HET DAGBLAD
Betalingsverkeer
sterk beperkt
Uiterlijke voorwaarden
waren ongunstig
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Cen. Dittmar over de militaire toestand
Gebrek aan totale krachts
inspanning diepste oorzaak
Smartelijk zijn
de geslagen
wonden
Duits weermacktsbericht
Cevechtsfront in gebied van
Antwerpen en Brussel
Harde strijd in Z.O.
Zevenburgen
Sowjet-unie verklaart de
oorlog aan Bulgarije
Nieuwe Slowaakse
regering
Belastingbezwaren
Ongegronde
geruchten
Breda niet bezet
Bepalingen van
de Ned. Bank
Muziek onder het vergrootglas
BERLIJN. 5 Sept. De bekende
spieker van de Groot-Duitse omroep,
ït. gen. Dittmar, heeft heden voor
de militaire toestand onder meer ge
zegd r
„Met bijzonder veel zorg richten
wij op het ogenblik de blik. naar het
westen. Engelsen en vooral Amerika
nen hebben hier van de numerieke
meerderheid aan formaties en strijd
middelen gebruik gemaakt op een
wijze, die een vergelijking met onze
doorbraak door de Maginot-linie en
de daarop volgende opmars tot de
mond van de J3omme in 1940 volledig
toelaat. Daarbij moet steeds in her
innering worden gebracht, dat wij
toen vernietigingsoverwinningen be
haalden op een vijand, wiens totale
sterkte niet belangrijk bij de onze
achterbleef.
De operatieve vruchten, die onze
westelijke tegenstanders thans pluk
ken. zijn niet ontworsteld aan een
vijand van vrijwel dezelfde, gevechts
kracht en geen resultaat van een
betere, d.w.z. meer vermetele 'en con
sequente leiding. Slechts met verbit
tering kunnen wij bedenken, wat er
zou gebeuren, wanneer wij tegepover
Engelsen en Amerikanen thaiis in
een krachtsverhouding zouden staan,
die ook maar bij benadering over
een zou komen met de omgekeerde
verhouding van 1940.
Dit zijn geen ijdele gedachten,
iutcgendeel, zij leren ons, dat het
wederom, niet anders dan in het
Oosten, de ontoereikendheid der
middelen is, die ons thans het
succes ontzegt, dat ons vroeger in
een meer evenwichtige verhou
ding nauwelijks ernstig betwist
kon worden. Deze gedachtengang
is niet het uitvloeisel van een
militaire aanmatiging, die, om
niet voor het heden de vlag te be
hoeven te strijken, in het ver
leden vlucht. Integendeel, wij er
kennen volledig, dat de, opera
tieve prestaties vooral van dc
Amerikanen in opzet en uitvoe
ring op een peil van aanzienlijke
hoogte hebben gestaan.
Maar juist tegen cleze achtergrond
worden de~~pre.stat.ies van onzq legers
in het westen bijzonder, belangrijk.
Wat hier door Duitse soldaten ge
presteerd werd in een strijd, -waarbij
alle uiterlijke voorwaarden, aantal,
bewapening, aanvoermogëlijkheden,
zo ongunstig mogelijk waren waar
brokstukken en resten tvan Duitse
divisies, die sinds maanden gevoch
ten hadden, zich steeds weer met
verse vijandelijke formaties moesten
meten, is volkomen genoegzaam om
ons zelfbewustzijn nieuw voedsel te
geven. Zeker, de wonden, die ons ge
slagen werd2n, zijn daarom niet min-
der smartelijk. Maar wij weten toch
hoe, het kwam, dat Britten en Ame
rikanen doorstieten tot het gebied
van Metz, tot in de Argonnen eji de'
westelijke rand der Ardennen, dat zij
zich door Picardië en Artois de weg
naar de Kana'alkust banen.
Wat. totdusvev tegenover hen ge
plaatst-kon worden, waren meestal
slechts numeriek zwakke formaties,
die over .een breed front vochten en
derhalve nauwelijks in staat waren
tot uitgebreide actie, en welker dunne
versperringsgrendel, geenszins ge-
vechtsfvonten in de gebruikelijke zin
van het woord het opdringen dei-
vijandelijke tankstrijdki achten wel
konden vertragen en in andere rich
ting dwingen maar op de duur niet
tegenhouden. Hun taak was uitslui
tend van vertragende aard. Onder de
bestaande omstandigheden konden
zij die niet beter volbrengen dan zij,
gedaan hebben en nog doen.
Conclusies als deze raken wederom
aan dë diepste oorzaak van onze
moeilijkheden hel gebrek aan een
totale krachtsinspanning. Dit feit
kan .eigenlijk slechts ven-assend zijn
voor dengene, die geen volledige
voorstelling heeft van de sterkte
der wederzijdse krachtsgroepen. Dit
wordt, thans anders, juist op dit be
slissende punt. is immers de grote
mobilisatie begonnen. ,Dat dit nog
niét vroeger gebeurd is. geeft ons niet
het recht, het verloop van de strijd
tol dusverre uitsluitend in een nega
tief licht te zien.
