Radiorede van minister Logemaan
Partijraad der Kath. Volkspartij.
12
RADIO
Van den held Jan Trompetter
Naar het einde van het Indonesisch drama!
ONDAGMIDDAG om 1 uur heeft de Minister van Overzee-
sche Gebiedsdeelen, Prof. Logemann, over de beide zenders
een radiorede gehouden, welke wij hieronder in extenso laten
volgen.
NEDERLAND EN INDIë staan aan den vooravond van groo-
te beslissingen, want in Batavia zijn op grondslag van de
Regeeringsverklaring besprekingen geopend, welke de op
lossing moeten brengen van het tragisch conflict.
De Minister sprak als volgt:
Gij allen weet, dat vandaag
in Batavia besprekingen wor
den geopend, die voor de toe
komst van Nederland en Indo
nesië beide van beslissende be-
teekenis kunnen worden. De
poging, die daar wordt onder
nomen om een einde te maken
aan de vernietiging van levens
en eigendommen, welvaart en
cultuurgoed, een einde aan de
negatie van al wat tusschen
onze volken aan eerbied en ge
negenheid gegroeid was die
poging zal door het geheele
Nederlandsche volk met span
ning worden grvolgd.
Zij wordt ook, ik ben daar
zeker van. door de groote
meerderheid van ons volk
goedgekeurd, ondanks al het
geen het in al zijn lagen en
groepeeringen te verduwen
heeft over de wijze waarop dit
conflict is ontstaan en over het
leed en het onrecht, dat de re
volutie heeft gestapeld op het
lijden onzer landgenooten on
der de Japansche overweldi
ging.
Ons volk is in zijn meerder
heid, gelukkig, in staat geble
ken om zich bover de directe
gevoelsreactie te verheffen en
naar begrip te zoeken van de
diepere oorzaken van het con-
flic*
Om critisch terug te zien op
het verleden en om zich af te
vragen hoe een eerlijke toe
komst gebouwd kan worden. Ik
ben er trotsch op, dat deze
geesteshouding niet in de laat
ste plaats te vinden is bij hen,
die zelf slachtoffer van het
tragisch gebeuren zijn gewor
den.
Evenals in de ontwikkeling
van ons eigen Nederland en
nog in veel grooter mate, heeft
de oorlog in de ontwikkeling
van Indië een geestelijke breuk
gebracht.
Zegenrijk Nederlandsch
bestuur.
Het Nederlandsch ^ewind
heeft vóór 1940 eerlijk gestreefd
naar een geleidelijke ontplooi
ing van Indonesische volks
kracht. Wij hebben het land
goed bestuurd en goed toege
rust. Maar wij hebben de span
ningen onderschat, die in de
menschelijke ziel veroorzaakt
worden door de dooreenstren-
geling in één enkele samenle-
voor Maandagavond.
HILVERSUM I. 301 M.
6.10 Mandolinata.
6.45 Sportpraatje.
7.Nieuws.
7.15 Weeroverzicht.
7.20 Beroemde violisten spelen.
7.30 Programma Nederl. Strijdkr
8.Nieuws.
8.05 Omroeporkest.
9.05 Populaire orgelbespeling.
9.30 Gramofoonmuziek.
9.45 Engelsche Geestelijke Koo-
ren.
10.Nieuws.
10.15 Van Oost tot West- van
Noord tot Zuid.
10.50 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II. 415 M.
6.Nieuws.
6.15 Imperio Argentina.
6.25 „Om en nabij de twintig".
6.45 Amusementsorkest.
7.20 Gesprek van de week.
7.30 Jan Keessen, viool; Hans
Henkemans, piano.
8.Nieuws.
8.05 De pluimveehouderij".
8.15 Omroeporkest o.l.v. Bene
dict Silberman.
9.Hoorspel.
9.30 Italiaansche opera-progr.
10.30 Frans v .d. Heide, klarinet,
Cor v. Boven, piano.
11.Nieuws.
11.15 Sweetness and rhythm.
113.5 Gramofoonmuziek.
ving op ongelijken voet van
twee volken, dragers van twee
erlei cultuur, tweeërlei gods
dienst, tweeërlei economie^
tweeërlei levensrhythme. Daar
om heeft de plotselinge nabij
heid der vrij__eid de Indnesiërs
zeil overrompeld. Daarom heeft
de breuk ons verrast en ont
goocheld. Maar ze heeft ons
ook gebracht tot bezinning.
