Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | 27 mei 1944 | pagina 1

HET DAGBLAD

Duitse hoofdreserves
opereren nog niet

VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN

Verwoede strijd aan de
Italiaanse fronten

Peultjes

Vijftien doodvonnissen

Geallieerden staat in Italië nog
zware strijd te wachten

Beide fronten

verenigd

G

Zware lucht
gevechten

Bekendmaking

Meer controle zeer gewenst

Funeste invloed van

„zwarte'' klanten

Vaart voor Europa!

BERLIJN, 27 Mei. De mili
taire toestand in Italië is in een
nieuw stadium getreden door de
samensmelting der geallieerde
strijdgroepen in het gebied van
Nettuno en die aan het zuidelijke
Italiaanse front.

Het nieuwe front, dat van de kust
ten noorden van Nettuno naar de
uitmonding van de Melfa loopt,
wordt gemarkeerd door de steden
Aprilia, Sezzo, Priverno, Vallecorsa
en Pastena, die alle nog in handen
der Duitsers zijn. Van de Melfamon-
ding loopt het verder over Rocca-
secca en Piedimonte tot ca. vijf km
ten noorden van Cassino om \ervol-
gens aan te sluiten op de oude front
linie door het gebergte naar de Adri-
atische Zee.

Intussen zetten de geallieerden
hun aanvallen zonder onderbreking
voort en trachten zij kennelijk, het
door hen behaalde tactische succes
tot een strategisch succes uit te brei
den. De omstandigheid, dat net nieu
we frontverloop het gebruik van
tanks op grotere schaal dan tot dus
ver mogelijk maakt, wordt door hen
ten volle uitgebuit.

Duitse berichten gewagen van on
gewoon sterke pantserformaries,
waarmede de Engelsen en Amerika
nen hun aanvallen ondernemen. Bij
deze aanvallen zijn twee zwaartepun
ten te onderkennen, een in het gebied
ten noorden van Cisterna en het
andere in het Liri-dal.

De aanvallen in het gebied van
Cistema beogen klaarblijkelijk, door
de Duitse stellingen tussen de Alba-
ner- en Lepini-bergen heen te breken
in de richting van Velletri om vervol
gens het Duitse front in de rug aan
te vallen en op te rollen.

Tegelijkertijd trachten de Anglo-
Amerikaanse strijdkrachten in het
Liri-dal naar het noorden, in de rich
ting van het Saccodal, op te rukken.
Hun aanvallen concentreren zich
daar, waar de Melfa m de Liri uit
mondt en in het gebied van Rocca-
secca.

Tot dusver hebben de geallieerde
strijdkrachten het niet verder kunnen
brengen dan tot de vorming van
enkele bruggehoofden op de noorde
lijke oever van de Melfa.

De richting, waarin beide operaties

waarschijnlijk zelfs de zwaarste, te
wachten staan.

Kesselring heeft zich hiermede
weer de keuze van plaats en tijdstip
van een vastberaden tegenstand
voorbehouden, en men is zelfs ge
neigd aan te nemen: ook plaats en
tijdstip van zijn tegenactie. In veld
tochten veranderen de situaties vaak
in enkele uren. Maar zover is het
ongetwijfeld nog niet.

Het huidige verloop van het Duitse
steunpuntfront laat overigens duide
lijk zien, hoe weinig het Anglo-Ame-
rikaanse offensief eigenlijk heeft
kunnen doordringen en hoe handig
de Duitse verdediging geopereerd
heeft.

MADRID. 27 Mei Uit New York

J wordt vernomen, dat de Amerikaanse

zich ontwikkeien, doet vermoeden, dat student Alan Ford. die reeds houder

Weer vele Franse steden
gebombardeerd

LYON, 27 Mei. De Anglo-
Amerikaanse luchtmacht heeft gis
terochtend opnieuw op hevige wijze
de banlieue van Lyon aangevallen.
Het aantal slachtoffers bedroeg des
avonds laat reeds 491. Meer dan 500
personen werden gewond.

Voorts heeft de Anglo-Amerikaan-
se luchtmacht aanvallen onderno
men op Kamerijk, Douai, Bethune.
Tonnere. In laatstgenoemde plaats
werd een kerk getroffen, een schit
terend monument uit de dertiende
eeuw, waarin zich 35 kinderen be
vonden voor de catechismusles.
Zeven kinderen werden onder het
puin bedolven. Enkele andere kinde
ren werden door de neerstortende
steenmassa's verpletterd of door de
bommen onherkenbaar verminkt.

In het departement Loire is een
stad aangevallen, waardoor belang
rijke materiële schade ontstond. Ver
scheidene honderden personen wer
den gedood. Laat in de middag tel-
de men reeds 300 doden en meer
dan 650 gewonden.

Op verschillende wijken van een
stad in het departement Eure et
Loire werden gisteren een groot
aantal bommen neergeworpen. Men
vreest, dat het aantal slachtoffers
zeer hoog zal zfjn.

