HET DAGBLAD
Geallieerden lijden in
Italië zware verliezen
Zeven doodvonnissen
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Duits weermachtsbericht
Bij tegenaanvallen werd de vijand
uit de plaats Pico verdreven
Terreuraanval op
Westduits gebied
Luchtaanvallen op het
eiland Marcus
Felle luchtgevechten
boven Duitsland
Met de boordwapens tegen de
landelijke bevolking
Amerikaanse jachtvliegers passen nieuwe
terreurmethode toe
Illegale C.P.N.-
activiteit
Schilder-achtig
Aanslag gepleegd
op gemeentehuis
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FtlHRER, 22 Mei. Het opperbevel
van de weermacht maakt bekend:
Aan het Italiaanse zuidelijke front
bleven sterke vijandelijke infantcrie-
en pantserstrijdkrachten, met het
zwaartepunt in de sector Lenola-
Pontecorvo. aanvallen. De vijand, die
herhaaldelijk de plaats Pico was bin
nengedrongen, werd in een onver
wijlde tegenaanval weer verdreven.
Öok in het gebied ten noordwesten
van Ponteccr'.o dreven tegenaanval
len den vijand naar het zuiden en
ruimden zijn gisteren verkregen brug
genhoofden over de Liri op. Om Pon-
tecorvo wordt verbitterd gestreden,
waarbij de vijand zware, bloedige ver
liezen leêd,"zonder dat hij resultaten
behaalde.
Een formatie Duitse gevechtsvlie
gers heeft in de afgelopen nacht ge
motoriseerde colonnes van de vijand
in het gebied van Fondi met goed
resultaat aangevallen.
Bij de zware gevechten der laatste
dagen heeft zich een luchtdoelbatte
rij der luchtmacht onder bevel van
eersten luitenant Barg door bijzon
dere dapperheid onderscheiden.
Van het Oostelijk front wordt
slechts melding gemaakt van plaatse
lijke gevechten. Aan de benedenloop
van de Dnjf-str werd ten zuiden van
Dubosari een rivierbocht vrijgevoch
ten, en werd de daar ingesloten bol
sjewistische gevechtsgroep vernie
tigd.
Formaties Amerikaanse jachtvlie-
gers ondernamen gisteren aanvallen
op plaatsen en personentreinen in
Noord- en Midden-Duitsland. Er ont
stonden verliezen onder de bevol
king. Lichte batterijen luchtdoelge
schut van de luchtmacht en marine-
luchtdoelgeschut schoten 32 vijande
lijke vliegtuigen omlaag.
In de afgelopen nacht richtten
Britse bommenwerpers zonder dat er
uitzicht was op de aarde, een terreur-
TOKIO. 22 Mei. Tijdens vijan
delijke luchtaanvallen op 20 en 21
Mei op Minami-Torisjina (eiland
Marcus) heeft de Japanse verdedi
ging 32 vliegtuigen neergeschoten,
terwijl de beschadigingen aan de Ja
panse stellingen onbetekenend wor
den genoemd
In vijf golven naderden op 20 Mei
in totaal 94 vijandelijke toestellen.
Reeds bij de eerste aanval werden
er 23 neergeschoten. Tijdens de
pogingen tot redding van de beman
ning der vliegtuigen, die een nood
landing hadden gemaakt, waaraan
door vijandelijke vliegtuigen, torpedo
jagers en zelfs duikboten werd deel
genomen, ontstond een artilleriege
vecht tussen de Japanse kustbatte-
rijen en een duikboot, die waarschijn
lijk gezonken is.
De volgende dag kwamen de vijan
delijke machines, die van vliegkamp
schepen gestart waren, nog slechts
in twee golven. Zij kozen de vroege
ochtenduren en bleven bovendien op
grote hoogte. De Japanse luchtdoel
artillerie haalde deze keer negen
vliegtuigen omlaag.
Het eiland Marcus is drie vierkante
kilometer groot en ligt hemelsbreed
op ongeveer 1500 kilometer van
Tokio. Het eiland kan beschouwd
worden als een voorpost van de
Bonin-groep in de binnenste verdedi
gingsgordel van de Japanse eilanden
in de Stille Oceaan. Tijdens de aan
val werd in Oost- en Noord-Japan
luchtalarm gemaakt. Dit was het
eerste luchtalarm sedert 3 September
van het a/gelopcn jaar.
Ex-koning Peter geeft
ministers ontslag
STOCKHOLM, 20 Mei. Ex-
koning Peter van Zuidslavlë heeft
volgens een bericht van Exchange
Telegraph uit Londen, minister-pre
sident Poeritsj en generaal Mihai-
lowitsj in zijn functie van minister
van oorlog ontslagen.
De Gaulle wil naar Londen
BERN, 23 Mei. De berichtgever
te Algiers van de „News Chronicle"
meent te weten, dat ex-generaal De
Gaulle bereid zou zijn zich naar
Londen te begeven ter bespreking
van alle vraagstukken, welke op het
ogenblik hangende zijn tussen Al
giers en zijn bondgenoten.
Zoals bekend zijn de onderhan
delingen tussen Algiers en Londen,
als gevolg van de beperkte verbin
dingen met Engeland, tamelijk moei
lijk geworden.
aanval op het stadsgebied van Duis
burg en verscheidene andere plaatsen
in het R-nlands-Westfaals gebied. Er
werd schade aangericht. De bevolking
leed verliezen. Ondanks moeilijke af-
weeromstandigheden werden 33 vier
motorige terreurbommenwerpers ver
nietigd.
