«De uitvoering
van het Handvest
Wordt Potsdam herzien?
Rusland uit weer bezwaren
Koning Peter II onttroond
Ie
Fluister
Voorstel der Nederlandsche Delegatie
Veto-recht in bespreking
Diamantkoning
ber Vrij dag 30 November 1945
>gs.
lio-
2rst
en-
No. 136
HET WEER
tot Zaterdagavond.
Nevelig of mistig weer.
Zwakke wind. Geleide
lijk eenige daling van
temperatuur.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
HoofdredacteurenRector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van HarenRedacteurenProf. Dr. W. Asselbergs (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: C. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20826
Abonnementsprijzen: f0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20
Uw dank
niet,
maar zeg
het
hardop
h de in Londen aan den gang zijnde zitting van de voorberei-
lende commissie der Vereenigde Naties heeft de Nederlandsche
[elegatie een voorstel ingediend voor de oprichting van een Per-
aanent Comité voor Vrede en Veiligheid uit de Algemeene Ver
gadering van de organisatie der Vereenigde Naties,
Doel van dit comité zou zijn de alge
meene vergadering aanbevelingen te
loen in zake de uitoefening der lunc-
ies en bevoegdheden, haar toegekend
irachtens de art. 10, 11, 14 en 15 van
iet handvest. De bevoegdheid van het
omité zou beperkt worden tot onder
werpen, die door de algemeene verga-
jering naar dit orgaan worden verwe-
:n.
Het comité zou moeten bestaan uit
18 staten-leden. jaarlijks door dé Alge-
neene Vergadering gekozen en on-
niddellijk herkiesbaar.
Op deze wijze zou het naar de mee-
ling van de Nederlandsche delegatie
nogelijk zijn een betere voorberei'ding
e verzekeren van het werk betreffen-
le hoogst belangrijke kwesties in zake
;rede en veiligheid, vallende binnen de
jevoegdheid van de Algemeene Ver-
[adering. Een werkcomité voor vrede
in veiligheid, ingesteld als een der vijf
zes comité's, waarin de Algemeene
/ergadering zich tijdens haar jaarlijk-
iche zittingen zal verdoelen, hoe nut-
ig een zoodanig comité ook zou «zijn, zou
loch niet in staat zijn de voorberei-
lende taak op juiste wijze te vervullen,
omdat het aan het einde van de
Jtting der Algemeene Vergadering zou
ophouden te bestaan. Het permanente
comité daarentegen, zooals voorgesteld,
:ou uitsluitend functioneeren tijdens de
tauzes tusschen de zittingen van de Al-
;emeene Vergadering.
Om verscheidene redenen acht de Ne-
lerlandsche delegatie het gewenscht.
JVEREENSTEMMING MET ENGELSCHE
HAVENARBEIDERS IN ZICHT.
De Engelsche Min. van Arbeid, George
Isaacs, heeft in het Lagerhuis een
spoerige overeenstemming tusschen de
lavenarbenders en hun werkgevers in
.et vooruitzicht gesteld. Hij zeide, dat
iii de onderhandelingen over de loonen
iet geschil tot eenige shillings was be-
ieikt en dat binnen twee of drie da-
rapport over de overeengekomen
leslissing zou worden uitgebracht.
een soepeler en doeltreffender coördi
natie te verzekeren tusschen de respec
tieve functies van den veiligheidsraad
en op de Algemeene Vergadering, in
het belang van vrede en veiligheid.
Met dit doel voor oogen stelt de de
legatie voor om aan de Algemeene
Vergadering aan te bevelen de oprich
ting van een nevenorgaan, dat den naam
dient te krijgen van „Permanent Comité
voor Vrede en Veiligheid".
De Nederlandsche delegatie isvan
oordeel, dat haar voorstel re volgende
voordeelen biedt:
1. De beraadslagingen van de Alge
meene Vergadering en het opstellen van
haar aanbevelingen met betrekking tot
vraagstukken van vrede en veiligheid
zouden intensiever worden voorbereid.
