HET DAGBLAD
226 pantserwagens op
één dag vernietigd
VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Duits weermachtsbericht
Strijd in Dnjeprbocht weer ontbrand;
harde gevechten bij Sjitomir
97 vliegtuigen in
24 uur neergehaald
Harde strijd in het
Stille Oceaan-gebied
- J/"-* -dim v
De nieuwe bonnen
Havermout en volvette
veertig plus kaas
Groter rantsoen
vervangingsmiddelen
of
fBommenoorlog
van de
is
de
haat"
sc
hooi
De pijp.
zeggee en „1
Melk-drama op de
Veemarkt
Experiment W.H.N.
Kunsl in Den Haag
Afweersucces bij Propoisk
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FÜHRER, 6 Jan. Het opperbevel
der weermacht maakt bekend:
Na een vrij lange pauze hebben de
bolsjewisten ten noorden van Kriwoi
Rog en ten oosten van Ktrowograd
hun aanvallen met sterke strijd
krachten van infanterie en tanks
hervat. De zware gevechten, waar
bij gisteren 149 tanks werden ver
nield, zijn ln volle gang.
In de gevechtsruimte van Sjitomir
hebben de bolsjewisten vooral ten
noordwesten van Berditsjew met on
verminderde hevigheid aangevallen.
Sterke formaties Duitse gevechts- en
slagvliegtuigen grepen doeltreffend
in de gevechten in. Op verscheidene
plaatsen zetten onze troepen tegen
aanvallen in en sloegen vijandelijke
strijdkrachten uiteen.
Ten westen van Propoisk is giste
ren ondanks numerieke superioriteit
van den vijand een volledig afweer
succes behaald. De bolsjewisten le
den zware bloedige verliezen.
Ten zuidoosten en noordwesten
van Witebsk is het bij hernieuwde
vijandelijke doorbraakpogingen ge
komen tot zware, wisselvallige ge
vechten. De steeds weer op onze
stellingen aanstormende bolsjewisten
werden afgeslagen. Enige tijdelijk
verloren gegane plaatsen werden in
tegenaanval heroverd.
Ten noorden van Newel zijn plaat
selijke aanvallen der bolsjewisten
mislukt. Concentraties werden door
1 geconcentreerd artillerievuur uit
eengeslagen.
De vijand verloor gisteren aan het
oostelijke front 226 tanks.
In de westelijke sector van het
Zuiditaliaanse front hebben Ameri
kanen in het gebied ten noordwesten
van Mignano en ten westen van
Venafro, na krachtige voorbereiding
door de artillerie, aangevallen. Zij
werden, met uitzondering van plaat
selijke penetraties, die afgegrendeld
konden worden, bloedig afgeslagen.
De gevechten met den zich verster
kenden tegenstander duren voort.
Aan de Adriatische kust zijn vrij
zwakke vijandelijke aanvallen mis
lukt.
Bij aanvallen overdag van Brits-
Amerikaanse bombardementsforma
ties op het stedelijk gebied van Kiel
en op plaatsen in West-Duitsland en
TOKIO, 6 Jan. De jongste
frontberichten uit het zuid-westelijke
deel van de Stille Oceaan leggen
de nadruk op de ernst van de toe
stand aldaar en wijzen erop. dat de
operaties bij kaap Marcus en kaap
Gloucester op Nieuw-Brittannië als
mede in het gebied ten noorden van
Finchhaven en bij kaap Goembi in
het nauwste verband met elkaar
staan en zouden kunnen leiden tot
een kritieke situatie voor Rabaul.
Bij kaap Marcus zijn de Japan
ners er in geslaagd, om na hevige
gevechten een vijandelijk vliegveld
te bezetten. Hier waren de verlie
zen van den vijand aan mensen en
materiaal bijzonder groot. Met ge
lijke verbittering wordt er gevoch
ten bij kaap Gloucester. Een enkele
heuvelstelling, die de Japanners on
danks de taaiste verdediging der in
gegraven vijandelijke strijdkrachten
stormenderhand genomen hadden,
wisselde reeds tweemaal ran bezet
ter.
Hier, zowel als aan de noordoost
kust van Nieuw-Guinea worden de
gevechten voor de Japanners steeds
moeilijker, omdat de vijand de heer
schappij in de lucht bezit boven de
zeestraat die van zo groot belang is
voor de aanvoer, en ook omdat hij
over voldoende vliegvelden beschikt.
Over de Jongste landing van
vijandelijke troepen bij kaap Goem
bi zijn tot dusver slechts enkele bij
zonderheden bekend. De vijand
heeft hier overwegend Australische
strijdkrachten aan land gezet ter
grootte van een divisie. Dc landing
werd uitgevoerd in de ochtenduren
van 6 Janari onder de bescherming
van sterke lucht- en zeestrijdkrach
ten.
De Zweedse neutraliteit
weer geschonden
STOCKHOLM, 7 Jan. De stal
der Zweedse weermacht heeft een
officieel communiqué gepubliceerd
over een nieuwe schending der
Zweedse neutraliteit door de Anglo-
Amerikaanse luchtmacht. Daarin
wordt gezegd, dat een groot aantal
vreemde vliegtuigen in de nacht van
Woensdag op Donderdag over de
westkust tussen Halmstad en Fal-
sterbo vloog en eerst aan de zuid
en oostkust van Scanen het Zweedse
gebied verliet. In de vroege ochtend
van Donderdag vloog een groot aan
tal vreemde vliegtuigen uit oostelijke
en zuidoostelijke richting over Zwe
den en verliet het Zweedse gebied
tussen Halmstad en Falsterbo. Op
verschillende plaatsen kwam de
Zweedse luchtafweer in actie.