Het ls een zeer triviale maar daar
om niet minder nuttige wijsheid, dat
men. om zonder zeer zware schade
te lijden, in de oorlog terrein te kun- i
nen verliezen eerst terrein moet ver
overen. Wij hadden de grote strijd
ook nooit tot op dit ogenolik kunnen
doorstaan zonder de brede materiële
basis, in de eerste jaren van de oor-
log verworven. Dat wij haar thans
voor het grootste deel hebben moe- j
ten prijsgeven, is- ongetwijfeld bitter j
en-geeft aanleiding tot menige smar- j
telijke vraag.
Nieuwe eisen
Wij staan thans voor nieuwe nood
zakelijkheden. Wij hebben jarenlang
in oost en west met onze beperkte
strijdkrachten een geweldig gebied
gedekt. Wij hebben ei' menig nut van
gehad, ook in de zin ,v$n een aan
zienlijke voorraadsvorrrftng op tal
rijke terreinen der oorlogseconomie
en de vijanden gedwongen tot een
herovering, die met zware verliezen
gepaard gaat.
Dat zijn op de balans van deze oorlog
nog altijd hoogst positieve factoren,
ook'als wij de offers, die wijzelf heb
ben moeten brengen bij de verovering
en bij de strijd om het veroverde,
geenszins geringschatten. Wij. strij
den thans op een aanzienlijk gere
duceerd gebied. Het zou geheel on
juist zijn, deze ontwikkeling voor te
stellen als gewenst of beoogd, maar
ook dit is zekei. dat een groter evei>
wicht tussen gevechtskracht en op
pervlakte, of duidelijke) tussen aan
tal en geveentswaarde der beschik
bare formaties enerzijds en de uit
gebreidheid van het dekking behoe
vende front anderzijds steeds voor
delig blijkt 'voor dengene. die door de
omstandigheden in de verdediging
wordt gedrongen. Is onze volkskracht
als gevolg van het volledige gebruik,
dat het doel van al onze inspannin
gen van de laatste tijd vormt, be
schikbaar vooi de verdediging op ver
korte voorbereide linies dan zal
dat is voor ons volkomen waarschijn
lijk het strategische evenwicht,
dat thans in het westen verloren is
gegaan, op dezelfde wijze hersteld
kunnen worden als, tot verrassing van
«11e kleingelovigen maar ook vaif
nze vijanden aan het oostelijk front
gebeurd is.
Niemand zal over het hoofd kun
nen zien, dat, tot een nieuwe stabi
lisering ook van het westelijke front
bereikt is. nog ongehoorde inspanning
en buitengewone standvastigheid
nodig zullen zijn. Daarbij mogen wij
niet belemmerd worden door de ver
wijtende vraag, waarom alles, wat
thans gebeurt, niet reeds vroeger kon
geschieden. Vragen als-deze belasten,
zonder ons tot een doel te brengen.
Wij allen dragen een deel van de ver
antwoordelijkheid voor hetfeil, dat
het zo gegaan is. omdat al te diep
in het Duits karakter de neiging tot
het vastklemmen aan een bbginsel
ook in- bijzaken en tot overschatting
van het eigën werkterrein verankerd
liggen. Laat ons ook niet over het
hoofd zien, dat de eisen, die beveili
ging. bestuur en exploitatie der uit
gebreide veroverde gebieden ook bui
ten het zuiver militaire om aan ons
stelden, talrijke werkkrachten ir> be
slag namen, welke zo onttrokken wer
den aan het onmiddellijke oorlogs
doel. Het was een zeer vertakte orga
nisatie. die voor onze doeleinden
nodig was. Als thans deze taken even
als zovele andere zijn weggevallen,
kan dat er toe bijdragen,dat onze
directe personele toerusting op de
vereiste brede basis wordt gebracht.
Want dit gezichtspunt blijft in
ieder geval In onze positie het beslis
sende. De tijd bevechten, die iiodig
is voor de verwezenlijking daarvan,
is de strategische wet,'waaronder wij
thans staan Daarvoor moet al het
andere wijken. Wjj zeggen het nog
maals. onze formaties -hebbén vaak
en lang genoeg moeten vechten zon
der vojdoende aanvoer uit het achter
land. Wi.i denken daarbij evenzeer
aan de strijd in de lucht als aan de
fronted in engere zin.* Wij zullen
moeten opbrengen en ook kunnen op
brengen. wat.óns. ontbreekt. De tijd
van ongerechtvaardigdè" égards is
voorbij. .r_--
De vraag naar de zin van ëen der
gelijke inspanning ligt te zeer voor
de hand dan dat wij ons aan de be
antwoording daarvan zouden kunnen
onttrekken, waarbij wij beseffen, 'dat
de vraag naar de vermoedelijke kan
sen een „levée en masse" In de eerste
plaats antwoord verlangt, Een Duits
^'olk, dat vastbesloten tot het uiterste,
zich in nieuwe grote -taken tot de
strijd opmaakt, is de enige factor,
waarop ook de meest verbitterde ver
niel igingswil van onze vijanden moet
breken.
Turkse volkspartij bijeen
SALONIKI 5 Sept. Naar de zen
der Ankara meldt, is de Turkse re
publikeinse volkspartij vanavond bij
eengekomen. Ministerpresident Sa-
radzjogloe legde een verklaring af
over de politieke ontwikkeling sedert
de verbreking der betrekkingen met
Duitsland. Hij zeide, dat in politiek
opzicht overeenstemming bestaat en
dat Turkije hand in hand met de
geallieerden zal blijven samenwer
ken, Na de verklaring van den pre
mier werd de vergadering gesloten.
