MELBA -Él ÉCHÉRIR URNS PRODUCTEN Amst. Opera brengt Verdi's „Don Carloten tonele Weinig bekend, maar hooggeschat opus „Carmen" bij het Duitse Theatér Tijdschriftenschouw bel Sneeuwvlok - de Eskimo" De waan van het onophoudelijke geluid „Hokus Pokus" aan de starï Nieuwe revue met Stoethaspel Geldige bonnen Belastingbezwarem urm*.. HILLING MS' ZOET ROGGEBROOD GEBR. TEN HOEVE ZATi'RDAfï 29 APRIL 1944 il Drie perioden van ontwikkeling vallen in Guiseppe Verdis scheppingsarbeid te onderscheiden-: do eerste 1839 tot 1850 omvat vijftien var. zijn zevenentwintig ope ra's. de tweede 1851 tot 1871 tien cn de derde 1888 tot 1893 zijn beide laatste meesterwerken ..Otello" en „Falstaff". De eerste periöde is dus numeriek de meest pro ductieve, de tweede voor 's meesters faam de belangrijkste en de derde de merkwaardigste door Verdi's omzwaai na een zestienjarig, slechts door de buiten zijn muziekdramatisch repertoire vallende Dodenmis onderbroken, muzikaal zwijgen naar wat men de aan kondiging van het verisme zou kunnen noemen. De tweede periode steeg naar haar hoogte punt met „Aïda". Maar aan dit belangwek kend Egyptisch muziekdrama gaan enige wer ken vooraf, waarin dit hoogtepunt reeds dicht werd benaderd. Tot deze opera's behoort. „Don Carlo", de tragische liefdesgeschiedenis van den 16-de-eeuwsen Spaansen „infant" Carlos, die zich eerst zijn geliefde door zijn vader. Philips II ontroofd zag en tenslotte op zijns vaders, door den tirannieken Grootinquisiteur geïnspireerd, bevel ten dode werd gedoemd, aan welk lot hij door de geest van zijn grootvader, Karei V. zou zijn ontkomen. GIUSEPPE VERD1 Cliché A.P Een koningsdrama Nu de Amsterdamse Opera dit werk in studie heeft genomen nadat de Italianen er Jaren geleden al eens een voorstelling van gaven en Zondag 30 April in première uit brengt, kan het in verband met de betrekkelijke onbekendheid van deze opera zijn nut hebben, de inhoud hier in .grote trekken te schetsen: De Spaanse troonopvolger Don Carlos en de Franse prinses Elisa beth van Valois houden van elkaar, doch om politieke redenen moet Elisabeth de vrouw worden van Car los' vader, Philips II. Eodrigo, mar kies van Posa wordt door den koning als zijn vertrouwensman zowel als door den kroonprins als zijn boezem vriend in het vertrouwen genomen en offert zich later voor Carlos op als deze door den ouden, blinden, maar niettemin genadeloos heers- zuchtigen Groot-inquisiteur wordt beschuldigd van samenspanning met de opstandige Nederlanders. Prinses Eboli, die verliefd is op Carlos, ver raadt uit naijver de liefde tussen Eli sabeth en Carlos aan den koning, die zijn zoon thans aan den Groot inquisiteur overlevert, met bovenge meld gevolg. „Wie de grote schoonheid en waai de van dit werk genieten wil, moet zich van Schiller's tekst losmaken" waarschuwt de „Opernführer" Hans Renner in zijn toelichting op Verdi's „Don Carlos"; in het midden latend, of hiermede Schlllers's drama of het tekstboek van Mary en Camille du Locle gedenigeerd wordt. Hoe het ook zij. kennis van de opera- tekst is voor de toeschouwers van het grootste belang en vermoedelijk heeft dit mr. Johannes den Hertog voor de tweede mpril doen grijpen naar het compromis tussen zijn op vattingen, dat enerzijds een opera om der wille van zijn artistieke hoe danigheden in de oorspronkelijke Een van de weinig hier te lande Uitvoerde opera's beleefde een pre mière bij het Deutsches Theater in den Niederlanden, Voor de zoveelste maal heeft zich het voor deze groep vertrouwde beeld van een overbluf fende enscenering, een soepele, maar effectief gedisciplineerde regie en uitermate vlot spel ontrold. Waar Wolfgang Nufcr de draden ditmaal persoonlijk ln handen had, behoorde deze ..Carmen" uiteraard tot de modelvertoningen. Het is bij een overstelpende veel heid van details, die oog on oor be koren. moeilijk datgene te roemen, wat het meeste trof. Doch via de bijkomstigheden kan men tot de kern raken. De herinnering dwaalt bijv terug naar de decors, die voor al in het* eerste bedrljr de knappe hand van Ernst. Rufer verraden. Een prachtige suggestie van hoogte en diepte dit straatbeeld in Sevilla. Het smokkelaarskroegje in de twee de acte doet hiervoor