HET DAGBLAD
Afkondiging van de
uitzonderingstoestand
Land van stoere torens
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Duits weermachtsbericht
Strijd in Ardennengebied en
ten Noorden van Bergen
Massale aanvallen der
Sowjets tussen Boeg
en Narew
Moscou ageert tegen
de Spaanse regering
A. Groote overleden
Brulale overval te
Bunschoten
Jan Feith ontslapen
Gewas uit Hollands
kruidentuin
Vï
Belastingbezwaren
Tot slot
Van 20 tot 4 binnen
Al is Naaldwijk geen
stad, mooi is het
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 4 Sept. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
„Noordwestelijk van Atrecht 2ijn
onze troepen voor hevige vijandelijke
aanvallen enige kilometers naar het
noorden uitgeweken. Andere aanval
len van de Engelsen en Canadezen
stortten ten noorden van Atrecht
voor onze versperringsgrendels ineen.
In het gebied ten noorden van Ber
gen zijn hevige gevechten met vijah-
delijke pantserstrijdkrachten aan de
gang. Op.de westelijke hellingen van
de Ardennen en aan de Maas ten
zuidoosten van Sedan sloegen onze
troepen talrijke vijandelijke aanval
len af.
De verdedigersvan Brest sloegen
ook gisteren weer alle aanvallen
der Amerikanen die door zeer
sterk artillerievuur, tanks en lucht
strijdkrachten werden ondersteund,
uiteen. De vijand leed vooral door
het geconcentreerde afweervuur van
ons marineluchtdoelgesdhut en le-
gerkustbatterijen zware bloedige ver
liezen. Plaatselijke penetraties in
het voorterrein van de vesting wer
den in een tegenaanval na harde
strijd afgegrendeld.
In de westelijke en centrale sector
van het Italiaanse front .zijn onze
divisies van de Arno gedistancieerd.
Nakomende vijandelijke verkennings
formaties werden bloedig afgeslagen.
In de Adriatische kustsector viel de
vijand ook gisteren met vers aange
voerde strijdkrachten en met zeer
sterk gebruik van materiaal aan. On
ze troepen verijdelden in gevechten
die met grote verliezen gepaard gin
gen de vijandelijke- doorbraakpogin
gen. J
In de zuidelijke en-oostelijke Kar-
pathen mislukten Sowjetrussische
aanvallen. In het bruggenhoofd van
de Weichsel, ten westen van Baranof,
werd gisteren weer hevig gestreden.
Ten noordoosten van Warschau ble
ven vrij zwakke aanvallen der bolsje
wisten vruchteloos. Tussen Boeg en
Narew vielen de Sowjets opnieuw met
gebruik van massale infanterie- en
pantserstrijdkrachten, alsmede met
sterke formaties slagvliegers aan. In
zware gevechten werden de vijande
lijke doorbraakpogingen door tegen
aanvallen opgevangen, waarbij 35
tanks werden stukgeschoten. In
Litauen en Estland zijn verscheidene
plaatselijke aanvallen der bolsjewis
ten mislukt.
(Van onze correspondente.)
BERLIJN 4 September. Nadat
het den Sowjets gelukt is de Balkan
voor hun propaganda vrij te. maken,
nu zij sterke druk op Frankrijk uit
oefenen en Finland tot wapenstil
stand gedwongen hebben, grijpen zij
vervolgens naar Spanje. Van het
Spaanse volk wordt geëist, dat het
de strijd tegen de Nationalisten, wel
ke in 1938 afgebroken moest worden,
weer opneemt.
Op.scherpe wijze verwijt Moscou
de Spaanse regering, dat zij de aan
hangers van Vichy opgenomen heeft.
Men kan aannemen, dat niet alleen
dit laatste de Sowjets tot nieuwe
strijd tegen het Nationale Spanje
noopt. De Sowjets zien veeleer een
kans hun oude wens, ook in West-
Europa vaste voet te krijgen, te ver
werkelijken.
Typisch is wel. dat de Engelse re
gering. die in de laatste maanden
een zekere invloed in Spanje is gaan
uitoefenen, nog niet tegAi het asyl-
geven van Franse nationalisten in
Spanje en Spaans Marokko gepro
testeerd heeft. Engeland weet, dat
een te sterke druk op de Spaanse re
gering ertoe zal bijdragen het bolsje
wisme in Spanje te doen herleven en
ls geen voorstander' van een te grote
Sow jet-Russische machtspositie aan
de Middellandse Zee.
Duitse legerleiding Kad
maatregelen getroffen
Van onze correspondente.)
BERLIJN, 4 Sept. Toen veld
maarschalk Von Mannerheim enige
weken geleden president van Finland
werd. wist men in Duitsland, dat een
politieke ontwikkeling, die reeds in
Februari van dit jaar begonnen was.
haar einde naderde. Het is dus be
grijpelijk. dat de Duitse legerleiding
onmiddellijk begon maatregelen te
treffen ten aanzien van de in Noord-
Finland staande Duitse troepen en te
verhinderen, dat deze de dupe van
de radicale ommekeer in de Finse
houding zouden worden.
