D
tD
m
IMS PRODUCTEI
Waèr muzen elkaar verdringen Levende spraak,
kleurig beeld
Hedendaagse componisten en dichtwoord
Grenzen van de
vertolking
ERUGA
Sneeuwvlok - de Eskimo"
De aardbei in vele
monden
Schilderende familie exposeert
Danswoede is dolle dwaasheid
Balletklasse aan het Rijksconservatorium
Wat Georgi meent
Bescheidenheid en
coloriet
Geldige bonnen
FRIESCH
GEBR.TEN HOEVE
Gulle Brabander
ging aan de zwaai
lïËRl
□B
MELBA
2L
wmt
Het is opgevallen, dat het kunst
lied met klavierbegeleiding bij de
tegenwoordige Nederlandse compo
nisten niet meer zo in trek is als
voorheen. Toch v;as er een tijd. dat
Juist de grootste Nederlandse toon
dichters zich bij voorkeur uitten in
dit soort vocale composities. Een be
schouwing van onze groten uit het
einde van de vorige en het begin
van deze eeuw treft ons bij voort
during door hun verrichtingen als
liedcomponisten, terwijl wij de
voorname buitenlanders, op enkele
uitzonderingen als Schubert. Wolf
of Brahms na. bij voorkeur geden
ken als scheppers van de instrumen
tale muziek, ook al was hun vocale
werk niet minder belangrijk. Maar
de belangrijksten onder de huidige
Nederlandse jongeren zijn uitgespro
ken symphonici en het zijn dikwijls
die figuren, die vooralsnog als
staande op het tweede plan moeten
worden beschouwd, welke de lied-
productie gaande houden. Het is ge
vaarlijk hier generaliserend te werk
te gaan: ook de groten wenden zich
bij tijd en wijle tot het lied als
uiting van hun inspiratieve gedach
ten. Het gaat er slechts om. dat, een
geheel apart staande productie van
leken- en kerkmuziek (koorwerkjes
en liederen met een specifiek Chris
telijk kerkkarakter) uitgezonderd, de
kwantiteit van de geproduceerde
liedkunst schijnt af te nemen.
Zonder twijfel moet daarvoor een
•reden zijn. Misschien is een criti-
scher houding ten opzichte van de
taak van een componist gevonden.
Een overdaad van weleer schijnt in
het heden beperkt geworden door de
idee. dat het vertolken van het
dichtwoord in muziek eigenlijk
slechts een gebrekkige puur mu
zikale mot.vering kan vinden. Een
romantische, literair georiënteerde
generatie kon de neiging het dicht
woord van tijdgenoot of van grote
figuur uit het verleden op muziek te
zetten misschien bezwaarlijk onder
drukken. Maar het moet den waren
dichter vrij koud laten of iemand
zijn „woorden" op muziek zet of
niet, Hoe zou hij ooit kunnen ge
loven in een „vertolking" van zijn
versregels in andere klanken dan
die van het woord! Als hij er in
geloofde, was hij componist gewor
den. Voor hem moet zijn gedicht
compleet zijn in zich zelf. Het is een
afgewerkte schepping, waaraan niets
kan worden toegevoegd en .waaraan
niets kan worden weggenomen. Hij
zou er hoogstens tegen kunnen pro
testeren, dat een ander, in ons ge
val een componist, zich vermeet zijn
eigen werk te kunnen verbeteren of
te vervolledigen.
Onderworpen inspiratie
Juist als muziek is dichtkunst een
6terk gecompliceerde en geconcen
treerde kunstvorm. In tegenstelling
tot rijmelarij vertegenwoordigt zij
niet louter gedachten in versvorm,
e min als muz'ek louter gedach-
ti tn klanken bevat. Daarom kan
ni.u muziek naar haar inhoud niet
met woorden weergeven of het we
zen van het vers met klanken open
baren; daarom kan men naar veler
gevoelen ook geen gedicht r.uzikaal
..vertolken".
Omgekeerd: de componist, die een
gedicht muzikaal behandelt om de
betekenis der woorden te vertolken,
mist zijn roeping. Hoogstens kan het
hem gegeven zijn. die gevoelens in
muziek om te zetten, welke het le
zen van een gedicht in hem heeft
gewekt Wanneer immers iemand
over de uitgesproken muzikale ver
beelding beschikt, welke den compo
nist. maakt, moet hij zich als schep
per bezwaarlijk kunnen onderwerpen
aan andermans woord. Gestimuleerd
door dichtkunst ot proza kan de
musicus een sonate, een etude, een
nocturne, het komt er niet op aan
wat componeren, zolang het maar
pure muziek is. ongehinderd door
de materiële indringerigheid van
welke andere kunstvorm dan ook. Dë
waarde van de beste liederen is
waarlijk en uitsluitend een puur
muzikale. Voor den dichter kan de
componist absoluut niets doen. Zich
verbeelden, dat hij dit wel kan. staat
gelijk met zich verbeélden, dat men
een gebeeldhouwd „naakt" kan ver
tolken door er een passend costuum
voor te ontwerpen!
Onverstaanbare teksten
Hei is wel opmerkelijk, dat de bes
te voorbeelden van vocale muziek ons
zelfs dan nog behagen, wanneer wij
de taal, waarin zij worden gezongen,
niet verstaan en nog merkwaardiger
is het, dat deze muziek veel van
haar boeiende kracht inboet bij een
tekstvertaling. Dat is toch wel het
bewijs, dat hét niet de vertolking van
de idee of van de betekenis van een
gedicht kan zijn. dat de waarde van
het kunstlied bepaalt.
