Herstel van oorlogsschade HET „WEET U WEL WAT EEN MILLIARD IS?" Nadat heel wat kamerleden troffen en dat hün schade vol- hun bezorgdheid hadden uitge sproken, vragen hadden gesteld en voorstellen hadden gedaan, heeft Min. Lieftinck de zware taak gehad om te antwoorden. Een milliard? Min. Lieftinck heeft voor zijn optreden altijd achter zich de donkere achtergrond van de staatsbegrooting, die een enorm tekort vertoont. Als wij vroe ger spraken van een millioe- nennota dan moeten we tegen woordig spreken van een mil- liardennota. En men kan het dan ook wel begrijpen, dat de man, die de finantiëele ver antwoordelijkheid draagt voor ons land, en die meer dan eenig ander inzicht heeft in alle finantiëele problemen, bij de geuitte wenschen om verhoo ging en verbetering zuchtend zijn repliek aanvangt met de woorden: „Weten de heeren wel wat een milliard is?" Regeling der oorlogsschade De Min. bespreekt achter eenvolgens verschillende as pecten van de regeling der oorlogsschade en wel de mo- reele kant, de wederopbouw en het finantiëel-economisch aspect. „De gemeenschapsge dachte", zoo zegt de Min., „brengt niet mede en betee kent niet, dat alles zooveel mo gelijk hersteld wordt in het oude, maar deze gemeenschaps gedachte beteekent wel, dat de sterken de zwakken zullen hel pen." Finantiëele regeling. De Min. is ervan overtuigd, dat de finantiëele regeling be zwaren ontmoet, maar geen enkele regeling kan volmaakt zijn. Maar zij moet wel op de eerste' plaats aangepast zijn aan de welvaart van het land en de economische conjunc tuur. De schadevergoeding, te be talen aan particulieren, be draagt tusschen de 3 en 4 mil liard. Onze staatsschuld be draagt nu reeds tegen de 20 milliard en deze zal in de toe komst nog stijgen tot 25 a 30 milliard. Nu moet men er niet van uitgaan, dat het hier be treft een uitgave ineens. Want rente en aflossing van deze nieuwe staatsschuld legt groo- te last voor de toekomst op, Wanneer men nu gaat vergoe den op basis van de reproduc- tiekosten, wordt het vraagstuk nog veel ernstiger. Wij komen er niet door geld in circulatie te brengen tegelijk met de goederen. Immers de goederen worden slechts eens of twee maal omgezet, maar het geld blijft in circulatie, en wij moe ten wéér geld gaan saneeren en weer dreigt het gevaar van inflatie. Huisraad-vergoeding. De schade aan onroerend goed is 49 pet. van de totale schade en dus verreweg, de be langrijkste, die aan huisraad is ook zeer groot, namelijk 21 pet. De minister kan in geen ge val ingaan op den wensch om op basis v. vervangingswaarde te .vergoeden. Vergoeding op den voorgestelden basis met daar bovenop een percentage is minder gevaarlijk, maar zou toch de lasten dermate groot maken, dat de gevolgen zeer moeilijk te overzien zouden zijn. Wel is de Min. bereid zijn standpunt ten aanzien van de vergoeding der huisraadschade te herzien en wel met betrek king tot de samenvoeging der laagste klassen, met opvoering van de normen, verder den ge zinsomvang als factor en de verschillen tusschen bijdragen voor schade in stad- en platte landsgemeenten. Walcheren. In antwoord op de betoogen om heel bijzonder Walcheren in herstel en schadevergoeding te betrekken, stelde de Min. voorop dat er naast Walcheren ook andere streken in ons va derland zijn, éven zwaar ge komen vergelijkbaar is met de schade op Walcheren. Wanneer de Min. dan ook bereid is voor Walcheren een aparte regeling te treffen, dan doet hij dat niet, omdat daar de schade het grootst is, maar dan doet hij dit uit sociale en economische redenen. De Min. eindigde met er den nadruk op te leggen, dat de voorgestelde schadevergoeding onze finantiëele positie op een zeer zwaren proef zal stellen. De