HET DAGBLAD Doodvonnis tegen acht samenzweerders Amerikanen bij Mortain teruggeworpen Drie-en-twintig dood vonnissen voltrokken VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Volksgerecht rafelt de hele toeleg uiteen Arbeidsontspanning is een zegenrijk instituut Drie weken Duits weermachtsbericht Afweerstrijd ten noorden van kir sen en de Duna Nieuwe aanvallen nabij Caen Nieuwe Finse regering Linkomies afgetreden Mitau heroverd Mislukte aanval op Duits convooi Soldatentrouw onderschat zonder zorgen Goed voorgaan doet goed volgen! Kermis (II) HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER. 8 Aug. Het opperbevel van de Weermacht deelt mede: Na een trommelvuur van verschei dene uren ging de vijand in de ochtenduren van heden Zuidelijk en Zuidoostelijk van Caen opnieuw tot de aanval over. Hevige gevechten zijn ontbrand. Westelijk van de Orne ondernam de vijand krachtige afzonderlijke aanvallen, die uiteengeslagen wer den. Zuidwestelijk van Vire en Ooste lijk van Avranches zetten de Ame rikanen over een breed front hun doorbraakaanvallen voort met zeer sterk gebruik van materiaal en luchtmacht. In zware gevechten, die tot in de avonduren voortduurden, werden zij met zware verliezen voor onze tweede stelling afgeslagen. Verder naar het Zuiden wierpen pantserdivisies van het^ leger en de Waf en-# den vijand aan weerskan ten van Mortain in weerwil van zijn verbeten tegenstand naar het Wes ten terugt Vijandelijke tegenaanval len mislukten. In het gebied ten Oosten van Laval versterkt^ de vijand zijn druk In Bretagne sloegen onze beveili gingsafdelingen vijandelijke aan- valstoppen uiteen en distancieerden zich vervolgens volgens bevel op de sectoren Brest en Lorient Om St. Malo wolrdt verbitterd gevochten. In de nacht van 6 op 7 Augustus werd een vijandelijke torpedojager in de Seinebaai door luchttqrpedo's zwaar beschadigd. Boven Normandië en het Westelijke bezette gebied werden 19 vliegtuigen in luchtge vechten neergeschoten. In het Franse gebied werden 80 terroristen in de strijd vernietigd. Londen en zijn buitenwijken lig gen nog steeds onder het zware sto- ringsvuur der V. 1. In Italië hadden gisteren geen gevechtshandelingen van betekenis plaats. In het Oosten mislukten noord westelijk van Mielec herhaalde sow-, jetaan vallen. Noordwestelijk van Baranow drong de vijand met sterke strijd krachten onze stellingen binnen. Reserves gingen onverwijld tot de tegenaanval over. Zware gevechten zijn gaande. In Litauen werden noordelijk van HELSINKI. 9 Aug. ftinsdag- avpnd is een nieuwe Finse regering gevormd. Zij bestaat uit de volgen de personen: Minister-president Hackzell (conservatieve concentra tiepartij); buitenlandse zaken Carl Enckeell (partijloos); oorlog: luite nant-generaal Walden (onveran derd, partijloos); binnenlandse za ken I'aarlo Hillilae (tot dusver gouverneur van Lapland en lid van de agrarische partij); justitie baron von Bora (leider van de, Zweedse volkspartij). Van de tot dusver uit 16 ministers bestaande regering komen de vol gende personen niet terug: minis ter-president Linkomies, minister van financiën Tanner, minister van buitenlandse zaken Ramsay, minis ter van binnenlandse zaken Ehren- roth, minister van justitie Lehtonen en de plaatsvervangende minister van verkeer en arbeid Kaasalainen, minister van landbouw Osara en de de .plaatsvervangende minister van financiën Reinikka. De nieuwe regering wotdt een „werkkabinet. op parlementaire basis". De Finse pers constateert, dat het hier de vorming van een kabinet be treft. dat op dezelfde basis staat als het vorige. De wijziging betekent een zuivere formaliteit, in verband met het aanvaarden van het presidentschap door maarschalk Mannerhelm. BERLIJN, 8 Augustus. Uit de Duitse f rontberichten blijkt, naar een speciale correspondentie meldt, dat de Duitse troepen, die in Letland de bolsjewisten belet hebben vorderin gen te maken, dörjstad Mitau hebben heroverd. o BERLIJN. 