het vijan
delijke ravitailleringsverkeer' zwaar
getroffen, .talrijke voertuigen werden
vernield. Tussen Sanok en Krosno
zette de vijand zijn aanvallen met
gebruikmaking van nieuwe strijd
krachten voort. Zij werden in harde
gevechten afgeslagen of in tegenaan
vallen opgevangen.
Noordoostelijk van Warschau be
haalden troepen van het leger en de
Waffen-^, alsmede Hongaarse for
maties een volledig afweersucces op
Communiqué +e Quebec
gepubliceerd
STOCKHOLM, 17 Sept. Naar
Reuter meldt, hebben Churchill cn
Roosevelt een gemeenschappelijke
verklaring uitgegeven over de confe
rentie van Quebec. Hierin wordt 'ge-
zegd, dat in een reeks "an bijeenkom
sten alle aspecten van de oorlog
tegen Duitsland en Japan besproken
zijn. Over alle punten is men tot be
sluiten gekomen zowel ten aanzien
van dc afloop van de oorlog in
Eufopa, waarvan in de verklaring
beweerd wordt, dat hij thans in zijn
eindphase getreden is. alsook ten
aanzien van de ..vernietiging der bar
baren van de Stille Oceaan".
De grootste moeilijkheid, waarvoor
de -conferentie van Quebec heeft ge
staan, is geweest, ruimte en gelegen
heid te vinden om tegen Japan de
strijdkrachten biieen te brengen, die
de betrokken naties bereid zijn op te
stellen
Beide staatslieden he'oben zich ver
plicht. zodra de oorlog in Europa is
afgelopen, tot een „vernietigende
aanval op Japan" over te gaan. Roo-,
sevelt zeide. dat het Britse Imperium
natuurlijk gaarne wil deelnemen.
Churchill antwoordde hierop, dat Gr.
Byittalmië daaraan zal deelnemen
met strijdkrachten, die in'goede ver
houding staan tot Engelands natio
nale kracht.
Roosevelt wees er op. dat dc acties,
waartoe men in de Stille Oceaan be
sloten is. gecompliceerd zijn. Met de
vraagstukken der troepcnlciding en
der strategie diende tor degc reke
ning te worden gehouden: Hoewel
troepen en materiaal toereikend be
schikbaar zijn bestaaf nog altijd hel
probleem, ze gelijktijdig naar de
strijdtonelen tc brengen
Duifs commentaar
Het communiqué van Quebec ver
raadt naar de mening van Duitse
politiek^ kringen de niet de verkie
zingen samenhangende politieke zor
gen van Roosevelt. In Berlijn wacht
men met kalme' gelatenheid af. wat
de besprekingen van Quebec zullen
opleveren t.a.v. het Europese vraag
stuk. met name t.a.v. het voornemen
om Duitsland te bewegen tot het
strekken der wapenen.' o
Men herinnert er hier aan. dat
reeds bij het begin der conferentie er
van. Duitse zijde geen twijfel over ge
laten is. dat elke poging, een nieuwe
Wilson-zwendel op touw tc zetten,
,aan een ondeugdelijk object zou wor
den ondernomen.
Omtrent de rol van Churchill kan
worden opgemeirkt, dat hij kennelijk
naar het. tweede plan is verwezen.
De aanspraak van de^Ver. Staten, in
alle politieke en militaire kwesties
voortaan de leiding te geven, vindt
in het communiqué zijn weerslag.
1 de opnieuw aanvallende Sówjets. 31
I vijandelijke tanks werden vernietigd,
Zuidwestelijk van Mitau drong een
gepantserde aanvalsgroep in de
vijandelijke stellingen en rolde ze op.
Er werden gevangenen gemaakt, In
ae noordelijke sector van het Ooste
lijke froijt woedt de verbitterde af-
weerslag verder. Dé aanvallen der
bolsjewieken. waarbij van veel men
sen cn materiaal wordt gebruik ge
maakt. weraen in samenwerking met
formaties der luchtmacht in hoofd
zaak afgeslagen. Teni noorden van
Bauske zijn tegenaanvallen aan de
gang. De laatste drie dagen werden
hier 234 Sowjet-tanks vernietigd.