„Stockholms Tidningen" conclu
deert uit dit communiqué, dat de ge
allieerde eskaders bij de aanval op
Stettin op heen- en terugreis over
Zweden hebben gevlogen.
Luclen Romler, die enige dagen
geleden was afgetreden als minister
zonder portefeuille van het Franse
Kabinet. Is Woensdagavond door hart
verlamming overleden. Hij Is 59 Jaar
geworden.
Tot gouverneur van Rome ls be
noemd Giovanni Orgera. die Jarenlang
burgemeester van Napels ls geweest.
Naar de Engelse nieuwsdienst
meldt, ls BenesJ van zijn reis naar
Moscou weer te Londen teruggekeerd.
Volgens een Reuterberlcht uit
Rlo de Janeiro ls de voorzitter van de
Boliviaanse kamer van afgevaardigden.
Enrique Valdlvleso, aldaar aangekomen
om in opdracht van de nieuwe Boli
viaanse regering onderhandelingen te
voeren met de Braziliaanse leiders.
Zijn missie wordt als „vertrouwelijk"
bestempeld.
de bezette westelijke gebieden, zijn
in verbitterde luchtgevechten vol
gens tot dusver ontvangen berichten
81 vijandelijke vliegtuigen, waarvan
63 viermotorige bommenwerpers,
neergeschoten.
In de afgelopen nacht heeft het
Britse luchtwapen bij een terreur-
aanval op Stettin, volgens niet vol
ledige berichten, bovendien 16 vier
motorige bommenwerpers verloren.
In de woonwijken der aangevallen
stad ontstond voor een deel zware
schade.
De Brits-Amerikaanse terreurvlle-
gers hebben hun aanvallen de laatste
24 uur geboet met het verlies van 97
vliegtuigen, waarvan 79 viermotorige
bommenwerpers. Verwacht kan wor
den, dat nog meer zwaar beschadigde
vliegtuigen op de vlucht terug ver
loren zijn gegaan In diezelfde tijd
verloor het Duitse luchtwapen 20
jagers.
Mutaties in Frankrijk
PARIJS, 6 Jan. Naar Ofi meldt,
zal de Staatscourant de volgende
benoemingen bevatten: de staats
secretaris voor voorlichting. Paul
Marion, wordt benoemd tot staats
secretaris bij den chef der regering.
De bekende publicist en radiospre
ker Philippe Henriot zal benoemd
worden tot staatssecretaris voor
voorlichting en propaganda. Verder
zal de minister voor economische
zaken en financiën, Cathala, interi
mair belast worden met de functies
van Staatssecretaris voor economische
zaken en voedselvoorziening. Als zo
danig vervangt hij minister Bonna-
fous, wiens ontslagaanvrage werd
aanvaard.
Bedrijvigheid te Gibraltar
MADRID, 6 Jan. Van de grens
van Gibraltar wordt gemeld, dat
Donderdag uit de baai van de
Engelse vesting ongeveer 50 koop
vaardijschepen, waaronder zich enige
tankboten bevonden, zijn vertrok
ken. Een deel der schepen was ge
laden met oorlogsmateriaal en voer
de Middellandse Zee in. Een ander
deel der schepen voer zonder lading
naar de Atlantische Oceaan. Boven
dien voeren een kruiser, vier torpe
dojagers en eeri aantal korvetten uit
die, voor zover men bij de zware
mist kon waarnemen, de bescher
ming van het convooi op zich na
men. In de baai van Gibraltar ble
ven 40 koopvaardijschepen achter.
In de haven zijn acht schepen bezig
met het lossen van steenkool.
Verklaring van Tanner
STOCKHOLM, 7 Jan. In een
persgesprek met „Svenska Dag-
bladet" heeft Tanner, de Finse mi
nister van financiën, verklaard, dat
alle Finnen het erover eens zijn. dat
van een onvoorwaardelijke capitula
tie geen sprake kan zijn. Het doel
van Finland is een vrede die zijn
toekomst waarborgt De verklaring
van de conferentie te Moscou heeft
overigens geen invloed op de Finse
buitenlandse politiek gehad.
Hevige
e aanvallen op Pools
emigrantencomité
BERN, 6 Jan. Het in Moscou
verschijnende Poolse blad „Woyna
Polska" richt hevige aanvallen op
het Poolse emigrantencomité in
Londen en eist verplaatsing der
strategische westgrens van Polen
in westelijke richting. Westelijk
Oekraine en Wit-Rusland, aldus het
orgaan, behoren tot de Sowjet-Unie.
Het regelen van alle moeilijkheden
in dit opzicht moet aan de Sowjet-
Unie worden overgelaten. Alle
„reactionnaire elementen" moeten
worden uitgeroeid.
KOOG AAN DE ZAAN, 7 Jan.
ANDERHALF JAAR VOOR KO-
GER C. K. te Koog a.d. Zaan
had zijn neef H. Z., een bekenden
zwaren Jongen, een sleutel verschaft,
die op de deur van K's buurman
paste. Z stal daaruit een motor en
gereedschappen en K. verleende bij
de afwikkeling van de zaak zijn
medewerking. De Haarlemse recht
bank veroordeelde den Koger tot
anderhalf jaar gevangenisstraf. De
officier had drie jaar gevorderd. Z.
kreeg, conform de eis, acht maanden,
waarbij is rekening gehouden met de
zware straf, die hem in een ander
arrondissement wacht.