9 Aug. Vijftig Mos- auito's en Beaufighters hebben Dins- agmiddag voor de Noorse k<fc ter hoogte van Egersund een Duits con vooi met torpedo's, raketbommen en mitrailleurvuur verscheidene malen tevergeefs aangevallen. Hierbij' wer den vier vijandelijke vliegtuigen neer geschoten. de Memel hernieuwde doorbraak pogingen der Sowjets verijdeld, waarbij 60 vijandelijke tanks wer den stukgeschoten! Noordelijk van Birsen en noon'clijk van de Duna is 13 i afweerstrijd onzer troepen met de binnengedrongen Sowjetstrijd- krachten nog gaande, terwijl aan de resf van het front tot aan het meer van Pskow alle bolsjewistische aanvallen blpedig ineenstortten. Amerikaanse bommenwerpers vie len gisteren enige plaatsen in Op- per-Silezië aan. In de afgelopen nacht vlogen vijandelijke storings- vliegtuiger over Zuidoost Duits land. Duitse en Hongaarse lucht verdedigingsstrijdkrachten schoten 28 vijandelijke vliegtuigen neer. Publiek' Jean nu zelf de prijzen controleren Meubelen, huishoudelijke artikelen en speelgoed DEN HAAG. 9 Aug. In Se Staatscourant van 31 Juli jL no. 147 zijn een drietal belangrijke prijs- voorschriften verschenen voor hou ten huishoudelijke artikelen (no. 2), rietmeubelen en aanverwante artikelen en voor speelgoederen. In deze beschikkingen wordt aan fa brikanten de verplichting opgelegd, hun artikelen te voorzien van de door den gemachtigde voor de prij zen vastgestelde verkoopprijs, als mede van het door deze instantie voorgeschreven kenteken. Bij arti kelen, die uit meerdere delen be staan en die gezamenlijk verpakt plegen te worden verkocht, moet deze aanduiding op de verpakking worden aangebracht. Deze prijsvoorschriften, die op 1 Augustus 1944 in werking zijn ge treden. houden tevens het voor schrift in, dat ongecodeerde artike len niet meer mogen worden ver kocht. Deze verplichting geldt niet ten aanzien van de kunstnijver- heidsvoorwerpen. -Hier heeft de groothandel nog 2 maanden, de kleinhandel üog 3 maanden de ge legenheid de oude voórraden te verkopen. Het publiek kan dus thans zelf controleren, of het te be talen bedrag overeenstemt met de door den gemachtigde voor de prij zen goedgekeurde prijs. Ie JAARGANG No. 185 L D WOENSDAG 9 AUGUSTUS 1944 Uitgave: N.V. ,De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden. Tet. 24996 Postgiro 184120 - Abonnementsprijs 21 et. per wêelt of J2.73 per kwartaal. Losse nummers 5 et. BERLIJN, 9 Aug. Het Volksgerechtshof van het Groot- Duitse Rijk heeft op 7 en 8 Augustus de zaak behandeld tegen acht uit het leger uitgestoten ver^adets, die in leidende functie deelgenomen hadden aan de misdaad van 20 Juli. De beklaagden Erwin von Witzleben, Erich Höppner, Hell- muth Stieff, Albrecht von Hagen, Paul von Hase, Robert Bernardis, Friedrich-Karl Klausing en Peter Graf York von Wartenburg werden als meinedigen, eerlozen, eerzuchtigen, wegens hoog- en landverraad ter dood veroordeeld. Hun vermogen vervalt aan het Rijk. -Het vonnis is twee uur na de uitspraak voor alle veroor deelden met de strop voltrokken. NSKK-Gruppe Luftwaffe DEN HAAG, 8 Aug. Alle verzoe ken om inlichtingen over dienstne ming en/of aanmeldingen moeten wor den gericht aan het»N.S.K.K. Gruppe Luftwaffe, Ersatz Dlenststelle. Lange Vijverberg 10, Den Haag. Voor alle kwesties betreffende de verzorging van de N.S.K.K.-mannen In het algemeen, dient men zich te wen den tot den Fürsorgeofflzier van het N.S.K.K., LW., Lange Vijverberg 10, Den Haag. Ned. vrijwilligers rraar Waffen-ff DEN HAAG, 1 Aug. Dezer dagen is, gelijk iedere maand, wederom een transport Nederlandse vrijwilligers naar de opleldlngsbatalllons der Waf- fen-tf vertrokken. Uit alle lagen van het Nederlandse volk hadden deze vrij willigers zich aangemeld. Het waren ar beiders, studenten, boeren, zakenlieden en ambtenaren. FRANS L.O. Utrecht: Geslaagd de dames C. Schipper, Zullen; A. M- Thiel, Dongen; T. M. Vissenberg, Bre da; H. M. J Walker, Kerkrade; en de heren: B. v. d- Ridder. Utrecht; H. C. Serné. Haarlem; J. F. v. Strlen, Terneuzen; J. Stam, Bodegraven; H. C. Stemfoort. Den Haag. De behandeling heeft plaats voor de eerste senaat van het Volksge rechtshof, in de grote zaal van het Kammergericht in Berlijn. Door een