In -luchtgevechten, door luchtdoel-
artillerie en door strijdkrachten der
luchtverdediging van dc Duitse ma
rine verloren de bolsjewieken giste
ren aan het oostelijke front-96 vlieg
tuigen.
Overdag wierpen afzonderlijke vij
andelijke vliegtuigen bommen op
Bremen-Kloppenburt. des nachts in
de gebieden Brunswijk en Rheine en
op Hongaars gebied in de streek vah
Debreczen.
In aanvulling op het wecrmachtbe-
rlcht van Zondag wordt nog gemeld:
In /het gebied ten zuiden en zuid
westen van de Bourgondische Poort
heeft, zich in dc gevechten der laatste
dagen het vierde Luftvaffenfeldkorps
onder bevel, van den generaal der vlie
gers Petesen. in het bijzonder de 198e
divisie "Infanterie onder bevel van
kolonel Schllcl door voorbeeldige stand
vastigheid herhaaldelijk voortreffelijk
geweerd. Bij dc harde gevechten ten
zuiden van het Wirz-meer heeft zich
het regiment Jagers 25 ener divisie
\an de luchtmacht onder bevel van
den eikenloofdragcr kolonel Weimer
door bijzondere dapperheid en stand
vastigheid onderscheiden.
Zaterdag luidde het weermachtsbe-
richt:
Het zwaartepunt van de gevechten
in het Westen lag gisteren weer in
het gebied ten zuiden en zuidoosten
van Aken. Met geconcentreerde in
fanterie- en pantserstrijdkrachten
probeerde de vijand daar. via Stol
berg naar het noordoosten door te
breken. Nadat de vijand met gebruik
making van zeer grote hbèveelheden
materiaal aanvankelijk een geringe
terreinwinst had kunnen behalen,
werd hij door onze tegenaanvallen
tot staan gebracht. 27 vijandelijke
tanks v.erden daar stukgeschoten.
Ten zuiden van Aken tot in het ge
bied ten zuiden van Nancv mislukten
talrijke dikwijls verscheidene malen
herhaalde vijandelijke aanvallen.
Vooral succesvol waren onze afweer-
gevechten in het gebied van Vesoul.
waar de vijand bij zijn tevergeefse
aanvalleri zware verliezen leed.
In het totaal vernieldê Brast biedt
ons dappere garnizoen in weerwil
van het zwaarste vijandelijke vuur
en voortdurende luchtaanvallen ver
beten verzet tegen den steeds weer
stormlopendcn vijand.
De havensteden aan de Zuid-En
gelse kust lagen ook gisteren overdag
zonder onderbreking onder het vuur
van onze kustbatterijen der marine.
Bij de reeds gisteren gemelde aan
val van Britse motortorpedoboten op
een Duits convooi ten noorden van
het West-Friese eiland Texel werden
volgens de definitieve rapporten in
totaal drie vijandelijke boten tot zin
ken gebracht.
Aan het Italiaanse zuidelijke front
zette de vijand in het gebied ten
noorden van Florence zijn doorbraak
pogingen gedurende de gehele dag in
versterkte mate voort. Als gevolg
van het taaie verzet van onze divi
sies "won hij slechts weinig terrein.
De penetraticplekkcn zijn afgegren
deld. Ook aan de- Adriatische kust
verhinderden onze troepen opnieuw
de door den vijand beoogde door
braak naan Rimini.
In Zuid-Zevenburgen wierpen Duit
se ,en Hongaarse formaties den bij
Siorenburg en aan de Micrsch door
drongen vijand terug. In de ooste
lijke Karpathen mislukten verschei
dene Sowjet-aanvallen. F' Snnok en
Krosno sloegen onze t ïsies op
nieuw de met sterke strijdkrachten
ondernomen doorbraakpogingen der
bolsjewisten uiteen. 27 Sowjet-tanks
werden stukgeschoten.
