HET DAGBLAD
Hevige gevechten bij de
beneden-Marne
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Hoe een kamp groeide
Duister drama
Duits weermachtsbericbt
De Sowjets pogen vergeefs in
Hongarije binnen te dringen
Aanval op Brest is
begonnen
Aardappeltomaat
Onverwachte epiloog van
rhümpunex-drama
Tal van onregelmatigheden bij inval
aan het licht gebracht
Prijsbeheersing
greep in
Zwaartepunt:
midden-Seine
Duits initiatief
verwacht
Beste jongens!"
14 doden en 29
zwaargewonden
Vrijwilligers voor
de Kriegsmarine
Nog steeds strijd
binnen Parijs
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER, 28 Aug. Het opperbevel
van de weermacht deelt mede:
In het gebied ten westen van
Rouaan viel de vijand ook gisteren
onze troepen op de zuidelijke oever
van de Seine fel aan. De aanval bleef
eenter overal door het geconcentreer
de afweervuur steken. Een vijande-
50 vijandelijke vliegtuigen neerge
schoten.
Vijandelijke bommenwerpers vie
len overdag onder de bescherming
van wolken enkele plaatsen in West
en Noord-Duitsland aan. waaronder
Duisburg en Emden. Andere lucht
aanvallen waren gericht op Opper-
Silezisch gebied.
In de nacht wierpen enkele vijan
delijke vliegtuigen bommen neer op
Mannheim en LAdwigshafen. 24
vijandelijke vliegtuigen werden bij
deze aanvallen neergeschoten.
In aanvulling op het weermachts-
berieht wordt nog gemeld:
In de sedert eind Juli voortdurende
gevechten aan San en Weichsel heeft
zich de reeds herhaaldelijk beproefd
gebleken Oostpruisische 24ste pantser
divisie. onder bevel- van luitenant-
generaal Reichsfrelherr von Edelshcim
viv. Oim.v.1 i „u. OLtntil. Xjauuv." fitlltiartl L\'. ICl1 SI 1 U lil f I I VUI1 tUClbilC II1J
lijk bruggenhoofd ten oosten van El-1 opnieuw m aanval en afweer schitte-
beuf werd in een tegenaanval ver
kleind. Hernieuwde vijandelijke aan
vallen mislukten daar. waarbij 20
tanks en 6 gepantserde verkennings-
wagens waren stukgeschoten.
Ten noorden .van Mantes probeerde
de vijand zijn bruggenhoofd uit te
breiden, doch hij kon ondanks het in
de strijd werpen van sterks infan
terie- en tankstrijdkrachten slechts
geringe terreinwinst behalen.
In Parijs bieden talrijke Duitse
steunpunten nog steeds hardnekkig
verzet. Door tanks gesteunde aanval
len van den vijand van de stad uit
in noordoostelijke richting, werden
door tegenaanvallen tot staan ge
bracht,
In het gebied ten zuidoosten van
Parijs drong de vijand onze troepen
in hevige gevechten naar de be-
neden-Marne terug.
Een oproep van de Amerikanen
gericht aan den commandant van
de vesting- Brest, werd van de
hand gewezen. De vijand ging daar
op gisteren met sterke infanterie- en
tankstrijdkrachten tot de grote aan
val over. De gevechten namen in de
loop van do dag steeds meer aan
hevigheid toe. De bezetting van
Brest sloeg echter, door leger-, ma
rine- cn luchtafweerbatterijen doel
treffend gesteund, alle aanvallen af.
De vijand leed zware, bloedige ver
liezen en verloor 7 tanks. Enkele
plaatselijke penetratieplekken in
het voorterrein van de vesting wer
den afgegrended.
Onze. bewegingen in het Rhöne-dal
verlopen volgens plan. Verscheidene
pogingen van den vijand om van het
oosten uil op de dalweg te komen
mislukten.
Gewapende veerboten en motortor
pedoboten brachten in het zeegebied
ten westen van Fécamp in een hard
gevecht met een krachtig bescherm
de formatie kruisers een vijandelijke
torpedojager en een motortorpedo
boot tot zinken. Twee eigen vaartui
gen gingen verloren, andere werden
beschadigd
Voor de Züidfranse kust werd een
vijandelijke kruiser door Italiaanse
strijdmiddelen na torpedotreffers
zwaar beschadigd
In het Franse gebied werden 174
tÉfrórisieu in de -strijd "vernietigd.
Zwaar vergeldingsvuur van de V 1
ligt op Londen.
In Italic ondernam de vijand in de
Arno-sectoj- verscheidene vergeefse
verkenningsaanvallen. Aan de Adria-
tische kust bleven vrij krachtige aan
vallen van den vijand zonder resul
taat.
In Roemenië voeren onze troepen
aan weerszijden van de beneden-
Proeth nog steeds zware doorbraak-
gcvechten. Bij het voortzetten van de
aanval in zuidelijke en westelijke
richting is de vijand over de Sereth
heengetrokken en heeft hij ondanks
het verbitterde verzet van onze troe
pen Focsani veroverd. Lij verloor
daar talrijKe tanks.
Tegen de poging van den vijand
om via de oostelijke Karpathen Hon
garije binnen te dringen, maken te
genaanvallen van Hongaarse en
Duitse troepen goede vorderingen.
Bij en ten noordwesten van Piatra
Neamt. mislukten Sowjetaanvallen.