qua afwerking niet onder Binnen deze omlijstin gen beweegt zich de massa volgens het. regiepvinclpe van de gedurige beweging. Het is hier. dat misschien even de iets te „dikke" operettesfeer om de hoek komt zetten, maar ja, het vices is zwak. waar het smake lijkheid betreft Er zijn enkele dan sen. Ingestudeerd door Jaro Berger, die zich uit deze massabeweging losmaken; zeer gespannen ls de zi geunerdans aan het begin van het tweede bedrijf vlak na het bekende „canzonet bohémien" Prof Hugo Balzer. dirigeerde als gast deze opvoering en hij heeft In derdaad een prachtwerk verricht. Reeds de uiterste gladde ouverture deed een typisch Franse opvatting vermoeden, die ten dele ook in het verdere verloop wercr gerealiseerd. Vlak na hem moet de creatie van Lorna von Ronacher in de titelrol worden geroemd. Op ende op ^en Carmen, vurig en speels, muzikaal tot grote dingen in staat. Hoe plooi de zij de overbekende Habanera niet geheel opnieuw, hoe echt haar spot chanson; later was zij in het kaart- leggerij-terzet machtig stuwend. Komt het door haar kwaliteiten, dat Wilhelm Otto als José steeds even ortder de maat schijnt te blij ven? HIJ en Erna Tweele, die de Mlcaëla-partij zingt, vormen de zwakke plekken; laatstgenoemde le verde vaak vooral zeer aanvaardbare prestaties, maar hiertegen is haar stem niet opgewassen, hoewel zij in do derde acte haar hoogtepunt met moed-en beheersing naderde. Het ge voel dat zij hier niet op haar plaats ia werd door haar uiterlijk ver sterkt. want wie zag een Spaanse ooit zo blond? Overigens was de be zetting Juist gekozen met Hermann Uhde als Escamlllo. Sanders Schier als Zunlga en Fritz Harlan alsi Mo- ralès. De plastiek van het geliefde Toreadorslied wordt door dirigent Balzer door de gehele opera lichte- liik geaccentueerd en hij bereikt er - een misschien iet* gemakkelijke, maar toch wel opvallende overwin ning op het publiek mede. dat er telkenmale als het ware door wordt geelectriseerd Terdege kan men hierbij onder ogen zien. dat het zui vere begrip opera door dergelijke doelbewuste klemtonenop het mu zikale en scenische uiterlijk wordt aangetast Doch dat schijnt het streven van deze tijd te zijn. En daarmee is de grote lijn uit eindelijk uit de details losgemaakt: een muzikaal zeer aansprekende, misschien niet geheei verantwoorde operaweergave goed bezet door stemmen die elk voor zich het aller hoogste niet nastreven doch die ln groepsverband en ln montage toch op zo prettig*" en natuurlijke wijze voldoen. nvmrr WILL G O TT taal moet worden opgevoerd en dat anderzijds de verstaanbaarheid van tekst en handeling zowel voor de uit voerenden als voor de toeschouwers door een vertaling kan worden be vorderd. We horen dus „Don Carlos" in het Nederlands; wat men daar van zal verstaan, zal de première von Zondag leren en de latere reeks voorstellingen, die men in de Am sterdamse Opera van dit werk mag toewensen. Pioniersarbeid Want stellig heeft deze hoofdste delijke muziekdramatische instelling met de -instudering van ..Don Car los" weer een soort pioniersarbeid ondernomen. Zij verrijkt haar reper toire met een opera, die geen deel uitmaakt van het bij ons publiek be kende repertoire en speciaal bij het operapubliek geldt- onbekend veelal als onbemind. Zij verspilt naar kracht niet.aan een sensatie, maar legt die kracht ten kóste aan een muziekdramatisch werk. dat ook door zijn zeer crtyischen maker hoog werd geschat en waaraan hij de volle maat van zijn muzikaal genie ten koste heeft gelegd. Het bevat prach tige muzikale passages, vooral in de liefdesscènes en in de dialoog tussen den koning en den grootinquisiteur, welke scène in het bijzonder als een meesterstuk in de operaliteratuur geldt. Zo zal deze première 'van a.s. Zon dag antwoord kunnen geven op ver schillende vragen, die met betrek king tot „Don Carlos" rijzen: de vraag van de betrekkelijke onbe kendheid dezer opera met als ant woord vermoedelijk de lengte van dit uit zeven taferelen bestaande werk. welks schoonheid eerst na aan dachtiger beluistering dan die ener nieuwsgierigheid naar een opera- sensatie tot ons komt; van de doel treffendheid ener opvoering in ver taling, die hier in verband met de stof