..Reddende Engel*'
langs den weg
De restauratie der St. Jans basiliek
DE BEVRIJDING VAN
De populaire
„WEGENWACHT"
EEN GROOT AANTAL JOURNALISTEN heeft met den
A.N.W.B. een rit gemaakt langs de groote wegen en zoo het
werk van de onlangs ingestelde „Wegenwacht" kunnen ga
deslaan. De route ging van Den Haag naar Rotterdam,
veivtilgens naar Gouda en van hier weer on de residentie aan.
De „patiënten.
De eerste gele motor ont
moeten we even voorbij de
Hoornbrug en achter de zij -
spancombinatie aan wordt
koers gezet naar de Maasstad.
Reeds vermoeden we. dat we
zonder een pechvogel gezien
te hebben in Rotterdam arri-
veeren, als we plotseling eejr
Opeltje langs den kant zien
Staan. Direct gaat de „We
genwacht" er op af en vraagt
naar de kwaak van het vehi
kel. Er blijkt kortsluiting in de
accu ontstaan te zijn en. door
de reuk van smeulend draad
gewaarschuwd, had de auto
mobilist het raadzamer gevon
den te stoppen. Direct wordt
het euvel verholpen én een
kwartiertje later bevindt het
Opeltje zich opnieuw op den
weg. Een motorrijder zonder
benzine wordt daarop van
nieuwe brandstof voorzien en
vervolgens krijgt een gestran
de Groningsche Citroën hulp
bij het verwisselen van een
wiel. Ook op het traject Rot
terdamGouda moet het noo-
dige verholpen worden. In het
gezicht van de „Wegenwacht"
verliest een D.K.W. zijn voor
wiel, doch vaardige handen
hebben ook dit euvel in een
korte spanne tijds verholpen.
Zoo krijgt de „Wegenwacht"
dagelijks tientallen gestrande
weggebruikers onder handen
en zij worden, indien moge
lijk. weer op den weg gehol
pen. Bij anderen, die niet ver
der kunnen, waarschuwt de
„Wegenwacht" "dè dichtsbij-
zijnde garage of houdt een
auto aan. die de betrokkene
kan meesleepen. In ieder ge
val wordt geen enkele pech
vogel in de 'steek gelaten.
All-round sendee.
In de twee weken, die de
„Wegenwacht" nu al dienst
doet. heeft zij reeds honderden
automobilisten geholpen en
daarmede tevens bi ijk gegeven;
in een dringende behoefte te
voorzien. De officieele dienst
tijd van de wegenwachters is
van 817 uur. doch het komt
voor. dat de mannen eerst
tegen 10 en 11 uur 's avonds
binnenkomen, gezien 't groote
aantal pechvogels op den weg.
Er kan echter niet anders ge
zegd worden, dan dat de man
nen hun werk met enthousias
me verrichten.
Voor vele automobilisten is
de „Wegenwacht" een vraag
baak geworden, hetgeen na
tuurlijk buiten hun eigenlijke
taak ligt. De instelling dient
om noodvoorzieningen te tref
fen. zoodat de betrokken weg
gebruikers in ieder geval een
garage of herstellingsplaats
kan bereiken. Toch kreeg de
automobilist, die onlangs vroeg
of d^ „Wegenwacht" soms „eên
tientje kon wisselen" prompt
klein geld voor zijn blauwe
briefje in de plaats. Ook dit
behoort niet tot de werkzaam
heden. maar indien mogelijk
wordt iedere „service" ver
leend.
Deze „service" strekt zich
ook uit tot gevonden voorwer
pen. Talrijk zijn de verloren
onderdeelen. die door de „We
genwacht" ziin opgepikt en die
via het hoofdkantoor naar de
respectievelijke eigenaars wor
den teruggezonden.
De weggebruikers zijn reeds
zeer vertrouwd geraakt met de
aanwezigheid van de ..Wegen
wacht". die alle hulp. zoowel
aan leden als niet-leden van
den A.N.W.B. gratis verleent.