Snelle Duitse gevechtsvliegtuigen
vielen afzonderlijke doelen in Oost-
Engeland aan.
Amerikaanse vliegtuigen
zwaar bestookt
BERLIJN, 23 Mei. Duitse nacht-
jagers hebben in samenwerking met
de luchtdoelartillerie van de lucht
macht boven het Noord-West-Duitse
grensgebied in de afgelopen nacht de
strijd aangebonden met Britse terreur
bommenwerpers. die verdeeld in twee
groepen naar het Duitse rijksgebied
vlogen.
De nachtjagers konden dc strijd
met tot boven Midden-Duitsland
doorgedrongen terreurbommenwerpers
met succes voortzetten. Ook door het
vuur van de luchtdoelartillerie kon
een aantal viermotorige vliegtuigen
worden neergeschoten. Duitse lucht
verdedigingsstrijdkrachten bleven de
vijandelijke vliegtuigen op de terug
weg bestoken.
Ook gistermiddag zijn formaties
Amerikaanse bommenwerpers en ja
gers via Noord-Duitsland het Rijks
gebied binnengevlogen, waar zij op
felle tegenstand der Duitse luchtver
dediging stuitten.
Reeds bij nadering der vijandelijke
formaties ontstonden er hevige lucht
gevechten boven het gebied van
Sleeswijk-Holstein. De luchtgevech
ten werden voortgezet naar mate de
Amerikaanse formaties verder vlo
gen. Zo ontstonden er ook gevechten
boven de kust van de Oostzee.
In Orléans 103, in Tours
126 doden te betreuren
ORLEANS. 23 Mei. Volgens de
telling van Maandagochtend zijn als
gevolg van de Anglo-Amerikaanse
luchtaanval op Orléans in de nacht
van 19 op 20 Mei en bij een aanval
op een naburige gemeente totdusver
103 personen gedood en 87 gewond.
Door de luchtaanval op Tours zijn
volgens de voorlopige tellingen tot
dusver 126 personen gedood cn onge
veer 100 gewond. 276 gebouwen wer
den volkomen vernield en '1000 ern
stig beschadigd.
Een steun in de rug
kunt gij aan de Nederlandse front
strijders helpen geven, door uw
-plicht-to-deen-bij de collecte voor
Frontzorg. op 27 Mel a.s.. of door
storting op girorekening 106156
ten name van Frontzorg Rotter
dam. Meldt u aan als collectant
bij het betrokken buurtschaps-
hoofd van de Nederlandso Volks-
dienst.
Ie JAARGANG No. 119 DINSDAG 23 MEI 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Telefoon 24996 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f 2.73 per kwartaal - Postgiro 184.120 - Postbus 65
De hoofden en bisschoppen van de kerken in het Oosten hebben een bezoek
gebracht aan den Gouverneur-Generaal dr. Frank in Krakau, teneinde een
protest in te dienen naar aanleiding van de moord op den metropoliet
Sergius. den hoogsen geestelijke in Litaucn en Letland. Zij lazen verkla
ringen voor van'hun bisschopsconciles, gericht tegen de misdadige metho
den en de anti-christelijke politiek van Moscou. (Foto Orbis-Hólland)
BERLIJN. 23 Mei. De Ameri
kaanse jachtvliegtuigen, die Maan
dagmiddag boven het Noordelijke ge
bied van het Duitse Rijk versche
nen hebben een nieuwe aanvals-
methode toegepast, waarop men van
daag van bevoegde Berlijnse zijde
nadrukkelijk de aandacht vestigt.
De formaties Amerikaanse jacht-
vliegtuigea zijn er op ondubbelzinnige
wijze toe overgegaan in scheervlucht
jacht op burgers te maken en heb
ben hun taak van begeleidende be
scherming opgegeven. Noch militaire
objecten, noch bewapeningsfabrieken.
troepenverblijfplaatsen of iets van
die aard vormden hun doel, doch zij
richtten hun aanvallen met de boord
wapens op de landelijke bevolking in
de dorpen, die zich cd het moment
van de aanval meestal op weg naar
de kerk bevond of Wandelingen
maakte.
Daarbij werden door de Ameri
kaanse vliegers ook kinderen be
schoten. die langs de wegen of op
speelplaatsen aan het spelen waren.
Ook boeren op de akkers of het vee
in de weide werden als doel hunner
boordwapens gebruikt.
In de Mark Brandenburg werd een
vrouw met een kinderwagen bescho
ten. De vrouw en het kind van een
half jaar vonden de dood. Volgens-
de totdusver beschikbare berichten
zijn in de Mark Brandenburg zes
burgers, onder wie twee kinderen,
aangevallen en zwaar gewond of ge
dood.
In Thüringen schoten de jacht
vliegtuigen op voetgangers in de ste-
Sociale willekeur in Engeland
„Ja. m'n jongen! Dit vuurtje is het
enige warm-aanvoelende element in
het gehele Empire."
(In het Engelse weekblad New-
Leader" wordi de Engelse minister
voor Volksgezondheid Brown heftig
aangevallen omdat hij niet in staat
is de landarbeiders menswaardige
woningen te verschaffen en hij in
Engeland machteloos is).
(Tek, Schaefer-Holland
DEN HAAG, 22 McL Officieel
wordt medegedeeld:
Dc beklaagden Isaak Hendrik Rup-
pert, Willem Jorritsraa, Gerrit Jo
seph Roukens, Wouter Jaspers, Pe
trus Gerardus Frederik Snelleraan
en Abraham dc Kriek, allen uit Rot
terdam, zijn als saboteurs door het
Duitse Obergericht ter dood veroor
deeld. Zij hebben opruiende commu
nistische pamfletten vervaardigd en
verspreid en contributies geïnd voor
dc illegale C.P.N,
Het vonnis Is voltrokken.