der handeling niet zozeer aan de eis van „populariteit" als b.v. bij „De verkochte bruid" behoeft te voldoen en dus meer „literair" mag zijn; van de algemene muzikale verdiensten, die voor vaklieden geen twijfel openlaten, maar aan de on berekenbare publieke smaak moeten worden getoetst. Moge het antwoord op deze vragen de onversaagde ar beid van onze Amsterdamse Opera gunstig bekronen. In het Aprll-nummer van A m- stelodamum schrijft J. H. Krul- singa over den dichter Jan Jansz. Starter, die thans drie en een halve eeuw geleden geboren werd. HIJ woon de lange tijd ln Amsterdam, waar hij o.a. vriendschap sloot met Brecroo en Hooft. In 1614 trouwde hij met een schone uit Leeuwarden, Waar hij zich als boekverkoper gevestigd had. uit ^velke tijd zijn bekende gedichtje da^ teert: „O, Angenietje, Mijn Honingh Bietje! Mijn vrolyckheid, mijn vreugd Fonteyn van mijn geneughd. Mijn soetste sUsje! Mijn hooghste lusje- Mijn alderwaerdste goed! O Vrou van mijn gemoed." Hij knoopte betrekkingen aan met vooraanstaande Friezen en wa6 weldra bekend als bruiloftsdichter. Maar ook dichtte hij „lyckklachten", schreef to neelstukken en kluchten, o.a. „Jan Soetekauw". In 1621 gaf hij zijn ver- zamoldo gedichten uit als de ..Friesche LuBthof", welke bundel veel opgang maakte. In 1625 trok hij naar Duits land. van waar hU nimmer terug keerde. Bono biedt ook deze maand zijn lezers olck wat wils, met ziln vele foto's, reportages, artikelen over kunst, Bport; economie, enz. De Wereld der Muziek opent met een beschouwing van Frans Vink over do gezondmaking der amuse mentsmuziek; van W. H. Thltsse ls er een opstel over Shakespeare en de mu ziek. van Louis Couturier over Napo leon en de musici en van Cor Baokers over de Suite. Het laatste nummer van Werkend Volk bevat, behalve de gewone ru brieken. een reportage over een Paas feest voor kinderen van werkers ln het buitenland en een vervolg ln dc artike lenreeks van Jan van Ek over dr. Less- ner, den gehelmzinnlgen „Oostenrljk- sen antiquair" uit Den Haag. die ach ter de schermen van de Sowjet-polltlek zo'n belangrijke rol speeldo.^- In het jongste nummer van D e Schouw schrijft o.a. J. Bongenaar over „Het Theater der handpoppen ln Nederland". Reeds lang voor de mid deleeuwen k\^am het poppenspel naar Nederland. Jan Klaasson werd de Nederlandse poppenflguur. (Guignol de Franse, Don Chrlstoval de Spaanse. Punch de Engelse, Hanswurst de Duit se en Woltje de held der poesjenellen ln de Antwerpse volkstheaters.) Jan Klaassen zou een trompetter van Prins Willem II zLJn geweest, die ln de strijd ziln been verloor en als oorlogsinvalide zijn brood verdiende met ziln poppen. Hij schiep de houten Jan Klaassen en dit werd de bij uitstek Nederlandse speelpop. met de mondharmonica Roman door Manfred Rausmann 68) „Ja", zei Peter na een poosje, ter wijl hij een diepe zucht uit zijn borst liet ontsnappen, wat moeten we daar nu op zeggen? Daar kunnen we niet veel dp zeggen." En na een korte stilte„We moesten zien te weten te komen wat. hij er zelf van zegt- Vind jij ook niet?" Hij draaide zich half naar Abel om. Zwijgen. Buiten hoorden zij de gol ven en de wind. Toen ahtwoordde Abel. dat de vol wassenen misschien een heel andere opvatting van liefde hadden dan Corinna en Peter en hij. „Het zijn allemaal schoften", riep Corinna. Maar daar kwam Peter tegen op. „Zeker, allemaalI" Corinna ge loofde geen woord meer van wat zij zeiden. Wanneer Hurry niet deugde, dan konden de anderen ook niet deugen. Zij had zo'n vqrmoeden, dat de grote mensen in de grond van hun hart de Jeugd maar wat uit lachten. „Ze praten ons zó lang aller lei moois voor tot wij er dronken van zijn en dan exploiteren ze ons. De meisjes voor de liefde en zo en de jongens voor het werk en voor de oorlog en voor alles, waarbij zij iemand nodig hebben, die voor hen de kastanjes uit het vuur haalt." „Maardan gooit u het kind met het badwater weg", zaide Peter. „Best mogelijk, maar na mijn erva ringen met Hurry geloof ik niet* meer. Het is allemaal één pot nat." „Neen, dat is niet waar. *Maar ik heb al gemerkt, dat er voor u geen middenweg is. Zwart of wit-, schooier of engel." „Het zijn allemaal ellendelingen." „Waarom