Het Finse besluit is langer uitge
bleven dan men in Londen en Moscou
verwacht had. zo lang zelfs, dat men
daar hatelijkheden aan het adres van
Von Mannerheim ging lanceren
Ook nu. nadat de Finnen de strijd
tegen het bolsjewisme, welke zij
sedert 1917 voeren, opgegeven hebben,
zal men in Londen en Moscou nog
heel wat te stellen hebben met Von
Mannerheim. die reeds herhaaldelijk
Ibewezen heeft niet naar hun pijpen
te willen dansen en bijvoorbeeld enige
jaren geleden, zeer tot verontwaar
diging der Britten, alle vrijmetselaars
uit zijn officierencorps verwijderde.
Nieuwe luchtaanvallen
op de Boningroep
TOKIO. 5 Sept. Frontberichten
uit het centrale deel van de Stille
Oceaan, melden een aanhoudende
versterkte activiteit van den vijand
in de wateren van de Boningroep. Zo
waren volgens deze berichten op 2
September de Vader-eilanden het
doel van een aanval door pl.m. 100
vliegtuigen terwijl dezelfde dag een
tiental machines opdook boven het
Zwavdeiland. Gelijktijdig openden
verscheidene oorlogsschepen het vuur
op het Zwaveleiland. Deze aanvallen
werden ondernomen door machines,
die van vliegkampschepen waren op
gestegen; Het Zwaveleiland is op 3
September door 21"Van bases te land
opgestegen grote bommenwerpers
aangevallen.
Het geallieerde luchtoffensief was
voorts gerient op het eiland Otorisji-
ma in het middendeel der Stille
Zuidzee. Kanonnen van geallieerde
-vlooteenheden namen a&n deze actie
deel. Ook zijn luchtaanvallen gedaan
op het verder oostelijk gelegen eiiand
Markus en op het eiland Wotje, be
horend tot de Marshallgroep.
Slagvliegers vernietigden op een
vliegveld wederom vijftien geparkeer
de vliegtuigen en beschadigden tal
rijke andere machines. Twee vlieg
tuighangars en een opslagplaats van
materiaal werden verwoest. Vijande
lijke bommenwerpers ondernamen
gisteren onder bescherming der wol
ken terreuraanvallen op Mannheim
en Ludwigshafen. Vijandelijke jacht-
vliegers drongen door naar West- en
Zuidwest-Duitsland en schonden, her
haaldelijk Zwitsers rechtsgebied.
In aanvulling op het Duitse weer-
machtberlcht van Maandag wordt nog
gemeld: BIJ de zware strijd om de
jesting Brest heeft zich de derde bri
gade marine-luchtdoelartillerle onder
bevel van den kapitein ter zee Richter
in de strijd tegen vijandelitke lucht
strijdkrachten en tegen aanvallen van
land uit herhaaldelijk bijzonder on
derschelden. In het Rhónedal heeft
zich de ter bescherming van onze
dlstanclërlngsbeweglngen opgestelde
elfde pantserdivisie onder bevel van
den lult.-generaal Von Wletershelm ln
aanval en verdediging voortreffelijk
geweerd.
Finse Rijksdag keurt het
regeringsbesluit goed
STOCKHOLM, 5 Sept. De
Finse Rijksdag was op 4 September
des avonds bijeengeroepen voor twee
nieuwe geheime zittingen, waarin
ojn. de kwestie der delegatie voor
Moscou behandeld werd. Van Finse
zijde werd na de zittingen het vol
gende communiqué uitgegeven:
„Inde geheime zitting van de
Rijksdag op Maandagavond heeft
minister-president Hackzell de door
de regering Zaterdag gedane mede
delingen en uitgebrachte rapporten
over zekere met, de vredesonderhan
delingen verbonden maatregelen aan
gevuld. Nadat deze aangelegenheid
overeenkomstig de Rijksdagagenda
aan een nieuwe zitting was voorge
legd, nam de Rijksdag een motie van
vertrouwen in de regering aan door
met algemene stemmen goedkeuring
te hechten aan een besluit cm over
te gaan tot de orde van den dag."
Circusartiste maakte
een dodelijke val
STOCKHOLM, 5 Sept. De Duit-
se Circusartiste Edith Marie Busch,
die deel uitmaakte van de bekende
troep van, Renz, is te Gothenburg
van een dertien meter hoge mast ge
vallen en kort daarna overleden.
Het ongeluk gebeurde vóór de voor
stelling, toen de 23-jarige artiste,
die geboren was uit de beroemde cir
cusfamilie Busch, met een andere
artiste op de mast geklommen was
om de laatste voorberéidselen te
treffen.
