Oorlogsvrijwilligers voor Indië
Uit den chaos naar herstel
Wmcvc de oictatie &eg,on„.s
Van Mook naar Nederland
heerscht nu kleingeestigheid
Verdere besprekingen met
Indonesiërs zeer waarschijnlijk
Vonnis aan beulen
van Belsen
voltrokken
J7B
Zaterdag 15 December 1945
G
HET WEER
tot Zondagavond:
Matige, later aan de
kust tijdelijk krach'tige
wind tusschen Zuid en
Zuid-West. Zwaar be
wolkt met nu en dan
eenige lichte regen.
Zacht.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
HooidredacteurenRector H. L. J. M. Sondaal ea Mr. Dr. C. C. A. van Baren; Redacteuren: Prol. Dr. W. Asselberga (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebelt; DirecteurC. C. v. Elburg. BureauxPapengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20826
Abonnementsprgsem f0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaaL Franco per post <4.2°
--- l.pïaefi turn den ïfliniitel c mui
BAD10REDE VAN DR. VAN MOOK
In mijn radiorede van 28 September 1945 werd door mij medegedeeld,
■.-.Int ik voor de taken, wel ons leger in Indië te wachten staan, nog
jö 5000 oorlogsvrijwilligers zou noodig hebben. Na in de afgeloopen pe-
23] iode met het oproepen dezer oorlogsvrijwilligers een aanvang werd
(emaakt, is gebleken, dat zeer velen aan dezen oproep geen gehoor
neer gegeven hebben. Dit is begrijpelijk. Immers, zij, die het langst op
ïun beurt hebben moeten wachten, hebben in verschillende gevallen
2 rerk gevonden. Er is hiervoor echter nog een belangrijke oorzaak, n.l.
ooze oorlogsvrijwilligers, die als eerste voorkeur dienstneming bij
N; jde luchtmacht, marine o! mariniers te kennen hadden gegeven, bleken
liet bereid deze voorkeur te wijzigen en zich voor de voor Indië be-
1 V8 stemde troepen te doen inschrijven, ondanks het feit, dat er voor hen
geen plaats bij het dienstvak hunner keuze beschikbaar was.
lei Helaas heeft zich bovendien
tad I® toestand in Indië na 28 Sep-
eniber in ongunstigen zin ont-
«rikkeld. Deze ontwikkeling
is IS naakt het noodzakelijk om tus-
24fchen heden en het tijdstip,
waarop de eerste divisie kan
porden uitgezonden, nog ster-
fifeere contingenten troepen naar
todië te zenden.
C Ik ben overtuigd, dat het
toch de bedoeling is der Neder-
rlTfandsche bevolking noch der
jrlogsvrij willigers om in dit
24Cioeilijk tijdsgewricht voor ons
Laderland verstek te laten gaan.
L.j De regeering doet dan ook
"'«ken dringend beroep op alle
onge mannen, welke zich als
öröfcorlogr vrij willige hebben laten
Dschrijven om aan de oproe-
len, welke hen nu bereiken,
liehoor te geven. Dit geldt ook
oor de oorlogsvrijwilligers, die
leboren zijn in de jaren 1925,
1926 en 1927, welke ik eerst
,g neende niet direct noodig te
mllen hebben. Him wordt ver-
locht zich alsnog ten spoedigste
24 e melden bij het aanmeldings-
kureau. waar zij geregistreerd
:ijn, ten einde hun inschrijving
e vernieuwen. Hun uitzending
;an binnen korten tijd tege-
vtf koet worden gezien.
Het gaat om de eer en de toe-
lomst van Nederland en Indië
heide.
n.
OOK LONDEN KENT
RAZZIAS,
Tweeduizend politieagenten
en honderden Amerikaansche,
Canadeesche en Australische
militaire politiemannen heb
ben gisteravond een razzia te
Londen gehouden. Men ver
moedt, dat zich te Londen on
geveer tienduizend deserteurs
van deze drie nationaliteiten
verbrogen houden en brengt
hiermede de vele misdaden,
welke in de Engelsche hoofd
stad gepleegd worden in ver
band. Londen werd duchtig uit
gekamd tijdens deze razzia's.