Ie JAARGANG No. 123 r,

ZATERDAG 27 MEI 1944

Uigave: N.V De Arheldersfiers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden,
telefoon 24996 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal Postgiro 184.120 Postbus 65

Duits weermachtsbericht

Lambooy

Nieuw wereldrecord
100 m. borstcrawl

de opzet der geallieerden is, een tang
beweging uit te voeren. Omtrent het
verloop van de strijd, die een buiten
gewoon bloedig en verbitterd karak
ter draagt, is volgens Duitse militaire
kringen nog niets te zeggen, daar de
gevechten nog in volle gang zijn.

De militaire correspondent van het
D.N.B., Hallensleben, schrijft over de
situatie in Italië:

De slag wordt van Duitse zijde nog
steeds met betrekkelijk geringe
strijdkrachten volgehouden. Onge
twijfeld heeft Kesselring hier en
daar operatieve reserves in de
strijd geworpen om de eenheid van
het frontvcrloop te bewaren, maar
hij heeft dat zeer spaarzaam gedaan.
Hij heeft zijn hoofdreservcs achter
gehouden, waaruit blijkt, dat de
Anglo-Amerikanen nog zware uren,

Pas op: daar is de
trampolitie

Wanneer het op initiatief aan
komt, legt iedere grootdorper
het af tegen de Rotterdammersl Laat
ons als geboren Rotterdammer even
misbruik maken van onze positie en
sta ons toe dat deze onaantastbare
ivaarheid hier zwart op wit wordt af
gedrukt. Met het zoveelste beivijs er
bij! Haagse en Amsterdamse kran
ten staan vol met ingezonden stuk
ken en redactionele artikelen over de
ongedisciplineerdheid van het pu
bliek, over het gedrang op en in de
trams, over het roken en het gaatjes
schroeien en nog tien andere narig-

van het wereldrecord op de 100 yards
borstcrawl is. ook het wereldrecord
op de 100 meter borstcrawl heeft ver
beterd en gebracht op 55,9 sec Het
oude record stond sedert 1936 op
naam van Peter Fick (V.S.) met 56.4
sec.

Luchtaanval op Wake

TOKIO 26 Mei Het keizerlijke
hoofdkwartier deelt mede dat op 24
Mei vijandelijke strijdkrachten in de
wateren van Otorisjima tWake) ver
schenen en het eiland van de lucht
uit aanvielen.

De op het eiland gestatlonneerde
Japanse eenheden bonden de strijd
aan met den vijand en schoten der
tig vliegtuigen neer. Twee andere
vliegtuigen werden zwaar beschadigd.
De Japanse verliezen zijn gering.

Groen+ebon inleveren

DEN HAAG, 26 Mei. Inwoners
van gemeenten, waar klantenbinding
voor groenten geldt, dienen bon
„groente 7de periode 1944" van 28
Mei tot 3 Juni a.s. in te leveren bij
den handelaar, van wien zij 11 Juni
tot en met 8 Juli a.s. groenten en
fruit wensen te betrekken.

HOOFDKWARTIER VAN DEN
PÜHRER, 26 Mei Het opperbevel
van de weermacht deelt mede:

In het gevechtsgebled van Cisterna
zijn sterke vijandelijke pantserfor
maties naar het Noorden opgerukt.
Hierdoor hebben zich de zware ge
vechten naar het gebied ten Zuiden
en ten Oosten van Velletri verplaatst,
waar verbitterd gestreden wordt
Tachtig vijandelijke pantserwagens
werden daar vernietigd.

De dappere bezetting van Cisterna
sloeg ook gisteren tijdens de gehele
dag alle vijandelijke aanvallen af. In
het gebied ten Oosten van Littoria
en ten Noorden van Terracina
distanciëren onze troepen zich van
uit de kustvlakte naar de daarachter
gelegen bergketen Vrij zwakke vijan
delijke aanvallen werden uiteengesla
gen

Ten oosten van de Liri zette de
vijand met sterke strijdkrachten zijn
aanvallen op de sector-Melfa voort.
Hij kon na heen- en weergolvende
gevechten, tijdens welke 43 vijan
delijke pantserwagens werden stuk
geschoten. de voet zetten op de
noordelijke oever van de rivier. De
slag duurt ook hier met onvermin
derde hevigheid voort.

Boven het Italiaanse gebied wer
den gisteren in hevige luchtgevech
ten tegen ver overmachtige vijan
delijke luchtstrijdkrachten en door
de luchtdoelartillerie 18 vijandelijke
vliegtuigen neergeschoten. Een for
matie gevechtsvliegtuigen viel in de
afgelopen nacht gereed staande
vijandelijke troepen en verkeers
knooppunten in het gebied ten wes
ten van Cassino met goed resultaat
aan.