Luchtaanval op Boedapest
BOEDAPEST, 5 Sept. --Verschei
dene honderdenvijandelijke vlieg
tuigen zijn hedenochtend, krachtig
beschermd door jachtvliegtuigen, uil
zuidelijke richting boven Hongaars
gebied verschenen. Er wordt melding
gemaakt van het werpen van bom
men op de hoofdstad en op enige
steden in de provincie. Er ontstond
schade en de bevolking ieed verlie
zen. De luchtdoelartillerie trad doel
treffend op.
Ie JAARGANG No. 209
LD
WOENSDAG 6 SEPTEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
Gewondentransport aan het Oostfront. Een rijdende brancard, niet veren
en rubberbanden uitgerust, brengt den gewonde naar het ocldliospitaal.
Foto Orbis-Holland
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER, 5 Sept. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
In Noord-Frankrijk handhaven on
ze troepen zich hardnekkig, tegen
sterke vijandelijke aanvalsgroepen,
die gisteren vrij diepe penetraties
kónden-bereiken. De,gevechten heb
ben zich verplaatst naar het .gebied
van Antwerpen en Brussel en nemen
voortdurend in hevigheid toe,
Londen lag in de afgelopen nacht
weer onder het vuur van de V 1..
Zware batterijen ver dragend ge
schut van de Duitse marine bescho
ten opnieuw Zuid-Engelse havenste?
den en barakkenkampen alsmede
vijandelijke batterijstellingen met
goede uitwerking
In de Ardennen werden pogingen
van den vijand om de Maas over te
steken verijdeld. Ten noorden van
'Charleville over de Maas gezette vij
andelijke strijdkrachten werden in
een tegenaanval teruggeworpen. In
het dal van de Saóne verlopen onze
bewegingen ondanks vijandelijke
druk volgens de plannen. Om Brest
werd ook gisteren verbitterd gevoch
ten. Onze bezetting sloeg opnieuw
alle vijandelijke aanvallen, die door
sterke artillerie. tanks_en luchtstrijd
krachten werden ondersteund, uiteen.
In Italië sloegen ónze troepen in
de Adriatische kustsector alle aan
vallen van den vijand af. Plaatse
lijke penetraties werden in een te
genaanval afgegrendeld De laatste
vijf dagen van de grote strijd aldaar
werden meer dan 200 tanks vernie
tigd.
In het zuidoostelijke deel van Ze
venburgen duren de harde aanvals-
en Verdedigingsgevechten voort. In
de Woudkarpathen hebben Hon
gaarse troepen een belangrijk aan
deel in de succesvolle afweer van
verscheidene Sowjet-Russische aan
vallen. In het bruggenhoofd van de
Weichsel ten noordoosten van Bara-
nof leidden succesvolle aanvallen
van verscheidene dagen, ondanks
taaie vijandelijke tegenstand, tot een
frontverkorting. Tussen Boeg en Na-
ref wierpen de Sowjets nieuwe for
maties in de strijd. De zware vijan
delijke aanvallen werden opgevan
gen door tegenaanvallen ln de diep
te van onze stellingen, waarbij T4
tanks werden stukgeschoten. In
Estland werden tussen het Wirz-
meer en Dorpat Sowjet-Russische
gevechtsgroepen, die over de Env-
bach gezet waren, ln de pan gehakt.
Bij Dorpat wierpen onze troepen de
bolsjewisten naar het zuiden terug.
Slagvliegers schoten bij een aan-
valspoging van bolsjewistische tor
pedovliegtuigen op een Duits convool
in de wateren ten westen van Libau
negen vijandelijke vliegtuigen om
laag. In de afgelopen nacht wierpen
afzonderlijke vijandelijke vliegtuigen
bommen op Karlruhe.
In West-Friesland is de oogst van het bekende blaujv-m aan zaad in volle
gang. - (Foto C.N.F.'Kuiper)
STOCKHOLM. 5 fept. Vol
gens een bericht van het persbu
reau Tass heeft de Sowjettegcring
de oorlog verklaard aan Bulgarije.
Het D.N.B. verneemt nader uit
Stockholm, dat volgens de zender
Moscou, de volkscommissaris van
buitenlandse zaken. Molotof, Dins
dagavond om 7 uur. in opdracht der
Sowjetrègèring. .den Bulgaarsen ge
zant in de Sowjet-Unie Stamenof.
een nota overhandigde, waarin, zoals
reeds gemeld, de Sowjet-Unie Bulga
rije de oorlog verklaart.
In deze1 nota zegt de Sowjetrege-
ripg, dat Bulgarije Duitsland de fac
to in de strijd tegen de Sowjet-Unie
drie jaar lang gesteund heeft Dan
wordt verklaard, .dat Bulgarije met
het oog op de nieuwe militaire én
politieke situatie van de gelegenheid
gebruik wilde maken oriv evenais
Roemenië en Finland, zich van zijn
betrekkingen met Duitsland los te
maken. i> facte eeftter onderhoudt
de Bulgaarsè regering nog steeds be
trekkingen met Duitsland en volgt
zij de politiek van een 'zogenaamde
„neutraliteit" alleen om op dqze
wijze Duitsland diensten te bewijzen.
Om die reden kan de Sowjetregering
deze politiek' v'ah Bulgarije niét
anders beschouwen dan als een tac
tische oorlogvoering in bet kamp van
Duitsland tegen de Sowjet-Unie.