Ie JAARGANS No. 5 VRIJDAG 7 JANUARI 1944
Uitgave: N.V. De Arbeiderspers Bureaux voor redactie ©n administratie: Hooigracht 31, Leiden.
Telefoon 23038 - Abonnementsprijs 21 tt. per week of f2.73 per kwartaal - Postgiro 184.120 - Postbus 65
'i
De beginnende vorst heeft de in de modderperiode kapot gereden wegen
met hun diepe wagensporen keihard gemaakt. Thans zijn duizenden ar
beidskrachten tewerkgesteld om de wegen weer in bruikbarstaat te
brengen. (P.K. dr. G. WcAfJ/Ho./St.)
DEN HAAG, 7 Jan. Voor het
kopen van dc gebruikelijke rantsoe
nen brood, beschuit, melk, tapte
melk, vlees en aardappelen zijn de
bonnen 3 en 4 aangewezen: een kg.
aardappelen is verkrijgbaar op de
bonnen 03 en 04 toeslag.
Van de boterbonnen zijn geldig
3a en 3b, beide voor een half rant
soen margarine; zij, die bon 3a
hadden ingeleverd, kunnen daarop
thans het aangekondigde rundvet
betrekken. Voorts is voor alle kin
deren beneden 21 jaar een half
rantsoen boter beschikbaar gesteld
en wel voor de verschillende groe
pen resp. op de bonnen b7, c7, d7
en el reserve.
Tabak naar keuze kan worden ge
kocht op de bonnen 03 en 04 van
de tabakskaart.
Van de versnaperingenbonnen ls
op 3 verkrijgbaar chocolade en op
4 suikerwerken.
De jongste kinderen krijgen hun
rantsoen rijst of gort op bon e6
reserve en de daarop volgende
groep (kinderen tot 4 jaar) hun
rantsoen gort op bon d6 reserve.
Tenslotte zijn van de bonnen al
gemeen geldig verklaard: 11 voor
vervangingsmiddelen, 12 voor jam,
13 voor suiker, 14 voor volvette of
40 plus kaas, 15 voor 250 gram ha
vermout en 16 en 17 voor bloem.
Er wordt aan herinnerd, dat de
boterbonnen 50b, 52a en 52b, verder
09 en 10 algemeen (zeep en was-
poeder), c3. d3 en e3 reserve (was-
poeder) en e4 reserve (toiletzeep)
geldig blijven tot 22 Januari en bon
r 01 tabak (scheerzeep) tot 29 April.
Inlevering groentebon
Inwoners der gemeenten waar
klantenbinding voor groente geldt,
dienen bon „groente 2e periode 1944"
gedurende de week van 9 tot en met
15 Januari a.s. in te leveren bij den
handelaar van wien zij van 23 Ja
nuari tot en met 19 Februari a.s.
groente en fruit wensen te betrekken.
Toelichting
Van 8 Januari af zal men op de bon
voor vervangingsmiddelen een grotere
hoeveelheid van verschillende der op
deze bon verkrijgbare artikelen kun
nen betrekken, dan tot dusverre het
geval was.
Een volledig overzicht van hetgeen
men van 8 Januari af op de bon voor
vervangingsmiddelen betrekken kan,
volgt hieronder:
150 gr. spUsaroma, soeparoma of
Daders van roofmoord fe
Hilversum in arresf
HILVERSUM, 6 Jan. Reeds
thans heeft de recherche de moor
denaars kunnen arresteren van de
71-jarige mevrouw N. van Campen,
die Maandagavond in haar woning
aan de Steinlaan dood werd gevon
den. De daders, twee Jeugdige Hil
versummers, 22 en 23 jaar oud, zijn
gisteravond laat in hun woning ge
arresteerd en hebben spoedig een
volledige bekentenis afgelegd. Zij ga
ven toe. dat roof het motief was ge
weest.
BERLIJN, 6 Jan. „De bommen-
oorlog is een school van de haat",
aldus dr. GÖbbels in zijn jongste
weekartikel, dat gewijd is aan de
problemen van de luchtoorlog.
„De slachtoffers van de bommen-
oorlog zijn de vertegenwoordigers
van de radicale oorlogvoering. Zij zijn
in bepaalde opzichten door de vijan
delijke luchtterreur materieel ont
eigend. Zij hebben niets meer te ver
liezen; zij kunnen nog slechts winst
behalen. Hij, die schade leed. weet,
dat zijn bezittingen slechts vervangen
zullen worden, wanneer Duitsland de
overwinning behaalt Wie anders zou
de verwoeste stadswijken opbouwen
dan een zegevierend Duitsland? De
vijanden hebben er slechts belang bij
wanneer de ruïnes in alle eeuwigheid
blijven staan."
Met deze verklaringen wil dr. Göb-
bels bewijzen, dat de bommenoorlog
een andere uitwerking zal hebben dan
de vijanden van Duitsland verwacht
hebben. Dit soort oorlog heeft de
zenuwen van het Duitse volk niet
stuk gemaakt Integendeel, het leidde
tot een haat die het oorlogsmoreel
ten goede komt
Dr Göbbels heeft van deze haat
bepaalde verwachtingen. „Vooral zal
deze haat van grote betekenis zijn
bij de komende invasie Thans reeds
schrijft de Londense pers. dat de
Duitse soldaten in Italië als tijgers
vechten. Dit zal nog meer het geval
zijn bij een invasie in het Westen,
wanneer Keulse Essense. Dulsburgse,
Düsseldorfse, Hamburgse, Kasselse en
Berlijnse regimenten komen te staan
tegenover de brandstichters hunner
steden en de moordenaars hunner
vrouwen en kinderen."
