D tD m IMS PRODUCTEI Waèr muzen elkaar verdringen Levende spraak, kleurig beeld Hedendaagse componisten en dichtwoord Grenzen van de vertolking ERUGA Sneeuwvlok - de Eskimo" De aardbei in vele monden Schilderende familie exposeert Danswoede is dolle dwaasheid Balletklasse aan het Rijksconservatorium Wat Georgi meent Bescheidenheid en coloriet Geldige bonnen FRIESCH GEBR.TEN HOEVE Gulle Brabander ging aan de zwaai lïËRl □B MELBA 2L wmt Het is opgevallen, dat het kunst lied met klavierbegeleiding bij de tegenwoordige Nederlandse compo nisten niet meer zo in trek is als voorheen. Toch v;as er een tijd. dat Juist de grootste Nederlandse toon dichters zich bij voorkeur uitten in dit soort vocale composities. Een be schouwing van onze groten uit het einde van de vorige en het begin van deze eeuw treft ons bij voort during door hun verrichtingen als liedcomponisten, terwijl wij de voorname buitenlanders, op enkele uitzonderingen als Schubert. Wolf of Brahms na. bij voorkeur geden ken als scheppers van de instrumen tale muziek, ook al was hun vocale werk niet minder belangrijk. Maar de belangrijksten onder de huidige Nederlandse jongeren zijn uitgespro ken symphonici en het zijn dikwijls die figuren, die vooralsnog als staande op het tweede plan moeten worden beschouwd, welke de lied- productie gaande houden. Het is ge vaarlijk hier generaliserend te werk te gaan: ook de groten wenden zich bij tijd en wijle tot het lied als uiting van hun inspiratieve gedach ten. Het gaat er slechts om. dat, een geheel apart staande productie van leken- en kerkmuziek (koorwerkjes en liederen met een specifiek Chris telijk kerkkarakter) uitgezonderd, de kwantiteit van de geproduceerde liedkunst schijnt af te nemen. Zonder twijfel moet daarvoor een •reden zijn. Misschien is een criti- scher houding ten opzichte van de taak van een componist gevonden. Een overdaad van weleer schijnt in het heden beperkt geworden door de idee. dat het vertolken van het dichtwoord in muziek eigenlijk slechts een gebrekkige puur mu zikale mot.vering kan vinden. Een romantische, literair georiënteerde generatie kon de neiging het dicht woord van tijdgenoot of van grote figuur uit het verleden op muziek te zetten misschien bezwaarlijk onder drukken. Maar het moet den waren dichter vrij koud laten of iemand zijn „woorden" op muziek zet of niet, Hoe zou hij ooit kunnen ge loven in een „vertolking" van zijn versregels in andere klanken dan die van het woord! Als hij er in geloofde, was hij componist gewor den. Voor hem moet zijn gedicht compleet zijn in zich zelf. Het is een afgewerkte schepping, waaraan niets kan worden toegevoegd en .waaraan niets kan worden weggenomen. Hij zou er hoogstens tegen kunnen pro testeren, dat een ander, in ons ge val een componist, zich vermeet zijn eigen werk te kunnen verbeteren of te vervolledigen. Onderworpen inspiratie Juist als muziek is dichtkunst een 6terk gecompliceerde en geconcen treerde kunstvorm. In tegenstelling tot rijmelarij vertegenwoordigt zij niet louter gedachten in versvorm, e min als muz'ek louter gedach- ti tn klanken bevat. Daarom kan ni.u muziek naar haar inhoud niet met woorden weergeven of het we zen van het vers met klanken open baren; daarom kan men naar veler gevoelen ook geen gedicht r.uzikaal ..vertolken". Omgekeerd: de componist, die een gedicht muzikaal behandelt om de betekenis der woorden te vertolken, mist zijn roeping. Hoogstens kan het hem gegeven zijn. die gevoelens in muziek om te zetten, welke het le zen van een gedicht in hem heeft gewekt Wanneer immers iemand over de uitgesproken muzikale ver beelding beschikt, welke den compo nist. maakt, moet hij zich als schep per bezwaarlijk kunnen onderwerpen aan andermans woord. Gestimuleerd door dichtkunst ot proza kan de musicus een sonate, een etude, een nocturne, het komt er niet op aan wat componeren, zolang het maar pure muziek is. ongehinderd door de materiële indringerigheid van welke andere kunstvorm dan ook. Dë waarde van de beste liederen is waarlijk en uitsluitend een puur muzikale. Voor den dichter kan de componist absoluut niets doen. Zich verbeelden, dat hij dit wel kan. staat gelijk met zich verbeélden, dat men een gebeeldhouwd „naakt" kan ver tolken door er een passend costuum voor te ontwerpen! Onverstaanbare teksten Hei is wel opmerkelijk, dat de bes te