HET DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Duits weermachtsbericht Duits afweersucces bij Nikopol Doorbraakpoging der Sowjets bij Witebsk mislukt Begroting der V.S. 100 milliard Deutsche Obergerichi vonnist Aan het oostelijk front Strijd heeft een geweldige omvang aangenomen Bekendmakingen Nieuwe Duitse afweerwapenen en nieuwe tactiek in de luchtslag Een vluggerd Bekendmakingen en Twee brieven per maand Een sprookjesopera HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 13 Januari. Het opper bevel van de weermacht maakt be kend. Ten noordoosten van Kertsj zijn hernieuwde sterke aanvallen van de bolsjewisten mislukt. Tegen het bruggehaofd van Niko pol heeft de vijand na felle vooroe- reiding door artillerie op een smal front de aanval geopend. In verbit- terde gevechten, die de gehele dag voortduurden, bevochten onze troe pen een volledig afweersucces. Bij de voortzetting van hun aan vallen ten zuidwesten van Dnepro petrovsk werden de bolsjewisten weer bloedig afgeslagen. TeD westen van Kirowograd zijn gisteren opnieuw met sterke infan terie- en pantserstrijdkrachten onder nomen bolsjewistische aanvallen be gonnen. Zij werden in tegenaanvallen na afgrendeling van enige penetraties afgeweerd. Ten zuidwesten van Tsjer- kassy bleven plaatselijke aanvallen der bolsjewisten zonder succes. De eigen tegenaanvallen in het ge bied van Pogrebisjtsie hebben 90k gisteren vorderineen gemaakt. Hier bij werden 20 Sowietrussische tanks stukgeschoten. Ten westen van Berditsjew zijn verscheidene aanvallen der bolsje wisten mislukt. In tegenaanval wer den 19 vijandelijke tanks en 17 stuk ken geschut vernietigd. In het gebied ten westen van Nowograd Wolynsken ten westen van Samy staan onze troepen in harde strijd met opdringende vijandelijke strijdkrachten. De bolsjewisten hebben ook in de afgelopen dag hun felle aanvallen ten westen van Resjitza voortgezet. Zwa re gevechten zijn aan de gang. Bij Witebsk zijn hernieuwde, met het zwaartepunt ten noordwesten der stad uitgevoerde doorbraakpo gingen der bolsjewisten gestuit op de taaie tegenstand onzer troepen. In dit gebied hebben de bolsjewisten 42 tanks verloren. Ten noordwesten van Newel zijn vrij sterke aanvallen van bolsjewis tische infanterie- en pantserstrijd krachten onder afgrendeling van enige penetraties en na het stuk schieten van 14 vijandelijke tanks afgeslagen. Het luchtwapen heeft met sterke formaties gevechtsvliegers en slag- vliegtuigen ingegrepen in de harde afweergevechten bij Kirowograd. STOCKHOLM. 13 Jan. Reuter meldt uit Washington, dat presi dent Roosevelt in zijn begrotings- boodschap aan het Congres een be groting heeft voorgelegd van 100 milliard dollar. Dit geweldige be drag vormt de uitgave der V. S. voor het belastingjaar, dat op 30 Juni 1945 eindigt. In'zijn boodschap heeft Roosevelt verklaard, dat hij ervan overtuigd is, dat de periode, waarop de begro ting betrekking heeft, de ..meest kri tieke in de geschiedenis der Ver. Staten" zal zijn. Van de totale be groting van 100 milliard dollar is naar schatting 90 milliard voor oor logsuitgaven be3temd. Deze schat ting is gebaseerd op de veronder stelling. dat de oorlog nog het ge hele op 30 Juli 1945 eindigende be grotingsjaar zal voortduren. Nadat Roosevelt verklaard had, dat de Ver. Staten voor enkele cate gorieën oorlogsmateriaal de gestelde doelen niet bereikt hadden, wees hij erop, dat de productie alleen de overwinning nog niet waarborgt. Men moet strijden en wel zeer hard strijden. Op vele slagvelden in de gehele wereld heeft de fase van be slissende handelingen reeds een aanvang genomen. Roosevelt verklaarde voorts, dat men zich bij het maken van mili taire en financiële plannen, alsmede bij het opstellen van productieplan nen niet mag overgeven aan de hoop op een spoedige overwinning. Roosevelt vermaande voorts de landbouwers hun productie nog meer te verhogen, daar 1944 wat be treft het levensmiddelenfront nog kritleker zal worden dan het afge lopen jaar. Tenslotte legde Roosevelt de na druk op de noodzakelijkheid van nieuwe oorlogsbelastingen. Men moet het feit onder het oog zien, zo zeide hij, dat de nalatigheid, tot dusver niet voor een toereikend be lastingprogram gezorgd te hebben, de moeilijkheden die een handha ving van do economische stabiliteit met zich medebrengt, nog verhoogd heeft. Naar Roosevelt tenslotte nog zeide, zal de openbare schuld tot en met 30 Juni 1944 198 milliard bedra gen en in 1945 aelfs 258 milliard. Arabische samenwerking STOCKHOLM. 