HET DAGBLAD
Lange strijd voorzien
in Italië
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Duits-Roemeens succes
ten noorden van Jassy
Dorplein
Moed der janderen
Duitse tactiek gebaseerd op bet
„bezighouden" van den vijand.
Beschouwing van
generaal Dittmar
Gissing naar datum
der invasie
Geallieerde landing
bij Nieuw-Guinea
Rouaan en Nantes
gebombardeerd
Duits weermachtsbericht
96.500 ton sch.ee psruimte
vernietigd
Zware strijd in
Ital
ie
AngloAmerikaanse
piloot gelyncht
Roeibootjes zijn te duur
Pinksterreünie op de
Drakenburg
Conflict tussen v. Dam en Huizenaar
Tien van de 136
Ie JAARGANG No. 125
ID
WOENSDAG 31 MEI 1944
Uitgave N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
T-,-ro-»" 2'996 - Abonnementsprijs 25 cent per week of f3.25 per kwartaal - Postgiro 184.120 - Postbus 65
„Iemand, die met begrip het
verloop van de ongeveer veertien
dagen durende slag heeft ge
volgd, zal niet ontkennen, dat
het de laatste week niet heeft
ontbroken aan kritieke, zelfs ge
vaarlijke situaties voor het aan
gevallen Duitse leger. Wat wij
acht dagen geleden tot het waar
schijnlijke rekenden, de vereeni-
ging der beide vijandelijke ge
vechtsgroepen, heeft zich thans
voltrokken."
Aldus constateerde Dinsdag de
militaire spreker van de Groot-
Duitse Omroep, luitenant-generaal
Dittmar. in een „tussentijdse ba
lans" over de grote slag in Italië.
De slag is daarmede, zo zeide
Dittmar, ongetwijfeld in een nieuw
stadium getreden: het zwaartepunt
der vijandelijke aanvallen heeft zich
klaarblijkelijk verplaatst naar het
westelijke deel van het vroegere
landingshoofd. De van hier uit over
Cistenia naar het noorden en over
de Albaanse bergen naar Vclletri
ondernomen aanvallen vormen
thans de beslissende actie, omdat
zij gericht zijn tegen de diepe flank
der Duitse strijdkrachten, die steu
nen op de rivier de Sacco tot aan
de Liri terwijl de aanvallen over
het beigmassief der Ausoni en het
opdringen in het Saccodal naar
Arce en Ceprano vermoedelijk een
poging is om het gehele Duitse
front te splitsen. Het belangrijke
knooppunt van wegen Frosinone
aan de Vja Cassilina vormt hier
ongetwijfeld een begeerlijk doel voor
den vijand.
Wij zijn objectief genoeg om te
erkennen, dat het vijandelijke com
mando ditmaal zichtbaar geïnspi
reerd wordt door het streven naar
een grotere operatieve vrijheid dan
in de gevechten van Maart. Wij zien
ook niet over het hoofd, dat het
hier een tegenstander betreft, die
vrijwel elke fout kan compenseren
door de massa der strijdkrachten,
waarover hij beschikt, en die nooit
de uit de numerieke minderheid
voortvloeiende moeilijkheden kent,
welker overwinning het verstandelijke
in de oorlogvoering verheft tot de
sfeer van de hoogste geestelijke
prestaties.
Duitse tactiek
Als wij hiermede rekening hou
den, geeft het resultaat der ge
vechten der Britten en Amerikanen
geen reden tot volledige tevreden
heid. Het is duidelijk, dat het Duitse
commando ernaar streeft den vijand
bezig te houden. Deze methode
bood zich als het ware vanzelf aan,
toen het bindings- cn aflcidingska-
rakter der vijandelijke aanvallen
vaststond.
Iedere andere gevechtsmethode
zou de Anglo-Amerikaanse bedoelin
gen slechts hebben bevorderd. Bo
vendien laat geen oorlQgstoneel de
strijd om" tijdwinst "zo toe als het
Italiaanse, dat steeds weer nieuwe
afweerstellingen oplevert en de
vijandelijke aanvallen dwingt in be
paalde banen.
Dat deze Duitse strijdmethode
geenszins gelijk staat met een door
den vijand afgedwongen toegeven,
blijkt duidelijk uit de berichten over
het verloop van de slag, en niet alleen
uit de Duitse berichten, want ook de
vijand maakt voortdurend melding
van tegenaanvallen, die gericht wer
den op zijn voorhoede en zijn pene
tra tiegebieden.
Uit de harde gevechten blijkt, aldus
constateerde Dittmar. dat men ook
het andere doel van onze afweer, den
tegenstander zware verliezen toe te
bréngen, recht heeft doen wedervaren.
Wij mogen juist de zware vijandelijke
verliezen aan mensen en materiaal
als een echte winst boeken.
Wij zullen ons niet vergissen, als
wij aannemen, dat de vijandelijke
verwachtingen zich meer en meer
richten op een uitputting van de
BERLIJN. 30 Mei. De A.N.P.-
correspondcnt verneemt uit Duitse
militaire kringen, dat men tot de
overtuiging is gekomen, dat de En
gels-Amerikaanse invasie, die om
streeks het midden dezer maand ver
wacht werd. tot een later tijdstip is
uitgesteld.
Omtrent de redenen van dit uitstel
kan men zich slechts in gissingen
verdiepen, evenals het uitblijven van
het offensief in het. Oosten, waar
voor de Sow jet-Russische legerlei
ding, naar men mag aannemen in
overleg met Engeland en Amerika,
binnen opmerkelijk korte tijd de
voorbereidingen heeft voltooid, ken
nelijk met het doel gereed te zijn,
wanneer de strijd in het Westen
zou ontbranden.