Minister van Weder opbouw. Min. Ir. Ringers was na het donkere en zware betoog van den Min. van Financiën een verademing voor de ernstig- kijkende en ingespannen luis terende Kamerleden. Hij heeft met groot optimisme allerlei interessante dingen verteld en gegevens verstrekt over den wederopbouw van ons land. Hij betoogt, dat de bedrijven, die voor onze export werken, de deviezen moeten opbren gen, welke noodig zijn om de materialen, noodig voor onzen wederopbouw, te kunnen im porteeren. Het spreekt dus van zelf, dat hij voor herstel dezer bedrijven de grootste belang stelling heeft. Op een vraag van den heer Teulings ant woordt de Min., dat de kerken steeds de belangstelling van den wederopbouw hebben. Er zijn thans 200 kerken totaal verwoest en 300 zeer zwaar getroffen. Dit jaar kan nog geen begin met nieuwen bouw gemaakt worden. Voor de boerderijen zal niet alleen de oorlogsgeweldschade uitgekeerd worden. Ook andere bijdragen komen in aanmerking, naar ge lang de rentabiliteit. Nóg een minister aan het woord. Min. Mansholt vult deze be toogen dan nog verder aan, daar waar de schaderegeling betrekking heeft op agrarisch gebied. In den landbouw is reeds in ruime mate in natura vergoed in hoofdzaak vee en machines. Ook wanneer groote stukken land verloren zijn ge gaan, wordt compensatie in natura gegeven. De pachtver- goedinf loopt 1 Juli 1947 af, maar het kan zeer goed moge lijk zijn, dat zij verlengd moet worden. Maximaal bedraagt het voorschot op de schade- uitkeering 10.000. Bij het ver kavelingssysteem zullen kleine, oneconomische bedrijven ver meden kunnen worden. Hoe groot de nieuw te stichten be drijven zullen zijn hangt af van den grond en de vruch ten welke geteeld zullen wor den. De verkaveling van Wal cheren zal op vrijwilligheids- basis er met medewerking van de bewoners geschieden. KERK UIT ZWITSERLAND. De Ned. Herv. Gemeente te Groenlo zal in het bezit wor den gesteld van een houten noodkerk uit Zwitserland, wel ke in de plaats zal komen van de fraaie St. Callixtuskerk, welke door bominslag grooten- deels vernield werd. Nederiandsche T aalwonder De Nederiandsche ver tegenwoordiger bij de sub commissie, welke het ta lenprobleem behandelt, is de voormalige eerste Mi nister, Prof. Gerbrandy. Prof. Gerbrandy oogstte tijdens de besprekingen grooten bijval, toen hij zeide: „Ik ben me bewust van taalproblemen; ik droom in het Friesch, denk in het Nederlandseh en spreek in het Engelsch." „DE WALS" KOMT TERUG. Naar A. N. P. van de Kon. Ned. Hoogovens en Staalfabrie ken Verneemt, heeft de directie van dit bedrijf de mededeeling ontvangen, dat de Britsohe autoriteiten de walserij voor zware platen, die in 1943 door de Duitschers werd weggesleept hebben vrijgegeven. Dit betee kent, dat de walserij weer uit Duitschland kan worden terug gehaald. In 1939 werd met den bouw van de walserij begon nen. Zij was in 1943 gereed om in gebruik te worden genomen. De groote wals had een lengte van 300 meter en een breedte van 55 meter. De Duitschers eigenden zich direct nadat ze gereed gekomen was de walse rij toe en geen enkel protest tegen deze schending van in ternationale wetten hielp. Zij braken de fabrieken tot de laatste steen af en sleepten alles steenen, spanten, machines, werktuigen, onderdeelen en electrisohe kabels naar Duitsch land en bouwden het geheel weer op in de omgeving van Brunswijk. Het bericht is op het hoogoven'bedrijf met groote voldoening ontvangen. Conferentie der Ver. Volkeren in Londen TOT SEPT 1946 De commissie zal bestaan uit een vertegenwoordiger van elk der staten, welke in den vei ligheidsraad vertegenwoordigd zijn, en Canada. Dit beteekent, dat tot September van dit jaar Nederland ook vertegen