Tijdens de zware afweergevechtcn
in de laatste weken heeft zich een
gevechtsgroep onder bevel van kolo
nel Bode door bijzondere dapperheid
onderscheiden
Aan het front in het Oosten ver

liep de dag bij geringe plaatselijke
gevechtsactiviteit kalm Het station
Dshankoi op de Krim werd in de
afgelopen nacht opnieuw door een
formatie Duitse gevechtsvliegtuigen
doeltreffend gebombardeerd.

Formaties DuitsRoemeense slag-
vliegtuigen ondernamen doeltrefien-
de aanvallen op bolsjewistische troe
penconcentraties en batterijstellin-
gen in het gebied ten zuiden van
Dubosarl

Een bolsjewistische motortorpedo
boot, die uit de Finse Golf trachtte
te ontsnappen, zonk na mijntreffers
Bij de afweer van een bolsjewistische
luchtaanval op een eigen convooi in
de Noord-Noorse wateren schoten
onze jagers van 80 aanvallende vlieg
tuigen er 69 neer Een ander vliegtuig
werd door de beveiligingsvaartuigen
van het convooi neergeschoten.

Amerikaanse bommenwerpers vie
len verscheidene plaatsen in de be
zette gebieden in het Westen, als
mede steden in het Zuidwest-Duitse
grensgebied aan Vooral in Miilliau-
sen ontstond schade. De bevolking
leed verliezen. Door luchtverdedi
gingsstrijdkrachten werden 27 vijan
delijke vliegtuigen neergeschoten.

een taal heeft zoveel mooie
spreekwoorden en zegswijzen als
de Nederlandse. Daar lees ik bijv. in
de krant een verhaal over den Am
sterdamsen economisclien rechter, die
een treurige zaak van grote peul-
vruclitensmokkel naar Duitsland
voorbeeldig heeft aangepakt. Vieren
zestig duizend kilo werden clande
stien naar Duitsland geëxporteerd.
Lust u nog peult jes?

Het waren boeren en handelaren,
die al zwarte winsten makende zo
vriendelijk bezig waren ten behoeve
van de Nederlandse voedselvoorzie
ning. Het was n.b. zaaigoed, dat de
heren verhandelden, zodat voor ons
niet alleen een deel van de oogst
1943 naar de barbiesjes ging. maar
ook de oogst 1944 al van te voren ge
handicapt wordt.

In dezelfde krant werd bericht over
nog meer vaderlandsliefde. Niet al
leen boeren en handelaren, maar ook
arbeiders dragen hun steentje bij tot
behoud van de Nederlandse volks
kracht. Ook zij hebben „boter op hun
hoofd" of ergens anders.

Een trein, die elke dag uit het
Noorden van Brabant en Limburg
naar Duitsland gaat en arbeiders
naar het Rijnland brengt zoals be
kend worden daar goede lonen ver
diend demonstreerde dat ook deze
arbeiders nog graag een kleine bij
verdienste meepikten en dat zij tege
lijk optraden als zwarte handelaren.

Bij één toevallige treincontröle
men liet de heren snel even over
stappen naar een andere trein wer
den „op den lijve" pond boter
gevonden en nadat de verlaten trein
nog eens aan een nauwkeurig onder
zoek was onderworpen (u kent het
vermanende bordje Hebt u niets
vergeten?"kwamen van achter de
zittingen, van onder de vloer en van
het dak nog 144pond boter te voor
schijn

Geiooon vergetent Welja, als je zo
dik in de boter zit als wij tegenwoor
dig, laat je wel eens een mespuntje
slingeren

Of vindt u het wat vèèl, die 178
pond, die uit één willekeurige trein
te voorschijn kwamen, allemaal clan
destien naar Duitsland op weg, dank
zij vriendelijke heren, die als u ze
in het openbaar ontmoet verklaren,
dat „je tegenwoordig zo moeilijk meer
iets krijgen kunt"! Maar die dan
toch nog altijd een bedragje van,
laat ons zeggen 178 maal 25 oftewel
4500 gulden beschikbaar hadden om
er zwarte boter voor te kopen en die
tegen idem zoveel winst in Duitsland
te verkopen.

Als deze boeren, handelaars en ar
beiders nu maar één ding begrepen:
wat ze smokkelen, smokkelen ze wel
iswaar niet direct ten koste van hun
eigen rantsoen (zo stom zijn ze niet),
maar van het rantsoen van ons hele
volk en daarmee, langs een omweg,
toch ook weer van hun eigen deel.