In verband met de stand van de
maan en de daarmede in verband
staande getijveranderingen is het on
waarschijnlijk. dat voor meöio-
Juni landingspogingen zullen worden
ondernomen, indien althans het be
gin van het grote geallieerde offen
sief niet tot een nog later tijdstip is
uitgesteld. Intussen is het luchtoffen-
sief der geallieerden tot. een onge
kende intensiteit opgevoerd teneinde,
naar men te Berlijn verklaart, iets
in de plaats te stellen van de uitge
stelde invasie.
TOKIO, 31 Mei. Het Japanse
hoofdkwartier deelt mede:
1 Op 27 Mei. des ochtends, zijn
numeriek belangrijke strijdkrachten
van den vijand geland op het eiland
Biak bij Nieuw Guinea. De Japanse
bezetting van dit eiland en de in
deze sector in de strijd geworpen
Japanse luchtmacht bonden de
strijd aan met de vijandelijke troe
pen. Op het ogenblik zijn hevige ge
vechten.gaande.
2. Naar eerst thans 'bekend wordt,
heeft de Japanse luchtmacht de vol
gende resultaten behaald: een vijan
delijke kruiser en een transportschip
werden tot zinken gebracht. Boven
dien werden zeven vijandelijke lan
dingsmotorschepen, resp. andere
schepen in de grond geboord. Voorts
werden drie vijandelijke schepen en
drie motorschepen in brand gescho
ten of zwaar beschadigd.
Duitse afweerkracht door een v»—
dogenloze voortzetting van het offe-
sief. De vijand zal deze strategie va-«
uitputting des te meer aanhangen,
naarmate de gebeurtenissen zijn hoop
op een grote beslissende operatie zul
len teleurstellen.
Langdurige strijd
Men zal dus goed doen. zach voor
te bereiden op een lange duur der
gevechten: Het behoeft geen betoog,
dat een dergelijke strijd de Duitse
formaties voor een te zwaardere taak
stelt, naarmate zij. met het oog op
de eisen van de algemene toestand,
moeten rondkomen met. een zo gering
mogelijk aantal strijdkrachten.
Overigens lijkt het vast te staan,
dat ook de vijand het niet op een
langdurige slag in Italië kan laten
aankomen, zonder dat zijn algemene
strategische plan ingrijpende veran
deringen zou moeten ondergaan. In
dat geval zou echter ook voor ons de
weg voor nieuwe besluiten vrij komen.
Wat wij vandaag kunnen geven. .s
slechts een tussentijdse balans. Het
is verTe van ons te ontkennen, dat
do mogelijkheid van ernstige, zelfs
gevaarlijke situaties nog steeds be
staat. Maar anderzijds leren ons dc
ervaringen van bijna vijf oorlogs
jaren. dat in grote aanvalsslagen
meestal reeds de resultaten der eerste
weken een algemeen oordeel over het
verloop der gevechten toelaten.
Kostbare penetraties
Deze resultaten zijn echter voor
den vijand geenszins in leder opzicht
bevredigend, omdat de penetraties, die
hij met de uiterste materiaalconcen
tratie heeft bevochten, niet hebben
geleid tot een oprukken, dat operatief
belangrijke resultaten zou hebben
kunnen bewerken.
Als de voortekenen ons niet bedrie
gen, zo besloot Dittmar. zal de vijand
trachten van de slag in Italië een
langdurige slag te maken. Hij zal ge
loven aan allerlei mogelijkheden van
succes op grond van zijn overmacht
aan mensen en materiaal. Slechts dit
zal hij niet mogen geloven, dat het
Duitse commando en de Duitse troe
pen hem tegemoet zullen komen door
een passieve, alleen op toelaten inge
stelde houding.
Belangrijke schade
ROUAAN. 31 Mei. De Anglo-
Amerikaanse luchtmacht heeft gister
ochtend in drie opeenvolgende golven
van zeer grote hoogte het centrum
der stad gebombardeerd Er ontstond
belangrijke schade. Het is nog niet
mogelijk het aantal slachtoffers bij
benadering op te geven.
Naar uit Versailles wordt gemeld,
heeft de Anglo-Amerikaanse lucht
macht gistermiddag een aanval ge
daan op de stad Nantes, waardoor
aanzienlijke schade werd aangericht.
In het centrum werden -verscheidene
gelxmwen vernietigd, o.a. het stad
huis. het commissariaat van politie
en de gevangenis. Er zijn op het
ogenblik reeds meer dan 150 slacht
offers.
Naar uit Lyon wordt gemeld, is het
lijk geborgen van prof. Rochaix, di
recteur van het Bactereriologisch In
stituut te Lyon. Ook de lijken van
zijn assistent en zijn secretaresse zijn
onder het puin vandaan gehaald.
Ook verscheidene wijken van Groot-
Brussel zijn gisterochtend door de
Anglo-Amerikaanse luchtmacht zwaar
gebombardeerd. De schade is aan
zienlijk.
Voorlopig bewind
gevormd in Ecuador
STOCKHOLM, 31 Mei. De voor-
lopige militaire regering onder leiding
van kolonel Pablo Borja heeft giste
ren de regering van Ecuador op zich
genomen.
Zij heeft medegedeeld, dat zij in
functie zal blijven tot de aankomst
van Ibarra, den voormaligen presi
dent. die zich op het ogenblik in Co-
lumbië bevindt en door de revolution-
nairen is uitgenodigd het ambt van
president weer op zich te nemen.