Niettemin worden de componisten
door zekere „vertolkende" gedachten
gedreven bij het toonzetten van een
gedicht. Klaterende eiT glinsterende
samenklanken voor zonnige of
vochtige indrukken, stijgende melo
dische lijnen om aan te geven, dat
de idee zich op een of andere wijze
verheft, dalende lijnen, wanneer iets
in de tekst naar omlaag streeft enz.
vormen een belangrijk deel van
liedcomposities sinds de dagen der
romantiek. Misschien wordt deze
„Tonmalerei" onbewust bedreven,
wat dan alleen maar aantoont hoe
diep en vast een kwade gewoonte
kan zijn geworteld. Het toont zeker
geen natuurlijke inspiratie aan,
want die volgt andermans inspiratie
nimmer slaafs op de voet! Elk
kunstwerk moet zijn kiem hebben en
natuurlijk kan die kiem best liggen
in het poëtische woord. Maar dit
woord zelf ln klanken willen weer
geven is even dwaas als de muzikale
iklank willen vastleggen in het woord.
De scheppende kunst ontleent haar
rechtvaardiging Juist aan haar ab
solute onmisbaarheid en indien mu
ziek en woordkunst elkaar volkomen
zouden kunnen dekken, vervalt het
bestaansrecht van althans een van
deze twee.
W G. G
De zaak
WIM MÈVLDUK
Ricarda Hnch
AMSTERDAM, 30 Juni. De
Amsterdamse kermisklanten spreken
Duvelhoeks, de zeelui Ridderstraats
en bedelaars Fransepads.Achttien
dialecten heeft Amsterdam! Op het
Oudekerksplejn spreekt meh anders
dan bij de Dam en op de Noorder-
markt is er weer een andere tongval
te vinden. Hoe ls het dan wel ge
steld met de taal door ons gehele
land? Laten wij een voorbeeld ne
men: van het woord „aardbei" ko
men in ons taalgebied liefst 121
vormen en 1495 spellingen voor. Men
zegt o.a. erdbizzing. illeber. orbel.
eertjebeie, en ook wel frinze of
frenze, van het Fransé „fralse". Een
gans noemt men Jenps, gize. gwor-
zen, hanze. enz. In het Zuidoosten
van Brabant heet een Vlaamse gaai
„hannekauw", in ^Groningen en
Drente „krietekstër" en in 'Overijsel
„marklover".
Heel lang heeft men in ons land
het dialect, beschouwd als een ver
bastering van het algemeen be
schaafd In de negentiende eeuw zag
men in dat juist de taal der platte
landsbevolking de oudste vormen be
waard had en dus voor de taalstudie
en de bestudering van de aan de
taalverschijnselen ten grondslag lig
gende cultuurinvloeden van groot
belang was.
Sinds 1930 zetelt in een van de
grote Amsterdamse koopmansHuizen,
het Trippenhuis op de Kloveniers
burgwal. het Centraal Bureau voor
Nederlandse en Friese dialecten dat
onder leiding staat van den dialecto
loog dr P. J. Meertens. Dit bureau
houdt zich bezig met het verzame
len en in kaart brengen van dialec
tische en volkskundige gegevens. Het
zendt lange vragenlijsten aan zijn
ruim tweeduizend trouwe medewer
kers. die door het gehele land ver
spreid zitten. Veel intellectuelen be
horen daartoe, maar ook arbeiders,
boeren en huisvrouwen, die allen de
belangstelling in geboortestreek en
moedertaal gemeen hebben. Zo
wordt, een onderzoek ingesteld naar
het voorkomen van verschillende
kinderspelen, termen die bij de
bijenteelt gebruikelijk zijn; men gaat
na hoe in sommige streken de knecht
22)
Hij trok daarbij zulke komische
grimassen, dat ik niet met lachen
kon ophouden en grootmoeder lach
te ook. maar zij ergerde zich toch
wel een beetje. Dat verhaalde zij
echter niet op hem. doch altijd op
mij. zodat ik toen eerlijk gezegli, veel"
van haar moest verdragen, daar ze
opvliegend was. al was ze verder een
fijne vrouw, die ik mijn leven lang
zal beminnen en vereren."
„Vond u het optreden van den be
klaagde niet ongepast?" informeerde
de president.
„Wel neen", zei mevrouw Schmld.
„als iemand je op die manier "Zegt.
dafje lelijk bent. geloof Je juist knap
te zijn. Aan een huwelijk heb ik nooit
gedacht. Hij was immers getrouwd
en nog wel met een vrouw, die ik
dweepziek vereerde. Mijn grootmoeder
ging slechts geleidelijk aan van haar
houden, maar op het laatst hield ze
bijna nog meer van haar dan van
den dokter. In het begin had ze van
alles op haar aan te merken, ze was
te oud voor den dokter ze was
werkelijk een paar Jaar ouder én
zij^vond haar voornamelijk niet vurig
genoeg voor zo'n knappen man. Ze
haar gezicht niet kwaad, als je
vond 1
er goed naar keek, maar haar ogen
stonden te zachtmoedig en daardoor
vervelend. Vriendelijkheid, die zich
zelf steeds gelijk blijft, vond ze als
rijstebrij; als je die elke dag moet
eten. gaat ze ook tegenstaan. Een
goed gekruide goelas daarentegen
verveelt nooit. Slechts één ding aan
haar vond mijn grootmoeder goed en
dat was haar hals. De arme vrouw
droeg n.l. steeds haar hals vrij. hoe
wel dat in die tijd nog niet zo in de
mode was als thans, en als ze door
de tuin liep. zo licht alsof ze vleu
gels aan haar voeten had. zei miin
grootmoeder: „Ze bevalt me eigenlijk
helemaal niet. maan ik zou haar
graag eens in de hals kussen."