mrdadelijk ellendelingen? Zo gaat het toch nooit in het leven: alleen óf óf. Er is toch ook nog van alles tussen." „In mijn ogen is hij een smeerlap, hij heeft zich tegenover mij immers als een schooier gedragen, dat heb ik u toch verteld en dan valt er toch niets meer aan te veranderen. En wanneer hij een schoft ls, dan zijn de anderen ook schooiers, dan valt eenvoudig alles in elkaar, dan blijft Ingezonden Mededelingen) Tekeningen en tekst van WIM MEULD1JR 922. Die twee rare mannen Knots en Knars kijken ons drietal na en beginnen dan druk met elkaar te praten. „Zaegiedat". zegt Knars, „een -vogel, die angekleed is en pra te kan as een gewoon mensl Daar kanne we cente mee verdiene." „Na tuurlijk", bromt Knots, „maar hoel" „Luister", zegt Knars en hij vertelt z'n vriend wat hij van plan is. „Mooi", zegt Knots als hij uitge sproken is, „late we vlug an de slag gaan!" 923. Sneeuwvlok, Pen Kwen en Plet zijn ondertussen doorgelopen en staan Juist te beraadslagen welke straat ze ln zullen gaan van de grote stad als er plots twee mannen voor hun neus staan. „Meheer". zegt de ene. „me vrind Knots en ik Knars zagge u van de boot komme. Wij zien dat u vreemdelinge benne, kanne wij u misschien helluppe. We weten hier een piek fijn hotel, zalle we u daar naartoe brengen?" er niets meer over, watwat „Ah, ol Hum! Nou Ja. Maar het klopt toch niet. Neen, neenl Juffrouw Storm, weet u wat ik nu bijnaIk heb er niet veel verstand van. maar weet u, wat ik nu zo denk?" „Nou?" „Zeg Abel, slaap Jij al?" „Neen", zei Abel. „We zullen het er alle drie wel over eens zijn. dat Juffrouw Storm hem nog altijd liefheeft." „Ik?" „Luister eens, waarom moeten dan alle anderen ook schoften zijn?" „OmdatIk haat hem; hoe kunt u beweren, dat ik..* Neen, ik haat hem!" „Hum!" Toen haalde Abel diep adem en zelde nogmaals iets. Hij zei: als de liefde voor de volwassenen nu maar alleen een spelletje was, dat zij alleen voor tijdverdrijf speelden en daarna weer lieten liggen? „Dat bedoel ik julstl" riep Corinna. Straks komt de pijnlijke stilte in de zaal DEN HAAG. 28 April. „De seizoenen van 1937 en 1938 waren druk, maar zoals, het nu is. was het nog nimmer", aldus een zuchtende collega-muziekcriticus in Den Haag, toen hij voor. de zevende avond van de week naar Diligentia stapte om er een recital bij te wo nen. Was het wel de zevende avond? Of Verliest men. de afscheiding in weken uit het oog en zou men met evenveel juistheid kunnen zeggen: voor de veertiende avond in de twee weken of voor de, noü Ja. laten we zeggen, de zes en twintigste avond in de maand Die overblijvende avonden zit de criticus in het Ge bouw v. K. en W of op een belang rijk'kerkconcert. Zaterdags en Zon dags is hij, wat men noemt „onder dak": in deze twêe dagen verwerkt hii doorgaans twee matinée's en twee solrëe's en af en toe kruidt hij zijn langzamerhand flauw worden smaak met een Zondagochtendconcert. Is het wonder, dat men Den Haag de stad der dol wordende muziekrecen senten gaat noemen? DEN HAAG. 28 April. Officieel was er nog geen rucht baarheid aan gegeven, maar toen wij bij de Bijenkorf de hoek omkwa men, schetterde ons de proloog uit de revue „Hokus Pokus" al tegemoet. De Wagenstraat daverde ervan en het klonk goed. die vele meisjesstem men tezamen zingend het populair geworden lied „Wir machen Musik!" met een Hollandse tekst Op het geluid afgaande, kwamen wij in een van de Vele Scalaruimten bij de bron en werden toen meteen geconfronteerd met de artlsten die de hoofdrollen vervullen in de revue „Hokus Pokus" die Din*dag begint te draalen. Louis Bouwmeester, alias Stoethaspel, Willy van Hemert, Joy Bouwmeester, Coby Kronenburg. Jopie Reijndorp, Wim van Herk,. Bood, Emll Buziau en een reeks aar dige meisjes stonden in het gelid bij. de piano en deden wat zo deksels lastig is dansen en zingen tegelijk. Er verandert veel in de wereld, maar oorlog, distributie noch arbeids inzet kunnen de dansmeisjes en de revue-figuren van de tonelen verdrij ven en dat ls maar goed ook, want het publiek roept om verstrooiing en een Bouwmeester—van Tol-revue is vanouds een uitstekend middel om de geest te verzetten. Chronometer en effect Onder beproefde leiding zijn de Jonge