De Tweede Kamer over Indië
De «reus van hun „Lehensraum''
RADIO
lijdend de. bezetting, in tD^nemalfken
SCHERPE CRITIEK OP DE REOEERING
De Indische GENERAAL BA-
JEii'O is een evenwichtig en
rustig man. Wij hebben het al-
tb d een goeden zet van Gose-
ling gevonden dat hij deze be
kwamen en bescheiden man
maar voren heeft gehaald.
Het was deze generaal die
gisteren het regeeringsbeleid in
zake Indië bedroevend noemde
en zelfs is hij van wrevel ver
vuld omdat alles den indruk
wekt dat Nederland feitelijk
niets te vertellen heeft. Waaro-m
zoo vroeg hij schenkt de
regeering geen klaren wijn over
de diepe oorzaak van haar be
leid?
De schrik sloeg ons om het
hart toen wij uit dezen mond
een dergelijke scherpe critiek
vernamen?
MAX VAN POLL was van
oordeel dat de heer Van Mook
te veel praat. Hoe staat het nu
eigenlijk met Sharir? Erkent hij
het wettig gezag of niet?
Ook de liberale heer VAN
KEMPEN was niet tevreden
over het beleid van den heer
Van Mook. Waarom is Generaal
Van Ooijen heengegaan?
(Vervolg van pag. 1).
Min. Schermerhorn voor U.N.O.
Niet alleen de kleinen, doch
ook de grooten.
Wij hebben het voornemen
er actief toe bij te dragen om
aan het handvest, zooals het
nu is, elke eerlijke kans te ge
ven, en zooals wel bekend is,
zijn wij er niet op elk punt
over tevreden, toch zulen wij
niet aandringen op haastige of
ontijdige amendemten. Aan den
anderen kant wenschen wij
duidelijk te laten uitkomen,
dat wij het handvest niet be
schouwen als een gietijzeren
vorm, die de internationale sa
menleving voor altijd in een
vasten en onwrikbaren greep
moet houden. Door het hand
vest goed te keuren, hebben
de middel groote en kleine sta
ten uit vrijen wil beloofd zich
te onderwerpen aan de ge
meenschappelijke regel van
recht en wet. Wij zien uit naar
den tijd waarop de groote mo
gendheden de noodzakelijkheid
en het nut voor henzelf zullen
inzien om de toepassing van
die gemeenschappelijke regel
van recht en wet op alle en
alle gelijk, te aanvaarden.
Dit is de tweede maal in een
kwart eeuw, dat een poging ge
daan wordt om de internatio
nale samenleving naar gemeen
schappelijke zaken te laten re
gelen op den grondslag van
een handvest, dat de beginse
len van souvereine gelijkheid
o» den voorgrond plaatst. De
ervaring alleen zal leeren of
dit 'n practische mogelijkheid is.
Ned.-Indië,
In zelfs nog sterkere mate
voltrekt zich in Nederlandsch-
Indië een sociale verandering,
waar zij grenst aan sociale om
wenteling. Ook dit vraagstuk
wordt thans aangevat door ons
land in samenwerking met de
volken van Indonesië, op ra
dicale wijze, waarbij wij geleid
worden door dezelfde moreele
normen, waaraan wij ons zoo
standvastig houden bij den
herbouw van ons eigen natio
nale leven.
Men kan erop vertrouwen,
dat de Nederlandsche delega
tie tot de komende debatten
een bijdrage zal leveren in den
geest die deze redevoering
kenmerkt. De Nederlandsche
natie is bezield met den wil
om de problemen waartegen
over zij zich geplaatst ziet, op
te lossen in een radicalen,
vooruitstrevenden geest. Even
als in verschillende andere lan
den vinden ook in Nederland
in sociaal opzicht veranderin
gen plaats, die de nationale
gemeenschap diep beroeren. De
wederopbouw van het land is
met groote kracht aangepakt,
maar de economische activiteit
zal voor een aanzienlijk deel
moeten afhangen van het uit
eindelijke lot van Duitschland,
dat zoo nauw met het lot van
keel Europa is verbonden.
De sociaal-democraat PAL AR
was van meening dat de oorza
ken van het huidige conflict
gezocht moesten worden iin de
oude koloniale verhoudingen.
Deze afgevaardigde ziet de
kwestie wel erg simplistisch.
Wie praat er nog van koloniale
verhoudingen, terwijl voor een
ieder die zien wil pnomstoo te-
lijk vaststaat dat het Neder-
landsch bewind een weldaad is
voor Indië en Indië niet zonder
Holland kan.