Die is noodig aan beide zijden.
Want de breuk in de ontwik
keling heeft het feit niet weg
gevaagd, dat de Indische sa
menleving in zijn meest wezen
lijke stoffelijke en geestelijke
elementen is opgebouwd uit dat
samen-leven van Indonesiër en
Nederlander.
Het Nederlandsche element
laat zich niet verwijderen
zonder noodlottige gevol
gen voor welvaart en cul
tuur.
Daarom mag Nederland zijn
verantwoordelijkheid niet prijs
geven voor de toekomst van
Indonesië. Daarom snijdt Indo
nesië in eigen vleesch als het
den Nederlander zou pogen uit
te werpen uit zijn maatschappij
en zijn staat.
Een nieuwe vorm van sa
menwerking. Van zelfre-
geering naar zelfbeschik
king.
Wat noodig is, is het vinden
van den nieuwen vorm van sa
menwerking, waarin de Indo
nesiër ontlast zal zijn van den
psychisohen druk waaronder de
oude verhoudingen hem stel
den en dien hij als zijn onvrij
heid voelde.
De Nederlandsche Regeering
is bereid tot een uiterste po
ging om dien nieuwen vorm te
vinden. In harmonie met de
door haar als grondslag aan
vaarde Koninklijke rede van
1942 denkt zij zich een mate
van zelfregeering voor Indone
sië, waarin Nederland slechts
steun verleent en overigens
een laatste verantwoorde
lijkheid draagt voor de waar
borging van internationale
maatstaven van gced bestuur.
Zij denkt zich een beharti
ging der- gezamenliike belan
gen in een Rijksstructuur, waar
in Indonesiërs gelijkwaardig
naast Nederlanders (en na
tuurlijk vertegenwoordigers
van Suriname en Curacao)
aan de bewindstafel zullen
plaats nemen en waarin zij de
ncodige internationale ervaring
kunnen opdoen.
En vooral is zij bereid als
duidelijk en binnen afzienba-
ren tijd bereikbaar doel te stel
len voor Indonesië's staatkun
dige ontwikkeling datgene,
en in het Handvest der Ver-
eenigde Volkeren als het recht
matig doel van ieder volk is
erkend het recht van zelfbe
schikking.
Bliivende eenheid van het
Koninkrijk der Nederlan
den door vrijheid van zijn
samenstellende deelen in
overeenstemming met het
wereldrecht der volken.
De regeering honoreert daar
mede niet alleen de handtee-
keningen, die namens Neder
land onder die documenten zijn
gezet. Zij honoreert er ook me
de de belofte, die uiteindelijk
in de sedert 1901 aanvaarde
politiek van zedelijke verplich
ting jegens Indie lag verscho
len. Zij erkent, dat de tijden
gaan rijpen en zij meent, dat
alsdan geen betere waarborg te
vinden is voor de b-ijvende
eenheid van ons Rijk, dan de
vrijheid van zijn samenstellen
de deelen.
Dit alles, landgenooten, is
uitgedrukt in de publicatie, die
vandaag in Batavia namens de
regeering wordt openbaar ge
maakt.
Nadat de Minister de reeds
gepubliceerde regeeringsmede-
deeling had voorgelezen, be
sloot hij zijn rede als volgt:
Landgenooten, ik weet dat
de mannen, die daarginds in
Batavia zullen samenkomen,
beschikken over verantwoor
delijkheidsbesef, werkelijk
heidszin en tegelijk idealisme.
Daarom durf ik hopen, dat zij
den vreedzamen uitweg zullen
vinden, die onze volken leiden
zal uit de tragische impasse,
wat in het Atlantisch Handvest waarin zij zich bevinden.
VRIJDAG EN ZATERDAG is de Partijraad der Katholieke
Volkspartij te Utrecht bijeen geweest. Voorloopig voor het laatst,
naar wij hopen, is er gepraat over de beginsel- en program
kwesties en of voor de partij natuurlijke of zedelijke normen
moeten gelden. Men zou haast gaan denken, dat alleen theologen
en moraal-philosofen van professie kunnen en mogen beoordee-
len wat voor soort politieke partij de Volkspartij nu wel is.
Na de theorie klaar voor de praktijk!
komen van 1200.