artisteri die ..Hoku* Pokus" zullen dragen met volle ambitie aan het. repeteren De leidster, de chrono meter in de hand. wringt de talrijke schetsies bimien de kortst mogelijke tijd meteen in de effectrijkste vorm. Zo is de hele revue-familie uren achtereen in de weer, telkens herha lend. telkens verbeterend, van negen uur 's morgens tot diep in de middag, onafgebroken. Er wordt onder hoog spanning gewerkt, want nog slechts enkele dagen scheiden het ensemble van de altijd weer emotionele mo menten als hot grote doek vaneen zal gaan en op de plaats van de veel eisende regisseuse het nog meer eisende publick zal staan. Dan moe ten het tempo, de vorm en de details der revue tot ln de puntjes afgewerkt zijn en moet de tekst er. met kom ma's. punten en uitroeptekens, feil loos inzitten! Voorlopig werken de artistén en de muziek nog afzonderlijk In.de or kestbak beneden in de zaal heeft Jan Broekhuis (die veel nieuwe wijsjes heeft gecomponeerd voor „Hokus Pokus" en die de arrangementen maakte voor reeds bekende schlager melodieën) persoonlijk de leiding ge nomen over het orkest en ook daar wordt, gewerkt tot de druppels, op het voorhoofd par#lcn. Boven, bij de andere medewerken den, stelt men het vooralsnog met een enkelen pianist, aan wien wel de zwaarste taak van dé hele repetitie- peridde is toegewezen. Rap en levendig heffen en strekken de slanke benen der dansmeisjes zich op de vrolijke muziekjes. Willy van Hemert en Joy Bouwmeester zingen een lyrisch duet je, Stoethaspel has- 7,ijn woorden in een dol Stoet Haspel speelt de hoofdrol in de nieuwe revue „Hokus Pokus", die Dinsdag ln Den Haag begint. (Foto-archief A.P.) scènetje over vloeibaar behang, een actueel gevalletje, aan een geestig brein ontsproten Wim van Herk speelt een vreemd rolletje van een rechter. De nieuwe zangeres Maria Loriot bekoort enkele ogenblikken met haar werkelijk fraaie stemmid- delen. De beide dansparen. Gloria Ree en Resco. Han Rijnbeek en Leonid Stroganoff, tonen het nieuwste op het gebied van de dans. en tenslotte wil de regisseuse ook nog de Muchachos horen, teneinde het verband tc leggen tussen hun Spaanse melodieën en het om hun -glansnummer liggende programmadeel. Er komt veel kijken voor enige uren vermaak 1 Nu huppelen de meisjes nog frank en vrij in hun gemakkelijkste werk- costuumpjes. op rafelige balletschoen tjes, straks worden ie omhangen met zijden, soms papieren, gewaden en krijgen ze de balletschoenen aan de voetenwant het oog wil ook wat hebben. En wie zich de luisterrijke decoratie en de pracht van costuums vën de revue 1943 voor de geest kun nen halen, weten, dat dit gezelschap ook nu weer keurig en kleurig voor dr zal komen. Het Is te dol, werkelijk niet alleen voor den criticus-journalist, dip zijn lezers omtrent de kwaliteit en de aard van het gebodene dient in te lichten. Het wordt waanzin voor het publiek, dat deze overlading mee be leeft. omdat het in deze dagen nu eenmaal een sterk vergrote muziek* drang koestert, waarover bij andere gelegenheden reeds werd geschreven. Men kan over deze belangstellingen haar al dan niet gezonde wezen rede twisten. Maar over het algemeen lijkt de opgevoerde concertgang niet zonder meer verheugend, waar zij met een €oor materialisatie van het object veroorzaakte verslapping en vervlakking van de uitvoerende kunstenaars gepaard gaat. En boven dien, wie zal de concertmoeheid keren, die zich straks van een dood- gemuslceerd publiek zal mééster maken? Men bekijke de zaak zo idealistisch als men wil, maar het komt er dan toch maar op neer, dat muziek buiten de distributie valt en dat men zijn geld op een of an dere manier kwijt wil Deze over wegingen gelden voor het gehele land. Voor Den Haag gelden zij nog dringender, nog meer onafwijsbaar. Want de waanzin der concertfre quentie is nergens zo ten top geste gen als hier. Alles moet hier dubbel op gebeuren. Volstaat de Zwitserse pianist Frans Jozef Hlrt in Amster dam met .slechts" drie recitals, in Den Haag moet hij er noodzakelijk vier geven. De naam Cor de Groot ls gedurende vier achtereenvolgende maanden niet van de aanplakbiljet- en in de gang van Diligentia weg geweest en met een hysterisch ge grinnik achter in