Ook auto's werden onderzocht.
WIJZIGING VAN DE
KIESWET.
18 Het ontwerp tot wijziging van
le kieswet heeft den Raad van
state reeds verlaten en de re-
fj jeering is voornemens aan het
sarlement eenige wijzigingen
121 ran ingrijpenden aard voor te
tellen, nl. den kiesgerechtigden
eeftijd te verlagen tot 23 jaar
23 m de verschijningsplicht af te
ichaffen,
8t«
Vóór zijn vertrek naar Nederland heeft Dr. Van Mook zich voor de
radio tot het Nederlandsche volf: gericht. De heer Van Mook ver
kleinde het drama in Indië niet. Maar duidelijk komt uit zijn rede door
de gegronde verwachting, dat Nederland en Indië elkaar zullen vinden
in 1946.
Nadat Dr. Van Mook een de opstandigheid tegen zooveel
korte samenvatting had gege- ellende, die gevolgd is op zoo-
en van de late bevrijding van
Nederland, de uiteriste krachts
inspanning tegen Japan, die er
de oorzaak van was dat Ned.-
Indië militair op den achter
grond raakte, de onverwachte
overgave van Japan en het feit
dat men niet gereed was voor
de bevrijding van deze gebie
den, gaf hij nog eer. andere re-
den voor de slechte gang van
zaken in Indië nl. de op Java
en c-iders ontketende harts
tochten. die het resultaat zijn
van de geleden ellende, een
nationale hartstocht voor vrij
heid, aangewakkerd door de
wreedste onderdrukking en
Japansche inmenging.
Dr. Van Mook zeide voorts,
dat in de eerste maanden na de
landing der geallieerden, de
veiligheid van geïnterneerden
en gevangenen verzekerd moest
worden. Het vraagstuk is ech
ter nog slechts voor enkele dui
zenden opgelost.
Naast deze groepen werden
tienduizend andere Nederlan
ders, Indonesiërs en Chineezen
bedreigd. Er zijn er nog steeds
duizenden in het binnenland
van Java, buiten de veiligheids
zones. Wanneer men denkt aan
ld V
ken r
ai
8
róór
Kort na de bevrijding
stelden de Katholieke
geestelijkheid en vertegen
woordigers der burgerij
van de stad Alkmaar ?ich
met den burgemeester in
verbinding met het ver
zoek of op een in het oog
springende plek binnen de
gemeente een standbeeld
mocht worden opgericht
van Christus-Koning.
Blijkbaar in een vreugde
volle stemming betuigde de
burgemeester onmiddellijk
zijn volle instemming met
het plan en hij noemde
zelfs eenige mooie punten,
welke in aanmerking zou
den komen.
Aangezien men er niets
meer van hoorde, stelde
men zich van Katholieke
Zijde dezer dagen in ver
binding met den betreffen-
den webhouder. Deze „kon
zijn medewerking en dus
de toesteming van de ge
meente niet geven, omdat
er zoovelen zouden zijn,
die zich aan een dergelijk
beeld zouden ergeren".
Later bleek, dat de ge
meente bereid zou zijn een
„plekje achteraf" beschik
baar te stellen voor Chris
tus-Koning!
Dit geschiedt in een ge
meente, waar de „getuigen
van Jehova" rustig verga
deringen kunnen beleggen,
die beleedigend zijn voor
de Katholieken.
veel onrechtvaardigheid, ver
oorzaakt door den vijand, dan
moet men ook denken aan wat
onze Britsche en Britsch-Indi
sche geallieerden, die ook ver
van huis zijn en die het in die
jaren in de jungle van Birma
hard te verduren hebben ge
had. hebben bereikt door moed
en zelfbeheercching en niet
zonder eindelooze opofferingen.
De krijgsgevangenen buiten
Indië heben ook moeilijke tij
den gekend. Het scheen, dat er
in dit eens zoo gastvrije land
voor hen geen plaats was. Het
is zelfs nog moeilijker op nieuws
van verwanten te moeten wach
ten wanneer men aan den slag
wil gaan.