zijdeur worden de acht verdachten door politie-agenten naar kunstnijver- binnen geleid. Ze dragen geen uni- form In een dubbele rij zitten ze naast elkaar aan de lange zijde van de zaal. De vroegere generaal-veld- maarschalk von Witzleben zit met de lippen opeen dof voor zich uit te staren. Naast hem zit de vroegere Generaloberst Höppner die reeds in 1942 wegens lafheid uit de weermacht is gestoten. De vroegere generaal- majoor Stieff werpt schuwe blikken in de zaal en grijpt met nerveuze gebaren telkens naar zijn hals. De- andere verdachten staren stil voor zich uit. De senaat betreedt in wijnrode to ga's de zaair aan het hoofd de pre sident, dr. Roland Freisler. De aan klacht wordt ingediend door Ober- rechtsanwalt Lautz. Voor de beklaag den nemen de acht hun toegewezen verdedigers plaats. Als-de president den eersten ver dachte, Erwin - von Witzleben op roept, wil de^e zijn hand opheffen om de Duitse groet te brengen. De president verzoekt hiervan ver schoond te blijven: „De Duitse groet wordt slechts gebracht door volks genoten die hun eer nog bezitten". Dc verduistering begint heden ora 21.26 en eindigt om 6.05. Maan onder 12.31, op 23.58. 11 Aug. L. K., 18 Aug. N-M, 26 Aug. E.K, De aanklacht ls zeer kort en bevat dat de verdachten in de zomer van 1944 als deelnemers aan eeii kleine kring van samen zweerders hebben getracht den Führer door een laffe moord te doden om daarna dóór een revol te in het binnenland de macht over leger en staat aan zich te trekken, met het doel zich sma delijk aan den vijand over te geven. De eerste verdachte die wordt ver hoord is Stieff, die op 30 Januari 1944, dus op de verjaardag van het overnemen van de macht bevorderd was tot generaal-majoor. Tegenover DEN HAAG. 9 Aug. De höhere ff- und Polizeiführer „Nordwest" maakt Ijekend: Het Polizelstandgericht Den Bosch heeft op 5 Augustus 1944 onderstaan de Noderlanders wegens misdrijven tegen de verordening op de bescher ming der orde ter dood veroordeeld: 1. Den installateur Willem San- te m a, geb. 2 Maart 1902. 2. Den winkelbediende Jan van der Laan, geb. 14 December 1914. 3. Den hulpmachinist Germanus Mooij, geb. 30 Januari 1923. 4. Den belastingambtenaar Petrus van Gils, geb. 6 October 1916. 5. Den vlashandelaarx Friedrich Vogel, geb. 23 Mei 1909. 6. Den student Rudolph van B a a r 1 e, geb. 31 Juli 1918. 7. Den bestuursambtenaar Johan nes Spits, geb. 18 Maart" 1916. 8. Den laborant Thcodoor Mooij, geb. 21 Februari 1920. 9. Den ingenieur Jan William H. Penning, geb. 21 September 1917. 10. Den boekhandelaar Douve Werkman, geb. 12 Juli 1914. 11. Den winyelbediande Diontóius Een telegrafisch overgebrachte foto van de zitting van het V olksgerechts- hof in Berlijn voor de behandeling van de zaak tegen de daders van de aanslag op 20 Juli. De verdachte von Witzleben wordt verhoord, (Telefoto Hof f mansstap f) Engelsen, geb. 1 April 1921. 12. Den handelsbediende Pieter P1 e u r k e, geb. 1 December 1920. 13. Den kantoorbediende Johannes Hagedoorn, geb. 2 Juni 1911. 14. Den drukker Everhardus O v e r e e m, geb. 12 October 1919. 15. Den conservator Steeven Bas- tiaans, geb. 7 Febr. 1891. 16. Den leraar Hendrik Uit tien, geb. 16 September 1898. 17. Den kantoorbediende Josef van de Mortel, geb. 5 April 1910. 18. Den patroontekenaar Andries Gort, geb. 24 Januari 1914. 19. Den schilder Cornells de Graaff, geb. 3 November 1914. 20. Den advocaat Louis Cornells Dijkman, geb. 5 Augustus 1919. 21. Den student Lodewijk van Du uren, geb. 5 Augustus 1917. 22. Den kantoorbediende Johannes Rainer de M i 1 d t, geb. 26 Febr. 1924. 23. Den onderwijzer Jan Nauta, geb. 3 Mei 1917. 