Het proces tegen de zes beklaag
den. dat drie dagen heeft geduurd,
gaf een indrukwekkend beeld van de
geraffineerde techniek, die de leiden
de functionarissen van het commu
nisme, overeenkomstig de aanwijzin
gen uit Moscou, toepassen voor bet
omwentelen van de Europese orde.
Met uitzondering van Ruppert en Jor-
ritsma zijn de beklaagden reeds ge
ruime tijd voor de ontbinding van
de C.P.N. lid geweest van de com
munistische partij en hebben zij in
het partij-apparaat gewerkt. Mos-
couse agitators zijn erin geslaagd, de
beklaagden eerst ertoe te verleiden,
nu en dan en later voortdurend con
tributie en steungelden te betalen.
Toen de beklaagden door deze straf
bare handeling in hun net waren
geraakt, werden zij ertoe aangezet,
zelf illegale bijdragen te incasseren
en opruiende tijdschriften te ver
spreiden.
Ruppert werd, doordat hij kennis
maakte met jonge communisten, voor
.de communistische omwentelingspo
gingen gewonnen. Hij toonde zich bij
de communistische woelarbeid zo ac
tief, dat hij tenslotte opklom tot een
van de leidende posities in het ille
gale partij-apparaat te Rotterdam.
Jorritsma, die afkomstig is uit een
ordelijk burgerlijk milieu, leerde op
de Rotteidamse hogeschool een oude
ren joodsen student kennen, die hem,
onder voorwendsel samen nationaal-
economische privaatstudies te willen
verrichten, voor de dwaalleer van het
communisme won. Op aandrang van
Ruppert liet Jorritsma zich later er
toe verleiden, gedurende vrij lange
tijd opruiende communistische pam
fletten op een stencilmachine te ver
vaardigen.
De beklaagden hebben tijdens het
proces, overeenkomstig de door Mos
kou gegeven aanwijzingen, zo veel
mogelijk te ontkennen en alleen dat
te bekennen, wat niet ontkend kan
worden met alle middelen getracht
de toedracht te verdoezelen of hun
aandeel hieraan tenminste te ver
kleinen. Slechts onder de druk van
de getuigenverklaringen a charge
hebben zij him deelneming aan de
communistische plannen toegegeven.
Sabotage
Het Obergericht heeft de zes be
klaagden wegens sabotage ter dood
veroordeeld. De president heeft bij
het uitspreken van het vonnis ver
klaard, dat de C.P.N., evenals de com
munistische partij in andere landen,
van het begin af aan het doel heeft
nagestreefd, de bestaande staats- en
maatschappelijke orde met geweld
ten val te brengen en in plaats hier
van een dictatuur van het prole
tariaat naar Sowjetmodel in te stel
len.
Als m'ddel om dit doel te bereiken,
nl het ondermijnen van de orde en
vernietigen van het Europese staats
bestel, ruide zij de volksmassa op en
bracht haar tot zedelijk bederf door
onscrupuleuze onderaardse woelin
gen en in het bijzonder door opruien
de propaganda in woord en geschrift.
De communistische partij deinst
hierbij niet terug voor moord en
brandstichting. Voor het communis
me is elk middel, ook al is het nog
zo verwerpelijk, voor het bereiken
van zijn doel goed. Het parool luidt:
sabotage tegen iedere prijs! Derhalve
maakt iedereen, die in de een of
andere vorm deelneemt aan de ille
gale communistische activiteit zich
schuldig aan sabotage. Er is niet
alleen dan sprake van sabotage wan
neer daden van geweld en aanslagen
op mensen en voorwerpen zijn ge
pleegd, doch ook wanneer het stre
ven van de verboden communistische
partij door het betalen van solidari
teitsbijdragen en contributies, als
mede door het verspreiden van op
ruiende pamfletten wordt gesteund.
Verboden munitiebezit
Dc boekhouder Cornells Spitters
uit Waalwijk is door het Duitse Ober
gericht in de bezette Nederlandse
gebieden ter dood veroordeeld, om
dat hij in het ongeoorloofde bezit
was van munitie en getracht heeft
een lid van de Duitse weermacht te
verleiden, hem twee pistolen te ver
kopen, Het vonnis io voltrokken.
De 24-jarige Spitters nam in de
herfst van 1943 het besluit, zich een
wapen te verschaffen om zo op poli
tieke tegenstanders wraak te kunnen
uitoefenen. In October 1943 ontmoet
te hij op straat in zijn geboortedorp
een hem onbekenden Duitsen soldaat.
Hij sprak hem aan en vroeg hem.
of hij niet een burgercostuum zou
willen kopen. Tijdens de verdere be
sprekingen verklaarde Spitters den
soldaat, dat hij hem ook zonder geld
aan een costuum zou kunnen helpen,
wanneer hij hem daarvoor een leger
pistool met minstens dertig patronen
gaf. Overeengekomen werd, dat de
soldaat de volgende dag het wapen
en de munitie zou meebrengen. Toen
zij elkaar de volgende dag ontmoet
ten, zeide het lid van de weermacht,
dat hij het pistool niet bij zich had.