voorbeelden van vocale muziek ons zelfs dan nog behagen, wanneer wij de taal, waarin zij worden gezongen, niet verstaan en nog merkwaardiger is het, dat deze muziek veel van haar boeiende kracht inboet bij een tekstvertaling. Dat is toch wel het bewijs, dat hét niet de vertolking van de idee of van de betekenis van een gedicht kan zijn. dat de waarde van het kunstlied bepaalt. Niettemin worden de componisten door zekere „vertolkende" gedachten gedreven bij het toonzetten van een gedicht. Klaterende eiT glinsterende samenklanken voor zonnige of vochtige indrukken, stijgende melo dische lijnen om aan te geven, dat de idee zich op een of andere wijze verheft, dalende lijnen, wanneer iets in de tekst naar omlaag streeft enz. vormen een belangrijk deel van liedcomposities sinds de dagen der romantiek. Misschien wordt deze „Tonmalerei" onbewust bedreven, wat dan alleen maar aantoont hoe diep en vast een kwade gewoonte kan zijn geworteld. Het toont zeker geen natuurlijke inspiratie aan, want die volgt andermans inspiratie nimmer slaafs op de voet! Elk kunstwerk moet zijn kiem hebben en natuurlijk kan die kiem best liggen in het poëtische woord. Maar dit woord zelf ln klanken willen weer geven is even dwaas als de muzikale iklank willen vastleggen in het woord. De scheppende kunst ontleent haar rechtvaardiging Juist aan haar ab solute onmisbaarheid en indien mu ziek en woordkunst elkaar volkomen zouden kunnen dekken, vervalt het bestaansrecht van althans een van deze twee. W G. G De zaak WIM MÈVLDUK Ricarda Hnch AMSTERDAM, 30 Juni. De Amsterdamse kermisklanten spreken Duvelhoeks, de zeelui Ridderstraats en bedelaars Fransepads.Achttien dialecten heeft Amsterdam! Op het Oudekerksplejn spreekt meh anders dan bij de Dam en op de Noorder- markt is er weer een andere tongval te vinden. Hoe ls het dan wel ge steld met de taal door ons gehele land? Laten wij een voorbeeld ne men: van het woord „aardbei" ko men in ons taalgebied liefst 121 vormen en 1495 spellingen voor. Men zegt o.a. erdbizzing. illeber. orbel. eertjebeie, en ook wel frinze of frenze, van het Fransé „fralse". Een gans noemt men Jenps, gize. gwor- zen, hanze. enz. In het Zuidoosten van Brabant heet een Vlaamse gaai „hannekauw", in ^Groningen en Drente „krietekstër" en in 'Overijsel „marklover". Heel lang heeft men in ons land het dialect, beschouwd als een ver bastering van het algemeen be schaafd In de negentiende eeuw zag men in dat juist de taal der platte landsbevolking de oudste vormen be waard had en dus voor de taalstudie en de bestudering van de aan de taalverschijnselen ten grondslag lig gende cultuurinvloeden van groot belang was. Sinds 1930 zetelt in een van de grote Amsterdamse koopmansHuizen, het Trippenhuis op de Kloveniers burgwal. het Centraal Bureau voor Nederlandse en Friese dialecten dat onder leiding staat van den dialecto loog dr P. J. Meertens. Dit bureau houdt zich bezig met het verzame len en in kaart brengen van dialec tische en volkskundige gegevens. Het zendt lange vragenlijsten aan zijn ruim tweeduizend trouwe medewer kers. die door het gehele land ver spreid zitten. Veel intellectuelen be horen daartoe, maar ook arbeiders, boeren en huisvrouwen, die allen de belangstelling in geboortestreek en moedertaal gemeen hebben. Zo wordt, een onderzoek ingesteld naar het voorkomen van verschillende kinderspelen, termen die bij de bijenteelt gebruikelijk zijn; men gaat na hoe in sommige streken de knecht 22) Hij trok daarbij zulke komische grimassen, dat ik niet met lachen kon ophouden en grootmoeder lach te ook. maar zij ergerde zich toch wel een beetje. Dat verhaalde zij echter niet op hem. doch altijd op mij. zodat ik toen eerlijk gezegli, veel" van haar moest verdragen, daar ze opvliegend was. al was ze verder een fijne vrouw, die ik mijn leven lang zal beminnen en vereren." „Vond u het optreden van den be klaagde niet ongepast?" informeerde de president. „Wel neen", zei mevrouw Schmld. „als iemand je op die manier "Zegt. dafje lelijk bent. geloof Je juist knap te zijn. Aan een huwelijk heb ik nooit gedacht. Hij was immers getrouwd en nog wel met een vrouw, die ik dweepziek vereerde. Mijn grootmoeder ging slechts geleidelijk aan van haar houden, maar op het laatst hield ze bijna nog meer van haar dan van den dokter. In het begin had ze van alles op haar aan te merken, ze