mum
D
ma ar
friesch
MELBA
Ais u een ring
'hopt
Coring en Dönitz nemen
straffe maatregelen
ERUGA
GEBR.TEN HOEVE
Wmwm mmr
I. lil
llllllinilllllll
Voorkomen van
verwarring
Om tienduizend
sigaren
Aries geteisterd
Geldige bonnen
Sneeuwvlok - de Eskimo"
Zwaartepunt van de afweer
dieper in het achterland
De tactiek aan het
Oostfront
Berlijn over de aanslag.
Vijancl heeft geen succes
op het „vijfde front''
(Ingezonden Mededelingen)
fN
ROGGEBROOD
van nature zoet
bereid ven
gebroken rogge
ROTTERDAM DEN HAAG
Tel«l. 38427 T.lel, 333298
maakt
TTieuVU*
b^hnomo-
r-' ff
RIJNSBURGER WEG 62o,TEl. 24029, LEIDEN
Hoofdk. A'dam. FilRotterdam - Den Haag
Haarlem - Tilburg - Hoorn - Gouda
Omdat kalk oen onmisbare
bouwstof Is voor moeders en
hun toekomstige baby. En om
dat Vitamine D ervoor zorgt,
dat die kalk ook door 't li
chaam kan worden opgeno
men. Daarom:
In HAARLEM
herinnert de trotiche
St. Brto aan de tradi
tie* van vele eeuwen,
die bg on* land en
om volk bebooren al*
het strand bij de zpe.
Denken wij maar eens
aan de simpele tradi
tie ran om geurig
bakje troost, zooals
dat ons ook nn nog
dagelijks geschonken
wordt, daok zij
Niemeij
er s
koffieiurrogant
KINDEREN GROEIEN
ZOO GAUW UIT HUN
KRACHT
Daarom moet re 7,0 Mei ba
geven. Iedere beker geeft
hun weer wat extra weer
standsvermogen. - Mei ba
is bereid uit natuurlijke
bestanddcelen. Vraag het
op Uw b'on voor klnder-
arank - om de 8 weken
een pak voor leder kind
tot en met 14 Jaar.
do versterkende findrrt/nmb
RECEPT
kunt O op de keur afgaan. Bij
verpakte levensmiddelen kunt U
niets keuren. Ga dan af op den
napm W. A. SCHOLTEN. Een kwa
liteitsgarantie, die o.a. voorkomt
op W. A. SCHOLTEN'S Albumoni,
Bularoma, Transparania, Sago en
verpakt AafdappdmceL
Directeuri H. J. Kerkmeester, Bue-
rum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt,
Amsterdam; plv. hoofdredacteur, lr. A
H. de Haas van Dorsaer, Haarlem;
binnonland: J. v. Grieken; Illustratie
en opmaak: R. Kamp3tr&; volkscul
tuur en kunst: M. V/olters; muziek:
G. K. Krop: sport: J. J. Llber; adver
tenties: A. H- Lammers, allen te Am
sterdam. K 112
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 20 Juli. Rijksmaar
schalk Göring heeft de volgende toe
spraak tot de luchtmacht gericht:
Kameraden der luchtmacht.
Een ongelooflijk gemene moord
aanslag is vandaag door een kolonel
graaf von Stauffenberg, in opdracht
van een erbarmelijke kliek voorma
lige generaals die wegens hun even
laffe als slechte leiding weggejaagd
moesten worden, op onzen Führer
gepleegd. De Führer is door de al
machtige Voorzienigheid als door
een wonder gered. Deze misdadigers
proberen nu als usurpators door ver
valste bevelen de troepen in verwar
ring te brengen.
Ik beveel derhalve: In het Rijk
leidt op miin lastgeving General-
oberst Stumpf als opperbevelhebber
van de „Luftflotte Reich" alle for
maties van de luchtmacht, binnen c'e
grenzen van het Rijksgebied. Uitslui
tend mijn en zijn bevtelen moeten
worden uitgevoerd.
De Reichsfiihrer ff, Himmler, moet
door alle bureau's van dc luchtmacht
op verzoek zo krachtig mogelijk ge
steund worden. Koeriersvluchten, on
verschillig met welke vliegtuigen,
mogen alleen met mijn of zijn ver
lof worden gemaakt.
Officieren en soldaten, onverschil
lig van welke rang, evenals burgers,
die voor deze misdadigers werken en
die bij u komen om u te oven-eden
om aan hun erbarmelijke plannen
deel te nemen, moeten onmiddellijk
gearresteerd en neergeschoten wor
den. Wanneer u zelf wordt uitge
stuurd om deze verraders uit te
roeien, moet gij meedogenloos door
tasten.
Kei zijn dezelfde armzalige lieden,
die het front proberen te verraden
en te saboteren. Officieren die aan
deze misdaad deelnemen, plaatsen
zich buiten het volk, buiten de weer
macht, verzaken iedere soldateneer
en verzaken eed en trouw. Hun ver
nietiging zal ons nieuwe kracht
geven. Tegenover dit verraad plaatst
de luchtmacht haar gezworen trouw
en innige liefde jegens den Führer
en haar onvoorwaardelijke strijd
voor de overwinning.