13 Jan. Naar de Britse berichtendienst uit Caïro meldt hebben de Libanese en Egyptische ge delegeerden Donderdag na afloop van hun besprekingen een communiqué ultgegoven. waarin gewezen wordt op dc eensgezindheid en solidariteit, als mede op de samenwerking der Ara bische landen. Deze zullen hun be langen zowel individueel als gemeen schappelijk verzekeren, waardoor hun onwankelbare vriendschap nog ver sterkt wordt. De oprechte vriendschap en het begrip, dat tijdens de bespre kingen kon worden opgemerkt, en de geest van hartelijkheid, die steeds tussen Egypte en Libanon heeft be staan, ls bij de Jongste Incidenten in Libanon duidelijk tot uiting gekomen. De volgende besprekingen over een aaneensluiting van alle Arabieren zul len. naar de Britse berichtendienst verder meldt, tussen Egypte en Jemen plaatsvinden. Te Caïro verwacht men spoedig de aankomst van een delega tie uit Jemen. Uit Londen wordt gemeld, dat Donderdag in drie havens in West- Engeland nonderden havenarbeidors ln staking zun gegaan. De vakverenigin gen gaven opdracht het werk te her vatten. De stakers bekommerden zich niet om deze instructie. Uit een mededeling van het hoofdkwartier van het Amerikaanse leger ln het midden-oosten blilkt, dat op het ogenblik ln Napels een typhus- ópidemle heerst, die ln omvang vijf tigmaal heviger ls dan de epidemie van October Exchange Telegraph meldt ulp Washington: met het aftreden van den afgevaardigde Savagan. die benoemd is tot rechter van het opperste ge- rechtshol in de staat New York. heb ben de democraten de meerderheid ln het Huis van Afgevaardigden verloren De Britse admiraliteit maakt vol gens rlr Engelse nieuwsdienst bekend, dat de Britse torpedojager „Hurri cane" yerloren ls gegaan. Berditsjew en Witebsk. Vijftig vijan delijke vliegtuigen werden neerge schoten. ff -Untersturmführer Wittmann. van een //-pantserdivisie, heeft op 9 Januari met zijn Tigertank aan het oostfront zijn 66ste vijandelijke tank stukgeschoten. In het westelijke deel van het Zuld- itallaanse front heeft de vijand zijn aanvallen uitgebreid tot de sector ten noorden van Venafro. Na sterke voor bereiding door artillerie uitgevoerde aanvallen op onze heuvelstelllngen werden met zware verliezen voor den vijand afgeweerd. Twee plaatselijke penetraties werden afgegrendeld. Van de uiterste westelijke vleugel worden voorpostengevechten aan de Cariglia- no, van de oostelijke vleugel een suc cesvolle eigen stoottroepactie gemeld. Besluiten van Italiaanse ministerraad ROME. 13 Jan. Oncler voorzitter schap van den Duce is de Italiaanse ministerraad Donderdag bijeengeko men. O.a. werd besloten tot een wet tot nationalisatie van de vitale be drijven. Al dergelijke bedrijven, vooral de producenten van kolen en van electrlsche. hydraulische of andere energie, worden door de staat over genomen. Een andere wet regelt de Juridische erkenning van de republikeins-fascis tische partij en haar verankering ln de nieuwe Italiaanse sociale repu bliek. Ook de reorganisatie van de politie wordt ln een wet geregeld. Tenslotte werd besloten tot de vor ming van een staf voor de nieuwe Italiaanse marine. Tot eersten chef van de marinestaf werd schout-bij- nacht Gulseppe Sparaani benoemd. Orgaan van „Commonwealth" kan niet meer verschijnen GENÈVE, 13 Jan. Het orgaan van de Britse Commonwealth-partiJ ..Town and Country Review" ls verboden, zo meldt de „Daily Worker" en wel als gevolg van een tegen het blad geno men maatregel van hot ministerie van bevoorrading Dit ministerie heeft n.l. medegedeeld, dat voor genoemd tijd schrift geen papier meer beschikbaar zal worden gesteld, daar omvang en inhoud van het blad niet meer dezelf de gebleven zijn als bit de oprichting De hoofdredacteur van het orgaan, Wintrlngham. heeft volgens „World Press News" protest aangetekend tegen deze maatregel van het ministerie van bevoorrading. Sir Richard Acland, de leider der partij, zal binnenkort ln het Lagerhuis deze kwestie ter sprake brengen. DEN HAAG. 14 Jan Voor het Deutsche Obergericht heeft de metaal arbeider Johannes Hendrlkus Binsber- gon uit Amsterdam zich moeten ver antwoorden wegens poging tot diefstal onder de verzwarende omstandigheden der volksschttdllngsverordnung. Bins- bergen, een misdadiger die reeds 15 maal eerder gestraft was, is tezamen met andere daders de woning van een geëvacueerd gezin in Amsterdam bin nengedrongen en had daar getracht geschikte kledingstukken te stelen. Het Obergericht veroordeelde hem. aangezien de daad ln het stadium der poging was blijven steken, tot een Jaar tuchthuisstraf. Dè groentehandelaar Cornells V. uit Amsterdam heeft terechtgestaan, ver dacht van clandestiene handel ln vi tale producten. Het diepgaand onder zoek liet twijfel opkomen aa nde Juist heid der mededelingen van dengene, die een aanklacht had ingediend. Of schoon de verdenking gegrond scheen, werd de beklaagde vrijgesproken, aan gezien het Gericht de ter beschikking staande bewijsmiddelen niet voldoende achtte om te komen tto een veroor deling van Cornells V., vooral daar de beklaagde en de persoon, die de aan klacht had Ingediend naar door derde nwerd bewezen r eeds geruime tijd m grote vijandschap leefden. De ambtenaar van het distributie kantoor in Losser, Stcggink, had van zijn ambtelijke functie gebruik ge maakt om diBtrlbutiepapleren te ont vreemden en zich op die wijze de be scheiden van 25 distributiekaarten, die voor zeven perioden recht geven op het betrekken van levensmiddelen, toe te eigenen. Het Obergericht strafte deze grove inbreuk op het vertrouwen, door be klaagde gepleegd, en het daarmede ver bonden gevaar voor de voorziening met vitale producten, met een tucht huisstraf van 2 Jaar en 6 maanden en een boete ten bedrage van 2600 gul den. of. wanneer de boete niet ge ïnd kan worden, nog drie maanden tuchthuisstraf. Moscou erkent Griekse uitgeweken regering niet meer ANKARA. 