was te oud voor den dokter ze was werkelijk een paar Jaar ouder én zij^vond haar voornamelijk niet vurig genoeg voor zo'n knappen man. Ze haar gezicht niet kwaad, als je vond 1 er goed naar keek, maar haar ogen stonden te zachtmoedig en daardoor vervelend. Vriendelijkheid, die zich zelf steeds gelijk blijft, vond ze als rijstebrij; als je die elke dag moet eten. gaat ze ook tegenstaan. Een goed gekruide goelas daarentegen verveelt nooit. Slechts één ding aan haar vond mijn grootmoeder goed en dat was haar hals. De arme vrouw droeg n.l. steeds haar hals vrij. hoe wel dat in die tijd nog niet zo in de mode was als thans, en als ze door de tuin liep. zo licht alsof ze vleu gels aan haar voeten had. zei miin grootmoeder: „Ze bevalt me eigenlijk helemaal niet. maan ik zou haar graag eens in de hals kussen." Op een dag, het zal :n het begin van October geweest zijn. daar wij druiven geplukt hadden, was groot moeder in een bijzonder slecht humeur, zoals altijd bij de druiven pluk. Ze verbeeldde zich van tevoren 1024. „W-Wat m-moet d-dat bete kenen", stottert Pen Kwen ver schrikt. „W-Waarom hangen hier allemaal m-messen'. „Datfc ant woordt de professor terwijl hij Pen Kwen oppakt en op een tafel vast bindt, '„dat zal Je wel merken. Als ik jou was zou ik erg trots zijn." „T-trots'!, zegt Pen Kwen, „w-waarom t-trots". „Wel", bromt professor Sriij- lust, „omdat Jê je leven mag geven in dienst van de wetenschap!" 1025. „Waaahü" gilt Pen Kwen, „wat zeg Je daar! Ik geef m'n leven niet', ik wil blijven leven en naar m'n vrienden toe!" „Stil, zegt de profes sor. terwijl hij twee reusachtige messen tegen elkaar begint te slij pen. „jouw leven is niet belangrijk. Wat ik ga doen is van veel meer be lang, Ik wil weten hoe het komt "dat een vogel als Jij praten kan als een mens. Als ik dat gevonden heb word ik een beroemd professor. Een spre kende vogel is een zeer interessant geval!" (Ingezonden Mededel.' oen» namelijk steeds, dat ze zoet zouden zijn en bij het plukken bleken ze telkens weef zuur te wezen. Aan het ontbijt gaf ze mij een oorveeg, omdat ik een kop koffie had omgestoten. Ze had me een duw gegeven, maar ze ze!, dat dit geen verontschuldi ging was. want ik had haar brutaal aangekeken. Ze zei toen ook. dat het met mij nog wel zou gaan. als ik ten minste nog maar bijdehand was ge weest, maar dom en lelijk, dan was het geen wonder, dat de dokter mij niet genomen had. Dat hij mij, toen hij vrijgezel was. hélemaal niet kendè en dus ook niet met mij had kunnen trouwen, drong nooit tot haar door. Ze zei. dat Ik mij in de keuken ge droeg als een lummel, hoewel van de kookkunst het huwelijksgeluk afhing, en ik ben haar nog iedere dag dank baar. dat ze daar zo op stond, want mijn man zegt, dat het hem in de fijnste hotels van Wenen en Praag niet zo goed smaakt als thuis en toch is hij overal geweest en een fijn proever is hij ook. Op die dag wilde ik risotto maken en daar ik er al eens eerder een had klaargemaakt, onder grootmoeders toezicht, dacht ik, dat mij dat be slist wel zou lukken. Zo sneed ik dus de lever en wat er verder bij hoort en maakte alles klaar. Plotseling voelde ik dat Ik honger had en ik dacht, dat er zeker nog wel een paar drui ven zouden zijn blijven hangen, die ik kon gaan halen, zonder dat groot moeder het merkte. Ik deed er nog wat bouillon bij en dacht, dat ik het zo wel even kon laten staan. Eigenlijk moet risotto namelijk voort durend omgeroerd worden en dat wist ik heel goed. maar ik was toen nog wat driest en lichtzinnig. Nu be grijp ik dat niet meer, maar als Jong meisje kom Je van het een op het ander als je aan de toekomst denkt, met aanbidders, uitzet, huwelijk, enzovoorts, en door dergelijke ge dachten vergat ik waarachtig het middageten. I Wordt vervolgd) Sleperspaarden", een Rotterdams motief van Waalko Dingemans (Foto C.K-F./Schlmmelpenningh) DEN HAAG. 30 Juni. De familie Dingemans. die zich nog betrekkelijk kort geleden in Rot terdam en in Dordrecht liet zien, geeft nu weer blijken van haar productivi teit in Kunstzaal Plaats. Daar zijn dan mevr. H. Dingemans—Numans. Waalko Dingemans Sr. en Waalko Dingemans Jr. Van den ouden Dinge mans. die in 1925 overleed, is een De uitvoeringen van de Ballet- en Operaklassen van het Rijkscon servatorium in Den Haag, welke dezer dagen actueel zijn. hebben op nieuw het licht geworpen