Op een andere plaats schrijft dr.
GÖboels. dat deze haat ook van be
tekenis zal zijn op het ogenblik der
vergelding. Her gehele volk zal dan
vervuld worden van een gevoel van
bevrediging. En in geheel Duitsland
zal geen spoor van medelijden met
de slachtoffers in Groot-Brittannië
waargenomen kunnen worden. Deze
verklaringen van den Duitsen minis
ter zijn niet alleen in psychologisch
opzicht interessant, want zij geven
ook enig inzicht in het wezen en de
verwachte uitwerking van de vergel
ding.
Het tweede deel van het artikel is
gewijd aan het grote opbouwprogram
ma der verwoeste Duitse steden. Het
woningprobleem moet het eerst wor
den opgelost. De woonruimte der
grote ste'den zal naar de periferie ver
plaatst worden. De woningen zullen
ruimer, moderner, hygiënischer en
aangenamer zijn In de verwoeste
stadscentra zullen grote theaters,
concert- en vergaderzalen worden ge
bouwd.
spijs- en soeparoma (vroeger 50 gr.),
hetzij 100 gr. (max, 25 blokjes) bouil
lonblokjes. extractblokjes, bouillonta
bletten. -korrel3. -poeder en -pasta,
extracttabletten, -korrels, -poeder en
-pasta of soeppasta (vroeger 60 gr.),
hetzij 150 gr soepblokjes, -tabletten,
-korrels en -poeder, of soep gedroogd
of soep ln droge vorm. met uitzonde
ring van vermlcellisoep (vroeger 100
gr.), hetzij 150 gr. Juspasta, JusblokJes,
-tabletten, -korrels en -poeder (vroeger
100 gr.), hetzij 150 gr. van die produc
ten. welke kunnen worden of zouden
kunnen worden gebruikt voor de ver
groting van het olie-, vet- of botervo-
lume of voor de vervanging van olie,
vet. boter, botersaus of room (vroeger
100 gr.), hetzij 250 gr planten-extract
(vroeger 125 gr.), hetzij 250 gr. pikante
saus en ketchup (vroeger 200 gr.),
hetzij 400 gr. van het vervangingsmid
del voor mayonnaise (vroeger 200 gr.),
hetzij 400 gr. van het vervangingsmid
del voor slasaus (ongewijzigd).
Veel belangstelling voor
105-jarige
BEUNINGEN, 7 Jan - Jan.
Gisteren heeft de oudste inwoonster
van Nederland, de weduwe Van Ber-
gen^Berendsen te Beimingen bij
Nijmegen onder grote belangstelling
van familie en burgerij haar 105e
verjaardag gevierd. Kerkelijk werd
het feest gevierd met een plechtige
hoogmis, die te harer ere werd opge
dragen. In de namiddag kwam de
burgemeester van BeuiJngen mr.
Geradts, met het voltallige gemeente
bestuur de jubilaresse feliciteren. In
zijn toespraak legde de burgemeester
vooral de nadruk op de voorbeeldige
wijze, waarop de 70-jarige dochter,
bij wie de Jubilaresse inwoont, haar
moeder verpleegt, namens de gemeen
te bood spreker een mand bloemen
aan, alsmede de erepenning der ge
meente met inscriptie. De voorzitter
van het nfceestcomité sprak in zijn
rede de hoop uit, dat ..tante Mieke"
haar 106e verjaardag zal mogen vie
ren ondet vrediger omstandigheden,
die een grootser feestviering zouden
toelaten Zijn wensen namens het
feestcomité gingen vergezeld van een
taart en brandstoffen. Talrijke feli
citaties in allerlei vorm kwamen in
de loop van de dag nog binnen.
Groentehandelaar voor 30
jaar uitgesloten
DEN HAAG, 7 Jan. Onlangs moest
zich voor den Inspecteur voor de prijs-
beheerslng een zeer vermogend man
verantwoorden. Het was de vroegere
veehouder, slnd6 begin 1942 groente
teler, J. Buren uit Zuid- en Noord-
Schermer. C. 12. eigenaar van o.a. twee
groenten- en frultzaken en een dro
gisterij ln Amsterdam en van een bak
kerij ln Den Haag.
Alle door bem zelf geteelde groente
bracht hij rechtstreeks naar zijn eigen
zaken om deze daar tegen abnormaal
hoge prijzen te verkopen. Op welke
wijze hij zijn klanten benadeelde,
blijkt uit het feit, dat stambonen voor
ongeveer 65 cent per kg. en uien voor
3 en 5 cent per stuk werden verkocht,
hoewel maximaal respectievelijk slechts
ƒ0.28 en ƒ0.12 per kg. had mogen
worden berekend. De Inspecteur voor
de prUsbeheerslng rekende met dezen
man, wlen leder excuus voor een der
gelijke afzetterij ontbrak, als volgt af:
hij sloot voorgoed Buren's groente- en
frultzaken ln de Ferdinand Bolstraat
147 en ln de Maasstraat 85 te Amster
dam, verbood hem gedurende dertig
Jaren ln het klein te handelen ln
groente en fruit of ln deze kleinhandel
werkzaam of erbij betrokken te zijn.
veroordeelde hem verder tot betaling
van 60.000 boete en 5.000 proces
kosten en verklaarde tenslotte de ln
beslag genomen groehte en fruit ver
beurd. De laatste zullen, vla den gros
sier ln groente voor de gemeente Am
sterdam. tegen normale prijzen hun
weg naar de hoofdstedelijke consumen
ten vinden.