24. Den magazijnbediende Arthur Viktor Martens geb. 27 Sept. 1917. Alle veroordeelden waren vooraan staande actief deelnemende leden van pen organisatie tot het verspreiden van ophit-sende geschriften. Allen wa ren reeds voor1 de oprichting dezer organisatie werkzaam in andere ille gale verenigingen. Volgens een be paald organisatieplan namen zij deel aan de samenstelling en verspreiding van een vrij omvangrijk illegaal op hitsend geschrift, dat de laatste tijd openlijk opriep tot strijd tegen de be zettende macht. Ook vereenzelvigt zich het geschrift met degenen, die Nederlandse nationaal-socialisten ver moorden. Het bevatte verder zeer on behoorlijke caricaturen, die* den Führer van het Groot-Duitse-Rijk en zijn soldaten moeten beledigen, maar tegelijkertijd Stalin verheerlijken. Het, standgericht heeft geconsta teerd,'dat in deze kring van daders de auctores intellectuales moeten worden gezien van talrijke misdaden tegen de bezettende macht, die de laatste maanden gepleegd zijn. Op grond van 'deze overweging en omdat de hl de verordening op de bescher ming der orde genoemde strafbare feiten in meer dan een opzicht aan wezig zijn, moest de doodstraf worden uitgesproken. Het vonnis is na onder zoek van de mogelijkheid van gratie aan 23 veroordeelden voltrokken. De Nederlander Andries Gort ^yerd begenadigd tot vijftien jaar tucht huisstraf. de politie heeft hij ontkend iets van de plannen voor de aanslag te we ten, doch thans erkent hij dat dit niet de waarheid was. Hij heeft irt de zomer van 1943 tegenover kolonel von Treschkow, den lateren chef vkn de legerstaf van de legergroep-cen trum, plannen ter sprake gebracht om den Führer te vermoorden door «en dynamietaanslag bij. een bespre king van de militaire situatie, en heeft ook later aan verscheidene be sprekingen deelgenomen en zich be reid verklaard aan de misdaad deel te nemen. Weliswaar heeft hij de aanslag niet zelf uit willen voeren, doch hij heeft de ontplofbare stoffen bewaard. Stieff doet dan mededelingen over een vroeger plan dat nooit is uitge voerd. Men zou den Führer een nieuwe soldatenuitrusting demonstreren. Eenvoudige soldaten, die zich aan het front verdienstelijk hadden gemaakt, zouden voor deze „vererende op- dracht" worden gerequireerd. In de uitrusting van een dezer argeloze frontsoldaten zou de bom met tijd- ontsteking worden gepakt, opdat zij zou ontploffen op het ogenblik, dat de soldaten bij den Führer werden gemeld, om hem met de grenadiers te doden. Volgens een later plan zou door graaf von Stauffenberg een ge concentreerde springstoflading in een actetas gedurende de bespreking van de situatie bij den Führer worden binnengesmokkeld, een voorstel, dat eveneens van den vroegeren gene raal-majoor von Treschkow uitging. Onder grote spanning, komt dan ter sprake, dat reeds op 6 en op 11 Juli de moordenaar, graaf Stauffen berg, die zich in het hoofdkwartier van den Führer had gemeld om rap port uit te brengen, de voor de moordaanslag bestemde springstof bij zich had. Pres.: „Waarom is de aanslag niet op deze dag uitgevoerd?" Bekl.: „Omdat de Reichsführer-ff niet aanwezig was. Deze moest ook uit de weg geruimd worden." Vervolgens wordt de vroegere re- serve-eerste-luitenant Albrecht von Hagen gehoord. Hij was een onderge schikte .van den naar de bolsjewisten overgelopen majoor Huhn en heeft in diens opdracht in December 1943 voor ontplofbare stoffen gezorgd. Rapport heeft hij over dit bevel niet opgemaakt. Stieff bewaarde de springstoffen en liet ze eind Mei 1944 door von Hagen naar Berlijn bren gen en aan den moordenaar Stauf fenberg overhandigen. Van de be stemming was von Hagen op de hoogte. Von Witzleben's aandeel Daarna gaat de president over tot het verhoren van den vroegeren ge- neraal-veldmaarschalk von Witzleben en den vroegeren Generaloberst Höppner, die reeds in 1942 wegens lafheid en ongehoorzaamheid uit de weermacht was gestoten. Von Witzleben is in 1881 geboren. In *1901 werd hij officier in actieve dienst, In de Rijksdagzitting van 19 Juli 1940 werd hij door den Führer tot veldmaarschalk benoemd, doch in 1942 naar de reserves overgeplaatst. Hij geeft toe, dat hij „in de zaak ge wikkeld is". Het eerste zeer belasten de feit is, dat von Witzleben reeds in Februari 1943 Beck in diens woning heeft gezocht en met hem heeft ge sproken „over de toestand". Zij had den er over gesproken, dat degenen, die de Führer aan het hoofd der mi litaire oorlogvoering geplaatst had, „niet goed" waren en dat „de goe den" waren uitgeschakeld. Op