De heeren GOEDHART (ver
zetsbeweging) en POSTHUMA
van de Christ. Dem. Unie vielen
de Regeering min of meer bij
en met den laatsten moeten wij
beamen dat ook de criticie niet
meer licht hebben verschaft en
geen andere en nieuwe midde
len hebben aangewezen om uit
de impasse te geraken. Wij voor
ons gelooven dat het onbehaag
lijk gevoel over het Regeerings
beleid voor een goed deel voort
vloeit uit het feit, dat een Par
lement als zoodanig ongeschikt
is om in Indië en met de mo
gendheden te onderhandelen.
Sien moet het nu eenmaal aan
enkele menseden overlaten, die
alleen zijn ingewijd, die niet
alles aanstonds aan de groote
klok kunnen hangen en wier
fouten pas veel later zullen
kunnen worden beoordeeld.'
Voor een Parlement is> dit alles
moeilijk te dragen.
BEREIDEN SPAANSCHE
MONARCHISTEN STAATS
GREEP VOOR?
Volgons den diplomatiekeii
redacteur van de „Daiiy He
rald" zouden de Spaansche mo
narchisten een staatsgreep voor
bereiden, teneinde Don J uan tot
koning u_. te roepen en een „de
mocratische" regeering te vor
men, welke tot een zorgvuldig
voorbereide volksstemming zou
overgaan. Vo.gens genoemden
redacteur wenschen oe monar
chisten niets meer met Franco
te maken te hebben. De reis van
Don Juan naar Portugal zou
uitsluitend verband houden
met het voeren van besprekin
gen met Gil Robles, de belang
rijkste persoonlijkheid in de
monarchistische beweging, die
met bepaalde andere Katholie
ke politici min of meer een
linksche politiek zou voorstaan.
In monarchistische kringen zou
men van meaning zijn, dat de
Republikeinen verheugd zullen
zijn, als zij van Franco verlost
werden en zich niet ernstig te
gen een herstel van de monar
chie zullen verzetten, wellicht
zelfs met een koninklijke regee
ring zouden kunnen samenwer
ken. Indien hun een democrati
sche grondwet zou worden be
loofd.
4.000 ton graan, 2.000 ton vethou-
dende producten en 600 ton medicamen
ten zullen binnen enkele dagen van
Buenos-Aires naar Italië worden ver
scheept. Dit is een schenking van Ar
gentinië aan het Vaticaan. De volgende
maand zal weer een transport plaats
hebben.
Een correspondent schrijft uit Neurenberg:
Dwalend door de eindelooze gangen van het gerechtshof, stond
ik in een verloren hoek achter een venster plotseling vis-a-vis
met de beklaagden, die op de binnenplaats gelucht werden. Het
was vinnig koud en er woedde een hevige sneeuwstorm, maar dit
was blijkbaar geen bezwaar. De beklaagden liepen alsof ze den
trein nog moecten halen. In groepjes waren ze druk aan het rede
neeren, zooals men dat in de pauzes van hen gewend is. Waar
schijnlijk bespraken ze de „blunders" van de aanklacht.
De partij van
den Arbeid
Het rechthoekig grindpad aan
den voet der hooge gevangenis
muren deed met deze voort
stappende figuren denken aan
een athletiekbaan. Voorop liep
gen. Jodl met een militaire
overjas aan en een bivakmuts
op. Hij was steeds beoefenaar
van de wintersport en toonde
dit door een glijbaan te maken,
zoodat hij de anderen ver voor
uit kwam. Frick, die er in zijn
sportpak altijd als vacantie-
ganger uitziet, maakte even
eens een sportieve indruk.
Ijl een olijfgroen Ameri-
kaansch jacket met veldmuis
von Papen, o>p dezelfde wijze
gekleed, deed meer aan een
jachtopziener denken, die met
den rentmeester Schacht den
laatsten stand van het wild be
sprak. Frank had ook al een
Amerikaanich jasje aan met
een capuchon over zijn hoofd.
Streicher haastte zich ook al in
een Amerikaansche jas, naast
Frick en Von Neurath. In het
vuur van zijn betoog zette hij
zijn mutsje steeds af. Seyss
Ir.quart had groote moeite het
Olympisch tempo bij te hou
den. Hij droeg een burgerjas
met een platte groene uniform
pet. Met jonker Schirach, wiens
onbedekte hoofd in een bont
kraag schuil ging en FFank was
Seyss in een levendige conver
satie gewikkeld. Fritsche was
ook blootshoofds evenals Speer,
die zelfs geen overjas aan had
on, half verkleumd, zich blijk
baar hardde. Goering droeg als
een ambteloos burger een over
jas en gleufhoed en was in ge
zelschap van von Ribbentrop,
die een pijp rookte, en van een
anderen burgerman, die veel
voeg had van Rosenberg.
Doenitz droeg een tot den
grond reikende marine jas en
een klein mutsje. Soms liep
men verspreid, dan weer in
groepjes. Voor de afwisseling
sloegen sommigen het midden
pad in, dat den rechthoek door
snijdt.
