DAGBLAD
HET
Catastrofenacht cler
invasievloot
LEIDEN EN OMSTREKEN
VOOR
Tegenaanval op flank
van de Amerikanen
Doornroosje is uit haai
sociale slaap ontwaakt
Groot aantal
enkele uren
Nieuwe wapens
gebruikt
Sow jet-opmars
vertraagd
Sterker tegenstand
schepen in
vernietigd
Een schip per
zeven minuten
Duits-Italiaans
leger gevormd
Florence onder
zwaar vuur
Duits weermachtsbericht
Heen en weer golvende strjd
noordoostelijk van Warschdu
3908 Sowjettanks
in Juli vernield
Op allerlei gebied komen de
los
nieuwe wapens
De toekomst aan
de raketten
Mikolaczyk brengt
bezoek aan Molotow
de
Boter voor
kinderen
Nog eens: Schiedam.
Dank zij de aubades van het
Arbeidsfront
Waarschuwing voor
andere slaapsters
Betere positie oud-gedienden van
Land- en Zeemacht
Nog geen recht voor
de oud-Lombokkers
BERLIJN, 4 Aug. In de vroege
ochtenduren van Donderdag hebben
zich in het Oostelijke deel van de
Selne-baai onder concentraties van
geallieerde oorlogs- en koopvaardij
schepen een reeks zware catastrophes
voorgedaan, waaraan kruisers, torpe
dojagers, korvetten, transport- en
vrachtschepen en andere vaartuigen,
deels met tussenpozen van enkele mi
nuten met reusachtige ontploffingen
ten offer zijn gevallen. Deze schepen
zijn door strijdmiddelen van de ma
rine, die pas kort geleden herhaalde
lijk van zich hebben doen spreken,
tot zinken gebracht.
Vernietigd werden: een kruiser van
de Fiji-klasse, een torpedojager van
de Ashanti-klasse en twee andere tor
pedojagers van onbekend type. Voorts
twee korvetten, alsmede zeven trans
portschepen, vrachtschepen of lan-
dlngsschepen met een gezaraelijke In
houd van 40 tot 50.000 brt. Over het
lot van zes andere eveneens getroffen
schepen, die alle zware ontploffings-
verschijnselen vertoonden, is nog
geen definitief rapport ontvangen.
Een van de opmerkelijkste gebeur
tenissen van deze nacht speelde zich
af kort voor de start der strijdmid
delen. Drie officieren, een vaandrig,
een onderofficier en vijf man meld
den, dat zij hun vaartuig zo dicht bij
den vijand zouden brengen tot zij een
lonend doel vernietigd zouden heb
ben, zonder rekening te houden met
de actieradius of eigen terugkeermo-
gelijkheden. Deze tien mannen zijn
van hun tocht niet teruggekeerd.
Deze vrijwillige doodsverachting is
het overtuigendste bewijs voor het
strijdmoreel der Duitse soldaten, spe
ciaal echter voor de Duitse zeelieden,
die in verband met de geconcentreer
de vlootstrijdkrachten van twee we
reldmachten als prototype van den
individuëlen strijder het bereiken van
hun doel hoger stellen dan hun leven.
Op geringe afstand
Bij de torpedering van de kruiser
konden van zeêr dichtbij de karakte
ristieke kenmerken van de schepen
dezer klasse worden waargenomen.
De afstand was slechts zeer gering,
zodat een vergissing uitgesloten kan
worden geacht. De kruiser werd des
ochtends om 3.42 getorpedeerd, kreeg
daardoor een *„ruggegraatsbreuk".
brak in tweeën en werd in zinkende
toestand door de bemanning verla-
ten.
De torpedojager van de Ashanti-
klasse werd om 5.15 uur door zijn
noodlot achterhaald. Dit schip ver
dween na een zware ontploffing in
de diepte.
De torpedojagers van deze klasse
zijn in 1939 gebouwd. Zij zijn een Jaar
ouder dan de kruisers van, de Fiji-
Het' grote transportschip, dat om
4.45 werd aangevallen, is een „Liber-
ty"-vrachtschip, dat midscheeps ge
troffen werd en met een reusachtige
steekvlam ontplofte, door midden
brak en snel zonk.
Daar de aanval op verrassende
wijze en geconcentreerd werd uitge
voerd, kwamen op eens binnen dertig
minuten kort na twee uur talrijke
^ontploffingen voor, die tussen vijf en
zes uur nog door talrijke dikwijls
slechts met enkele minuten tussen
ruimte werden gevolgd.
Uit Houlgate zijn rapporten ont
vangen, volgens welke om 2 30 uur
van daar uit in noordwestelijke rich
ting een kort opvlammen van vuur en
daarna een zeer hevige ontploffing
en brandende scheepsresten zijn
waargenomen. Om 2.50 uur waren de
zelfde waarnemers getuigen van twee
hevige ontploffingen op een groot
schip, dat, nadat de rook was-opge
trokken, niet meer werd gezien.»
Een van de succesvolle terugge
keerde soldaten kon op 700 meter af
stand om 3.39 uur de door een kame
raad verrichte torpedering van een
grote torpedojager en diens onder
gang waarnemen.
Voor zover op grond van de nog
steeds binnenkomende- rapporten
blijkt, kan thans reeds gezegd wor
den, dat de geallieerden in de nacht
van 2 op 3 Augustus binnen enkele
uren de tot dusver zwaarste scheeps-
verliezen hebben geleden sedert het
begin van de invasie.
