Millioenennota ingediend
Bewondering
Gedeelte der cijfers nog
slechts voorloopig
Vrijdag 14 December 1945
HET WEER
tot Zaterdagavond:
Aanvankelijk licht be
wolkt. Koude nacht met
hier en daar mist. Later
toenemende bewolking,
met hier en daar eenigen
neerslag. Veranderlijke
wind.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
HoofdredacteurenRector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van HarenRedacteurenProl. Dr. W. Asaelbergs (Autoo
van Duinkerken) en Joop Siebelt; DirecteurC. C. Eiburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20826
Abonnementsprijzen! f0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal Franco per post f4.20
is nog geen
liefde,
maar hij is er een
weg naartoe
De Minister van Financiën heeft de in de Troonrede aangekondigde
nota betreffende den toestand van 's rijks financiën bij de Tweede
Kamer ingediend. Deze millioenennota dient ter inleidir. van de ont*
werpbegrooting voor het tweede halfjaar 1945, waarvan de stukken
binnenkort zullen worden aangeboden. Gezien den geweldigen achter*
stand bij de administratie en de onzekerheid ten aanzien van vele
kosten wenscht de Minister deze begrooting slechts te beschouwen als
een oefen*begrooting en als een hulpmiddel om de administratie weer
geleidelijk aan in beproefde comtabele banen te leiden. Daar hij in dit
verband de normale en grondwettelijk voorgeschreven behandeling niet
wel mogelijk acht, legt hij haar alleen ter informatie aan de Staten*
Generaal voor. Bij afzonderlijk wetsvoorstel verzoet de Minister de
noodzakelijke machtiging om deze begrooting tezamen met die voor
het eerste halfjaar 1945 en de nog noodzakelijke suppletoire begroo*
tingen voor 1945 en vroegere dienstjaren alsmede de daarop aan*
sluitende middelen wettig vast te stellen»
Nota draagt informatief
karakter
Ia de nota worden eenige be
langrijke plannen aangekon
digd.
1. Op het gebied der belas
tingheffing zijn maatregelen
van drieërlei aard te verwach
ten,
a. Speciale heffingen, welke
zullen worden gebezigd voor
de dekking der uitgaven we
gens geleden oorlogsschade en
vöor de vermindering der
staatsschuld. De eerste en be
langrijkste dezer heffingen, de
vermógensaanwasbelasting. is
in ontwerp gereed en is in stu
die bij de belasting-adviescom
missie. De voorbereiding van
een heffing in eens is ter hand
genomen.
b. Afschaffing van de ven
nootschapsbelasting en van de
vermogensbelasting op licha
men en vervanging door resp.
een minder drukkende over-
winstbelasting en een z.g.
winstgerechtigde-belasting als
voorheffing op de inkomsten
belasting. Doel dezer belasting
herziening is de belemmerin
gen voor een ontplooiing van
een gezonde ondernemers-acti
viteit weg te nemen en Neder
land aantrekkelijker te maken
voor de vestiging van nieuwe
ondernemingen, hetgeen op
den duur tot een stijging van
het nationale inkomen en van
de belastingopbrengsten zal
leiden.
c. Herziening van de alge-
meene Omzetbelasting, gepaard
gaande met een vermindering
of vrijstelling van deze heffing
op noodzakelijke levensbehoef
ten: invoering van een weelde
belasting; verhooging van de
successierechten en van de
schenkingsrechten.
2. Het streven zal er op ge
richt zijn de uitgaven uit den
gewonen dienst te dekken uit
belastingen en voor de buiten
gewonen dienst te putten uit
binnenlandsche besparingen en
buitenlandsche leeningen.
Voor de uitgaven op den bui
tengewonen dienst staat de
minister het systeem van meer
jarige begrootingen voor. De
op stelling daarvan zal in nauw
overleg moeten geschieden
met den dienst van het natio
nale plan, welke de regeering
voornemens is in het leven te
roepen.