Verder wordt gemeld, dat de 30-
Jarige artiste Olg'a Stepanek, die de
zer dagen met een reuzenslang in
een circus te Wenen optrad, plotse
ling door het reptiel omkneld werd,
zodat zij zich niet kon bevrijden en
het bewustzijn verloor. Zij kreeg
zware kwetsuren aan de borstkas.
Noodweer teistert Spanje
MADRID. 5 Sept. De laatste
dagen heeft het in verschillende
delen van Spanje zwaar gehageld. De
gebieden van Sevilla en Salamanca-
dor zijn door een bijzonder hevig
noodweer geteisterd. Twee dorpen
bij Sevilla werden zwaar getroffen.
Koeien en schapen werden gedood. In
Salamanca bereikte de hagel in
enkele minuten een hoogte van meer
dan een meter, zodat talrijke huizen
geblokkeerd waren. In de armenwijk
stortten verscheidene huizen in.
Ie JAARGANS No. 208
DINSDAG 5 SEPTEMBER 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 Ct. per week of ƒ2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
De bevolking van Oost-Pruisen heeft een spontaan antwoord gegeven op
de oproep zich beschikbaar te stellen voor de bescherming van het
vaderland. Zelfs de oudste bewoners meldden zich aan voor de arbeid
aan de verdedigingswerken. (Foto Orbis-Holland)
BUNSCHOTEN, 4 Sept. Zon
dagnacht drongen vier mannen de
woning binnen van den visverkoper
de G. aan de Havendijk. Zij door
zochten het huis, waarna zij, met
medeneming van pl.m. f 40000 be
nevens spaarbankboekjes cn een
persoonsbewijs, per rijwiel de vlucht
namen.
Enige maanden na zijn zeventig
ste verjaardag is dezer dagen te Den
Haag overleden de journalist-publi
cist jhr. Jan Feith, o.m. oud-hoofd
redacteur van „De Indische Post" en
van „De Kampioen". Ook als toneel
schrijver heeft hij zich bekendheid
verworven, al was hij als literator
dan ook niet van het formaat zijner
grotere familieleden. Bovendien heeft
jhr. Feith zich zeer verdienstelijk
gemaakt voor de sport, welker pro
paganda hij met woord en daad aan
zienlijk heeft bevorderd.
Schier ontelbaar zijn de talrijke
werken van zijn hand op het gebied
van de roman, het jongensboek, de
reisbeschrijving, de sport report age,
het toneel enz. Uit zijn dramatisch
oeuvre herinnert men zich „Operatie
geslaagd", door het Hofstad-Toneel
vroeger op zijn repertoire genomen,
en zijn tweelingenstuk „De Onaf-
scheidenlijken", dat het echter niet
meer tot een opvoering heeft ge
bracht, maar waarover wel het een
en ander werd gepubliceerd.
Jan Feith was een onzer vrucht
baarste auteurs. Ontelbaar zijn de
door hem gepubliceerde interviews.
Zijn romans, en vooral zijn verza
melbundels van Journalistieke aard
Illustreerde hij niet zelden zelf.
Vader der stenografie
AMSTERDAM. 5 Sept. Op tie
leeftijd van 84 jaar is in de hoofd
stad overleden de heer A. W. Groote,
de ontwerper van het stenografie
systeem Groote, dat wel het meest
bekende kortschriftsysteem in ons
land geworden is.
De neer Groote was geboren Am
sterdammer. Zijn wieg stond in de
Kalverstraat, waar zijn vader een
apotheek had. Hij koos de militaire
dienst, werd officier in het Neder
lands leger en nog tijdens zijn actie
ve dienst ontwierp hij het kort
schriftsysteem waardoor hij zo be
kend geworden is. Toen hij als luite
nant-kolonel de actieve dienst verliet,
wijdde hij zich geheel aan de ver
breiding van zijn systeem.
Voordat Groote met zijn kort
schrift begon, warjen er hier steeds
enige toepassingen van Duitse, En
gelse en Franse systemen bekend
maar Grootes systeem, hoewel met
veel scepsis ontvangen, bleek spoe
dig veel beter te voldoen dan de tot
toen bekende systemen. Het vond
spoedig de weg maar de openbare
lichamen: de stenografische dien
sten van Staten-Generaal, Indische
Volksraad, gemeenteraden en pro
vinciale staten maakten algepeen
gebruik van het systeem-Groote en
ook in de handels- en kantoorwereld
werd dit het meest gebruikte-systeem
Duizenden en duizenden brieven
zijn er in de loop der jaren opgeno
men met Grootes systeem. En iedere
dag komen daar duizenden bij. Op
de Indische scholen voor mulo en
m.o. werd het reeds enige jaren ge
leden als verplicht leervak opgeno-
enm. In Nederland nog niet, maar
vaak reeds zijn er plannen in die
richting geweest.
