Herstel van oorlogsschade
HET
„WEET U WEL WAT EEN MILLIARD IS?"
Nadat heel wat kamerleden troffen en dat hün schade vol-
hun bezorgdheid hadden uitge
sproken, vragen hadden gesteld
en voorstellen hadden gedaan,
heeft Min. Lieftinck de zware
taak gehad om te antwoorden.
Een milliard?
Min. Lieftinck heeft voor zijn
optreden altijd achter zich de
donkere achtergrond van de
staatsbegrooting, die een enorm
tekort vertoont. Als wij vroe
ger spraken van een millioe-
nennota dan moeten we tegen
woordig spreken van een mil-
liardennota. En men kan het
dan ook wel begrijpen, dat de
man, die de finantiëele ver
antwoordelijkheid draagt voor
ons land, en die meer dan
eenig ander inzicht heeft in alle
finantiëele problemen, bij de
geuitte wenschen om verhoo
ging en verbetering zuchtend
zijn repliek aanvangt met de
woorden: „Weten de heeren
wel wat een milliard is?"
Regeling der oorlogsschade
De Min. bespreekt achter
eenvolgens verschillende as
pecten van de regeling der
oorlogsschade en wel de mo-
reele kant, de wederopbouw
en het finantiëel-economisch
aspect. „De gemeenschapsge
dachte", zoo zegt de Min.,
„brengt niet mede en betee
kent niet, dat alles zooveel mo
gelijk hersteld wordt in het
oude, maar deze gemeenschaps
gedachte beteekent wel, dat de
sterken de zwakken zullen hel
pen."
Finantiëele regeling.
De Min. is ervan overtuigd,
dat de finantiëele regeling be
zwaren ontmoet, maar geen
enkele regeling kan volmaakt
zijn. Maar zij moet wel op de
eerste' plaats aangepast zijn
aan de welvaart van het land
en de economische conjunc
tuur.
De schadevergoeding, te be
talen aan particulieren, be
draagt tusschen de 3 en 4 mil
liard. Onze staatsschuld be
draagt nu reeds tegen de 20
milliard en deze zal in de toe
komst nog stijgen tot 25 a 30
milliard. Nu moet men er niet
van uitgaan, dat het hier be
treft een uitgave ineens. Want
rente en aflossing van deze
nieuwe staatsschuld legt groo-
te last voor de toekomst op,
Wanneer men nu gaat vergoe
den op basis van de reproduc-
tiekosten, wordt het vraagstuk
nog veel ernstiger. Wij komen
er niet door geld in circulatie
te brengen tegelijk met de
goederen. Immers de goederen
worden slechts eens of twee
maal omgezet, maar het geld
blijft in circulatie, en wij moe
ten wéér geld gaan saneeren
en weer dreigt het gevaar van
inflatie.
Huisraad-vergoeding.
De schade aan onroerend
goed is 49 pet. van de totale
schade en dus verreweg, de be
langrijkste, die aan huisraad
is ook zeer groot, namelijk 21
pet.
De minister kan in geen ge
val ingaan op den wensch om
op basis v. vervangingswaarde
te .vergoeden. Vergoeding op
den voorgestelden basis met
daar bovenop een percentage
is minder gevaarlijk, maar zou
toch de lasten dermate groot
maken, dat de gevolgen zeer
moeilijk te overzien zouden
zijn. Wel is de Min. bereid zijn
standpunt ten aanzien van de
vergoeding der huisraadschade
te herzien en wel met betrek
king tot de samenvoeging der
laagste klassen, met opvoering
van de normen, verder den ge
zinsomvang als factor en de
verschillen tusschen bijdragen
voor schade in stad- en platte
landsgemeenten.
Walcheren.
In antwoord op de betoogen
om heel bijzonder Walcheren
in herstel en schadevergoeding
te betrekken, stelde de Min.
voorop dat er naast Walcheren
ook andere streken in ons va
derland zijn, éven zwaar ge
komen vergelijkbaar is met de
schade op Walcheren. Wanneer
de Min. dan ook bereid is voor
Walcheren een aparte regeling
te treffen, dan doet hij dat
niet, omdat daar de schade het
grootst is, maar dan doet hij
dit uit sociale en economische
redenen.
De Min. eindigde met er den
nadruk op te leggen, dat de
voorgestelde schadevergoeding
onze finantiëele positie op een
zeer zwaren proef zal stellen.
De Minister van Weder
opbouw.