- 3. De staatsbegrooting zal in
het kader moeten worden ge-
plaats van een te ontwerpen
nationaal budget, dat de ra
ming bevat van het te ver
wachten volksinkomen, zijn
bronnen en zijn besteding.
Aldus zal er naar gestreefd
worden om ook budgetair de
zienswijze tot uitdrukking te
brengen, dat de publieke fi
nanciën niet als een op zich
zelf staande grootheid, maar
als een integreerend bestand
deel van de volkshuishouding
dienen te worden beschouwd.
4. Om een zoo efficient mo-
geliike besteding der over
heidsgelden te waarborgen,
worden thesaurie-inspecteurs
opgeleid, die aan de verschil
lende ministeries zul7 en wor
den gedetacheerd en den mi
nister van financiën van voor
lichting zullen dienen. Voor
alle organen, welke naar ver
wachting binnen vijf jaren
kunnen verdwijnen of belang
rijk kunnen werden ingekrom
pen. zal een liquidatieschema
worden opgesteld. Met het oog
op de sterk gestegen perso
neelsuitgaven, is ook een op
de hoogste efficiëntie gerichte
reorganisatie van alle perso-
neelformaties ter hand geno
men.
5. Met inspanning van alle
krachten zal worden gepoogd
het begrootingstekort binnen
verantwoorde grenzen terug te
brengen, voordat een einde zal
ziin gekomen aan de deflatio-
nistische tegenstrooming, wel
ke op het oogenblik de infla-
tionistische werking van het
begrootingstekort in belangrij
ke mate opheft. Deze inflatie-
nistische tegenstrooming is een
gevolg van den verkoop tegen
practisch contante betaling van
goederen welke in het buiten
land op crediet worden ge
kocht.
6. Als onderdeel van de
noodzakelijke reorganisatie der
rijksadministratie is de voor-
Nu de Wieringenmeer weer droogwevallen is. komen de voofmalige bewoners
de ruines van hun huizen onderzoeken, in de hoop. dat er nog iets te redden
valt. Veel is het niet, wat nog bruikbaar lijkt, maar toch schijnt deze boerin
nog tevreden te zijn. nu zij tusschen de puinhoopen van wat eens een kapitale
boerderij was, nog een paar natte, maar bruikbare schoenen vindt.
Anefo-Breyer-P.
bereiding van een centrale
vermogensrechteliike boekhou
ding voor het rijk met credi
teuren- en debiteurenadmi
nistratie ter hand genomen.
Met het oog op de bijzondere
omstandigheden is de nota
eenigszins anders opgezet dan
normaal. Zij is verdeeld in
drie deelen:
a. Een uiteenzetting van de
uitkomsten der dienstjaren
1940 tot een met 1944. zoowel
wat betreft het geldelijk be
heer in Nederland als in Lon
den,
b. Een schets van den deso-
laten financieelen toestand aan
het eind van het eerste half
half jaar van 1945, onderver
deeld in den stand van 's rijks
kas per 30 Juni 1934, de „ope-
ningsbalans" per dien datum
en de kasbegrooting voor het
tweede halfjaar 1945.
c. De normale autorisatie-be
grooting van uitgaven en in
komsten voor het tweede half
jaar 1945.
Over de verschillende punten
wordt het volgende gezegd:
a. Wat de vorige dienstjaren
betreft, zijn voor Nederland
ter onderscheiding van Lon
den alleen over 1940 defini
tieve rekening-cijfers bekend;
over 1941 en 1942 ziin slechts
voorloopige of vermoedelijke
gegevens beschikbaar, terwijl
over 1943 en 1944 begrootings-
ciifers moeten worden gegeven.
