Rudolf Hess krijgt zijn
geheugen terug
Hervatting besprekingen
w AT ons in de misdadigers van Neu
renberg en in onze Nederlandsche
oorlogsmisdadigers het meest treft, dat
is de klaarblijkelijke afwezigheid van
schuldbesef. Mussert is verantwoorde
lijk voor de wandaden der N.S.B. Wij
kunnen echter de overtuiging niet van
ons afzetten, dat Mussert inderdaad ge
looft Nederland diensten te hebben be
wezen. Van lage motieven is bij Mus
sert niet gebleken, merkte zijn advocaat
op in een pleidooi dat naar onzen smaak
den leider tè gunstig toekende. Toch
zijn de wandaden onder Musserts naam
bedreven zoo schandelijk, zoo laag, zoo
indruischend tegen elk gewoon, gezond
menschelijk verstand, dat men van den
anderen kant ook weer niet kan geloo-
I ven. dat Mussert iets anders zocht dan
t zich zelf. Die hartstocht van het eigen-
ik kan blijkbaar zoo sterk worden dat
het alles, maar dan ook alles over-
heerscht. Hitier offerde millioenen men-
schen op toen hij met absolute zeker
heid wist, dat de oorlog reddeloos was
verloren. Indien Mussert het welzijn van
^ns land had nagestreefd, had hU de
Duitschers te lijf gegaan, maar nu boog
hij dag in, dag uit zijn slavenhoofd om
zelfs den schijn van macht, die de
Duitschers hem lieten maar te kunnen
ophouden. Dit is zijn straf geweest, dat
hij die macht begeerde moest bukken
en telkens weer moest bukken.
r
ra
SJ
Verhoudingen minder gespannen
CHURCHILL
Saterdag 1 December 1945
ubi
Nic
voe
20
No. 137
HET WEER
Nevelig of mistig weer.
Zwakke wind. Geleide
lijk eenige daling van
temperatuur.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
Hoofdredacteuren s Rector H. L. J. M. Sondual en Mr. Dr. C. C. A. van HarenRedacteurenProf. Dr. W. Asselbcrgs (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20826
Abonnementsprijzen: f0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20
Dat er bedelaars
leven,
bewijst dat de
liefde niet dood
is
Verhoor Oer
getuigen
Is begonnen
SNSATIE IN NEURENBERG
idolf Hess heeft gisterenavond kwart over zes, na een urenlang de-
it over zijn verdere toelating tot het proces met rustige stem voor de
icrofoon de sensationeele verklaring afgelegd, dat zijn geheugen weer
tot zijn beschikking staat en dat hij het ge
heugenverlies uit tactische overwegingen voor
gewend heeft. Hij lijdt slecht aan verminderd i
concentratievermogen, doch is in staat het pro
ces te volgen, vragen te stellen en daarop te
antwoorden» Hij wil tezamen met zijn kamera-
en aan het proces deelnemen en neemt de volle verantwoording op zich
foor alles, wat hij gedaan, onderteekend of mede-onderteekend heeft
op het medisch rapport verklaarde, dat
Hess van het proces moest worden uit
gesloten, omdat hij zich niet behoor
lijk zal kunnen verdedigen, daarom kon
de advocaat ook geen verdediging op
zich nemen. Ingeval het tribunaal hem
wel het proces wilde laten bijwonen.
t vroeg hij een nieuwe onderzoek van den
i cliënt, die zichzelf wel in staat acht de
j behandeling te volgen, doch wiens mee
ning geen maatstaf is. Het eerste onder
zoek achtte verdediger onvoldoende, om-
dat langere observatie noodig is dan
plaats vond. De rap sprekende Ruden-
I ko, dien de vertalers niet konden bij
houden. gaf als zijn meening te ken
nen. dat Hess het proces kan volgen.
Ook de andere aanklagers namen dit
standpunt in. De Amerikaan Jackson
vond het een unicum in de geschiede
nis der medische wetenschap, datze
ven geleerden uit verschillende landen
het gloeiend eens waren. Nadat ook nog
de suggestie geopperd was, dat Hess
simuleerde, kwam als klap op den vuur
pijl Hess zelf voor de microfoon om te
zeggen, dat deze discussie aanmerke
lijk had kunnen zijn bekort, indien men
hem dadelijk aan het woord had gelaten.
Gisteren om vijf minuten over elf be
ad de eerste getuige a charge in het
roces de rechtszaal. Het was de vroe-
;ere gen.-majoor Erwin Lahausen hoofd
—^in den geheimen berichtendienst van
O.K.W., vroeger bij het Oostenrijk-
£fl ;he leger in dezelfde afdeeling werk-
*u%m. Hij Is 48 jaar, een rijzige, sta
ge figuur in grijs costuum gekleed met
twat lijdende uitdrukking in zijn Qve-
gens energiek gelaat. Hij ls door den
merikaanschen aanklager gedagvaard,
ustig met krachtige stem legde hij
ja uiterst belangrijke verklaringen af.
ahausen is een der enkele overleven-
n van de groep Canaris, en hij was
itrokken bij het complot" van 20 Juli
44.