de keel lezen we, dat hij „wegens overweldigend suc ces" nog één enkele avond in dit seizoen zal geven. Want we geloven het niet meer. Dit wordt de vilfde, die evenals de vier andere zo vol zal lopen, dat de volgende maand zijn naam waarschijnlijk nog altijd in de gang zal hangen met de mede deling, dat de zesde avond om de zelfde reden op komst is. De meeste steden hebben aan één Beethoven- cyclus genoeg, maar Den Haag moet er per se twee hebben, één in de grote en één ln de kleine zaal. Het Residentie-Orkest heeft geen tijd meer beschikbaar, maar het zou nie mand verbazen, indien het duo An- arade—v. d. Pas zijn cyclus wegens overweldigende belangstelling nog eens met een, extra sonatenavond zou. uitbreiden. Het staat volgens de kalender vast, dat tussen 29 Maart en 29 April in deze stad tenminste zes en dertig grote en kleine boncerten en opera premières hebben plaatsgevonden. Daar zijn dan de operaherhallngen en de mlndet belangrijke kerkcon- certen niet bij gerekend. Leven wij nu in een muziekpsradijs of is het een hel voor de muze? De tijd zal het leren, tenzij de leiding gevende personen eindelijk eens ordenend optreden. Bij Van Goor en Zonen verschenen twee frisse boekjes over „Het aapje Jaapje" on „Jaapje, het avontuurlijke Aapje". Hermien IJzerman maakte de vlotte tekst en de kleurige tekeningen. Amusant Voor de Jeugd van zes tot. negen. In de „Wortelmannetjes-serle" kwam bij dorrzelfden uitgever het derde deeltje uit: ..Wortelmannetje gaat naar Elfenland" Ook dit deeltje, dat apart gelezen kan worden, valt op door zijn verzorgde uitvoering. Fijntjes verteld en gevoelig getekend in drie kleuren door B. Mldderigh—Bokhorst, ls dit werkje vooral voor onze meisjes een waardevol bozit, VAN GRIEKEN. Het Aprll-numWr van Nieuw Ne derland bevat, behalve het derdo deel van een artikel over Europa van prof. dr. R. van Genechten. een be schouwing van F. van Schoping over Carnavalgebrulken, waarin deze zegt. dat dc vastcngobruiken niet met het kerkelijke gebruik der vasten ln een of ander verband staan, maar dat men, ln do geschiedenis teruggaande, sterk de Indruk krijgt, dat deze gedachten- gang met opzet naar voren gebracht ls om de gebruiken te „kerstenen". Volgens schrijver heeft de kerk steeds tegen de vastenavondgebrulken ge ijverd en deze gebruiken waren zó met de volksgeest verbonden, dat alle po gingen om ze uit te roeien slechts een zeer bescheiden resultaat hebben op geleverd. Bovendien wordt de vasten avond, het hoogtepunt der carnaval feesten. niet altijd op <Je avond vóór de vasten gevierd. Ook de geschiede nis'van de naam „vastenavond" doet vermoeden, dat we hier to maken heb ben met een opzettelijke vervorming. De gebruiken ln en voor de vastentijd hebben eertijds met vruchtbaarheid te maken gehad en werden pas later met de kerkelijke vasten ln verband ge bracht. In het artikel worden daarna .vele volksgebruiken besproken. i Voor de kinderen Twee raadsels Beste nichtjes en neefjes. Deze keer heb ik eens twee raadsels voor Jullie op te lóssen Z11 werden mij gezonden door C de Best te Kat wijk aan Zee en door Gerda de Winter uit Voorst. Ik loof vijftien prijsjes uit Daar ie dan eerst het raadsel van O. de Best: 1 3 5 10 12 16 16 In de figuur moet ingevuld worden bij 110 een ander woord voor kogel 2—11 ligt op de tafel 312 ls een ander woord voor klimmen 413 is een ijzeren draad 514 een ander woord voor doodgaan 616 een ander woord voor klaar 716 een mooi insect 817 doe Je als Je bezig bent met zwemmon 918 ls een ander woord voor spelon ken BIJ de Juiste invulling kun Je tussen de letters ab de naam van een be kend schilder vinden. Gerda de Winter maakte nog eens een krulsraadsel Het gaat weer om woorden van vier letters: x heb je op Je gezicht als Je blij bent x ls een vrucht x ls een deel van een boom x is een lichaamsdeel x een ander woord voor kwaad x ls een noodkreet x verloot ik wel eens onder mijn raadselvriendjes. Op de kruisjes komt dan de naam te staan van een bekend Dagblad De twee oplossingen zenden aan: Oom Jan. p/a Redactie „Het Volk". Hekelvcld 15, A'dam De verborgen bomennamen. die Jul lie de vorige week moest opzoeken, waren achtereenvolgens: wilg, spar. eik. den, vlier, olm