op het feit, dat deze instelling er pas in de Jong ste tijd toe is overgegaan deze klas sen in het kader van haal' werk zaamheden op te nemen. Vooral voor dé balletklassen gold het hier een breken met een oude sleur, die mu ziek en dans streng meende te moe ten scheiden. Het heeft den huidigen directeur Henk Badings dan ook veel strijd en moeite gekost, eer hij op dit punt zijn zin kon doorzetten. Twee jaar thans wordt de ballet- kunst aan het conservatorium onder wezen en de leiding van het onder wijs berust bij de Amsterdamse Yvonne Georgi. Dat Den Haag dik in de danslusti- gen zit., behoeft na de inmiddels af gelopen Junimaand nauwelijks nader betoog. Dat er velen zijn. die de kunst" tót beroep willen maken, werd in deze stad eveneens nadrukkelijk getoond door de lieden, die een paar jaar vakstudie hebben genoten en dan meteen het publieke podium be stormen. Maar het is ook wel duide lijk. dat er niet zoveel talenten zijn. geen uitgesproken toekomstfiguren, die eventueel ook in staat zullen zijn de Nederlandse naam in tiiden van lagere kunstconjunctuur bijv. in het buitenland hoog te houden. Met deze overweging in de gedachten wendden wij ons tot Yvonne Georgi en zij vertelde belangrijke dingen. Het heeft zin .'.Het heeft anders waarlijk wel zifi, dat het Rijksconservafcorium een bal letklasse bezit", aldus de danseres. „Dat werd in de twee jaar van haar bestaan we! bewezen. Het is echter jammer, dat mijn werk in Amster dam het niet toelaat er nog meer aandacht aan te besteden dan thans reeds wordt gegeven en evenmin ls het prettig, dat sommige leerlingen dusdanig zijn bezet, dat ook hunner zijds de lessen een zekere beperking moeten ondergaan. Er zijn leerlingen met een natuurlijke gave. die zeker sneller zou kunnen worden ontwik keld. indien zij bijv. minder tijd aan hun normale schoolstudie zouden moeten besteden. Ans van der Vliet, die verleden Zondag hier in het openbaar optrad, bezit vele voor waarden. voor het slagen in dit. be roep. Miép Vleugels, die tegelijk de lessen aan het conservatorium en aan mijn dansschool te Amsterdam volgt, danst nu reeds mee in mijn ballet. En zo zijn er nog enkelen". Dat imponeert ons wel, natuurlijk, maar bij het overgrote aanbod van danskrachten in ons land en vooral in Den Haag informeren wij naar de arbeidsmogelijkheden voor den be roepsdanser en kijken daarbij wat benepen. Yvonne Georgi meent, dat het Amsterdamse Ballet anders best nog enige goede krachten kan ge bruiken. Vervanging voor haar hui dige bezetting heeft zij nog niet en die opkweken ls nog altijd een van de eerste taken tot beveiliging van de Nederlandse danscultuur. Daar zegt zij het Juist! Goede krachten en dat zijn de velen, die zich tot de dans geroepen voelen lang niet. altijd. Om een of andere dwaze reden trek ken ook de mlddelmatlgen volle zalen. Middelmatigen. die straks zullen be treuren. dat zij zich niet in de rijen van hei ballet hebben begeven voor dat zij proberen geheel op eigen be nen te staan. Een dwaasheid ls deze Haagse dansmanie. die ook op andere steden zal overslaan. Dat is ook het gevoelen van Yvonne Georgi. „Wei nigen zijn in staat een avond solis tisch te vullen", zo onderstreept zij haar betoog, „en toch komen er steeds meer. die van de thans nog dikke spoeling willen meesmuilen.. Verschillende goede balletfiguren offeren hun thans vrij zekere dans- bcstaan ln het ballet op aan de nei ging tot solo-avonden, cite na de oor log ongetwijfeld een verkeerde nei ging zal blijken te zijn. Het is een rare toestand. Velen, die eigenlijk in het ballet moesten om er een onontbeerlijke leerschool door te maken, kunnen er geen plaats vinden, omdat er voor hen met hun kwaliteiten geen plaats is in één enkele troep. Anderen, die er voor alsnog in horen en die er hun basis aan te danken hebben, verlaten de troep vroegtijdig en voegen zich bij de grote hoop der zelfstandigen, die straks heel wankel op de benen zal komen te staan." Een groter ballet Yvonnè Georgi meent, dat een groter Amsterdams ballet de oplos sing1 voor sommige moeilijkheden zou kunnen zijn. Meer balletgroepen ln een klein land als het. onze lijken voor een spoedig mislukken van de beste bedoelingen bestenjd en inder daad. dat werd in de laatste jaren nog wel eens terdege bewezen. Be treurenswaardig. maar waar! Een grotere troep, representatief voor ge