Woordelijk besluit de Sowjet-nota:
„ingevolge hiervan acht de Sow jet
regering zich niet in staai betrekkin
gen fnet Bulgarije te blijven onder
houden. Zij verbreekt- alle betrek
kingen met Bulgarije en verklaart,
dat niet alleen Bulgarije zich in oor
logstoestand met de Sowjetunie be
vindt in zoverre, -dat het. de facto
ook tevoren in oorlogstoestand met
de Sowjetunie was,imaar dat ook de
Sowjetunie van nu af aan zien in
toestand van oorlog met Bulgarije
zal bevinden."
Wapenstilstand verzocht
Naar de Britse Berichtendienst
meldt, heeft de Bulgaarse regering
door bemiddeling van de Sowjet-Rus
sische legatie te Sofia, de Sowjetre-
gering om wapenstilstand verzocht.
De secretaris-generaal van het Bul
gaarse ministerie van buitenlandse
zaken. dr. Sarafoff, en de-leider van
de politieke afdeling va ndit ministe
rie. Iwan Altinoff hebben stappen
gedaan bij den Sowjet-Russischen'
zaakgelastigde te Sofia en hebben
hem medegedeeld, dat zij door de
Bulgaarse regering ermede zijn be
last de Sowjetregering om een wa
penstilstand te verzoeken.
PRESBURG. 5 September. De
reorganisatie van de Slowaakse rege
ring, is thans- geschied. President, dr.
Ti so, heeft het ontslag van de rege
ring Tuka aanvaard en de volgende
regering benoemd: ministerpresident:
dr. Stephan Tiso. voorzitter van het
opperste gerechtshof te Presburg.
Deze is tevens belast met de leiding
van de ministeries van buitenlandse
zaken en /Van jusUtje; binnenlandse
zaken: Alexander Mach; landsverde
diging: Stephan Hassik; financiën:
dr. Pruzinxsky: volksvoorlichting en
ondcrwNs: dr. Aladar Koels, secreta
ris-generaal -van de Slowaakse volks
partij; economische zaken: dr. Me-
dricky; verkeer en openbare werken:
ing. Ludwig Lednar.
Van de vroegere regering zijn dus
afgetreden ue ministerpresident sdr.
Tuka, de minister van landsverdedi
ging, generaal Catlos, de minister
van justitie. Fritz en de minister van
verkeer, Stana.
Zweden behartigt belangen
van Duitsland en Finland
STOCKHOLM. 5 Sept. Zwaden
werd officieel door de Finse en de
Duitse regering verzocht de belangen
van Finland in Duitsland ên die van
Duitsland in Finland te behartigen,
zo meldt het Zweedse telegraaf agent
schap. De facto heeft Zweden de be
hartiging dezer belangen reeds op
zich genomen.
Hulp voor de oud-
Lombokstrijders
AMSTERDAM. 5 Sept. Op de
vergadering van de óud-Lombokstrij
ders, die dezer dagen in Amsterdam
gehouden is. werd. zoals gemeld, een
permanente commissie gekozen, die
zal nagaan, 'wat er voor deze men
sen te bereiken is. Naar wij thans
vernemen, heeft deze commissie zich
met een schrijven gewend tot den
secretaris-generaal van het departe
ment van Koloniën, waarin wordt
gewezen op de schrikbarende nood
waaronder velen der oud-Lombok
kers gèbukt gaan.
De artikelen, die in ons blad aan
de oud-strijders van Lombok werden
gewijd, hebben hun uitwerking niet
gemist. Bij dc commissie komen
voortdurend gelden binnen, die be
stemd zijn voor de leniging van de
nood dezer oud-strijders. Binnenkort
zullen wij een gironummer publi
ceren. waarop, gelden voor de oud-
Lombokkers gestort kunnen worden.
Voorts vernemen wij, dat de direc
tie van het Citv-theater té Amster
dam aan de oud-Lombokstrijders een
voorstelling van de Snip en Snap-
revue zal aanbieden en wel ofa 18
September a.s. te twee uur des mid
dags. De oud-Lombokkers krijgen
daaromtrent nog nadère mededeling.
Extra-uitkeringen
Een firma had ln de maand
October 1943 aan de leden van
liet jongere personeel een circu
laire gezonden, waarin zij onder
meer mededeelde, dat het feit.
dat de winter voor velen ouder
zorgelijke omstandigheden na
derde. voor haar aanleiding was
om een extra uitkering, die voor
het gezin enige verlichting, kon
brengen, te geven. Voor deze
uitkering werd als basis geno
men het totale weekloon met
een minimum van zes gulden en
een maximum van twintig gul
den. terwijl het totale bedrag
ln twèe gedeelten zoü worden
uitgekeerd. De directie vroeg
voorts ln de circulaire aan ne
ouders van haar Jeugdig perso
neel. een gedeelte van deze uit
kering te willen gebruiken voor
hun zoon of dochter, die bij
haar werkzaam was.
De directie had zich op het
standpunt gesteld, dat zij voor
deze extra uitkeringen geen
loonbelasting behoefde ln te
houden. De inspecteur dacht
hier echter anders over en stuur
de de firma een navordering we
gens het niet Inhouden van
loonbelasting over de door haar
gedane uitkeringen. De Raad
van Beroep, waarbij dc directie
van de firma vervolgens recht
zocht, stelde den Inspecteur ln
het gelijk.