Zelfs voelen sommigen zich
geroepen zich telefonisch of
schriftelijk in verbinding te
stellen met het hoofdkantoor
om hun dank voor de verleen
de hulp te betuigen.
Zoo hebben de gele zijspan-
combinaties reeds een enorme
populariteit gekregen bij ge
motoriseerd Nederland, «een
populariteit, die nog met den
dag toeneemt.
„NOODDORP" TE BRUINISSE.
Het Zeeuwsche plaatsje Brui-
nisse heeft het heugelijke feit
beleefd dat 58 noodwoningen in
gebruik konden worden geno
men. Deze noodwoningen zijn
vrij dicht bij elkaar gebouwd,
zoodat ter plaatse een geheel
nieuwe wijk is ontstaan, welke
men zeer toepasselijk „Nood
dorp" heeft gedoopt.
BIJ DE HERDENKING VAN ONZE BEVRIJDING. Canadeesche lorries, ge
laden met voedsel voor de burgerbevolking komen onder parlementaire vlag in
het nog door de Dnitschers bezette ge bied twee dagen voor de overgave van
Gen. Blaskowitz's Duitscbe leger aan de Canadeezen onder Lt. Gen. Foulkes.
A.B.C. P.
NIETTEGENSTAANDE het feit, dat door den bezetter op
12 Juni 1942 een bouwverbod werd uitgevaardigd, waaiv
bij het restauratiewerk aan de St. Jan nagenoeg moest
worden stilgelegd.'is er binnenskamers toch wel zóó doorge
werkt, dat tbans nagenoeg alle beelden en ornamenten gereed
zijn gekomen.
We moeten het vorige ge
Onvakkundige restauratie
door het vorige geslacht
Naar de meening van den op
zichter de heer F, van Dongen
zal men nog drie jaar noodig
hebben om de uitwendige res
tauratie te voltooien en daar
nawordt begonnen aan het
restaureeren der restauratie.
Want die is niet altijd erg vak
kundig en kunstzinnig uitge
voerd.
De middeleeuwsche bouwer
wilde dit voorkomen en plaat
ste het metselwerk kunstig in
schuinen stand. De 19e eeuw-
sche restaurateurs vonden dit
sclieeve gedoe zoo maar raar
begrepen het blijkbaar niet
en hebben het netjes recht
gemaakt.
slacht dankbaar zijn, dat het de
restauratie van dit machtige
bouwwerk ter hand nam. Voor
de wijze, waarop het dit deed,
heeft men heden ten dage
slechts weinig bewondering
meer. Met name toonden de
restaurateurs van vóór 1900
veel te weinig eerbied voor het
werk van den middeleeuwschen
kunstenaar. Zij herstelden zijn
werk niet, doch braken dit af
en stelden er iets anders voor
in de plaats. Had nu nog het
vakmanschap van den steen
houwer uit de tachtiger jaren
op hoog peil gestaan, de gevol
gen zouden niet zoo erg zijn ge
weest, doch nu zijn er tientallen
beelden tegen de kathedraal
aangeplakt, die het karakter
van het bouwwerk als zoo da
nig ten zeerste schaden.
Bovendien werden verschei
dene bouwverschijnselen, die|
voor de St. Jan karakteristiek
waren en een architectonischel
zeldzaamheid beteekenden,'bot
weg teniet gedaan.
„Wan"begrip leidde tol
„Wan"daden.
Denken wij b.v. aan het raan-f;
der Sacramentskapel, waarvar
hierboven sprake was. Dit raar
is het eerste links als men det
kapel binnenkomt en het gaatfj
gedeeltelijk schuil achter eest
ommuurden torentrap. Wil men!
het glas-in-lood raam in zijnf
geheel kunnen overzien, dan!»
staat men er dus niet recht- teji
genover, doch een aantal me
ters naar rechts.
Nu zou dus, als de pos'ten en
het traceerwerk (het steenen?
„vlechtwerk" van het raam) in;
den normalen stand waren aan
gebracht altijd een gedeeltej;
van het glas voor het oog verlo
ren gaan.