Leden van de militaire politie
stonden stampvoetend van kou
de langs de kant. Een half uur
duurde deze marsch van hen,
die hiermede waarschijnlijk de
laatste" grens van hun levens-
ruimte hebben bereikt.
IN HET NOORDEN EN
ZEELAND AARDAPPELEN
ZONDER BON!
Met ingang van 20 Januari
zullen in de provincies Fries
land, Groningen, Drenthe en
Zeeland de aardappelen zonder
bon aan den consument ver
kocht mogen worden, wegens
het feit, dat in genoemde pro
vincies he.t leeuwenaandeel van
de aardappelen wordt geteeld
en een groot gedeelte van het
publiek tot de z.g. zelfverzor-
Zers behoort, heeft het weinig
of geen zin de distributie aldaar
langer te handhaven. Aangeno
men kan worden, dat opheffing
cier distributie geen grooter
verbruik door de consumenten
aldaar mede zal brengen.
Op onrechtmatig vervoer van
aardappelen uit deze provincies
naar andere deelen van het
land zal evenwel streng gelet
worden.
KINDERMIS IN ST. PIETER.
Op 26 Jan. zal Paus Pius XII
in de St. Pieter een speciale
Kindermis opdragen, welke zal
worden bijgewoond door '25.000
door de N. R. R. A. gehol
pen kinderen.
INDIEN de teekenen niet be-
driegen zal weldra in kannen
en kruiken zijn een partij van
den Arbeid.
Dit zal zijn de S.D.A.P. die
daartoe eenige uitbreiding on
dergaat, zooiets als een schip
welke een nieuwe neus krijgt.
De nieuwe partij toch zal
bestaan uit de S.D.A.P., de
Vrijz. Dem. Bond, de Christ.
Dem. Unie, een deel van de
Ned. Volksbeweging en een
deel van de z.g.n. Christofoor-
groep.
De S.D.A.P. zocht al gerui-
men tijd haar basis te verbroe
den, omdat zij terecht gevoel
de dat een partij welke bijna
uitsluitend uit arbeiders be
staat niet voldoende is toege
rust voor het staatkundig werk
dat door een all round partij
moat kunnen worden verricht.
Op zoek naar die verbreede
basis heeft de S.D.A.P. de Ned,
Volksbeweging althans een
gedeelte van die beweging
ontmoet, terwijl de N.V.B. het
land afspeurde naar een par
tij welke zich onder haar pa
tronaat voor het personalis
tisch socialisme wilde inspan
nen.
Men heeft toen samen wat
gekeuveld over personalistisch
socialisme en over democra
tisch socialisme (Schermer
horn. en Drees ontmoeten el
kander dikwiils genoeg) en toen
een van de S.D.A.P.-sche voor
mannen kwam vertellen dat
het zoeken naar het verschil
tusschen het eene en het an
dere socialisme gelijk stond
met het zoeken naar spijkers
op laag water, heeft men het
zoeken gestaakt en is het begin
ontstaan van wat de heer van
der Goes van Naters met
eenig gebrek aan historisch in
zicht noemde: de interessant
ste politieke gebeurtenis sedert
1813!
De Vrijz. Dem. Bond, de
Christ .Dem. Unie en de Ka
tholieken van de Christofoor
groep hadden weinig keus.
Want als de teekenen niet be
driegen zullen gedurende den
ee'rstkomenden tijd kleine po
litieke partijen weinig zin heb
ben en nog minder levensvat
baarheid.
Het ontstaan van de Partij
van den Arbeid is o.a. het ge
volg van een strooming welke
de kleine partijen niet gunstig
is. Dit is een gelukkig na-oor-
logsch verschijnsel. Het volk
beseft dat de groote vraagstuk
ken van wederopbouw samen
bundeling van krachten vraagt
Later zullen zich wederom
nieuwe partijen en partijtjes
van de groote afzonderen, er
is nu eenmaal altijd beweging
in de politiek. Maar thans kun
nen wij ons de weelde van veel
politieke speelsheid niet ver
oorloven.
Uit parlementair democra
tisch oogpunt moet de partij
van den Arbeid onvoorwaarde
lijk als aanwinst worden be
groet.
Voor de S.D.A.P. beteekent
de „fusie" ook winst. Wat zij
aan links, aan de communisten
zal verliezen haalt zij bij voor
baat al in. Opname in haar
verband van de Vrijz. Demo
craten b.v. die ernstig staat
kundig werk pleegden te ver
richten, zal er haar zeker niet
op achteruit doen gaan. Afge
wacht dient te worden hoe ve
len uit de N.V.B. haar zullen
volgen.
Vervolgens stelt de nieuwe
partij een aantal politiek dak-
lobzen in de gelegenheid on
derdak te vinden.
Indien de partij van den Ar
beid de illusie koestert de
voor-oorlogsche politieke par
tijverhoudingen te doorbreken,
dan gelooven wij dat dit niet
eens een romantische illusie
genoemd mag worden.