De Raad kwam tot de conclu
sie. dat de hlerbedoelde gratifi
caties wel degelijk gerekend
moeten worden tot die. waarop
loonbelasting moet worden in
gehouden. Nadrukkelijk stelde
zij nogmaals vast, dat Nieuw
jaarsgeschenken, verjaardagsge
schenken ep geschenken die uit
gekeerd worden bij erkende
feestdagen zoals IjCerstmls. Pa
sen en Pinksteren, niet belast
baar zijn door de loonbelasting
voorzover het bedrag de tien
gulden niet te boven gaat.
Hongaarse bloem mag
worden afgeleverd
DEN HAAG. 6 Sept. 111 afwij-
king van hetgeen reeds eerder werd
medegedeeld, map de aflevering van
Hongaarse bloem op de bomien
reserve b70 en reserve c70 voor zover
deze bloem voorradig is. met ingang
van heden reeds geschieden.
BERN. 5 Sept. Naar officieel
wordt meegedeeld, heeft de Bonds
raad op voorstel van den opperbevel
hebber van het leger besloten tot een
gedeeltelijke mobilisatie der grens
troepen,
STOCKHOLM. 5 Sept. Naar de
Britse berichtendienst meldt, zou hét.
Finse parlement vandaag weer in
geheime zitting bijeenkomen. Men
neemt te Londen aan. dat een dele
gatie voor de vrede naar Moscou zal
worden gezonden.
DEiN HAAG. 6 Sept. De pers
chef van den Rijkscommissaris
deelt ons mede: Sinds Maandag
liepen er geruchten en de
Britse radio verspreidde het of
ficieel als bericht van Eisen
howers hoofdkwartier als zou
den de Engels-Amerikaanse troe
pen Nederlands grondgebied heb
ben bereikt en Breda bezet.
Deze geruchten hebben een
grote verwarring teweeggebracht
Het behoeft nauwelijks vermeld
te worden, dat Breda niet bezet
ls en dat deze geruchten volko
men uit de lucht zijn gegrepen.
Het Duitse weermachtsbericht
heeft sinds de aanvang van dc
oorlog een onbetwistbare autori
teit verworven door de harde
juistheid en betrouwbaarheid zij
ner gegevens. Ook ten aanzien
van oorlogsgebeurtenissen, die het
Nederlandse belang zouden ra
ken, kan men de-Duitse legerbe-
richten veilig als richtsnoer ne
men.
Smakelijk vruchtenhapje
Wanneer men thans. b.v. op een.
feestje, een extraatje wil geven, zal
men. nu er maar weinig fruit tc krij
gen is, de traditionele vruchtenbowl
niet kunnen maken. Het onderstaande
recept ls echter met weinig fruit te
bereiden en smaakt heel goed. Men
kan het in bowlglazen opdienen, maar
ook als toetje geven bij het feestmaal.
Vruchtensoep: 1 1. water, 35 gr. 2 v
lepel) custardpoeder met een vruch-
tensmaak. 60 gr. (4 lepels) suiker. 250
gr. rabarber of een theelepel citroen
poeder. 100 gr. of wat meer pruimen,
peren of andere vruchten
De rabarberstelen snijden ln reepjes
van 1 cm. lengte. Dikke stelen eerst
ln de lengte middendoor snijden. De
vruchten zo nodig schillen cn ontpit
ten. De grote vruchten doormidden
snijden; het fruit wassen. Het water
aan de kook brengen en binden met
liet aangemengde custardpoeder. De
rabarber of het citroenpoeder en de
sulkei- toevoegen en de vruchtensoep
5 min. tegen de kook aanhouden. De
soep koud laten worden en zo moge
lijk met vanillewafeltjes presenteren.
In plaats van custardpoeder met een
vruchtensmaak, kan men ook custard
poeder met een weinig vruchtenessence
gebruiken.
AMSTERDAM. 5 Sept. De
Nederlandse Bank kondigt op
grond van de verordenende be
voegdheid. haar toegekend in ar
tikel 1. lid 2. van de verordening
no. 58 0943 de volgende bepalin
gen af:
Artikel 1 Het afgeven van
geldsommen en het doen van be
talingen in contanten is de vol
gende ondernemingen, lichamen
en diensten tot nader order ver
boden
a. credietinstellingen in de zin
van besluit no. 225/1941 betref-
lende het bank- en credietwezen,
alsmede de Rijkspostspaarbank,
de postcheque- en girodienst en
de sociale volkscredietinstellin-
gen;
b. diensten, als bedoeld ln de
girowet (Staatsblad 1923 no. 307);
c. Levensverzekeringsmaat
schappijen, als bedoeld in de wet
op het levensverzekeringsbedrijf
(Staatsblad 1922 no. 716).
Artikel 2. Duitse betaalmid
delen. met uitzondering van
Reichskreditkassenscheine. mogen
door de instellingen en diehsten
als bedoeld in artikel 1 niet meer
ln betaling of ter verwisseling
worden aangenomen.