Teri noordoosten van Warschau
wierpen troepen vï#i de Waffen-Ü
en Hongaarse formaties doorgedron
gen vijandelijke strijdkrachten terug.
In de gebieden van Bauske. Modohn
en Walk zetten de Sowjets, door
pantserwagens en eskaders slagvlieg
tuigen gesteund, hun hevige aanval
len voort. Onze divisies verijdelden
in verbitterde gevechten schouder
aan schouder met formaties Let
landse vrijwilligers cn in .schitteren
de samenwerking met sterke strijd
krachten van de luchtmacht alle
vijandelijke doorbraakpogingen.
Doorgedrongen vijandelijke strijd
krachten werden in onmiddellijke
tegenaanvallen teruggeworpen. 87
vijandelijke pantserwagens werden
vernietigd. Jagers en luchtdoelartil
lerie van de luchtmacht schoten 92
Sowjet-vlfcgt.uigen neer.
Pn het zeegebied voor de kust van
Noord-Noorwégen werden door lucht
doelartillerie van dc marine', beveili
gingsvaartuigen en luchtdoelartille
rie aan boord van een Duits convooi
vier vijandelijke vliegtuigen neerge
schoten en een Sowjet-motortorpcdo-
boot tot zinken, gebracht.
In de afgelopen nacht ondernamen
Britse bommen werpers cn terreur-
aanval op Kiel. Enkele vijandelijke
vliegtuigen wierpen bommen neer op
Berlijn.
Bij Sanok heeft de Midden-Duitse
96ste infanteriedivisie ondter bevel van
gencraal-majoor Dilrkliig In gevechten
die zes dagen duurden, alle doorbraak
pogingen van den vijand door haar
standvastigheid en dapperheid tot
mislukking gedoemd. Generaal-maloor
Dprklng vond hierbij dc heldendood.
Het opperbevel van de weermacht
deelt voorts nog mede:
Toen Finland in de nacht van 2 op
3 September aan Duitsland op ver
rassende wijze dc eis richtte de Duit
se troepen tot en met 15 September
uit Finland terug te trekken, lagen
de Duitse divisies, die tot dusver
Midden-Finland verdedigd hadden,
bijna 400 kilometer van de havens
aan de Botnische Golf en meer da*
600 kilometer van de Noord-Fins-
Noorse grens verwijderd. Reeds de
marstijd alleen vergde zonder belem
meringen door den vijand naar de
Botnische Bocht 20 en tot de Noorse
grens minstens 30 tot 35 dagen. De
vijand, die deze eis gesteld en het
Finse opperbevel, die- deze eis aan
vaard heeft, wisten, dat hij onver
vulbaar was.
Het Duitse leger in Finland zal
derhalve ook na 15 September zich
bij alle bewegingen en maatregelen
allcên laten leiden door het stand
punt van zijn eigen veiligheid tegen
lederen aanvaller.
BERLIJN. 15 Sept. „Tot alles
bereid en besloten", zo luidt het
opschrift van het wekelijks artikel
van rijksminister dr. Göbbels in
„Das Reich". waaraan wij het
volgende ontlenen:
Elke generatie, die tijdens een
grote historische omwenteling
leeft en zware lasten, ja het aller
zwaarste te dragen heeft, moet
beslissen of zij wil gehoorzamen
aan het gebod der historie of aan
dat van het ogenblik. Wie spreekt
thans nog over het enorme lijden,
dat de zevenjarige oorlog voor het
volk der Pruisen met zich bracht?
De historie vermeldt slechts het
feit. dat uit dit alle? Pruisen als
grote mogendheid te voorschijn
kwam en aldus het voorrecht ge
noot de klemcel te vormen va»
het nieuwe Duitse Rijk.