(Speciale correspondentie.)
BERLIJN, 4 Aug. De ontwikke
ling van het Sowjetzomeroffensief
heeft de laatste dagen noch nieuwe
operatieve tendenzen. noch belang
rijke frontverschuivingen gebracht.
Het valt niet te loochenen, dat er
een versterking van de Duitse tegen
stand merkbaar wordt, die tezamen
met de begrijpelijke behoefte van
het Sowjet-opperbevel. om haar aan-
valsformaties aan te vullen en te
hergroeperen, de voornaamste reden
is van de vertraging van de Sowjet-
russische opmars
Men zal thans dienen af te wach
ten, of en in hoeverre men ln deze
krachtige afweerkracht der Duitsers
de eerste aanwijzingen mag zien
van een effectieve consolidatie van
het Duitse oostelijke front. Vast
staat, dat de tegenstander langza
merhand die gebieden begint te na
deren, waar de Duitse legerleiding
met steeds groter kans op succes
haar maatregelen tot stabilisatie van
het afweerfront kan treffen. In
Duitse militaire kringen ls men zich
echter terdege er van bewust, dat de
offensieve kracht, waarover de Sow-
jets nog kunnen beschikken, een
factor van onzekerheid vormt, welke
een duidelijke beoordeling van de
toekomstige ontwikkeling der mili
taire situatie in het oosten uiterst
moeilijk maakt.
De Wereldbibliotheek N.V. heeft
oilder de naam „Sohatten der
Schilderkunst" drie series
plaatwerken, alsmede een premiereèks
uitgegeven. Het zijn reproductiesnaar
werkeii uit Nederlandse en Vlaamse
musea en uit particuliere verzamelin
gen.
BERLIJN, 4 Aug De marine-
medewerker van het Internationale
Informationsbüro geeft uit de com
mandopost der strijdmiddelen, die in
de vroege ochtenduren van 3 Augus
tus in de Seine-baai opereerden, de
volgende waarnemingsrapporten over
de spheepsverliezen in het laatste
deel van de nacht:
5.00 uur: Brandend schip in noord-
noordwestelijke richting,
dat vervolgens in de lucht
vliegt.
5.05 uur: Groot landingsschip met
vakwerkmast wordt getor
pedeerd en ontploft.
5.14 uur: Brand op een schip er
zware ontploffing.
5.15 uur: Torpedojager van de As-
hanti-klasse vliegt in de
lucht (reeds gemeld).
5.20 uur: Ontploffing op een schip
met een geweldige vuurbal.
5.27 uur: Kort opvlammend vuur-
schijnsel met een daarop
volgende zwarè ontplof
fing.
5.35 uur: Groot vuurschijnsel boven
een schip, hevige ontplof
fingen, grote explosiewolk,
die lang boven de plaats
des onhells blijft hangen.
5.50 uur: Zware ontploffing op ge
ringe afstand van een be
stuurder van een strijd
middel. Verdere waarne
ming wegens eigen aanval
niet mogelijk.
6.00 uur: Reusachtig vuurschijnsel
met zeer zware ontploffing.
Waarschijnlijk ontploffing
van een munitieschip.
Hieruit blijkt dat door deze ge
concentreerde .aanvallen elke zeven
minuten een schip vernietigd werd.
Grazlani bevelhebber
MILAAN, 3 Augustus. Uit het
Italiaanse hoofdkwartier wordt ge
meld:
De minister van Oorlog, maar
schalk Graziani, heeft het bevel over
een Duits-Italiaans leger op zich
genomen en naar aanleiding daar
van een dagorder tot, de troepen ge
richt, waarin hij zich tot de Duitse
en Italiaanse kameraden richt.
De opstelling van dit leger symbo
liseert de wapenbroederschap en
kameraadschap der beide volken en
is van grote ideële en geestelijke
betekenis.
Het leger, dat onder het opperbe
vel van veldmaarschalk Kesselring
en onder diens rechtstreekse com
mando staat, zal de gehele wereld
bewijzen, dat de Italianen der socia
listische republiek getrouw aan het
fiact, dat beide volken verenigt,
hans aan de zijde van den Duitsen
bondgenoot de strijd tot aan de
zekere overwinning beginnen.
Uit berichten in de Italiaanse pers
valt op te maken dat het hier gaat
om de in Duitsland opgeleide derde
en vierde divisie.
Ook generaal-veldmaarschalk Kes
selring heeft een dagorder uitgege
ven, waarin hij er op wijst, dat bei
de landen onverbrekelijk in de
strijd staan.
BERLIJN, 4 Aug. Naar het
D.N.B. verneemt ligt sedert de mid
daguren van de 3de Augustus zwaar
vijandelijk artillerievuur op de stad
Florence, vooral op de Piazzo Ro
mano, het Instituto Plaza d'Arete en
de Ponte Victoria.
Ie JAARGANG Ne. ISI
Uitgave: N.V. De Arbeiderspen Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Tel. 24996 - Postgiro 184120 Abonnementsprijs 21 et. per week of f 2.73 per kwartaal. Losse nummen 5 ct.