heel Nederland en een verbeterde op leiding. die dingen kunnen de huidige meer of minder chaotische toestan den verbeteren. Wat die betere oplei ding betreft, daar draagt de conser vatoriumklasse zeker toe bij, zodat reeks typisch Rotterdamse taferelen aanwezig, sleperspaarden bij de rivier. Het zijn breed geschilderde stukken, die in meer dan een opzicht aan een Breitner herinneren. De penseelstreek is niet weggewerkt en blijft overal zichtbaar als het ruige handschrift van den schilder. Men proeft sterk de tijd. waarin deze schilderijen ontston den. Een der beste stukken is wel het voortreffelijke „Zeisharen", dat in de vitrine buiten te zien is. Mevrouw Dingemans schildert in een veel be scheidener trant. Het persoonlijke handschrift der penseelstreken maakt zich bij haar geheel ondergeschikt aan het af te beelden onderwerp. De penseelstreken zijn hier slechts mid del om de voorstellingen op het doek te krijgen. Typisch vrouwelijk zoals zij in deze haar persoonlijkheid terug dringt. Het zijn veelal bloemstillevens, die aldus ontstaan. Bijna objectieve weergave, getuigend van zekere ge strengheid en van veel rust. Het komt ons voor. dat zij vooral in haar kleine stukjes zichzelf is. In de grotere ge gevens ontbreekt soms de spanning en wordt het geheel wat mat. Ook in Dordrecht spraken wij, evenals nu, onze waardering uit voor de stillevens met flesjes Verder vielen op „Appél bloesems", „Stilleven met ap'peltje". Ten slotte komèn we dan aan den zoon. aan Waalko Dingemans Jr. Een verrassing op deze tentoonstel ling voor ons was het grote naakt van St, Nicolaas genoemd wordt, of de boeren geloven, <^at het leggen van palmblaadjes tussen het zaal- koren de vruchtbaarheid bevordert, enz. Van de talloze binnenkomende dialectische gegevens, die eerst alle bestudeerd en zo nodig gecontro leerd worden, maakt men de dialect kaarten. die later in een taalatlas, verenigd worden. De gegfevens over de volksgebruiken en- het volksgeloof zijn niet zo uitgebreid, vooral in het Westen van het land is niet veel meer van de oude gebruiken over. i Zoals wij enige dagen geleden reeds meldden, is over het werk van de dialecten- en volkskunde-commissie het een en ander te zien in de éta lages van de V.V.V. aan het Rokin. Interessant is bijvoorbeeld de volks- kundekaart over de inhuurdag van het boerenvolk. Er zijn in ons land 21 verschillende dagen bekend als datum voor het in dienst treden van boerenknechts en -meiden. De eerste Mei was de dag waarop, sedert de Middeleeuwen al, in een deel van- ons land de knechts hun nieuwe werk begonnen. Toen de Gregoriaan se tijdrekening werd ingevoerd, moest de eerste Mei twaalf dagen worden vervroegd, maar begrijpelijkerwijs dachten de boeren er niet aan hun knechts twaalf dagen te schenken, zodat de knechts thans op de ..aide maeij", op 12 Mei, in dienst treden. In 't Noorden van Limburg gaan zij met Pasen, in West-Friesland op Vrouwendag (2 Februari), op Wal cheren op Annetje-Liesje (begin Mei en begin October) in hun andere dienst. Men maakt voor dialectische on derzoekingen ook wel gebruik van gramofoonopnamen, vooral in hel buitenland. De nauwkeurigst opge schreven uitspraak kan natuurlijk het gesproken woord niet benaderen. De hoge kosten en grote moeilijkhe den. die aan deze ideale methode van boekstaving op het ogenblik verborg den zijn. maken het op grote schaal toepassen hiervah niet uitvoerbaar. Alleen in de Jordaan worden thans op deze manier nog gegevens ver zameld. De belangstelling voor dit werk is groot maar toch zijn er nog streken in ons land. waarvoor de medewer king onvoldoende is. Het is dan ook de bedoeling van de tentoonstelling, nog meer bekendheid te geven aan het belangrijke taalwetenschappelij ke en folkloristische werk van de Dialecten- en Volkskundecommissie. BROOD, BESCHUIT, MELK. VLEES: 8? en 28 TABAK: 27 en 28. beide n. keuze BLOEM: 155 en 156 HAVERMOUT of ROGGEVLOK- KEN: 157 (250 gr.) KAAS: 158 SUIKER: 159 JAM: 160 VERVANGINGSMIDDELEN: 161 KINDERVOEDING: D 54 Gort, E 54 Kinderm. of Voedingssuiker SNOEP: 27 (150 gr.) BOTER: 27A en 27B roomboter, B, C. p. E 55 roomboter AARDAPPELBON 27: 200 gram brood t.m. 1 Juli (stadsgebied). Einde geldigheidsduur 8 Juli. Nog geldig zijn: .152. 