Hij zou het echter 's nachts kunnen
brengen, wanneer de compagnie voor
een oefening zou zijn uitgerukt. Bij
deze gelegenheid zeide Spitters, dat
hij toch moest zien. nog een tweede
pistool en zoveel mogelijk munitie te
kunnen bezorgen. Hiervoor zou hij
een zomerjas krijgen. Bij een andere
ontmoeting met den Duitsen soldaat,
die zijn superieuren van het gebeurde
in kennis had gesteld, werd Spitters
gearresteerd. Tijdens een huiszoeking
vond men daarop in de woning van
Spitters in een kleine kast een kistje.
Hierin bewaarde Spitters 25 pistool
patronen. De sleutel van de kast had
hij voortdurend bij zich.
den. vooral in Jena, waar een per
soon door een schot in het hoofd ge
dood werd.
De politie had de grootste moeite
de inzittenden der neergeschoten
vliegtuigen, die zich met het val
scherm in veiligheid hadden ge
bracht. uit handen der bevolking te
houden.
In militaire kringen in de Rijks
hoofdstad verklaart men, dat niets
beters het onmilitaire karakter vart
de vijandelijke methoden in de lucht
oorlog kan aantonen dan dit gebruik
van de jachtvliegtuigen. Klaarblijke
lijk is het manoeuvreren met de
bommenwerpers bij de terreuracties
zo gevaarlijk voor de Anglo-Ameri-
kanen geworden, dat zij er thans toe
overgaan ook hun jagers aan de ter-
reuroorlog te doen deelnemen.
De „V 1 k 1 s c h e B e o b a c h t e r"
zegt over dit optreden der Anglo-
Amerikaanse vliegers:
„.Een dergelijke sluipmoord moet
tijdig met de datum erbij in het ge
heugen gegrift worden om gevoegd
te worden bij de acte van beschul
diging."
„Met dergelijke aanvallen op de
burgerbevolking hebben de formaties
Amerikaanse jagers zich waardige
handlangers getoond van de bolsje
wisten", aldus de „Öcutsche All-
gemèine Zeitung". „Met een
militaire oorlogvoering heeft dit niet
in het minste iets uit te staan. Het
is eenvoudig moorden."
Lonen en arbeidsvoorwaarden in
de baksteenindustrie
DEN HAAG. 20 Mei. De gemach
tigde voor de arbeid heeft overwogen,
dat de samenstelling van een nieuwe
regeling voor lonen en andere arbeids
voorwaarden ln de baksteenindustrie
thans onmogelijk: geacht moet worden.
Evenwel ls de mogelijkheid, om door
middel van loonsverhoging redelijke,
dan wel noodzakelijk geachte correc
ties op de lonen toe te passen, niet
woggenomen. Dergelijke aanvragen be
horen te worden ingediend op formu
lieren. welke bij het bureau van den
gemachtigde verkrijgbaar zijn gesteld.
Nieuwe bon Oekrajine-sigaretten
Voor de eerstvolgende distributie
periode der Oekrajine-slgarettcn zijn
op 19 Mei van de rode bonkaart de
bonnen 32. 33 en 34 cn van de blauwe
bonkaart bon 32 geldig verklaard.
De bonnen 22 t.m. 31 van de rode
bonkaart en 12 tjn. 21 van de blauwe
bonkaart worden dus overgeslagen en
verliezen thans hun geldigheid. Zij
kunnen zonder meer vernietigd wor
den. De reeds eerder aangewezen bon
nen 1 t.m. 21 (rood) en 1 t.m. 11
(blauw) behouden echter tot nader
order hun geldigheid.
Gemotoriseerde compagnie
te Amersfoort
Het //-Ersatzkommando deelt mede:
Voor lederen gezonden Nederlander
ln de leeftijd van 1710 Jaar ls het
mogelijk dienst te nemen ln een ge
heel gemotoriseerde compagnie bU het
ff-wachtbataljon te Amersfoort. Op
leiding cn eventuele Inzet geschieden
ln Nederland. Rijbewijs ls niet nood
zakelijk. De opleiding voorziet blerln.
Voor nadere bijzonderheden omtrent
extra-lcvensmlddclen cn kolen, familie-
onderhoud enz. wordt verwezen naar
dc mededeling over dc extra-keuringen
voor - dc Waffcn-ff, waar men zich
tevens kan melden.
Extra-keuringen
Het ff -Ersatzkommando deelt mede:
Wegens de zeer vele aanmeldingen zal
nog een extra-keuring worden gehou
den op Dinsdag 23 Mei te Amsterdam
van 9 tot 14 uur, Ncbenstelle der
Waffen-//, Dam 4 en Woensdag 24 Mei
te Den Haag van 9 tot 14 uur, ln een
der zalen van het gebouw Amlcltia,
Westelnde 15, waar Iedere gezonde
Nederlander zich kan aanmelden, ten
einde gekeurd te worden voor de Waf-
fen-u. if -wachtbatalllon ln Amersfoort,
Landstorm Nederland, Krlegsmarlne en
de germaanse ff In Nederland.
Tijdens de keuringen worden alle
Inlichtingen verstrekt met betrekking
tot de verzorging van familieleden,
duur der opleiding, extra-levensmldde-
len etc.
Officier In de Watten-ff kan leder
worden, die na ten minste een Jaar
diensttijd zijn geschiktheid voor de
officiersopleiding heeft bewezen. Zijn
schoolopleiding ls niet doorslaggevend.
Alle Inlichtingen en gratls-relsblljct-
ten voor de heen- en terugreis zijn
verkrijgbaar bU de volgende Nebenstel-
len der Waffen-//Amsterdam, Dam 4;
Alkmaar, Langestraat 56; Heerlen, Sa-
roleastraat 25; Groningen, Heren
straat 46; Enschede, Hcngelosestr. 30
en eveneens bij het //-Ersatzkom
mando, Korte Vijverberg 5. Den Haag.