de vraag van den president, wie het beter had kunnen doen, ant woordt von Witzleben met zachte stem: „Wij beiden, Beek en ik". Een tweede bespreking ln deze aan gelegenheid hield von Witzleben ln October of November 1943 met Ol- brlcht en wel omdat Olbrlcht zich had belast met de correspondentie van het verraad. BIJ deze bespreking heeft Ol brlcht er voor het eerst op gewezen, dat hij het alleen nauwelijks afkon. Hij moest er nog iemand bij hebben. De president vraagt hoe men zich eigenlijk de verwezenlijking had ge dacht van het plan om den Führer tot aftreden te bewegen en von Witzleben en Beek opperbevelhebber en Rijks kanselier te laten spelen. Daarop ant- woordt^voo Witzleben: „Van de poll- tlek-.-eh de binnenlandse politieke aai> gelegenheden heb ik ln het geheel geen verstand. In de eer6te plaats wilden wij ons -natuurlijk van den Führer meester maken, maar niet ln de vorm van een aanslag. Men zou wachten op een tijdstip, dat de Führer met zo klein mogelijk gevolg op reis zou zijn. WIJ waren van mening, dat een Führer in leven nuttiger voor r.ns zou zijn, dan een nlet-levende" Een de*de»bespreklng had von Witz leben ln Mei 1944. Daarbij leerde hij den moordenaar. Stauffenberg, kennen Op 20 Juli werd von Witzleben thuis opgebeld met de mededèling, dat het er ln Berlijn op los ging Onderweg informeerde hij bij een militair bureau, maar vernam daar, dat de Führer bij de moordaanslag slechts licht gewond was. Von Witz leben begaf zich naar het opperbevel van het leger in de Bendlerstrasse en kwam daar bijeen met Beek. Höpp ner en Olbricht. Stauffenberg was juist uit het hoofdkwartier aangeko men. Beek zette uiteen, waarom men de revolte pok zonder vaststaand be richt over de afloop van de aanslag had ontketend. Aan von Witzleben werden thans „bevelen" .voorgelegd, die zijn naam droegen en jwaarvoor hij zich. hoewel hij zeide ze tevoren niet gezien te hebben, thans voor het volksgerechtshof verantwoorde lijk verklaarde en wel met de opmer king, dat hij ze „juist had geacht". Als „opperbevelhebber der 'weer macht" maakte hij in deze „bevelen" bekend, dat er een „nieuwe rijksrege ring" was gevormd. Een diner vooraf De vroegere kolonel-generaal Höppner. die ook reeds sinds Sep tember 1943 op de hoogte van de mis dadige plannen was, had zijn mede werking alleen toegezegd voor het geval de onderneming positief- slaag de. Uit zijn verhoor blijkt, dat reeds op 15 Juli toen er plannen voor een aanslag bestonden, doch deze niet werden uitgevoerd last was gege ven tot een speciale alarmering van de rond Berlijn liggende krijgsscho len. Deze last was gegeven*omdat de samenzweerders vreesden, dat kolonel generaal Guderian anders de speciaal door hen in het vaderland achterge houden strijdkrachten naar het Oos telijke front zou overbrengen. Op de 20ste Jtjli dineerden Höpp ner en Olbrlcht eerst samen. Daarna wachtten ze in de Bendlerstrasse het verloop van de gebeurtenissen ,af. Op cie eerste, om 15.50 uur van Stauffenberg ontvangen mededeling, dat de Führer was gedood, nam Ol bricht uit een. brandkast de voor het verraad voorbereide bevelen. Tege lijkertijd werd gemeld, dat Stauffen berg die op het vliegveld Rangsdorf was aangekomen, rapporteerde, dat er bij de zware ontploffing, die hij gehoord en gezien had, niemand het leven had kunnen behouden. Het was geweest' alsof er een 15 cm-granaat was ingeslagen. Intussen kwam Beek naar Olbricht en maakte zichzelf chef der regering. Ook Witzleben kwam en men begon te „regeren" Het verraderlijke drijven van Beek, Witzleben en Höppner vond een plotseling einde, toen officieren en soldaten van het leger het dienstver trek van Höppner bestormden. Een deel van hen werd standrechtelijk ge fusilleerd, kolonel-generaal Beek trachtte zelfmoord te plegen en bracht zich met drie pistoolschoten verwondingen toe. Om redenen die op het ogenblik nog niet opgehelderd zijn, werd hij daarop door kolonel- generaal Fromm persoonlijk doodge schoten. Höppner liet zich arreste ren. „Fundamentele vergissing" Tenslotte komen de verschillende handlangers