Bij oppervlakkige kennisne
ming geven deze cijfers een
betrekkelijk gunstigen indruk,
daar de gewone dienst in en
kele gevallen een overschot
laat. Deze indruk is echter on
juist, daar het overgroote deel
der uitgaven van den kapitaal-
dienst daarop niet thuis be
hoort. De uitkomsten van ge
wonen dienst en kapitaaldienst
tezamen zijn als volgt:
1940 uitgaven 1720 millioen
middelen 1005 millioen
nadeelig saldo
1941 uitgaven
middelen
nadeelig saldo
1942 uitgaven
middelen
nadeelig saldo
1943 uitgaven
middelen
nadeelig saldo
1944 uitgaven
middelen
f 715 millioen
3464 millioen
1749 millioen
1715 millioen
3639 millioen
1832 millioen
1807 millioen
3405 millioen
1487 millioen
1918 millioen
3712 millioen
1525 millioen
nadeelig saldo 2187 millioen
Onder de uitgaven over 1942
is het nadeelig saldo van het
opgeheven leeningsfonds 1940
ad 363 millioen opgenomen,
welk bedrag met het oog op
nog te betalen uitgaven in feite
nog aanzienlijk hooger zal blij
ken te zijn. Het nadeelig saldo
van het voormalige Herstel
fonds 1940 en van het Land
bouwcrisisfonds werd in de
hierboven gegeven cijfers over
1940 t/m 1944 niet opgenomen.
(Vervolg pag. 2)
De Cel of de Dood
ONS STRAFSTELSEL.
De doodstraf schreeft eea onzer bla-
den onlangs is hier te lande uiet
populair.
Het mankeerde er nog maar aan.
In welk beschaafd lanc kan men de
dooustraf populair noemen!
Men bedoelde te zeggen, dat de dood-
stiaf bier te lande altijd, of laten we
zeggen, de laatste anderhalve eeuw,
veei tegenkanting heeft ontmoet.
Heel begrijpelijk overigens.
Nederland heeft onder normale om
standigheden geen behoéfte aan de dood
straf. Wie in Leeuwarden wel eens de
kleine afdeeling heeft gezien waar, ge
heel afgezonderd van de overigen, de
genen verblijven, die tot levenslang zün
veroordeeld en alleen onder deze ca
tegorie mag men aannemen zouden de
candidaten voor de doodstraf moeten
werden gezocht begrijpt, dat onder
vóór-oorlogsche verhoudingen de dood
straf slechts bij zéér hooge uitzondering
zou worden toegepast.
En dan vraagt men zich af: is Je
doodstraf noodzakelijk. Is het noodza
kelijk, dat de eene mensch. de rechter
over den anderen mensch. de eeuwigheid
afioept.
Wordt dat gebiedend voorgeschreven
door de vergeldingsgedachte. Is het
noodig. dat wij iemand die doodde het
leven ontnemen, terwijl wij de eindafre
kening toch aan Hem moeten overlaten.
Die alleen in staat is de schuld te
peilen/
Voor ongeveer zeventig jaar werd
hier te lande het laatste doodvonnis
voltrokken. Uit de gewone strafwetge
ving werd de mogelijkheid om iemand
met den dood te straffen verwijderd. In
de militaire strafwetgeving waaron
der ook burgers vallenis zij blijven
besti.an en zal zij blijven bestaan.
De Orde van Advocaten te Amster
dam stemde met 6 stemmen vóór en 82
tegen over de vraag of hier te land©
de uoodstraf wederom in onze straf
wetgeving moest worden geregeld. Met
andere woorden de overgroote meerder
heid wenscht niet de wederinvoering
van de doodstraf voor ..gewone" zware
misdrijven als moord met voorbedachte
rade. De mogelijkheid van toepassing
der zwaarste straf is hier te lande geen
probleem.
Of liever was hier te lande geen pro
bleem en zal naar wij hopen ook straks
geen vraagstuk meer zijn. Maar tus
schen nu en straks ligt het vraagstuic
van de bestraffinguu der landverraders.
Een Koninklijk Besluit heeft de dood
straf ingevoerd voor bepaalde misdrij
ven gedurende de bezeting van ons laud
bedreven.
Welnu vóór tijdelijke toepassing van
de doodstraf als repressie tegen mis
drijven gedurende den bezettingstijd be
gaan stemden 33 van de Amsterdam-
sche advocaten, terwijl 49 zich daarte
gen verklaarde en 7 zich van de ons
onsympathieke blanco stem bedienden.