Historische omwenteling
Wij allen weten, dat wij thans
tijdens een van de beshssendste om-
wentelineen in det geschiedenis der
mensheid leven. Zij is begonnen met
de eerste wereldoorlog en zal vermoe
delijk niet- ligt einde van dpze oorlog
ook haar einde vinden Zij is uitge
lokt door de eeuw van dc machine
De brede arbeidende massa's zoeken
toegang tot dc staat en willen als ge
lijkgerechtigde leden in de gemeen
schap hunner volken worden opge
nomen. Doch. zoals alle revoluties,
heeft ook deze haar tijd nodig Wij
zijn» de voorvechters van-deze revo
lutie. Zou zij niet tot de overwinning
geleid kunnen worden, dan zou de
riiensheid in de donkerste reactie
terugglijden. Overwint zij echter, dan
zullen vrede, geluk en welvaart voor
allen haar gevolgen zijn. Wij moeten
door het dal der smarten om de
hoogte van onze triomf tc kunnen be
stijgen. De huidige militaire toestand
kan slechts onder deze aspecten juist
begrepen worden.
Dat wij in dc eerste drie-Jaren van
deze oorlog tot in de levensruimte
van onze vijanden konden stoten, was
niet alleen toe tc schrijven aan de
dapperheid van onze troepen, doch
ook aan de bijzonder gunstige om
standigheden waarvan tc verwachten
viel. dat zij niet duurzaam zouden
zijn.
Na de voor- en nadelen der bezet
ting van grote vijandelijke gebieden,
zoals deze vroeger bestond, t-e heb
ben afgewogen komt de minister tot
het volgepde resultaat:
Ons 'nensenreservoir was niet vol
doende om de bezette gebieden ook
werkelijk te doordringen eu aldus
volkomen dienstbaar te maken aan
onze oorlogsdoelen. Wij waren ge
dwongen onze militaire krachten.ver-
caand tc versnipperen, zodat wij van
een bepaald punt der oorIocsontwik
keling af noe nauwelijks in staat
waren ove: te gaan tot offensieve
operatics in grote stijl. Dit zal wel
dra anders worden, nu wij op een
aantal plaatsen van het front tot
dicht aan de onmiddellijke rijksgren
zen zijn teruggedrongen
v Wij weten heel goed en verbergen
dat ook mee. dat onze terrein verlie
zen van zeer zwaarwichtige aard zijn
cn wij ons de grootste inspanningen
moeten getroosten om ze ten halve te
compenseren. Doch wij hebben daari-
uit enige harde consequenties getrok
ken. in de eerste plaats die dat men
in de oorlog het beste vaart wan
neer men zich in hoofdzaak op zich
zelf en op cieen kraent verlaat en
zijn oorlogvoering erop instelt, des
noods het ook alleen klaar te spelen.
Voorbarige triomfen
Het Duitse volk gaat deze weke»
over tot een enorme concentratie van
zijn nationale klacht. Onze vijanden
honen, dat wij reeds gedwongen zou
den zijn onze laatste lamme reserves
aan té spreken, doch zelfs dat -zou
ons niet meer baten. De naaste toe
komst zal uitwijzen, wie in dit op
zicht gelijk heeft, onze voorbarig
triomferende tecenstanders of wij.
Wij laten ons niet hypnotiseren
door de militaire successen van onze
tegenstanders, die door de huidige
toestand bepaald worden en lijken
geenszins op het konijntje, dat zon
der zich te bewegen of te verweren
wacht tot het dooi de slang verslon
den wordt. Wij slaan van ons af,
waar wij gaan en staan cn voeren
een volksoorlog volgens telkens wis
selende methoden, doch met steeds
hetzelfde doel.
Wij hebben de tijd niet uitgezocht,
waarin wij leven en onze plicht moe
ten vervullen doen daar wij er door
een hogere beschikking in zijn ge
plaatst, hebben wij slechts deze
vurige eerzucht, haar te doorstaan cn
de wereld en het nageslacht een
voorbeeld te geven van moed. vol
harding en standvastigheid. De volks
oorlog om ons leven is de zaak van.
het gehele volk. Van den Führar tot
den laatstcn man en dc laatste
vrouw, ja tot het laatste kind is dc
natie tot alles bereid en tot alles
besloten.
Dc nieuwe wereld, die wij ons dro
men, is niet verloren. Zij wordt ops
geboren onder vreselijke weeën en
smarten. Wij laten niet van haar af
tot het lot önfc zegent.