A POTHEKERS ADSISTENT. Am
sterdam: geslaagd de dames: J. J. Ver-
wer. Santpoort, A. M C. Willems. Ge
leen. N. A. Renooy. Burgerbrug, T. J
de Vries, Amersfoort.
Tijl neemt gaarne dominees in be
scherming Maar als hij dan een
goed woord wil doen ioor een
dominee, die toevallig wordt aange
vallen door een anderen dominee, of
zelfs door een hele Synode, wat ge
beurt er dan? Dan krijgt Tijl het
aan de stok met dien anderen domi
nee. resp. met die gehele Synode.
Zo moet Tijl thans in heel wat
brieven, wier schrijvers Tijl een
Schilder-achtig man vinden en die
zichzelve zeer schilderachtig in het
anonieme houden, de klappen opvan
gen, die bestemd zijn voor ds. K.
Schilder.
Het aardigste van die brieven is
nog wel een uitspraak als deze:
..Beste Till.
Ik vind het niet erg ridderlijk van
u, nu de dominees niet openlijk tegen
uw geschrijf kunnen opponeren, ze
in uw blad zo te bestrijden,"
Ten eersteTijl heeft niet de
dominees bestreden, maar een domi
nee. die dreigt geschorst en uitgeslo
ten te worden, 'verdedigd.
Ten tweede: Hij heeft slechts be
streden. dat er thans in de Gerefor
meerde Kerken zo gestreden wordt,
onderling, en heeft opgewekt tot een
dracht en verootmoediging voor God,
in het aangezicht van de veel ern
stiger zaken die thans voor ons allen
op het spel staan.
Ten derde: Het is niet waar, dat
de dominees niet openlijk tegen wélk
geschrijf op kerkelijk gebied ook zou
den kunnen opponeren. Het bewijs
is: dat zij het dagelijks doen. Niet
alleen op de kansel, niet alleen in de
Synode, maar ook in alle mogelijke
vermaledijde kranten. Het was juist
Tijls opmerking, dat de dominees zo
véél tijd, geld en ruimte besteden aan
dat „opponeren" of elkaar onderling
bestrijden.
Ten vierdeHef. hoofdartikel van
het Handelsblad van 6 Mei 1944 is
bijveen stuk van 21 kolom van een
gereformeerd predikant over de
Schilder-schorsing.
Ten vijfde: Ook Tijl stelt zijn
schamel half kolommetje gaarne ter
beschikking van het goede doel. Al
leen zou hij het „ridderlijk" vinden
en bovendien practisch als de
naam- en adresloze schrijvers althans
zeidenwaar ze woonden. Anders
wordt de correspondentie zo moei
lijk. Zendt maar in!
Ten slotte: Is het niet bedroevend,
dat de dominees blijkbaar in eigen
geestelijke kring met zuiver geeste
lijke middelen de eigen Orde niet
kunnen handhaven en moeten over
gaan tot schorsing, uitsluiting, over
stemmen of scheuring?
Welk een voorbeeld! Eerst orde en
liefde in eigen huis, dan pas anderen
lesjes geven.
Waarom moet ds. Schilder er nu
beslist „uit"? TIJL.
Twee doodvonnissen
Officieel wordt medegedeeld:
Het Duitse Obergericht in de be
zette Nederlandse gebieden heeft de
Nederlanders Anton Kranenburg
cn Dirk Eliza VV i c r i n g a wegens
sabotage ter dood veroordeeld. Dc
veroordeelden hebben in dc nacht
van 31 Augustus op 1 September 1943
te zamen met andere mededaders,
voorzien van maskers en vuurwa
pens, een aanslag ge
pleegd op een gemeen
tehuis, de bewakers met dood
schieten bedreigd cn geboeid en een
wegens valsheid in geschrifte ge
arresteerden gevange
ne met geweld bevrijd.
Het vonnis is voltrokken.
De overval, die de veroordeelden
Kranenburg en Wieringa hebben ge
pleegd. nerinnert aan Amerikaanse
gangstermiethoden en zou zich in
Chicago hebben kunnen afspelen. Te
zamen met andere mededaders dron
gen de misdadigere gemaskerd en
voorzien van twee pistolen in de
nacht van 31 Augustus op 1 Septem
ber 1943 het gemeentehuis van
Hoogkarspel binnen om met geweld
een man te bevrijden, die daar in
arrest werd gehouden op de beschul
diging. persoonsbewijzen te hebben
vervalst. De daders overweldigden de
aanwezige luchtbeschermmgswacht,
braken de deur naar de cel van den
gevangene open en bevrijdden hem.
Volgens het tot in alle bijzonder
heden van tevoren nauwkeurig uit
gewerkte plan kregen de veroordeel
den Kranenburg en Wieringa tot
taak. de uit drie personen bestaande
luchtbeschevmingswacht onschadelijk
te maken. Kranenburg en een onbe
kende bedreigden de mannen van
de luchtbescherming met opgeheven
pistolen. Intussen werden door Wie
ringa en een anderen mededader de
mannen der luchtbeschermmgswacht
met de handen op de rug geboeid en
zittend op hun stoelen vastgebonden.
Intussen bevrijdde een tweede groep
daders den gevangene. Toen Kranen
burg en Wieringa vernamen, dat de
bevrijding gelukt was maakten zij
zich met hun mededaders uit de voe
ten. De mannen van de luchtbe-
scheiming lieten zij geboeid achter,
nadat zij van tevoren nog de tele
foonleiding onbruikbaar hadden ge
maakt. Wegens deze toedracht wer
den Kranenburg en Wieringa als sa
boteurs onlangs ter dood veroordeeld.