2. De Algemeene Vergadering zou
daardoor behoed worden voor het ge
vaar, dat haar debatten gevoerd worden
op oppervlakkige en haastige wijze, en
dat zonder behoorlijk overleg conclu
sies en aanbevelingen worden goedge
keurd betreffende zoodanige belangrijke
zaken als in het algemeen binnen het
kader van vrede en veiligheid vallen.
3. Er zou minder neiging bestaan om
speciale zittingen van de Algemeene
Vergadering bijeen te roepen. Het per
manente comité zou den leden der or
ganisatie adviseeren of een speciale
zitting werkelijk goodig (en gerecht
vaardigd is.
4. De Veiligheidsraad zal gemakkelij
ker geneigd zijn tot het verschaffen van
bijzondere rapporten aan de Algemee
ne Vergadering ter voorlichting van de
wereldopinie.
Indien deze verwachting In vervulling
gaat zou de wereldopinie vollediger en
voortdurender van het optreden van den
Veiligheidsraad op de hoogte gehouden
worden. Op haar beurt zou de wereld
opinie eerder bereid zijn den Veilig
heidsraad haar steun te verleenen. wan
neer laatstgenoemde van meening is,
dat In een gegeven situatie het oogen-
blik voor internationaal optreden of
voor eenige andere belangrijke actie is
gekomen.
President Truman heeft op een persconferentie medegedeeld,
dat de Ver. Staten in onderhandeling zijn over een herziening
van de verklaring van Potsdam, ten aanzien van de controle
over Duitschland. Er op wijzend, dat herziening een zaak is,
waarin overeenstemming van de vier betrokken mogendheden
is vereischt, verklaarde hij, dat de Ver. Staten stappen onder
namen om die overeenstemming te bereiken. Hij wilde over
deze verklaring niet uitwijden, daar de kwestie nog in behan
deling is.
Truman zeide. dat het veto-recht,
waarbij een lid van den geallieerden
controle-raad een actie kan blokkeeren,
een punt van bespreking vormt. Hij
beloofde verder, dat er een verkla
ring over den internationalen toestand
zou worden gepubliceerd .wanneer de
gisting groot genoeg is".
Inzake de Palestijnsche kwestie zei
de hij, dat hij nu niet voor de resolu
tie was, die aan het Congres voorstel
de om een Joodsch gemeenebest li
Palestina te stichten.
Meeningsverschil in
voorbereidende commissie
De fouten
van Potsdam
beginnen xich
te wreken!
Iet eerste teeken van een belang-
'ijk meeningsverschil in de voorbe
eldende commissie der Vereenigde
laties kwam gisterochtend aan het
icht in het technische comité voor
iet trusteeship. Gromyko, de afge-
aardigde van de Sovjet-Unie, zette
iet bezwaar Van zijn land uiteen
egen het voorstel vervat in het rap-
ort van het Uitvoerend Comité voor
le oprichting van een orgaan der Vereenigde Naties ter behan-
leling der kwestie van het trusteeship.
Gromyko vermeldde de volgende pun-
fen: I
De Söwjet-Unie kan het voorstel
oor eenig tijdelijk orgaan voorHrustee-
hip niet aanvaarden, en wel omdat voor
oprichting daarvan geen voorzie
ing is getroffen in het handvest der
Vereenigde Volken. Zulk een lichaam
ou derhalve onconstitutioneel zijn.
2. De Sowjetregeering erkent, dat de
ilgemeene Vergadering, wanneer zij
Ijecnkomt, hulporganen voor de hoofd-
c ham en van de Vereenigde Naties kan
Prichten, maar is van meening, dat het
oorgestelde trusteecomité in geen en-
el opzicht een hulporgaan is, doch een
ervanging voor het hoofdorgaan, den
ruseetship-raad.