LEIDS NIEUWS
De strijd der Leidse clubs
Het zal spannen Zondag aan de
Wassenaarseweg. waar UVS, dat
wil het een ernstige kampioenscandi-
daat blijven geen nederlaag mag
riskeren, het sterke Gouda ontvangt.
Doordat Quick Zondag vrij-af heeft,
kunnen de blauw-witten zelfs weer
een punt voorsprong nemen, zij het
dan met één meer gespeelde wed
strijd. De Gouwenaars zullen er ech
ter alles op zetten om de punten mee
naar de Pijpenstad te nemen, daar
zij bij een nederlaag voor het kam
pioenschap vrijwel uitgeschakeld zijn.
Mocht UVS deze belangrijke wed
strijd winnen, dan staat ons een inte
ressante competitie-eindstrijd tussen
de twee kampioenscandidaten. UVS
en Quick, te wachten.
In 3 A gaat Roodenburg bij de lei
ders Westerkwartier op bezoek. De
thuisclub, die het verleden week tegen
ASC niet verder dan een gelijk spel
wist te brengen, zal ditmaal geen fout
maken en beide punten behouden. Zij
heeft deze overwinning te meer nodig,
daar Wassenaar, dat met slechts twee
punten achterstand de tweede plaats
bezet, geen moeite zal hebben de hek-
kesluiter Alphen. bij welke het op
bezoek gaat. een nederlaag toe te
brengen. Tonegido, dat met 9 punten
Een tevreden roker is geen on
ruststoker. 'tls geen man, die
niet roken kan.
Maar in dit geval is het niet een
man, die niet roken kan, maar een
kachel.
Ik heb hem gered, ik heb hem
behouden en wat ben ik trots op
die klomp ijzer! ik heb kolen.
maarik kan niet stoken, want
ik heb geen pijp. Kachelpijp is niet
te krijgen.
Ik kom in de kachelpijpenwinkél.
.Zeker meneer, evacué's hebben
voorrang. Maar ik heb geen vijp."
Ik sta dus ooven
aan de lijst, maar
op de lijst is niets
te krijgen. Mijn
voldoening is dus
getemperd.
Nu ziet de kachelpijpensmid er
vrij bleek uit en zijn ogen zijn dof.
.Jtookt u?" vraag ik. Zijn ogen be-
ginnen te glanzen.
Ik heb mij niet vergist. Hij is een
van die hardnekkige Hollanders, die
roken, zolang er in België gras
groeit. (Vandaar het spreekwoord:
Belgische shag.)
Ik bied hem iets aan, van wat ik
juist op mijn tabakskaart heb ge
haald. Zijn gezicht klaart nog meer
op en zijn hele geestelijke wezen
vertoont een opflakkering. Hij zal di
rect „nog eens goed gaan kijken."
Zo'n paar sigaretten hebben tegen
woordig op menig winkelier dezelfde
invloed als vroeger een toespraak
van Karei Lotsy op het Nederlandse
elftal Dit is, geloof ik, de aloude
methode van concentratie. Ik con
centreer vooral met behulp van
sigaretten.
Mijn winkelier is „nu goed wezen
kijken." Bij het licht van mijn
brandende sigaret kon hij al veel
beter zien. Hij heeft een pijpje en
een elleboog gevonden.
Als ik thuis kom kan ik niet meer
roken, maar mijn kachel wèl En dat
is veel belangrijker.
Moe heb je dat klaargespeeld
vraagt mijn verbaasde gade.
„Óch," zeg ik, doodeenvoudig
Evacué's hebben voorrang. Maar ze
moeten liefst niet vergeten een doosje
sigaretten mee te nemen, als ze hun
voorrangsrechten omgezet willen zien
99
99
t99
in daden."
TIJL.
uit 14 wedstrijden nog niet buiten
degradatiegevaar is, zal er Zondag
tegen ASC alles op zetten om zich
veilig te stellen. De Leidse ploeg
maakte Zondag echter een uitsteken
de indruk en we achten haar zeker
in staat een kleine overwinning te
boeken.
In de 4e klasse A komt het onge
slagen VVSB naar Leiden, waar Docos
niet ln staat zal zijn de zegewagen
te doen ontsporen. In deze klasse
staan verder nog de volgende wed
strijden op het programma: DOSR
ZLC, Teylingen—Lisse, Hillegom—
Vogel.
Daar komen ze aanlopen, met zijrt
vijven, met zijn zessen en
ieder heeft watde een een melk
koker, de ander een fles, de derde
een busje. De kleinste kan nauwe
lijks lopen, maar ook hij draagt par
mantig z"n kannetje voor zich uit.
Het is nog vroeg op de Veemarkt,
maar het is vacantie en moeder wil
ze even kwijt.
Eerst lopen ze even te draaien,
maar dan heeft de grootste plotse
ling een flinke, zware koe ontdekt.