De botsingen tijdens het afgelopen
weekeinde hebben 80 doden en ruim
100 gewonden geëist.
Inmiddels is de rust in het land
weergekeerd.
Amerikanen verliezen
112 toestellen
BERLIJN. 30 Mei. Bij hun on
dernemingen van de Tweede Pink
sterdag boven het Rijksgebied en de
bezette Westelijke gebieden en het
Zuiden hebben de Amerikanen ten
minste 112 vliegtuigen verloren.
Daaronder bevinden zich 78 viermo
torige bommenwerpers.
HOOFDKW .ARTIER VAN DEN
FL'HRER. 31 Mei. Het opperbevel
van de Weermacht maakt bekend:
Aan de Zuid- en Zuidoost rand van
de Albaner bergen mislukten ook
gisteren weer in verbitterde gevech
ten alle doorbraakpogingen, die de
vijand met sterke infanterie- en
pantserfoma ties ondernam. In het
gebied van Lanuvio werden daarbij
van 200 aanvallende vijandelijke
tanks 78. meest in gevechten op
korte afstand, vernietigd. De Gefrei-
ter Vetter, in de compagnie pantser-
Jagers. van een regiment grenadiers,
heeft met zijn kanon van zeer korte
afstand elf pantserwagens stukge
schoten. In de Lepiner bergen dron
gen Marokkaanse bergtroepen onze
verdedigingslinies binnen en bereik
ten na harde strijd Carpineto.
In de sector aan weerskanten van
Frosinone. ten Zuidoosten van Sora,
alsmede bij en ten Zuidwesten van
Alfedena. brachten onze achter-
hocdetroepen in voortdurende taaie
gevechten het optreden van over
machtige vijandelijke strijdkrachten
tot. staan. Gevechtsvliegtuigen en
des nachts opererende slagvliegtuigen
vielen doelen in het gebied van
Cistcma, alsmede vijandelijke co
lonnes en batterijstellingen in het
gebied van Aprllia met goede uit
werking aan.
Een formatie Duitse gevechtsvlieg
tuigen heeft in de nacht van 30 op
31 Mei van een vijandelijk convooi
in de Middellandse Zee een trans
portschip en drie vrachtschepen met
een gezamenlijke inhoud van 23.000
brt. tot zinken gebracht. Een ander
transportschip, vijf vrachtschepen,
alsmede gen tankboot met. een geza
menlijke inhoud van 44.000 brt., wer
den beschadigd.
In het Oosten braken formaties
infanterie en pantserwagens, uitmun
tend ondersteund door sterke Duitse
en Roemeense gevechts- en slagvlie
gers. ten noorden van Jassy door een
sterk uitgebreid en diep geëchelon-
neerd vijandelijk stellingcnsysteera en
sloegen de Sowjets in harde gevech
ten In. het. daarachter gelegen lage
land bij de rivier terug. Het gewon-
(Van onze Berlijnse correspondente)
In Midden-Duitsland. in een klein
doipje. speelde zich op de eerste
Pinksterdag een gruwelijk drama af.
Anglo-Amerikaanse vliegers versche
nen boven het dorpje, waar nergens
een fabriek of militair doel te beken
nen was. Zij schoten met hun boord-
w a pens op de bevolking, die zich op
dit ogenblik op weg bevond naar de
kerk. Verscheidene mensen, waar
onder ook kinderen, wei-den gedood.
Toen verscheen een Duitse jager,
die de strijd met het vliegtuig aan
bond en het neerschoot. Een van de
piloten, die zich met zijn parachute
meende te kunnen redden, viel in
handen der opgewonden bevolking en
werd. voor-dat de politie kon toesnel
len, gelyncht.
Aangezien de stemming van de
Duitse bevolking door de nieuwe golf
van Anglo-Amerikaanse terreurdaden
(in het strandbad Sinsig in de Kreis
Ahrweiler schoten Anglo-Amerikaanse
vliegtuigen met hun boordwapens
zelfs op badende personen) terecht
uitermate verbitterd is, kan menjan-
nemen. dat dergelijke gevolgen geen
uitzondering zullen blijven.
Hoofdprijzen Staatsloterij
DEN HAAG. 31 Mei. Bij de
heden gehouden trekking zijn de
volgende hoofdprijzen uitgekomen:
ƒ5000 3958; 1500: 7366: 1000:
9029, 10451. 13329. 13752, 21104. 23175:
ƒ400: 2464, 3621. 19393, 24314: 200:
2486. 22493. 22668, 24370; 100: 1621,
4444. 4492. 7707. 8904, 10726. 13850.
18159, 19085. 19296, 20636, 22460. 25245.
AMSTERDAM. 31 Mei. Morgen is
de grote dag voor duizenden henge
laars aangebroken! Dan zullen zij er
weer op vrije dagen op uit trekken,
met hengel en knapzak, simmentas
en leefnet om de waterbewoners te
verschalken. Duizenden hengelaars
zullen de vele wateren van ons land
bevolken, zij zullen hun vanouds uit
verkoren plekjes opzoeken op alle
mogelijke manieren, per trein en
bus. op de fiets met opgelapte ban
den. misschien wel te voet.
En dat vervoersprobleem is niet
het enige probleem, dat de henge
laars wacht. De materiaalvoorziening
is al evenzeer uiterst moeilijk. Hen
gels zijn zo goed als helemaal niet
te krijgen, tenzij je vele. vele
tientjes uit kunt leggen. Simmen zijn
uiterst schaars geworden en het
goede silk behoort practisch geheel
tot het. verleden. Aardappelen en
brood voor voer en aas zullen door
moeder de vrouw maar aarzelend wor
den afgestaan. Als zij nu zeker wist,
dat dit oftertje van het gezinsrant
soen een behoor
lijk pannetje vis
zou opleveren, ja,
dan was zij mis
schien wat roya
ler. Maar wie
weet dat zeker,
bij hengelaars...