Er is goede hoop.
Wanneer wij de komende
Kerstdagen en Nieuwjaar ver
gelijken met dit van 1946. dan
is de toekomst niet zonder be
moediging en hoop. In een be
langrijk deel van de buitenge
westen breidt zich het gebied
uit waar vrede en samenwer
king heerschen.
Destructie en opbouw.
Daarenboven, er moet lang
zamerhand een einde komen
aan al die misleiding en verbit
tering en terreur, die thans de
Nederlanders van de Indone
siërs scheiden. De werkelijkheid
begint door te dringen, de rea
liteit van het streven der In
donesiërs naar vrijheid, de wer_
kelijkheid van een veranderde
wereld, die gelijk is aan de on
veranderlijke waarde in de
menschelijke natuur.
Een nog moeilijker jaar ligt
voor ons. Het zal een jaar zijn
van vechten tegen destructieve
krachten, maar ook een jaar
van opbouw. Het Indonesische
vraagstuk kan niet opgelost
worden, zonder beslissingen
van wetteloosheid, maar het
kan ook niet opgelost worden
door den strijd van het eene
volk tegen het andere. Het oude
Indië zal nooit terugkeeren,
maar in het nieuwe Indië moet
plaats zijn voor allen die hier
thuis hooren. hetzij door ge
boorte of door afkomst.
Deze veranderde wereld
vraagt nieuwe jonge krachten.
De ouderen moeten plaats ma
ken. hoe hard dit ook moge zijn
na de bittere jaren van bezet
ting en gevangenschap. Maar
veranderingen kunnen slechts
aoor de jongen aangebracht
worden. Zij zullen ontdekken,
nadat de mist van wanbegrip
en verwarring is opgetrokken,
dat zij voor de mist van wan
begrip en verwarring is opge
trokken, dat zij voor een groot
deel kunnen bouwen op hetgeen
hun voorgangers gepresteerd
hebben. Zij zullen in staat zijn
de fundamenteele krachten van
beide volken in constructieve
banen te leiden. En zij die niet
in staat zijn volledig deel te ne
men aan dit herstelwerk zullen
de voldoening hebben te weten,
dat veel van hetgeen zii verricht
hebben gespaard kan worden
voor de vernietiging.
Landgenooten begrijp wat ik
wil zeggen. Er zal van u velen
een bovenmenschelijke inspan
ning, moed en zelfbeheersching
naast groote opofferingen ge
vraagd worden.
Ofschoon ik in de afgeloopen
jaren geleerd heb geen voor
spellingen te doen van gebeur
tenissen in de toekomst, geloof
ik toch wel. dat ik mag zeggen,
dat de feiten en omstandigheden
een verandering ondergaan en
dat zij ons uit de chaos naar een
nieuw herstel voeren.
Moge het onzen beiden vol
ken gegeven zijn elkaar te vin
den. en moge in 1946 de werke
lijke vrede hersteld zijn. Moge
dat jaar ieder van u de voldoe
ning brengen die wij u allen
wenschen.
Arm Oostenrijk
F" EN correspondentie in het Handels
blad werpt nog eens een schriller
blik op het leed van dat kleine landje
met de groote stad.
Terwijl de Engelschen en Amerikanen
hun bezetting zoo klein mogelijk hou
den en de soldaten voeden en kleeden
uit eigen import hebben de Kussen er
500.000 man gelegerd, die door het land
moeten worden onderhouden. Daarvoor
wordt de laatste koe uit de boerderij ge
haald.
Fabrieksinstallaties worden naar Rus
land gesleept. Van de gemeenielijne tele
foon in Weenen Is een aanzienlijk deel
opgebroken en weggevoerd. Wat thans
veel zorg baart is het feit. dat de tex
tiel- en voedselindustrie eenzelfde lot
ondergaat. Naast dit afbreken der
langrijke industrieën stuit elke po
der Oostenrijkers om van hetgeen l
is overgebleven te maken wat er nog
van te maken is af op groote moeilijk
heden en tegenwerking. En inmiddels
'verhongert de bevolking in de indus
triegebieden.