In het. Weichsel-bruggenhoofd ten
westen van Baranow zijn harde aan-
vals- en afwecrgevechten gaande.
Tussen Weichsel en Narew zetten de
bolsjewisten hun grote aanval voort
en breiden deze in noordelijke rich
ting tot op de Bobr-sector uil Zij
werden jn harde gevechten afgesla
gen. Verscheidene penetraties wer
den afgegrendeld.
Ten noordwesten van Mitau, ten
noordwesten van Modohn en ten
noordoosten van Walk stortten hevi
ge vijandelijke aanvallen door het
taaie verzet van onze troepen ineen.
In het gebied ten noorden van Dor-
pat doorgedrongen vijandelijke strijd
krachten werden in een tegenaanval
opgevangen.
In luchtgevechten en door de
luchtdoelartilerie van de luchtmacht
weiden boven het Oostelijke froni
Grote concentraties
voor Brest
BERLIJN. 29 Aug. De belang
rijkste gebeurtenis van de strijd in
Brctagne is het begin van de grote
Amerikaanse aanval op dc vesting
Brest. De Amerikaanse .opperbevel
hebber. generaal Patton, had daartoe
vier'divisies met zware'artillerie on
zeer veel luchtstrijdkrachten op een
zeer smal gebied verenigd.
Na een zeer krachtig trommelvuur
van verscheidene urén en voort
durende luchtaanvallen gingen de
Amerikanen in talrijke golven tot de
aanval over aan het noordelijke front
en aan het ten oosten van Brest lig
gende front op het schier-eiland
Armorique.
De Duitse verdedigingsstrijdkrach
ten sloegen tijdens de zeer zware ge
vechten alle Amerikaanse aanvallen
af De verliezen der Amerikanen
waren vooral Zondag in de namid-
'dag en in de avonduren zeer groot,
Ook hun materiaalverliezen schijnen
nog al groot te zijn. Zeker is. dat
Zondag 19 tanks werden vernietigd
en één buitgemaakt.
In het overige vestinggebied in
Bretagne was het betrekkelijk rustig,
daar de Amerikanen in verband met
de concentratie van al hun aanvals
wapens op Brest niet in staat waren
tot andere operaties van grotere om
vang.
Wreef u, hoe u zelf een vuur-
zweep kunt maken en wat een
nuttig hulpmiddel dut bij brand
bestrijding is? (Voorlichtings
actie hoofdinspectie luchtbescher
ming.)
rend gehouden
Bulgarije streeft naar her
stel van lijn neutraliteit
Speciale cotrespondentie.)
BERLIJN. 29 Aug. In de Wü-
helmstrasse wordt nog geen com
mentaar geleverd op de ontwikkeling
in Bulgarije. Ook de Duitse bladen
leggen in hun berichten een zeer
grote terughoudendheid aan de dag.
De Duitse regering is op de hoogte
van het Bulgaarse streven om weer
in het bezit te komen van de neutra-
liteitsstatus.
De diplomatieke gezant Beckrle is
na een bezoek bij den Duitsen minis
ter van Buitenlandse Zakert naar So
fia teruggekeerd om de onderhande
lingen voort te zetten. Deze onder
handelingen staan op de formele ba
sis der toetreding van Bulgarije tot
het Driemogendhedenpakt. Te Berlijn
wordt de ontwikkeling in Bulgarije
zakelijk en zonder illusies gadegesla
gen en wordt met alle eventualiteiten
rekening gehouden.
Griekse eisen
Naar verder verluidt heeft de Griek
se uitgeweken regering een verklaring
gepubliceerd over eisen aan Bulgarije.
Deze eJsen zijn; strategische wijziging
der noordelijke grens van Grieken
land ten gunste van Griekenland. '2.
Bestraffing van de Bulgaarse heersen
de personen, militaire leiders en al
degenen, die verantwoordelijk zijn
voor de tegen de Griekse bevolking
genomen maatregelen. 3. Betaling van
schadevergoeding 4 Opvoeding van
het Bulgaarse volk volgens de Griekse
richtlijnen, zoals die door de ge
allieerden voor de Duitsers worden
gewenst. 5. Bezetting van Bulgarije
door troepen der geallieerden.
In de Voorindlsche provincie
Gocjarat. in het noordwesten van het
land. zijn geweldige overstromingen
voorgekomen. De landbouw lildt grote
schade.
Een kweker op Jutland ver
blijdt dc wereld met de me
dedeling, dat hij er in is ge
slaagd, een kruising te kweken
tussen een tomaat en een aard
appel. Aan deze plant die door
kruising is ontstaan en op beide
„ouders" lijktkomen vruchten,
die een iets andere kleur hebben
dan een aardappel en zo smake
lijk zijn. dat iedereen, die er van
heeft geproefd, geestdriftig is.
Dat deze vruchten naar meer
smaken, betekent overigens nog
niet. dat ze binnenkort op de
markt komen want eenproef
station in Tylstrupp heeft uit
gemaakt. dat deze aardappel-
tomaat nog niet gekweekt kan
worden, omdat ze nog lijdt aan
„mozaïekziekte". Daarmee wor
den allerlei vraagstukken ons nog
even bespaard, want hoe zou zo'n
vrucht moeten heten, aardappel-
tomaattomaat-aardappel torna-
dappel, aartomappcl... en op
welke bon zou zc moeten wor
den gekocht de groenten- of
de aardappelbon?