,J)ie daar" commandeert-ie en daar
loopt het hele stel naar de vette
koe. „Wie durft?" de commandotoon
is een fluister stemmetje geworden,
want even verder staat de boer te
praten. „Ik" zegt er een en hij treedt
dapper naar voren hij kan haast
onder de koe staan, zonder zijn
hoofd te stoten van alle kanten
worden hem busjes en kannetjes toe
gestoken. Een tegelijk" zegt ie. Mee,
joh" zegt een ander vier tegelijk
joh, onder alle vier een dat gaat
veel vlugger". „Ben je gek. een tege
lijk" en daar blijft het bij.
Proberen... niks. Nog eens probe
ren... weer niks. Nog eens... ja... het
is maar een heel fijn straaltje, maar
het is er dan toch en het hele stel
haalt verlucht adem. In koortsachtig
tempo wordt er doorgewerkt, in ieder
kannetje, in ieder flesje een beetje.
Plotseling holt het groepje ver
schrikt uit elkaar, de koe heeft zijn
staart opgetild en heeft iets be
slist geen melk op de grond laten
vallen. En als dan, tot overmaat van
ramp, de boer zich omdraait en met
z'n stok dreigtdan is het feest voor
goed afgelopen en zien we ze naar
huis wandelen met hun flesjes en
kannetjes. Het is niet veel wat er in
zit een kwart litertje misschien
maar, maar 't is volle enzonder
bon en dat is veel waard.
De Nederlandse Volksdienst en Win
terhulp „Nederland" zullen aan de
onbekendheid van de vele volks-
kinder-, minne-, drink-, scherts- en
jeugdliedjes radicaal een einde ma
ken. Winterhulp zal n.l. Zaterdag
tot en met Maandag a.s. keurige
zangbundeltjes aanbieden, tegen een
door de liefhebbers zelf te bepalen
of Ier in de overbekende rode bussen
met klaverblad.
Foto C.N.F./JZeylemaker".
Twee jaar na zijn „Boerendom
als levensbron van het Noord-
ras", in 1930 dus. publiceerde R.
Walther Darré „Neuadel ausBlut
und Boden", dat thans onder de
titel „Nieuwe adel uit bloed en
bodem" ook in Nederlandse
vertaling verschenen is (Uitg.
„Volk en Bodem", Den Haag).
Eén voordeel blijkt het althans
te hebben, dat deze fundamentele
beschouwingen een breder Neder
lands publiek pas met aanzien
lijke vertraging bereiken: men
kan thans beide boeken in on
derling verband tegelijkertijd ter
hand nemen. Dat heeft dAArom
bijzondere betekenis omdat
„Nieuwe adel" de logische uit
werking van „Boerendom" is.
Méér: Darré's „Boerendom" legt
wetenschappelijke, theoretische
grondslagen, waarop „Nieuwe
adel" vervolgens een rechtstreeks
voor verwezenlijking vatbaar
plan bouwt. „Boerendom" staat
tot „Nieuwe adel" als weten
schappelijke theorie tot conse
quente practijk.
Waarin die practijk bestaat?
Het is wonderlijk, maar nog al
tijd niet overbodig, dat hierover
na een dik dozijn jaren en op
het ogenblik van Europa's groot
ste beproeving eindelijk ook iets
tot de Nederlandse volksge
meenschap doordringt, zo goed
als de verbreiding van Darré's
wetenschappelijk-theoretlsche uit
eenzettingen juist op dit ogenblik
een bijdrage van brandende
actualiteit betekenen.
De „gruwelpropaganda" heeft
het waarachtig bestaan, voor on
telbare goedgelovigen de ideeën
van bloed en bodem te koppelen
aan van bloed druipende moor
denaarsmessen. En hoe vreemd
het moge klinken: er zijn in 1944
nog evenveel lieden als in 1934,
die In alle ernst niet weten, dat
men „bloed en bodem" rustig
door „eigenaard en bodem" zou
kunnen vertalen, hoewel ook bij
het woord „bloedverwant" niet
iedereen dadelijk in zwijm valt
of een spookbeeld van druipende
dolken en snelverband krijgt.
Darré wenst (en hij is gelukkig
de enige niet) de eigenaard van
de Germaanse volken te behou
den en te versterken, door hun
bestaan bewust en overeenkom
stig de natuurlijke tradities van
een oer-oud landbouwersvolk aan
de bodem te koppelen. Dat bete
kent allerminst, dat nu iedereen
boer zou moeten worden. Het be
tekent wèl. dat het boerendom
voor ondergang wordt bewaard
en (gelijk voorheen) weer een
adels-kern zal kunnen leveren.
Adel is voor Darré geen ijdele
titel-goochelarij, zo mogelijk en'
overeenkomstig de Ironische
volks-ultspraak met een vrijbrief
voor een bestaan zonder arbeid.
Darré heeft zelfs de moed. een
„adel van de geest" te ontken
nen, op gevaar af daardoor mis
verstanden te ontketenen bij al
len. die het woord „adel" weer op
een andere wijze wensen op te
vatten dan het hier gebruikt is:
als de duurzame kern, waaruit
de leidende krachten voor een
volk zullen moeten voortkomen.
Wie zich eenmaal uit „Boeren
dom als levensbron van het
Noordras" met Darré's gedachte
vertrouwd heeft gemaakt, dat de
Germaanse volken in het boeren
dom niet alleen him levenskern,
maar ook de voorwaarde voor een
regeneratie, een opnieuw gezond
worden van hun zieke maatschap
pij hebben te zoeken, begrijpt, dat
Darré ook een ..nieuwe adel" aan
het boerendom koppelen wil. Dat
is niets willekeurigs. Het is. na een
door eeuwen te volgen verwording
van de „oude adel", in werkelijk
heid het aanknopen bij tradities,
die vóór die verwording in de
Germaanse gebieden golden.