Bij zijn tachtigste verjaardag is de
heer Groote in Americain te Amster
dam hartelijk gehuldigd door een
comité waarvan de thans eveneens
overleden commandant van de
hoofdstedelijke brandweer, C. Gor
dijn jr., voorzitter was. Bij die ge
legenheid verscheen ook een gedenk
boek over zijn leven en werken, sa
mengesteld door een aantal van zijn
volgelingen en bewonderaars, die de
heer Groote in alle lagen van onze
bevolking had.
Het stoffelijk overschot van Neer-
lands opperstenograaf zal Woensdag
a.s. om 14 uur op Zorgvlied ter aarde
worden besteld.
Ned. Mozar+vereniging laat
opgewekte toon horen
In een veel
het vorige kon
slag der Nederlandse Mozartvereni-
ging worden "gesteld. Zowel het stij
gend ledental als het aantal uitvoe
ringen stemt het bestuur uiteraard
tot verheugenis. Een bijzonder goed
figuur maakt Rotterdam, waar het
aantal leden steeg van 2 tot 102.
Amsterdam klom van 52 tot 111. Het
totaal ledental der vereniging steeg
in de vijf jaar van haar bestaan van
11 tot 268.
Amsterdam hoorde vier concerten
van kamermuziek, Rotterdam twee.
Ook de Nederlandse Omroep toonde
belangstelling door het vastleggen en
weergeven van een der Amsterdamse
concerten. Voor de derde maal werd
Mozart's „Passionskantate" door de
Omroep heruitgezonden.
Verder hebben zich tengevolge van
de propaganda der vereniging ver
schillende ensembles gevormd tot
het beoefenen der huismuziek.
Ook financieel verkeert de vereni
ging, die in Januari haar eerste
lustrum vierde, in welstand.
Een auto met gewonden vertrekt van
een veldhospitaal aan het Italiaanse
front (Foto Transocean/Europapress)
opgewekter toon dan
het jongste jaarver-
Besmettelijke ziekfen
In de week van 13 tot en met 19
Augustus 1944 kwamen er in Zee
land 12 (11) gevallen van besmette
lijke ziekten voor, n.l. 6 diphterie: 2
te Tholen en 1 te Biervliet, Krab-
bendijke, Oost- en West-Soubiirg en
Ovezande; 4 malaria en 1 roodvonk
te Middelburg en 1 febris typhoïdea
te Arnemuiden.
Met speciaal hiervoor Ingerichte lichtbakken worden op de houtzagerijen
in West-Friesland, de gewaterde bomen uit het water gehaald om tot
planken gezaagd te worden. Het lichten van een „gewaterde" boom.
(Foto CJV J.JKuiper)
AMSTERDAM, 5 Sept.
roegen kende de huisvrouw de
keukenkruiden en meer dan dat:
zij waardeerde ze en paste ze toe,
ieder gerecht had zijn eigen krui
den. En niet alleen de huisvrouwen,
ook de monniken, de kloosterlingen
kenden de kruiden en hadden Krui
dentuinen. En wanneer ge Hooft leest
of Breero of Shakespeare, steeds
zult ge de kruiden tegenkomen, want
zij werden geregeld gebruikt, zij
waren een deel van het leven.
De kruiden zijn in onbruik geraakt.
Mosterd, peper kerrie, ziedaar het
kruidenareaal van de huisvrouw
anno 1944, of eigenlijk niet eens.
want zij moet voor peper en kerrie
nog surrogaten nemen. En dat ter
wijl een kruidenschat voor haar ge
reed groeit, langs velden en in bos
sen en' desgewenst in het eigen tuin
tje, in een paar bloempotten zelfs.
J. W. F. Werumeus Buning, jour
nalist, dichter.begenadigd reiziger
en vermaard kenner van wijnen en
spijzen, voert sinds lang een strijd
voor de erkenning van de kruiden in
de keuken en hij heeft thans in
samenwerking met de Plaatselijke
Commissie inzake Huishoudelijke
Voorlichting en Gezinsleiding en de
Bijenkorf een groot offensief inge
zet, dat de huisvrouw terug wil bren
gen tot de voormoederlijke kruiden.
Een alleraardigste tentoonstelling is
als vrucht van deze samenwerking
ontstaan, op de eerste étéage van
het warenhuis. Ge ziet er de menig
vuldige kruiden, die ons eigen land
u biedt \en die ge zelf kunt kweken,
ge ruikt er hoe zij gebruikt' kunnen
worden en hoe goed. en ge kunt er
worden voorgelicht, in theorie door
talloze aardige versjes en plaatjes, in
praktijk door hulpvaardige en des
kundige dames Een tentoonstelling
voor iedere huisvrouw van belang.
Geopend tot medio October.