Tweede distributie-stamkaarten
schippers en woonwagenbewoners
DEN HAAG, 22 Mei. Schippers,
die in het Centraal Bevolkingsregister
zijn opgenomen, dienen zich ter ver
krijging van nieuwe tweede dlstrlbu-
tlestamkaarten en Inlegvellen te wen
den tot den burgemeester van de ge
meente. waar zij verblijf houden. ZIJ
ontvangen daar een formulier voor de
aanvrage van de kaarten voor zich en
hun gezinsleden. Drie weken na de In
levering van dit formulier dienen cle
schippers hun verblijfplaats schrifte
lijk te melden aan de Rijksinspectie
van de bevolkingsregisters, Z. O. Bui
tensingel 138 tc Den Haag. ZIJ kun
nen zelf de dlstrlbutledlenst bepalen,
waar zij en hun gezinsleden dan per
soonlijk de nieuwe tweede distributie
stamkaarten ln ontvangst zullen ne
men. De met c gemerkte tweede distri
butie-stamkaarten zullen niet geldig
worden verklaard cn bij de uitreiking
der nieuwe exemplaren weer door de
dlstrlbutledlenst in ontvangst worden
genomen.
Woonwagenbewoners en alle andere
personen, die ln het Centraal bevol
kingsregister zijn opgenomen (met uit
zondering van schippers), kunnen zich
ln den vervolge ter verkrijging van
hun tweede distributie-stamkaarten
wenden tot het bevolkingsregister van
een'der volgende gemeenten: Arnhem.
Eindhoven, Emmen, Enschede, Den
Op België en Noord-Frankrijk
regenen de bommen neer. Dag
na dag trekken de Anglo-Amerl-
kaanse eskaders over het land
van de bezette ..bondgenoten" hun
bloedige baan. Wat Nederland aan
schrijnende ervaringen ruim vier
oorlogsjaren te verwerken kreeg
aan moord op argeloze burgers,
aan vernietiging van woningen,
aan schending van kultuurschat-
ten, het is slechts een fractie van
wat het kleine nabuurland dezer
dagen verwerkt.
Maar deze bloedige baan is de
baan der veelbesproken en veel
geroemde Invasie. Wanneer die
baan aanstonds over Nederland
wordt geleld, wordt de recente
ervaring van Nijmegen de onmid
dellijke ervaring van tientallen
andere Nederlandse steden, van
honderdduizenden andere Neder
landse mensen.
Het ls een kortzichtige dwaas
heid, uit de betrekkelijke onge
reptheid van het Nederlandse
land bij de jongste terreurgolf aan
te nemen, dat Nederland „klaar
blijkelijk" geen invaslegebied wor
den zal, omdat het ln de bloedige
„voorbereiding" gespaard bleef.
De baan der bommenwerpers laat
zich in minder dan tweemaal vier
en twintig uur voortzetten, waar
nu nog rust en vrede heersen. En
het is een simpele oorlogswet. dat
men op sommige plaatsen juist
als schijnbeweging zijn openlijke
voorbereidingen achterwege laat,
aldus den tegenstander in de
waan brengend, dat men déér
niet aanvallen gaat.
Met dit alles wil allerminst pa
niek gezaaid zijn. Er wil slechts
een ernstig en nadrukkelijk „me
mento morl" een „gedenk te
sterven" mee uitgesproken zijn
terzijde van de afschuwelijke baan
van bloed en puin. die zo dicht
langs onze zuidelijke grenzen
thans door Britse en Amerikaan
se vliegtuigen getrokken wordt.
Zó gezien wordt ook de Indruk
wekkende aanklacht van den Bel
gischen kardinaal Van Roey tot
een woord, dat ons onmiddellijk
raakt. Dit woord stijgt uit boven
wat in Nederlandse verhoudingen
helaas een soort rariteit gewor
den is: het woord van een hogen
katholieken geestelijke tegen
de mens-onterende verdwazing,
dl» men ln Londen en Washing
ton „luchtoorlog" en „Invasie
voorbereiding" noemt. Het ls een
stuk van ons eigen denken, van
ons eigen geweten. Het karakte
riseert tegenover het kortzichtig
bevrijdingsgejulch der (gelukkig
snel slinkende) schare onnaden-
kenden heel de gewetenloze mis
daad van het Amerikaanse .vborn-
men-tapijt", dat ook voor Neder
land reeds geweven ligt.
Duidelijker en dwingender dan
kardinaal Van Roey het stelde,
laat zich de kern van schuld en
misplaatst pleidooi nauwelijks
stellen: „Men zegt ons weliswaar:
deze gevolgen zijn ongetwijfeld
ten zeerste betreurenswaardig,
maar ze zijn een onvermijdelijk
gevolg van krijgsverrichtingen, die
tot doel hebben, de door den
vijand gebruike verkeersmiddelen
en fabrieken te vernielen. De wer
kelijkheid, die wij met eigen ogen
vaststellen ls deze: met uitzonde
ring van zeldzame gevallen. waar-
In enkele vliegtuigen overdag hun
doel treffen, zonder grote schade
aan te richten ln de omgeving,
worden brisant- en zelfs brand
bommen blindelings, lukraak, zon
der enig onderscheid op verschei
dene vierkante kilometers van be
bouwde agglomeraties neergewor
pen."