3. Een tijdelijk trusteeship-comité,
ooals voorgesteld door het uitvoerend
omité, zou niets te doen hebben, daar
r nog geen gebieden onder het trustee-
Jip van de Vereenigde Naties zijn ge-
laatst.
De door Gromyko geuite bezwaren had
'en algemeen verwacht.
ALLE TRIBUNALEN ZULLEN
SPOEDIG BEGINNEN.
Van officieele zijde wordt medege
deeld, dat verwacht mag worden, dat
alle Tribunalen spoedig hun werkzaam
heden zullen hebben aangevangen. Na
de benoeming van de leden der Tribu
nalen moest eerst gezorgd worden voor
t uisvesting en verdere outillage, het
geen evenals het verkrijgen van ge
schikt personeel (typisten enz.) groote
moeilijkheden met zich bracht. Deze
moeilijkheden zijn nog niet ten opzich
t-s van alle Tribunalen overwonnen,
maar al het mogelijke wordt verricht om
een en ander' zoo spoedig mogelijk ge
reed te hebben. Bij enkele Tribunalen
is men zoover gevorderd, dat met de
instructie kon worden begonnen.
Ten overvloede wordt er op gewe
zen, dat eenige Tribunalen in het Zui
den des lands hun werkzaamheden reeds
eenigen tijd geleden hebben aangevan
gen en regelmatig uitspraak doen.
A.F.P. meldt nog, dat Pres. Truman
weigerde zün meening uit te spreken
over het ontslag van den Amerikaan-
schen ambassadeur in China, Hurley,
maar gaf toch te kennen, dat de instruc-
ites gegeven aan gen. Marshall voor
zijn vertrek naar Tsjoeng-King ten doel
hadden de traditioneele Amerikaansche
politiek ten aanzien van China ten uit
voer te leggen. Hij bevestigde, dat de
missie een tijdelijk karakter had.
Volgens Truman zijn de huidige so
ciale conflicten het gevolg van het feit,
dat de vakvereenigingen er zich gedu
rende den oorlog van onthielden sta
kingen te proclameeren, maar dat zU
nu een snelle oplosing wilden vinden
voor de problemen, die zich in de laat
ste vijf jaren voordeden, zonder dat
men ze kon oplossen.
Ter gelegenheid van den verjaardag
van dr. Weizman, leider de Zionisten,
zond President Truman een verjaar
dagsboodschap uit Washington, ge
richt aan Edmund I. Kaufman, President
van het Amerikaansche comité. Daarin
zeide de Pres., dat vrede en welvaart
in de toekomst vor een groot deel af
hankelijk zijn van wetenschappelijk on
derzoek en de vreedzame toepassing
daarvan voor het heil van de mensch-
heid. De geschiedenis der 20ste eeuw
zal melding maken van de belangrijke
bijdragen van dr. Weizman. Zijn ont
dekkingen waren van groot nut voor de
democratieën bij het winnen van den
eersten en tweeden wereldoorlog en zij
houden een groote belofte in voor mil-
lioenen. die nu nog leven onder den
druk van armoede en honger.
STALIN VERLENGT ZIJN VACANTIE,
Generalissimo Stalin heeft besloetn,
naar A. P. uit zeer betrouwbare bron
meldt, zijn vacantie te verlengen. HU
wil eens lang en goed uitrusten. Vol
gens deze bronnen zou de maarschalk
een goede gezondheid genieten, doch
hij zal vermoedelijk niet voor Nieuw
jaar naar de hofdstad terugkeeren.
PRINS BERNHARD WORDT
VOORZTTER VAN HET NATIONAAL
INSTITUUT.
Het A.N.P. verneemt, dat Z.K.H.
Prins Bernhard het voorzitterschap van
het Nationaal Instituut heeft aanvaard.