Het is moeilijk, voor ieder. Maar
deze schoften maken het terwille van
wat particuliere zwarteliandelwinst
nog weer vèèl moeilijker voor ons
allemaal. Want hoe kunnen de in
stanties, die opkomen voor onze voed
selpositie en die pleiten voor verho
ging of handhaving van onze rant
soenen nog een mond open doen, als
de gerantsoeneerden zelf het clande
stien de grens over smokkelen. Ik heb
er het land aan, als iemand ons dom

Vier Jaar geleden sprak Rijks- Nederlandse sentimenten en Ne-

minister dr. Seyss:Inquart derlands volksbesef,
het woord, dat sedertdien de jn hoeverre heeft die achter-

praktische politiek en de levens- grond In karakter en kleur de ge-

sfeer in het bezette Nederland beurtenissen zelf kunnen volgen?

bepaalde. Dit woord getuigde er- Het antwoord op die vraag moet

van. dat „wij Duitsers in dit land eigenlljk niet in dit boes met

liever met de ten groet opgehe- redevoeringen van den Rijkscom-

ven hand dan met het wapen in miSsaris gezocht worden, maar in

de vuist gekomen waren". Vier

------- het boek der historie, dat het

jaar Rijkscommissariaat, vier Nederlandse volk zichzelf schrijft,
jaren van op deze toenaderings- Er zijn ZOnder twijfel ook op
idee en saamhorigheidsbesef ge- dlt ogenblik nog talloos vele Ne-
grondveste praktische arbeid derlanders wier reactie op deze
zullen op 29 Mei zyn afgesloten. gebundeldè toespraken en op dit
En aan de vooravond van beslis- overzicht van vier jaren politieke
sende militaire gebeurtenissen geSchiedenis allereerst geken-
heeft het dubbele zin die jaren te merkt wordt door de vraag: staat
overzien. d i t er wel in en is d a t er niet

Een belangwekkende uitgave ult weggelaten? Daarmee is dan
levert daartoe ongezocht het natuurlijk de verwijzing bedoeld
materiaal: een uitgave van rede- naar die-eVi-die belofte en die-en-
voeringen, die Rijksminister dje toezegging De aspirant-lezers
Seyss-Inquart hier in de vier jaar van Rijksminister Seyss-Inquart's
van zijn bestuur hield. „Vier gebundelde redevoeringen mogen
Jahre in den Niederlanden, gerust zijn: wat zij zo kinderliik
gesammelte Reden" (uitg. Volk zoeken, stóét erin. Het staat er
und Reich Verlag, Amsterdam!. nog precies zo In als het destijds
Als een beeldenreeks vol diepe in het gesproken woord en in het
zin trekt in deze redevoeringen actuele dagbladverslag stond, al
een brok Nederlandse geschiede- werd in deze boekuitgave bij som-
nis voorbij. Want dit is wellicht mige toespraken met een frag-
van elke nieuwe rede van Rijks- ment volstaan en al bleef in een
minister Seyss-Inquart telkens paar gevallen een in engere zin
weer het meest kenmerkend ge- aan de tijd gebonden frag-
weest: dat het woord onmiddel- ment achterwege Wie in dit
lijk uit de levende, bewogen wer- leven van beslissende strijd om
kelijkheid vorm kreeg, dat het het toekomstige beeld van Europa
die werkelijkheid plaatste in haar en om de levenskansen van het
historisch kader en haar nieuwe eigen volk bij het overzien van
wegen wees. vier jaren vol nieuwe beslissende

Al te vaak nemen wij in deze gebeurtenissen niets anders te
oorlogsjaren een zekere gelijk- doen heeft dan sensaties te soe-
vormigheid aan: „oorlogsjaren ken in de vorm van wellicht weg-
zijn oorlogsjaren en de laatste gelaten passages, komt bedrogen
ervan wegen hoogstens zwaarder uit.

dan de eerste" Hoe geheel an- Maar belangrijker dan dit *df-
ders is de werkelijkheid! Wan- bedrog van den enkeling is het
neer wij in deze tegelijkertijd zelfbedrog van een gans volk,
weerspiegelende en vormgevende waarvan die averechtse belang-
redevoeringen van den Rijks- stelling voor het „niet vermelde"
commissaris Nederland in het een symptoom zou kunnen zijn.
eerste oorlogsjaar toetsen aan want één ding is bij alle begrips-
Nederland in het vierde, dan zien verwarring toch aan alle lieden
wij pas volledig, hoe stormachtig van goeden wille duidelijk: dat
in waarheid deze tijd was, wat de vraag naar die-en-die pas-
er veranderde (en zonder twijfel sage" ten nauwste verbonden is
b 1 ij v e n d veranderde) in het met de completerende passages,
maatschappelijk beeld. Wij zien, die het Nederlandse volk zijner-
dat niet ten onrechte in sommige zijds in het eigen boek der histo-
sectoren een revolutionnaire ver- rie bij te dragen had.
nieuwing tot stand kwam, en dat Bij het overzien van deze vier
evenmin ten onrechte in andere uiterst moeilijke, en in vele op-
sectoren reeds destijds een ver- zichten voor de Nederlandse
maan gesproken werd. volksgeest slechts met grote in-