Als een donkere schaduw versombert
de Russische bezetting ook het parti
culiere leven. Steeds weer doen zich ge
vallen van moord, zedenmisdrijven en
plundering voor.
Wel aldus besluit de correspon
dent is in Weenen de toestand aan
zienlijk verbeterd, maar terwijl we dit
schrijven wordt uit den tuin van ons
hotel het lijk weggehaald van een café
houder, die werd doodgeschoten toen hl]
zich teweer stelde tegen acht Russen,
die zijn dochter onteerden.
In heel de Russische zone heerscht
een angst, welke aan de Middeleeuwen
doet denken. Daar waagt geen vrouw
zich 's avonds op straat.
Tijdens zijn wekelijksche persconferentie heeft Van Mook medegedeeld
dat hij Zaterdag naar Nedeiland zal vertrek»
Binnen 3 weken ken. Hij voegde er aan toe, dat hij verwachtte
terug naar Indië dat tijdens zijn afwezigheid, wanneer Dr. Idcn-
burg zijn politieke vertegenwoordiger zal zijn,
verdere besprekingen tusschen Nederlanders en Indonesiërs plaats zul
len vinden.
Dr. van Mook zeide voorts,
dat hij dacht binnen drie we
ken terug te zijn. Ten aanzien
van de tweede regeeringsver-
klaring in de Tweede Kamer
verklaarde hii. dat het niet
juist was te zeggen, dat Soe-
karno ongevraagd bil de eer
ste samenkomst aanwezig
was geweest. De uitnoodiging
van Dr. van Mook was toen
gericht geweest tot allen, die
wilden komen.
Dr. van Mook was van mee
ning. dat er op het oogenblik
een betere mogelijkheid tot
overleg bestond. Ten aanzien
van de verklaring van Sjahrir
zeide hij. dat deze voorname
lijk een herhaling was. terwijl
de antwoorden van Sjahrir op
de vragen, die hem gesteld
werden na voorlezing van zijn
geschreven verklaring, gege
ven kunnen zijn onder den
druk der vragen.
Dr. van Mook besloot: „Het
huidige conflict is allereerst
een aangelegenheid tusschen
de Nederlanders en de Indo
nesiërs. De Engelschen treden
hier op als vertegenwoordi
gers van de „Vereenigde Vol
ken".
In antwoord op een vraag
ten aanzien van de vragen in
het Brtische parlement of de
Nederlanders den Indonesiërs
een dominion status hadden
aangeboden en waarbij labour-
leden de Nederlanders hadden
becritiseerd, antwoordde van
Mook: „In feite geloof ik, dat
onze voorstellen verder zullen
gaan dan de Domirionstatus.
aangezien zii het deelnemen
aan de buitenlandschc politiek
van het Koninkrijk in zich
sluiten".
Volgens een mededeeling van
het hoofdkwartier van veld
maarschalk Montgomery is het
vonnis aan de elf ter dood ver
oordeelden van het proces Bel
sen voltrokken, nL door ophan
ging.
Het einde van Irma en
x. haar vrienden.
De terechtstelling van de
beulen van Belsen heeft Don
derdagmorgen plaat sgehad. Bij
de terechtstelling waren Duit-
sche katholieke en protestant-
sche geestelijken aanwezig. De
eerste aan wie het vonnis vol
trokken werd was Elisabeth
Volkenrath, daarna volgde Irma
Grese, Kramer, dr. Klein en de
anderen.
Tot het laatste oogenblik be
hield Kramer een optimistisch
geloof in zijn goed gesternte.
Klein en Hoessier bleven volko
men onverschillig. Diepbewo
gen daarentegen was Irma
Grese die niet ophield te snik
ken en te bidden. De executie
geschiedde door de Britsche
scherprechter Pierpoint. die
hiervoor speciaal uit Londen
was overgekomen.