De middeleeuwsche glazen
die voor een deel gemaakt zou-
den zijn naar ontwerpen van c
niemand minder dan Jeroen
Bosch gingen al verloren bijt
het beleg door Frederik Hen
drik in 1629, voorzoover ze al
thans den beeldenstorm vail
1566 hadden overleefd. In der)
protestanschen tijd bevatten d<r
ramen eenvoudig blank glast
dat dan op het eind van de vo
rige eeuw door slecht gebrani
glas werd vervangen.
Na 1900 is met meer deskun
digheid en zeker met moer be
grip en liefde voor het - wer!
van den middeleeuwer gere:
tauj-eerd en door het werk i:
de laatste decennia heeft d<
Bossche kathedraal veel vai
zijn oorspronkelijke schoonhei)
herkregen. Wel ging uiteraari
door het nieuwere en strakker)
materiaal veel van zijn schil
'derachtigheid verloren, doel
het patina der komende jarei
zal dit ongetwijfeld weer her
stellen en als binnen afzien
bare tijd de laatste stijger zal
zijn verdwenen, zal kunstlie
vend Nederland zich met der
Bosch kunnen verheugen om
voltooiing van een 'belangrij
ken cultureelen arbeid.
De sirences op de Amstcrdamsclic da-
Lcit, welke tijden;, den oojlog niet hun
loeiend gelmil onrust brachten in de
harten tier bewoners gaan thans ver
dwijnen. Ze worden gesloopt en krijgen
een nuttiger bestemming in het be-
aiiifsleveu. A.H.F. P.
TWEE JAREN tie oorlog van zoo
nabil te hebben meegemaakt dacht
ik dat er voor mij wet iets meer zou
komen wat mijn ervaringen zou over-
treifen.
Maar ik had gerekend buiten de be
vrijding van ParijsIk had er
niet aan gedacht, dat ik getuige zou
kunnen zijn bij die groote historische dag
voor Frankrijk en heel tie wereld.
Als oorlogscorrespondent was ik reeds
de eerste dag der bevrijding in Parijs,
een dag die eenig zal btijven in de ge
schiedenis aller tijden.
Terwijl wij de stad langzaam nader
den heerschte er onder ons een koorts
achtige opgewondenheid. We hadden
reeds drie dagen op enkele tientallen
irilometers van de stad gebivakkeerd,
terwijl wij eik uur de rapporten ontvin
gen over hetgeen in Parijs gaande was.
En die rapporten spraken elkander tel
kens tegen. Echter, op een morgen leek
het alsoi wij de ring der Duitscbe strijd
krachten rondom de stad zouden door
breken en zóó dc dappere Fransche bin-
nenlandsche strijdkrachten te hulp ko
men, die reeds enkele dagen verwoede
gevechten leverden tegen de Dnitschers.
Maar tegen den middag leek het alsoi
het Duitsche leger zichzelf hersteld had,
nieuwe troepen in het veld lyid gezon
den en van plan was om van Parijs
een tweede Stalingrad te maken.
Het ieek ons onmogelijk, dat Parijs
aan de vernietiging zou worden prijs
gegeven, maar alles wees er op. dat dit
de Duitsche opzet zou ziin.
IpO WAS de toestand toen wii 's mor
gens Rambouillet achter ons lieten en
besloten om zorgvuldig en voorzichtig
ons een weg te banen naar de buiten
wijken van Parijs.
En toen. terwijl wii ongeveer 8 mijl
van de stad verwijderd waren, kwamen
van alic kanten berichten binnen, dat
het tweede Fransche leger Parijs reeds
was binnengetrokken. We reden een
kwartier lang door een zomersch land
schap, overal bloemen en groen, een
stralend blauwe hemel en het eenige wat
ons herinnerde aan oorlog waren grijze
rookkolommen in de verte.
We bereikten de buitenwijken en toen
het hart van ParijsEn meteen wer
den we -opgenomen in eeu pandemonium
van vreugde zooals ik nog nimmer heb
meegemaakt.
Langs alle trottoirs ^stonden Pariize-
naars. zwaaiend. lachend, juichend, een
menigte bijna uitzinnig van vreugde. De
straten van Parijs zijn breed en de trot
toirs waren volgepropt met menschcn.