Het begin van de grote worste- spanning en toewijding te ver-
ling tegen het bolsjewisme en de werken jaren willen wij niet de
zin ervan ook voor Europa's wes- nadruk leggen op wat in het Ne
ten, de instelling van Kuituur- derlandse historie-boek door het
raad, Arbeidsfront en Land- Nederlandse volk zelf ongeschre-
wacht, de pijnlijke /erwikkeling ven bleef De redevoeringen van
rondom de krijgsgevangenen- den Rijkscommissaris gingen en
kwestie, wij hervinden het al- gaan telkens opnieuw vóór in het
les in deze verzamelde redevoe- weten, dat ook hier met de tijd
ringen. Wij zien het thans, na- het inzicht rijpt Deze gebundel-
dat wij er historisch afstand van de toespraken zijn echter een
hebben kunnen nemen, en wij moeilijk te overschatten richting
zien het in onderling verband, als wijzer in die tijd, gelijk iedere
aaneengesloten lijnen der geschie- redevoering dat was op het ogen-
denis voor de achtergrond van blik dat zij werd uitgesproken.

heden, die direct of indirect verband
houden met het thans zo populaire
vervoermiddel tram.

De Rotterdammers praten minder:
de Rotterdammers doen ietsf

In Rotterdam is een nieuw beroep
geschapen, een nieuwe functie:
tram politie

De trampolitieman, in dienst van
de Rotterdamse Electrische Tram
maatschappij, is aangesteld in de
rang van controleur met twee ster
ren op de rechter en een vergulde
,J>" van „politie" op de linker rever
van zijn vlotte uniform.

Over taak en bevoegdhéden van
deze trampolitie behoeven wij niet
lang te praten, een kind begrijpt, dat
overal waar trams rijden al heel lang
behoefte werd gevoeld aan zulke
functionarissen. De Rotterdammers
namen het initiatief, anderen mogen
navolgen.

Nog één schuchtere opmerking:
zou het niet raadzaam zijn de gega
digden voor dit nieuwe beroep te re-
cruteren uit de kringen van worste
laars, zwaar gewicht-boksers en
andere mannetjesputters? Dat de
trampolitie voor hete vuren kan
komen te staan is een ding dat
zéker isl (Foto C.N.F.-Hof)

Naar de höhere ff und Polizel-
führer „Nordwest" mededeelt, heeft
het polizcistandgericht te Den Bosch
op 24 Mei 1944 de Nederlanders:

Jan Roes, geboren 8 Februari 1918
te Delft;

Jan Noorda, geboren 10 September
1919 te Amsterdam;

Willem Oosterheers, geboren 6
December 1918 te Groningen, ter
dood veroordeeld.

ZIJ hebben op 29 Maart 1944 te
Groningen een overval gepleegd op
een bankloper om hem van een aan
zienlijk bedrag aan geld te beroven
Het pollzelstandgerlcht heeft de daders
beschouwd als geweldmlsdadlgers en
aangenomen, dat door de daad de
openbare orde ln Nederland verstoord
kon worden. De daders hebben ge
handeld ln opdracht van een terreur
organisatie, doch hebben te hunnen
eigen bate aanspraak gemaakt op een
belangrijk aandeel ln de te verwachten
bult. Ofschoon de daad door het be
leid van den bankloper mislukt ls. Is
met toepassing van artikel 1 van de
Oranungsschutzverordnung de dood
straf uitgesproken

Het vonnis ls na onderzoek van de
gratiemogelijkheid voltrokken.

Vervolgens zijn ter dood veroor
deeld:

1. de ambtenaar Wilhelmus Ber-
kelmans, gcb. op 31 Maart 1912 te
Tilburg:

2. de textielfabrikant Robert van
Spaendonck, geb. op 30 Juli 1916 te
Tilburg;

3. de onderhopman bij de Neder
landse Arbeidsdienst Johannes de
Jong, geb. op 27 Aug. 1916 le Vlaar-
dingen;

4. de ambtenaar Henricus Verbunt,
geb. op 16 Dec. 1909 te Tilburg;

5. de bediende Carolus Aarts, geb.
op 12 Sept. 1907 te Tilburg;

6. de kantoorbediende Barend Bus-
nac. geb. op 12 Mei 1922 te Rotter
dam;

7. de kantoorbediende Albertus
Meintser, geb. op 14 Dec. 1920 te
Amsterdam.

De veroordeelde Berkelmans heeft
als ambtenaar bij het bureau van de
Burgerlijke Stand te Tilburg deel uit
gemaakt van een geheime organisatie
en sinds Jaren voor ondergedoken per
sonen valse persoonsbewijzen gemaakt.
De vervaardiging van de valse per
soonsbewijzen ls met het oog op de
aanzienlijke omvang beschouwd als
sabotage volgens par 1 van de Ord-
nungsschutzverordnung Berkelmans
heeft ln Januari 1944 de veroordeel
den De Jong. Verbrunt. Aarts. Busnac
en Meintser aangezet tot het vermoor
den om politieke redenen van een
Nederlandsen politle-ambtenaar. De
veroordeelde Van Spaendonck heeft
deelgenomen aan voorbesprekingen
over de voorgenomen moord en zijn

pistool ter beschikking gesteld. Hoe
wel de moord door de oplettendheid
van den Nederlandsen politle-ambte
naar niet ls gelukt, heeft het Pollzel
standgerlcht de op politieke grond
slagen berustende daad met gebruik
making van par 1. alinea 2 der Ord-
nungsschutzverordnung als een ge
pleegde daad bestraft en tegen slle
betrokkenen de doodstraf uitgespro
ken De veroordeelden De Jong. Ver
bunt en Busnac hebben bovendien
onbevoegd een vuurwapen ln bezit ge
had.