Populair uitgedrukt zou men
het aldus kunnen stellen, dat
Darré „A" zegt, teneinde de roep
om een nieuwe Adel te formuleren
en dat hij daarna ook consequent
de „B" van Boerendom uitspreekt
In de practijk wil Darré dit alles
verwezenlijken, door „adelshoe-
ven" in het leven te roepen, die
erfelijk worden toevertrouwd aan
de door aanleg besten van het
volk. Van bijzondere betekenis
voor de sociale vernieuwing is het,
dat daaraan als vanzelf een
speurtocht naar begaafden ver
bonden wordt In de tot dusverre
vergeten „massa".
Ideeën gelijk Darré die hier uit
sprak, hebben ten dele in Duits
land reeds tien jaar geleden vorm
gekregen in de „Reichs-Erbhof-
Gesetz", de rijkserfhoevewet.
Daarin ligt het zwaartepunt ech
ter op behoud van de bestaande
kern van het boerendom. door het
verhinderen van versplintering
van het grondbezit en zo meer.
Wanneer men echter ook in Dar
ré's eigen geschriften de verwij
zing naar de belangwekkende
proef aantreft, die Horthy in
Hongarije na de vorige wereld
oorlog genomen heeft met de
schepping van een landbouwende
adel (door het verlenen van land
goederen en titels In onderling
verband aan terugkerende front
soldaten). dan begrijpt men. welk
een actualiteit Darré's „Nieuwe
adel uit bloed en bodem" In een
komende vredes-ordening hebben
kan.
De Nederlandse vertaling van
de beide hier genoemde boeken
is door J. M Lang verzorgd met
medewerking van P. E. Keuche-
nius en P. A Dick. En reeds deze
samenwerking doet zien, dat men
er zich iets aan gelegen Het liggen
om dp lang niet gemakkelijke taak
behoorlijk te vervullen. Een zo
nauwkeurig mogelijk steunen op
de formuleringen van het origi
neel heeft zonder twijfel hier en
daar het Nederlandse taaleigen
geweld aangedaan. Dat neemt
niet weg. dat deze vertaling voor
treffelijke diensten kan bewijzen
om Darré's werk ten onzent méér
bekendheid te geven dan het tot
dusverre had.
VOLKSCULTUUR EN KUNST
Inplaats van „Ouwe Taaie"
„Men kan het een oorlogsver
schijnsel noemen, dat het peil van
onze Jeugd zo zakt, dat een groot
deel van die Jeugd b.v. naar al die
zogenaamde amusementsconcerten
loopt, waar het bonkend rhythme
van inhoudloze wijsjes het oor ver
scheurt. Men kan vaststellen, dat
dergelijke bijeenkomsten een kanker
gezwel zijn voor ons volk. De vraag
is nu: Moeten we dit laten gebeu
ren, moeten we de jeugd maar laten
afglijden? Of moeten we aanpakken
en trachten de smaak van onze
jeugd op te rangen en om te buigen
in de goede richting"?
Dit was de kem van een inleiding
die mr Harm Smedes dezer dagen
hield naar aanleiding van een merk
waardig concert, dat Winterhulp op
Zondag 16 Januari organiseert Op
dit concert, geleid door mr Harm
Smedes, zullen optreden een sym-
phonie-orkest en een amusements
orkest, nl van Boyd Bachman. Ten
dele zullen deze beide orkesten onaf
hankelijk van elkaar musiceren Het
symphonie-orkest speelt o.a. de ouver
ture uit de „Fledermaus" en de be
roemde „Kaiserwalzer" van Joh
Strauss Boyd Bachman beperkt zich
tot zijn eigen genre, met -dien ver
stande, dat hij alleen pwzikaal zal
optreden en geen ..show" vertoont.
Tenslotte zullen de beide orkesten
samenwerken in de Tanzerische Sui
te, een modern amusementsstuk van
den componist Künnecke.
Met dit samen musiceren wil de
leider van deze avond bewijzen dat
deze totaal verschillende uitingen der
amusementsmuziek in wezen aan el
kaar verwant zijn en dat er in elk
geval een synthese te vinden is; dat
de invloeden, die op Jazzgebied" zijn
ontstaan, in gunstige 2dn kunnen
worden aangewend. Het ls een po
ging, de liefhebbers van afgetrapte
en altijd weer dezelfde variaties op
het terrein van „Ouwe Taaie" te
leren luisteren en te laten vaststel
len, dat er ook in de amusementsmu
ziek meer kleur, meer vorm en scha
kering mogelijk Ls en dat die ten
slotte te verkiezen valt boven de
mopjes
„Het feit', zeide mr. Smedes nog,
„dat het hele orkest van Boyd Bach
man enthousiast is over dit plan
bewijst dat men het tegenwoordige
genre amusementsmuziek ook daar
moe wordt. En als we zo de belang
stelling kunnen wekken en de Jeugd
geleidelijk in de goede richting stu
ren, dan zullen zeker ook componis
ten komen die dergelijke betere
amusementsmuziek produceren".
De heer Gerh. Beitsma. stedelijk
leider van W.H.N., voegde hieraan
toe, dat het de bedoeling o.a. is. het
culturele peil van ons volk gunstig
te beïnvloeden. Bovendien wil men
de baten door deze concerten opvoe
ren. maar deze actie staat geheel los
van politiek of godsdienst en is ten
voordele van het gehele Nederlandse
volk. Het ware een klein kunstje ge
weest. de zaal van de Dierentuin vol
te krijgen We hadden slechts een
van de bekende amusementsorkesten
te engageren om dit doel te bereiken.