woordigd zal zijn in deze aller belangrijkste commissie. Alle rapporten en voorstellen van deze commisie zullen aan den veiligheidsraad worden voor gelegd en gepubliceerd, tenzij de veiligheidsraad in het be long van den vrede en de vei ligheid anders beschikt. Rede van Byrnes De Amerikaansche Min. van Buitenl. Zaken, Byrnes, die zijn vertrek naar de Ver. Sta ten speciaal voor deze gele genheid had uitgesteld, zeide o.m.: Wij moeten zorgen, dat de wereld ophoudt een gewapend kamp te zijn. Wij moeten zor gen, dat vredesverdragen met staten, welke tegen hun wil bondgenoten van de As-mo- gendheden werden, ten spoe digste worden gesloten en de bezettings: zijdkrachten wor den teruggetrokken. Ik hoop, dat de commissie onmiddellijk met haar werk zal beginnen. Het zal voor de vredelievende volken der wereld een geruststel ling zijn te weten, lat wij onmiddellijk overgaan tot het zoeken naar wegen ter voorkoming van een wed loop in bewapening. Wij, die samen gestreden heb ben voor onze vrijheid, moeten thans toonen, dat we de vrijheid, welke we gewonnen hebben, waard zijn. De Poolsche afgevaardigde, Modzelefski, stelde voor, dat alle ontdekkingen van weten- schappelijken aard zouden worden uitgewisseld. De leden AUTOBUSDIENST GELDER- MALSEN—DEN BOSCH. Maandag 28 Jan. openen de Ned. Spoorwegen een autobus- diénst op het traject Gelder - malsen's Hértogentoosch vioe versa waardoor een belangrijke verkorting van rijtijd wordt verkregen in de verbinding met het Zuiden. van de Uno moeten maatrege len nemen om atoomwapenen 'te beperken. Df afgevaardigde der Phi- lippijnen, Lopez, stond critisch tegenover het feit, dat de com missie voor de atoomenergie verantwoordelijk zou zijn te genover den veiligheidsraad, maar niet tegenover de Alge- meene Vergadering. Door haar gezag aan den veiligheidsraad over te dragen, zoo zeide hij, heeft de algemeene vergadering geen macht of invloed in diens beslissingen. Frankrijk stelde voor, dat de commissie voor de atoom energie bijeen zou komen in de Ver. Staten, die als eersten de eer hadden de ontdekking van de atoomenergie te zien. Veiligheidsraad heden bijeen Hedenmiddag om drie uur zal een openbare zitting van den veiligheidsraad worden gehouden. Op deze bijeen komst, zal worden besloten wat de veiligheidsraad zal doen met de aan den raad voorge legde verzoeken betreffende Perzië, Griekenland en Indone sië, waarbij zal moeten worden besloten, of deze problemen onmiddellijk zullen worden besproken, in het begin van de volgende week of nog eeni- gen tijd later. Men verwacht, dat de com missie, welke op inspectie tocht is langs de verschillende plaatsen, die voor vestiging van den zetel van de U.N.O. in aanmerking komen, begin Fe bruari in Londen terug zal zijn. Byrnes naar Amerika Byrnes is gisteren van het vliegveld Bovingdom opgeste gen om zich weer naar Ame rika te begeven. Voor zijn ver trek gaf de Min. als zijn mee ning te kennen, dat de Uno- conferentie prachtig vorderde ondanks alle moeilijkheden 51 staten bijeen te krijgen om een zoo groote onderneming te organiseeren. Ten aanzien van het aanwij zen van een Secr.-Generaal zeide Byrnes, dat hij begreep, dat de afgevaardigden van de twee betrokken landen hun wensch hebben te kennen ge geven met hun regeering over leg te plegen. Het proces te Neurenberg TN diepe stilte klonken de namen der vijf Nederlanders die in dei bos- ■*- schen van Goirle het leven lieten, door de rechtszaal. Het waren de namen der eerste vijf Nederiandsche gijzelaars: Graaf C. van Limburg Stirum uit Arnhem, Willem Ruys, uit Rotterdam, Govert Baelde, uit Rotterdam; Ch. Bennekers, Rotterdam, en Baron A. Schimmelpen- ninck van der Oye uit Zeeland, MISDADEN TEGEN DE MENSCHHEID