Artikel 3. Over de met, in
gang van 6 September 1944 uit
staande bedragen bij onderne
mingen, lichamen en diensten,
als bedoeld 'in artikel 1. zal door
de rechthebbenden slechts vrije
lijk in contanten als volgt kunnen
worden beschikt:
a. f 100 per week;
b. onbeperkt voorzover deze
benodigd zijn voor:
1. betaling van ionen, salaris
sen en dergelijke aan personen in
dienst van rechthebbenden;
2. voldoening van verplichtin
gen uit hoofde van de sociale
wetgeving alsmede voor betaling
van pensioénen.
Artikel 4 Deze verordening
vindt geen toepassing op de uit
betaling van bedragen, die na 5
September 1944 ln contanten op
een bankrekening zijn gestort.
Artikel 5. De ln artikel 1 bedoel
de ondernemingen, lichamen en
diensten moeten verlangen, dat de
nodige bewijsstukken worden overge
legd, waaruit blijkt, dat de aange
vraagde bedragen nodig zijn voor de
doeleinden als genoemd in artikel 3,
sub b. Zo mogelijk zien zij toe. dat
deze bedragen ook metterdaad voor
egnoemde doeleinden worden* be
steed-
Artikel 6. Een ieder is verplicht
tot geheimhouding van al hetgeen
hem in verband met de uitvoering
van deze verordening is bekend ge
worden.
Artikel 7. Overtreding van het
bepaalde in de voorafgaande artike-
Bewaar papier en karton
DEN HAAG. 30 Aug. Het Rijks
bureau voor oude materialen f en af
valstoffen hceft'.sedcrt het begin van
de oorlog reeds meer dan eens ge
wezen op de grondstoffennood van de
Nederlandse papierindustrie en óp dc
noodzaak, oud papier en karton ln te
leveren, ten einde te voorkomen, dat
men op zeker ogenblik voor een abso
luut tekort zou komen te staan.
Vele mensen, die klaagden, dat men
niet meer onbeperkt nieuw papier voor
allerlei doeleinden kon verkrijgen, ble
ven toch hardnekkig doorgaan met het
vernietigen van oud papier en karton,
dus van de grondstoffen, waaruit het
nieuwe papier gemaakt kan worden.
Als gevolg van dit gebrek aan vrijwil
lige medewerking van het publiek kon
een dwangmaatregel niet uitblijven.
Voortaan is men d-m ook verplicht,
zoals reeds ls medegedeeld, de karton
nen verpakkingen van allerlei artike
len schoon en droog te bewaren en ze
bij aankoop van nieuwe artikëlen. die
in karton verpalft zijn. ln te leveren.
Dit behoeft niet eenzelfde verpakking
te zitn. maar de hoeveelheid karton
van de oude verpakking moet ongeveer
overeenkomen met die van de nieuwe.
Het ls in ieders belang! dat zowel
het publiek als dewinkeliers mede
werken om deze maatregel te doen
slagen. Niemand kan verlangen naar
een toestand, waarbij het gebrek aan
grondstoffen voor nieuwe verpakkin
gen zo nijpend zou worden dat de
winkeliers nog slechts onverpakte en
los Uitgewogen waren zouden kunnen
verkopen.
Waarom zijn sommige mensen on
muzikaal, geheel of gedeeltelijk?
Waarom hebben sommigen enig' be
grip voor muzikaal-rhythmische
verhoudingen, voor melodie en har
monie, zonder echter de structuur
van een muziekwerk te kunnen be
grijpen? Anderen zijn geprononceerd
onmuzikaal, kunnen een consonan-
tie niet van een dissonantie onder
scheiden en herinneren zich eens
gehoorde muziekstukken niet of niet
nauwkeurig en bij weer anderen zijn
zelfs de meest elementaire acousti-
sche voorwaarden voor net horen
van muziek niet aanwezig: zij we
ten niet eens zeker aan te geven of
een gehoorde melodie omhoog of
omlaag gaat. Toch is dit stijgen en
dalen van de melodie een heel na
tuurlijke zaak. Voor den lezer mis
schien wel, maar voor een ander
niét. En bovendien, waarom is een-
bepaalde toon laag, een andere
hoog?
Omdat u dat van jongs af aan zo
hebt geleerd? Maar dat is geen ant
woord. Het komt, omdat een toon
luchttrillingen teweeg brengt, omdat
die trillingen medegedeeld worden
aan alle objecten binnen de damp
kring, dus ook aan uw lichaam; de
trillingen van lage tonen neemt meji
waar in de buikstreek, van hoge
tonen in de buurt van het strotten
hoofd, dus laag of hoog in de romp.
Ons gehoor stelt ons dan verder in
staat hoge of lage tonen onderling
van elkaar te scheiden. Er zijn ver
schillende manleren, waarop sterve
lingen tonen waarnemen: men kent
het absolute en het relatieve gehoor.
Toch is de gave van de muzikale
aanleg niet van een van deze onder
scheidene vormen afhankelijk. Is die
gave erfelijk? Men zou het haast
"zeggen, hoewel geniale muzlkalitfijt
het derde geslacht doorgaans niet
overleeft. Bereikt de muziek ons
langs geestelijke of langs lichame
lijke weg? Het zijn allemaal vragen.
die de muziekliefhebber zich bij ge
legenheid wel eens/stelt.
Op deze vragen, die met de psy
chologie nauw verband houden, heeft
prof. dr. G. Révész onlangs antwoord
gegeven in zijn belangwekkende pu
blicatie „Inleiding tot de muziekpsy
chologie" Noordhollandse Uitgevers
maatschappij. Amsterdam). Welis
waar schreef hij zijn werk voor musici
en muziekstudenten, doch de hier be
handelde problemen zijn ook voor den
ontwikkelden leek van veel belang.