Het is de bedoeling van den Prins, ac
tief deel te nemen aan de werkzaam
heden van het Instituut. Hij zal zulks
doen naast en tezamen met de gewone
medewerkers
Geallieerden
steunen Oostenrijk
Opheffing demarcatielijnen.
Volgens den bijzonderen correspon
dent van de ..Times" erkent men in
geallieerde kringen te Wcenen, dat aan
de nieuwe Oostenrijksche regeering
meer bevoegdheden dienen gegeven te
worden dan het voorloopige feewind
bezat. Vernomen wordt, dat de Ameri
kaansche vertegenwoordigers in den ge
allieerden controleraad voorstanders
zijn van het herstel der rechtstreeksche
diplomatieke betrekkingen met Oosten
rijk. De Britsche regeering zou dezelfde
meening huldigen. Gen. Mark Clark, de
Amerikaansche vertegenwoordiger in
den raad, zou, voor zoover het 't Oos
tenrijksche handels- en reizigersverkeer
betreft, voorstander zijn van de onmid
dellijke afschaffing der demarcatielij
nen, welke Oostenrijk in vier zones
verdeelen. Tevens acht hij het niet noo-
dig. dat de gezamenlijke bezettings
troepen der geallieerden in totaal de
100.000 man zouden overschrijden.
bezoekt
Amsterdam.
De Engelsche onge
kroonde diamantkoning
Sir Ernest Oppenhe&mer,
zal Zaterdagavond na zijn
bezoek aan België, in de
hoofdstad aankomen. Hij
zal de gast zijn van dé
AmSterdamsche Bank.
Van Sir Oppenheimer is
bekend, dat 'hij Nederland
en Amsterdam een goed
hart toedraagt. Voor de
toekomst van onze dia
mantindustrie is van niet
gering belang, dat hij met
alle bfj deze industrie be
trokken autoriteiten be
sprekingen zal hebben.
Aan het diner te zijner
eere, Zondagavond in het
Amstelhotel, zullen mede
aanzitten de Ministers Ir.
H. Vos, van handel en nij
verheid en Prof. Mr. P.
Lieftinck van Financiën.
Dinsdagmorgen verlaat
ir Ernest Oppenheimer
ons land per vliegtuig.
SPAREN
F EN ieder betrapt er zich wel eens
op. dat hij thans uitgaven doet. wel
ke hij vóór den oorlog niet zou hebben
gedaan. Aan een sigaar van een kwar
tje dachten wij toen toch heusch nooit.
Ziet eens wat Sinterklaas aanbiedt,
de grootste prullen die denkbaar zijn
voor veel geld. We willen onze kinue-
icn wat geven, doch wanneer wij het
gevoel krijgen, dat wij voor veel geld
rommel krijgen en dat onze kinderen
daarvoor erg hartelijk dank-je-wel moe
ten zeggen en Sinterklaas in de gedaan
te van vader en moeder om den hals
moeten vliegen, dan is er ook voor Sin
terklaas het genoegen af.
Gelukkig is een kinderhand gauw ge
vuld. Het is dikwijls meer medelijden
met zichzelf dan met de kinderen, dat
de ouders de prullen doet koopen die
boven hun beurs gaan.
Afgezien van Sinterklaas, die elkeen
dit jaar voor pijnlijke gewetensconflc-
!en stelt, die elkeen dan maar voor zich
zelf moet oplossen, ligt daar het feit,
dat in en buiten den eigenlijken zwar
ten handel nog op een royale wijze met
geld wordt omgesprongen, welke onmo
gelijk in overeenstemming kan zijn met
onze armoede.
De prijsbeheersching hebben wij nooit
begrepen en zullen wij nooit begrijpen.
Een zakenman wordt aan zijn jasje ge
trokken omdat hij zijn artikel een
kwart cent duurder verkoopt dan het
volgens 9 Mei 1940 geoorloofde prijspeil
en toch liggen de winkels en étalages
vol met goederen die honderd, twee
honderd en meer procenten duurder zijn
dan vóór den oorlog, ook al zijn die ar
tikelen niet in het buitenland gekocht.