Zijn chef, admiraal Canaris, die hoofd
an den berichtendienst was, werd in
T >44 ontslagen en in 1945 geëxecuteerd,
t Lahausens relaas worden gebeurte-
(sen, waarbij beschuldigde direct be
Dkken waren, in helder en dramatisch
gesteld, daar hij bij vele intie-
besprekingen met Hitler en ande-
;n aanwezig was en de geheele ont-
jkkeling nauwkeurig In aanteekeningen
feft vastgelegd. Zoo: schoof het beeld
an de gerechtszaal weg om plaats te
aken voor 's Fuehrers trein, waarin tü-
ins den veldtocht in Polen vorm werd
ïgeven aan weerzinwekende plannen,
>oaIs het bombardement van War-
tfiau, de uitroeiing van de Poolsche
i||telligentia, van adel en geestelijkheid
i van de Joodsche bevolking. Lahau-
d schetste Canaris als een hoogstaan-
persoonlijkheid, die den oorlog
04 atte en verafschuwde en van het be-
af tegenstander van het Hitlcr-
steem was. Hij was de geestelijke lei-
7' r van de groep tegenstanders in de
^2 '"sen van den berichtendienst
HU zelde, dat er In den Inlichtingen-
inst twee groepen waren: de een die
tier en zijn systeem haatte, de ander
Hitler had willen vermoorden. Wfl
er niet Jn geslaagd, aldus Lahau-
dezen oorlog te verhinderen, die
einde beteefcent van Duitschland en
onszelf, maar een overwinning van
lier zou een nog grootere ramp be-
'iend hebben.
[Generaal Lahausen vervolgde: Von
ibentrop heeft gezegd: „De huizen
de Polen dienen in vlammen op te
Op „dit punt van de verklaring
:rd Von Ribbentrop erg opgewonden
schudde zijn hoofd als om de ver-
iring te loochenen.
len lang en vaak ingewikkeld debat
(er Hess' al of niet geschiktheid het
»ces te volgen ontspon zich tusschen
unaal en verdediger en de prosecu-
rs. De verdediger, dr. Rohrbach had
is laten vallen, toen hij met beroep
RUDOLFF HESS
.Schijn of werkelijkheid".
Men wist niet, wat men er van den
ken moest, toen Hess doodleuk met nog
altijd nerveus vertrokken, doch verge
noegd gezicht kalm zelde, dat van nu
af aan zijn geheugen weer tot zijn be
schikking staat, dat hij om taktlsche re
denen geheugenzwakte had voorgewend
en ook zijn advocaat om den tuin ge
leid had.
Gooit Hess hiermee zün eigen glazen
In? Of zal deze verklaring juist als
daad van ontoerekenbaarheid worden
uitgelegd? Maakt hij er een spelletje
van? Het raadsel van Hess ls zeker
door diens eigen verklaring niet opge
lost. Het optreden van Hess veroor
zaakte veel beroering in de rechtszaal
maar de rechters bleven onbewogen.
Hess verklaarde ook nog, dat hij bij zijn
meening blijft, dat het tribunaal onbe
voegd is de zaak der beschuldigden te
behandelen. De zitting werd dadelijk tot
Zaterdag geschorst.
Amerikaansche psychologen, die de
gedragingen van de beschuldigde bestu-
deeren, hebben een rapport over hun
reacties op de concentratiekamp-film uit
gebracht, dat voor het grootste deel
met onze eigen waarnemingen overeen
komt. Zij constateeren nog. dat Funk
tijdens de vertooning zijn tranen niet
kon bedwingen: Seyss-lnquart werkte
alleen met zijn kaakspieren, zooals steeds
doch maakte verder een onbewogen in
druk. Rosenberg en Schirach waren ook
geschokt.
De verschillende kleine mogendheden,
die het zwaarst onder de Duitsche agres
sie geleden hebben, hebben de wensch
uitgesproken zelf in de gelegenheid te
worden gesteld het op hun land be
trekking hebbende deel van den aan
klacht uit te spreken. Naar Col. Ever,
hoofd van de Tsjechische delegatie ons
mededeelde, werd deze vraag door
Tsejcho—Slowakije, Polen en Joego-SIa-
vlë gesteund. Hij voegde er aan toe, dat
pr^ctische redenen het onmogelijk zou
den maken geheel aan dat verlangen
tegemoet te komen. Dit zou te veel tijd
kosten.