LD
VRIJDAG 4 AUGUSTUS 1944
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FUHRER. 3 Aug. Het opperbevel
der weermacht deelt mede:
In Normandië zette de vijand, ge
steund door heftig artillerievuur en
talrijke jachtbommenwerpers, zijn
hevige aanvallen in het centrale en
het westelijke deel v^an het landings-
hoofd de gehele dag voort. Hij werd
op de meeste plaatsen met aanzien
lijke verliezen, maar in zware ge
vechten afgeslagen en kon slechts op
enkele punten successen behalen.
Daar zijn onze troepen tot de tegen
aanval overgegaan.
Zuid-oostelijk van Villedieu bevin
den eigen pantserformaties zich in
een zich ontwikkelende aanval naar
het westen.
De over Avranches naar het zuiden
en westen opgedrongen vijandelijke
strijdkrachten vielen met haar pant
servoorhoeden Rennes en Dinan aan,
waar zij werden afgeslagen.
Slagvliegtuigen verstrooiden vijan
delijke marscolonnes in het gebied
ten zuiden van Avranches en ver
nielden een vrij groot aantal tanks,
kanonnen en voertuigen.
Boven Normandië en het bezette
gebied in het wasten werden 18
vijandelijke vliegtuigen neergescho
ten.
In het Franse gebied werden 118
terroristen in de strijd vernietigd.
Bij deze zuiveringsoperatie hebben
de bandieten sedert zes Juni onge
veer 7300 doden en 4700 gevangenen
verloren.
Het gebied van groot-Londen ligt
nog steeds onder zwaar vergeldings-
vuur van de V 1.
In Italië hebben onze troepen ook
gisteren alle vijandelijke doorbraak
pogingen in de richting van Floren
ce met zware verliezen verijdeld. Zij
blijven den vijand westelijk en en
kele kilometers zuidelijk van de stad
hardnekkige tegenstand bieden.
Op de noordelijke helling der Kar
paten mislukten talrijke door tanks
gesteunde Sowjetaanvallen. Door
tegenaanvallen, vooral oostelijk van
de Beskidenpas, werd de vijand ver
der teruggeworpen.
In de grote bocht van de Weichsel
werd de vijandelijke deuk westelijk
van Baranow sterkeriVerder naar
het noordoosten stortten talrijke
aanvallen der bolsjewisten met zwa
de verliezen ineen. Verscheidene po
gingen om de rivier over te steken
werden verijdeld.
Noordoostelijk van Warschau kwam
het tot zware heen en weer golven
de gevechten. De stad Radzymin
werd in een tegenaanval door onze
tanks heroverd.
Terwijl aan de midden-Boeg en
ten zuiden van Augustow herhaalde
vijandelijke aanvallen mislukten, zijn
in de sector Seinen-WilkowisJ en bij
Mitau verbitterde gevechten gaande.
In het gebied van Birsen namen on
ze grenadiers bij tegenaanvallen ver
scheidene plaatsen.
Oostelijk van de Duna en op de
landengte van Narwa werden krach»
tige doorbraakpogingen der Sow jets
in zware gevechten verijdeld.
In de grote afweerslag russen de
Karpaten en de Finse Golf zijn in
de maand Juli alleen door troepen
van het leger en de Waffen-// 3908
vijandelijke tanks stuk geschoten.
(Van onze correspondente)
BERLIJN, 4 Augustus. Het al
lernieuwste op het gebied van de
mijnenoorlog te land zal dé land
mijn G. 1. III zijn, die binnenkort
in het Oosten gébruikt zal worden.
Talrijke colonnes wagens slepen
deze gevaarlijke werktuigen naar de
Weichsel. De soldaten noemen ze
„eenoog" vanwege het merkwaardige
glinsterende omhulsel dat toch
niet uit metaal bestaat. De mijnen
zijn dermate eenvoudig te bedienen,
dat ze ook door den niet geschool
den soldaat en wanneer dit nodig
mocht zijn zelfs door den burger
kunnen worden gehanteerd. Bij
Koningsbergen alleen bestond een
depot van 900.000 stuks.
De mijn heeft de vorm van een
discus en kan door' sterke mannen
tot op een afstand van 30 meter ge
worpen worden. Gemiddeld zal de
mijn ruim 18 meter door de lucht
kunnen worden gegooid. De interes
santste nieuwigheid bestaat hierin,
dat de explosieve stof is gecombi-
nèerd met een thermietlading Door
een eenvoudig stelsel is het mogelijk
eerst de thermietlading en pas daar
na de springlading in werking te
brengen, of omgekeerd, al naar de
omstandigheden het, nodig maken.
Bij het bestrijden van pantserwa
gens proberen de soldaten de mijnen
er op te „plakken" De thermietla
ding vreet dan een gat in de stalen
pantserplaten en steekt de vijande
lijke tank ln brand, als het gehele
monster tevoren tenminste niet is
ontploft.
Ook wanneer deze universele mijn
in de aarde wordt gelegd heeft ze
een sensationele uitwerking. Alleen
al van haar omhulsel kunnen bizon-
dere dingen worden verwacht. Wordt
ze als discus geworpen dan is haar
uitwerking ongeveer het vijfvoudige
van die van een gewone handgra
naat.
Deze mijn is tekenend voor de
wijze waarop het Duitse léger zich
met middelen voor gevechten op de
korte afstand voorbereidt voor de
eindstrijd tégen de bolsjewisten. Ook
een anti-tank kanon van zeer klein
kaliber speelt een belangrijke rol.