Een meerderheid derhalve wenscht
niet dat Mussert, Blokzijl, van Genech-
ten, leden van de Nederlandsche SS,
die zooveel laudgenooten ten dood in
joegen, tot de doodstraf zullen worden
veroordeeld.
Die uitspraak heeft ons verbaasd. De
misdaden door onze landverraders be
dreven zijn zóó groot, de omstandighe
den waaronder zij werden begaan zóó
ernstig, dat het elementaire rechtsge
voel en dat het volksgericht (niet ia
een opwelling) slechts én straf van toe
passing achten: de onherroepelijke. Hier
(Vervolg pag. 2).
Steunt Sumaita op Jaaa?
AMIR STAAT ACHTER SOEKARNO EN SJAHRIR
Amir staat achter
Soekarno en Sjahrir
Dr. Amir pl.v. „gou
verneur" van Sumatra,
die te Batavia is aange
komen vertelde aan
buitenlandsche corres
pondenten het vol
gende::
„Het provinciale be
stuur van SiJnatra staat
geheel achter Soekarno
en het kabinet Sjahrir.
Wij zijn niet voorne
mens een eigen politiek
te volgen. Het volk van
Sumatra wenscht geen
dominion-status, maar
algeheele onafhankelijk
heid. Het vraagt een de-
facto erkenning van de
Indonesische regeering.
Elke Britsche actie te
gen het Volk van Java
wordt gevoeld als ooit
gericht tegen het volk
van Sumatra". Amir
vertelde dat „gouver
neur" Hasan nu bezig
is een rondreis door At-
jeh te maken, waar
moeilijkheden zijn ont
staan tusschen Indone
siërs en Japanners, die
in de gebieden, welke
niet door de Britten- zij l
bezet, bezig zijn bur
gerlijke bestuursambte
naren terecht te stellen.
Er hebben vele inciden
ten plaats tusschen In
donesiërs en Japanners".
Wij doen het uiterste o-m
groote incidenten over
geheel Sumatra te ver
mijden, maar wii kun
nen de gevoelens van
het volk dat verbitterd
is tengevolge van de ge
beurtenissen te Soera-
baja, Semarang en
andere plaatsen niet
controleeren. Wij vech
ten tegen de Nica en wij
betreuren de door de
Britten gedane stappen
om het vroegere Neder
landsche systeem te
herstellen..
Toen men inlichtin
gen vroeg over den
moord op den Britschen
Brigade-Majoor en de
Roode Kruiswerkster,
verklaarde Dr. Amir
„Dit is een vergissing
geweest van de zijde
van de bevolking, die
den Majoor, die in bur
ger gekieed was en zeer
streng optrad, hebben
aangezien voor een Ne
derlander. De vrouw
droeg een Roode-Kruis-
insigne, maar de men-
schen wisten blijkbaar
niet. wat dit beteekende.
Wij zullen den moorde
naar aan de Britsche
autoriteiten uitleveren.
Volgens Dr. Amir zorgt
Sumatra ten aanzien
van de voedselvoorzie
ning over het algemeen
voor zichzelf, behalve in
de Zuidelijke, streken
van Benkoelen, Riouw
en Djambi, waar de
voedselvoorziening in.
moeilijkheden is.
De jeugdbeweging is
met speren gewapend
en „is zeer sterk. Zij is
niet goed gewapend,"
ging dr. Amir verder,
„omdat wij geen wape
nen van de Japanners
hebben aangenomen."
Hii ontkende het be
staan van vrijwillige
Indonesische samenwer
king met de Japanners
gedurende de bezetting.
Er was een „volksraad"
gekozen door de Japan
ners onder Dr. Sjaffei.
Op een vraag, den vice-
voorzitter te noemen,
zei Dr. Amir; „Er was
geen viee-voorzitter".
Maar naderhand,
werd door een betrouw
bare bron medegedeeld,
dat Adinegro deze func
tie bekleed had. Hij zat
tijdens het persgesprek
naast Dr. Amir!!!