Dc vrouwen droegen hun Zondagsche
kieeren, witte oi roode blouses, bloe
men in hun haar en iaugc glinsterende
oorhangers.
Iedereen wierp met bloemen en ser
pentines. Terwijl onze jeep door deze me
nigte heen trachtte tc komen, kroop.
door Ernie Pyle
men er bovenop, vrouwen en kinderen
hingen aan onze armen, kusten ons,
mannen sloegen ons op de schouders en
we werden gekust, totdat onze gezich
ten letterlijk ,,rood" waren van al dat
„kissproof". Op een of andere manier
had ik plotseling twee baby's in mijn
armen, vrouwen hielden hun kinderen
in de hoogte, onze armen werden bijna
uit het lid g&trokken en dat alles duur
de uren en uren.
charme, zien er leuk uit. Maar er" zijn
ook in deze lichtstad sloppen en ach
terbuurten.
Mijn vriend in de jeep maakte met de
achterbuurt kennis, toen een vrouw hem
cm den hals viel, een vrouw zóó leelijk,
zóó vies en smerig, a'ls ik nooit ontmoet
heb. Ik moet daaraan toevoegen, dat ook
hij ruimschoots zijn deel kreeg in de
omhelzingen van knappe, jonge meis
jes.
DLOTSELING hoorden wij het geluid [)E VOLGENDE DAG was weer anders.
van explosies. De Duitschers waren Het was echter officieel een feest-
bezig de Seine-bruggen op te blazen, dag en ieder was vast besloten er een
We zetten onze helmen op: vlakbij ra- echte officieeel feestdag van te maken,
telden machinegeweren. Enkele soldaten Oude mannen haalden hun lintjes en
dekten zich, maar de Parijzenaars lach- onderscheidingen voor den dag, de kin
ten enkel en trokken zich van het over- deren waren gewasschea en hadden hun
bekende geluid niets meer aan. Zondagsche klecren aan, de meisjes en
Er is veel geschreven over deze da- vrouwen waren.... och, ze zijn altijd
gen in Parijs na de bevrijding. Ikzelf aardig in Parijs.
kan er niet over schrijven. Het was te En alles trok op naar de binnenstad,
veel, te overweldigend. En dan begon weer het zingen, roepen,
Wij behoorden bij de eerste Amerika- autogram-jagen en kussen,
nen, die Parijs binnentrokken en we Parijs was bevrijd, herademde, her
weten alleen maar, dat wij heen en weer leefde en herstelde zich. Het was goed
getrokken werden, dat onze armen en om in Parijs te zijn.
handen gevoelloos waren geworden, dat
wij gekust werden zóólang, totdat wij
zelf niet meer wisten wie wij waren.
Ze wierpen bloemen en tomalen in onze
jeep, zelfs flesclijes cider.
We herinneren ons alleen nog maar
de gigantische massa's zwaaiende, zin
gende, schreeuwende en lachende men-
schen. Wij in onze jeep lachten terug,
lachten, lachten, totdat onze gezichten
één lange permanente grijns waren ge
worden.
gOMMIGE FRANSCHEN hebben de
eigenschap onszelf te doen voelen als
bange jongens. In elke oorlogsfilm ont
moet men dien nonchalanten Fransch-
man. Hij heeft veel weg van Charlie
Chaplin. Wanneer alle soldaten zich
verschansen in loopgraven, zul je tel
kens een Fransch soldaat "vinden, in
verschoten blauwe overall en baret en
met een" half opgerookte sigaret in zijn
mondhoek, die midden over den weg
An ^r^r-vio, \s i. -<>Joopt Ik zag dat dikwijls in den tijd van
Q EEN OOC.ENBLIK kreeg ïemandtej^jgy en nl0est er altijd 0111 lachen.
het in haar hoofd ons een autogram jn de eerste dagen van de bevrijding
te vragen. Daarmee brak voor ons de nierkte ik dat ook bij de burgers op. Als
hel los. I11 een „mum" van tijd vroeg
iedereen handteekeningen, we kregen
niets anders meer voor onze oogen dan
er ergens geschoten werd, dan zou een
Franschmant die op zijn fiets voorbij
;ing, hoogstens met een voet even op
velletjes p.fpier. Enkele uren later ver- |,el trottoir steunen om te kijken of er
telde een meisje me, dat zij reeds 300 j^ts aan de hand was, terwijl het schie-
handteekeningen verzameld had. alléén ten dikwijls in dezelfde straat bezig
van Amerikanen. We \yaren nauwelijks was.