Juist in onze dagen, nu muziek alom
en vaak hoorbaar is. wordt de belang
stelling voor haar innerlijke werking
ten zeerste gewekt. Het is een lees
baar boik. dat zich niet in onbegrij
pelijke geleerdheden verschanst, maar
dat voor het gemiddelde bevattings
vermogen toegankelijk is. Gegeven
de belangstelling voor de zaak (en die
belangstelling moet elkeen .hebben,
die niet uit snobisme of vals gevoel
alleen concerten bezoekt en zich af
en toe in muziek verdiept) vindt
Révész' boek gemakkelijk de weg naar
het leergierige verstand Van bijzon
der belang acht ik deze publicatie
voor hen, die muzikaliteit in de
familie hebben: voor ouders, die de
verouderde mening zijn toegedaan,
dat „pianoles" bij de opvoeding be
hoort. of die ten slachtoffer zijn ge
vallen aan een muziekpacdagogische
propaganda, welke in alle Kinderen
een muzikale aanleg, die het ontwik
kelen waard is, wil zien Er worden
in de loop van deze betogen ook vele
algemene misvattingen opgeruimd, zo
als b.v. bestaan ten aanzien van paral
lellen in muzikale en wiskundige be
gaafdheid. Statistieken naar aanlei
ding van belangwekkende enquêtes
vindt men hier in overvloed. En tot
besluit wordt er in dit boek. dat
ondanks een ruim gebruik var ander
mans bevindingen een zeer persoon-
hik stempel draagt, boeiend verhaald
over de scheppende muziekarbeld en
over de oorsprong van de toonkunst.
WILL G. GILBERT.
Effectenhandel opgeschort
AMSTERDAM. 5 Sept. Heden
werd ten beurze het volgende bekend
gemaakt:
In verband met de onoverzichte
lijke toestand in den lande en d©
gebrekkige communicatie wordt be
paald: Met uitzondering van de no
tering van de geldkoers worden
heden geen noteringen gemaakt. Dit
houdt in. dat in fondsen welker ver
handeling aan stopkoersen gebonden
is, geen handel kan plaatsvinden.
In aansluiting hieraan wordt be
paald. dat ln Nederlandse staats
fondsen welker verhandeling im
mers niet aan stopkoersen gebonden
is door leden heden niet gehan
deld zal worden.
De normale bepalingen betreffen
de het leveren en ontvangen van ef
fecten op de kantoren worden door
eze voorschriften niet beïnvloed.
len kan worden gestraft met sluiting
van de onderneming, instelling of
dienst.
Artikel 8. Deze verordening kan
worden aangehaald als „Verordening
beperking betalingsverkeer 1944."
Artikel 9 Deze verordening
treedt op 6 September 1944 in wer
king.
Amsterdam. 5 September 1944.
De Nederlandse Bank,
Vloeibare motorbrandstof
anders samengesteld
DEN HAAG. 5 Sept. Het Rijks
bureau voor aardolieproducten brengt
onder de aandacht van gebruikers van.
vloeibare motorbrandstof, dat do sa
menstelling van het benzlnemeugscl
een wijziging ondergaat,, welke een
verandering der carburateur-afstelling
nodig kan maker). Met onmiddellijk©
ingang zal vrijwel overal herbevoor-
radliig van pompen met het nieuw©
mengsel geschieden. AJs gevolg hier
van zal gedurende enige tijd door een
steeds geringer wordend aantal pomp
houders nog benzine van 'het tot
heden gangbare mengsel worden afge
leverd. Men vrage zijn leverancier dus
steeds, welk product geleverd wordt.
Een door het Rijksbureau voor aard
olieproducten daartoe genoemde motor-
technische commissie deelt omtrent
het nieuwe mengsel het volgend©
mede: het nieuwe mengsel kan zonder
bezwaar worden gestort bij brandstof
van de tot nu toe gebruikelijke samen
stelling. Enkele voorzorgsmaatregelen
zullen -echter noodzakelijk blijken.
Deze bestaan ln de eerste plaats uit
het. verzwaren van de vlotter, of een
daarmee overeenkomstige bewerking
ter correctie van het vloeistofniveau
lu de vlotterkamer. zulks ln verband
met het hogere soortelijke gewicht
van de nieuwe brandstof. In de twee
de plaats dient de verhouding brand
stof-lucht. in de zin van een rijker
mengsel, door de montage van groter©
sproeiers of een dergelijke maatregel
te worden gewijzigd. Wijze en mate
van deze vprstelling hangen te zeer
samen met constructie en afstelling
van do carburateur, benevens met het
type van motor en voertuig, dan dat
nauwer omschreven aanwijzingen zou
den kunnen worden gegeven. Mén
wende zich hiervoor tot een vakkun
dige autoherstelplaats.