Kinderaftrek
Een werknemer woonde met
een vrouw samen, waarmee hij
niet wettig getrouwd was en
waarbij hij twee kinderen had.
Olt een vroeger huwelijk van
deze vrouw waren vijf kinderen
geboren, die eveneens aoor be
lastingplichtige werden onder
houden en opgevoed.
Van belastingplichtige werd
loonbelasting ingehouden als
ongehuwde, terwjjl hem geen
kinderaftrek voor genoemde kin
deren werd verleend.
Belastingplichtige had bezwaar
bij den Inspecteur Ingebracht
voor het niet verlenen van kin
deraftrek. De Inspecteur wees
deze verklaring op de volgende
mot leven af: belastingplichtige
bezat geen enkele wettelijke be
voegdheid en heeft ook geen
wettelijke opdracht gekregen, de
kinderen van zijn concubine op
te voeden. Verder heeft hij de
kindereni niet alleen om wille
van henzelf tot zich genomen,
doch tezamen met de moeder,
die wettelijk en van nature be
last ls met de opvoeding van
deze kinderen.
De Raad van Beroep, welke
deze zaak kreeg te behandelen,
nadat de belastingplichtige bij
haar ln beroep was gegaan, was
echter van mening, dat dc be
lastingplichtige wel degelijk
recht had op kinderaftrek De
Raad vond, ln tegenstelling met
den inspecteur, de vraag, of een
bepaald kind als pleegkind van
den desbetreffenden werknemer
kon worden beschouwd, niet
van de rechtsverhouding van
hen belden, doch van de feite
lijke verhouding afhangen.
In het onderhavige geval heelt
net onderzoek naar de feitelijke
verhouding uitgewezen, dat be
lastingplichtige de zeven kinde
ren van de vrouw waar hll mee
samenleeft, als eigen kinderen
onderhoudt en opvoedt en ook
het voornemen heeft, dit te blij
ven doen.
De stroom van brieven over „Uit
het oog. uit het hart" rijst al
meer en meer. Vooral „de echte Hol
landse griet", die er naar neigde
„het" bij het voorlopig afscheid maar
direct „af" te maken en die enigs-
ziTis eens scheen met het Groninger
spreekwoord veur dizze een frizze
(voor deze een nieuwe) heeft de pen
nen losgemaakt Volgens referendum
heeft zij het verloren: zij is verre
overstemd door anderen, die van
deze nuchtere cn zakelijke levens-
practijk r\iets wilden weten en die
trouw bleven, blijven en zullen
blijven.
„Opzouten"? Niks. zeggen zij: „Wij
kunnen wachten." Negen Lcidse
meisjés" schrijven mij tegelijk zo,
namen en adressen er bij. ..Ik heb
vier ongetrouivde zoons zonder ver
kering, schrijft een ouder. Hoe staat
het er bij jullie bi)?° vroed ik. Wij
wachten tot de jongens uit het bui
tenland terugkomen en dan nemen
wij er één. die zolang zoveel heeft
moeten missen," zeiden zij. Adressen
er bij. Al deze meisjes sturen naar
de jongens in Duitsland de beste
groeten' en bij hun brieven wordt het
den lezer warm om het hart.
Voorts zijn er veel practische
levenslessen. De oorlog krijgt veelal
de schuld. Als de oorlog er niet was,
bleven veel van die meisjes, die zich
nu „niet opzouten" evenmin trouw",
schrijven velen. Het tijdelijk af
scheid is een toetssteen. Begrip en
vertrouwen zijn nodig," zegt een
ander. En de mannen? „Je moet niet
trouw blijven omdat een ander op je
wachtdat is streling van eigen ijdel-
hcid, je moet trouw blijven om jezelf.
Je moet strijden. Alleen wat door
strijd verkregen is, heeft waarde,"
zegt een ander..
Zo is de conclusie: hier hebben een
heleboel trouw gewacht, tienduizen
den verloofden en vrouwen. Die lie
pen niet op straat te flirten, daarom
vallen zij minder op dan de anderen.
En als de jongens terug komen
dan zijn cr nog duizenden goede
adressen van meisjes ik heb ze
die óók hebben geivacht. Genoeg voor
een gelukkig slot van menige levens
roman. TIJL
SPORTNIEUWS
Voetbalcompetitie is
voorlopig stilgelegd
DEN HAAG 5 Sept. Naar wij
van het bestuur van de Nederlandse
Voetbalbond vernemen, is de compe
titie voorlopig stilgelegd.
Ronde van Kampen
KAMPEN, 4 Sept De ronde van
Kampen, welke 'Zaterdas werd ge-
houden leverde een goede overwin
ning op van Theo Middelkamp, in
de tijd van 2 uur 27 min. 39 sec.
Tweede werd Gerrit Schulte. De
overige uitslagen luiden: 3. A. Steen
bakkers, 4. A. Voren,-5. J. Braspen-
ninx, 6. B. Francken (België). 7. C.