8 uur in de stad. Toen de tweede Fransche divisie de
Het weer bleef schitterend, Parijs stad binnentrok en het overal nog zeer
straalde. gevaarlijk was. zag ik een aanvoerder
van een tankdivisie rustig zijn pijp stop-
|-|E F LIJKT WEL alsof in Parijs alle pen< terwijl een andere soldaat in. een
meisjes knap zijn. In ieder geval zijn truck fluit speelde, zoomaar voor zijn
zc allen aardig gekleed, ze hebben pleizier.
QNZE TANKS EN JEEPS stonden vier
en-twintig uur in de buitenwijken val
Parijs. Ze werden bemand met Fran
sche soldaten en iedere tank werd dii
reet een centrum van vermaak voo
jongens en meisjes* en voor kinderen
De kinderen waren net vliegen. Ze kro
pen overal in en op. De vrouwen kustei
onze vuile baardige gezichten en 's mor
gens zag ik uit een tank een mers jj
kruipen.
Een oude man zei, dat, ofschoon w<
al geruimen tijd voet a«ïn wal in Frank
rijk hadden gezet, we toch eerder in Pa
rijs waren, dan men gedacht had. Ovei
het algemeen verwachtte men pas dL
bevrijding van Parijs een maand of 2ef&
na de invasie in Normandië.
J^A ENKELE DAGEN vertrokken wij
als oorlogscorrespondenten weer ui
Parijs om ons bij het optrekkend lege
te voegen. In Parijs hadden we gesla
pen in bedden en liepen we over tapljL
ten voor het eerst sinds drie oiaanpl
den.
Het was een grootsch evenement ge-U
weest, maar om de een of andere ver-
borgen reden waren we eigenlijk weei
écht tevreden toen we weer bivakkeer-
den in tenten en het groene gras alsp1
eenig tapijt hadden.
Iemand zei tegen mij
,Wat is dat gek, dat wij eigenlijk pasjjj
weer tevreden zijn nu we teruggaand
naar den oorlog
De vroolijkheid en charme van Parijs
werkte een beetje op onze zenuwen na^(
zooveel maanden met het tegendeel te
hebben kennis gemaakt. Ik geloof, dal
hei ook beteekent, dat wij zoo spoe-
dig mogelijk weer naar normale ver
houdingen en toestanden terug moeten
zien te komen, om waarlijk tevreden en
gelukkig te zijn.
JNTUSSCHEN hebben zij, die de vreug-
de en ennthousiaste begroeting in Pa-
rijs het méést en eerst verdienden, hel
minst er van gezien en genoten. Daar
mee bedoel ik de werkelijk vechtemli
soldaten, de mannen van de frontlijn. Zé'^
bereikten de stad en waren meteen weel
op weg naar een volgende plaats, steeds|T
verder, verder oprukend.
E11 degenen, die door de. Parijzenaarsfej
juichend binnengehaald waren de niet
vechtende soldaten, de non-combattantet
van het groote leger, zooals de leder a
..Civil Affairs", correspondente:
etc. E11 ik hoorde dikwijls van deze men-
schen. dat zij zich beschaamd voeld-.i^
CA-er al dat enthousiasme en al die dank
baarheid van de bevolking, terwijl d<
mannen, die op de eerste plaats di< fï.
dankbaarheid verdienden, alweer verdei
rukten en de laatste verdedigingswerken IC
der Duitschers doorbraken en die stee
vechtende, zonder applaus, bloemen oiv
kussen, de weg openden voor de groote^
vrijheid.
Maar zoo gaat het in de wereld.