De Fransche aankla ger Dubost heeft giste ren in de zitting meer dere aanhalingen ge daan uit de inbeslagge- nomen maandrapporten van den Wehrmachts- kommandant te Neder land. In het rapport over de maand Augustus 1942 wordt het dood schieten vermeld van de bovengenoemde gijze laars als een repressaille voor een poging tot aan slag op een trein met verlofgangers te Rotter dam. De Fransche' aan klager verklaarde, dat door deze executie van gijzelaars groote indruk op de publieke opinie was gemaakt. Aange hechte rapporten doen blijken dat sinds den aanvang van de bezet ting geen andere door de Duitschers toege brachte slag dieper was gevoeld. In brieven, welke de Wehrmachts- kommandant ontving, werden uiteenloopende gevoelens tot uiting ge bracht. Gevoelens van grooten haat werden in die brieven gelucht, maar sommige bevatten ook roerende pleidooien om niet tot dergelijke uiterste maatregelen 'n toevlucht te nemen, en andere brieven getuig- Uit de rapporten blijkt, dat de Duitschers den schijn wilden wek ken alsof zij voor deze en dergelijke executies alleen maar z.g. a-so ciale gevangenen fusil leerden en o.a. aan den commissaris van poliiie te Den Haag zijn mede werking vroegen om b.v. Haagsche plunderaars neer te schieten. Het rapport vermeldt echter, dat de politiecommissa ris niet alleen weigert, maar zich op alle moge- moorden in Den Haag gepleegd. Munt ver meldt hierin ook dat de vernietiging van de „Haagsche Courant" door Ditmar, persagent van de Reichskoimmis- sar, zelf was bevolen om andere kranten te intimideeren. De de structie was onder lei ding van Ditmar per soonlijk geschied. Munt heeft Voorts opgebiecht dat hij slechts „een buis te Loosduinen heeft doen afbranden en geeft verder een groot aantal bekendmakingen en waarschuwingen van Rauter, Christiansen en Seyss, waarin mede deeling van nieuwe executies worden ge daan. Nog andere documenten. Een omvat den weer vande ver warring, teweeg ge- lijke wijzen verzette, bracht bij idealisten, die nog steeds in de moge lijkheid van begrip tus schen de Duitschers en de Nederlanders hadden geloofd, doch die thans al hun verwachtingen in ruïnes verkeerd za gen. Kriminal-Kommissar Munt. Kr imin al-Kommissar Munt heeft in zijn rap port voorts nog mede- deelingen gedaan over een aantal Duitsche ander document de namen van een groot aantal Ne deriandsche gijzelaars die vooraanstaande figu ren waren op kerkelijk en politiek gebied. Het derde stuk heeft betrek king op de beruchte moord op 56 Nederlan ders in de duinen van Waalsdorp op 7 Maart 1945. Het bevat uitvoe rige rapporten over de ze aan het einde van den oorlog gepleegde schanddaad en 21 foto grafieën. Het document geeft een overzicht van de door de dienst iden tificatie en berging op gespoorde lijken van slachtoffers der Duit sche terreur. De dienst schat het aantal ver moorden in Nederland op vier duizend, waarbij evenwel wordt opge merkt dat het totaal der gestorverifen van Vugiht. Amersfoort en Wester- bork niet bekend is. In het eèrste kamp werden de slachtoffers ver brand, zoodat opgravin gen geen uitsluitsel kim nen geven. Hulp aan geallieerde vliegers. Er werd een procla matie naar voren ge bracht van Gen. Chris tiansen in Nederland, waarin 'werd afgekon digd, dat vijf personen ter dood waren veroor deeld en drie anderen tot levenslange gevan genisstraf wegens het helpen van de befhan- ning van een Engelsch gevechtsvliegtuig, dat op Nederlandseh grond gebied op 7 Aug, 1941 een noodlanding had gemaakt. ,.De executie van gij zelaars is een misdaad tegen de menschheid". Hiermede sloot de aan klager deze acte van het Nederiandsche drama.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1946 | | pagina 2