13 Jan. Stalin heeft de uitgeweken Griekse regering te Cairo laten mededelen, dat naar het voorbeeld van Tito in Joegoslavië nu ook in Griekenland een „regering" zal worden gevormd „ter verster king van de innerlijke weerstand". Tot leider van deze Griekse parti- sanenregering is gekozen professor Evolos. De uitgeweken regering van koning George zal niet meer door Moscou worden erkend. De verduistering begint heden om 17.00 en eindigt 8.45 uur. Maan op 21.09, onder 10.51, 18 Jan. L.K., 25 Jan. N.M. Ie JAARGANG No. II VRIJDAG 14 JANUARI 1944 Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie en administratie: Hooigracht 31, Leiden. Telefoon 23038 - Abonnementsprijs 21 ct. per week of f2.73 per kwartaal - Postgiro 184.120 - Postbus 65 BERLIJN, 13 Jan. De A.N.P.- correspondent meldt: De winterslag aan het Oostelijk front woedt met onverminderde hevig heid voort en schijnt in omvang eer der toe dan af te nemen. In de Duitse commentaren wordt niet verheeld, dat men zich tegenover een tegenstander, die met de volle kracht zijner gewel dige numerieke overmacht het Duitse afweerfront tracht te vermorzelen, voor een zware taak geplaatst ziet, al stemmen de geleidelijk op gang komende tegenmaatregelen tot vol doening. Terwijl bij Witebsk, het noordelijke zwaartepunt van het front, alle Sow- jetrussische aanvallen, hoe hevig ook, tot dusver zijn mislukt, is in het zuiden een bewegingsoorlog van ge weldige omvang aan de gang. Van het penetratiegebied van Korosten— Sjitomir—Berditsjew uit valt het Rode Leger waaiervormig aan. waar bij in het bijzonder de aanvallen in westelijke richting de Duitse strijd krachten tot het prijsgeven van ter rein genoopt hebben, zodat de strijd zich op het meest westelijk gelegen punt van het front langs de spoor lijn tussen Samy en Kowel afspeelt. Daarnaast streeft het Rode Leger ernaar, door aanvallen van het ge bied tussen Berditsjew en Dnjepro- petrowsk uit, de zuidelijke vleugel van het front in verschillende delen te splitsen om zodoende de Duitse ge vechtskracht te versnipperen. Hiertoe verlegt het steeds weer het zwaarte punt van zijn aanvallen, die telken male met superieure strijdkrachten op een smal front worden onder nomen. De Duitsers ondernemen van hun kant in deze sector in kracht toenemende tegenaanvallen en voort durend golft de strijd heen en weer, waarbij er uitermate onoverzichtelijke situaties ontstaan met een buitenge woon grillig verloop der fronten. Het afgrendelingsfront, dat de Duitsers tegen de naar het zuiden gerichte Sowjetrussische aanvallen hebben op gericht, steunt op de Boeg. welke rivier een goede bescherming vormt voor de spoorlijn van Odessa naar Lemberg, welke voor het Duitse ravl- tailleringsverkeer onmisbaar is. Buitengewoon zwaar zijn ook de Sowjetrussische aanvallen aan de oostzijde van de Pripet-moerassen, waarvan Mosyr blijkbaar het doel ls. Deze aanvallen worden uit twee rich tingen ondernomen, namelijk van het gebied ten westen van Retsjitza uit en van de driehoek uit, welke gevormd wordt door Pripet en Dnjepr. Als gevolg van hun over wicht hebben de Sowjets enige bres sen kunnen slaan in de Duitse linies. Het belang van de strijd in deze sector, die nog in volle gang is, en een buitengewoon verbitterd karak- Acht doodvonnissen voltrokken De höhere- ff- und Polizeiführer maakt het volgende bekend: I. Op 11 Januari 1944 tegen 18-20 uur werd op de Statenweg, Rotter- dam-Blijaorp een moordaanslag ge pleegd op een Nederlands politie beambte. De dader kon in de duister nis op zijn fiets ontkomen. Voor aanwijzingen, die tot arresta tie van den dader cn zijn opdracht gevers leiden, wordt een beloning ten bedrage van 10.000 ter beschikking gesteld. II. Op 12 Januari 1944 hield het Polizeist-andgericht in Rotterdam zitting Het neeft wegens deelneming aan of ondersteuning van strafbare handelingen, welke het karakter hebben van optreden van benden, de volgende doodvonnissen geveld, die na bekrachtiging door de hoog ste rechterlijke macht ten uitvoer werden gelegd: 1. Nicolaas Beuzemaker, onderwij zer, Rotterdam 2. Cornells Schalker, kantoorbe diende. Den Haag. 3. Maarten van Baarle, tramcon ducteur. Rotterdam, wegens commu nistische activiteit. 4. Maarten Pronk, student. Den Haag, wegens verboden wapenbezit en terroristische activiteit. 5. Marinus Spronk, koopman, Go- rinchem. wegens verboden bezit van springstoffen en terroristische activi teit. 6. Remmert Huibert van der Mil. ambtenaar, Rotterdam. 7. Deodatis de Clerck, bediende. Rotterdam. 8. Artur Franciscus de Clerck. grondwerker. Rotterdam, wegens sa botage. Rotterdam. 