Pellcnaers, 8. B. Stellingerhout, 9. C.
Joossen.
KracHtsporfkampioenschappen
van Noord Nederland
AMSTERDAM. 3 Sept. De Am-
sterd. Athletenclub DOK heeft de or
ganisatie ter hand genomen van de
krach tsportkamploenwedstrljden van
N.-Ncderland.
In het extra vedergewicht werden
25 partijen ln 6 ronden, ln het veder
gewicht 27 partijen ln 7 ronden ver
werkt. De totaal-uitslag luidt:
Extra-vedergewlcht tot 57.5 kg. Kam
pioen: G. de Vink (Slmson, Den Haag)
2 strafp.; 2. G. de Waard (Olympla.
Utrecht) 3 strafp.; 3. J. P. Brekel-
mans (Slmson. Den Haag) 5 strafp.
Vedergewicht, tot 62.5 kg. Kampioen:
J. B. v. Veltum (De Halter. Utrecht)
3 strafp.; 2. J. Vink (Olympla.
Utrecht) 6 strafp.; 3. L. Renes (Olym
pla. Utrecht) '6 strafp.
De bonds-controleur de heer W. J.
Leloux reikte de prijzen uit van deze
eerste dag die dank zij het voortref
felijke werk der technische comm. van
de Ned. Krachtsportbond een vlot ver
loop had Volgende week Zondag om
13 uur volgen de afd. lichtgewicht 2e
klasse en de afd. extra veder en veder
gewicht le klasse.
Andersson won van Hagg
STOCKHOLM, 5 Sept. Arne
Andersson won in Malmö van Gun-
der Hagg de 3000 meter in 8 min.
20,8 sec. Hagg noteerde 8 min. 22 4.
L.F.C.-WEDSTRIJDEN. De oefen
wedstrijden van LFC op het terrein
aan de Haagweg tegen ploegen van
UVS waren weinig aantrekkelijk, het
geen veroorzaakt werd door grote on
volledigheid. Van een goede kracht
meting kon daardoor geèn sprake zijn.
De uitslagen waren: LFC 1UVS 2
1—2. LFC 2—UVS 3 1—5, LFC 3—
UVS 4 4—4.
ASC ontving Blauw-Zwart en in een
prettige en op goed peil staande wed
strijd eindigde deze ontmoeting in een
gelijk spel (3—3).
Overeenkomstig mijn decreet Inzake
de afkondiging van de uitzonderings
toestand (nr. 15/44) kondig ik voor
het bezette Nederlandse gehied de
uitzonderingstoestand af.
De bevolking moet orde en rust
bewaren. Een ieder moet ln zijn be
roep, zijn ambt of zijn bedrijf op de
gewone wijze zijn arbeid verrichten
en de op hem rustende taak ver
vullen.
Het vluchten, ook uit door strijd
bedreigde gebieden, ls verboden.
Alle bevelen van militaire instan
ties en ran civiele bureau's der be
zettende macht moeten zeer nauw
keurig worden opgevolgd.
Eigenmachtig handelen brengt eigen
leven ln gevaar.
Elk verzet tegen de bezettende
macht wordt overeenkomstig de aan
de troepen gegeven bevelen onmid
dellijk en op energieke wijze met ge
weld van wapenen gebroken.
Elke poging zich met den vijand
in te laten of de kracht var het
Groot-Duitse Rijk cn zijn bondge
noten te benadelen of de uitvoering
van een militaire opdracht te verhin
deren, ieder verzet, iedere verstoring
van de openbare orde, iedere benade
ling van het arbeidsproces cn ieder
optreden, dat de voorziening in ge
vaar brengt, wordt gestraft met de
dood of zware vrijheidsstraffen.
DEN HAAG, 4 September 1944.
De Rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandse gebied.
Art. 3 van het decreet van den
Rijkscommissaris betreffend de uit
zonderingstoestand <nr. 15/44) luidt:
„Iedere rechter, ambtenaar of ander
lid van het personeel van een gerecht,
een andere overheidsinstantie, een
openbare dienst of bedrijf, een open
bare instelling, inrichting of bureau,
alsmede van een niet-openbare instel
ling of inrichting-of van een niet-
openbaar bedrijf, waarin een belang
rijke taak wordt vervuld, dan wel
voor de oorlog belangrijke opdrachten
moeten worden uitgevoerd, iedere arts
en apotheker, iedere vroedvrouw en
iedere dierenarts moeten de werk
zaamheden, die hun beroep of hun
dienstbetrekking medebrengen, vol
gens de hiervoor geldende bepalingen,
in het bijzonder, volgens de bijzon-
Op grond van de op 4 September
1944 door den Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandse gebied in
overeenstemming met den Wehr-
machtbefehlshaber Nicderlande af
gekondigde uitzonderingstoestand,
wordt met onmiddcellijke inwerking
treding de tijd, waarin men zich
niet in de open lucht mag bevinden,
voor dè duur van de uitzonderings
toestand vastgesteld van 20 tot
4 uur.