Doch we prijzen ons gelukkig dat
mr. Harm Smedes die dit op ons ver
zoek organiseert, deze culturele vorm
heeft gevonden.
De verduistering begint heden om
16.45 en eindigt om 8.45 uur.
Heden: maan op 14.47, onder 5.46
uur.
10 Jan. V.JVL, 18 Jan. LJL, 25 Jan.
NJVL
Zaterdag en Maandag staat weder*
om ..Hamlet" op het programma, van.
het Residentie-Toneel. Zondag wordt
het blijspel „Er viel een ster" ten
tonele gebracht en Donderdag ..Een
huwelijk onder Lodewljk XV" Op do
tussenliggende avonden. Dinsdag en
Woensdag, speelt Cor Ruys „Half om
half"; alles ln de Prlncesse-Schouw-
burg.
In DUlgentla wordt Zaterdag een
klnder-matinée gegeven Zaterdagavond
treedt de Jeugdige voordrachtskunste
naar Albert Vogel op. Zondagmiddag
volgt een concert van Janlne Andrade,
met Theo van der pas, ln het kader
der Vereniging voor Kamermuziek. Die
avond speelt het Miller-Quartet, met
Sanny Day als soliste. Maandag geeft
mevr. QulntScholten ln Dlllgentla
een llederenavond. Dinsdag concerteert
de violist Willem Noske en Donderdag
avond de pianist André Jurres.
In Pulchrl-Studio ls Vrijdagavond
een concert van Max Prick van Wely
In het Gebouw voor K en W. komt
Zaterdagmiddag het Residentie-Orkest,
onder Paul van Kempen en met Jan.
Dahmen als viool-solist. Zaterdagavond
speelt Pletro's dansorkest. Zondagmid
dag geeft de Amsterdamse Opera de
Haagse première van „De verkochte
bruid". Zondagavond treden er de
Killma's op met Hawallan-muziek.'
Maandagavond wordt door mevr. De
RidderSpaan een voorstelling met
kinderen georganiseerd van „De Vogel
koopman". Woensdag speelt nogmaals
het Residentie-Orkest.
In het kader der kulturele Rolzaal
bijeenkomsten wordt Zondagmorgen
weer een concert georganiseerd door
het departement van V. en K.. het
welk te 11 uur aanvangt. Cor de Groot
speelt hier o.a. werken van Beethoven
en Badlngs. De toegang ls vrll. In de
pauze bestaat gelegenheid een kleine
tentoonstelling te bezichtigen van door
het departement aangekochte schil
derijen.
In Scala blijft voorlopig de tragl-
comedle „Strljkstertje". met Jople
Koopman. Ellen Durleux, Jacq. van
Bljleveld en vele' anderen.
SPORTNIEUWS
Moeilijk wielerseizoen
verwacht
DEN BOSCH. 7 Jan. De heer
Savelkouls. inrichter van wielerwed
strijden ln Den Bosch, heeft voor het
komende seizoen zijn data reeds vast
gesteld. Hij wil dit jaar vroeg zijn
en op 23 April reeds beginnen met
een Veemarktcriterium Óp 21 Mei,
25 Juni en 23 Juli geeft nij wielen-
baanwedstrljden Dan volgt op 20 of
27 Augustus nogmaals een Veemarkt
criterium, waarna het seizoen wordt
besloten met een wielerbaanwedstrijd,
die op 3 of 10 September zal worden
gehouden. Dit Jaar verwacht hij ern
stige moeilijkheden met de renners.
Deze moeilijkheden zijn van tweeër
lei aard. Verleden Jaar viel het al
niet mee een behoorlijk aantal ren
ners te krijgen, die nog goede banden
hadden. Natuurlijk zijn dit taar de
materiaalmoellljkheden nog groter.
Voorts is hij niet van plan dit seizoen
nog dezelfde grote startgelden aan
wielerkopstukken te geven,
VOETBALPROGRAMMA. Het voet-
balprogramma der Haagse clubs luidt:
VDLVIOS, Velox—BMT. Blauw Zwart
Hllllnen, WesterkwartlcrRooden
burg. TonegidoASC, AlphenWasse
naar, CromvlletSchevenlngen, VCS
Terlaak, GDAPostduiven. Olympla
Laakkwartier, HillegomVogel, VDS
HDV, NaaldwijkDe Jagers. Texas
BTC, ESDOMaasstraat. Quick Steps
Rava. Te Werve—DSO. WIK—Spoor-
wljk, PostallaZwart Blauw. VVP
Wilhelmus. Rijswijk—SOA. RVCDu-
no. Delft—HPS V. KRVCSaturnue,
VUC 2—Overmaas 2, Feljenoord 2
ADO 2. Laakkwartier 2—DHC 3. ONA
2—HBS 2. VUC 3—ADO 3. HW 2
UVS 2, Schevenlngen 2—Quick 2. ADO
4Feljenoord 4. Wassenaar 2LFC 2.
ASC 2—HW 4. Alphia 2—HBS 3. Laak
kwartier 3—UVS 3. VIOS 2—Laakkwar
tier 4. BMT 2—RVC 2. HW 3—Quick
3. Schevenlngen 3—VCS 2. HBS 4
VUC 4. Celerltas 2Aeolus 2, Tonegido
2Quick 4. Postduiven 2—DHL 2.