Leve onze Führer. dien de Al
machtige God vandaag zo zicht
baar heeft gezegend'
Dönitz spreekt
De opperbevelhebber van de ma
rine, groot-admiraal Dönitz. heeft
tot de soldaten van de marine de
volgende toespraak gericht:
Soldaten van de marine,
Een heilige toorn en een mateloze
woede vervult ons door de misdadige
aanslag die aan onzen beminden
Führer hel leven had moeten kosten.
De Voorzienigheid heeft, anders ge
wild. Zij heeft den Führer behoed
enbeschermd en zodoende ons
Duitse vaderland in zijn lotsstrljd
niet verlaten. Een- krankzinnige
kleine kliek van generaals, die met
ons dapper leger niets gemeen heeft,
heeft in laffe trouweloosheid deze
moord beraamd, hiermede jegens
den Führer en het Duitse volk het
gemeenste .verr&ad plegend.
Want deze schurken zijn alleen de
handlangers van onze vijanden, die
zij in een karakterloze, laffe en valse
berekening dienen, In werkelijkheid
is hun domheid grenzeloos Zij gelo
ven door den Führer uit de wez te
ruimen ons van onze harde, doch
onvermijdelijke strijd om het be-
Tipgevers veroordeeld
wegens oplichting
DEN BOSCH, 19 Juli. Een café-
houder uit Den Haag, die het met
de C.C.D. aan de stok had gehad we
gens een „zwarte" affaire, zocht, ten
einde een hoge boete te ontgaan, con
tact met enige ambtenaren van deze
dienst en bood bij deze gelegenheid
zijn diensten aan als „tipgever". Men
ging op dit aanbod in en er werd een
regeling afgesproken, die hierop neer
kwam. dat de caféhouder, die weer
samenwerkte met een handelaar uit
Wassenaar, voor elke tip, die tot een
„zaak" leidde, ƒ80 zou ontvangen, be
nevens een deel van de opbrengst van
de verkoop van de defer hun bemid
deling in beslag genomen goederen.
Echter kwam er van deze overeen
komst niet veel terecht, en hoewel de
beide tipgevers reeds verschillende
zwarte "partijen hadden aangebracht
in totaal reeds voor een 50.000
ontvingen zij nimmer de hun toege
zegde beloning. Zo stonden de zaken,
toen de caféhouder van een handels
reiziger nit Aalst vernam, dat een
boer in het Brabantse plaatsje Res
teren een koper zocht voor een partij
vóór-oorlogse sigaren van liefst. 10.000
stuks. De caféhouder haastte zich
naar de C.C.D.-ambtenaren met. deze
„tip", doch verklaarde zich alleen be
reid nadere mededelingen omtrent
een en ander te doen, indien de kwes
tie van de beloning nu eens eindelijk
in orde zou worden gebracht. Na rijp
overleg werd besloten, dat de café
houder en de handelaar uit Wasse
naar als pseudo-kopers zouden optre
den, waarna de ambtenaren in zouden
grijpen en de boel in beslag nemen.
Voor hun hulp zouden de heren tip
gevers en de handelsreiziger, die mede
in het complot was genomen, 3500
sigaren mogen houden.
Men begaf zich naar Kesteren en
de zaak verliep zoals men zich had
voorgenomen. Men werd het eens
over de prijs en de sigaren werden
reeds ingeladen in de auto van cie
„kopers", toen plotseling de ambte
naren verschenen en de gehele par
tij in beslag namen. De ontstelde
boer- werd gearresteerd en naar het
politiebureau overgebracht. Hier
wérden van de in beslag genomen
sigaren de beloofde 3500 stuks over
gedragen aan het nobele drietal, dat
daarop met de buit verdween.
De zonderlinge toedracht van deze
zaak lekte echter uit, hetgeen tot
gevolg had, dat tegen de beide tip
gevers en den handelsreiziger, die op
hun beurt de sigaren clandestien
hadden verkocht-, een vervolging
wegens opliohting werd ingesteld.
Zij hadden zioh deswege veertien
dagen geleden voor de Bossche
rechtbank te verantwoorden, waar
de officier van justitie, die over de
in deze zaak gebruikte methoden al
zeer weinig gesticht was, acht maan
den gevangenisstraf tegen hen eiste.
De rechtbank heeft, thans in deze
zaak uitspraak gedaan en de drie
verdachten veroordeeld tot een ge
vangenisstraf van tien maanden.
staan te kunnen bevrijden, en zij
zien in hun verblinde angstige ge
borneerdheid niet, dat zij door hun
misdaad ons in eep ontzettende
chaos zouderi storten en ons weer
loos aan onze vijanden zouden uitle
veren.
De uitroeiing van ons volk, het tot
slavernij brengen van onze mannen,
honger en een nameloze ellende zou
den de gevolgen zijn. Een onzegbare
rampzalige tijd zou ons volk bele
ven, oneindig veel vreselijker en
zwaarder dan de hardste tijd maar
zijn kan, die onze huidige strijd ons
kan brengen. Wij zullen deze ver
raders verder werken onmogelijk
maken.