Samenscholingen van allerlei aard
ln het bijzonder die welke een
demonstratief karakter dragen, waar
bij meer dan vijf personen bij elkaar
staan, worde.i door weermacht, ff
en politie beschoten.
Weermacht, ff en politie schieten
verder op leder, die in de verboden
tijd niet direct op de eerste aanroep
blijft staan.
Den Haag, 4 Sept, 1944.
De höhere (f- und Polizeiführer
Nordwest
(get.) RAUTER
ff-Obergruppenführer und
General der Pollzei.
dere beschikkingen van de «bezettende
macht, verder uitoefenen en, indien
deze door overmacht zijn onderbro
ken. dezelve terstond na opheffing
van de belemmeringen hei-vatten.
Hij. die hieraan niet voldoet, wordt
gestraft met de dood."
en op art. 6. hetwelk luidt:
..Alle Nederlandse overheidsinstan
ties. diensten, instellingen, bureau's,
inrichtingen cn bedrijven al dan
niet van openbaar karakter voeren
de aanwijzingen uit, die door militaire
instanties of door militaire comman
danten rechtstreeks aan hen worden
gegeven. Dit geldt ook voor artsen,
apothekers, vroedvrouwen en dieren
artsen."
Verder wordt er de aandacht op
gevestigd, dat in art. 2 de doodstraf
wordt bedreigd tegen iedere benade
ling van het arbeidsproces, waaronder
o.m. te verstaan is het willekeurig
wegblijvefa uit kantoor, werkplaats of
fabriek.
Het aantel inwoners van de ge
meente Naaldwijk, waartoe ook de
dorpen en buurten Honselersdljk,
Miardijk, Mariendljk. gedeelten van
Kwintsheul en Westerlee en nog
wat polders behoren, is ongeveer
15.000. Een stad is het dus niet!
Maar een mooi dorp is het wel. Er
is een alleraardigst dorpsplein in
Naaldwijk, met een mooie, decoratieve
pomp, enige oude gevels en het aar
dige raadhuis uit 1632, dat tien jaar
geleden geheel gerestaureerd werd en
thans een prachtig hoekje dorps-
schoon vormt. En er ls een zeldzaam
mooie kerk, gebouwd in de dertiende
eeuw, zuivere gothlek nog, met vooral
de toren zeer gaaf bewaard. De kerk
is later afgebrand, ln 1472, en daarna
weer opgebouwd, maareveneens tien
jaar geleden, weer gerestaureerd, zo
dat ook hier%de oude toestand is weer
gekeerd. En dan is er een alleraar-
digstrliof je, het Oude-Mannenhuis, dat
gesticht is door de heren van Naelt-
wijck, die eenmaal zeer machtige Hol
landse edelen waren en in 1627 nieuw
gebouwd is door Frederik Hendrik,
die, behalve prins van Oranje, ook
heer van Naaldwijk was. Het hofje,
dat ook al in 1933 gerestaürecrd is,
is thans gemeentemuseum.
Oud en nieuw
Maar laten we "niet het nieuwe ver
geten voor het oude! Er ls in Naald
wijk een zeer mooi, modem gebouw,
waar uitstekend werk verricht wordt
ln het belang van onze tuinbouw. Dat
is de Proeftuin Zuidhollands Glasdis
trict, waar een aantel biologen iedere
dag weer in touw zijn om de" oorzaken
van plantenziekten op te sporen, be
strijdingswijzen te vinden, betere pro
ductiemethoden te beproeven, kasver-
beteringen te proberen enz. Die proef
tuin, die ook al tot in het buitenland
vermaard is door de vele opmerkelijke
vindingen die er gedaan zijn, behoort
tot ae belangrijkste instellingen van
Naaldwijk.
Oude kerken z^n er meer ln het
Westland! Daar is die van Schiplui
den, het mooie dorp dat zo prach
tig langs de brede vaart gelegen is.
Een kerk uit de zeventiende eeuw,
later erg verknoeid maar toch door
zijn ligging in het schilderachtige
dorp nog steeds belangrijk.
Daar is de kerk van Loosduinen,
waar kerk en toren overblijfselen
zijn van een abdij, een klooster dus,
dat door graaf Floris IV van Holland
in 1231 werd gesticht. Het schip is
verknoeid, maar de toren is nog
prachtig, opgetrokken uit grote bak
stenen moppen, voorzien van zware
steunberen en met drie geledingen.
Aan deze kerk ls een merk
waardige legende verbonden.
Men zegt, dat eenmaal op Goede
Vrijdag gravin Margaretha van
Rennenberg verlost ls in Loos
duinen van 365 kinderen ineens,
en dat die allemaal tegelijk ge
doopt werden in één doopvont.