Ie JAARGANG —No. 202
LD
DINSDAG 29 AUGUSTUS 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaus voor redactie an administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21- ct. per weel of f 2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 ct.
GRONINGEN. 28 Aug. Kort ge
leden heeft de Prijsbeheersing te
Groningen een inval gedaan bij dc
commanditaire vennootschap „Hol-
landia", een fabriek van essences cn
extracten te Stadskanaal. De ven
noot H. Wilbrink, de boekhouder
Bruining en enige andere personen
werden gearresteerd, dc zaak werd
gesloten en op dc gehele inventaris,
voorraad en boekhouding werd be
slag gelegd.
Vermoedens van overtreding der
prljsvoorseliriften waren aanleiding
om deze maatregelen te nemen.
Zo heeft de zo veel gerucht maken
de Rhumpunex-zaak een onverwach
te epiloog gekregen, want al is de
„Hpllandia" een vennootschap op
zichzelf, geldschieter bij deze onder
neming is G. A. Wilbrink, destijds
directeur van de „Noordster".
Terwijl op 25 Maart 1943 de be
kende strafzaak wegens omkoping
van een gewezen accountant van de
prijsbeheersing te Groningen voor de
rechtbank werd behandeld, werd op
1 April 1943 de ..Hollandia" als
onderneming ingeschreven bij de
Kamer van Koophandel.
Hoewel nog niet alle feiten vast
staan, bestaat er geen twijfel meer
over, dat er tal van machinaties zijn
verricht, die het daglicht niet ver
dragen. Zo zou G. A. Wilbrink, de
geldschieter, zich actief met het be
heer van de zaken hebben bemoeid,
waardoor hij niet slechts in conflict
komt met het Wetboek van Kopp-
hande! dat immers elke bemoeiing
door een commanditairen vennoot
verbiedt, doch tevens zou hij de
strafbeschikking hebben overtreden,
die hem verbiedt gedurende vijf ja
ren op te treden als fabrikant of
handelaarin spijzen en dranken,
voor menselijke consumptie be
stemd. Het gevolg van écn cn ander
was. dat enkele dagen later ook G.
A. Wilbrink werd gearresteerd.
Voorts staat he wel vast. dat óók
in deze onderneming op- grote schaal
zwart gekocht is en dat er in de
boeken werd geknoeid.
Bovendien is een bedrag van
150.000 aan de onderneming ont
trokken. Dit bedrag" werd gedepo
neerd bij den gewezen directeur-
eigenaar van dc N.V. v.h. F. J.
Tempel.
Het schijnt, dus wel zo te zijn. dat
de trans-Europese agentuur en com
missiehandel. een zaak opgericht door
G A. Wilbrink, na het vonnis van den
Inspecteur voor de prijsbeheersing.
niet voldoende opleverde. De handel
ln heidehezems ..hoofdzaak van.
deze onderneming" mag een behoor
lijk bestaan opleveren, de fuifjes van
enige duizenden guldens, die rustig
voortgezet werden, konden er niet van
betaald worden.
Inmiddels ls gebleken, dat de trans-
Europese agentuur- en commissiehan
del nog steeds niet Ingeschreven ls bij
de Kamer van Koophandel, hoewel
deze Wilbrink-creatie er reeds ln slaag
de. zich de eigendomsrechten te ver
zekeren van „De Zwaluw", eveneens
een fabriek van essences en dergelijken
(„Rhumgro. een nieuw product van
een oude zaak").
Voor wie niet voldoende op de hoog
te ls. zij nog medegedeeld, ".at ..Dc
Zwaluw" geleld werd door J. G. Wil
brink. een broer van G. A. Wilbrink,
dat de directie van ..Hollandia" waar
genomen werd door H. J, Wilbrink,
een anderen broer van hem.
Brasserïjen
Het gehele conflict van onderne
mingen Noordster. De Zwaluw,
N.V. v.h. F. J. Tempel, de trans-
Europese agentuur- en commissie
handel en misschien nog enkele
andere dragen de kiem van ver-
Het kamp ligt in Brabant en in
de loop van de tijd heeft, het
zelf ook iets ..Brabants" gekregen,
al kwamen de bewoners meestal uit
andere gedeelten van ons land.
Maar het kamp heeft iets in zijn
w.ezên. dat herinnert aan de vanzelf
sprekende gastvrijheid der Braban
ders, aan hun luim en goedmoedig
heid.
Wie de „geboorte" van het kamp
heeft meegemaakt, weet, dat het
sterk veranderd is, dat het een groei
heeft doorgemaakt, die zijn gestalte
andere aspecten gaf en rijper maak
te. Maar het wezen, het karakter
bleef hetzelfde, de sfeer van toen is
ook nu aanwezig.
Het was op een avond in Mei 1941,
dat een gezelschap in zeer uiteen
lopende kledii ergens op het ter
rein stond bij een kleine, verveloze
bouwkeet. Het groepje bestond uit
toekomstige ka
derleden. De een
Tien daaen droeg no* de uni-
i ien aageri formrok van het
Arbeidsdienst leger met een col
bertje erboven, de
ander vertoonde
reeds „groene aspecten" en had het
ontbrekende eveneens aangevuld met
burgerkleding. Men sprak over de eer
ste maatregelen, die in dit onher
bergzame oord. dat .kamp" werd
genoemd, moesten worden getroffen.
Het woord rimboe, dat hier en daar
werd gebezigd, was waarlijk pas
send.