153. C. D. E 50 en E51 voor zeep en was- poeder (8 Juli), 24A boter <8 JulÜ, R05 tabak v. scheerzeep (2 Sept.) Kroniek van Volkstuin Voor de kindeten Dr. H. A. Naber overleden In de ouderdom vaif 76 jaar is de bekende wis- en natuurkundige dr. H. A. Naber te Utrecht overleden. Dr. Naber promoveerde in 1901 aan de Amsterdamse universiteit in de wis- en natuurkunde op een proef schrift over de stereometer van Ar chimedes. Daarna werd hij achtereen volgens leraar in Zierikzee en Hoorn. In Hoorn gaf hij in 1923 een demonstratie in een eenmans-duik boot. die hij voleens de gegevens ovèr de eerste duikboot, die door den Nederlander Cornells Drebbel in de 80-jarige oorlog was uitgevonden, had gebouwd. Hij deed dit om aan te tonen, dat de duikboot van Drebbel, vtaj aö L JI u IV. 11 c±< u. I uu u «w.»—wwv dat, hoewel donkerder dan wij hetdie bêmand -was met 12 roeiers en van dezen jongen kunstenaar moch ten verwachten, een zeer knap werkstuk blijkt. In de donkere kleur, die in vele opzichten het werk van oudere schilders ln de herinnering brengt, Js Dingemans Jr. misschien niet genoeg zichzelf, waar hij im mers in zijn andere werk vaak blijk geeft van een voorliefde voor de lichte, nu en dan wat coquette en feestelijke kleur. Maar dit. neemt toch niet weg. dat wij dit stuk zeer waarderen. Meer zichzelf is Dinge mans jn het geestige lichte „Oude tuin" en in het tintelende sneeuw- landschapje. Ook de kleine stillevens zoals „Camelia" en „Perziken" tonen hem van zijn goede zijde: niet te groots opgezet, naar het meer innige en gecomprimeerde sentiment nei gend. Het gyote portret op de schoorsteen is al weer een stuk be ter dap vroegere prestaties op dit gebied. Besluiten willen wij met nog even de aandacht te vestigen op het aller aardigste portretje, .dat Dingemans Sj\ van zijn zoon Krans schilderde, een broer dus van Waalko. Hét hangt in het achterste zaaltje en is wel als een der hoogtepunten van deze expositie te beschouwen. D. V. NIJLAND. Henk Badings werkelijk, wel trots mag zijn op de Haagse prestatie, w^lke de instelling vereiste. „Dit mag niet verloren gaan", zei de danseres, „de tijd voor vestiging van een repu tatie is rijp en het kaf scheiden van het toekomstige beroepskoren is een hoogst noodzakelijke bezigheid welke in de komende Jaren, als de woede voorbij is, het welzijn van de Neder landse danscultuur zal bevorderen." een stuurman, werkelijk had kunnen varen. Het door dr. Naber gecon strueerde duflebootje, dat thans ln het museum te Hoornberust, kon inderdaad onder water varen, van welke mogelijkheid tal van leerlin gen van dr. Naber na de eerste tocht door zijn maker, gebruik hebben ge maakt. Hiermede was de opvatting van verschillende geleerden, dat de duikboot van Drebbel nooit op de Theems onder water kon hebben ge varen. op even originele als afdoende wijze weerlegd. Talrijk zijn de werken, die dr. Na ber heeft geschreven en die getuigen van zijn koene en oorspronkelijke geest. '"Hij schreef o.a. studies over de waterstofvoltameter van Fara day. over het theorema van Pytha goras, over meetkunde en mystiek, over de geheimen der gothiek. enz enz. Hij was mede-oprichter van de Nederlandse Vereniging voor lucht vaart. In het „M a a n d. b 1 a d der N.D.K." wijdt dr P H Keulers een interessant verluchte beschouwing aan .Tlschsltten irri Goldenen Jahrhun- dert" (Tafelzeden in de Gouden Eeuw) Verder schrijft de regisseur der Kameropera Hans Strohbach. eveneens met toelichtende Illustra ties. over het recentelijk bfj „Der Widerspensttgen Z&hmung" toegepas te gebruik van papiervezelstof voor de costumerlng bij opéra en toneel. Welke plaats is het? Beste nichtjes en neefjes. Hartelijk dank voor Jullie vele brief jes Ja hoor. Oom Jan heeft een goede vacantio gehad, al was het dan ook niet alle dagen moo» weer Denkend aan die vacantle. begin ik daarom nu eens met een aardrijKskondewedstriJd. Let op: Ten Noorden van Haarlem ligt bij de duinen een aardig plaatsje, waarvan de naam uit 11 letters be staat. Natuurlijk weten Jullie alle maal. dat ons land uit 11 provincies bestaat en dat elke provincie een hoofdstad heeft. Wat hëeft dat nu met elkaar te maken, zeggen Jullie allemaall Niet veel. dat geef ik toe. më&AAArNu moeten Jullie uit de naam van leder dier hoofdsteden één letter kiezen en uit die letters de naam van dat plaatsje samen stellen BIJ voorbeeld zó: de „L" van Leeuwarden: d*# „s'1 van Maastricht: de „e" van Utrecht enz. Daarna moet Je de