Het kan door twee mannen worden
gereden en werkt volgens het raket-
tensysteem. Het verschil met, een
overeenkomstig Amerikaans „kachel-
pijpenmonster" is in elk opzicht be
langrijk. In het bijzonder de trefze
kerheid en de doorslaande kracht
van de projectielen worden geroemd.
Deze hebben een wolframhoudende
kern. Hun kaliber wordt opgegeven
als 27 millimeter.
In Duitse militaire kringen is men
van mening dat de tegenwoordige
fase van de strijd op het Oostelijke
front de crisis voor de pantserstrijd
krachten heeft gebracht. „Wij staan
momenteel voor de aflossing van de
materiaaloorlog door een nieuwe fase
van de techniek", zei overste Gers-
tenberg, die tot de ingenieursstaf
van Speer behoort. „De zogenaamde
middelgrote wapens, tanks en artil
lerie vechten in Normandië hun
laatste ontmoeting."
De vaklieden uit Speeris omgeving
wijzen er op, dat de eerste wereld
oorlog met de artillerie-omwenteling
het machinegeweer heeft opgeleverd.
De tweede Wereldoorlog heeft de
pantscrformaties ingevoerd in de
landoorlog. Nu staan we voor een
ontwikkeling, die nieuwe verdragen
de wapens brengt, want en daar
wordt In Bcrlijnse kringen de nadruk
op gelegd de actie van de vcrgcl-
dingsrobots, de V 1, is slechts het be
gin van de rakettenoorlog op de grote
afstand.
Een majoor van de valschermja
gers, die uit Normandië teruggekeerd
is, verklaarde ln dit verband dat het
mogelijk is met een handjevol goed
getrainde soldaten een heel pantser
regiment in bedwang te houden. In
elk geval hanteren de Duitse val
schermjagers de raketten voor korte
afstand, de handgranaten, mijnen,
„kachelpijpmijnen", en nieuwe snel-
vurende karabijnen als jongleurs in
een circua.
250 andere vijandelijke tanks wer
den door de luchtmacht vernield. In
dezelfde periode verloren de Sowjets
in luchtgevechten en door afweer
geschut der luchtmacht 1329 vlieg
tuigen.
Ter aanvulling op het weermacht-
bericht van heden wordt meege
deeld, dat de tweede pantserdivisie
onder leiding van haar commandeur,
luitenant-feeneraal Freiherr von LUtt-
witz van 13 Juni tot 30 Juli de vol
gende successen heeft behaald: 180
tanks verniétigd, één tank buitge
maakt 28 vliegtuigen neergeschoten
27 pantserauto's vernietigd. 52 pant-
serafweerkanonnen vernietigd. 20
vrachtauto's buitgemaakt, en 668 ge
vangenen binnengebracht.
STOCKHOLM, 4 Aug. Het
hoofd van de Poolse emigrantenrege
ring te Londen, Mikolaczyk, is ont
vangen door den Sowjetrussischen
minister van buitenlandse zaken,
Molotow, met wien hij een „zeer
openhartig onderhoud" heeft gehad.
Tegen persvertegenwoordigers heeft
Mikolaczyk verklaard, dat hij maar
schalk Stalin nog niet heeft gezien,
doch dat hij hoopt spoedig een on
derhoud met hem te heb.ben.
Poolse emigranten in Londen heb
ben de laatste dagen verklaard, dat
de Poolse politici nlot alleon bezield
'zijn van goede wil, maar ook de nodige
bevoegdheden hebben gekregen om
bereidheid te tonen tot het doen van
concessies. Het Poolse voorstel zou er
op neerkomen, dat beide partijen de
Curzonlljn erkennen als voorlopige
soheidmgslijn: geldige grenzen zouden
dan eerst na het einde van de vij
andelijkheden getrokken worden. Ook
ten opzichte van een reorganisatie
van het Poolse kabinet zouden de
Poolse kringen uitdrukking gegeven
hebben aan hun bereidheid om zekere
concessies te doen.
Tot de reis van Mikolaczyk blijkt
reeds te zijn besloten tljdpns zijn be
zoek aan Washington. Roosevelt had
hem uitgenodigd, omdat hij het met
hot oog op de stommen van de Ame
rikaanse Polen bij de komende verkie
zingen, wenselijk vond dat-de Poolse
kwestie ln het reine werd gebracht.
Hij wilde/dat Mikolaczyk persoonlijk
een plan aan' Stalln voor zou leggen
dat was uitgewerkt door het Ameri
kaanse departement van buitenlandse
zaken en het Britse Foreign Office.
Stalln heeft de lucht gekregen van
dit plan en zijn bondgenoten daarop
onverwacht verrast door de oprich
ting van het Poolse regeringscomité
ln Moscou.
In Berlijn noemt men het veelzeg
gend dat Mikolaczyk niet ls uitgeno
digd als regeringshoofd, maar als „be
kend Pools staatsman".
DEN HAAG, 4 Aug. Voor de
periode van 6 Aug. t.m. 19 Augustus
zijn op de bonnen 33 en 34 verkrijg
baar de gebruikelijke rantsoenen
brood, beschuit, melk, taptemelk en
vlees. Voorts zijn in aie periode gel
dig 201 en 202 bloem, 200, 250 gr.
peulvruchten, 199, 250 gram rogge-
vlokken of havermout, D65 res. 250
gr. gort, E65 res. 250 gram kinder
meel of voedingssuiker, 198, 100 gr.
vermicelli, 33a en 33b elk een half
rantsoen boter, 197, 100 gr. 20 plus of
magere kaas, 196 suiker, 195 jam, 33,
150 gr. versnaperingen, 33 en 34 één
rantsoen sigaren, tabak of sigaretten,
194 een rantsoen eenheids-toiletzeep,
C66, D66 en E66 reserve één rantsoen
waspoeder, E67 res. één rantsoen
toiletzeep.