Het terrein vertoonde een golving
als de zee bij stormweer het lag vol
met, planken, houtkrullen, ijzer en
andere voorwerpen. De barakken
waren kaal en verveloos en stonden
daar als verdwaald. Electrisch licht
en waterleiding schitterden door af
wezigheid er ér leek' nergens een
aanknopingspunt, waarbij men zou
kunnen beginnen, in deze warboel,
waar de natuur oppermachtig heer
ste. enige orde te scheppen. Het is
misschien waar dat de Nederlander
in het algemeen liever improviseert
dan straf organiseert, maar het is
evenzeer een feit, dat hij als ergens
alle orde en regelmaat ontbreken,
met vaste hand een organisatie weet
op te bouwen, die wat mans is. Zo
ging het ook hier en met vereende
krachten werd het kamp in een toe
stand gebracht, waarin het de eerste
lichting arbeidsmannen met goed
fatsoen kon ontvangen. En ruim een
half jaar later, toen d» tweede lich
ting haar intrede deed kwam er
reeds tekening in het geheel, zowel
naar het uiterlijk als wat de dienst
betrof.
Men kon zien dat hier iets ge
beurd was en natuurlijk hadden ook
de arbeidsmannen, die in Valkens-
waard hun diensttijd doorbrachten,
hier veel toe begedragen. Zij ver
zorgden b.v. de „aanplant", die
thans, vele en vele maanden- later,
het kamp ook wat zijn flora aan
gaat. een groen aanzien geeft. Nog
iets anders deden deze eerste lichtin
gen. dat later heel belangrijk bleek
en dat een bepaalde traditie in het
leven riep.
In de onmiddellijke omgeving van
het kamo. bijna erin, lag één van die
bekende Brabantse vennen. Het stak
echter tegenover zijn soortgenoten
af. doordat het meer weg had van
een klein moeras, dat vooral des zo
mers een waar lustoord voor insecten
vormde. Vooral om hygiënische rede
nen besloot men aan het leven van
het ven in deze gedaante een einde
te maken. Er begon een groot en
langdurig werk. Het ven werd uit
gediept en uitgegraven, vele kubieke
meters zand en modder werden aan
de oevers tot wallen verwerkt, de
bodem werd verbeterd en toen deze
arbeid voltooid was. zag men eerst
goed, wat het plan van den ontwer
per tot bedoeling had, Er was zo
waar iets ontstaan, dat zeer veel op
een openluchttheater leek. Beter cn
stelliger gezegd: het was een open
luchttheater. Een' vijvertje scheidde
het toneel van het amphitheater en
het geheel maakte een zeer rustieke
indruk, vooral omdat het zo goed bij
zijn natuurlijke omgeving paste. Het
kamp was na hard en langdurig
werk een echt openluchttheater rijk
en het sprak vanzelf, dat men er als
zodanig gebruik van wilde maken.
Een belangrijk moment in de ge
schiedenis van het kamp was de in
wijding van het theater, hetgeen ge
schiedde met de opvoering van een
oogstfeest. Dat. was zomer 1942 en
nu. ruim twee jaar later, zal op
nieuw een dergelijk openluchtspel
ten tonele worden gebracht.
wording, zoals die in publicaties in
ons blad tert volle werd belicht. Er
werd gebrast, en gefuifd, er werd
zwart gehandeld, er werden hoge
salarissen betaald en er werden boe
kingen gedaan, die in niets gelijken
op "de werkelijkheid. In Nieuw-Bui-
nen en Zuidlaren zijn b.v. feesten
georganiseerd, waarbij zeker meer
verbrast werd dan het jaarinkomen
van tien behoorlijke en gocd-ge-
schoolde arbeiders.
En wat de salarissen betreft: de
20-jarige J. S.. twee jaar geleden nog
jongste bediende bij de „Noordster",
thans directeur van de trans-Euro-
pese agentuur- en commissiehandel,
kreeg per week100.salaris!
En ook hier is er een merkwaar
dige overeenkomst met de verhou
dingen bij de „Noordster" de ge
wezen inspecteur .an de Prijsbeheer
sing. mr. M. H. Ti gelaar, toucheerde
1000.— per maand.
Het wordt tijd. dat een einde wordt
gemaakt aan het parasitaire gedoe
van een stelletje mensen, die geen
enkele nuttige sociale functie verrich
ten. Het moge waar zijn. dat er voor
verschillende arbeidêrs destijds een
behoorlijke boterham te verdienen
was. Die tijd is thans voorbij en niets
staat een radicaal optreden meer in
de weg.
BERLIJN. 29 Aug. Nu de Duitse
distanciëringsbewegingen aan de be
nedenloop van de Seine zo goed als
voltooid zijn nog slechts zeer
zwakke Duitse strijdkrachten bevin
den zich tegenover Rouaan op de
westelijke rivieroever zijn Maan
dag ln het gebied tussen de kust en
Parijs geen veranderingen in de al
gemene situatie opgetreden. De Duit
sers hebben zich vastgezet op de
Seine-linie. waarop tot dusverre nog
geen grote aanvallen gedaan zijn,
Het zwaartepunt van de strijd ligt
vrijwel uitsluitend langs de midden-
loop van de Seine, ongeveer tussen
Parijs en Troyes. Uit de bruggen
hoofden die de.geallieerden daar heb
ben. en tevens uit het gebied van
Parijs, waar de Duitsers zich nog in
talrijke steunpunten handhaven, on
dernemen de Amerikanen krachtige
aanvallen in noordelijke en oostelijke
richting. De strijd heeft zich zo
doende verplaatst naar het gebied
lussen Seine en Manie. Het gebied
ten zuiden van de Marne dat sedert
September 1914 met bloedige letters
in de Krijgsgeschiedenis staat, be
schreven. is nog geen gevechtstoneel
geworden.