Op een dag, het zal :n het begin
van October geweest zijn. daar wij
druiven geplukt hadden, was groot
moeder in een bijzonder slecht
humeur, zoals altijd bij de druiven
pluk. Ze verbeeldde zich van tevoren
1024. „W-Wat m-moet d-dat bete
kenen", stottert Pen Kwen ver
schrikt. „W-Waarom hangen hier
allemaal m-messen'. „Datfc ant
woordt de professor terwijl hij Pen
Kwen oppakt en op een tafel vast
bindt, '„dat zal Je wel merken. Als
ik jou was zou ik erg trots zijn."
„T-trots'!, zegt Pen Kwen, „w-waarom
t-trots". „Wel", bromt professor Sriij-
lust, „omdat Jê je leven mag geven
in dienst van de wetenschap!"
1025. „Waaahü" gilt Pen Kwen,
„wat zeg Je daar! Ik geef m'n leven
niet', ik wil blijven leven en naar m'n
vrienden toe!" „Stil, zegt de profes
sor. terwijl hij twee reusachtige
messen tegen elkaar begint te slij
pen. „jouw leven is niet belangrijk.
Wat ik ga doen is van veel meer be
lang, Ik wil weten hoe het komt "dat
een vogel als Jij praten kan als een
mens. Als ik dat gevonden heb word
ik een beroemd professor. Een spre
kende vogel is een zeer interessant
geval!"
(Ingezonden Mededel.' oen»
namelijk steeds, dat ze zoet zouden
zijn en bij het plukken bleken ze
telkens weef zuur te wezen. Aan het
ontbijt gaf ze mij een oorveeg, omdat
ik een kop koffie had omgestoten.
Ze had me een duw gegeven, maar
ze ze!, dat dit geen verontschuldi
ging was. want ik had haar brutaal
aangekeken. Ze zei toen ook. dat het
met mij nog wel zou gaan. als ik ten
minste nog maar bijdehand was ge
weest, maar dom en lelijk, dan was
het geen wonder, dat de dokter mij
niet genomen had. Dat hij mij, toen
hij vrijgezel was. hélemaal niet kendè
en dus ook niet met mij had kunnen
trouwen, drong nooit tot haar door.
Ze zei. dat Ik mij in de keuken ge
droeg als een lummel, hoewel van de
kookkunst het huwelijksgeluk afhing,
en ik ben haar nog iedere dag dank
baar. dat ze daar zo op stond, want
mijn man zegt, dat het hem in de
fijnste hotels van Wenen en Praag
niet zo goed smaakt als thuis en toch
is hij overal geweest en een fijn
proever is hij ook.
Op die dag wilde ik risotto maken
en daar ik er al eens eerder een had
klaargemaakt, onder grootmoeders
toezicht, dacht ik, dat mij dat be
slist wel zou lukken. Zo sneed ik dus
de lever en wat er verder bij hoort en
maakte alles klaar. Plotseling voelde
ik dat Ik honger had en ik dacht,
dat er zeker nog wel een paar drui
ven zouden zijn blijven hangen, die
ik kon gaan halen, zonder dat groot
moeder het merkte. Ik deed er nog
wat bouillon bij en dacht, dat ik
het zo wel even kon laten staan.
Eigenlijk moet risotto namelijk voort
durend omgeroerd worden en dat
wist ik heel goed. maar ik was toen
nog wat driest en lichtzinnig. Nu be
grijp ik dat niet meer, maar als Jong
meisje kom Je van het een op het
ander als je aan de toekomst denkt,
met aanbidders, uitzet, huwelijk,
enzovoorts, en door dergelijke ge
dachten vergat ik waarachtig het
middageten.
I Wordt vervolgd)
Sleperspaarden", een Rotterdams motief van Waalko Dingemans
(Foto C.K-F./Schlmmelpenningh)
DEN HAAG. 30 Juni.
De familie Dingemans. die zich nog
betrekkelijk kort geleden in Rot
terdam en in Dordrecht liet zien, geeft
nu weer blijken van haar productivi
teit in Kunstzaal Plaats. Daar zijn
dan mevr. H. Dingemans—Numans.
Waalko Dingemans Sr. en Waalko
Dingemans Jr. Van den ouden Dinge
mans. die in 1925 overleed, is een
De uitvoeringen van de Ballet- en
Operaklassen van het Rijkscon
servatorium in Den Haag, welke
dezer dagen actueel zijn. hebben op
nieuw het licht geworpen op het feit,
dat deze instelling er pas in de Jong
ste tijd toe is overgegaan deze klas
sen in het kader van haal' werk
zaamheden op te nemen. Vooral voor
dé balletklassen gold het hier een
breken met een oude sleur, die mu
ziek en dans streng meende te moe
ten scheiden. Het heeft den huidigen
directeur Henk Badings dan ook veel
strijd en moeite gekost, eer hij op
dit punt zijn zin kon doorzetten.