De bonnen voor peulvruchten, rog-
gevlokken of havermout, eenheids-
toiletzeep, waspoader en toiletzeep
zijn geldig verklaard t.m 2 Septem
ber. Verder werden de bonnen B68.
C68, D68 en E68 res. aangewezen voor
een half rantsoen boter.
Toelichting
Van 6 Augustus tot en met 2 Sep
tember, derhalve gedurende een tijd
vak van vier weken, geeft de bon
„algemeen 200" recht op 260 gram
peulvruchten. Bon „algemeen 199"
geeft gedurende dit tijdvak recht op
250 gram roggevlokken of voor zover
voorradig havermout e.d.
In verband met de bevoorrading van
de handel moet men er rekening mede
houden, dat de peulvruchten en de
roggevlokken niet overal reeds op 6
Augustus aanwezig zullen zijn. In de
loop dezer vier weken zal echter een
leder ln de gelegenheid zijn de op
deze bonnen verkrijgbare artikelen te
kopen.
Verder geven de boterbonnen 33a en
33b elk recht op 125 gram boter, ter
wijl voor personen, geboren ln 1926
of later, een bijzonder rantsoen van
125 gram boter verkrijgbaar ls op de
bonnen reserve B 68, C 68, D 68 en
E 68.
In den vervolge zal men f&rlne lactee
niet meer op melk bonnen, doch op
beschuitbonnen kunnen kopen. Op 5
beschuitbonnen ontvangt men een
pakje van 350 gram farlne lactee, op
3 beschuitbonnen een pakje van 200
gram.
Tenslotte kan mén, zoals reeds ls
meegedeeld, voortaan de bonnen voor
melk en taptemelk eerst op M a a n-
d a g ln plaats van zoals tot dusverre
reeds op Zaterdag gebruiken voor het
kopen van melk. Bon 193 algemeen
wordt niet aangewezen en kan der
halve worden vernietigd.
Rundvet voor kinderen
DEN HAAG. 4 Aug. Van 20
Augustus tot en met 30 September
a.s. zal op de aanvullingsbon voor
kinderen inplaats van boter rundvet
beschikbaar worden gesteld. Om voor
dit rundvet in aanmerking te komen
moet men de bon „boter 36a" voor
of op 12 Augustus ajs. bij den slager
inleveren. De aflevering van het vet
mag van 20 Augustus af geschieden.
Per bon ontvangt men 100 gram
rundvet.
Zij, die bon „boter 36a" niet of niet.
tijdig bij een slager inleveren ontvan-
g e e n rundvet. Boter wordt op deze
bon niet verkrljgbw gesteld.
Plotselinge dood van
minister Jordana
MADRID, 4 Aug. De Spaanse
minister van buitenlandse zaken,
Generaal Graaf Jordana, is Donder
dagochtend plotseling te San Sebas
tian overleden.
Jordana is
Franco's eerste
minister van
buitenlandse" za
ken. Hij werd
afgelost door
Serrano Suner,
wien hij later
weer opvolgde.
De 68-»jarige
graaf Jordana is
een telg uit een
oud officiersge
slacht en heeft
zich in de oorlog
van Spanje te
gen de V.S. om
JORDANA. Cuba en de Phi-
(Cliché-archief A.P.) lippijnen onder
scheiden. Ook in
de strijd tegen Abd-el-Krim in Ma
rokko trad hij op de voorgrond. On
der Primo de Rivera bekleedde hij
een vooraanstaande functie, doch na
de uitroeping van de republiek zat
hij acht maanden ln de gevangenis
en stond hij lange tijd onder streng
politietoezicht. Hij was een van de
naaste medewerkers van Franco en
heeft Spanje's toetreding tot het
anti-Kominter^-pact ondertekend.
Geen bon voor waspoeder
DEN HAAG. 4 Aug. Voor de
periode van 6 Aug. tot en met 2
September a.s. wordt slechts één bon
voor zeep aangewezen, namelijk
nummer 194 algemeen, welke recht
geeft op het kopen van éen rant
soen eenheidstoiletzeep. Voor deze
periode wordt geen bon aangewezen
rechtgevende op het kopen van was
poeder. Op de kinderbon reserve
O 66, D 66 en E 66 kan. evenals
voorheen, een rantsoen waspoeder
worden betrokken.
Op de kinderbon reserve E 67
wordt wederom een rantsoen toilet
zeep van oude samenstelling be
schikbaar gesteld. De bon algemeen
180, aangewezen voor een rantsoen
waspoeder of eenheidszeep, wordt
niet verlengd, zodat is aan te beve
len hierop nog tot en met 5 Aug.
eenheidszeep te kopen. De geldig
heid der kinderbonnen reserve C 50,
D 50. E 50 C 58, D 58 en E 58 wordt
verlengd tot 2 September 1944.
Op deze kinderbonnen kan een rant
soen waspoeder worden betrokken.