Het vonnis is na onderzoek van de
kwestie van gratieverlening voltrok
ken aan de veroordeelden Berkel
mans. Van Spaendonck. De Jong.
Verbunt, Busnac en Meintser. De ver
oordeelde Aarts zag zijn doodvonnis
gewijzigd in vijftien jaren tuchthuis.

Ten slotte heeft het Polizeistand-
gerieht Den Bosch op 24 Mei 1944 de
volgende Nederlandse burgers ter
dood veroordeeld:

L den ambtenaar Harmen van Ros-
sum, geb. op 22 Febr. 1917 te Bergen
op Zoom;

2. den student Cornells Anna Hen
drik Wagtlio, geb. op 10 Sept 1921 te
Bergen op Zoom;

3. den kantoorbediende Petrus
Adrianus Juten, geb. op 6 Dec. 1918
te Bergen op Zoom;

4. den bakkersknecht Jacob Ever-
aers, geb. op 5 Nov. 1917 te Tholen;

5. den landbouwer Jacob Jan Hage,
geb. op 9 Juli 1921 te St Maartens
dijk.

De veroordeelde Van Rossum heeft
de overval op het distributiekantoor
te Bergen op Zoom op 4 Maart 1944
mogelijk gemaakt, door de daders de
ln zijn bezit zijnde sleutels tot het
gebouw alsmede een tekening van het
kantoor te overhandigen, terwijl hij
tevens aan voorbesprekingen over de
overval heeft deelgenomen. De veroor
deelde Wagtho heeft verscheidene
vuurwapens, munitie en ontplofbare
stof ln zijn bezit gehad Hij heeft als
lid van een terreurorganisatie deelge
nomen aan het in brand steken van
een opslagplaats van de Wehrmacht-
bezlrksverwaltung te Bergen cp Zoom
op 4 Jan. 1944. voorts door Inbraak ln
de nacht van 29 op 30 Oct 1943 op
geborgen radiotoestellen en op 26 Febr
1944 een motorrijwiel ten behoeve van
de terreurgroep gestolen De veroor
deelde Everaers neeft aan Wagtho een
pistool met munitie, de veroordeelde
Hage heeft Wagtho twee pistolen ver
schaft. Belde hebben geweten, dat
Wagtho de wapens voor sabotagedoel-
elnden zou gebruiken. De veroordeelde
Juten heeft als lid van de terreur
groep na de arrestatie van Wagtho
diens wapens uit een bergplaats weg
gehaald. BIJ de motivering van het
vonnis van het Pollzelstandgerlcht ls
uiteengezet dat voor het verschaffen
van wapens aan leden van terreurgroe
pen alleen de doodstraf ln aanmerking
komt.

Het vonnis ls na onderzoek van de
kwestie van gratieverlening aan alle
veroordeelden voltrokken.

Kinderen op vissmoklcel
uitgestuurd

AMERSFOORT. 27 Mei. Hoe-
zeer de mentaliteit van sommige
ouders verworden is. kwam aan het
licht, toen een hoofd wachtmeester
van politie hier ter stede een elf
jarig meisje aanhield. Het bleek.dat

het kind afkomstig uit Rotterdam

in Spakenburg een hoeveelheid noemt, maar vandaag zeo ik van har-
paling clandestien had gekocht en i te „dumme Hollander". Dom en die-
vervoeren wilde naar haar ouders. I ven-van-de-volksgemeenschap.

Uit haar verhaal kwam vast te TIJL

staan, dat zij iedere dag naar Spa-

kenburg werd gestuurd, waar zij

paling opkocht tegen prijzen, die
aan het fantastische grensden; be
dragen van acht gulden per pond
waren lang niet zeldzaam. De vis
moest door het kind in obscure ha
venkroegjes worden verkocht, waar
toe zij door haar ontaarde moeder
werd geprest. Thans, nu het (overi
gens voor de tweede maal) aange
houden was. durfde het niet meer
naar huis, omdat het bang was,

slaag te krijgenDe Rotterdamse

kinderrechter is in het geval ge
moeid. Dat het overigens geen uit
zondering is, dat kinderen door de
ouders op deze wijze worden geëx
ploiteerd. blijkt uit de aanhouding
van knapen rond de veertien jaar,
die meestal ook uit Rotterdam

naar de visdorpen tijgen om daar
clandestien vis te kopen. Daadbü i
wordt gespeculeerd op de verwach-
ting, dat de controlerende ambtena
ren geen kinderen zullen aanhou
den. Het spreekt vanzelf, dat van
de zijde der opsporingsdiensten al
les wordt gedaan om aan deze on
houdbare toestanden een einde te
maken.