Twee jaar thans wordt de ballet-
kunst aan het conservatorium onder
wezen en de leiding van het onder
wijs berust bij de Amsterdamse
Yvonne Georgi.
Dat Den Haag dik in de danslusti-
gen zit., behoeft na de inmiddels af
gelopen Junimaand nauwelijks nader
betoog. Dat er velen zijn. die de
kunst" tót beroep willen maken, werd
in deze stad eveneens nadrukkelijk
getoond door de lieden, die een paar
jaar vakstudie hebben genoten en
dan meteen het publieke podium be
stormen. Maar het is ook wel duide
lijk. dat er niet zoveel talenten zijn.
geen uitgesproken toekomstfiguren,
die eventueel ook in staat zullen zijn
de Nederlandse naam in tiiden van
lagere kunstconjunctuur bijv. in het
buitenland hoog te houden. Met deze
overweging in de gedachten wendden
wij ons tot Yvonne Georgi en zij
vertelde belangrijke dingen.
Het heeft zin
.'.Het heeft anders waarlijk wel zifi,
dat het Rijksconservafcorium een bal
letklasse bezit", aldus de danseres.
„Dat werd in de twee jaar van haar
bestaan we! bewezen. Het is echter
jammer, dat mijn werk in Amster
dam het niet toelaat er nog meer
aandacht aan te besteden dan thans
reeds wordt gegeven en evenmin ls
het prettig, dat sommige leerlingen
dusdanig zijn bezet, dat ook hunner
zijds de lessen een zekere beperking
moeten ondergaan. Er zijn leerlingen
met een natuurlijke gave. die zeker
sneller zou kunnen worden ontwik
keld. indien zij bijv. minder tijd aan
hun normale schoolstudie zouden
moeten besteden. Ans van der Vliet,
die verleden Zondag hier in het
openbaar optrad, bezit vele voor
waarden. voor het slagen in dit. be
roep. Miép Vleugels, die tegelijk de
lessen aan het conservatorium en
aan mijn dansschool te Amsterdam
volgt, danst nu reeds mee in mijn
ballet. En zo zijn er nog enkelen".
Dat imponeert ons wel, natuurlijk,
maar bij het overgrote aanbod van
danskrachten in ons land en vooral
in Den Haag informeren wij naar de
arbeidsmogelijkheden voor den be
roepsdanser en kijken daarbij wat
benepen. Yvonne Georgi meent, dat
het Amsterdamse Ballet anders best
nog enige goede krachten kan ge
bruiken. Vervanging voor haar hui
dige bezetting heeft zij nog niet en
die opkweken ls nog altijd een van
de eerste taken tot beveiliging van
de Nederlandse danscultuur. Daar
zegt zij het Juist! Goede krachten en
dat zijn de velen, die zich tot de
dans geroepen voelen lang niet. altijd.
Om een of andere dwaze reden trek
ken ook de mlddelmatlgen volle zalen.
Middelmatigen. die straks zullen be
treuren. dat zij zich niet in de rijen
van hei ballet hebben begeven voor
dat zij proberen geheel op eigen be
nen te staan. Een dwaasheid ls deze
Haagse dansmanie. die ook op andere
steden zal overslaan. Dat is ook het
gevoelen van Yvonne Georgi. „Wei
nigen zijn in staat een avond solis
tisch te vullen", zo onderstreept zij
haar betoog, „en toch komen er
steeds meer. die van de thans nog
dikke spoeling willen meesmuilen..
Verschillende goede balletfiguren
offeren hun thans vrij zekere dans-
bcstaan ln het ballet op aan de nei
ging tot solo-avonden, cite na de oor
log ongetwijfeld een verkeerde nei
ging zal blijken te zijn.
Het is een rare toestand. Velen, die
eigenlijk in het ballet moesten om
er een onontbeerlijke leerschool door
te maken, kunnen er geen plaats
vinden, omdat er voor hen met hun
kwaliteiten geen plaats is in één
enkele troep. Anderen, die er voor
alsnog in horen en die er hun basis
aan te danken hebben, verlaten de
troep vroegtijdig en voegen zich bij
de grote hoop der zelfstandigen, die
straks heel wankel op de benen zal
komen te staan."
Een groter ballet
Yvonnè Georgi meent, dat een
groter Amsterdams ballet de oplos
sing1 voor sommige moeilijkheden zou
kunnen zijn. Meer balletgroepen ln
een klein land als het. onze lijken
voor een spoedig mislukken van de
beste bedoelingen bestenjd en inder
daad. dat werd in de laatste jaren
nog wel eens terdege bewezen. Be
treurenswaardig. maar waar! Een
grotere troep, representatief voor ge
heel Nederland en een verbeterde op
leiding. die dingen kunnen de huidige
meer of minder chaotische toestan
den verbeteren. Wat die betere oplei
ding betreft, daar draagt de conser
vatoriumklasse zeker toe bij, zodat
reeks typisch Rotterdamse taferelen
aanwezig, sleperspaarden bij de rivier.