12 Januari 1944. BERLIJN, 14 Jan. Bij de Dins dag geleverde luchtslag hebben de Duitse vliegers niet alleen gebruik gemaakt van een geheel nieuwe tech nische vinding, maar ook van een volkomen nieuwe aanvalstactiek, al dus meldt de C.D.. Inzake de tech nische vinding, waarvan hier sprake is, toont men zich in Duitse militaire kringen vooralsnog gereserveerd. Men geeft te verstaan dat, dank zij deze vinding, de jacht toestellen in staat zijn om plotseling hun snelheid voor korte tijd zeer aanzienlijk op te voe ren. Dit heeft het voordeel, dat de aanvallende jager of jachtkruiser zich na het doen van zijn aanval als het ware met een sprong buiten het be reik kan stellen van ae boordwapenen van het aangevallen vliegtuig. Tevens is het mogelijk om tijdens deze manoeuvre een rookgordijn uit te stoten, zodat de Amerikaanse boord schutters. die den aanvaller een salvo willen nazenden, niet zuiver kunnen richten. Nadere bijzonderheden zijn er tot dusverre niet te krijgen. Wat de nieuwe aanvalstechniek be treft, is men te Berlijn openhartiger. Deze bestaat hierin, dat de jachttoe- stellen niet meer in ganzenmars maar in de breedte aanvallen. De om zo te zeggen klassieke aanvalstactiek van het jachtwapen bestond steeds daarin, dat een escadrille vliegtuigen, elkaar vloog, wanneer het tot een aanval overging. Dinsdag vlogen de Duitse jachttoestellen voor het eerst naast in plaats van achter elkaar. Dit heeft het nadeel dat de trefkans van het vijandelijke vuur veel groter wordt, doch de pantsering, vooral van de jachtkruisers is klaarblijkelijk zo zwaar, dat men dit risico kan aan vaarden. Aan de andere kant ver krijgt men door deze tactiek het voor- .deel, dat men breedzijde naast breed- zijde in de aangevallen bommenwer per kan Jagen, die het op die manier hard to verduren krijgt, terwijl zijn boordschutters nauwelijks nog weten, waarop zijn hun kanonnen en machi negeweren het eerst zullen richten. Volgens een speciale corresponden tie worden de Britse en Amerikaanse berichten over het optreden van nieuwe Duitse jagers, die een bijzon der grote stijgsnelheid hebben en die over een nieuw soort glijbom beschik ken, in Duitse militaire kringen be vestigd. Verder wordt in Duitse mili taire kringen bevestigd, dat deze nieuwe wapenen ingezet werden, om dat de Amerikaanse bommenwerpers zeer belangrijke doelen bedreigden. Verder wordr verklaard, dat deze nieuwe Duitse wapenen en vliegtuig typen bewaard werden en ook nu nog bewaard zullen worden voor grotere meestal mei den commandant aan de acties, die dooi het opperbevel ver kop, vrijwel in rechte lijn achter wacht worden. ter draagt, is evident, daar bij een verder opdringen der bolsjewisten naar het hart van de Pripet-moeras sen het gevaar ener overvleugeling der meer naar het noorden gelegen Duitse stellingen 2ou ontstaan. Aan de westzijde van de Pripetmoerassen zou Voor de Duitse troepen, het ge vaar ener bedreiging in de rug toe nemen, naarmate ae Sowjet-Russi- sche opmars van Samy uit naar het noorden voortschrijdt. Dit zou tevens een ernstige belemmering vormen voor de ravitaillering der Duitse strijdkrachten in het moerassenge bied. Aangezien echter de Sowjet russische strijdkrachten, die tot het gebied van Samy zijn doorgedron gen, bestaan uit niet bijzonder sterke voorhoeden, vertrouwt men van Duit se zijde deze bedreiging te kunnen afwenden Succesvoile afweer Uit de te Berlijn binnenkomende berichten van het oostelijk front blijkt, dat de Duitse afweer zich met het uur hechter consolideert, aldus een speciale correspondentie. Overal zijn de Sowjetformaties in hevige ge vechten gewikkeld, waarmede de Duitsers de opmars niet alleen tot staan brengen, maar de successen, die het rode leger de laatste dagen boekte ook ongedaan maken. Alleen ten westen van Sarny rukken de Sowjets nog op. Toch moet aan deze opmars, aldus een commentaar van de Wilhelmstrasse, een niet te grote betekenis toegekend worden, want het zijn in hoofdzaak slechts kleine formaties die oprukken. In Duitse militaire kringen wordt toegegeven, dat de Sowjets deze win ter nieuwe wapenen in de strijd f;ebracht hebben, die ontegenzegge- ijk een zeer goede uitwerking heb ben. Zo zijn enkele nieuwe tanks, kanonnen en vlammenwerpers opge doken. De Tiger, een Duitse tank van een nieuw type, is echter naar te Berlijn verklaard wordt, superieur aan deze nieuwe wapenen. Verder is te Berlijn nog medege deeld, dat het Sowjet-opperbevel thans reeds gedwongen is om de gro te reserves in het vuur te brengen, die ontgewijfeld achtergehouden wer den om op een later tijdstip in de gevechten in te grijpen. Uit dit feit wordt de conclusie getrokken, dat het winteroffensief een verre van syste matisch verloop gehad heeft en dat de Duitse afweer zeer succesvol is geweest. Er wordt op gewezen, dat het offensief de Sowjets stromen bloed gekost heeft zonder dat nog een der grote strategische doelen kon worden verwezenlijkt. Leider bezoekt Haarlem en omgeving HAARLEM. 