Na de pessimistische beschou
wingen van Cyril Falls over de
Anglo-Amerikaanse luchtkansen,
kort geleden uit de „London Illu
strated News geciteerd, gingen
ook ln Amerika steeds méér des
kundige stemmen op die de lucht
bombardementen militair tot Il
lusie stempelen.
„De geallieerden zijn het slacht
offer van een al te luid propa-
ganda-rumoer rond de lucht
macht geworden. De mensen
vielen zich met de ijdele hoop. dat
Duitsland door luchtaanvallen op
de knieën kan worden gedwon
gen. De fantastische beschrijvin
gen van al te veel vernielde, met
de grond gelijk gemaakte of ge
heel verdwenen doelen waren
niets dan wens-dromen". aldus
constateerde dezer dagen de
„New York Herald Tribune".
Hanson Baldwin, militair des
kundige van de „New York
Times" becijferde ongeveer tege
lijkertijd. dat Britten en Ameri
kanen door de verliezen elke drie
tot vijf maanden hun luchtmacht
voor honderd procent moeten
vervangen. En wat daarmee be
reikt wordt, kenmerkt hl) door de
conclusie: „De strategische bom
bardementen kunnen ook Dults-
lands verbindingswegen niet on
derbreken. Spoorbanen, bruggen
en dergelijke laten zich snel weer
herstellen."
Voor zulke militaire misvattingen
en zulke misplaatste Illusies
bloedt echter een onschuldige bur
gerbevolking, niet hier of daar
door een betreurenswaardige ver
gissing of een onvermijdelijke
noodzaak, maar door een misda
dig systeem. De aanklacht van
kardinaal Van Roey. die ook de
meest-verbllnde Engeland-vriend
bezwaarlijk tot „Duitse propagan
da" stempelen kan, ontmaskert de
Anglo-Amerikaanse luchtoorlog
ten overstaan van gans het we
reldgeweten.
Hang. Groningen, Maastricht of
Utrecht. ZU zullen ooit ln die gemeen
te de bonkaarten, welke bij het ln
werking stellen van de tweede distri
butie-stamkaarten daarop verstrekt
worden, ln ontvangst moeten nemen.
SPORTNIEUWS
Bokskampioemchappen
in
Den Haag
DER HAAG, 23 Mei. Als onder-
deel van de Nederlandse bokskam-
pioenschappon voor amateurs werden
gisteravond ln het Gebouw voor K. en
W. wedstrijden gehouden, die halve
finales werden genoemd, doch die ln
wezen de beslissingen om de derde en
vierde plaats moesten brengen. Het
merendeel van de partijen was meer
hard en onstuimig, dan technisch fijn
afgestemd. Merkwaardigerwijs stak één
wedstrijd, tussen Talens en Braxhoof-
den, die ln het geheel niet ln het pro
gramma ^erd genoemd, ver boven alle
andere uit. Men zag hier goed ge
schoolde en getrainde Jongelui tegen
over elkaar, die behalve het voeten
werk ook hun stotenrepertolre beheer
sten, hun kans afwachtten cn die dan
ook werkelijk benutten. Talens' na
komen met de rechtse directe, zijn
flitsende aanvallen en beheersing in
de slagwisseling, was werkelijk perfect.
HIJ won op punten.
Een onbevredigend verloop had een
partij ln het halfzwaar gewicht tussen
Bakker (Groningent en Lodder (Zuid-
Holland), Lodder stond ln de derde
ronde, dank zij voortreffelijk volgen
en zuiver plaatsen, op punten voor,
doch werd door een rechtse directe zo
danig getroffen, dat hij tegen de plan
ken ging. Wellicht als een reactie,
stak hij daarbij de hand op. hetgeen
de scheidsrechter als een wenk „ik
geef het op" zag. HU riep terstond
Bakker tot winnaar uit. Toen Lodder
overeind kwam (groggy nog steeds) en
door wilde boksen, kon dit uiteraard
niet meer.
Bijzonder sportlef waren de gevech
ten ln het vlieg- cn lichtgewicht. Paré
werd winnaar ln het lichtgewicht, aan
gezien Beckwllder door een ernstige
bloedneus moest opgeven. De overige
resultaten waren:
VUeggewlcht: Bouwhuis (O.) w.o.p.
van Damon (N.H.). Bantamgewlcht:
Kabalt wint wegens niet opkomen van
Van Dijk (Z.). Weltcrgewlcht: Hof
stede (N.H.) wint van Voorhout (Noor
den) wegens opgeven ln de eerste ron
de. Middengewicht: Stuiver (Z.H.)
wint wegens niet verschijnen van Mast
(Noorden), Stuiver bokste een bijpartij
tegen Cas en won op punten. Bijpar-
tljcn: Van Oosten
Seur (N.H.).
(Z.H.) w.o.p. van
W. Quentemeyer wint
te Breslau
BRESLAU, 23 Mei. Zondag 1.1.
boksten onze landgenoten de gebr.
Quentemeyer. Gerard van Loon en
Elvers in Breslau. Rudi Quentemeyer
kwam in de ring tegen den Duitsen
kampioen in het halfzwaargewicht,
Richard Vogt. Rudi bracht het niet
verder dan de vijfde ronde, toen hij
voor tien tellen neer ging, zodat
Vogt overwinnaar door k.o. werd.
Zijn broer Willy bracht het er beter
af tegen den Wener Jozeff Neff. Ia"
een gevecht over acht ronden be
haalde de Nederlander een overwin
ning op punten. Gerard van Loon
bokste tegen Heinz Sendel over 10
ronden van drie minuten. Het werd
een fraaie partij en de Duitser won
met een kleine voorsprong op pun
ten.