Het zijn breed geschilderde stukken,
die in meer dan een opzicht aan een
Breitner herinneren. De penseelstreek
is niet weggewerkt en blijft overal
zichtbaar als het ruige handschrift
van den schilder. Men proeft sterk de
tijd. waarin deze schilderijen ontston
den. Een der beste stukken is wel het
voortreffelijke „Zeisharen", dat in de
vitrine buiten te zien is. Mevrouw
Dingemans schildert in een veel be
scheidener trant. Het persoonlijke
handschrift der penseelstreken maakt
zich bij haar geheel ondergeschikt
aan het af te beelden onderwerp. De
penseelstreken zijn hier slechts mid
del om de voorstellingen op het doek
te krijgen. Typisch vrouwelijk zoals
zij in deze haar persoonlijkheid terug
dringt. Het zijn veelal bloemstillevens,
die aldus ontstaan. Bijna objectieve
weergave, getuigend van zekere ge
strengheid en van veel rust. Het komt
ons voor. dat zij vooral in haar kleine
stukjes zichzelf is. In de grotere ge
gevens ontbreekt soms de spanning
en wordt het geheel wat mat. Ook in
Dordrecht spraken wij, evenals nu,
onze waardering uit voor de stillevens
met flesjes Verder vielen op „Appél
bloesems", „Stilleven met ap'peltje".
Ten slotte komèn we dan aan den
zoon. aan Waalko Dingemans Jr.
Een verrassing op deze tentoonstel
ling voor ons was het grote naakt
van St, Nicolaas genoemd wordt, of
de boeren geloven, <^at het leggen
van palmblaadjes tussen het zaal-
koren de vruchtbaarheid bevordert,
enz. Van de talloze binnenkomende
dialectische gegevens, die eerst alle
bestudeerd en zo nodig gecontro
leerd worden, maakt men de dialect
kaarten. die later in een taalatlas,
verenigd worden. De gegfevens over
de volksgebruiken en- het volksgeloof
zijn niet zo uitgebreid, vooral in het
Westen van het land is niet veel
meer van de oude gebruiken over.
i Zoals wij enige dagen geleden reeds
meldden, is over het werk van de
dialecten- en volkskunde-commissie
het een en ander te zien in de éta
lages van de V.V.V. aan het Rokin.
Interessant is bijvoorbeeld de volks-
kundekaart over de inhuurdag van
het boerenvolk. Er zijn in ons land
21 verschillende dagen bekend als
datum voor het in dienst treden van
boerenknechts en -meiden. De eerste
Mei was de dag waarop, sedert de
Middeleeuwen al, in een deel van-
ons land de knechts hun nieuwe
werk begonnen. Toen de Gregoriaan
se tijdrekening werd ingevoerd, moest
de eerste Mei twaalf dagen worden
vervroegd, maar begrijpelijkerwijs
dachten de boeren er niet aan hun
knechts twaalf dagen te schenken,
zodat de knechts thans op de ..aide
maeij", op 12 Mei, in dienst treden.
In 't Noorden van Limburg gaan zij
met Pasen, in West-Friesland op
Vrouwendag (2 Februari), op Wal
cheren op Annetje-Liesje (begin Mei
en begin October) in hun andere
dienst.
Men maakt voor dialectische on
derzoekingen ook wel gebruik van
gramofoonopnamen, vooral in hel
buitenland. De nauwkeurigst opge
schreven uitspraak kan natuurlijk
het gesproken woord niet benaderen.
De hoge kosten en grote moeilijkhe
den. die aan deze ideale methode van
boekstaving op het ogenblik verborg
den zijn. maken het op grote schaal
toepassen hiervah niet uitvoerbaar.
Alleen in de Jordaan worden thans
op deze manier nog gegevens ver
zameld.
De belangstelling voor dit werk is
groot maar toch zijn er nog streken
in ons land. waarvoor de medewer
king onvoldoende is. Het is dan ook
de bedoeling van de tentoonstelling,
nog meer bekendheid te geven aan
het belangrijke taalwetenschappelij
ke en folkloristische werk van de
Dialecten- en Volkskundecommissie.
BROOD, BESCHUIT, MELK.
VLEES: 8? en 28
TABAK: 27 en 28. beide n. keuze
BLOEM: 155 en 156
HAVERMOUT of ROGGEVLOK-
KEN: 157 (250 gr.)
KAAS: 158
SUIKER: 159
JAM: 160
VERVANGINGSMIDDELEN: 161
KINDERVOEDING: D 54 Gort,
E 54 Kinderm. of Voedingssuiker
SNOEP: 27 (150 gr.)
BOTER: 27A en 27B roomboter,
B, C. p. E 55 roomboter
AARDAPPELBON 27: 200 gram
brood t.m. 1 Juli (stadsgebied).
Einde geldigheidsduur 8 Juli.
Nog geldig zijn: .152. 153. C. D.
E 50 en E51 voor zeep en was-
poeder (8 Juli), 24A boter <8 JulÜ,
R05 tabak v. scheerzeep (2 Sept.)
Kroniek van
Volkstuin
Voor de kindeten
Dr. H. A. Naber overleden
In de ouderdom vaif 76 jaar is de
bekende wis- en natuurkundige dr.