Twee meisjes op overweg
gegrepen

AMERSFOORT. 27 Mei. Gister
avond ongeveer half negen stonden
twee vijftien-jarige meisjes E. en S.
voor een onbewaakte overweg te
wachten om een trein, komende uit
de richting Amersfoort, te laten pas
seren. Toen deze voorbij was. staken
zij met haar fietsen de overweg over
en werden gegrepen door een trein,
die van de tegenovergestelde richting
kwam. Het meisje E. was op slag
dood. Het meisje S. overleed kort na
aankomst in het ziekenhuis.

Geen verpakking voor
brood enz.

DEN HAAG. 26 Mei In de Staats
courant van 25 Mei ls een wijziging
van de verpakkingsvoorschriften voor
papier en carton gepubliceerd. In het
vervolg ls het onder meer verboden
artikelen meervoudig te verpakken,
voorzover niet strikt noodzakelijk ter
bescherming van de te verpakken ar
tikelen.

Voorts ls een bepaalde verpakklngs-
wljze voorgeschreven aan fabrikanten
en ompakkers van: havermout, gort.
gortgrutten en gortmout, soepblokjes,
jusblokjes en sausblokjes. Jus- en
sauspoeders, alsmede Jus- en sauskor-
rels en bouillonblokjes.

Van belang ls ook het verbod om de
volgende artikelen ln zakken of zak
jes te verpakken: beschuit ln een hoe
veelheid. welke op minder dan twee
rantsoenbonnen verkrijgbaar wordt ge
steld. optlclenartlkelen. boorden en
dassen, foto's, fournituren, galanterie
waren. hoeden en petten, brood ln
Iedere vorm of soort, horlogeriewaren,
Juwellersartlkelen, kolen, monsters,
overhemden, schoenen en schoenon
derdelen. speelgoederen, wasgoed, brief
kaarten, lnmaakvllezen, eieren en hele
kazen, Ijzerwaren. Tenslotte mag plak
band voorzien van het merk „Colli-
band" alleen voor buitenverpakking
dienst doen.

Vijftien Jaar geëist wegens moord

ZUTFEN. 27 Mei. De substltuut-
officier van Justitie bij de rechtbank
te Zutfen. mr Des Tombe, heeft een
gevangenisstraf ran vijftien jaar ge-
eist tegen den 28-Jarlgen J van D uit
Apeldoorn, die het vorig Jaar ln een
bos te Apeldoorn Hermlna Simons van
het leven beroofde.

Na een zitting met gesloten deuren
hield mr. Des Tombe een requisitoir:
HIJ moge enigszins verminderd toe
rekeningsvatbaar zijn geweest, hij
blijft ln ernstige mate verantwoorde
lijk. Deze gruwelijke levensberov.ng
schreeuwt om vergelding en daarom
vorderde spr. een straf van vijftien
Jaar.

„De Jeugd en hef Rijk"

DEN HAAG. 26 Mei. De stem der
ff spreekt Zondag 28 Mei van 11.30 tot
11.45 uur over Hilversum I over .De
Jeugd en het Rijk".

Maandag 29 Mei, Tweede
Pinksterdag, zullen de bladen
van de N.V. De Arbeiders
pers NIET VERSCHIJNEN

DE DIRECTEUR

Schoenherstellers en klantenbinding II

Mijnheer Blazer, die in onze sa
menleving een culturele taak
vervult, staat voor een moeilijke
keus: moet hij op zijn sokken naar
het Concertgebouw wandelen of
moet hij zijn schoenen „zwart" la
ten repareren. Zijn dochtertje gaat
op een paar geleende schoenen die
een paar maten te groot zijn!
naar school, omdat haar eigen schoe
nen al lang versleten zijn. En tóch
heeft mijnheer Blazer destijds zijn
bonnen 069 prompt bij zijn schoen
maker ingeleverd Die schoenmaker
had op dat tijdstip drie paar schoe
nen van de familie Blazer onder
handen. Dat wil zeggen: die drie
paren bevonden zich met nog wel
honderdvijftig andere paren in de
werkplaats van bedoelden schoenma
ker.

Jammerl

Het noodlot wilde, dat deze schoen
maker werd opgeroepen voor werk in
het buitenland. Binnen drie maal
vierentwintig uur moest hij vertrek
ken en in die drie dagen viel er zó
veel te regelen, dat de klanten er bij
inschoten. De vrouw van dezen
schoenhersteller vertelde, dat haar
man nog geprobeerd had, zijn klan
ten bij vakbroeders onder te bren
gen. Dat was niet gelukt. Van wie al
die schoenen in de werkplaats waren,
kon zij moeilijk nagaan. Sommige
klanten slaagden er in. hun schoenen
uit de berg op te diepen; anderen
óók mijnheer Blazer zochten te
vergeefs naar hun eigendom. De po-

Zorg voor een afdoende
verduistering. Licht trekt
vliegers aan.