Dc geringere vluchtigheid van d©
gewijzigde brandstof maakt het wen
selijk. ln de koudere maanden ter
voorkoming van startmocllljkhedcn zo
veel mogelijk aandacht tc besteden
aan het op temperatuur houden, even
tueel het op temperatuur brengen,
van de stilstaande motor, speciaal wat
zijn injaatorganen betreft. Op'de be
stendigheid der brandstof tegen d©
ontmenging bevorderende invloeden
van vocht en koude heeft de wijziging
der samenstelling gunstig effect. Dit
geldt eveneens voor de toevoeging van
smeerolie aan het mengsel bij twee-
taktmotoren. Hiermee wil allerminst
gezegd zijn. dat dc Indertijd aanoe-
volen voorzorgen tegen vermenging
met zelfs maar geringe, hoeveelheden
lek- of condensatiewater e.d. over
bodig zouden worden.
Gasvoorziening beperkt
- Met ingang van heden zal in de
gemeenten Den Haag. Rijswijk en
Voorburg en in de plaatsen in het)
West land. welké gas van het Haagse
gasbedrijf" betrekken, de gaslevering
tot nader bericht alleen van 6.30—
8.30. van 1113 en van 1719 uur
geschieden.
Het spel gaat beginnen!
In verbqjid met de terreinmoeilijk-
heden besloot het bestuur van de afd.
Den Haag. de spééltijd van d,e com
petitie- en bekerwedstrijden vast te
stellen op tweemaal een half uur.
Door deze maatregel is het mogelijk
meerdere wedstrijden per dag op een
speelveld te houden.
De Indeling voor het nieuw© seizoen
luidt:
IA: VUC 5. TEDO 1. ADS l) SVH 1,
PDK 1. Docige SV 1. CUngendaal 1.
DHC 4: B: Westlandla 1. Overvoord©
1. Valkeniers 1. GDS 1. ATW 1. CWP
1. Velo 1. AÖO 5: C: Blauw-Zwart W.
2. VDS 2.-GD 2. Wilhelmus 2. Oranje-
Blauw 2. Terlaak 2. 'Vlos 3. Concor
dia 3. D VCS 3. RVC 3. HDV 2. Con
cordia 2. Quick Steps 2. RKAVV2,
Rijswijk 2. Postalle. 2.
2AHBS 5. WDS 1. ADO 6. DCS 1.
HW 8. OPB 1. Kranenburg 1. NLS 1.
De Spoory/egen 1. GSC 1; VDV 1,
Graaf Willem U/V AC 1. WL 1. DHB 1.
BAV 1. SV 1. DHPRK 1. VUC 6. DHC
6. HBS 6: C: Lenig en Snel 2. SOA 2,
VCGEL 2. Dc Jagers 2. Naaldwijk 2.
VVL 2. VVP 2. DSO 2: D: HPSV 2.
KRVC 2. Archipel 2. WIK 2. Spoordijk
2. Westlandla 2. Zwart-Blauw 2. CUn
gendaal 2: E: Westerkwartier 3. Celc-
7.tas 3. BEC 3. Archipel 3. BMT 4.
VIOS 4. Postduiven 3. Lenig en Snel 3,
VUC 7; F: Wassenaar 3. DHL 3. Laak
kwartier 3. Blauw-Zwart W. 3. Con
cordia 3. VCS 4. Cromvllet.4. Rijs
wijk 3, Scheveningen 4.
3AAVV 1. RIA 2. GONA 1. HGA 1.
SHC 1. TOGO 1. PATS 1. Paraat 1.
OB 1. HMSH 1: B: DUNO 2. De Spoor
wegen 2. GDS 2. GÖNA 2. BTC 2.
Valkeniers 2. Texas 2. ADS' 2. RAVA 2.
Wit Blauw RK 1: C HLS 2. VDV 2.
Overvoord© 2. PDK 2. Paraat 2, AVV 2.
TOGO 2. ATVV 2; D: CWP 2. OLIVEO
2. HMSH 2. ESDO 2. SVT 2. Kranen
burg 2. Voorburg 2. DHBRK 2. DVC 2.
D'AV 2: E: De Jager* 3. Toncgldo 3,
KRVC 2. SpoorwIJk 3. PDK 3. Naald
wijk 3. WIK 3. HPSV 3. Wilhelmus 3.
Valkeniers 3: F: ADS 3. ATW 3. VDV
3. DUNO 3. Velo 3. AW 3. Wcstlan-
tHa 3. VVL 3. Terlaak 3. GDA 3: G:
HBS 7. VVF 3. VOGEL 3. DSO 3,
OranJe-BlauW 2, Quick Steps 3. RKAVV
3. SDV 3. Cllngendaal 3. RAVA 3;
H: Rijswijk 4. HBS 8. HDV .4. RKAVV
4. Oranje-Blauw 3. Westlandla 4. GDA
4. Wassenaar 4. Blauw-Zwart W. 4;
I DSO 4. DHL 4. RAVA 4. WIK 4.
Lenig en Snel 4. Quick Steps 4. CUn
gendaal 4. VOGE L4. Wcsterkwartiei; 4;
•J: VCS 5, VCfGEL 5, Wassenaar /5,
Quick 5. Westerkwartier 5: Laakkwar
tier 6, BMT 5. VUC 8. Quick Steps '5,
HVV 6: K HBS 9. Scheveningen 5.
VUC' 9. Rijswijk 5. Laakkwartier 7,
Westerkwartier 6. VIOS 5. Wassenaar 6
Quick 6. VCS 6.
De verduistering begint heden om
20.15 en eindigt om 7 uur.
Maan onder 11.31, oh 22,24.
9 Sept. L K 17 Sept. NJtf., 25 Sept.
E.K., 2 October V.3ML