Min. Ir. Ringers was na het
donkere en zware betoog van
den Min. van Financiën een
verademing voor de ernstig-
kijkende en ingespannen luis
terende Kamerleden. Hij heeft
met groot optimisme allerlei
interessante dingen verteld en
gegevens verstrekt over den
wederopbouw van ons land.
Hij betoogt, dat de bedrijven,
die voor onze export werken,
de deviezen moeten opbren
gen, welke noodig zijn om de
materialen, noodig voor onzen
wederopbouw, te kunnen im
porteeren. Het spreekt dus van
zelf, dat hij voor herstel dezer
bedrijven de grootste belang
stelling heeft. Op een vraag
van den heer Teulings ant
woordt de Min., dat de kerken
steeds de belangstelling van
den wederopbouw hebben. Er
zijn thans 200 kerken totaal
verwoest en 300 zeer zwaar
getroffen. Dit jaar kan nog
geen begin met nieuwen bouw
gemaakt worden. Voor de
boerderijen zal niet alleen de
oorlogsgeweldschade uitgekeerd
worden. Ook andere bijdragen
komen in aanmerking, naar ge
lang de rentabiliteit.
Nóg een minister aan het
woord.
Min. Mansholt vult deze be
toogen dan nog verder aan,
daar waar de schaderegeling
betrekking heeft op agrarisch
gebied. In den landbouw is
reeds in ruime mate in natura
vergoed in hoofdzaak vee en
machines. Ook wanneer groote
stukken land verloren zijn ge
gaan, wordt compensatie in
natura gegeven. De pachtver-
goedinf loopt 1 Juli 1947 af,
maar het kan zeer goed moge
lijk zijn, dat zij verlengd moet
worden. Maximaal bedraagt
het voorschot op de schade-
uitkeering 10.000. Bij het ver
kavelingssysteem zullen kleine,
oneconomische bedrijven ver
meden kunnen worden. Hoe
groot de nieuw te stichten be
drijven zullen zijn hangt af
van den grond en de vruch
ten welke geteeld zullen wor
den. De verkaveling van Wal
cheren zal op vrijwilligheids-
basis er met medewerking van
de bewoners geschieden.
KERK UIT ZWITSERLAND.
De Ned. Herv. Gemeente te
Groenlo zal in het bezit wor
den gesteld van een houten
noodkerk uit Zwitserland, wel
ke in de plaats zal komen van
de fraaie St. Callixtuskerk,
welke door bominslag grooten-
deels vernield werd.
Nederiandsche T aalwonder
De Nederiandsche ver
tegenwoordiger bij de sub
commissie, welke het ta
lenprobleem behandelt, is
de voormalige eerste Mi
nister, Prof. Gerbrandy.
Prof. Gerbrandy oogstte
tijdens de besprekingen
grooten bijval, toen hij
zeide: „Ik ben me bewust
van taalproblemen; ik
droom in het Friesch, denk
in het Nederlandseh en
spreek in het Engelsch."
„DE WALS" KOMT TERUG.
Naar A. N. P. van de Kon.
Ned. Hoogovens en Staalfabrie
ken Verneemt, heeft de directie
van dit bedrijf de mededeeling
ontvangen, dat de Britsohe
autoriteiten de walserij voor
zware platen, die in 1943 door
de Duitschers werd weggesleept
hebben vrijgegeven. Dit betee
kent, dat de walserij weer uit
Duitschland kan worden terug
gehaald. In 1939 werd met den
bouw van de walserij begon
nen. Zij was in 1943 gereed om
in gebruik te worden genomen.
De groote wals had een lengte
van 300 meter en een breedte
van 55 meter. De Duitschers
eigenden zich direct nadat ze
gereed gekomen was de walse
rij toe en geen enkel protest
tegen deze schending van in
ternationale wetten hielp. Zij
braken de fabrieken tot de
laatste steen af en sleepten alles
steenen, spanten, machines,
werktuigen, onderdeelen en
electrisohe kabels naar Duitsch
land en bouwden het geheel
weer op in de omgeving van
Brunswijk. Het bericht is op het
hoogoven'bedrijf met groote
voldoening ontvangen.
Conferentie der Ver. Volkeren in Londen
TOT SEPT 1946
De commissie zal bestaan uit
een vertegenwoordiger van elk
der staten, welke in den vei
ligheidsraad vertegenwoordigd
zijn, en Canada. Dit beteekent,
dat tot September van dit jaar
Nederland ook vertegen
woordigd zal zijn in deze aller
belangrijkste commissie. Alle
rapporten en voorstellen van
deze commisie zullen aan den
veiligheidsraad worden voor
gelegd en gepubliceerd, tenzij
de veiligheidsraad in het be
long van den vrede en de vei
ligheid anders beschikt.