Ten zuidoosten van -Parijs onder
scheidt men op het ogenblik vier
Amerikaanse aanvalsrichtingen en
wel uit Melun, Fontaineblea i. Romil-
lv en Troyes. Te Berlijn wordt ver
klaard. .lat deze Amerikaanse opmars
pogingen op een heftig Duits verzet
stuiten en dat de strijd een wissel
vallig karakter heeft. De terreinwin
sten der Amerikanen hebben tot dus
verre nog tot geen operatieve beslis
singen geleid.
Wederom wordt in de Wilhelm-
strasse verklaard, dat van Duitse zijde
op het ogenblik maatregelen getrof
fen worden, die spoedig blijk zullen
gaan geven van grote initiatieven van
het Duitse opperbevel.
Chef der éénmans-
torpedo's onder
scheiden
BERLIJN. 29 Aug Kapitein
ter Zee Friedrich Böhme. de leider
van de strijdmiddelen der Duitse
marine, die in de Seinebaai sedert
het begin van de invasie opzienbaren
de successen hebben behaald, is door
den Führer onderscheiden met het
ridderkruis van het IJzeren Kruis.
De strijdmiddelen in het gebied
voor de mond van de Seine hebben
tot nu toe in totaal vier kruisers,
negen torpedojagers, twee corvetten
en ongeveer 35 koopvaardij- en trans-
portscheoen der geallieerden van te
zamen 225.000 brt. tot zinken g<v
bracht of zo zwaar beschadigd. dat(
zij voor de geallieerde" invasievloot
verloren zijn.
Thans hebben de strijdmiddelen
ook successen behaald voor het in-
vasiegebied aan de Zuidfranse kust.
Zij hebben bij de strijd tegen de
krachtige beveiliging van de,invasie-
vloot een bewakingsvaartuig, een ar-
tilleriemotórboot en een klein vaar
tuig. waarvan het type niet kon wor
den herkend, tot zinken gebracht.
Onderscheiding voor de
arbeiders uit het Oosten
Speciale correspondentie.)
BERLIJN. 29 Aug. In Juli is de
verordening van kracht geworden van
den Rijksleider ff Rijksminister van
Binnenlandse Zaken, Heinrich Himm-
ler. betreffende de nationale onder-
scheidingslckenon, welke aan de ar
beiders en arbeidsters uit het Oosten
worden «verleend uit erkentelijkheid
voor hun voorbeeldige houding en
prestaties. Het is een "ovale krans van
zonnebloemen, die bij de Oekrajiners
een drietand, bij de Wit-Roethenen
een tandrad en bij de eigenlijke Rus
sen het Andreaskruis omsluit. Het is
in de kleuren dei/ onderscheidene na
tionaliteiten uitgevoerd; blauw-geel
voor de Oekrajiners. wit-rood voor de
Wit-Roethenen en wit-blauw voor de
Russen. De dragers van dit insigne
mogen openbare uitvoeringen cn ge
legenheden bezoeken en van dc locale
middelen van vervoer gebruik maken.
Uit het oog,
uit het hart II
Een kantoor heeft als één man,
dat wil zeggen: als één vrouw ge
antwoord op de klacht van de twee
rasechte Nederlandse jongens, die
zich beklagen over de trouweloosheid
van de meisjes terwijl zij (de jon
gensin Duitsland werken.
Openhartig en eerlijk erkennen zij
aan de „beste jongens" „dat inder
daad heel vect Hollandse meisjes zeg
gen: „Nu we nog jong zijnkunnen
wc ons toch uiet opzouten". En het is
daarbij nog begrijpelijk ook" zeggen
zij. maar zij menen, aatr„als een
meisje werkelijk veel van e.cn jongen
houdt, zij hem absoluut trouw blijft
cn hem door haar brieven zoveel
mogelijk door deze zware tijd moet
heen helpen „Dc jongens kunnen j
het toch niet helpen, dat zij zo ver
van huis zijn.
Zo schrijven Hilda c\ Itie, Jo en
Willy, Ans en
Corry. En zij me
nen het. Zij zwe
ren bij dc ..abso
lute trouw"f
Maar zij gaan te
gelijk van het
defensie) in het offensief over cn
zeggen,£én van ons is veertien
maanden in Duitsland geweest en
heeft haar eigen Nederlandse land
genoten van dichtbij kunnen bewon
deren. hoe zij zich lieten beïnvloeden
door Duitse meisjes en vrouwen, aan
getrokken door koffie cn Kuchen
cn een gezellig thuis en hoe zij dan.
vaak oók onbewust en ongewild, er
toe kwamen, verloofde of vrouw in
Nederland te vergeten en te bedrie
gen."