namen der hoofdsteden zo boven elkaar schrijven, dat ik van boven naar beneden de naam van het dorp kan lezen. Allemaal goed begrepen? Zend de oplossingen vóór a.s. Dinsdag 4 Juli vooral niet Je eigen naam en adres in aan Oom Jan. p/a Redactie „Het Volk". Hckeiveld 15. Amsterdam-C. Vergeet de brief te schrijven, want anders zou Je niet mee kunnen loten en dus ook geen prijsje kunnen winnen. Er wor den weer 15 prijsjes uitgeloofd. De oplossingen van de belde raad sels. die Mill Vlnkestijn voor ons be dacht heeft, waren natuurlijk „OOM JAN" en „SNEEUWVLOK' Natuurlij*: zijn die belden voor Jullie even goede bekendo personen, als voor Mill. De prijswinnaars waren deze keer: Nelly Vaags. Haartsestr 14. Aalten; Mien tic Wolters. Schoolstraat A. 84. Voorstf Felix van Munster. J. S. Bach- straat 5. Utrecht; Cor Frederiks. Dam straat 16bls, Utrecht; Netty Bakker. Erfgoolerstraat 66. Hilversum; Jan Eikerbout, Seringenstraat 19. Lelden; Chr. S. Moerer, Bakhulsrozeboomstraat 11. Lelden; Lenie Snoei. Groepstraat 34 B. Rottefdam-Zd.; Annie van der Plicht. Rembrandtlaan 41B, Schie dam: Henk Stasse. Hugo 'de Groot straat 54. Gorlnchem; Jacob v d. Zouwen. Van Leeuwenhoeckstraat 44 B Schiedam: Lennle Hulsman. Wassen- berghstraat 8. Groningen; Henkle Hoekstra. Spanjaardstraat 31. Leeu warden, Geert Hoornvel^l. Korteweg 30 Heerenveen. Hartelijk gefeliciteerd allemaall En nu moet lk weer ophouden, want anders wordt mijn praatje te lang Hartelijke groeten allemaal van Jullie OOM JAN ROGGEBROOD van nature zoet ROTTERDAM DEN HAAG Telef. 38427 Telef. 333298 ...„«■■.«Hm» Directeur: H. J. Kerkmeester, Bub- sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt. Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr. A H. de Haas van Dorsser, Haarlem; binnenland: J, v. Grieken; illustratie ca opmaak: R. Kampstra; volkscul tuur en kunst: M Wolters, muziek: G. K Krop; sport: J. J Llber; adver tenties: A. H. Lammcrs, allen te Am sterdam. 5 U3 Voor de vrouw Roggemout, iels nieuws in de keuken Op de gortbon kan men tegenwoor dig ook roggemout (roggevlokken) krijgen Dit ls een nieuw artikel ln de keuken, waarmee men met plezier ken nis zal maken De smaak van de meeste roggemoutsoorten is iets pit tiger dan die van havermout of gort- mout De kookeigenschappen komen overeen met die van gortmout Het is op dezellde wijze en in dezelfde ge rechten te gebruiken Wanneer men grove roggemout heeft ls het raad zaam deze een nacht in water te weken Pap van roggemout: een liter tapte melk en/of water, vier eetlepels (60 gr. i roggemout. een snuf Ie zout Grove roggemout ;cen nacnt in water weken De melk oï het water aan de kook brengen en er het fijne roggemout ln strooien ot het geweekte grove rogge mout aan toevoegen met een snufje zout. De pap onder nu en dam roeren gaar Koken Kooktijd pl.m. zeven A 16 minuten pRnnekoekJe9 of drie In de pan. anderhalf kopje roggemout, twee en half kopje water oi taptemelk, een kopje bloem. zout. boter. Het roggemout ongeveer een uur in net water of de taptemelk weken en met bloem en zout vermengen In de koekenpan de botei verwarmen Het deeg in de pan", uitstrijken ot er koek- leB van vormen en deze aan oeide zijden niet te vlug bruin oakken Bruine basterdsuiker ot stroop DU de koekjes geven Ook san men de koek jes koud laten worden en met vruch- tenmoes of jam bestrijken. Prei poten Prei ls een van die gewassen die tot de wintergroenten behoort, die we gaarne op de dis zien verschUnen. doch die. ln vele gevallen, moellUk te krijgen ls. Wie niet reeds ln het voorjaar zelf prelplanten heelt gezet doet er dus goed aan thans nog wat prelplanten te kopen om de leeg gekomen plaatsen van tuinbonen, doppers en straks ook de eerste Jonge aardappelen, te bezet ten. Wie goed volgroeide planten wil oogsten moet echter zorgen, dat half Juli de prei op z'n laatst wordt gezet. Een eerste vereiste ls te zorgen dat daarbij beschikt wórdt oyer voldoende plahtenmaterlaal. Algemeen geldt, dat de Jonge plant jes de dikte van een potlood moeten hebben. OnmlddellUk voor het over zetten wat ook geschiedt door hen, die de Jónge prelplantje6 aanvankelUk op een zaalbed ln de tuin hadden staan wordt het blad iets ingekort, fs dit geschied, dan wordt gepoot ln een liefst zo voedzaam'mogellIke. goed i omgewerkte grond. Wie zware grond neeft kan daarbij de beste resultaten verwachten