Wij worden wel eens een
volk van theologen genoemd en
wij ontkennen geenszins de
noodzakelijkheid om de basis
der partij deugdelijk te veran
keren, maar men kan van het
goede ook te veel krijgen. Voor
al als de duidelijkheid er onder
gaat lijden! Niet alleen voor de
geschoolden, maar ook voor het
volk moet de partij en haarzel-
ver grondslag en uitgangs
punt klaar zijn.
Maar enfin, dat hebben wij
weer gehad. De boel staat thans
goed op pooten. Men staat ste
vig, er is enthousiasme, de lei
ding is er en op de afdeelingen
merkt men alom de lust om het
staatkundig werk onvervaard
aan te pakken.
Het Urgentie-programma.
Deze vergadering beperkte
zich nog tot organisatorisch
werk. Zoo aanstonds en
daarvoor is het nu ook de hoog
ste tijd komen de vraagstuk
ken, waarom het vandaag den
dag gaat, aan de orde. Het Ur
gentie-program, dat ook in zijn
definitieve gestalte o.i. over het
doel heensehiet, maar toch al
een heele verbetering te zien
geeft boven de eerste ietwat
rommelige editie, biedt aan-
knoopingspunten genoeg.
Minimum-leeftijd en lid
maatschap niet-Katholieken
De minimum leeftijd voor de
toelating van het lidmaatschap
der partij is verlaagd van 23 op
21 jaar. Ieder lid dus ook de
niet-Katholieke leden moet
het beginselprogram onder
schrijven.
Het laatste woord is zeker
nog niet gesproken over art. 17
van het Reglement dat voor
schrijft dat de leden van de
fracties der Staten-Generaal,
Gemeenteraden en Provinciale
Staten hun politieken arbeid
uitoefenen op den grondslag
van de programs der partij.
Hier komt dus de verhouding
van den volksvertegenwoordi
ger tot zijn partij in het geding.
Wij komen daar nog op terug.
De contributie werd met 37
tegen 35 stemmen vastgesteld
naar het inkomen met een mi
nimum van 50 ets. bij een in-
Wij hebben over dit systeem
reeds het onze gezegd. In de
praktijk zal het onuitvoerbaar
blijken, maar mogelijk kan het
een stimulans zijn om meer
contributie te betalen dan vóór
den oorlog gebruikelijk was. In
elk geval wij vertellen het par
tijbestuur niet hoeveel inkomen
of wij hebben. Dat doen wij
slechts aan de inspectie der be
lastingen en die gelooft ons
soms niet eens.
Het dagelijksch Bestuur zal
bestaan uit de heeren Witte-
man, Romme, de Bruyn, Teu-
lings, Drion, de Quay, van den
Brink, Stokman, Wijffels, Mat
sen, van der Zee, Deckers. Een
gezelschap dat er mag zijn.
Rede Dr. Deckers.
Oud-Minister Deckers, voor
zitter der Kath. Tweede Ka
merfractie hield een rede over
den politieken toestand en het
werk der fractie. Dr. Deckers
herinnerde aan het vele be
langrijke werk dat door de R.K.
Staatspartij tot aan den inval
der Duitschers is verricht.
Toen in Mei 1940 de oorlogs
toestand het parlementaire
werk had doen eindigen, kwa
men de leidende personen veel
bijeen. De kamerleden hebben
geweigerd hun functies uit de
handen van den vijand aan te
nemen.
De Kath. Kamerfractie is zich
er van meet af aan bewust van
geweest dat dit Kabinet voor
een uiterst zware taak staat.
Wij zijn, aldus spreker, dit
Kabinet gaarne met alle wel
willendheid tegemoet getreden,
omdat een goede samenwerking
tusschen Regeering en Volks
vertegenwoordiging vooral in
dezen tijd een eerste vereisch-
te is.
Over de motie van van Poll
zeide spreker, dat daarvan het
eenige doel is met eigen oogen
te zien en met eigen ooren te
hooren. Zij is niet uit eenig
wantrouwen voortgekomen.
Mr. Deckers besprak de veld
winnende corruptie van het
ambtenarencorps. Corruptie is
bij ons nooit bekend geweest,
maar is er thans wel. Het aan
tal ambtenaren moet vermin
deren.
Wij zijn tegen. Staatssocialis
me, aldus spr.