voor het gerecht. De eer ste is graaf York von Wartenburg, een neef van Stauffenberg. die staats secretaris van den nieuwen „rijks kanselier" wilde worden. Hij liep met het plan rond onmiddellijk contact te zoeken met de vijanden in het westen en oosten, hoewel hij er van overtuigd was dat die zouden blijven vasthouden aan hun eisen tot on voorwaardelijke capitulatie. De 24-jarige kapitein Friedrich Karl Klausing was een willoos werk tuig van den voornaamsten misdadi ger geweest en had een vliegtuig voor hem gereed gehouden, Alleen een ziekte had hem verhinderd actief deel te nemen. Luitenant-kolonel Bermardis was op de hoogte van Stauffenberg's plannen en had zich er niet tegen weten te verzetten. Hij heeft beve len voor de revolte doorgegeven. Paul von Hase, de weermachts commandant van Berlijn, had op de 20ste Juli dertig stoottroepen' gereed gemaakt die openbare feebouwen moesten bezetten en de nationaal- socialistische ministers zouden ar resteren. Toen hij hoorde dat de aanslag was mislukt stuurde hij een bizon der sterke stoottroep uit om Rijks minister dr. Göbbels te arresteren. Op het laatste ogenblik wilde hij dit VALKENBURG. 9 Augustus. Het Nederlandse Arbeidsfront verwerpt de gedachte, dat het bedrijf gericht dient te zijn op het behalen yan winst voor kapitalistische ondernemers. Het bedrijf dient zich te ontwikke len tot iets veeljpelangrijkers: tot een werkzame cel, die bijdraagt tot i de rijkdom en de bloei van een volksge meenschap. In zulk een cel, die op zichzelf een gemeenschap de bedrijfsgemeen- schap vormt, bestaan verhoudin gen, die hemelsbreed verschillen met de toestanden, die in ae kapitalis tisch bestierde ondernemingen plegen te heersen. In de plaats van den naar winst strevenden „werkgever" en de hun arbeidskracht zo duur mogelijk verkopende „werknemers" treden de bedrijfsvoerder en zijn volgman- schap, die ieder op hun manier er naar streven het beste wat zij heb ben in dienst te stellen van het be drijf en van de volksgemeenschap. In zulk een bedrijf'is onderlinge waardering. Arbeid is daar verheven tot Iets schoons en de werkende, scheppen de mens vindt in zulk een socialis tisch bedrijf alle erkenning, omdat over hem een bedrijfsvoerder is ge steld, die zich voor de aan hem toe vertrouwde werkers verantwoordelijk weet. Het Nederlandse Arbeidsfront be staat nog slechts enkele jaren en zijn doelstellingen zijn nog te weinig verbreid. Zulks behoeft niet te ver ontrusten: wat 'langzaam groeit, groeit goed! Verheugend is het, dat er reeds tal van voorbeelden gesteld kunnen wor den: er zijn reeds talrijke bedrijven in Nederland, waar de nieuwe be ginselen toepassing vinden. Uit deze bedrijven stammen de negenhon derd werkwers en werksters, die se dert 15 April van dit Jaar de beide Arbeidsontspanningsoorden hebben bevolkt. Uit deze bedrijven stammen de honderden werkers en werksters, die zulk.een gezond verblijf in de schoonste streken van ons land voor dit jaar nog te goed hebben. Wie komt in aanmerking? Arbeidsontspanning is een stich ting van Arbeidsfroritleider H. J. Woudenberg. Het beginsel Is heel eenvoudig: in elk bedrijf zijn mensen aan te wijzen, die er eens nodig een poos uit moeten. Zij geven hun beste krachten aan het bedrijf, maar daar bij treden remmingen op. Deze rem mingen kunnen van velerlei aard zijn, maar in de meeste gevallen zal het euvel verholpen kunnen worden met een paar weken rust en ontspan ning. Verandering van klimaat, goe de voeding, veel rust... Kijk. na drie weken keert, daar een herboren mens terug om zijn arbeid te tiervatten. Het Nederlandse Arbeidsfront wijst zijn leden rin het bijzonder de be drijfsvoerders de weg. Het Nederlandse Arbeidsfront ex ploiteert te Valkenburg het voorma lige hotel ..Astoria" en voorts ging het een overeenkomst aan met „De Plasmolen" te Mook. Gedachtig aan Troelstra's woorden, dat voor den ar beider het bésta nog maar Juist goed genoeg is. zijn in dit gerenommeerde hotel dertig Redden gereserveerd voor werkers en werksters, die voor uitzen ding in aanmerking komen. Wie dat zijn