Nu is die geschiedenis al vijf
eeuwen geleden gebeurd en wat
zo lang geleden is, geloof Je zo
gauw( niet, maar hier ls toch een
goedé grond van waarheid in.
Immers, volgens het oude ver
haal werd Margaretha op Goede
Vrijdag verlost van „zoveel kin
deren als er dagen ln het jaar
zijn." Maar Goede Vrijdag is
twee dagen voor Pasen en ln de
middeleeuwen begon het nieuwe
jaar met Pasep, zodat de oplos
sing waarschijnlijk is d$t zij ver
lost werd van zoveel klndqren
als er op die dag nog dagen in
het Jaar waren, dus van twee.
Margaretha kreeg een tweeling.
En het volk maakte er 365 van.
Als Je nog e ens een heel mooi
dorpssilhouet wilt zien, moet Je in
de richting van De Lier trekken,
liefst uit Delft vandaan en dan niet
over de hoofdweg maar via achter-
afpaadjes die vaak door prachtige,
ongerepte stukken polderland voe
ren, zodat je veel meer moois ziet in
het Westland dan Je ooit voor moge-,
lijk zou hebben gehouden. Die toren
van De, Lier is een reus, een stenen
reus van formidabele afmetingen,
dik en zwaar en zeer sterk verzakt,
zodat Je, als je eronder staat, het
gevoel hebt dat het bouwwerk ieder
ogenblik op je neer kan storten.
Toren en kerk dateren uit de vijf
tiende eeuw, zijn in 1572 afgebrand
en in 1658 herbouwd.
We gaan weer verder en het vol
gende dorp ls Monster, met het een
maal zo schamele vissersdorp Ter-
heyden, dat in latere Jaren helemaal
herbouwd is. Monster heeft, ook ai
een zeer grote kerk uit pl.m. 1500 met
een ongewoon forse toren, een prach
tig baken als je fietst door het West
land en ^en beetje aan het verdwa
len bent.
Een cultuursteppe?
En nu we toch in Monster zijn;
even een paar woorden over natuur
schoon in het Westland Ze zéggen:
een cultuursteppe, een glasland. Maar
tussen Monster en Loosduinen zijn
aan de binnenduinrand nog een hele
rits landgoederen, die er al eeuwen
liggen en die altijd zeer de moeite
waard zijn geweest, zoals Ockenburgh,
dat al in de twaalfde eeuw een rid
dergoed was. Ockenrode. dat er later
van af gesplitst is. en de tegenwoor
dige waterleidingduinen van Mon
ster. Daar leeft het van de vogels,
daar had je oude bossen, had je, ja.
want de oorlog heeft ook hier zijn
stempel gedrukt, helaas
En tussen al die dorpen, en er om
heen. en overal, ln deze tuin van
Holland, steeds weer kwekerijen,
waar de tomaten gloeien ln de wa
renhuizen, waar vrouwen en meisjes
bezig zijn met het krenten van de
druiven, waar ieder hoekje grond
practisch ieder deel van het Jaar
wordt benut ln een voortdurende op
eenvolging van gewassen, een opeen
volging die alleen gehandhaafd kan
worden bij een voortdurende bemes
ting. die deze zavelgronden op het
vruchtbare peil houdt. Ende ma
nier waarop de gewassen elkaar af'
wisselen, is belangrijk, om te voor
komen datgene wat de tuinder boven
alles vreest: vermoeidheid van de
grond.
Een cultuursteppe. Zeker, het is al
les in gebruik. Maar toch. wie met
open oog door dit Westland trekt,
wie zijn genoegen beleeft aan de fel-
kleurlge lading der groentenschuiten
die door de vaarten naar de velling
varen, wie het molensilhouet bewon
dert ln de vele wateringen en de
achtera/weggetjes te vinden weet die
door deze tuin voeren, kan in het
Westlaqd veel schoons vinden.
GESLAAGD. Voor het volledig
accountantsdiploma van de Ned.
Broederschap van Accountants slaag
de te Den Haag de heer E. Kooreman,
"alhier.
Dc verduistering hegint heden om
20.15 en eindigt om 7 uur.
Maan onder 10.07, op 21,59 uur.
9 Sept L.K., 17 Sept. N.M.. 25 Sept.
E K.. 2 October V.M.
Het debuterend driemanschap van .,D
in Rotterdam zijn eerste voorstellin
V.Ln. r.: Guus O ster, Ank van
e Nieuwe Rotterdamse Cqmedie" gaf
g met Broedelet's „Comedlespelen".
der Moer en Cruys Voorbergh.
(Foto Schimmelpenningh)
Zoekt u bi) luchtalarm dek
king?
Voor Lichtingsactie hoofdinépeo-
tie luchtbescherming