Otto Hanrath overleden
Te Berg en Dal. zijn woonplaats
gedurende" de laatste jaren, is Zater
dag op 62-jarige ouderdom plotseling
ontslapen de schilder en publicist Jo-
han Otto Hanrath.
Aanvankelijk had Otto Hanrath
een geheel andere levensbestemming.
Hij studeerde suikerchemie en werd
fabrieksdirecteur. Maar al vroeg had
zich bij hem een sterke neiging voor
de toneel- en schilderkunst uitge
sproken. Met beide takken van kunst
hield hij zich van de aanvang af
uit liefhebberij bezig. Verschillende
van zijn toneelstukken, onder de
^schuilnaam Maximnoff ges«hreven,
werden opgevoerd, vaak onder zijn
eigen regie en hij zou in 1916 een
toneelcarrière zijn begonnen, indien
een ernstige piekte hem daarvan
niet had teruggehouden. Het volgend
jaar, dus op 35-jarige leeftijd, nam
hij les bij Albert Hahn en wijdde
zich sedertdien aan de grafische en
schilderkunst, waarin portret, naakt,
landschap en stilleven zijn bijzonde
re belangstelling hadden. Klaarheid
en frisheid zijn altijd de opvallende
kenmerken Van zijn werk geweest.
Hanrath' was lid van „De Onaf-
hankelijken", „De Brug" en „Art!'.
Hij was secretaris van de Amster
damse Federatie van Beeldende
Kunstenaarsverenigingen en afge
vaardigde van de Nederlandse Fe
deratie.
Nu de R in de maand gekomen is,
is de hooiing over het algemeen af
gelopen. Wanneer de twetóe snede
hooi van het land is verdwenen en
het gras weer wal begint op tc schie
ten. worden de koeien op deze z.g.
„naweide" gebracht.
Foto C.N.F./Van Buiten)
Mej. F. N. Möhle te Rotterdam is dc
eerste vrouwelijke bakker in ons land.
Zij verricht sedert enkele maanden
alle bakkerswerkzaamheden.
Foto C.N.F./Van Rhijn)
Religieuze bladen voor de
Nederlanders in Duitsland
Beschikking van derv Generalkom-
mlssar lür das Sicherheltswesen
betreffende de verzending van
religieuze bladen aan Nederlan
ders, die ln „Arbcitscinsatz" •wer
ken.
DEN HAAGi 16 Sept. Op grond
ran par. 14 der verordening van den
Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandse gebied betreffende de be
scherming .van de orde no. 138/41
wordt beschikt:
1. De verzending van kerkeilike bla
den aan Nederlanders, die in de Ar-
bcitseinsatz werken heeft tot velerlei
misbruiken geleid Dc verzending van
dezé talrijke afzonderlijke bladen
wordt derhalve terstond verboden
2. Van d:t yerbod zijn uitgezonderd
het maandblad „De Kcrkpost". uitge
geven doot de samenwerkende protes
tantse kerken ln Nederland voor de
behoeften der Evangelische Nederlan
ders ln de Arheltselnsatz en een dien
overeenkomstig. door mij nog goed te
keuren katholiek maandblad, welks
oprichting wordt overgelaten aan de
r.k. kerk'.
De toegelatenmaandbladen voor
Nederlanders in de „Arbeitseinsatz"
mogen zich alleen bezig houden met
aangelegenheden, louter de zielszorg
betreffende
3. Overtredingen van deze beschik
kingen worden volgens par. 14 der
verordening van den Rijkscommissaris
voor 'het bezette Nederlandse gebied
no. 1/1943 (verordening op de bescher
ming van de orüei gestraft. Maatre
gelen der Sichcrheltspollzel blijven
voorbehouden.
s.g dc Generalkommlssar für
das Sichcrlieitswcscn
II -Obergruppenfuhrer und Ge
neral der Pollzei,
Scholen blijven aan
de gang
Kinderen van de straat!-
APELDOORN, 18 Sept. Den
secretaris-generaal van het departe
ment van Opvoèding, Wetenschap ën
Kuituurbescherming komt het ge
wenst voor. dat de scholen, dié thans
nog gesloten zijn, zo spoedig mogelijk
het. werk hervatten, ten einde de kin
deren van de voor hen zo gevaarlijke
straat te houden.