esch Er waren heel wat verkeerde oplossingen deze keer! Was het raadsel zo moellllk? De twaalf prijzen zijn gewonnen door: Jacoba Spaargaren, Uiterweg 168. Aalsmeer: Henny Boswinkel. Geuzen- weg 218, Hilversum; Gerl Visser, Koe koeksplein 4 h, Amsterdam: Leni van Gelderen. J, W Frlsostraat 19, Lelden; Wim Kooy. 3de Poellaan 16. Llsse; Tlnl ter Braak. Klmgelbeek 90. Arn hem: Frlts Aartsen. Heezeweg 28. Apeldoorn: Catrien Soeters, Goraon- straat 6b. Schiedam: Clara Harte, Rijn straat 23b. Schiedam, All van Drunen, Brielselaan 378a. Rotterdam-Z., Gtm Slomp. Veenoord E 114, Nieuw Amster dam; Derk Luppes, Schoolkade 26. Musselkanaal Weer vriendelijk bedankt voor de vele brieven! Hartelijke groeten van OOM JAN Voor de vrouw Citroen- en sinaasappel schillen hebben waarde! Wie ln het gelukkige bezit van een sinaasappel of citroen ls. kan deze vruchten wassen en het gekleurde deel van de schil er af raspen Met wat (basterdisuiker en wat citroenpoeder vermengd, smaakt dit raspsel lekker op de boterham, Men kan ook anders te werk gaaride vruchten worden ge schild en het vruchtvlees gebruikt. De schillen worden gedroogd en fijn gemalen of in een jampot gedaan en met suiker bedekt. Metr het poeder of de suiker, die men krijgt, kan men aan puddingen, pappen, vla's en gebak geur en smaak geven. Van deze schillen ls ook Jam te maken: Schillen van 4 citroenen én/of sinaasappelen, 3 kopjes (3 dl.) water, 14 eetlepel aardappelmeel, ruim 4 eet lepels suiker, plm 1 mespunt citroen poeder De schillen met een aardappel mesje van het wit ontdoen De schil len met het water zachtjes koken, tot zU zacht zUn en zeer flin hakken De suiker1 toevoegen. Het mengsel weer aan de kook brengen en binden met net aangemengde aardappelmeel. Naar smaak citroenpoeder toevoegen. De lam koud laten worden Zl) is. mits koel bewaard, plm, een woek houdbaar, Duurzame Jam maken wij als volgt: schillen van 4 citroenen en/of sinaas appelen. 4 kopjes (4 dl.) water, 2 A 3 theelepels cltroenpoe.der. suiker. De schillen met een aardappelmesje van het wit ontdoen De schillen met het water zachtjes koken tot zij zacht zijn en zeer fijn hakken. Schillen en vociit wegen en I van het gewlcnt aan suiker toevoegen. Het mengsel weer aan de kook brengen en Inkoken, tót dat een druppel op een koud bord enigszins stijf wordt. Het citroenpoe der toevoegen en goed door TTe massa mengen De jam ln potjes overdoen en dp?» «luiten. „Spel en mooie woorden: ze zien je niet voor vol aan!" „Klopt ook niet altijd", zelde Peter. „Sommigen wel, anderen niet. Hel; komt zeker wel eens voor. Maar over uw Hurry ben ik het nog lang niet met me zelf eens." „Er bestaat geen trouw!" „Dat gelooft u zelf niet!" „Ja, zeker, Juffrouw Storm", zeide Abel zacht, „er bestaat trouw, maar misschienikwij „Neen, over uw Hurry bpn ik het nog niet met me zelf eens. Een schooier is hii ln ieder geval niet. Dus dat ls hij niet. Daarvoor heeft hij zich toen bij dat ongeluk veel te fatsoenlijk gedragen. Hij behoort eer der bij die brutale honden, die ner gens respect voor hebben. Dié heb je. Ik ken er bijvoorbeeld ook een. Kijk eens. hlj is een man, een kerel, niet waar, een brutale hond en bent in zijn ogen nog een kind, hij heeft zeker het beste met u voor gehad." „Hij wou van me af komen/' CWordt vervolgd.) BROOD. BESCHUIT, MELK. VLEES, AARDAPPELEN13 en 20 TABAK: 19 en 20. beide n. keuze VERVANGINGSMIDD.: 107. JAM: 108 SUIKER: 109. KAAS: 110. HAVERMOUT: 111 (250 grJ. BLOEM: 112 en 113. KINDERVOEDING: Gort D37. Kinderm. of voedingssuiker E37. SNOEP: 19 (150 gr). BOTER*: 19A rantsoen room boter, margarine óf vet. SCHEERZEEP: R05 tabakL Einde geldigheidsduur 13 Mei, uit gezonderd 19 Aardapp. (6 Mei). Nog geldig Zijn: 80. 81, 105. 106. C 26. D 26. E 26. C 34, D 34. E 34. E35 voor zeep en waspoeder (13 Mei20 B boter voor roomboter -(27 Mei). Kroniek van de Volkstuin Kroten eo bieten Zowel ln de zomer als ln de winter vormen de bleten of kroten een smakelijke alwisselmg op de middag dis. Geen volkstuinder zal dus verzui men. dit gewas ln zijn tuin een plaats- Je te gunnen. Zomer- zowel als wlnterbletem vragen een goed omgewerkte luchtige*, tevens vochthoudende grond, die hot- vorig Jaar gemest moet zijn. daar bleten geen pasgemeste grond verdragen. Voor zomerbleton, die ulterÖJk eind April worden gezet, worden het beste de vroege rondo „Egyptische platron- de" of de .