En wie heeft de-schuld van dit hele
geval?, vragen de zes meisjes. Niet
de vrouwen of meisjes in Nederland,
ook niet de Nederlandse man in
Duitsland, maar deze verschrik
kelijke oorlog, die de mensen geeste
lijk cn moreel keldert, schrijven dc
meisjes en zij hopen, dat, als de oor
log voorbij is cn als de gezinnen
weer bij elkaar zijn. al het boze weer
gauw genoeg vergeten zal zijn. .Ja,
schrijven zij, want ook wij meisjes,
al zijn wij dan nog zo „ontrouw",
verlangen naar de terugkomst van
onze mannen."
Kunnen de rasechte Nederlandse
jongens, die uit Duitsland schreven,
hier genoegen mee nemen?
Namens Hilda, Itie. Jo. Willy,
Corry en Ans, wier adres mij is toe
vertrouwd, zodat ik zes trouwe
adressen ter beschikking heb. TIJL.
DEN HAAG. 29 Aug. In de loop
van Maandag vielen in verschillende
delen van ons land Anglo-Ameri-
kaanse vliegers opnieuw personen
treinen. auto's en voetgangers met
boord wapens aan. Tengevolge daar
van waren er onder de Nederlandse
JJï-u U1UUWC SCUUUW
burgerbevcrHcmg - wedei^-44 dt>dci*--^9yMftT+nc-iVundhTrrea^el}^ -NettWia;
zwaar- Cn meer dan 60 lichtgewon
den.
Zeepvervangende
wasmiddelen op
de bon
DEN HAAG. 28 Aug. Voortaan
zal men zeepvervangende wasmidde
len uitsluitend onder afgifte van een
daarvoor aangewezen bon kunnen
verkrijgen. In verband hiermede is
het kopen, in ontvangst nemen, ver
kopen en afleveren van zeepvervan
gende wasmiddelen met ingang van
heden verboden. Om voor dit artikel
in aanmerking te komen, moet men
boi> „algemeen 211" voor of op Zater
dag 2 September a.s. bij zijn leve
rancier inleveren.
Omtrent het tijdstip waarop men
de zeepvervangende wasmiddelen zal
kunnen verkrijgen, zullen nog mede
delingen worden gedaan.
Hedenavond Max Blokzijl
DEN HAAG. 29 Aug. Hel Maan
dagavond niet gehouden politieke
wcekpraatje van Max Blokzijl, getiteld
„Het sein", zal hedenavond om kwart
voor zeven over Hilversum I worden
uitgezonden.
Eenlid van het geallieerd
UNRRA-comité heeft verklaard, dat ln
de door de geallieerden bezette gebie
den 50 procent der bevolking van de
winter geen eten zal hebben en dat
75 procent zonder brandstof zal zitten.
Van de zijde der Zweedse sociaal
democraten ls verklaard, dat er bli de
komende verkiezingen geen samen
werking met.de communisten zal be
staan.
Wanneer de tragedie der vol
ken niet oneindig groter was.
zou men in deze dagen de tragedie
der koningen kunnen schrijven.
Koning Michael van Roemenië
heeft de stof voor een nieuw be
drijf in dit drama der koninklijke
zelfvernietiging geleverd. En aan
gezien er nog maar weinig konin
gen overbleven, kunnen er niet
héél veel bedrijven meer volgen..,.
Wie zal psychologisch en feite
lijk tot in de laatste details het
weefsel van kortzichtigheid en
haat. zelfoverschatting en angst,
misleiding en ijdele speculatie
volgen, dat achtereenvolgens ko
ning Peter van Zuidslavié, koning
Victor-Emanuel van Italië en
koning Michael van Roemenië tot
het omwerpen van de eigen troon
bracht?
De jonge Peter en zijn hofkliek
meenden in Maart 1941 veilig te
zijn. door de Brits-Amerikaanse
garantie en pleegden verraad aan
een met Duitsland gesloten ver
drag. Omdat hij niet geloofde in
een Duitse overwinning of daarin
niet geloven wilde. Men kent het
verloop der dingen: niet Peter's
eneraals en de voor Peter wer
kende vrijscharen. maar Tito nam
het illegale heft in handen, Tito
was de erkende exponent van
Moscou. Tito „brak" met. den
koning. Tlto overlegde sindsdien
in Rome met denzelfden Chur
chill, die Peter tot zijn verraad
bewoog. Van Peter echter wordt
nauwelijks nog iets vernomen.
Wanneer het de Duitse legers niet
zijn, houdt geen kracht de intocht
van het bolsjewisme in het voor
malige Zuidslavië tegen.
De oude Victor-Emanuel... Men
kan hetzelfde verhaal simpelweg
van andere namen voorzien. Vic
tor-Emanuel wilde zijn konings
huis bevrijden van een „fascis
tisch dwangbuis" en ontketende
met een Brits-Amerikaanse over
eenkomst in zijn zak in Italië de
chaos. De koning en Badoglio zijn
al voorgoed van het politieke to
neel verdwenen. D?t feit schetst
de juistheid vaii hun inzichten.
Machteloze, steeds verder naar
Moscou afzwenkende tussenrege-
rinkjes bereiden de definitieve
bolsjewisering voor. En tot beter
begrip van wat komen gaat. is op
Italiaanse scholen het Russisch
reeds als verplicht leervak inge
voerd.