De Regeeringsvoorlichtings-
dienst, die een Regeeringspro-
pagandadienst dreigt te worden
en die ons 13 ton per jaar kost,
werd eveneens aangeroerd. Er
zal een einde moeten worden
gemaakt aan de vlotte gelduit-
geving die nu heerscht. Groote
zuinigheid is vereischt.
Naar de ontknooping
van het Indisch drama
Vervolg van pag 1.
En toch, en toch, begrijpt de
blanke hen niet ten volle. Zij
zijn van ander ras. Toch weten
zij, dat eens hun eigen men-
schen over hen zullen moeten
worden gesteld. En naar dat
oogenblik moeten zij verlangen.
Welnu de Regeeringsverkla
ring zet daartoe de deuren wijd
open.
Zoo zeker als het is, dat ver
wezenlijking der leuze Indië-
los-van-Holland -nu, een
drama zonder weerga over In-
dië en zijn volken zou ontkete
nen, zoo zeker opent onze Re
geering thans de mogelijkheid
voor een zegenrijke op vrijwil
ligheid gebaseerde samenwer
king binnen één Koninkrijk
der Nederlanden, op voet van
gelijkheid.
Wie nu nog durft te spreken
van koloniale verhoudingen,
van onderdrukking en wat dies
meer zij, is te kwader trouw.
Nimmer zou onze Regeering
deze verklaring hebben kun
nen afleggen indien zij niet
overtuigd was van deze din
gen:
Ten eerste: de opstand der
extremisten geeft niet den
geest weer van de volken van
Indië. Ten tweede: de volken
van Indonesië staan niet vij
andig tegenover Nederland.
Getuigen niet alle insiders, dat
de Nederlanders met gejuich
werden begroet en dat de be
volking als geheel genomen
loyaal is!
Ten derde: het is het goed
recht van elk volk om naar de
mate zijner ontwikkeling en
vdh zijn krachten de eigen
aangelegenheden te regelen.
Er ieven in Indië dienaangaan
de alleszins gerechtvaardigde
wenschen en ideeën waar
aan onmiddellijk tegemoet
moet worden gekomen.
Ten vierde: zoo groot is het
vertrouwen dat de Regeering
onvervaard een stelsel oobouwt
dat loopt van regeling der
eigen inwendige aangelegen
heden nog onder het Moeder
land naar een geheel vrijwilli
ge samenwerking binnen het
onverdeelde Koninkrijk der
Nederlanden naast hét Moe
derland.
Doordgt de leeftijdsgrens voor
de kiesgerechtigden tot 23 jaar
is verlaagd, staan niet minder
dan negen nieuwe lichtingen
klaar om aan de verkiezingen
deel te nemen. De Katholieke
Kamerfractie is een sterk team,
al wordt het gemis van een
deskundige op het gebied van
volksgezondheid wel gevoeld.
Er komen wellicht uitvallers.
Spreker, die zich niet meer her
kiesbaar stelt, zal er ook bij be-
hooren.
Bij zijn aanstaande aftreden
als Kamerlid en daarmede als
leider der Katholieke Kamer
fractie, werd mr. Deckers na
mens de Katholieke Volkspartij
door voorzitter Witteman,
staande de vergadering, harte
lijk dank gebracht voor het
vele goede en groote werk, door
hem in den loop der jaren voor
de partij en voor het Neder
landsche volk verricht.
Woedend gooide Jan Trompetter de brugstok neer,
maar bemerkte pas dat hij nog over de brugleuning
hing, toen de stok met een plons in het Kuipers
grachtje verdween. En hij wilde het weer op een
lopen zetten, doch voelde zich bij zijn fluwelen kraag
gegrepen doorden verkeersagent, die bars en
boos een boekje te voorschijn haalde, vroeg hoe hij
heette Johannes Leonardus Joachim Trompetter,
mijnheer" of hij getrouwd was „Ja, met Isabel,
mijnheer, en die komt straks wel even op het bu
reau"O, maar dan zal ik zelf wel even die
stok uit het water vissen", schrok de agent, „Neemt
u mij niet kwalijk, mijnheer Trompetter. Dag, mijn
heer Trompetter. Ja, gaat u uw gang maar, mijnheer
Trompetter". En de agent sprong uiterst beleefd mid
den op de brug, hield alle verkeer van de andere
kant tegen en wenkte met zijn grote duim, dat Jan
Trompetter mocht doorrennen. Neen, neen, om het
nu met vrouw Isabel aan de stok te krijgen1