Voor het. in behandeling geven van
wasgoed aan wasserijen behoeft in
de periode van 6 Augustus tot en
met 2 September geen bon te wor
den afgegeven.
Kermisvermakelijkheden niet voor
W.H.N, of N.V.D.
DEN HAAG, 3 Aug. -r- De persdienst
van de Nederl. Volksdienst en Winter
hulp verzocht opname van het vol
gende: Het gebeurt menigmaal, dat
exploitanten van kermisvermakelijk
heden zich tot autoritalten wenden
om vergunningen met de mede
deling, dat een deel der Inkomsten
ten bate komt van W.H.N. of N.V.D
De leiding van N.V.D. en W.H.N. deelt
daarom met nadruk mede. dat belde
Instellingen met de exploitatie van
kermisvermakelijkheden niet de min
ste bemoeienis hebben, noch op eniger
lei wijze daarbij financieel zijn be
trokken of wensen betrokken te woe
den.
AMSTERDAM, 4 Aug. Het land
goed „Slangenburg" onder de gemeen
te Doetlnchem, groot plm. 693 ha., ls
onder de Natuurschoon wet 1928 ge
rangschikt. Het landgoed, dat ls ge
legen ten oosten van Doetlnchem aan
weerszijden van de weg van Doetln
chem naar Varsseveld ls op wegen en
wandelpaden voor het publiek open
gesteld.
AMSTERDAM, 4 Augustus. De
geruchtmakende zaak van de N. V.
Meelfabriek „Schiedam", die te lage
lonen betaalde en vervolgens wel
gerde een beschikking van den Ge
machtigde voor de Arbeid uit te voe
ren die door het Nederlands Ar
beidsfront met klem op haar plich
ten werd gewezen en als antwoord
op die vermanende stem goed
meende te doen tegen het Arbeids
front een proces te beginnen,
deze zaak Is een goede week geleden
afgesloten met een aanvullende be
schikking van den Gemachtigde, die
als een „eind goed al goed" de tries
te aangelegenheid voor arbeiders en
Arbeidsfront tot een bevredigend
einde voerde.
De Gemachtigde voor de Arbeid
doet ons thans nog een communiqué
toekomen, dat voor het historische
overzicht der feiten wellicht nog van
betekenis kan zijn. De Gemachtigde
„In verband met het feit, dat het
personeel van de N.V. Meelfabriek
Schiedam door middel van de dag
bladpers uiting heeft gegeven aan
zijn dank voor de wijze, waarop de
directie dezer onderneming de kwes
tie der loonsverhoging, na gepleegd
overleg met den Gemachtigde voor
de Arbeid, op grond van door haar
vroeger gedane toezeggingen, zou
hebben geregeld, acht ik medede
ling der navolgende feiten geboden.
De juiste gang van zaken ls deze
geweest, dat het N.A.F. zich tot mij
heeft gewend met een klacht, waarin
werd medegedeeld, dat aan bepaalde
arbeiders, in dienst van de N.V.
Meelfabriek Schiedam ontoelaatbaar
lage lonen werden betaald. Hierop
is door mij ter zake een onderzoek
ingesteld, dat de Juistheid van deze
klacht bevestigde, in verband waar
mede ik, nadat ook de directie meer
dere nialen was gehoord, bij mijn be
schikking van 13 Juni JL voor even-
bedoelde arbeiders een loonsverho
ging dwingend heb voorgeschreven,
Deze beschikking is sindsdien door
mij onverkort gehandhaafd.
Eerst toen aan de directie geble
ken was, dat hieraan niet viel te
tornen, heeft zij in de opgelegde
loonverhoging berust. Tevens ver
zocht zij daarop, in verband met
de in de onderneming bestaande
onderlinge loonverhoudingen, mijn
toestemming voor een verhoging der
lonen van enige andere arbeiders,
die in de beschikking niet waren ge
noemd en te wier behoeve op dat
tijdstip bij mij geen aanvrage was
ingediend. Deze toestemming heb ik
verleend bij beschikking van 28 Juli,
onder beding, dat ook voor deze ar
beiders df loonsverhoging op 19 Juni
moest ingaan."
Tot zover de Gemachtigde voor de
Arbeid. Wij willen met ons eigen oor
deel kort zijn. Men kent het immers
reeds ten voeten uit. Het liefelijke
tafereel, dat ons uit bovenstaande re
gels tegemoet treedt, ontlokt ons
daarbij welhaast een traan van ont
roering. Nietwaar: hier is dan een
fabrieks-directic, die (nu jd!) te lage
lonen betaalde en weken achtereen
haar plicht niet zag, ook toen ze er
door Arbeidsfront en Gemachtigde op
was gewezen, die echter, eenmaal
tot de conclusie gekomen dat aan de
nieuwe loonregeling „niet viel te tor
nen", niet slechts berustte, maar
zelfs ijlings toestemming vroeg om
ook het loon van andere arbeiders te
verhogen! Wat kan men op deze ver
dorven wereld schoner wensen?