H. A. Naber te Utrecht overleden.
Dr. Naber promoveerde in 1901
aan de Amsterdamse universiteit in
de wis- en natuurkunde op een proef
schrift over de stereometer van Ar
chimedes. Daarna werd hij achtereen
volgens leraar in Zierikzee en
Hoorn. In Hoorn gaf hij in 1923 een
demonstratie in een eenmans-duik
boot. die hij voleens de gegevens
ovèr de eerste duikboot, die door den
Nederlander Cornells Drebbel in de
80-jarige oorlog was uitgevonden, had
gebouwd. Hij deed dit om aan te
tonen, dat de duikboot van Drebbel,
vtaj aö L JI u IV. 11 c±< u. I uu u «w.»—wwv
dat, hoewel donkerder dan wij hetdie bêmand -was met 12 roeiers en
van dezen jongen kunstenaar moch
ten verwachten, een zeer knap
werkstuk blijkt. In de donkere kleur,
die in vele opzichten het werk van
oudere schilders ln de herinnering
brengt, Js Dingemans Jr. misschien
niet genoeg zichzelf, waar hij im
mers in zijn andere werk vaak
blijk geeft van een voorliefde voor
de lichte, nu en dan wat coquette en
feestelijke kleur. Maar dit. neemt
toch niet weg. dat wij dit stuk zeer
waarderen. Meer zichzelf is Dinge
mans jn het geestige lichte „Oude
tuin" en in het tintelende sneeuw-
landschapje. Ook de kleine stillevens
zoals „Camelia" en „Perziken" tonen
hem van zijn goede zijde: niet te
groots opgezet, naar het meer innige
en gecomprimeerde sentiment nei
gend. Het gyote portret op de
schoorsteen is al weer een stuk be
ter dap vroegere prestaties op dit
gebied.
Besluiten willen wij met nog even
de aandacht te vestigen op het aller
aardigste portretje, .dat Dingemans
Sj\ van zijn zoon Krans schilderde,
een broer dus van Waalko. Hét
hangt in het achterste zaaltje en is
wel als een der hoogtepunten van
deze expositie te beschouwen.
D. V. NIJLAND.
Henk Badings werkelijk, wel trots
mag zijn op de Haagse prestatie,
w^lke de instelling vereiste. „Dit mag
niet verloren gaan", zei de danseres,
„de tijd voor vestiging van een repu
tatie is rijp en het kaf scheiden van
het toekomstige beroepskoren is een
hoogst noodzakelijke bezigheid welke
in de komende Jaren, als de woede
voorbij is, het welzijn van de Neder
landse danscultuur zal bevorderen."
een stuurman, werkelijk had kunnen
varen. Het door dr. Naber gecon
strueerde duflebootje, dat thans ln
het museum te Hoornberust, kon
inderdaad onder water varen, van
welke mogelijkheid tal van leerlin
gen van dr. Naber na de eerste tocht
door zijn maker, gebruik hebben ge
maakt. Hiermede was de opvatting
van verschillende geleerden, dat de
duikboot van Drebbel nooit op de
Theems onder water kon hebben ge
varen. op even originele als afdoende
wijze weerlegd.
Talrijk zijn de werken, die dr. Na
ber heeft geschreven en die getuigen
van zijn koene en oorspronkelijke
geest. '"Hij schreef o.a. studies over
de waterstofvoltameter van Fara
day. over het theorema van Pytha
goras, over meetkunde en mystiek,
over de geheimen der gothiek. enz
enz. Hij was mede-oprichter van de
Nederlandse Vereniging voor lucht
vaart.
In het „M a a n d. b 1 a d der
N.D.K." wijdt dr P H Keulers een
interessant verluchte beschouwing aan
.Tlschsltten irri Goldenen Jahrhun-
dert" (Tafelzeden in de Gouden
Eeuw) Verder schrijft de regisseur
der Kameropera Hans Strohbach.
eveneens met toelichtende Illustra
ties. over het recentelijk bfj „Der
Widerspensttgen Z&hmung" toegepas
te gebruik van papiervezelstof voor
de costumerlng bij opéra en toneel.
Welke plaats is het?
Beste nichtjes en neefjes.
Hartelijk dank voor Jullie vele brief
jes Ja hoor. Oom Jan heeft een goede
vacantio gehad, al was het dan ook
niet alle dagen moo» weer Denkend
aan die vacantle. begin ik daarom nu
eens met een aardrijKskondewedstriJd.
Let op:
Ten Noorden van Haarlem ligt bij
de duinen een aardig plaatsje,
waarvan de naam uit 11 letters be
staat. Natuurlijk weten Jullie alle
maal. dat ons land uit 11 provincies
bestaat en dat elke provincie een
hoofdstad heeft. Wat hëeft dat nu
met elkaar te maken, zeggen Jullie
allemaall Niet veel. dat geef ik toe.
më&AAArNu moeten Jullie uit
de naam van leder dier hoofdsteden
één letter kiezen en uit die letters
de naam van dat plaatsje samen
stellen BIJ voorbeeld zó: de „L" van
Leeuwarden: d*# „s'1 van Maastricht:
de „e" van Utrecht enz. Daarna
moet Je de namen der hoofdsteden
zo boven elkaar schrijven, dat ik
van boven naar beneden de naam
van het dorp kan lezen.
Allemaal goed begrepen? Zend de
oplossingen vóór a.s. Dinsdag 4 Juli
vooral niet Je eigen naam en adres in
aan Oom Jan. p/a Redactie „Het Volk".