En Michael? Men behoeft zijn
willoze aanvaarding van Moscou's
wapenstilstandsvoorwaarden niet
eens te zien als bepaling van de
plaats, w&ar over Roemenië's lot
wordt beslist. Men behoeft in het
nü reeds opklinkende Brits-Ame
rikaanse excuus, dat Michael op
het laatst tóch nog overijld en
zonder overleg met de geallieer
den handelde, niet aan te voeren
om te weten, dat ook deze aan
moediging van Washington en
Londen weer een land. een volk
èn een troon overleverde aan het
bolsjewisme. Uit gewetenloosheid
of uit onmacht, dat is voor het
eindresultaat tenslotte niet zo
heel belangrijk. Directer en dui
delijker dan in Servië en Italië,
in Polen en Algiers, golft in Roe
menië het bolsjewisme binnen
door een verraad, dat een konings
troon moet veiligstellen en die
troon juist een einde bereidt.
Over kortzichtige koningen cn
vermolmde tronen behoeft nie
mand te rouwen. Maar de volken
zullen uit zelfbehoud moeten zien.
waar de chaos heenleidt, waarin
zij worden gestort. Wat in een al
te oppervlakkige gemoedsbewe
ging hier en daar een ..volksactie"
schijnt, is in wezen telkens op
nieuw de inleiding tot de chaos,
die Washington en Londen ont
ketenen, die Moscou echter ge
bruikt.
Twee leerzame voorbeelden heb
ben de laatste dagen nog opge
leverd. Het eerste heet Warschau,
het tweede Parijs In Warschau
leidde een opstand tot een hel van
bloed en vuur. waarin heel de be
volking van deze enorme stad zin
loos onder gaat. En achteraf ver
wijten stemmen in Londen én
stemmen in Moscou elkaar, dat
niet zij, maar de anderen het
„ontijdige signaal" gaven. Over
Parijs moge een triomf gehuil
opgaan, mogen romantische le
genden van zelf-bevrijding gewe
ven worden. één feit staat
onloochenbaar vast: wanneer
géén al te wankele elementen zich
hadden laten meeslepen, zou
Parijs géén strijdgebied geworden
zijn. zou een zee van honger en
ellende, van verwoesting en dood.
ook aan deze millioenenstad voor
bijgegaan zijn. Nu blijkt reeds
vóór het laatste schot verklonken
is. dat waar de ordenende hand
van den Duitsen bezetter ver
dween. bolsjewistische maquis en
„democratische" maquis zo nodig
met het geweer in de hand onder
ling om de macht strijden. Met
welk uiteindelijk gevolg is ook in
Frankrijk niet onduidelijk, sinds
De Gaulle reeds in Algiers zich
het paspoort van Moscou verze
kerde en Giraud ondanks zijn ge
loofsbrieven uit Washington van
het politieke toneel verdween
Het (duistere drama van Roe
menië. zinloze herhaling van even
duistere drama's in Zuidslavië en
Italië, is een stormsein voor de
volken, die bij alle beproeving en
nood tot op dit ogenblik nog altijd
gelukkiger waren en die het goed
deels zelf hebben méé te beslissen
of zij zich in even wrange avon
turen laten storten.
Nieuw gebouw te
Utrecht geopend
UTRECHT. 21 Allg. In Utlecht
staat het nieuwe gebouw van de
Marhie-AanèhTrreweltè' Netlèrla ntlda t
Zaterdag voor liet eerst zijn poorten
opende. De talrijke aanmeldingen voor
dienstneming bij de Duitse marine
maakten bet noodzakelijk de organi
satie uit te breiden. Een ruime be
huizing heeft men thans te Utrecht
aan de Lange Vlestraat gevonden en
ter gelegenheid van de opening orga
niseerde men er een tentoonstelling,
die natuurlijk betrekking heeft op de
zeevaart.
Het eerste wat opvalt als wij deze
tentoonstelling langs gaan. ls. dat hier
een bepaalde sfeer hangt. Niet alleen
de beeltenissen van Coen. Olivier van
Noort en Tasman roepen deze sfeer
op. maar ook de vele modellen van
schepen uit vroeger tijden werken
hiertoe mee. Onze vestigingen in In-
dië en Nieuw-Amsterdam ziln er ln
kaart gebracht en het ls geen won
der. dat dit alles grote belangstelling
trekt," vooral van de zijde der Jeugd.
De Nederlanders, die aan de staf
van kapitein-luitenant Bangemann.
den leider van de Annahmestelle. zijn
toegevoegd, zijn zonder uitzondering
mensen, die lets van de zeevaart
weten en die ook kunnen beoordelen,
of iemand werkelijk een drang naar de
zee bezit. Het ls een oud-stuurman der
koopvaardij, die ors rondleidt. Niet
zonder helmwee vertelt hij ons van
zijn reizen over de wereldzeeën en er
klinkt trots ln zijn stein. als hij aan*
de hand van de verschillende kaarten
nagaat, waar ter wereld zich Neder
landse zeelui hebben bevonden en
welke daden zij ln het verleden heb
ben verricht. Maar hij ls van mening,
dat ook nu de zee nog niet voor ons ls
afgesloten, dat v/lj ook nu nog gelegen
heid hebben buitengaats te trekken,
al ls het dan onder andere omstandig
heden. Er zijn Jonge Nederlanders ge
noeg, die de roepstem van de zilte
baren verstaan en zich voor de dienst
bij de Krlegsmarine melden
De opleiding vangt aan te Sennheim,
waar de mannen een infanterlescho-
llng krijgen. Daarna worden zij bij
gebleken geschiktheid met hun toe
komstig beroep vertrouwd gemaakt.