14 Jan De Leider van het Nederlandse volk, Mussert, heeft Woensdag een bezoek aan Haarlem en Beverwijk gebracht. Na een bezoek aan „Meer en Bosch" te Heemstede ging de tocht naar Be verwijk, waar het raadhuis werd bezocht. Vervolgens keerde de Leider naar Haarlem terug, waar hij voor het gebouw der provinciale griffie en het kringhuis der N.S.B. afdelingen der W.A. en Jeugdstorm inspec teerde. Des avonds werd in het gemeente lijk Concertgebouw een ledenappèl gehouden, waarop de Leider het woord heeft gevoerd. Deze bijeen komst werd o.a. bijgewoond door den commissaris der provincie en door den Ortscommandant. De Lei der gaf een uitvoerig overzicht van de gebeurtenissen voor en na de Meidagen van 1940 en zeide, dat de verblinding ons volk nog steeds ver hindert in te zien, dat de zo veel begeerde onafhankelijkheid van Ne derland een fictie is, indien men niet de noodzaak van een verenigd Europa erkent. Daarom rust op ons slechts één taak: als Europeanen medewerken aan de verdediging van Europa. Het woord van den Führer, dat Nederland zijn onaf hankelijkheid zal behouden, geeft een belofte voor de toekomst. Mr. J. N. J. E. Heerkens Thijssen overleden HAARLEM, 14 Jan. In de ouder dom van 78 jaar is in de afgelopen nacht overleden mr. J. N. J. E. Heer kens Thijssen. De heer Thijssen trad in 1895 in functie op de Provinciale Griffie van Noord-Holland te Haar lem. In 1902 werd hij voorzitter van de Raad van Beroep der Ongevallen wet en tevens lid van de Haarlemse Gemeenteraad, van welke laatste college hij tot 1931 deel heeft uitge maakt. Hij was van 1915 af wethou der te Haarlem, van 1904 tot 1922 lid van de Staten en van 1922 tot 1931 lid van de Eerste Kamer. De over ledene, die op charitatief gebied veel verdienstelijk werk heeft verricht, be kleedde tal van functies en was ojn. voorzitter van het Nederlandsche Genootschap tot zedelijke verbete ring van gevangenen en voorzitter van de Reclasseringsraad. Grondstofvoorxiening van onze industrie DEN HAAG. 14 Jan. De gezamon- lljk Nederlandse Industrieën hebben er zich sinds enige tild voorgespannen het ledereen duidelijk te maken, dat elke Nederlander, onverschillig van welk beroep, mede kan werken aan de materiaalvoorziening van de Neder landse fabrieken Door inspanning van alle krachten kan voor een beduidend deel worden voorzien ln do tekorten aan grondstoffen. Oude materialen en afvalstoffen spelen hlerbil een grote rol. Over de inlevering. Inzameling en verwerking van oude materialen en afvalstoffen wordt hedenavond van 19.1519.45 uur over Hilversum II een radio-reportage gegeven, waaraan leder, die iets meer daarover wenst te weten, dient te luisteren. In de reportage wordt van deskundige zijde, zowel door fabrikant als arbeider, voorlich ting gegeven. Tevens onderstrepen wij het beroep, dat de gezamenlijke Nederlandse in dustrieën op de Nederlandse bevolking doen. namelijk er voor te zorgen, dat geen oude materialen en afvalstoffen verloren gaan, doch meegegeven wor den aan de wljkophalers. Bij alle klaagzangen die er te zin gen vallen, moeten we nooit ver geten, dat sommigen mensen de eva cuatie zeer van pas komt. Daar zijn bijvoorbeeld mijn twee buren, die tot voor een jaar in hech te vriendschap en sindsdien in gesla gen vijandschap naast elkaar aan de dijk leefden Beiden verhuisden gaar ne en veel, toen er nog te verhuizen viel Nu zaten zij aan elkaar ge ketend als Siamese tweelingen, die elkaar liefst elk moment in de haren zouden vliegen. Een hoogst pijnlijke situatie. Voor al mijn éne buurvrouw, de choleri schede heetbloe- dige en anders zo vrolijke, leed ont zaglijk onder de onbereikbaarheid van een verhuis vergunning. De flegmatische of koud bloedige nam het natuurlijk kal mer op. Maar de heetgebakerde brandde het gewoonweg aan. Zij had al een paar extra schoenen versleten met het lopen naar bureau's om een ver- huisver cunning. Zij had al vaak mooie huisjes gevonden, veel dichter bij het werk van haar man, die nu, bij gebreke aan banden, elke dag ruim vijf kwartier moest lopen. Elke dag om zes uur de deur uit: geen lolletje. Daar kwam het ontruimingsbevelI Ze vloog op. Binnen het uur stond ze op een bureau en kreeg ze een verhuisvergunning. Toen hoorde ze dat het nog niet zo eenvoudig tuas een verhuizer te krijgen. Binnen het kwartier had ze een bakjietsenbaas gepraaid en nog dezelfde dag begonnen haar man en een maat een heen en weer-diensi en de volgende dag al zat de vrolijke Trien zielsvergenoegd over haar geraniums in het nieuwe huis uit te kijken... Voor al die volksstammen zoals er in Amsterdam bijv. vele waren die elk jaar minstens één keer ver huisden, al was het alleen maar om de schoonmaak uit te sparen, is de evacuatie een oplossing. Die heetge bakerde, driftige luidjes zijn weer op drift geraakt en dat is hun lust en hun leven. TIJL. CORRESPONDENTIE. Een abonné vraagt een eerlijk en royaal antwoord. Hij is tegelijk zo eerlijk en royaal zijn naam te verzwijgen en ook het geval, waarop