Rede van Byrnes
De Amerikaansche Min. van
Buitenl. Zaken, Byrnes, die
zijn vertrek naar de Ver. Sta
ten speciaal voor deze gele
genheid had uitgesteld, zeide
o.m.:
Wij moeten zorgen, dat de
wereld ophoudt een gewapend
kamp te zijn. Wij moeten zor
gen, dat vredesverdragen met
staten, welke tegen hun wil
bondgenoten van de As-mo-
gendheden werden, ten spoe
digste worden gesloten en de
bezettings: zijdkrachten wor
den teruggetrokken.
Ik hoop, dat de commissie
onmiddellijk met haar werk
zal beginnen. Het zal voor
de vredelievende volken
der wereld een geruststel
ling zijn te weten, lat wij
onmiddellijk overgaan tot
het zoeken naar wegen ter
voorkoming van een wed
loop in bewapening. Wij,
die samen gestreden heb
ben voor onze vrijheid,
moeten thans toonen, dat
we de vrijheid, welke we
gewonnen hebben, waard
zijn.
De Poolsche afgevaardigde,
Modzelefski, stelde voor, dat
alle ontdekkingen van weten-
schappelijken aard zouden
worden uitgewisseld. De leden
AUTOBUSDIENST GELDER-
MALSEN—DEN BOSCH.
Maandag 28 Jan. openen de
Ned. Spoorwegen een autobus-
diénst op het traject Gelder -
malsen's Hértogentoosch vioe
versa waardoor een belangrijke
verkorting van rijtijd wordt
verkregen in de verbinding
met het Zuiden.
van de Uno moeten maatrege
len nemen om atoomwapenen
'te beperken.
Df afgevaardigde der Phi-
lippijnen, Lopez, stond critisch
tegenover het feit, dat de com
missie voor de atoomenergie
verantwoordelijk zou zijn te
genover den veiligheidsraad,
maar niet tegenover de Alge-
meene Vergadering. Door haar
gezag aan den veiligheidsraad
over te dragen, zoo zeide hij,
heeft de algemeene vergadering
geen macht of invloed in diens
beslissingen.
Frankrijk stelde voor, dat
de commissie voor de atoom
energie bijeen zou komen in de
Ver. Staten, die als eersten de
eer hadden de ontdekking van
de atoomenergie te zien.
Veiligheidsraad heden
bijeen
Hedenmiddag om drie uur
zal een openbare zitting van
den veiligheidsraad worden
gehouden. Op deze bijeen
komst, zal worden besloten
wat de veiligheidsraad zal doen
met de aan den raad voorge
legde verzoeken betreffende
Perzië, Griekenland en Indone
sië, waarbij zal moeten worden
besloten, of deze problemen
onmiddellijk zullen worden
besproken, in het begin van
de volgende week of nog eeni-
gen tijd later.
Men verwacht, dat de com
missie, welke op inspectie
tocht is langs de verschillende
plaatsen, die voor vestiging
van den zetel van de U.N.O. in
aanmerking komen, begin Fe
bruari in Londen terug zal
zijn.
Byrnes naar Amerika
Byrnes is gisteren van het
vliegveld Bovingdom opgeste
gen om zich weer naar Ame
rika te begeven. Voor zijn ver
trek gaf de Min. als zijn mee
ning te kennen, dat de Uno-
conferentie prachtig vorderde
ondanks alle moeilijkheden 51
staten bijeen te krijgen om
een zoo groote onderneming te
organiseeren.
Ten aanzien van het aanwij
zen van een Secr.-Generaal
zeide Byrnes, dat hij begreep,
dat de afgevaardigden van de
twee betrokken landen hun
wensch hebben te kennen ge
geven met hun regeering over
leg te plegen.