Tenslotte kwam de Nederlander
Olvers, die ln Duitsland werkzaam
is, tegen Schmidt uit. Reeds in de
eerste ronde ging Olvers neer en na
dat dit zioh in de tweede ronde
enige keren had herhaald, greep de
scheidsrechter in, zodat Schmidt
door k.o. won.
Honkbalprogramma
AMSTERDAM, 23 Mei. Het honk
balprogramma voor Zaterdag en Zon
dag luidt: Eerste klasse. Zaterdag:
VVGA—Schoten. Blauw Wit—Quick.
Maandag: AjaxEDO. HHCHaarlem;
Overgangsklasse. Zaterdag: AFCAJax-
2. DOSHilversum. ZeeburglaOVVO;
Maandag: De SpartaanBlauw Wit 2.
EDO 2—HCK. CeleritasRCH, DWS—
1IJBB, SC Haarlem 2—HHC 2.
VOLKSCULTUUR EN KUNST
Holl. Maatschappij der
Wetenschappen
De Hollandse maatschappij der
wetenschappen hield Zaterdagmid
dag te Haarlem een algemene ver
gadering onder leiding van den vice-
voorzitter. Jhr. F.-tL-J. van Lennep,
die in zijn openingswoord o.a. de
verscheiden leden prof. Zeeman,
prof. Kernkamp, mr. dr. Jr. Water
schoot van der Gracht en prof Le
Cosquino de Bussy herdacht en er
aan herinnerde, dat het directorium
der maatschappij een gevoelig ver
lies leed door de dood van mr. J. N.
J. E. Heerkcns Thijssen.
De secretaris, dr. J. A. Bierens de
Haan. deelde in zijn Jaarverslag
mede, dat thans het 21ste deel van
de Oeuvres Completes van Christiaan
Huvgens verschenen is, waardoor het
werk, waaronder de maatschappij
ders zette, practisch voltooid is.
De financiële toestand der maat
schappij is niet ongunstig. Een sub
sidie van 750 werd verleend aan het
centraal bureau voor schimmelcultu
res te Baarn, prof. Boschma ontving
een bijdrage van 100 voor aankoop
van een schelpencollectie voor het
rijksmuseum van natuurlijke historie
en dr. A. A. Weynen te Roosendaal
eenzelfde bedrag voor de uitgave
van een werk over het Achthulzens
dialect. Het biologisch station te
Wijster kreeg 200 subsidie voor de
uitgave van een zadenatlas. De
directeur van het Ned. meteorolo
gisch instituut te De Bilt ontving-
eveneens 200 voor de bewerking
van historische meteorologische
waarnemingen in Nederland.
Nadat dr. Jac. van Ginneken ver
volgens een voordracht had gehou
den over „Het mysterie der mense
lijke taal", werden tot binnenlandse
leden der maatschappij benoemd
dr. K. W. Dammerman te Leiden,
prof. dr. J. H. F. Umbgrove te Delft
en prof. dr. P. J. van Winter te
Groningen.
De bate van het Pieter Langer-
huizen Lambertuszoonfonds voor 1944
werd toegekend aan prof. dr. A. D.
Fokker te Haarlem voor de bouw
van een Huvgens-orgel in het gebouw
van Teyler's Stichting te Haarlem.
Dresdner Kreuzchor
Het Dresdner Kreuzchor, dat onder
leiding van prof. Rudolf Mauersberger
In Mel-Junl e.k. een tournee door ons
land zal maken, welke begonnen wordt
te Amsterdam (Concertgebouw op
Eersten Pinksterdag), heeft in 1921
voor het eerst een serie van 18 con-
corten in Nederland gegeven. Deze
tournco behaalde zulk een succes, dat
zij o.a. word herhaald ln de vacantles
van de Krulsschool, welke gesticht
word op 6 April 1300. ln 1922, 1923 en
1927. De laatste keer. dat dit beroem
de ensemble zich in Nederland deed
horen, was in 1938, in welk Jaar weder
om verschillende kerk- en andere con
certen ln de belangrUkste steden wer
den gegeven. In 1935 behaalde het
koor grote bijval ln de Ver. Staten van.
Amerika, terwijl wij verder van de
buitenlandse concertreizen noemen:
Zweden. Finland, Estland en Letland.
Na dc uitvoering te Amsterdam zal
het Kreuzchor concerteren te Rotter
dam (Konlnglnnekerk. Dinsdag 30
Mei), Den Haag (Geb. v. K. en W.,
Woensdag 31 Mei), Haarlem (Grote of
St. Bavo-kerk, Donderdag l Juni) en
Arnhem (Musl6 Sacrum, Vrijdag 2
Juni).
Het programma van de concerten
te Amsterdam. Den Haag cn Arnhem
vermeldt werken van Homillus,
Bach, Bruckner, Orlando dj
Lasso. R.ud. Mauersberger,
verder knapenkoren en volksliederen,
terwijl het ensemble op de kcrkcon-
certen composities van Homillus,
Bach, Mozart. Bruckner. Schu
bert. Bruch, Becker. Unger en
Mauersberger ten gehore zal
brengen. Aan laatstgenoemde werken
zal de organist Plet van Egmond zijn
medewerking verlenen.
De verduistering: begint heden om
21.45 en eindigt om 5.30 uur.
Maan onder 22.56, op 6.47 uur.
30 Mei E.K., 6 Juni V.M., 13 Juni
L.K., 20 Juni N.M.