bepalen de sociale voorman, de bedrijfsarts en de be drijfsvoerder. Staat zijn of haar -naam eenmaal op hét lijstje, dan houden daarmede voor de betrokke nen alle zorgen op. De bedrijfsvoer der betaalt alle kosten en Het Ne derlandse Arbeidsfront zorgt voor de rest! Uit alle windstreken- komen- de deelnemers naar Mook of Valken burg. De eerste dag is het nog v^t onwennig, maar steeds weer open baart zich een geheimzinnige, bin dende kracht: de kameraadschap! Eén grote familie Elke nieuwe bevolking van de Ar beidsontspanningsoorden vormt al ras één grote familie. In Mook telt die familie dertig leden, ln Valken burg zijn het er doorgaans 75. De le den «-van deze families onderwerpen zich aan de regels van het huis: half acht óp, 's middags een uur rusten; 's avonds om tien uur naar bed. De verdere dagindeling? Gemeenschap pelijke maaltijden gemeenschappelij ke wandelingen, een derde van de tijd vrij om te gaan en te staan waar men zélf wil en aan het einde van de drie weken een kameraadschaps avond die klinkt als een klok! Drie weken bevrijd van alle zorg, drieweken verblijf in de mooiste streken van ons land, drie weken van rust en gezonde ontspanning, drie weken voeding, zo goed als men die in deze tijd maar kan wensen... Is het verwonderlijk, dat de man nen en de vrouwen, jong of -oud, met nieuwe moed en met herwonnen le venskracht, een paar pond zwaarder in de familiekring terugkeren? Is het verwonderlijk, dat zij opnieuw him beste krachten willen geven aan het bedrijf, dat hun in staat stelde, zo iets te beléven? De Arbeidsontspanningsoorden, waartoe Arbeidsfrontleider Wouden berg het initiatief heeft genomen, vormen éen zegenrijk instituut van de nieuwe tijd. Men vrage. er den ar- jDeidskameraad naar, die het voor recht had er nader mee kennis te maken! bevel echter weer intrekken. Hij reed zelf haar het ministerie van propa ganda en werd daar bij Rijksminis ter dr. Göbbels binnengeleid Toen Hase hier nog bevelgevende macht over het wachtbataljon wilde uitoefe nen. werd hem door Rijksminister dr. Göbbels kortweg, medegedeeld, dat de commandeur van het wachtbatal jon zijn bevelen -reeds rechtstreeks van den Führer had ontvangen. Von Witzleben die nogmaals wordt ondervraagd geeft thans toe dat hij een „fundamentele vergissing" heeft gemaakt. Hij had steeds geloofd, dat „betrouwbare trocperidclcn en een vrij grote kring hogere oficieren" zouden meedoen. Zijif grote dwaling is geweest dat hij zich volledig ver gist heeft ten aanzien van de natio-i naal-socialistischc houding der Duit se weermacht. De Oberreichsanwalt besprak ver bolgens de schuld van de verdach ten. Allen zijn zonder uitzondering schuldig ot medeplichtig. Ze hebben de oorlogsinspanningen van Duits land systematisch geblokkeerd en door een aanslag op den Führer ge tracht macht te krijgen over leger en vaderland. Ze hebben zich met hun daad gesteld buiten iedere be trekking tot de volksgemeenschap, de grond en het vaderlanti. Ze heb ben trouwbreuk gepleegd jegens den „Obersten Kriegsherr" en tegenover hun kameraden, en Duitsland op het ogenblik van het hoogste ge vaar blootgesteld aan nieuwe onge hoorde lasten. Dat zo'n smadelijke actie er niet mee kan worden ge boet, dat een eerlijke kogel een einde maakt aan het leven van de beklaagden ls een onbetwistbaar feit. De doodstraf kan slechts met de strop voltrokken worden. Na de rede van den Oberreichs anwalt kregen de aangewezen ver dedigers het woord. In hun ander half uur durende uiteenzettingen kwam behalve een diepgaande Juri dische waardebepaling van de aan klacht tot uitdrukking, dat reeds op 20 Juli het vonnis over deze be klaagden was uitgesproken door de uitspraak van het lot en door de stem van het Duitse volk. De beklaagden kregen toen het hun,; volgens de wet toekomende laatfte woord. Klausing en Bernar dis verzochten het vonnis met de kogel te voltrekken. m In het verleden ligt het heden. In 't nu wat worden zal. BILDERDIJK. Johan Evertsen 16004-8- 1666. Slag bij Roebelle 1625. W.