Hckeiveld 15. Amsterdam-C. Vergeet
de brief te schrijven, want anders zou
Je niet mee kunnen loten en dus ook
geen prijsje kunnen winnen. Er wor
den weer 15 prijsjes uitgeloofd.
De oplossingen van de belde raad
sels. die Mill Vlnkestijn voor ons be
dacht heeft, waren natuurlijk „OOM
JAN" en „SNEEUWVLOK' Natuurlij*:
zijn die belden voor Jullie even goede
bekendo personen, als voor Mill. De
prijswinnaars waren deze keer:
Nelly Vaags. Haartsestr 14. Aalten;
Mien tic Wolters. Schoolstraat A. 84.
Voorstf Felix van Munster. J. S. Bach-
straat 5. Utrecht; Cor Frederiks. Dam
straat 16bls, Utrecht; Netty Bakker.
Erfgoolerstraat 66. Hilversum; Jan
Eikerbout, Seringenstraat 19. Lelden;
Chr. S. Moerer, Bakhulsrozeboomstraat
11. Lelden; Lenie Snoei. Groepstraat
34 B. Rottefdam-Zd.; Annie van der
Plicht. Rembrandtlaan 41B, Schie
dam: Henk Stasse. Hugo 'de Groot
straat 54. Gorlnchem; Jacob v d.
Zouwen. Van Leeuwenhoeckstraat 44 B
Schiedam: Lennle Hulsman. Wassen-
berghstraat 8. Groningen; Henkle
Hoekstra. Spanjaardstraat 31. Leeu
warden, Geert Hoornvel^l. Korteweg
30 Heerenveen.
Hartelijk gefeliciteerd allemaall En
nu moet lk weer ophouden, want
anders wordt mijn praatje te lang
Hartelijke groeten allemaal van Jullie
OOM JAN
ROGGEBROOD
van nature zoet
ROTTERDAM DEN HAAG
Telef. 38427 Telef. 333298
...„«■■.«Hm»
Directeur: H. J. Kerkmeester, Bub-
sum; hoofdredacteur: Hendrik Llndt.
Amsterdam; plv. hoofdredacteur; lr. A
H. de Haas van Dorsser, Haarlem;
binnenland: J, v. Grieken; illustratie
ca opmaak: R. Kampstra; volkscul
tuur en kunst: M Wolters, muziek:
G. K Krop; sport: J. J Llber; adver
tenties: A. H. Lammcrs, allen te Am
sterdam. 5 U3
Voor de vrouw
Roggemout, iels nieuws
in de keuken
Op de gortbon kan men tegenwoor
dig ook roggemout (roggevlokken)
krijgen Dit ls een nieuw artikel ln de
keuken, waarmee men met plezier ken
nis zal maken De smaak van de
meeste roggemoutsoorten is iets pit
tiger dan die van havermout of gort-
mout De kookeigenschappen komen
overeen met die van gortmout Het is
op dezellde wijze en in dezelfde ge
rechten te gebruiken Wanneer men
grove roggemout heeft ls het raad
zaam deze een nacht in water te
weken
Pap van roggemout: een liter tapte
melk en/of water, vier eetlepels (60
gr. i roggemout. een snuf Ie zout Grove
roggemout ;cen nacnt in water weken
De melk oï het water aan de kook
brengen en er het fijne roggemout ln
strooien ot het geweekte grove rogge
mout aan toevoegen met een snufje
zout. De pap onder nu en dam roeren
gaar Koken Kooktijd pl.m. zeven A
16 minuten
pRnnekoekJe9 of drie In de pan.
anderhalf kopje roggemout, twee en
half kopje water oi taptemelk, een
kopje bloem. zout. boter.
Het roggemout ongeveer een uur in
net water of de taptemelk weken en
met bloem en zout vermengen In de
koekenpan de botei verwarmen Het
deeg in de pan", uitstrijken ot er koek-
leB van vormen en deze aan oeide
zijden niet te vlug bruin oakken
Bruine basterdsuiker ot stroop DU de
koekjes geven Ook san men de koek
jes koud laten worden en met vruch-
tenmoes of jam bestrijken.
Prei poten
Prei ls een van die gewassen die tot
de wintergroenten behoort, die we
gaarne op de dis zien verschUnen.
doch die. ln vele gevallen, moellUk te
krijgen ls.
Wie niet reeds ln het voorjaar zelf
prelplanten heelt gezet doet er dus
goed aan thans nog wat prelplanten
te kopen om de leeg gekomen plaatsen
van tuinbonen, doppers en straks ook
de eerste Jonge aardappelen, te bezet
ten. Wie goed volgroeide planten wil
oogsten moet echter zorgen, dat half
Juli de prei op z'n laatst wordt gezet.
Een eerste vereiste ls te zorgen dat
daarbij beschikt wórdt oyer voldoende
plahtenmaterlaal.
Algemeen geldt, dat de Jonge plant
jes de dikte van een potlood moeten
hebben. OnmlddellUk voor het over
zetten wat ook geschiedt door hen,
die de Jónge prelplantje6 aanvankelUk
op een zaalbed ln de tuin hadden
staan wordt het blad iets ingekort,
fs dit geschied, dan wordt gepoot ln
een liefst zo voedzaam'mogellIke. goed i
omgewerkte grond. Wie zware grond
neeft kan daarbij de beste resultaten
verwachten Ook op minder zware
gronden kan echter een goed gewas
worden geteeld, mits met vloelmest de
grond van tevoren op peil wordt ge- I
bracht. Dit doet men niet onmiddel
lijk voorafgaande aan het poten, doch
liefst enige dagen eerder, opdat de te
grote scherpte van de vloelmest haar
schadelijke werking heeft verloren.