Er is evenwel nog een groter pro
bleem. Dat is: het onontbeerlijke
roeibootje. Want ook de hengelaars
zijn objecten geworden, die door di
verse lieden kunnen worden „uitge-
Hengelaars-
moeilijkheden
kleed". Reeds vóór de opening van
het visseizoen. nl. met de Pinkster
dagen, waren er bootjesverhuurders
die met hun prijzen ver over de
schreef gingen en wij zouden het
zelfs zo willen zeggen: de verhuurder
die een normaal tarief berekent, is zo
langzamerhand een uitzondering. De
vroegere prijzen waren 0.15 per uur,
1 tot 2 per dag. In Reeuwijk be
rekende men met Pinksteren 5 per
dag, bij Vreeland ƒ0.50 per uur en
zo zouden wij door kunnen gaan.
De bootjesrverhuurders verweren
zich met de mededeling dat hun
materialen veel duurder geworden
zijn Accoord, die prijzen zullen ge
stegen zijn. Maar het is ons onmo
gelijk, aan te nemen dat die prijzen
zo fantastisch omhoog zijn gegaan
dat daardoor een prijsstijging van
500% gerechtvaardigd zou zijn. een
prijsstijging die bovendien iedere Za
terdag en Zondag en bovendien nog
vaak op weekdagen voorkomt.
Op zo'n manier wordt het henge
len. de sport waaraan duizenden ar
beiders verknocht zijn, eên gruwelijk
dure liefhebberij. Ga nu eens een
dag vissen in de Vecht. Een retour
tje Vreeland, een bootje van -0.50 per
uur is 5, een flesje limonade, dan
heb je nog niets bijzonders gehad en
ben Je al drie knaken kwijt. En
juist omdat het hier hoofdzakelijk
een arbeiderssport is. hopen wij dat
er met kracht tegen dc bootjesver
huurders, die te hoge prijzen vragen,
wordt opgetreden.
nen terrein werd ondanks herhaalde
sterke tegenaanvallen 'Ier bolsjewis
ten behouden. Jacht- en slagvliegers
vernietigden boven dit gebied 69 vij
andelijke vliegtuigen.
In de nacht van 30 op 31 Mei wer
den de spoorwegknooppuntcn Kasa-
tin en Fastow door sterke formaties
Duitse gevechtsvliegtuigen doeltref
fend gebombardeerd. Slagvliegtuigen
brachten in de Finse Golf drie Sow-
jetrussische escorte-vaartuigen tot
zinken. Een andere boot werd be
schadigd.
Amerikaanse bommenwerpers
drongen overdag het rijksgebied bin
nen en veroorzaakten door het uit
werpen van brisant- en brandbom
men in enige plaatsen schade en
geringe verliezen onder de bevolking.
Strijdkrachten der luchtverdediging
vernietigden 42 vijandelijke vlieg
tuigen.
In de afgelopen nacht wierpen
enige Britsë vliegtuigen bommen op
plaatsen in het Rijnlands Westfaalse
gebied. In de strijd tegen de Brits-
Amerikaanse terreurvliegers heeft
zich een jachtgroep onder bevel van
majoor Freitag bijzonder onder
scheiden.
Duikboten hebben zeven schepen,
met. een gezamenlijke inhoud van
29.500 b.r.t., tot zinken gebracht, als
mede acht torpedojagers en convooi-
vaartuigen en bovendien zes vijande
lijke vliegtuigen neergeschoten.
Zeestrijdkrachtenv boordluchtdoel-
geschut van koopvaardijschepen en
marine-luchtdoelartllleric vernietig
den in de maand Mei 200 vijandelijke
vliegtuigen.
AMSTERDAM. 31 Mei. Voor de
buitenwereld was de Pinksterreünie
van jeugdgroepleiders en meisjes-
kringleidsters en hun medewerkers
en medewerkstei-s van het Neder
landse Arbeidsfront ongeveer
tachtig in het getal op dc Draken
burg bij Hilversum van weinig be
lang. Voor dc interne gang van zaken
bij het jeugdgroepenwerk moest aan
deze driedaagse bijeenkomst echter
wel degelijk waarde worden toege
kend. De Pinksterdagen zijn name
lijk te baat genomen om de leiders en
leidsters gelegenheid te geven, op
uitvoerige wijze over het werk van
gedachten te wisselen en elkaar over
en weer een schat van gegevens te
verstrekken door persoonlijke erva
ringen breedvoerig te bespreken.
Tevens was door deze samenkomst
voor Theo Knol, den Arbeidsgebied
leider Jeugd van het Arbeidsfront,
nogmaals de mogelijkheid geschapen
om op zijn eigen bekende en geest
driftige wijze de politieke lijn bij het
werk te stellen en uitvoerige richt
lijnen voor de toekomst te géven.
De leiders en leidsters hebben de
drie dagen overigens op een spor
tieve en aangename wijze doorge
bracht. Voor het beoefenen van
sport bestond alle gelegenheid. Maar
ook aan de zang en aan het volks
dansen werd ruime aandacht besteed.