De marine staat haar eed getrouw
ln beproefde trouw rondom den
Führer en zal onvoorwaardelijk op
treden en strijden. Zij aanvaardt al
leen van mij, den opperbevelhebber
der marine, en haar eigen militaire
leiders bevelen, teneinde idere mis
leiding door vervalste opdrachten
onmogelijk te maken. Zij zal on
barmhartig iedereen vernietigen, die
zich als verrader ontpopt.
Leve onze Führer Adolf Hitler!
Bombardement verwoestte
o.a. de oeroude arena
BERLIJN, 21 Juli. Een forma
tie Amerikaanse bommenwerpers
heeft op 18 Juli de stad Arles ln
Zuid-Frankrijk aangevallen en van
grote hoogte bommen uitgeworpen.
Enige kostbare cultuurmonumen
ten. die van betekenis zijn, niet al
leen voor dc stad Arles, maar voor
heel Frankrijk en Europa, werden
zwaar getroffen.
De oeroude arena werd volkomen
verwoest. Ook vielen bommen op
het oude, historische kerkhof, het
z.g. Alyscamps. Dit kerkhof dateert
uit de Romeinse tijd en behoorde
met zijn laan van grafmonumenten
tot. de beroemdste begraafplaatsen
van het Avondland. Ook de kerk
St. Julien met haar klassieke gevel
uit de zevende eeuw is aan bommen
ten prooi gevallen.
BROOD. BESCHUIT, MELK,
VLEES: 31 en 32
AARDAPPELEN: 31 (IJ kg., toe-
slagkaart 1 kg.)
TABAK: 31 en 32. beide n. keüze
BLOEM: 182 en 183
GORT: 184 (126 gr.)
GEM. MEEL: 185 (125 gr.)
KAAS: 186
SUIKER: 187
JAM: 188
VERVANGINGSMIDDELEN: 189
KINDERVOEDING: D 60 gort,
E 60 kinderm. of voedingssuiker
KINDERDRANKPOEDER: C, D,
E 61
SNOEP: 31
BOTER: 31 A en 31 B
Einde geldigheidsduur 5 Aug., uit
gezonderd 31 aardapp. (29 Juli)»
Nbcf geldig zijn: 153, C. D. E50.
179, 180. C, D, E 58. E 59 v. zeep
en waspoeder <5 Aug.», 32 A boter
(19 Aug.), R 05 tabak v. scheer
zeep (2 Sept.)
Grote boerderij
afgebrand
ROSMALEN, 20 Juli. Woens-
dagmiddag omstreeks half vijf brak
brand uit in de kapitale familieboer-
derlj van W. Langens, alhier. In een
ommezien stond het gehele pand in
lichterlaaie, temeer, daar het dak
van riet was. Onmiddellijk werd de
brandweer uit' Rosmalen gealar
meerd, die spoedig ter plaatse ver
scheen. Intussen hadden buurtbe
woners reeds een ëh. ander gered.
Er werden maatregelen genomen,
dat het vuur niet zou overslaan op
de omliggende met stroo gedekte
pannen. De brandweer nam het blus-
singswerk met kracht ter hand en er
werd uit alle macht gewerkt om nog
van de inboedel te redden, wat te
redden viel. Intussen had ook de op
vijf meter afstand staande schuur
vlam gevat. Het wornhuis en de
schuur gingen in de vlammen op: een
aantal kippen verbrandde levend
De. oorzaak van de brand is onbe
kend: verzekering dekt slechts ge
deeltelijk de schade. -
De zaak
Ricarda Huch
37)
Juffrouw Schwertfeger knikte ern
stig.
„Wilt u ons en de heren van de
jury eerst uitvoerig vertellen, wat u
weet van hét ontstaan van het
testament van de overleden mevrouw
Swieler? Daar u sedert uw vroegste
jeugd met elkaar bevriend waart,
zal zij voor het opmaken van het
testament wel met u daarover ge
sproken hébben en u misschien om
raad gevraagd hebben?"
„O, neen", zei juffrouw Schwert
feger vlug. „wel zei ze altijd: „Wat
denk jij daarvan. Gundel? Zou ik
dat doen Gundel?" Maar dat. was
slechts een soort beleefdheid of
hartelijkheid. In belangrijke zaken
vroeg ze nooit om raad en zou die
ook nooit geaccepteerd hebben."
„Zij heeft u dus niet om raad ge
vraagd?"' zei dr. Zeunemann. „Maar
de motieven voor haar laatste wil
zal ze toch wel hebben vermeld?"
„Ja, dat heeft ze gedaan", ant
woordde juffrouw Schwertfeger.
,.De overledene leed sinds acht
jaar aan kanker", zei or Zeune
mann „Is dat al niet vroeger aan
leiding gev -st voor haar om over
haar faatste wilsbeschikking te
spreken?"