Op rijen wordt het makkelijkst ge
zet. en wel op de rlJen met een onder-
Unge afstand van 30 cm. In de rij
zetten we de planten op afstand van
15 cm. liefst met de andere ril „ln
verband", d w.z de planten niet recht
streeks tegenover elkaar, maar met
verschuiving van de halve afstand.
Om goede, voldragen planten te kun
nen oogsten, wordt ln geultjes gepoot.
Hierdoor komt de prei dus Iets lager
te 6taan dan wanneer de pootgaten
aan de oppervlakte worden gemaakt.
Het voordeel ls. dat de prei langer
wordt althans het beschikbare wit
te gedeelte. Geleidelijk worden n.l. de
geultjes dlchtgeschoffeld of stuiven of
regenen ze dicht. Zelfs gaan sommige
zo ver, dat zU later de planten nog
wat aanaarden. Een bemesting met
gier of vogelmest na het aanslaan kan
de prei nog een goed eind op weg hel
pen. v
Ofscnoon wij liefst gebruik maken
van winterharde soorten la het toch
beter de prei laat in het voorjaar op
te némen cn in te kuilen, daar anders.
bU zwaar vriezend weer, niet geregeld
over voorraad beschikt kan worden.
De bladeren worden ln dit geval terug-
gesneden. De planten moeten, zonder
tegen elkaar te staan, dicht opeen-
gezet worden en door dekking met dor
blad of stro tegen felle vorst be
schermd.
ROTTERDAM, 29 Juni. Een
Brabander, die in April van dit jaar
hier ter stede eens de bloemetjes
buiten wilde zetten, heeft zijn uit
stapje duur moeten bekopen. Behal
ve de talrijke zwarte rondjes, die hij
zo hier en daar gul heeft weggeven
en een paar schoentjes van 75 voor
zijn vriendinnetje, is hij op de koop
toe nog een portefeuille met 2600
aan bankpapier kwijt geraakt, Het
vriendinnetje van den Brabander, de
36-jarige gescheiden vrouw B, K. in
zekere Rotterdamse kringen beter -be
kend als „Blonde Beppïe", vanwege
haar geoxydeerde coiffure, moest
vandaag in verband met de finan
ciële aderlating van den „buitenman"
terecht staan. Zij verklaarde dat de
Brabander om ca. zeven uur van die
bewuste avond zijn portefeuille aan
•een caféhouder in bewaring had ge
geven, uit vrees dat er iets met zijn
geld zou gebeuren. Later op de avond
heeft hij zijn geld weer gehaald,
maar toen was hij zo dronken, dat
hij de portefeuille op de grond liet
vallen. Blonde Beppie was ook aar
dig boven haar theewater, maar had
nog de tegenwoordigheid van geest
om de portefeuille op te rapen. Zij
had niet alleen de portefeuille, maar
ook het grootste deel van het geld
weggegooid. De politie heeft van het
totale bedrag slechts 300 verstopt in
een vaasje teruggevonden.
Vervolgens moest de 33-jarige buf
fetjuffrouw M. I. K alias „Zwarte
Greet" voor de groene tafel komen.
Haar was ten laste gelegd, dat zij
van haar vriendin een dèel van de
buit had gekregen. Zij ontkende
echter pertinent.
Een Griekse caféhouder uit Katen-
drècht moest getuigen, dat Zwarte
Greet in- tegenwoordigheid van Blon
de Beppie en den Brabander was ge
weest. Toen moest Blonde Beppie
komen verklaren, dat zij geld aan
haar vriendin had gegeven dit
had ze trouwens vroeger aan de
politie verteld.
De officier achtte het ten laste ge
legde echter wettig en overtuigend
bewêzen en eiste ook tegen Zwarte
Greet zeven maanden gevangenis
straf. Uitspraak over een week.
Klaar in een wip!
Het beste
van eigen bodem
wordt door om. vikkuadig verzorgd en hy
giënisch verpikt, onder kwzlireingtrznrie
ungeboden. Vrwgr durom Uw winkelier
«reed» TERWEES bekende Verpikte
- Levensmiddelen. De goede oiim v*a
Terwee stut et borg voor. dit U inder-
diid wilt krijgt voor Uw geld!
VERPAKTE
LEVENSMIDDELEN
7 ET mag dan niet mo
gelijk z\)n, baby alles toe te
stoppen, waar'uw hart naar
haakt, aan zijn voeding be*
hoeft niets te ontbreken.
Nog altijd zijn Nutrlcia
producten voedzaam, goed
en licht-verteerbaar.
NUTRICIA
KINDEREN
IN DE GROEI
hébben versterkend voed
sel noodlg - nü vooral.
Geef ze Melba - samen
gesteld uit zuiver na
tuurlijke bestanddeelen.
Vraag het op Uw bon
voor kinderdrank - om
de 8 weken een pak voor
leder kind tot 13 jaar.
He versterkende kinderdranh