Het proces te Neurenberg
TN diepe stilte klonken de namen der vijf Nederlanders die in dei bos-
■*- schen van Goirle het leven lieten, door de rechtszaal. Het waren de
namen der eerste vijf Nederiandsche gijzelaars: Graaf C. van Limburg
Stirum uit Arnhem, Willem Ruys, uit Rotterdam, Govert Baelde,
uit Rotterdam; Ch. Bennekers, Rotterdam, en Baron A. Schimmelpen-
ninck van der Oye uit Zeeland,
MISDADEN TEGEN DE MENSCHHEID
De Fransche aankla
ger Dubost heeft giste
ren in de zitting meer
dere aanhalingen ge
daan uit de inbeslagge-
nomen maandrapporten
van den Wehrmachts-
kommandant te Neder
land. In het rapport
over de maand Augustus
1942 wordt het dood
schieten vermeld van de
bovengenoemde gijze
laars als een repressaille
voor een poging tot aan
slag op een trein met
verlofgangers te Rotter
dam. De Fransche' aan
klager verklaarde, dat
door deze executie van
gijzelaars groote indruk
op de publieke opinie
was gemaakt. Aange
hechte rapporten doen
blijken dat sinds den
aanvang van de bezet
ting geen andere door
de Duitschers toege
brachte slag dieper was
gevoeld. In brieven,
welke de Wehrmachts-
kommandant ontving,
werden uiteenloopende
gevoelens tot uiting ge
bracht. Gevoelens van
grooten haat werden in
die brieven gelucht,
maar sommige bevatten
ook roerende pleidooien
om niet tot dergelijke
uiterste maatregelen 'n
toevlucht te nemen, en
andere brieven getuig-
Uit de rapporten
blijkt, dat de Duitschers
den schijn wilden wek
ken alsof zij voor deze
en dergelijke executies
alleen maar z.g. a-so
ciale gevangenen fusil
leerden en o.a. aan den
commissaris van poliiie
te Den Haag zijn mede
werking vroegen om b.v.
Haagsche plunderaars
neer te schieten. Het
rapport vermeldt echter,
dat de politiecommissa
ris niet alleen weigert,
maar zich op alle moge-
moorden in Den Haag
gepleegd. Munt ver
meldt hierin ook dat
de vernietiging van de
„Haagsche Courant"
door Ditmar, persagent
van de Reichskoimmis-
sar, zelf was bevolen
om andere kranten te
intimideeren. De de
structie was onder lei
ding van Ditmar per
soonlijk geschied. Munt
heeft Voorts opgebiecht
dat hij slechts „een buis
te Loosduinen heeft
doen afbranden en geeft
verder een groot aantal
bekendmakingen en
waarschuwingen van
Rauter, Christiansen
en Seyss, waarin mede
deeling van nieuwe
executies worden ge
daan.
Nog andere
documenten.
Een
omvat
den weer vande ver
warring, teweeg ge- lijke wijzen verzette,
bracht bij idealisten, die
nog steeds in de moge
lijkheid van begrip tus
schen de Duitschers en
de Nederlanders hadden
geloofd, doch die thans
al hun verwachtingen
in ruïnes verkeerd za
gen.
Kriminal-Kommissar
Munt.
Kr imin al-Kommissar
Munt heeft in zijn rap
port voorts nog mede-
deelingen gedaan over
een aantal Duitsche
ander document
de namen van
een groot aantal Ne
deriandsche gijzelaars
die vooraanstaande figu
ren waren op kerkelijk
en politiek gebied. Het
derde stuk heeft betrek
king op de beruchte
moord op 56 Nederlan
ders in de duinen van
Waalsdorp op 7 Maart
1945. Het bevat uitvoe
rige rapporten over de
ze aan het einde van
den oorlog gepleegde
schanddaad en 21 foto
grafieën. Het document
geeft een overzicht van
de door de dienst iden
tificatie en berging op
gespoorde lijken van
slachtoffers der Duit
sche terreur. De dienst
schat het aantal ver
moorden in Nederland
op vier duizend, waarbij
evenwel wordt opge
merkt dat het totaal der
gestorverifen van Vugiht.
Amersfoort en Wester-
bork niet bekend is. In
het eèrste kamp werden
de slachtoffers ver
brand, zoodat opgravin
gen geen uitsluitsel kim
nen geven.
Hulp aan
geallieerde vliegers.
Er werd een procla
matie naar voren ge
bracht van Gen. Chris
tiansen in Nederland,
waarin 'werd afgekon
digd, dat vijf personen
ter dood waren veroor
deeld en drie anderen
tot levenslange gevan
genisstraf wegens het
helpen van de befhan-
ning van een Engelsch
gevechtsvliegtuig, dat
op Nederlandseh grond
gebied op 7 Aug, 1941
een noodlanding had
gemaakt.
,.De executie van gij
zelaars is een misdaad
tegen de menschheid".
Hiermede sloot de aan
klager deze acte van het
Nederiandsche drama.