..Met mij nooit", zei juffrouw
Schwertfeger. „En ik geloof, hele
maal niet. De doktoren probeerden
Immers altijd de ware aard van haar
^ziekte voor haar te verbergen en
daarin kwam zij hun tegemoet, ten
eerste doordat men haar gemakke
lijk iets kon wijsmaken én verder
omdat ze op dat punt gaarne bedro
gen werd Ze wilde leven en hopen.
Daar'komt nog bij. dat ze zich na
een operatie steeds weer' volkomen
gezond gevoelde."
„Hoe kwam het. dat ze dan ten
slotte* toch over het testament
dacht?"
„Dat is 'duidelijk", zei juffrouw
Schwertfeger. „omdat het einde toen
werkelijk naderde en ze dat voelde.
Toen ze ongeveer een Jaar geleden
de verschrikkelijk* aanval had,
waarvan ze niet meer Is opgestaan,
was ze erg ontdaan en besefte, dat
Tekeningen en
tekst van
WIM MEULDIJK
1054. „Grut, fluistert Pen Kwen, 1055. Piet Punthoofd stopt het be-
t schuitje in-z'n mond, spoelt het met
als in de wonJns van Pinda Lek- een ^ok thce door',.^ kccieat en
ka gekomen zijn: Er staan hier geen zegt: „Dank je, meneer Lekka. Waar
stoelen." „Nee", (luistert Piet Punt- j^^kk"
hoofd terug: „En de muren zijn van verlegen: Gij moeten stlaks naai
papier." „Grote meestels plaats ne- eethuis gaan." „Pinda Lekka",
vraagt Sneeuwvlok: „Hoe komt het
men zegt Pinda Lekka: „Dan jij er zo gelukkig uitziet. Je be-
Plnda Lekka zal hap-hap geven. Hij rit toch niet veel?" „Meestel". zegt
Pinda Lekka: „Ik niet veel nodig
zet een grote theepot op een matje j^bbem Ik blij zijn als zon schijnt
en geeft de vrienden ieder een be- en... hiel in deze stleek bezitten wij
schuitie Gii smakeliik eten" zeet de &ouden Lotusbloem." „Hm", zegt
scnuiije. „uij smaKenjK eten zegt Sneeuwvlok: Ik snap er ve2l
hij. van. Wat is dat voor een .bloem?"
ze hiet meer gezond zou worden.
Ze sprak dat niet uit. maar ik voel
de dikwijls, dat ze het dacht."
Op het verzoek deze gebeurtenis
uitvoerig te beschrijven, vertelde juf
frouw Schwertfeger: .,Op een mid
dag, toen lk haar zoals gewoonlijk
bezocht, ontving ze mij met de
woorden, dat lk net op tijd kwam.
Ze had juist besloten haar testa
ment te maken en ik moest haar
daarbij behulpzaam zijn. Indien ze
herstelde, gaf het. niets, dat ze het
gedaan had. maar ze moest toch
ook rekening houden met de moge
lijkheid. dat het ditmaal niet zo
zou aflopen en bovendien was het
lichtzinnig van 'haar dit op 'haar
leeftijd nog niet gedaan te hebben.
Het zou toch te gek zijn, als de
bloedverwanten, die haar volkomen
vreemd waren en bovendien rijk,
haar geld zouden krijgen. Ik zei
haar, dat ze nog lang niet zou ster
ven en dat ik haar in de geest reeds
voor me zag, fris, sterk en opge
wekt, zoals vroeger. Daarop gaf ze
geen antwoord, maar ik las ln haar
ogen, wat ze dacht en zij moet in
de mijne hetzelfde gezien hebben."
„Was ze overstuur?" vroeg dr.
Zeunemann. - -
„Neen", zei juffrouw Schwertfeger.
terwijl ze haar bij deze herinnering
opwellende tranen heldhaftig weg
slikte. „niet bijzonder, alleen ln het
begin trilde haar stem wat. Toen
zei ik. dat ik niet graag te maken
had met testamenten en dergelijke
dingen, speciaal nu het haar betrof.
Maar ze had volkomen gelijk; Als
men een-vermogen bezat, moest men
testament maken en dat had ze al
lang moeten doen Wat was ze met
haar geld van plan, als ze het niet
aan naar familie wilde nalaten?
(Wordt vervolgd)
Telegram van dr. Hacha
aan den Führer
PRAAG, 21 Juli. Staatspresi
dent dr. Hacha heeft het volgende
telegram aan den Führer gezonden:
„Dank zij een wijze beschikking
is U aan de door laffe en snode
moordenaars gepleegde aanslag ont
komen. Dq voorzienigheid heeft ge
wild, dat. U voor het Duitse volk en
Europa behouden bleef om U groot
se werk te kunnen voltooien. Ik
wens u mede namens de regering
van het Protectoraat op de hartelijk
ste wijze geluk met uw redding en
ik hernieuw hierbij de verzekering
van mijn trouwe toegenegenheid".