Mochten de plaatselijke omstandig
heden of het feit, dat de school niet
bèschikbaar is, een hervatting van
het werk belemmeren, dan wordt er
bij het onderwijzend personeel ten
zeerste op aangedrongen, dat zij con
tact met hun leerlingen zoeken -én
deze door het opgeven en nakijken
van taken tot nuttige bezigheid brerv-
gen.
Sterke bloei van bedrijfs-
sport te verwachten
DEN HAAG. 15 Sept Verschenen
ls het verslag over 1943 van het Rilks-
collego voor de lichamelijke opvoeding.
Een vraagstuk, dat steeds weer de
aandacht trekt ls de a.g. ..pauze-
gymnastlok" cn bedrljfssport ln
fabrieken en bedrijven. Steeds meer
gaat men :n deze kringen inzien, dat
goed geleide en Juist gedoceerde licha
melijke oefeningen -tijdens de dag
taak (z.g. pauze-gymnast lek) van In
vloed is op de arbeldsfrlsheid, en do
houding en dc gezondheid ten goedo
komen In het bijzonder ls alt-het-fce-
val, waar hoofdzakelijk ^en/.IJdlge be
weging ln het dagelijks werk domi
neert
Het Rljkscollego verwacht dan ook
een sterke opbloei van de z.g. bedrijfs-
sport. wannéér verschillende voor dit
doel beschikbare oefengelegcnhedcn
daarvoor vrij zullen komen, terwijl
het bovendien vóórziet, dat in de toe
komst bij de bouw van kantoor- en
fabriekscomplexen met deze nieuwe
behoefte rekening zal worden gehou
den.
Het Rijkscollege ls van mening, dat
bij de lessen ln de lichamelijke opvoe
ding voor de Jeugd /eker mét de hui
dige voedselpositie rekening moet wor
den gehouden en wel ln deze zin. dat
oefeningen, welke veel energie eisen,
vermeden dienen te worden
Niet ten onrechte trekt de verwor
ding van dc Jeugd steeds meer de
aandacht. Hoofdzakelijk Is deze toe te
schrijven aan de óbnormale omstan
digheden. doch des £e meer 1» het
noodzakelijk, dat hieraan paal en perk
wordt gesteld, waartoe ook dc lichame
lijke beoefening het hare kan bijdra
gen. Hier ligt niét alleen de taak voor
de opvoeders en Jeugdleiders, maar
evenzeer voor den leraar, den onder
wijzer en ln het bijzonder voor de
leerkrachten ln de lichamelijke oefe
ning. omdat gymnastiek, sport en spel
voor de Jeugd altijd een bijzondere
attractie vormep.
Grote verantwoordelijkheid rust op
hen. dlo richting moeten geveh aan
de groei van dc lichamelijke op-
vooeding. Men moet hiertoe een voor
uitziende blik hebben en reeds thans
die maatregelen treffen, wélke later
de lichamelijke opvoeding, z,owcl voor
het schoolkind als voor den volwassene
ten goede komt.
Geen wasgoed meer naar
de wasserij
DEN HAAG. 18 Sept Aan wlt-
wasserijen en chemische wasserijen
en ververijep is met ingang Van 18
September verboden. goederen ter
behandeling in ontvangst te nemen.
Ten behoeve van ziekenhuizen, klinie
ken, sanatoria, weermachtsónderde-
len en andere-grote instellingen zul
len bijzondere maatregelen wolden
getroffen. Voor bijzonderheden
wordt naai- officiële mededelingen
verwezen.
Dc verduistering begint heden om
19.45 uur en eindigt om 7.15 uur.
Maan op 7.53, onder 20.38 uur
25 Sept. fc.K., 2 Oct. V.M., 9 Oct.
L.K., 17 Oct. N.M.