Ook op minder zware gronden kan echter een goed gewas worden geteeld, mits met vloelmest de grond van tevoren op peil wordt ge- I bracht. Dit doet men niet onmiddel lijk voorafgaande aan het poten, doch liefst enige dagen eerder, opdat de te grote scherpte van de vloelmest haar schadelijke werking heeft verloren. Op rijen wordt het makkelijkst ge zet. en wel op de rlJen met een onder- Unge afstand van 30 cm. In de rij zetten we de planten op afstand van 15 cm. liefst met de andere ril „ln verband", d w.z de planten niet recht streeks tegenover elkaar, maar met verschuiving van de halve afstand. Om goede, voldragen planten te kun nen oogsten, wordt ln geultjes gepoot. Hierdoor komt de prei dus Iets lager te 6taan dan wanneer de pootgaten aan de oppervlakte worden gemaakt. Het voordeel ls. dat de prei langer wordt althans het beschikbare wit te gedeelte. Geleidelijk worden n.l. de geultjes dlchtgeschoffeld of stuiven of regenen ze dicht. Zelfs gaan sommige zo ver, dat zU later de planten nog wat aanaarden. Een bemesting met gier of vogelmest na het aanslaan kan de prei nog een goed eind op weg hel pen. v Ofscnoon wij liefst gebruik maken van winterharde soorten la het toch beter de prei laat in het voorjaar op te némen cn in te kuilen, daar anders. bU zwaar vriezend weer, niet geregeld over voorraad beschikt kan worden. De bladeren worden ln dit geval terug- gesneden. De planten moeten, zonder tegen elkaar te staan, dicht opeen- gezet worden en door dekking met dor blad of stro tegen felle vorst be schermd. ROTTERDAM, 29 Juni. Een Brabander, die in April van dit jaar hier ter stede eens de bloemetjes buiten wilde zetten, heeft zijn uit stapje duur moeten bekopen. Behal ve de talrijke zwarte rondjes, die hij zo hier en daar gul heeft weggeven en een paar schoentjes van 75 voor zijn vriendinnetje, is hij op de koop toe nog een portefeuille met 2600 aan bankpapier kwijt geraakt, Het vriendinnetje van den Brabander, de 36-jarige gescheiden vrouw B, K. in zekere Rotterdamse kringen beter -be kend als „Blonde Beppïe", vanwege haar geoxydeerde coiffure, moest vandaag in verband met de finan ciële aderlating van den „buitenman" terecht staan. Zij verklaarde dat de Brabander om ca. zeven uur van die bewuste avond zijn portefeuille aan •een caféhouder in bewaring had ge geven, uit vrees dat er iets met zijn geld zou gebeuren. Later op de avond heeft hij zijn geld weer gehaald, maar toen was hij zo dronken, dat hij de portefeuille op de grond liet vallen. Blonde Beppie was ook aar dig boven haar theewater, maar had nog de tegenwoordigheid van geest om de portefeuille op te rapen. Zij had niet alleen de portefeuille, maar ook het grootste deel van het geld weggegooid. De politie heeft van het totale bedrag slechts 300 verstopt in een vaasje teruggevonden. Vervolgens moest de 33-jarige buf fetjuffrouw M. I. K alias „Zwarte Greet" voor de groene tafel komen. Haar was ten laste gelegd, dat zij van haar vriendin een dèel van de buit had gekregen. Zij ontkende echter pertinent. Een Griekse caféhouder uit Katen- drècht moest getuigen, dat Zwarte Greet in- tegenwoordigheid van Blon de Beppie en den Brabander was ge weest. Toen moest Blonde Beppie komen verklaren, dat zij geld aan haar vriendin had gegeven dit had ze trouwens vroeger aan de politie verteld. De officier achtte het ten laste ge legde echter wettig en overtuigend bewêzen en eiste ook tegen Zwarte Greet zeven maanden gevangenis straf. Uitspraak over een week. Klaar in een wip! Het beste van eigen bodem wordt door om. vikkuadig verzorgd en hy giënisch verpikt, onder kwzlireingtrznrie ungeboden. Vrwgr durom Uw winkelier «reed» TERWEES bekende Verpikte - Levensmiddelen. De goede oiim v*a Terwee stut et borg voor. dit U inder- diid wilt krijgt voor Uw geld! VERPAKTE LEVENSMIDDELEN 7 ET mag dan niet mo gelijk z\)n, baby alles toe te stoppen, waar'uw hart naar haakt, aan zijn voeding be* hoeft niets te ontbreken. Nog altijd zijn Nutrlcia producten voedzaam, goed en licht-verteerbaar. NUTRICIA KINDEREN IN DE GROEI hébben versterkend voed sel noodlg - nü vooral. Geef ze Melba - samen gesteld uit zuiver na tuurlijke bestanddeelen. Vraag het op Uw bon voor kinderdrank - om de 8 weken een pak voor leder kind tot 13 jaar. He versterkende kinderdranh

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 2