AMSTERDAM, 3 Aug. Er
staat iets te gebeuren voor de oud
gedienden van Land- en Zeemacht in
Nederland, die voor 1922 gepension-
neerd zijn en dus niet onder de Pen
sioenwet 1922 vallen. De Nederlandse
mannen van marine en leger, zowel
de oud-gcpenslonneerden als de z.g.
gepasporteerden, de mensen dus die
geen pensioen genieten doch met in
gang van hun 60ste levensjaar een
jaarlijkse gratificatie ontvangen, heb
ben een goede kans dat zij een rede
lijke verbetering van hun positie krij-
gn. Op liet ogenblik wordt er dien
aangaande overleg gepleegd tussen
de departementen van Binnenlandse
Zaken, Defensie en Financiën. Laat
ons hopen dat dit overleg niet te lang
duurt, want verbetering van de posi
tie van deze mensen is dringend no
dig!
Edoch, de oud-Lombokkers zullen
daar niet onder vallen. Geen van de
oud-Indische militairen zal hier
voordelen van plukken. Immers, zij
ressorteren niet onder Defensie, doch
onder Koloniën en het departement
van Koloniën in Zutphen is niet inge
schakeld in deze verbeteringen. Wan
neer dus straks voor een categorie
mensen die het inderdaad zeer nard
nodig heeft, de pensioenen en gratifi
caties verhoogd worden, zal er een
andere categorie, n.l. de oud-gepen-
sionneerden en gepasporteerden van
land- en zeemacht in Indië naast grij
pen. Dat is onbillijk en onrechtvaar
dig. Ook deze mensen moeten ge
holpen worden! Met spoed! En mocht
men er na onze vorige artikelen nog
niet van overtuigd zijn dat deze hulp
nodig is, welaan, wij zullen nogmaals
een voorbeeld laten spreken.
Een sprekend voorbeeld
Daar is onze abonné J. Kramer uit
Purmerend. In 1891 vertrok hij als
jongen van zestien jaar op de Van
Galen naar Indië. Hij maakte de
blokkade van de kust van Atjeh mee
in 1892, en twee jaar later was hij
een dergenen die aan boord van de
Prins Hendrik deelnam aan de expe
ditie op Lombok. In 1903 werd Kra
mer wegens diensteindiging gepas-
porteerd. Daar hij dus vóór 1922 de
dienst verliet, viel hij niet onder de
nieuwe Pensioenwet 1922 en geniet hij
sinds zijn zestigste jaar een gratifica
tie, van zegge en schrijve ƒ315 per
jaar. Voor deze schamele zes guldens
in de week heeft Kramer de tien bes
te jaren van zijn leven gegeven.
O, hij behoeft niet alleen dóir-
van te leven! Uit het éne fonds
krijgt hij 62 per jaar toeslag,
uit het.andere fonds 13*per Jaar,
de diaconie geeft 2 per week en
MaatschappÜJk Hulpbetoon vult
dit aan tot het vorstelijke inko
men van 111.80 per week. Tjonge
wat een pensioen 1 Maar laten wij
Kramer even aan het woord:
„Toen lk in de afgelopen winter
uit een fonds die ƒ62 per Jaar
kreeg, ben ik in mijn steun voor
1.40 per week gekort. Nu vraag
ik u, zoudt u met al uw studie mij
weten voor te rekenen hoe in deze
tijd man en vrouw kunnen leven
van ƒ11.80 per week als daar
3.50 huur afgaat?"
WIJ, „met al onze studie", weten
het niet. Misschien weet Den Haag
het? Misschien kan Den Haag Kra
mer helpen om zijn budget sluitend
te maken?
Wij zouden nog meer voorbeelden
kunnen geven, want1 de brieven zijn
vele en de verbittering ls groot. Doch
laat het zo genoeg zijn! Want met
verbittering alléén is niemand ge
diend, Er moét iets gedaan worden 1
En er mag niet te lang getalmd wor
den. want ieder jaar leggen oud-
Lombokkers zich ten eeuwigen ruste,
ieder jaar slinkt hun aantal, ieder
jaar .verzuimt Nederland zijn plicht
tegenover deze oud-gedienden.
Voor de oud-gepensioriticcrden van
Land- en Zeemacht ln Nederland
staat nu wat te gebeuren. Men haa^c
zich echter en late met eeuwigduren
de onderhandelingen, met conferen
ties zonder eind en zonder besluit de
tijd niet voorbij gaan. Geen woorden,
maar daden! Liefst direct!
En ln de tweede plaats: Koloniën
moet in dit overleg betrokken wor
den. Ook voor de oud-gepensionneer-
den van Land- en Zeemacht in Indië
zijn dringend verbeteringen nodig.
Wij houden ons ervan overtuigd dat
het departement van Koloniën gaar
ne zal willen medewerken. Dat men
het vrage, en aan het werk ga. De
tijd dringt!
Inderdaad: aan deze onthullingen
verlenen wij maar al te gaarne
plaats. Zij bewijzen immers, dat ook
zeer trage bedrijfsvoerders tot voor
uitstrevende inzichten kunnen gera
ken. wanneer de stem maar krachtig
genoeg is, die ze tot de werkelijkheid
van deze tijd terugroept
Het Nederlandse Arbeidsfront heeft
haar muzikale manifestatie voor de
fabriekspoorten te Schiedam dus niet
voor niets gegeven. Het heeft de ruige
aubades van een nieuw sociaal in
zicht gezongen, die nodig waren om de
Schone Slaapster in de directiekamer
te doen ontwaken. Moge zij wakker
blijven. Het Nederlands Arbeidsfront
althans zal voortgaan met het zingen,
van zijn krachtige sociale morgen
zang, overal waar meer of minder
schone liberale slaapsters dutten.