-lndië 1626Slaak 1631, Duinkerken 1636, Vice-Adm 1637. Slag bij Duins 1639Sas van Gent 1647, Dover 3 dg. zeeslag. Ter Heijde 1653. Sont 1658. Sneuvelde 4 Aug. Ook thans weer strijden 1666 bil Schooneveld. Nederlanders voor Euro- rvr.tr, mm vas Vrijheid <cr 2C<L ln (toto u/nj trouwe verbondenheid met hun Duitse kameraden. i Zet ook gij O derhalve ln voor de toekomst van Uw volk en meldt u als vrijwilliger bij de Kriegsmarine. Aanmelding staat open voor ieaeren Nederlander van 17—45 jaar en kan geschieden bij de Marineannahmestelle West Zweigstelle Niederlande te Utrecht, alle Hafen- und Ortskommandah- turen en bij »de Nebenstelle der Waffen-#, alwaar tevens alle gewenste inlichtingen worden verstrekt. De noordelijkste kermisvoorposten heb ik ontwaard bij Eindhoven, waar je de kermis uit de trein kon zien in Utrecht, waar zich zelfs be paalde attracties in panden langs het Vreeburg hadden genesteld en in Den Haag, waar wekenlang een lucht- scliommel zijn schuitjes rondzwaaide tegenover de Passage. Maar in Amsterdam vermaakt het mensdom zich zonder verkwisting van benzine en electrische stroom met etnvoudige straatwedstrijden. Opge klopte energie en levensvreugde zoe ken daarondanks alles, een uitweg in buurtwedstriiden. In mijn gevoel kom ik daarmee van een heel kouwe kermis thuis. Persoonlijk heb ik in mijn straat nog niet meegelopen in een wedstrijd en ik was het eerlijk gezegd ook niet van plan. Maar ik heb mij een paar keer verlustigd aan het gezicht van zulk een wedstrijd en ik vond. dat wat de Vereniging tot veredeling van Volksvermaken in de lange jaren van haar bestaan niet heeft bereikt, hier spontaan aan de dag trad: verede ling van een volksvermaak. Een paar wedstrijden in de Pijp die ik zag ademden voor mij dezelfde geest als de eenvoudige dorpsschoolfeestjes in Friesland, van veertig jaar geleden, waar wij 'ons vermaakten met zaklo- pen, tonkruipwedstrijden en hard- loperij om een stuk koek en een glas grenadine, onder het oog van mees ters en ouders Er is een verbod geweest. Zeker, er zullen wel misstanden bij zijn inge slopen. Ik moet nog de menselijke bezigheid ontdekken, waarbij dat in dit aardse tranendal niet het geval is, was of zal zijn. Maar gelukkig is dit geen reden genoeg geweest om het kind met het badwater weg te gooien en nu mag Corrie van vijf jaar weer straatkam- pioen worden in de Quellijn of de Jan Steen! Wijze voorzorgen zijn getroffen. En Amsterdam heeft weer een vermake lijkheid. welke geen benzine kost en geen stroom en die wèl zo aardig is als de kermis omdat zij de mensen op een gezonde wijze activeert. TIJL. Burgemeester en twee wachtmeesters gedood Overwegwachter deed voor auto de bomen weer open LEIDEN, 9 Aug. - De burgemees ter van Voorschoten, de heer M. F. Berkhout, is hedenmorgen het slacht offer geworden van een ernstig onge val, waarbij fijn auto bij de spoor wegovergang ter hoogte van „de Vink" te "oorschoten door een trein werd gegrepen. Ook de wachtmeesters van politie A. Leeuwis en H. de Vrij, beiden uit Voorschoten, die in de auto zaten, vonden de dood. Te ongeveer zeven uur kwam de burgemeester uit de richting Wasse naar bij de spoorwegovergang ter hoogte van „de Vink". Op dat mo ment waren de spoorbomen gesloten. De tijdelijke overwegwachter, die door een dikke mist geen voldoende zicht had op de baan, meende, dat het nog wel enige tijd zou duren, voordat de trein er zou zijn en draaide de bomen nog even open. Toen men met de auto de baan zou oversteken, werd deze door de uit de richting Leiden komende .sneltrein gegrepen en zeshonderd meter me- degesleurd". De drie inzittenden wa ren op slag dood. Het parket onder- leiding van mr. Hamelberg uit Den Haag heeft een uitgebreid onderzoek ingesteld. De slachtoffers zijn naar het Academisch ziekenhuis te Leiden overgebracht. Burgemeester Berk hout, was 43 jaar oud, gehuwd en vader van zes kinderen. Sedert 1936 vervulde )hij het burgemeestersambt te Voorschoten. Voordien was hij secretaris van de gemeente Uit hoorn. De beide wachtmeesters wa ren 31 jaar en laten eveneens een gezin achter.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 1