Bovendien werd de aandacht voor de
cultuur gewekt door het voordragen
van poëzie en het spelen van ernstige
muziek. Theo Knol deelde ons nog
mede. dat men in de toekomst de tra
ditionele Pmksterbijeenkomsten van
de werkende jeugd weer in ere zal
herstellen. Deze Pinkstersamenkom
sten zullen op „De Lieberg" bij Hil
versum gehouden worden.
Honden- en kattenbrood
DEN HAAG. 30 Mei. Van 1 tot
en met 30 Juni 1944 worden op bon
no. 2 van de distributiekaart voor
honden dezelfde hoeveelheden hon
denbrood beschikbaar gesteld als op
de bon voor de afgelopen periode
Op bon no. 2 van de distributiekaart
voor kattenbrood (groep K> wordt
voor dezelfde periode lj kg. katten
brood beschikbaar gesteld. Na 30 Juni
1944 ls bon no. 2 ongeldig;
Nogmaals wordt meegedeeld, dat
de gelegenheid tot het Indienen van
aanvragen (verklaringen) door parti
culiere honden- en kattenhouders
over distributiekaarten voor honden
en kattenbrood is gesloten. Corres
pondentie hierover kan niet. worden
beantwoord.
Radiopraatje Max Blokzijl
DEN HAAG. 31 Mei. Max Blok
zijl spreekt op Donderdag 1 Juni
over Hilversum 1 om 18.45 uur: „Een
woord tot de fanatieke tegenstan
ders".
Brandstoffen kookdoeleinden
DEN HAAG. 31 Mei. Van 1 Juni
tot en met 1 Juli 1944 geeft de bon
22 fk van de kookkaarl U 405 recht
op het kopen van een eenheid vaste
brandstoffen, met uitzondering van
fabrieksturf.
De verbruikers zullen met de op
deze bon aan te schaffen brandstof
fen een maand moeten toekomen,
daar het in de bedoeling ligt. op 1
Juli 1944 een derde bon van dc kaart
U 405 aan le wijzen,
ROSMALEN. 30 Mei In een
onbewaakt ogenblik heeft een vier
jarig buurjongetje bij de familie
Kerkhof een zes weken oud kindje
uit bed genomen en uit het raam
van het bovenhuis laten vallen. Het
kindje was vrijwel op slag dood.
Touw alleen voor emballage
DEN HAAG. 31 Mei. De direc
teur van het Rijks textlclbureau heeft
bepaald, dat het gebruik van papier-
touw voor andere doeleinden dan em
ballage met Ingang van 30 Mei '44
verboden ls. Overtredingen van dit
verbod kunnen strafmaatregelen ten
gevolge hebben.
Ergens tussen de groene weiden,
de slingerende beekjes en dr weg
schuivende peppelrijen van ynidden-
Limburg, Maasvallei en het intie
mere 'zandlandschap van Noord-
Brabant ligt een stuk Niemandsland,
dat de Peel heet en dat wat hele
stukken betrejt nog onbewoond is.
De reiziger, die van de Limburgse
kant die „witte plek" rond de Zuid
willemsvaart nadert ziet echter mid
den in die barre sompigc hei, waar
zelfs de vogels moeilijk schijnen
adem tc halen en waar hun gefluit
benauwd en angsUa-wegstetvend
klinkt onder dc schrille kreet van
een valk plotseling vijf-en-twintig
gore fabrieksschoorstenen ten hemel
stinken. Een gemeen-gelc rook kruipt
langzaam de hemel in...
Ergens is een veer. Een verroeste
motorboot zonder
olie, kan aan een
verroeste ijzer-
draad naar de
overkant getrok
ken worden en
dan staat de rei
ziger plotseling
twee meter boven Peel-peil op een
vlakte van sintels, waar niets op
groeit. De steenberg van de mijn
Maurits bij Lutteradc is er nog
vruchtbare bodem bii. want daar
groeit op de oudste plekken al weer
struikgewas en een magere berk en
over tweehonderd jaar wanneer de
schilderachtige Limburgse heuvels
om de mergel zijn afgegraven en
wanneer de mijnen zijn leeggehaald,
heeft Limburg uit dat puin tenminste
tien of twaalf nieuwe pyrainiden met
wat mager bos...
Deze vlakte in de Peel is volkomen
dor, volkomen dood. volkomen doods.
Het zwijgen is er onheilspellend. De
fabriek zwijgt, het geluid verzinkt in
de lege ruimte, slechts een stern
jankt boven een gore veenplas opzij
van dit plateau van gruis en sintel.
Ergens ten zuiden van de schoor
stenen ligt een verzameling huizen.
Dorp is er een te mooie naam voor
er zit geen hart in, geen centrum,
ze zijn j'iaar zo neergesmeten al
heet dit dan ook „Dorplein"het is
geen dorpelijn. Maar het. is ook geen
Dor Plein, zoals de bezoeker, die op
satirische bedoelingen verdacht is,
misschien denkt.
Uit het kolengruis en de sintel
duikt een zwijgende gestalte op, die
traag antwoordt: ..Dit is allemaal
van de fabriek. Het dorp, de huizen,
de mensen, alles is hier vaji de
fabriek.
En langs de huizen, die er uitzien
als een gevangeniscomplex, loopt de
hongerige bezoeker in dit winkelloze
dorp, dat geen dorp is. ie zoeken naar
„dc cantinc" waar wellicht ook een
vreemde eten kan. Zo ongeveer als
de Alpinist in een onherbergzaam ge
bied naar het Sint Bernardsklooster
zoekt, waar vrome broeders een zwer
veling gastvrijheid verlenen...
T1JL.