Mogelijk was echter wel, dat de klei
nere landen In de gelegenheid zouden
worden gesteld hun eigen stem in de
rechtzaal te doen hooren door middel
van een korte verklaring. Naar de Ne-
derlandsche vertegenwoordiger ons me
dedeelde, hebben ook van de Westelijke
kleinere mogendheden enkele een der
gelijk verzoek aan de Fransche prose-
cutle gericht. Nederland zeil heeft dat
verzoek nog niet gedaan, doch het
spreekt vanzelf, dat ook de Nederland-
sche stem zal klinken, wanneer dit In
principe wordt toegestaan. In dat geval
zal de Nederlandsche vertegenwoordiger.
Col. Baron van Tuyl van Serooskerken
de Nederlandsche aanklacht uitspre
ken. J
DE NICA AAN HET WERK.
De Nica (Netherlands Indies Civil Administration) verricht in Indonesië
prachtig werk. Hier wordt medische hulp verleend aan een Javaansche jon
gen, wiens gezondheidstoestand, tengevolge van ondervoeding, tijdens de Ja«
pansche bezetting zeer heeft geleden. Foto: Anefo-P.
INDONESIË
Noel Buckley, Reuters speciale correspondent, meldt, dat Dr. H. van
Mook tegenover de pers heeft verklaard, dat er eenige geringe aanwijs
zingen waren voor iets minder gespannen verhoudingen, welke wel'
licht de vereischte voorwaarden zouden kunnen scheppen voor een her'
vatting van de besprekingen met de Indonesiërs, doch hij kon niet zeg'
gen, wanneer de besprekingen vermoedelijk hervat zouden worden.
EXTREMISTEN BESCHOTEN
AMBARAWAKAMP. 30 DOODEN.
60 GEWONDEN.
Acht Mosquito's on twee Thunderbolts
van de R.A.F. hebben gisteren 32 ra-
ketbommen en zesduizend pond aan
bommen neergeworpen op een artillerie
stelling van de extremisten, die twee
mijlen tén Oosten van Ambarawa het
Rapwikamp daar onder vuur had geno
men en alreeds dertig dooden en zestig
gewonden had veroorzaakt. Daar de
twee betreffende kanonnen In een dicht
begroeid boschgebied waren opgesteld
kan nog niet gezegd worden of zU in
derdaad tot zwijgen gebracht werden.
De piloten hebben verklaard, dat zij de
kanonnen niet hebben kunnen waarne
men. maar dat huu bommen goed in het
doelgebied terecht kwamen. Het doel
was een vierkant van ongeveer 400
yards rimboegebied met een kampong
in het midden. De vliegtuigen vielen
van geringe hoogte aan en volgens
squadronleader Slip, was het dorp na
den aanval ongeveer plat.
3400 EVACUEES NAAR SINGAPORE.
EN PER NIEUW-AMSTERDAM
NAAR NEDERLAND.
3400 evacuees vertrokken gisteren uit
Batavia naar Singapore, van waar zij
met de Nieuw-Amsterdam gerepatrieerd
zullen worden. Zij gaan als families,
waarbij weduwen, weezen en regee-
ringspersonen voorrang genieten. Een
deel van hen komt uit het iTjidenkamp
te Batavia, waar zij plaats gemaakt
hebben voor evacuees uit Semarang,
Bandoeng en Ambarawa, die ook zoo
spoedig mogelijk gerepatrieerd zullen
worden.
Men is teleurgesteld, doordat de
Nieuw-Amsterdam te Singapore blijft en
niet naar Batavia komt, hetgeen de re-
patrieering versneld en vergemakkelijkt
zou hebben. De Oranje zal begin Decem
ber uit Melbourne vertrekken en Medio
December te Batavia arriveeren. Men
kan het schip dan in het begin van Ja
nuari in Nederland verwachten.
GEEN JAPANSCHE TROEPEN AAN
BRTSCHE ZIJDE.
Gezaghebbende kringen in Londen
spreken het bericht als zouden Japan
ners aan Britsche zijde op Java tegen
de Indonesiërs strijden, ten sterkste te
gen. Minister Bevin heeft al reeds ver
klaard, waarom het Seac verplicht was
de Japansche commandanten verant-.
woordelijk te stellen voor het handha
ven van orde en rust en de veiligheid
der geallieerde geïnterneerden in de
geweldige gebieden, die nog niet door
Britsche troepen bezet konden worden.
GEEN DUITSCHERS AAN
INDONESISCHE ZIJDE TE SOERABAJA
Twee Duitsche marineofficieren, die
kortgeleden te Soerabaja gearresteerd
zijn, hebben verklaard. dat zij noch
eenige andere Duitscher heben deelge
nomen aan de gevechten en dat de In
donesiërs hen er ook niet om gevraagd
hebben.
INLICHTINGEN OVER PERSONEN
IN INDIë.