hij doelt niet te noemen. Dat is om het ge makkelijk te maken hem een eerlijk en royaal antwoord te geven. Overigens heejt hij de feiten in de evacuéstukjes kunnen lezenHet feit van het achterlaten is zuur: nie mand die het ontkent. Dat het ach- tergelatene meestal, als het niet ka pot of verloren gaat wat altijd zonde is! ergens ter wereld iema nd van nut zal zijn is duidelijk. Duizen den evacué's hebben het een en an der moeten achterlaten opdat ande ren, wier blijven o) komen ter plaatse nuttiger werd beoordeeld bijv. rijks ambtenaren, die op hun beurt elders weer iets moesten achterlatenin een niet geheel onbewoonbaar huis kwamen. Wij koesteren geen vrees dat iemand, die één kachel moet achter laten en één mag meenemen, van koude zal omkomen bij de gedachte, dat een medemens nv twéé kachels in „zijn" kamer zal hebben. Hij stoke zijn eigen kachel nog maar eens op en warme zich bij ae gedachte, dat wat je overhoudt nog altijd belang- lijker is dan wat je verliest. Ook al lijkt het soms anders. Dat is „eerlijk", abonné. Tijl spreekt uit ervaring. Saboteurs ter dood veroordeeld De höhere 'ff- und Polizeiführer maakt bekend: Hot Pollzelstandgericht In Den Haag heeft op 6 Januari j.l. den agent van politie Jan van Herwijnen, den wachtmeester der marechaussee Hermanus Kok, den waker Krijn Vreugdenhil en het lid van de Orde dienst Jan Ludcma wegens verschil lende daden van sabotage in de zin van par. 1 der verordening op de be scherming van de orde van 1943 wegens het ongeoorloofd bezit van wapenen en deelneming aan een ge heime organisatie, ter dood veroor deeld. De beklaagden hebben op 22 Juni 1943 een overval gepleegd op de Arbeidsbeurs ln Den Helder. Drie van de daders hadden daarbij geladen vuurwapens bij zich. De in de Arbeids beurs te Den Helder op wacht staan de polltie-agent verweerde zich ener giek. De voorts bij de aanslag betrok ken polltie-agent Zwinderman werd door de wacht, doodgeschoten. Zwin derman was de aanvoerder van de bende. De beklaagden met uitzondering van beklaagde Kok, die alleen betrok ken was bij de overval van 22 Juni 1943, hadden ook nog andere daden van sabotage gepleegd In Maart 1943 hadden zij op het station in Den Helder een wagon met veevoer in brand gestoken. Voorts hadden zij in Mei 1943 getracht een aanslag te plegen op het raadhuis ln Den Hel der. Ook hier hadden zij evenals bij de aanslag op 22 Juni 1943. het doel cartotheek-kaarten betreffende de tewerkstelling in Duitsland te ver nietigen. Tenslotte hadden de be klaagden ook nog in een gebouw der N.S.B. een brand gesticht, waarbij propaganda-materiaal werd vernie tigd. De doodstraf is na onderzoek der gratiekwestie aan de veroordeelden óp 7 Jan. j.l. voltrokken met uitzon dering van beklaagde Van Herwijnen, tegen wien nog een afzonder1 ijk pro ces loopt. Drievoudige moordenaar ter dood veroordeeld De höhere ff- und Polizeiführer maakt bekend: Het Polizelstandgericht in Den Haag heeft op 6 Januari j.l. den Nederlandsen onderdaan Johannes Adrianus Joseph Verleum ter dood veroordeeld. Verleum was een der leidende leden van een terreur-organlsatie. Hij behoorde tot. de kring der da ders van de moordaanslag op luit.- generaal Seyffardt. De overige per sonen, die bij deze daad betrokken waren, werden door het Polizel standgericht te Amsterdam reeds op Op het ogenblik, dat de bolsje wistische troepen de voor malige Poolse oostgrenzen ln de richting van Rowno naderden, ontwaakten de leden van de Pool se emigrantenregering ln Londen opeens tot hernieuwde begeerte, „in vrede en vriendschap" met de Sowjet-Unie te leven. De bolsje wisten hunnerzijds .toonden zulk een begeerte aanvankelijk geens zins. Nog maar vrij kort geleden, toen van Britse zijde werd uitge rekend, hoever de Russen nog van „hun" grenzen verwijderd waren, sprong Moscou boos op de achter ste benen. De Russen waren nog lang niet in de buurt van „hun" grenzen, zo zeiden de bolsjewisten die het weten wilden. En daarmee was uiteraard bedoeld: wij zijn nog lang niet aan de demarcatie lijn, gelijk die in 1939 tussen Duitsland en de Sowjet-Unie na de ineenstorting van Polen werd vastgesteld en „oostelijk Polen" is géén Polen, maar Sowjetrus- slsch gebied. Nu is het merkwaardig, hoezeer het menselijke geheugen door grote gebeurtenissen kan worden beïnvloed. Er zijn mensen, die als gevolg van een hevige schok plot seling hun geheugen verliezen. Daartoe behoren klaarblijkelijk de leden van de Poolse emigran tenregering. De twaalfduizend Poolse doden van Katyn waren uit de hersenspecie van de Poolse regeerders verdwenen, op het ogenblik, dat zij hun laatste kan sen voelden naderen om nog ooit op een regeerderspost terug te komen. Omgekeerd doet het zich echter ook voor, dat het geheugen tot lang vergeten en verloren ge waande dingen terugkeert. Dit geval constateerde men in Mos cou, toen men zich, alweer door de hernieuwde actualiteit der Pools-Sowjetrussische grenzen, de „Curzon-linie" in de herinnering bracht, waaraan in