Prof. K. Schilder afgezet
Ter Generale Synode der Gerefor
meerde kerken werd over de samen-
spreklng met prof. ds. K. Schilder
gerapporteerd, dat de samenspreking
weinig of geen resultaat heeft ge
had. Naar „De Standaard" ver
neemt hééft de Generale Synode in
comltè-generaal besloten, om prof.
dr. K. Schilder te ontslaan als hoog
leraar aan de theologische hoge
school te Kampen en af te zetten
als emeritus-predikant der Gerefor
meerde kerk van Rotterdam-Delfs-
haven. K
Eerlijke vinder ontving
een grote beloning
DEN HAAG, 3 Aug. Het bureau
van den Weermachtsbevelhebber in
Nederland deelt mede:
Op een perron van een der Neder
landse stations was per abuis een
actentas van een lid van het perso
neel van een Duits bureau blijven
liggen. De vinder, een Nederlander,
heeft deze tas onmiddellijk aan het
bureau Gevonden Voorwerpen der
Spoorwegen afgegeven. Hij ontving
voor zijn eerlijkheid een grote be
loning.
Postverzending naar Frankrijk
DEN HAAG, 4 Aug. Poststuk
ken en pakjes boven 20 gram zijn
niet meer toegelaten naar een aan
tal departementen aan de Franse
westkust. Nadere Inlichtingen ver
strekken de postkantoren.
FRANS L.O. Utrecht. Geslaagd, de 1
dames: D. C. Pronk, Den Haag; J. v.
Pommeren, Akkefwoude; J. A. M. v.
d. Putt, Geldrop en de heren A. J.
v. d. Glessen, Vreeland: K. Kramer,
Amsterdam; M. Sarls, Heemstede en
J. M. Segors, Roermond.
FRANS M.O. a. Utrecht. Geslaagd
de dames: L. Soemoealv. d. Have,
Utrecht; F. J. Staal, Amsterdam; L.
B. M. v. Drlel, Slttard en do heren:
O. W. J. v. d. Leur, Den Bosch; E.
J. Steers, Heemstede; T. v. d. Broek,
Den Haag en J. B. O. P. Vinken, Til
burg.
LEIDS NIEUWS
Waf het witte doek
biedt
„Gaudeamus igitur" zingen de stu
denten in Lido waar een beeldver
haal uit de hogeschoolwereld draait.
„Laat ons dus vrolijk zijn" is inder
daad het leidmotief in deze geschie
denis van den zorgelozen professor
en zijn dito gezin, dat op het aller
laatste moment door een misverstand
dreigt verstoord te worden.
Paul Verhoeven heeft „Een geluk
kig mens" wat nadrukkelijk en daar
door veelal wat traag geregisseerd,
maar hier en daar verraadt zich toch
een originele kijk op zijn scènische
uitbeelding.
G. K. KROP.
De film „De Smokkelaars van St.
Paull" in Rex, brengt „Vracht van
Baltimore" in herinnering. De haven
van Hamburg is ook hier de plaats
van handeling en eveneens is het een
vrouw, Hanna Carstens (Marieluise
Claudius), die ln een rederij een be
langrijke rol speelt.
Ofschoon deze niet meer nieuwe
rolprent niet bepaald uitmunt door
filmische kwaliteiten en originele
vondsten, is zij toch onderhoudend
en geeft een goede kijk op de eerlijke
zwoegers aan de waterkant van een
grote havenstad.
In Casino kan men déze week de
fraaie Ufa-Jubileumfilm „Münch-
hausen" gaan zien. van wélke film
wij korte tijd gelSden een uitvoerige,
recentie gaven. Hans Albers speelt de
hoofdrol in deze film, die door het
uitstekend toegepaste kleurenprocedé
dubbel aantrekkelijk ls gemaakt.
TIENDE PREDIKANT. Enige
jaren geleden besloot de Ned. Hen'.
Gemeente alhier, het aantal predi
kanten bij de Ned. Herv. Gemeente
alhier, uit te breiden en tot stichting
van een tiende predikantsplaats over
te gaan. Dit is thans zover gevorderd,
dat deze week de kiesvereniging der
Ned. Herv. Gemeente een drietal ge
vormd hebben, uit welk drietal de
tiende predikant zal beroepen wor
den.
WILLEM GOOSSENS VOLKSTO
NEEL. Willem Goossens Volksto
neel komt Zondagavond in de Leidse
Schouwburg met het toneelspel „Kin
deren van ons Volk", naaf de gelijk
namige roman van Anton Cocrten. De
hoofdrollen zullen worden vertolkt
door Rika Hopper en Willerrf Goos
sens. Des middags zal hetzelfde ge
zelschap voor de kinderen hét
sprookje „De gelaarsde kat" opvoe
ren.
v SPORTNIEUWS
Bondswedstrijden van de
Ned. Schaakbond
MAASTRICHT 3 Aug. De
bondswedstrijden van de Ned.
Schaakbond, die oorspronkelijk in
Valkenburg zouden worden gehou
den, worden wegens bijzondere om
standigheden van 21 t/m 25 Aug. in
Maastricht gehouden.
De verduistering begint beden om
21.27 en eindigt om 6.03.
Maan onder 5.35, op 21.45.
4 Aug. VJVI., 11 Aug. L.K., 18 Aug<
N.M., 26 Aug. E.K.