De Führer feliciteert
minister-president Quisling
OSLO, 20 Juli. Naar aanleiding
van de 57ste verjaardag van minis
ter-president Quisling heeft de
Rilirer hem telegrafisch zijn geluk
wensen doen t-oekomen. In zijn ant-
woordtelegram brengt minister-pre
sident Quisling zijn hoogachting
voor de prestaties van het Duitse
volk en zijn weermacht ln de hui
dige beslissende strijd voor de toe
komst van Europa tot uitdrukking,
en verzekert hU. dat Noorwegen
vast en onwankelbaar aan Duits-
lands züde staat in de Europese vrij
heidsoorlog.
Ook tussen Rijkscommissaris Ter-
böven en minister-president Quis
ling werden telegrammen gewisseld.
VolgensUnited Press is de aarts
bisschop van New York, Spellman,
het afgelopen weekeinde voor een
conferentie met den paus te Rome
aangekomen.
(Speciale correspondentie).
BERLIJN. 20 Juli. Vier weken
na het begin van het grote Sowjet-
zomeroffensief staat het oostelijk
front van O,strow. ten zuiden het
Peipusmeer, tot in het gebied van
Tarnopol in het teken van zware ge
vechten, die hun bewegelijk karakter
tot dusverre nog niet verloren heb
ben. Oorspronkelijk gebonden aan
het gebied tussen Pripjet en Duna.
hebben de Sow jet-aanvallen zich la
ter zowel in noordelijke als ln zuide
lijke richting uitgebreid.
De diepte van de Sowjetrussische
'i^netratie bedraagt in het centrale
qeel van het aanvalsfront ongeveer
van Tsjaussy over Mogilew en Minsk
naar Groclno ongeveer 450 k.m. De
lengte van het aanvalsfront, tussen
Ostrow en Tarnopol lk meer dan Ö00
k.m
De ontwikkeling gedurende de eer
ste weken van het offensief was ge
karakteriseerd door de relatieve
snelheid en de diepte van de terrein
winsten die het rode leger in het
grensgebied van Letland en Litauen
wist te behalen. Ogenschijnlijk was
het Sowjet-opperbevel' geslaagd in
zijn camouflage-pogingen, waarmede
de Duitsers verrast moesten worden.
In de Duitse berichten wordt thans
deze omstandigheid voorgesteld (ils
een der voornaamste oorzaken van
de snelle terreinwinsten van het rode
leger.
Het Sowjet-succes is echter ook
een gevolg van bepaalde Duitse
maatregelen. Want met het oog op
de buitengewoon sterke concentra
ties van ménsen en materiaal aan
Sowjetzijdè, moest het Duitsê opper
bevel zijn vroegere taktiek, die in
hoofdzaak bestond in een snel in
grijpen van plaatselijke reserves op
de meest bedreigde punten, laten va
ren.
Het zwaartepunt van de afweer
kwam veel verder achter het front te
liggen dan vroeger, en ook de nieuwe
Duitse afweerlinies. die door opera
tieve reserves bezet werden, kwam
dieper in het achterland van het
front.
Beslissend voor de geografische af-
weerlinie was de overweging dat
enerzijds ds Sowjets niet te veel ter
rein geschonken mocht worden, maar
dat anderzijds de operatieve reserves
niet te dicht achter het front moch
ten komen, daar Jhun opmars door
het snelle oprukken van het rode le
ger gestoord zou kunnen worden.
De vraag of en in hoeverre dit
Duitse plan met succes bekroond is.
kan op het ogenblik nog .niet defini
tief beantwoord worden. Vast staat
dat de Sowjet-opmars momenteel
nog niet tot staan gebracht is. maar
dat het tempo in de meest belang
rijke sectoren aanzienlijk vertraagd
is. Dit kan weliswaar voor een deel
toegeschreven worden aan de reor
ganisatie van strijdkrachten waartoe
het Sowjet-opperbevel overgegaan ls
en aan de moeilijkheden der ravi
taillering, doch een feit is het tevens
dat de Duitse afweer aanzienlijk
sterker geworden is. Te Berlijn
jvaagt men geen voorspelling met
betrekking tot het tijdstip, waarop
weer van stationnaire gevechten ge
sproken zal kunnen worden. De fron
ten in het noorden en in het zuiden,
dus die sectoren, die een bijzondere
betekenis hebben voor Oost-Pruisen
en de Karpaten, zijn niet in bewe
ging gekomen. In Duitse militaire
kringen wordt- verondersteld dat dit
verschijnsel ln de naaste toekomst
nog wel eens tot hoogst Interessante
strategische .mogelijkheden zal kun
nen leiden.
VOLKSCULTUUR EN KUNST
Amerikaanse valschermjagers die na n het front in Normandië door de
Duitsers krijgsgevangen werden gem aakt. worden in vrachtauto's ver
voerd. Zi) zijn verheugd dat ze uit d eze hel tenminste hun leven overge
houden hebben. (P. K. fot PIcnik/Transoc.-E.P,).
Speciale correspondentie)
BERLIJN. 21 Juli. Vanochtend
wordt het beeld van de rijkshoofd
stad beheerst door de talrijke extra
edities der dagbladen, waarin de
'tegen middernacht uitgesproken
radiorede van Adolf Hitler opgeno
men is. Op deze wijze wordt de Ber-
lijnse bevolking officieel nader geïn
formeerd over de gebeurtenissen,
die zich in een der meest kritieke
ogenblikken van deze oorlog in het
hoofdkwartier afgespeeld hebben.