meer dan twintig jaar niemand gedacht had en die geen sterveling nog als een fundament voor prac- tische politiek beschouwde. Het is leerzaam, dat de eerste blijken van Sowjetrussische „wel willendheid" tegenover de nieuwe Poolse deemoed uiting vonden in een Engels blad: de „Obser ver". Op dat ogenblik wisten Pool se emigrantenkringen in Londen langs officieel-diplomatieke wegen nog niemendal en zij hervonden de vergeten (en overigens nooit erkende) Curzon-lijn evenals de Londense wandelaar in de krant. Dat de „Observer" hier echter een vingerwijzing van Moscou moet hebben geobserveerd, is duidelijk. Want op 11 Januari verspreidde het Sowjetrussische agentschap Tass een uitvoerige verklaring, waarin de Curzonlljn als laatste bemiddellngsmogelijk- heid tussen Moscou en de Poolse emigrantenregering werd aange stipt. En omdat naar Stalin's oor deel die emigrantenkringen door deze verklaring niet aanstonds voldoende actief werden, her haalde Tass op 13 Januari het zelfde vertoog in grote lijnen, met een „historische toelichting" er bij. Die toelichting gaat terug tot de tijd, waarin én de Poolse republiek èn de Sowjet-Unie vorm kregen, tot de jaren na de vorige wereldoorlog derhalve. In 1920 rukten de Poolse troepen van Pilsoedskl op tot Kiew. En de bolsjewisten verschenen om gekeerd korte tijd later voor Warschau. Waarna generaal Weygand met een Frans leger van omstreeks honderdduizend man voor de ontknoping zorg droeg. Al die militaire bedrijvig heid doerkruiste inmiddels een politiek spel. waarin Polen volgens hun door de eeuwen beproefde recept kwispelstaartte tegen Duitsland, tegen de geallieerden of tegen den Russlschen nabuur, al naar dat in de Poolse kraam het best tepas scheen te komen. Nu is de naar den Britsen staatsman lord Curzon genoem de Curzon-lijn zo goed als de historische ontwikkeling waar naar Moscou thans in zijn toe lichting verwijst, veeleer een uiterlijk aanknopingspunt voor een door Moscou wenselijk ge achte politiek dan een morele of juridische richtlijn. En daarom doet het eigenlijk weinig ter zake, of de Curzon-linie ooit ge zag heeft bezeten en het ooit zal kunnen bezitten. Na de radicale terechtwijzing van Willkie door de „Prawda", waarin de adspirant-opvolger van Roosevelt de raad kreeg, niet met zijn Amerikaanse vinger in de Oost-Europese modder te roeren, kan er geen twijfel over bestaan, dat de Sowjet-Unie van Finland totp de Balkan alléén wenst te beslissen en daartoe van Londen en Washington de vrijheid gekregen heeft. Dit feit spreekt ook uit de omstandig heid, dat Anglo-Amerikaanse kringen zich bij de huidige Pools-Sowjetrussische discussies zorgvuldig van inmenging ont houden. Maar aan de andere kant is het niet minder opvallend, dat Moscou ondanks alle traditionele ruigheid in zijn politieke gebaar, toch een nadrukkelijke behoefte aan de dag gaat leggen om „rechtvaardiging" te vinden. Niet minder dan de beweerde ophef fing van de Komintern en het vervangen van de Internationale door een nationale hymne dient deze rechtvaardiging ertoe, de wereld op het punt van de Sow jetrussische agressiviteit gerust te stellen. Misschien herinneren zich echter wellicht zelfs de Britten, dat in de Europese ge schiedenis reeds de eerste Poolse deling het gevolg was van zóveel vriendelijke Russische toenade ring tot Polen, dat het land in feite een Russische provincie werd. 30 September 1943 gevonnist. Het onderzoek wees uit, dat Ver leum die zijn moordopdrachten van de joodse communisten Katan en dr. Kastijn in ontvangst had geno men, ook den vroegeren minister van landbouw, Posthuma, en den vaan drig der politie Postma, op gemene wijze had doodgeschoten, terwijl hij een leidende rol gespeeld heeft bij de moordaanslag op het echtpaar Reydon en voor de moordaanslag op den commissaris van politie Van Dijk ln Nijmegen de vuurwapens geleverd had. Met Verleum is een van de gevaar lijkste terroristen gevonnist, die zon der meer toegaf, dat hij nog meer moorden zou hebben gepleegd, wan neer hij daartoe opdracht zou heb ben gekregen. Het vonnis is na onderzoek van de gratiekwestie ln de vroege ochtend uren van 7 Januari 1944 voltrokken. (Van onzen Berlijnsen correspondent) Het Opperbevel van de Weermacht heeft de geldende regeling voor het postverkeer uit Duitsland naar het niet vijandelijke buitenland, dus ook naar Nederland, met een verordening aangevuld, welke 16 Januari a.s. in werking treedt. In het niet zakelijke verkeer mogen in het vervolg ten hoogste twee brie ven per maand verzonden worden. Deze brieven mogen niet meer dan twee kantjes schrift bevatten. Ieder kantje van de brief moet de volledige naam en het volledige adres van den afzender bevatten Het aantal brief kaarten dat verzonden mag worden is echter aan geen beperking onder» hevig Wij vestigen er hier noeeens de aandacht op. dat alleen blanco briefkaarten, dus ook geen ansicht kaarten, verzonden mogen worden. Bovendien is bij de nieuwe bepa ling het verbod opgenomen, gramo- foonplalen en andere mededelingen die op welke mechanische wijze ook opgenomen zijn in het niet zakelijke verkeer te verzenden naar het bui tenland. De voorschriften, die tot dusverre golden, betreffende het aan bieden aan de postkantoren van brieven van verzending naar het buitenland zijn eveneens gewijzigd. De brieven moesten tot nu toe in geleverd worden aan het loket van het postkantoor, waar de afzender zich dan door zijn pas moest legiti meren. Met tngang van 15 Januari a s. de dag dus, waarop de nieuwe regeling in werking treedt.