Men legt hier bewust de nadruk op
het woord beroep, omdat men er van
uit wil gaan. dat de tijd. die men ln
oorlogstijd bij de marine doorbrengt,
niet verloren is Ten eerste kan men
na afloop van de oorlog en trouwens
ook tijdens de duur daarvan voor een
In het verleden
ligt het heden
In t nu wat worden zal
BILDERDIJK
JACOB VAN WASSE
NAAR. 1610-13-6-1665.
Heer van Obdam. Lt. Ad
miraal van Holland en
We,st-fr\eslahd. Voorheen
Kolonel der ruiterij. Graf
tombe in de Grote Kerk
Ie Den Haag. (Foto O/H)
Ook thans weer strijden
Nederlanders voor Euro
pa's vrijheid ter zee, in
trouwe verbondenheid met
hun Duitse kameraden.
Goed voorgaan doet goed volgen!
Aanmelding staat open voor lederen Nederlander van
17—45 jaar en kan geschieden bij de M%rine-Annahmestelle
Niederlande te Utrecht, de aanmeldingsbureau's voor Marine-
Vrijwilligers te Amsterdam Kalverstraat 143 en Rotterdam.
Nieuwe Binnenweg 98—100. bij alle Hafen- Ortskommandan-
turen en bij de Nebestellen der Waffen ff
Alle gewenste inlichtingen, zowel voor dicnslnamc bij de
.Marine als bij de Waffcn-ff. worden aan bovengenoemde
adtcsfcen verstrekt.
hogere rang ln aanmerking komen,
wanneer daar de capaciteiten voor
aanwezig zijn cn ten tweede kan men
later overgaan naar de koopvaardij,
die straks zeer vele krachten zal kun
nen gebruiken en velen een toekomst
kan bicden. Hei morcndcels der Neder-
landf» vriiwUHgers rte ken
merken van den waren zeeman en ook
tijdens de opleiding is men zeer over
hun houding c-n gedrag tevreden. Een
speciale afdeling van de Annahme
stelle heeft zich met de sociale ver
zorging belast. Het ligt ln de bedoeling
dat ook ln Amsterdam. Rotterdam.
Den Haag en andere plaatsen van ons
land kantoren voor aanmelding zullen
worden geopend. De vrijwilligers /ui
len dan ook daar voorlichting en all«
inlichtingen, die zti wensen, kunnen
ontvangen.
Termijn Zs-procedure
DEN HAAG. 28 Aug. Er wordt aan
herinnerd, dat de termijn voor het in
dienen van de formulieren betreffende
de Zs-procedure en het aanvragen van
vrijstellingen op 31 Augustus afloopt
voor, de bouwindustrle. het bos- en
houtbedrijf, de bedrijfsgrpep wegver
voer cn voor de hier te lande geves
tigde of kantoor houdende, doch haar
bedrijf geheel of gedeeltelijk ln Ned.-
Indlë, Suriname of Curipao uitoefe
nende ondernemingen.
VOLKSCULTUUR EN KUNST
Zomerparade bij „Arli"
De zomerschouw van „Arti ct. Aml-
citiae" in Amsterdam toont goede
landschapskunst van Colnot, wiens
forse streek den rasschilder verraadt;
van Hulshof! Pol, die vooral van zijn
„Avond" een stemmige compositie
maakte, en van Heynsius. die o.a. een
fleurig beeld met boerderijen expo
seert. Twee kunstenaars, die met licht
en kleur weten te toveren, prof. Wol
ter en W„ A. Knip, boeien ons met
een golventafereel en een blik op de
Ponte Vecchio en G. Westermann
willen wij in het bijzonder noemen
om zijn „Onwillig paard", een beeld
van kracht en temperament.
IJkelenstam is o.a. vertegenwoor
digt met het doek „Sneeuw bij maan
licht", dichterlijk van inhoud en ver
tolking, mevr. Woutersen—Van Does-
burgh, die zich gaarne aan de minia
tuurkunst wijdt, met een tafereel,
dat de naam „Het dagelijks werk"
draagt. Een gaaf stilleven met ate-
lierfléssen treft men aan van Jack
Hamel, het mansportret van Dieven-
bach getuigt van degelijk vakman
schap en bij de bloemstukken valt
vooral het- werk van mevr. De Bal-
blan Verster. Wout Schram, Henri
van Os Delhez en Germ de Jong te
memoreren.
Het knap getekende damesportret
en d£ „baby" van prof. Brinks, de al
tijd boeiende tekeningen van prof.
Jurres, Van der Jagt's „Winter te
Leiden", alsmede de tekeningen van
mevr. Lous Sluyters willen wij in dit
beknopte overzicht niet onvermeld
laten. De tentoonstelling blijft tot en
met 17 September geopend.
HERM. VOSKUIL.
Is Maurice Chevalier
vermoord?
De Franse filmspeler Maurice Che
valier zou volgens een Reu ter bericht
uit Parijs Vrijdag j.l. door Franse
terroristen doodgeschoten zijn.
SPORTNIEUWS
Nieuw wereldrecord 10.000 m.
HELSINKI, 29 Aug. Dezer da
gen heeft de Fin Viljo Heino het
wereldrecord over 10.000 meter ver
beterd. Hij bracht het record op 29
min. 35,4 sec.
Dc verduistering begint heden om
20.30 cn eindigt om 6.45 uur.
Maan onder 1.08, op 17.53 uur.
Sept. V.M., 9 Sept. L.K., 17 Sept.
N.M., 25 Sept. E.K.