>oüe kogel" genomen. Dit zUn bieten met rood blad. Voor wm- terzaai nemen we „Noord-EIollands Bleokblad". een soort die ondamks het groene olad niettemin een frisse rode biet oplevert Deze wordt omstreeks öegin, uiterlijk midden Mei gezaaid. Het zaaien van bleten kan ho t beste op regel gebeuren Later worden do planten tot op 15 of liever nog 20 cm. uitgedund, waarbij uiteraard de krach tigste exemplaren behouden blijven. Omstreeks Juni kunnen wr onze eerste ooest van zomprblpten verwach ten, die we ter voorkoming v.an een houterig" gewas niet al te groet laten worden. BIJ het zaaien is slechts zeer weinig zaad nodig, namelijk twee gram per vlerkante meter. Hert zaad wordt ln regeltjes van 2 cm cElep ge zaaid en daarna ondergeharkt.< zodat wij de zekerheid hebben, dat vdm uit drogen aan do oppervlakte geen. sprake kan zijn. Wanneer het niet anders •jcan. kunnen de Jonge bletenplanten ook verplant worden. Het ls dan zaak. zorg te dragen, dat de peenwortol weer rechtstandig tn de aarde komt. daar anders de knol niet fraai vaia vorm blijft. Er moet op worden toèiTèzlen. dat de bleten geen beschaduwde plaats krijgen, doch zodanig dat llclit en lucht vrij kunnen toetreden. Om dit nog eens extra te bewerkstelligen, wordt tussen de rijen gescnoffeld. De bleten van de wintervoorraad worden half October gerooid, in. I leder feval voor de vorst intreedt, daar de roten hier slecht tegen kunnen. BIJ h€t uitgraven mag de biet niet bescha digd worden, daar anders licht rotting optreedt. Het loof wordt dan oak van de knol afgewrongen, waardoor de kans op beschadiging het gerlngs&e ls Ingekuild of op een vorst vrije ".plaats ln huls bewaard. zUn de bietten tot ongeveer April houdbaar. Wie rai nog zomerbleten wil zaaien, moet er reke ning mee houden, dat doorsch ieten niet uitgesloten is. De wlnterbiot zal echter wel tn de meeste gevallen van belde gewassen de meest begeerd© zijn. Verkoop staatsloten vrij van omzetbelasting De met Ingang van 1 Maairt 1.1. van kracht geworden nieuwe regeling ln zake het be.- drijf der Staatsloterij heeft ook op fiscaal gebied gevolgen gehad. BIJ de oude regeling waren de- collectrlces gehouden, omzetbe lasting te betalen over het be drag dat zU aan provisie ontvin gen. BIJ de andere loterij vormen moest eveneens omzetbelasting' worden betaald over het totale uit tc keren bedrag aan provisie. De Secretaris-Generaal heeft nu bepaald, dat bij de verkoop van loten van het StaatslotprU be drijf in hot vervolg geen omzet belasting ls verschuldigd. Dit geldt echter alleen voor de ver koop van de van Rijkswege uit gegeven loten, die door de collec teurs en de door hen aangestelde debltanten, ln hetzij gedeelten of geheel worden verkocht. De ondernemingen, die in de art. 13 en 15 van het besluit van 8 Jan. 1944 worden genoemd, vallen pok ln deze vrijstelling. Uw kinderen hebben Melba noodig! M e I b a beleeként extra voedsel, óók versterkend voedsel. - Ze drinken Melba graag, omdat 't zoo lekker is. De VersierkendB Kinderdrank Voor leder kind - tot 13 Jaar een pak. 1EDEBIEEN ZEGT: ijiET ECHT! Nu gaat er niets boven NtETTIE, later niets boven VAflt met Uit voorraad leverOaor doori CENNEM?* AGENTUREN HANDEL - BlOEMENlOAAt V16PJE EN WINQ 2'JN UIT LOCiEEREN GEWEEST. HET WAS EBqPJN, MAAR DIE PAP 'iMORC.ENSB'J TANTE...."NIKS LEKKER MAM, HEEL ANDERE PANBUON^ moederdenkt.dat HET kDMT, OMDAT TANTE NOC,CjÉÉN NT IS VAN SIMON DE WIT. "ALS TANT^ VANAVOND OE KRANT LEEST, ZAL IK HAAR EENb VERTELLEN,OATZeMET DE HAVERMOOTBON NAAR SIMON 0E WIT MOET PAAN)" GdAANiCONIKlUf Klaar in een tvipI Rotterdam TeL 38427 SO iiflOS (el. 333298 Directeur: H. J. Kerkmeester, Bus- sum; hoofdredacteur: Hendrik Lindt, Amsterdam: plv. hoofdredacteur; ir. A. K, de Haas van Dorsser, Haarlem; binnenland: J. v. Grieken; illustratie ert opmaak: R, Kampstra; volkscul tuur en kunst: M. Wolters; muziek; G„ K.' Krop; sporti J. J Llber; adver tenties: A H. Lammere, allen te Am. stdrcam K ng

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 2