Het Departement van Overzeesche
Gebiedsdeelen vestigt er de aandacht
van belanghebbenden op. dat verzoeken
om inlichtingen over personen in Ned.-
Indië uitsluitend behooren te worden ge
richt tot het Roode Kruis en niet tot
ambtenlijke instanties.
71 jaar
Winston Churchill vierde
gisteren zijn 71 en verjaar
dag. Naar aanleiding hier
van schrijft Reuters politie
ke oorrespodent: Enge-
lands groote oorlogsleider
is vandaag 71 jaar. Hoewel
zijn gezondheid uitstekend
is en hij nog altijd een der
krachtigste politieke figu
ren in het Lagerhuis is,
vraagt men zich in politie
ke kringen toch af, of
Churchill nog lang de lei
der van de conservatieve
oppositie' zal blijven. Hij
heeft immers nog een an
dere groote taak: het schrij
ven van zijn oorlogsbiogra
fie. dat een monumentaal
werk voor de wereldhis
torie zal worden, voorts
het brengen van officieele
bezoeken op dringende uit-
noodiging van vele landen
in het Britsche rijk en
daarbuiten. In Amerika
wenscht men, dat hij een
reeks lezingen komt hou
den en vele uitgevers smee-
ken hem om artikelen.
Het proces-Mussert
Met Kaïn kon hij herhalen:
Ik ben een slaaf
Envheb een slavenziel.
In een dergelijke ziel brandt de be
geerte naar aanzien, naar macht. O.
zelf eens een rol te kunnen spelèn. Zi#
hem daar in de rechtszaal het hoofd luist
iets te veel in den nek, de blik juist
iets te uitdagend om het pathalogische
van het geval te kunnen verb.ergen. Het
is geen raffinement wat uit dezen maa
spreekt, maar tot in het dwaze uitge
strekte ijdelheid.
De rol van aanklager is gemakkelijker
dan die van verdediger. Wij waren uiter
mate benieuwd wat de bekante Wijcker-
held Bisdom er van zou maken. 'Al aan
stonds wist hij mr. Zaaijer te treffen
door te betoogen, dat dit niet proces
was tegen de N.S.B., zooals mr. Zaayer
had betoogd, maar een proces tegen
Mussert, die den vijand in de kaart
speelde. Geen politiek proces derhalve
maar een proces tegen een landverra
der. Voor de rest ging ook mr. Bis
dom den juridischen weg zonder de il
lusie, dat dit het hoofd van den hem
toegevoegden „cliënt" zou kunnen red
den. Mussert wilde geen inlijving van
Nederland bij Duitschland, zooals Rost
van Tonningen, Rauter en anderen dat
voorstonden. Mussert wilde een Sta
tenbond onder de opperleiding van den
„Fuhrer aller Germanen" en Mussert
als den Japanschen keizer op een wtt
paard, „heerscher" over de Nederlan
den!
De Idee van zoo'n Statenbond is naar
pleiter's meening niet ouvereenigbaar
met de onafhankelijkheid van den Staat.
Onze souvereiniteit zou er door worden
beperkt, maar dit op zich zelf staat niet
gelijk met de uitlevering onzer souve
reiniteit aan Duitschland. En toch weten
wij allen, dat er geen draadje van onze
souvereiniteit was overgebleven indien
Duitschland den oorlog had gewonnen.
Dat zou niet de schuld zijn geweest
van Musserts Statenbond. In die con
structie op papier ligt niet de groote
schuld van dezen verdwaasden, die in-
tusschen eerst hoofdingenieur van
den Provincialen Waterstaat genoeg
verstand bezit om voor zijn gedragin
gen tienmaal de doodstraf te hebben
verdiend. Volgens de verdediger was
Mussert eigenlijk niet eens te kwader
trouw. En dergelijke afwijkingen wierpen
zich dan op als leiders van ,,hun" volk!
Zie naar Neurenberg waar de plaats-
vervangenden Fuhrer aller Germanen
zich in de beklaagdenbank uitrekt als
een aap in zijn kooi.
Nederland gaat zich afvragen wat er
in de praktijk terecht komt van de
mooie rede van den minister van Jus
titie. weken geleden gehouden, waarin
werd aangekondigd, dat er een einde
zou worden gemaakt met het onrecht
in Nederland.
Het gaat met het recht niet goed in ons
lieve land. zei de min. De pers. die niet
altijd op hetzelfde aambeeld kan blij
ven hameren, is er stil van geworden.
Men kan den lezers niet eiken dag ver
halen van lichte gevallen en van ge
vallen die onschuldig zijn voorzetten en
de minister moet tijd worden gegeven
voor zijn aanloop.
Het is nu winter. En weer vraagt
Nederland zich af: hoe is de toestand
in de kampen? Wanneer zal er een
massa-ontslag volgen voor de lichte ge
vallen?