-moet de afzender bovendien een contrólekaart voor het buitenlands briefverkeer (Kontrole-Karte für den auslündi- schen Brlefverkehr) overleggen. De ze kaarten zullen op aanvraag door de politie-lnstanties uitgereikt worden aan alle personen boven de 16 jaar. die in Duitsland wonen. Door het afkondigen van deze maatregel ^kunnen de Nederlandse ar beiders in' Duitsland dus voortaan niet meer dan twee brieven per maand naar Nederland zenden. LEIDS NIEUWS KINDERKOOR EX ANIMO. Het kinderkoor ,Ex Animo" zal Woensdag 19 Januari a.s. des avonds te half zes een uitvoering geven in de Stadsgehoorzaal. Onder leiding van den directeur den heer Herman de Wolff zullen de zangspelen „Slod dervos" en „Smaranda1' worden op gevoerd ARBEIDSJUBILEUM. Gisteren herdacht de heer A. Nieuwkoop, wa genvoerder bij de N.Z.H.T.M., stand plaats Voorburg, zijn zilveren ar beid sjubileum. Als de tekstschrijver Walter Lieck en de toondichter Norbcrt Schuit- ze hun „Schwarter Peter" een opera voor kleine en grote mensen noemen, dan moet men deze volgorde als maatstaf van waardering als juist erkennen. Want niet alleen is de kluchtige geschiedenis van de met reusachtige kaarten „Zwarte Piet" spelende koningen Klaus en Hans als men er tenminste geen spotternij op de onbelangrijkheid van het ko ningschap in wil zien kennelijk voor kinderen bedoeld, maar ook de muziek voert generlei pretentie dan een toonschildering bij de gebeurte nissen op de planken, zodat vooral fagot en hoorn nogal eens aan de in strumentatie te pas komen. Norbert Schultze is bij langena geen Hum- perdinck en zijn vermaarde slagmelo die „Lily Mariene" zal hem Tn elk geval verder het pad naar de on sterfelijkheid opvoeren dan zijn sprookjesopera „Zwarte Plet". De rijke Koning Klaus en de arme Koning Hans vernemen bij hun eeuwige kaartspel, dat beiden een kind gebaren is: Klaus een dochter en Hans een zoon Klaus is jaloers en er ontstaat een strijd, waarin Klaus overwint zodat Hans met zijn vrouw Margarethe en zijn zoontje Roderlch zijn land moet verlaten. Na veel omzwervingen en bijna tot de bedelstaf gebracht, komt het drietal terecht bij een ouden bezembinder op de heide. Hier ontmoet Roderich door een toeval Klaus' dochtertje Erika en beide vijftienjarige konings kinderen worden dadelijk op elkaar verliefd. Koning Klaus, die geen partner voor zijn geliefde „Zwarte Piet"-spel meer heeft, zit zich in zijn troonzaal te verkniezen, maar een hoffeest ter uithuwelijking van prin ses Erika zal wat opluistering bren gen. Den enen onbenulligen prins na den anderen wijst Erika af. maar als tot haar verrassing Roderik ver schijnt. aanvaardt zij zijn heide- bloesem als de schoonste bloemen hulde en verkiest hem tot gade. Klaus is vertoornd en verstoot haar; zij mag echter uit het paleis mee nemen, wat haar het liefste is. De speelman, die ln deze sprookjesopera ongeveer de rol vervult van de nar uit de vroegere kluchten, dient Klaas een slaapdrank toe en slapend wordt de koning in een wager. meegevoerd naar het hutje op de heide. Hier ontwaakt hij en als hij Hans weer ziet, is de vrede getekend en wil hij dadelijk weer aan het „Zwarte Ple ten" gaan, nadat hij zijn toestem ming tot het huwelijk heeft gegeven. Zo eindigt alles blij en feestelijk. De „grote mensen" zouden zich bij deze tót zes taferelen met een spel- duur van tezamen drie uur gerekte geschiedenis stierlijk verveeld heb ben, ware het niet, dat sommige spelers en Sanders Schrier ln de rol van Koning Klaus wel op de eerste plaats aoor een komieke typering voor vermaan hadden gezorgd, het welk ook de ouderen kunnen waar deren In dit opzicht mogen ook de Speelman van Theo Lienhard en de Sterrewichelaai van Hanns Goebel worden genoemd. Vocaal muntten Hlldegard Jachnows warme en klank volle alt in de rol van koningin Mar garethe, benevens Schrier en Lien hard uit Het orkest heeft zich onder de be proefde leiding van Wilhelm Fran- zen goed geweerd, al zullen schom melingen tussen orkestbak en po dium nog opgeheven moeten worden. Aan de regie heeft Fritz Harlan een dankbare en wel gebruikte taak ge had en vooral de bonte toneelaan kleding vaL Alfred Sacx verdient een woord van lof De door het Deutsches Theater in den Niederlanden voor ons land ver zorgde premièie ln de goed bezette hoofdstedelijke Stadsschouwburg oogstte een vriendelijk succes. G. K. KROP.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Dagblad voor Leiden en Omstreken | 1944 | | pagina 1