LE1DS NIEUWS
Politie-athletiekwedstrijdeh
De Nederlandse Politie Sportbond
houdt op 14 Juni a.s. tc 14 uur in
samenwerking met de Leidse Politie
Sportvereniging de politie-districts-
wedstrijden op het sportterrein aan
de Leidse Hout. Het programma ver
meldt: 100, 200, 400. 800 en 1500
meter hardlopen; 4x100 meter esta
fette: hoogspringen, verspringen,
kogelstoten, discuswerpen, speerwer
pen, hink-stap-sprong.
Meer dan goud
Maandag 12 Juni hoopt het echt
paar C. H. v. d. Linden en A. v. d.
LindenBey. Waardgracht 29. alhier
de dag te herdenken waarop het vóór
55 jaar in het huwelijk trad.. Zij heb
ben thans tien kinderen, 27 kleinkin
deren en één achterkleinkind.
AGENDA BIOSCOPEN Casino:
Havemnuzlck. Dag. 2 en 7.30 u Alle
leeftijden. Lldo: Variété (toneel». Dag.
2 en 7.30 u. Alle leeftijden. Luxor:
Karavaan. Dag. 2 en 7.30 u. Toegang
14 j. Rex: Sherlock Holmes. Dag 2 en
7.30 u. Toegang 14 Trianon: De
Belhamel. Dag. 2 en 7.30 u. Toegang
18 Jaar.
WOENSDAG. Stadsgehoorzaal7 u.:
Bokswedstrijden.
DONDERDAG. Stadsgehoorzaal7 u.,
Uitvoering Ohr. Muziekvereniging
„Athalia".
Churchill's woord over Turkije,
dat naar zijn oordeel reeds in
Maart „moedig de oorlog in" had
moeten gaan. zal voor komende
geslachten de beste karakteristiek
blijven van de Britse krijgvoering
in de Xweede wereldoorlog.
Waaróm moest Turkije zo „moe
dig de oorlog in" gaan? Omdat
het door de tegenstanders van
Engeland in zijn bestaan werd
bedreigd? Londen en Washington
zelf hebben door het afbreken van
hun wapenlevcringen aan Turkije
reeds het tegendeel bewezen. En
Winston Churchill zelf verklaarde
in zijn laatste Lagerhuisrede met
cynische openhartigheid, dat Tur
kije de gevaren, waaraan het bloot
stond, had overschat en geen wa
pens meer behoefde, nu het die
wapens waarschijnlijk tóch niet
tegen Duitsland zou gebruiken.
Want het spreekt vanzelf, dat
Londen slechts één vorm van
Turkse Inmenging in de militaire
gebeurtenissen kent: aan Engelse
en Amerikaanse zijde.
„Moedig de oorlog in" en tege
lijk: „zonder dat er ernstige ge
varen voor Turkije dreigden". Dat
zijn de twee elementen, die
Churchill als basis voor een Turks
oorlogs-aandeel noemt. Die basis
acht de Britse premier zó natuur
lijk. dat hij haar onverbloemd
voor de gehele wereld uitspreekt.
Moed, niet in het belang van het
Turkse volksbestaan (dat. naar
Churchill's eigen woord, immers
helemaal geen ernstig gevaar
loopt), maar in het belang van
Engeland. En natuurlijk in het
voorbijgaan voor de verheven
idealen, die Engeland beweert te
dienen.
Maar waarom staan de Britten
dan .eigenlijk zélf nog altijd op
hun eiland? Waarom zien zij er
zo tegen op de grote sprong te
wagen en zélf „moedig de oorlog
in" te gaan? Frankrijk en Polen,
Noorwegen, Nederland, België.
Griekenland en Zuidslavië. zij
allen gingen „moedig de oorlog
inMaar ook in het vijfde oor
logsjaar is de moed dier anderen
voor Churchill aanmerkelijk actu
eler dan zijn eigen moed.
Do lange rij volken, die naar
Churchill's wens „moedig" waren,
heeft bloedige offers gebracht.
Men behoeft slechts naar Frank
rijk te zien om te weten, dat zij,
terwijl men in Londen nog steeds
de mond vol heeft over een tekort
aan moed bij de anderen, van-
daag-de-dag bloediger offers
brengen dan zij tevoren reeds
brachten: Vijfduizend doden en
zevenduizend gewonden, twaalf
duizend slachtoffers onder de
burgerbevolking kostte alleen de
„bloedige Pinkster" der Britse
luchtterreur aan Frankrijk
Natuurlijk dienen naar Church
ill's woord ook de grijsaards,
de vrouwen en kinderen, „moe
dig" in deze mens-onterende
Britse krijgsvoering te staan.
Maar niet voor de eerste maal
rijst de vraag, waarom de Britse
en Amerikaanse piloten niet ein
delijk hunnerzijds de betrekke
lijke veiligheid der stratosfeer
hoogte verlaten en „moedig de
oorlog in" gaan. Met andere
woorden: waarom de gezochte
militaire doelen. aangenomen,
dat zij werkelijk zijn wat de Anglo-
Amerikaanse luchtmacht treffen
wil niet zó benaderd worden,
dat de burgerbevolking althans
niet het zwaarste offer brengt,
dat niet arbeiderswoningen en
kathedralen de overwegende bij
drage leVeren in het oorlogspuin.
Deze vragen schijnen héél ge
matigd. En toch zal Frankrijk:
binnenkort door de Brits-Ameri
kaanse luchtterreur meer doden
onder de burgerbevolking tellen
dan er Franse soldaten vielen in
militaire strijd tijdens het grote
offensief in het westen. In België
is het weinig anders. In Neder
land gingen Pinkstervierders in
een bezwaarlijk militair te noe
men trein „moedig" voor Enge-
land's raadselachtige doeleinden
de dood in.