Wij leven nu eenmaal in een periode van
een klein beetje inflatie. Het is eigen
lijk onvoorzichtig om dat te zeggen en
het Departement van financiën zou het
vast niet goedkeuren indien het deze
regels te lezen kreeg. Maar juist omdat
er een beheerschte inflatie is en juist
on.dat er alle vooruitzichten zijn. dat
Minister Lieftinck het geld zal beheer-
schen. is het beter het onder het oog
te zien dan het te camoufleeren.
Wij kunnen er allen toe medewerken
om dit beetje inflatie te helpen weg
werken. Daarmede helpen wij behalve
ons zelf ook de gemeenschap.
Door te sparen helpen wij ons zelf.
Want als straks de kleeren en het
huisraad weer komen, zijn we dan ten
minste een weinig voorbereid en heb
ben we ten minste eenige reserve aan
gelegd om den achterstand in de lin
nenkast, in de kleerkast, in de keuken
en in de huiskamer in te halen. Helaas
zijn er nog altijd heel wat mensclien,
die niet verder kijken dan hun neus lang
is. Het geld brandt hun in de vingers.
Het is de erfenis van den oorlog toen
het geld niets meer waard was.
Nu wij allen zooveel armer zijn ge
worden dan vóór den oorlog geldt in
veel sterkere mate de noodzakelijkheid
om ieder dubbeltje tweemaal om te
draaien voor het uit te geven.
Mocht men, ook na het tweemaal om
gedraaid te hebben, tot de conclusie ko
men dat het n u niet nuttig kan wor
den besteed omdat de goederen er nog
niet zijn, leg het dan weg tot straks als
er wel goederen zullen zijn.
Leg nu iets weg om straks schoenen,
om straits een beddenlaken te kunnen
koopen.
Gij helpt daarmede allereerst u zelf.
Tegelijk helpt gij daarmede de geld-
ruimte bezweren, bestrijdt .gij den zwar
ten handel en helpt gij nogmaals u zelf
doordat uw sparen het prijspeil der goe
deren naar beneden drukt.
Joego-Slavische republiek uitgeroepen!
De Joego-Slavische Constitueerende Vergadering, welke gisteren
in Belgrado bijeenkwam, heeft, naar Radio Belgrado meldt,
besloten tot het uitroepen van de REPUBLIEK, terwijl tevens
werd besloten, dat aan Koning Peter en aan het vorstelijk huis
van Karageorgevitsj alle „geïnvesteerde rechten" worden
ontnomen.
In overeenstemming met den vrij tot
uiting gekomen wil van alle bevolkings
groepen van Joego-Slavlë heeft de Cou-
stitueerende Vergadering besloten:
1. Dat een Federale Volksrepubliek
van Joego-Slavlë wordt uitgeroepen.
2. Dat door dit besluit de monar
chie in Joego-Slavië definitief is afge
schaft In naam van de bevolkingsgroe
pen van Joego-Slavlë en dat aan Pe
ter II KarageorvitsJ, evenals aan de
geheele Karageorvitsl-dynastiale rech
ten welke vroeger aan hem en deze
dynastie zijn toegekend, worden ontno
men.
Reuter wijst er op. dat het afschaf
fen van de monarchie en het uitroepen
van een Federale Joego-Slavische Repu
bliek reeds sedert eenigen tijd werd
verwacht.
HERTOG VAN SAKSEN COBURG
GOTHA GEARRESTEERD.
Volgens een Amerikaansch radiobe
richt is Karei Eduard Hertog van Sak
sen Coburg Gotha te Coburg gearres
teerd door Amerikaansche troepen. HU
is een kleinzoon van Koningin Victoria
van Engeland. De Hertog was voorzit
ter van het Duitsche Roode Kruis ea
had den titel van Generaal der Duit
sche stormtroepen.