Belangrijke transporten vinden, onder bescherming der
Kriegsmarine, regelmatig plaats. De veel omvattende taak
dezer beschermers is van zeer groote waarde voor Europa's
toekomst.

Nederlanders, toont U de naam van „de zeevaarders van
Europa'' waardig, neemt deel aan dit belangrijke werk en
meldt U als vrijwilliger bij de Kriegsmarine.

Indiensttreding bij de Kriegsmarine is mogelijk voor iederen Nederlander
tusschen 17-45 jaar. Aanmelding en inlichtingen bij de Marineannahme-
stelle West. PlompetorengTacht 24. Utrecht: alle Hafen- en Ortskomman*
danturen en de verschillende Meldestellen in Nederland.

lït-ie werd er in gemengd, maar die
kon er óók niets aan doen Het gezin
Blazer mist thans drie paar schoe
nen. drie bonnen 069 en.,, de kans om
bij een anderen schoenhersteller op
de klantenlijst te worden bijgeschre
ven. Zelfs de Vakgroep ..Schoenher-
stellersambacht". Laan van Meerder-
voort 848. in Den Haag. wist voor
het geval-Blazer dat helaas geens
zins een op zichzelf staand geval
is! geen oplossing te vinden. Mijn
heer Blazer en zijn lotgenoten zijn
derhalve aangewezen op „de zwarte
markt" en nolens-volens dragen deze
..zwervende klanten" er toe bij. de
goede bedoelingen van het. klanten
bindingssysteem te torpederen. Want
de zwarte markt floreert nog steeds,
óók in het schoenherstellersambachtl
En zulks ten nadele van de bona
fide klanten, die al maar geduldig
moeten wachten, tot zij ook eens een
keer in aanmerking komen voor re-
paratiewerk.

Zoveel mensen men spreekt, zoveel
varianten men hoort op het thema
van de schoenreparatie-nood. Vol
gens de grauwe theorie zijn er adres
sen. waar men zich over de gedra
gingen van zijn schoenhersteller zou
kunnen beklagen Maar met net in
dienen van een klachi heeft men
zijn schoenen niet gerepareerd En
wie al meer dan een half jaar drie
paar kapotte schoenen bij zijn
schoenhersteller heeft staan, zoekt
een oplossing om zijn vierde en laat
ste paar snel gerepareerd te krijgen.
Hij koopt „zwart" een paar rubber
zolen tegen een veelvoud van de nor
male prijs, hij koopt een Daar vin
gerhoedjes „tacks" tegen voor-oor-
logse goudprijs en vindt dan zijn
schoenhersteller bereid, die '.olen
even onder zijn schoenen te slaan.
Het karwei kost aan arbeidsloon iets
meer dan vroeger voor een paar
zolen en hakken mocht worden ge
rekend

Deze toestanden wijzen er op, dat
er in het schoenherstellersambacht
na de invoering van de zogenaamde
klantenbinding op 1 Maart jl. slechts
weinig veranderd is. Nóg zijn er
bona-fide schoenherstellers aan te
wijzen die als goede gemeenschaps
mensen hun taak in deze zo goed
mogelijk geordende samenleving naar
behoren trachten te vervullen Van
de werkzaamheid dezer goed-willen-
den trekken uiteraard alleen de in
geschreven klanten van tijd tot tijd
voordeel. Maar hoe jammer het ook
is: de voorgeschreven klantenbinding
heeft nog geen afdoende oplossing
van het schoenreparatie-piobleem
gebracht. De beter-gesitueerden. die
bereid zijn ..lok"-priJzen te betalen,
kunnen nog overal terecht en v >r rts
zijn er nog te veel nooddruftigen,
die. door omstandigheden gedwon
gen. hun toevlucht nemen cot de
zwarte markt, ook al gaat dat m vele
gevallen vèr boven hun financiële
draagkracht uit.

De rechtvaardige verdeling van het
beschikbare schoenreparatiemate-
riaal laat derhalve nog alles te wen
sen over en wij weten te sprcxen
namens duizenden en tienduizenden
volksgenoten, wanneer wij aandrin
gen op meer controle en toezicht,
opdat de in beginsel zeer wel aan
vaardbare klantenbinding in oe
praktijk van het dagelijkse leven tot
zijn recht kome.

De verduistering begint heden,
Zondag en Maandag om 21.45 en
eindigt om 5.30 uur.

Maan onder 1 32 (Zondag 2.08,
Maandag 2.37), op 10.11 (Zondag
11.14, Maandag 12.18).

30 Mei E.K., 6 Juni V.M., 13
Juni L.K., 20 Juni N.M.

T