Na de primaat van België, kar
dinaal Van Roey hebben ver
scheidene hoge geestelijken in'
Frankrijk thans hun stem ver
heven tegen een strijdmethode.
die noch met strijd, noch met
methode nog iets van doen
heeft.
„Als bisschop van Marseille
diep getroffen door de grote
ramp die onze stad teistert, bid
ik voor de onschuldige en vrede
lievende slachtoffers van deze
misdaad, die op geen enkele
wijze kan worden verontschul
digd, bedreven door lieden die de
massa vervloekt", aldus getuigde
mgr. Deley. En een andere hoge
geestelijke, mgr. Bornet. wil „tot
ver over de grenzen zijn veront
waardiging uitschreeuwen naar
degenen, die verantwoordelijk
zijn voor deze vreselijke dingen."
Londen heeft zijn eigen opvat
ting van moed. Het is de „moed
der anderen", die men ginds ver
langt. Maar zelfs door dichte
nevelen van verblinding heen is
die moed der anderen bezig, zich
in een felle en gerechtvaardigde
haat tegen Engeland zelf te ke
ren. Geen volk blijft staande ln
dit leven dan door moed voor de
eigen zaak. Die waarheid zal. te
laat voor eigen redding, ook
Engeland in deze oorlog ervaren.
Dertienjarige jongen redde
kleinen drenkeling
Het warme weer heeft aanleiding
gegeven tot heel wat zwempartijen,
niet alleen in de zweminrichtingen,
doch ook in onze grachten en sinzels.
Op de Witte Singel, nabij de kei
zerstraat. vermaakte een groepje
kinderen zich in het. water. Enkele
kleuters zagen op de brug toe. waar-
bi.» ren zevenjarig Jongetje -zo vcr
over de brugrand boog. dat hij het
evenwicht verloor en in het water
viel. Geen der kinderen bleek de
zwemkunst zover machtig te zijn,
dat zij het ventje zouden kunnen
redden en temidden van al zijn
zwemmende vriendjes dreigde hij te
verdrinken.
Toen ook van de vele omstanders
die op het hulpgeroep waven komen
toelopen, niemand doeltreffende hulp
kon bicden, sprong de dertienjarige
Chris Waasdorp, die zich juist in
de omgeving ophield, gekleed te wa
ter. Hij bereikte met enkele flinke
slagen het ventje, dat reeds begon
te zinken en bracht het behouden
aan de wal. waar men den kleinen
drenkeling spoedig weer heeft opge
knapt.
Een woord van hulde voor dezen
koenen jeugdigen redder!
HONKBAL A.S.C. In de van
A.S.C.-zijde goed gespeelde wedstrijd
Celeritas 2—A.S.C. 1, hebben de Lei-
denaars op 2e Pinksterdag de punten
mee naar huls gebracht. Vooral aan
slag was A.S.C. goed op dreef. Slechts
vier spelers gingen uit op 3-slag. het
geen een uitstekende prestatie is.
Mede door het uitbuiten van veld-
fouten der Hagenaars, slaagde ASC
I er in 31 punten te maken. Celeritas
2. scoorde slechts 2 punten. De in
nings hadden het volgende verloop:
Celeritas 2 0 0 0 0 2 =2
A.S.C. 1 7 5 4 15 0 31
Volgende week heeft het eerste
negental, vrijaf, het tweede gaat dan
naar Rotterdam om Neptunus I le
ontmoeten.
Teleurstellend boksen
van kampioen oorzaak
AMSTERDAM, 31 Mei. Het te-
leuratellende boksen van Luc van
Dam in zijn titelgevecht tegen Pierre
Doorenbosch gisteravond in de uit
verkochte zaal van het Concertge
bouw. is aanleiding geworden tot een
ernstig conflict tussen den bokser cn
zijn manager Theo Huizenaar, dat tot
gevolg heeft gehad, dat Huizenaar
zijn contract met Van Dam heeft
verbroken.
Van Dam's houding is waarlijk een
kampioen onwaardig geweest Geen
ogenblik kreeg men de indruk van
een ernstig gevecht. Van Dam speel
de maar wat met zijn tegenstander.
Het is waar dat hier twee volkomen
ongelijkwaardige tegenstanders in de
ring stonden en er kwam nog bij, dat
het twee boksers waren uit de zelfde
school. Dit was echter de consequen
tie van de te voren gehouden mid-
dengewichtcompetitie en hoewel het
naar het ons voorkomt geen aanbeve
ling verdient in de toekomst soortge
lijke experimenten te ondernemen,
kan men het bestuur van de NBB
achteraf moeilijk verwijten dat het
deze wedstrijd liet doorgaan
Naar onze overtuiging staat het
vast, dat hier te voren tussen beide
boksers geer. afspraakjes gemaakt
waren, maa' het was toch zonder
meer duidelijk, dat Van Dam zijn
tegenstander spaarde. Het is moge
lijk, dat het Van Dam tegen de borat
stuitte een van zijn oefenkameraden
in enkele ronden buiten gevecht te
stellen. Een man van zijn reputatie
had echter in staat moeren zijn. hem
op punten te overklassen. Nu maakte
hij er een onwaardige vertoning van.
die het aanzien, dat de bokssport in
ons land thans heeft, in ernstig ge
vaar bracht. Van Dam won de strijd
op punten en Doorenbosch verdient
slechts hulde voor de wijze waarop
hij tegenstand bood.