De zakelijke uiteenzetting, die
Adolf Hitler zelf van de aanslag ge
geven heeft, en het zonder enig
voorbehoud noemen van de naam
van den dader, hebben ontegenzeg
gelijk een kalmerende invloed ge
had op het publiek, dat gisteravond
in het kort met het feit van de aan
slag op de .hoogte was gesteld.
In de commentaren, die de och
tendbladen op de aanslag geven,
wordt unaniem uitdrukking gege
ven 'aan de voldoening over de mis
lukking. In Duitse politieke krin
gen. die zich in hun commentaren
hoofdzakelijk refererén aan de of
ficiële publicaties en aan de inhoud
•van de radio-rede van den Filhrèr,
wordt bij deze gelegenheid herin
nerd aan de aanslag, die kort na
het uitbreken van de oorlog op
Adolf Hitler te Münchcn ls ge
pleegd.
De aanstichters van de jongste
aanslag moeten, volgens Berlijnse
commentatoren, gezocht worden in
de kringen der plutocratisch-bolsje-
wlstlsche samenzwering. Deze heb
ben hun handlangers het projectiel
in de handen gedrukt om den man
te doden, dien zij beschouwden als
de ziel van de strijd om de Duitse
en Europese vrijheid.
Het tijdstip van de aanslag valt
samen met dat, waarop het generale
offensief tegen de Europese stellin
gen van Duitsland begon. In wezen
is daarom de aanslag niets anders
dan dc opening van de strijd op het
rijfde front; op het hoofd en het
hart van de Duitse oorlogsleiding.
Op deze wijze moest de motor van
de Duitse noodlotsstrijd afgezet
worden.
In de Wilhclmstrasse wordt nog
verklaard, dat de mannen van
karakter slechts met trotse verbe
tenheid op een dergelijke waanzin
nige daad kunnen reageren.
Anlc van der Moer met
nieuw toneelgezelschap
Er heeft zich. een nieuw toneelge
zelschap gevormd, dat. zal optreden'
onder de naam „De Nieuwe Rotter
damse Comedie". Tot de vaste kern
v?n dit gezelschap behoren: Cruys
Voorbergh, die als regisseur en ac
teur medewerkt; Ank van der Moer.
Guus Oster en Riek Berkhout. Met
andere toneelspelers wordt nog on
derhandeld.
„De Nieuwe Rotterdamse Comedie"
opent in September het seizoen in
„Dtligentia" te 's-Gravenhage, met
„Comediespelen" van Joh. W. Broe-
delet.
Delft straks 700 jaren
Delft zal op 15 April 1946 zeven
eeuwen stad zijn. -Tweemaal ver
brandde het stadsarchief, 1536 en
1618. Daardoor weten we veel minder
van Delft dan van de andere „grote
steden" van het oude Holland:
Dordt. Haarlem Leiden, Amsterdam.
Daardoor èn doordat er geen handig
nieuw werkje over Delft is.
Dat nieuwe werkje, goede voorbe
reiding van de komende feesten is er
nu: „Delft en Delfland", oorsprong
en vroegste geschiedenis door dr. J.
F. Nlermever. uitg. Burgersdijk en
Niermans. Leiden. Het voorbeeldige
boekje besluit met- het handvest van
15 April 1246. in het Latijn en ln het
Diets, oucf-Nederlands.
In de Heemschutserie verscheen
een overzicht van „Nederlandse
Glasschilders", van de hand
van een vakman, W. Bogtmann. Heel
wat van deze oude. in óeze tijd zeer
breekbare schoonheid is nog te zien.
Hier is een goede gids tot de techniek
en de historie. Lees. zie de illustraties,
zie de glazen. Merkwaardig beschei
den is. dat de kunstenaar zijn gene
ratie en zichzelf niet noemt. Èen aan
vulling is nog nodig, met opgave van
jaren en vindplaatsen, zoals hier b.v.
van R. N. Roland Holst gegeven. En
met uitvoeriger beschrijving!
Roeping van den dichter
„De roeping van den Duit
se n dichter in deze t Ij d" is de
belangrijkste bloemlezing van Duitse
schrijvers van deze tijd in ons land
verschenen tA'damse Keurkamer).
Prof. dr. Heinz Kindermann stelde
haar samen, Hans Hinkel leidde haar
in. (Oorspr. titel: „Des Deutschen
Dichters Sendung in der Gegenwart"
Propaganda, programma, profe
tische kracht, ziedaar de drie niveaus
waarop de letterkundigen zich hier
bewegen in de bezinning op hun werk
en taak. Een boek dat tot lezen lgkt
en tot denken dwingt. Uitingen van
Stehr. HanS Grimm, Hans Carosse.
Kolbenheyer. R. A. Schroder. Max
Mell, Blunck, Johst., Dwinger.
Schrevvogel e a. noden. Hier wordt
rekenschap gegeven en gevraagd.