Het goed recht van een par
tij ook op den grondslag der
levens- en wereldbeschouwing,
der godsdienstige overtuiging,
hebben wij hier reeds meer-
|malen aangetoond. Het is niet
genoeg, zooals de partij van
den Arbeid-in-wording ons
wil suggereeren, dat men zijn
meening klaar heeft staan over
|sociale en economische vraag-
tukken. Daar boven uit gaat
het standpunt -dat men huldigt
over de centrale vraagstukken
leven en dood, van het
hier en hiernamaals waarom
heen het staatsbeleid wordt
gevoerd. Wij hopën dat in Ne
derland altijd een sterke par
tij zal blijven bestaan, welke
denkt zooals wij denken over
God, over den oorsprong van
het recht, over huwelijk en ge
zin, over het doel van den
mensch, over de waarde van
de menschelijke persoonlijk
heid, over het recht der ouders
op de opvoeding over de waar
de van het christendom ook
voor het tijdelijk welzijn, over
gezag en vrijheid en over zoo
veel meer waaraan al het an
dere ondergeschikt is en waar
uit al het andere vanzelf volgt.
Wij schuiven de Partij van
den Arbeid geen al dan niet
historisch materialisme in de
[schoenen.
Winst op de tweede plaats
bet:
dat haar beginselprogram de
overheid geroepen acht het ze
delijk en het geestelijk leven
van het volk te beschermen en
te bevorderen;
dat aan de kerken de vrij
heid moet gewaarborgd om
haar roeping te vervullen zoo
wel met betrekking tot de ver
kondiging van haar boodschap
als ten aanzien van de beloo
ning van haar dienst aan de
wereld;
dat de kerken het haar taak
kunnen achten ter wille van
het geestelijk en zedelijk heil
van het volk haar woord te
spreken met betrekking tot het
staatkundig en maatschappelijk
leven;
dat de groote waarde van
huwelijk en gezin voor een ge
zonden opbouw van de samen
leving wordt erkend.
Elke partij moet andere par
tijen min of meer overbodig
achten. Wij gelooven echter,
dat voor het overbodig «worden
onzer, laten wij zeggen op con-
fessioneelen leest geschoeide
partijen, nog iets anders noo-
dig is dan vermelde program
punten.
Maar winst op de derde
plaats de samenwerking
tusschen de Partij van den Ar
beid en de Kath. Volkspartij
op een urgentie program lijkt
ons door deze jongste geschie
denis van het Ned.-partij we
zen, niet weinig bevorderd.
De eigenaar van een
kippenfarm in Denemar
ken kreeg van den op
perbevelhebber der Duit-
sche bezettingstroepen
het bevel dagelijks aan
het nabijgelegen garni
zoen 200 eieren te leve
ren.
De eerste weken ging
alles goed. lederen dag
kregen de Duitsche sol
daten hun 200 versche
eitjes. Maar na verloop
van tijd verminderde het
autal. Eerst 1SHJ, toen
180, toen 170 stuks.
Een woedende officier
stapte in zijn auto en
zou die onbeschaamde
boer Wwl eens de les le
zen.
De boer verklaarde
echter heel kalm, dat de
kippen het doodgewoon
vertikten om te gehooi-
zanien.
,,Koint u maar kijken
zei hij en leidde de Duit
sche officier rond. Overal
hingen groote plakka
ten: „Op bevel van de
Wehrmacht moeten de
kippen eiken dag 200
eieren leggen!"
„Ziet U. mijnheer dc
officier, Ik heb alles ge
daan wat ik doen kon om
dc kippen, de situatie
dui 'elijSi te ma'.en. Ik
heb zelfs als afschrik
wekkend voorbeeld 20
kinnen neergeschoten,
maar ook dat heeft niet
geholpen".
„Sprakeloos", zoo ver
tellen de Denen, ,,is de
Mof vertrokken."
Woensdagavond.
HILVERSUM I. 301 M.
6.15 Cabaret.
6.30 Rijk overzee.
7.Nieuws.
Rans Brandt Buijs, clave-
cymbel.
Nederland Herrijst.
Londensche brief.
Dansmuziek.,
Hoorspel. Sara Burgerhart.
Mensch en Maatschappij.
Componist van de week.
Nieuws.
Avondwijding.
HILVERSUM II. 415 M.
6.Nieuws.
6.30 Oude Fransche liedies.
7.Benedict Silberman.
7.30 Voor de Nederl. Strijdkr.
Het Residentieorkest o.l.v.
Frits Schuurman.
De Patriot spreekt.
Avondwijding.
Nieuws.
10.20 Orgelspel door Johan Jong.
7.30
8.15
8.30
9.—
10.15
10.30
11.—
11.15
9.—
9.45
10.—