Het had aanvankelijk in de bedoe
ling gelegen, dat Van Dam op 14
Juni tegen den winnaaÊ van de partij
Hoogstraten—Quentemeijer zou bok
sen. hetgeen tevoren aan het pu
bliek bekend gemaakt was. Na afloop
van de wedstrijd liet Huizenaar ech
ter mededelen, dat het teleurstellende
boksen van Van Dam aanleiding was
geweest de wedstrijd van 14 Juni niet
te laten doorgaan. Toen Van Dam
daarop te kennen gaf, dat hij in het
vervolg zijn eigen weg zou gaan. be
sloot Huizenaar zijn contract met
Van Dam te verbreken. Nog heden
zou hij, naar hij ons mededeelde, de
NBB van dit besluit in kennis stel
len.
We kunnen deze gang van zaken
slechts betreuren. Mógelijk kan de
NBB een weg vinden om beide man
nen. die voor de bokssport in ons
land zoveel gedaan hebben, weer tot
elkaar te brengen.
De partijen die na de pauze ge
bokst werden, waren van goede kwa
liteit. Willy Quentemeijer was voor
treffelijk op dreef tegen Harry
Hoogstraten, die in de derde ronde
neerging. Er deed zich toen het
merkwaardige geval voor. dat
scheidsrechter noch boksers de
gong hoorden. Het publiek veroor
zaakte daarop zo'n tumult, dat de
strijd onderbroken moest worden.
Hoogstraten kreeg hierdoor de ge
legenheid zich te herstellen. Quente-
meyer, die de laatste wedstrijden
zeer vooruitgegaan is, won op pun
ten.
Jan de Bruin bokste uitstekend
tegen Jan de Pauw, die in de eerste
ronden herhaaldelijk neerging, zich
later herstelde, maar in de zesde ron
de van een zuivere rechtse directe
wederom neerging cn uitgeteld werd.
Hendriks gaf in de vijfde ronde op
tegen Onsia.
SPORTNIEUWS
Zwaluwenelfial gekozen
AMSTERDAM. 31 Mei. Het Zwa
luwen-elftal, dat Zondag 4 Juni, op
het terrein van Linger. Tilburg,
tegen het Zuidelijke elftal, zal spelen,
is als volgt samengesteld:
Landman (Neptunus. R'dam) doel;
Hogendoom (idem» en De Kok (ASC,
Leiden) achter; Evcrtscn (Neptu
nus), De Leeuw (Xerxes) en Schaap
(Donar) midden: Konings (Xerxes),
Benningshof (RFC), Hanse (RCH),
Biesbrouck (idem) en Van Kiclsdonk
(Excelsior) voor.
De wedstrijd vangt om 14.30 uur
aan en zal geleid worden door den
heer M. de Vet.
Zaterdag halve finales voor
de N.V.B.-beker
AMSTERDAM. 31 Mei. De hal
ve finale voor de NVB-beker tussen
Willem II en PSV zal Zaterdag
avond a.s om 7 uur op het terrein
van Willem II gespeeld worden. De
beslissing om in Tilburg te spelen is
gevallen, nadat, in overleg mei beide
partijen, tussen de terreinen van PSV
en Willem II geloot was.
In het Goffert Stadion te Nijme
gen zal Zaterdagmiddag ajs. om 4
uur de tweede halve finale tussen
L.S.C. (Sneek) en Groene Ster (Heer-
lerheide) gespeeld worden.
VOLKSCULTUUR EN KUNST
Dr. J. van Ham, voorzitter van de
jury voor de romanprijsvraag van de
firma Gottmer tc Haarlem, heeft
vandaag prijzen uitgereikt aan de
Noordncderlanders, die naast een
aantal Vlamingen behoorden tot de
tien winnaars van een prijs. Een eer
ste prijs was ei niet bij. Die kon niet
worden toegekend, maai- het geld
bleef beschikbaar en zo waren er
meer lagere prijzen. Een Noord- en
een Zuid-Nederlander kregen elk een
tweede prijs: L. dc Ridder voor de
historische roman „De schuldenaar"
en Emille van Hemeldonck voor de
Kempische roman ..Maria, mijn
kind'. Albe kreeg een prijs voor „An-
nunciata". Jaap Kolkman voor de
vissersroman „Aikee". mevr. Schut-
tevaer Velthuys voor de familieroman
„De gouden draak". Willem Capel
voor de mijnwerkersroman ..Glück
auf, Gompeltje" Jan Ubink voor de
historische roman „Ruiters voor dc
poort".
Aanmoedigingsprijzen kregen: Wyt-
ze Elskamp voor „Wat blijft", G. H.
J. W. Janssen voor de tankersroman
..Lands End voor orders" en Blom-
maert voor de boerenroman „De var-
kensboer".
Uitvoeringen „Hohe Messe"
in Naarden
De traditionele uitvoering te Naar
den van de „Holle Messe" van Joh.
Seb. Bach zal dit jaar gegeven wor
den op Zaterdag 24 Juni om 2 uur in
de Grote Kerk.
De generale repetitie, welke even
eens voor het publiek toegankelijk ls.
wordt gegeven op Vrijdagavond 23
Juni om half zeven.
Medewerking verlenen: Ankie van
Wickevoort Crommelin. Annie Her
mes. Jan Schippers. Max Kloos,
Ernst Bielke, het koor van de Neder
landse Bachvereniging en het Con
certgebouworkest.
De verduistering begint heden om
21.45 en eindigt om 5.30 uur.
Maan onder 3.19, op 14.29 uur
6 Juni V.M., 13 Juni L.K., 20 Juni
N.M., 28 Juni E.K.