De Bremen voor 90 jaren
Een op zich zelf boeiend historisch
gegeven, toch wel in de eerste plaats
voor Duitsers van belang, is verwerkt
in „Koninklijk koopman" (Sohn sei
ner Firma), de geschiedenis van de
firma Hermann Heinrich Meier
Co., Bremen, triomfantelijk afgeslo
ten door een citaat uit de New York
Sun van 5 Juli 1858 over het toen
jongste en modernste transatlanti
sche schroefstoomschip „Bremen",
3000 ton groot. Begrijpelijk dat de
Duitsers in hun zeegeschiedenis gra
ven. Wij in de onzel^ (Uitg. Boot.
Den Haag, schrijver Fr. Lindëmann).
De Nederlandse vertaling van
„Wet,ter überm Gottéslandchen" van
Elsa Bernewitz: „Stormen over
vredig land", nog wat stijfjes in
de knieën zoals dat bij vertalingen
gaat, levert 332 bladzijden onderhou
dende lectuur van een roman zoals
er 12 in een dozijn gaan. Het boek
heeft illustraties en een stichtelijke
inslag. Onze Nederlandse dames
schrijven en lezen ze niet slechter,
integendeel.
Neem b.v. het boek van den Gro
ninger schrijver Wvtze Keuning
„Waarheren gij gaat..." (uitg.
Wereldbibliotheek). Onderhoudend,
een behoorlijk boek. Van taal veel
beter dan welke vertaling ook, omdat
het boek in het Nederlands gedacht
en geschreven is. Typisch met de
deugden en de zwakheden van de
Nederlandse romanschrijverij 1944.
Een aardige terugkeer van den
schrijver naar zijn eigen land, na de
Indische roman Agoka.
Hart zonder scheld heet een
bundeltje van twaalf sonnetten cn
zeven andere korte gedichten van Jan
van Rheenen (A'damse Keurkamer».
Er klopt, stellig stuwkracht in deze
verzen,^iie, als men moet indelen in
veertig woorden, gerekend moeten
worden tot de nieuwe romantische
rhetoriek. - M. Vf.
VOOR DE KINDEREN
Dierentuin-raadsel
Beste nichtjes en neefjes,
Op de plaats van onderstaande kruis
jes moeten letters worden ingevuld,
zó, dat op iedere regel de naam van
een dier komt te staan. De beginletters
van deze dieren (van boven naar be
neden gelezen) gaven nog eens de
naam van het dier uit de eerste regel.
1 ls een reptiel (ver
familielid van de
hagedis)
is een vogel (stelt
loper
ls een dikhuidig
zoogdier
ls eén knaagdier,
dat in de duinen
leeft
x r is een vogel met
lange rode potén
ls Pén roofdier
(familie van de
marter)
is een slanke
Egyptische vogel
x d Js een roofdier
X X X X X X
x x x x x r
X X X X X X t
k x x x x
X X X X X X
X X X X
X X X X X X
Om het niet al te moeilijk te maken,
heb ik, zoals jullie zien, al vier letters
voor ie ingevuld. De oplossingen, die
deze keer natuurlijk volledig moeten
worden opgeschreven; sturen we allen
aan OOM JAN, p/a Redactie „Het Volk",
Hekelveld 15, Amsterdam-C. De brie
ven moeten uiterlijk DONDERDAG
MORGEN, 9 uirr, ln miin bezit zijn.
Ik kreeg van zoveel kinderen bericht,
dat de krant niet op Zaterdagavond
kwam en ze daarom niet mee konden
doen. dat wij de Inzendingstermijn
dus wat hebben verscnoven.
En nu de oplossing van de vorige
week: Dc grote havenstad is natuur
lijk ROTTERDAM De aardrljkskunde-
namen, die ln de negen rüen kwamen
te staan waren: Rolde. Soest, Rotte.
Beets, Borne, Baarn, Hedcl, Marum,
Morra. Voor de mooist verzorgde op
lossing, die van G Koelmans, Z.Jansen-
straat 10 te Utrecht, heb lk een extra-
prijs beschikbaar gesteld.
De vijftien gelukkige winnaars en
winnaressen waren: Corry Blom, p/a
J. M de Muinck, Kelzerkade 7. Zuilen
(Utr,); Hendrik Staal, Ermcrweg 66,
Emmen; Wucher Jan Tuntclder. Wes-
terdiep C. 144-1, Wlldervank (Gr.);
Wim Sonneveld, 2e Nleuwstraat. 10,
Hilversum; Paul J. Goudrlaan, Jonge
Arnoldusstraat 54, Zaandam; Rla Jan
sen, Bothalaan 23r Zeist; Wim v. d.
Linden, Leistraat 7bis, Utrecht; Tinl
Happee, Noorder Havenkade 126 c,
Rotterdam; Gree Pop. Adr. van Heel-
straat 8 R. Maassluis; Marietje Bots,
Cclsiusstraat 16 B. Schiedam; Theo
Degenkamp, Sint Janstraat B. 366,
Oudewatcr (Z.-H.J: Bertus de Jonge,
Julianalaan 38, Arnhem; Wijnanda
Meijer. Drempt D. 250 (Gld J. Sterk,
Mussennest A 060, ScherpcnzecKGld.)
Dlkkle Kraan, #7aldeck Pyrmontstr, 44,
Lelden.
Wil Jan Crama ziln adree sturen?
Ik wil zijn raadsel over de negen vis
sen opnemen. Hartelijke groeten van.
OOM JAN.
Het klooster Monte Cassino. dat
in het oorlogsgeweld ten onder
ging. werd als eerste klooster in Ita
lië gesticht in het jaar 529. In het
zelfde jaar hief de Romeinse keizer
Justinianus de Akademeia (Acade
mie) in Athene op, waar Plato ruim
negen eeuwen tevoren de eerste filo-
sofenschool had gesticht: een open,
zonnige plek, waar jongelingen hun
kraöhten maten in athleliek en
sport en waar tegelijk de filosofen
filosofeerden. In het licht, in de zon,
niet in het stof. niet in kloosters.
Cultuur na cultuur. Klassieke oud
heid, middeleeuwen.
Arthur Staal, architect, ls enkele
jaren achter elkaar naar Grieken
land gegaan en heeft geprobeerd
met artistieke intuïtie de kunst en
de cultuur van die negen eeuwen
en van de eeuwen die er aan vooraf
gingen en waar we ook nog resten
van over hebben te doorleven, te
be-leven aan wat hij nog vond, zag.
dromen kon. Hij deed het niet op
een vlucht in het verleden, confron
teert voortdurend het heden. Hij
heeft op die reizen enorm gewerkt,
veel getekend en heeft alles wat hij.
daarover al publiceerde in vakbla
den of kranten nu omgewerkt tot
een' prachtig boek „Hellas", op voor
beeldige en vooroorlogse wijze uitge
geven door Scheltens en Giltay: 22
tekeningen, 110 foto's, 155 schetsen.
Een land leeft!
Op gymnasia wordt de Griekse
cultuur benaderd via thema's en
handboekjes tot de „Griekse antiqui
teiten". Aardige hulpmiddelen, maar
die zoveel kwaad hebben gedaan, dat
de hele levende Griekse cultuur in
halve werelddelen nu bij he»- oud
roest ls gegooid en dat. geen Grieks
meer wordt onderwezen. Wil men
die ontwikkeling tegengaan, dan zal
men (leraren eh jeugd) tot levende
erf be-leefde boeken als dit Hellas
moeten grijpen om de bemoeienis
met Grieks niet tot een dode-taal
studie te maken.
Kort en goed: dit boek zou bij het
onderwijs verplicht moeten worden
gesteld en het stoffig uitbenen of
begriploos oververtellen, dat voor
zovelen de bemoeienis met de
Griekse cultuur is geworden, moet
worden tegengegaan. Daartoe reken
ik bijv. een boek als „Terug tot den
Olympus" door Gerard van den Am-
stel, een boek dat in deze oorlogsja
ren verscheen bij Bigot en Van Ros-
sum. Dit navertellen van Griekse
en Romeinse goden-wederwaardighe-
den, blijkbaar meer aan een H.B.S.-
dan aan een gymnasium-mentaliteit
ontsproten, voert ons nl. niet in wer
kelijkheid en naar de geest „terug
naar de Olympus", maar laat ons de
Griekse mythologie zien als eén
uiterlijke "aangelegenheid, als een
rariteit. Rariteit of antiquiteit, dat
is om 't even. De plaatjes van Doeve
zijn heel aardig Doeve kan alles
wat hij wil en hij wil veel maar
hebben met Griekenland ook niets te
maken. Ook wat de geest van de illu
stratie betreft, is Arthur Stfal verre
te verkiezen.
Na een werk als het verdienste
lijke „De weg van Hellas", cultuur
geschiedenis van Oud-Griekenland,
door dr. KL Sprey (uitg. Boot. Voor
burg), doet Arthur Staal beseffen,
dat Griekentend, als men er heen
gaat met een open geest en een
open oog, kan zijn: levende werke
lijkheid. tot leven bezielende werke
lijkheid.
M. WOLTERS.
Bataviase buitenplaatsen
De' bockengek wordt altijd geroerd
door nieuw bedrukt papier, zelfs als
hef verknoeid wordt, als het maar
op een aardige manier verknoeid
wordt. Dat lijkt het geval met „Oude
Hollandse buitenplaatsen van Bata
via". door wijlen dr. V.' I. van de
Wall, tweede druk, Óeel I, uitg. W.
van Hoeve. Deventer; 83 afbeeldin
gen, 6 plattegronden. Mooi. degelijk
en onbegrijpelijk hoe een liefhebber
papier kreeg v.oör zo'n wonderlijke
liefhebberij anno 1944. Toch iets po
sitiefs: die Hollanders konden toch
zeker wel koloniseren, dat ze er zo
goed wonen konden. De geschiedenis
van de huizen groeit uit tot een ge
schiedenis van geslachten. Van be
lang. Sibbe-, heem- en koloniale cul
tuur. Troostvol.
