DE TROONREDE H.M. de Koningin heeft hedenmiddag bij de opening van de zitting der voorloopige Staten Generaal de volgende rede uitgesroken £eden dei iRtatenSeneAacd /"".evoelens van diepe bewogenheid mengen zich met die van vreugde en erkentelijkheid nu Ik na zes jaren van bittere scheiding weer in uw midden verschijn. Leed en -ontbering, nederlaag en ontreddering, maar ook offervaardigheid en heldenmoed kenmerkten de donkere jaren der Duitsche furie. In smart gedenken wij de tienduizenen Joodsche landgenooten, die werden gemarteld en vermoord, de millioenen Nederlanders en Indonesiërs, wier veiligheid bedreigd, wier levenskracht verteerd en wier zedelijk oordeel werd aangetast. De herziening van de finan- cieele verhouding tussehen het Rijk en de gemeenten heeft de bijzondere aandacht der re geering. Herstel van de finan- cieele zelfstandigheid der ge- meenteh als einddoel staat hierbij voor oogen. Het vraag stuk der gemeentelijke indee ling heeft mede haar aandacht. De financieele toestand ken merkt zich door de noodzaak van zeer groote uitgaven. Voor Miin verarmde land. dat reeds ond-r een zeer zware staats schuld gebukt gaat. beteekent dit alles een centenaarstast. Het streven zal er bij voortdu ring on ziin gericht een doel matige besteding der gelden te verzekeren en de onvermiide- IHtr* heffingen zoo billijk mo gelijk te verdeelen. De zuivering van het geld wezen zal ten spoedigste door een gezondmaking van de be- grooting worden gevolgd. Door net opnemen van buitenland- sche leeningen zal het tekort op de betalingsbalans worden aangevuld, tot deze door een hervatting van den uitvoer en van het mternationale dienst betoon weer in evenwicht zal komen. Een overzicht van 's lands financiën en ingrijpende be lastingplannen, die er mede op gericht zullen zijn om de loo- pende lasten op het bedrijfsle ven te verlichten, zullen bin nenkort aari de volksvertegen woordiging worden aangebo den. De regeering is voornemens het gelukkig reeds ingetreden herstel van industrie, handel en scheenvaart met kracht te bliiven bevorderen, zoowel ten aanzien van de binnenlandsche productie als van den export. Reeds werden handelsverdra gen afgesloten met eenige sta ten. terwijl verdere onderhan delingen gaande zijn. De in- destrieele ontwikkeling van het land waarbij groote aan dacht zal worden geschonken aan het wetenschappelijk on derzoek zal verder worden geleid, uitgaand van een alge meen nationaal welvaartspeil, waarvoor de grondslagen thans worden gelegd. Land- en tuinbouw nemen in dit plan een belangriike plaats in. Met groote kracht wordt gewerkt aan het herstel van deze primaire besta.ansbronnen van ons volk. zoowel ten be hoeve van de verzekering onzer vo-dselvoorziening als van een voor de volkshuishouding on- misbaren export. De regeering streeft er naar. de organisatie van de boeren een belangriike taak te doen vervullen in de regeling van nroductie en af zet en tegeliikertiid een groo- tere mate van vriiheid in eigen bedrijfsvoering mogelijk te ma ken. In voorbereiding zijn wets ontwerpen tot regeling der be drijfsorganisatie. waaraan zoo- wel een economische als een 6ociale taak zal. worden toe vertrouwd. Beheersching van de ontwik keling van prijzen en loonen en het scheppen van verhou dingen, waarbij het levenson derhoud voor allen gewaar borgd is, is een van de doel einden, waarop de economische en sociale politiek wordt ge richt. Voorwaarde voor een verruiming van het levenspeil is daarbij opvoering der pro ductie. zoowel door voller be zetting der bedrijven als door verhooging der arbeidsproduc tiviteit. Wij gedenken daarnaast het verzet teggen den vijand, dat sterke krachten wekte en dat ons thans onze vrijheid als e^n recht doet aanvaarden. Lijden en strijden werkten ook ten zegen. Wij werden ont vankelijker voor geestelijke be zinning. meer bereid tot offers, dieper bewust van onze saam- koorigheid en vaster besloten onze roeping als natie te ver staan. Te midden der verwoesting liggen hier de krachten voor herstel en vernieuwing en wij gorden ons tesamen aan om de verworvenheden te bewaren en de zwakheden te overwinnen. Te duur hebben wij onze vrijheid gekocht dan dat wij haar nu zouden misbruiken of verspillen. Daarbij denk .Ik aan de dui zenden die vielen in den strijd om het vaderland, hetzij in onze krijgsmacht, op de koopvaardij of in het verzet. Moge hun offer inspireerend werken op hen, die gespaard bleven. Met groote voldoening zie ik de succesvolle krachtsinspanning gericht op de nopdvoorziening in de geteis terde gebieden en op het her stel van verkeer en industrie. Wij zijn dankbaar voor de red. ding van Walcheren en van de Wieringermeer, dankbaar ter wille van deze getroffen land streken. maar bovenal omdat zij het symbool zijn van her wonnen kracht. In mijn radiorede van 20 Maart 1941 riep ik u allen op tot gezette overweging van 'herzieningsplannen op staat kundig gebied, waarbij met de veranderde opnstandigheden en met de opgedane ervaringen zou zijn te rekenen. Met groote vreugde consta teer ik, dat deze oproep grooten weerklank heeft gevonden. De plannen van velen, ge smeed in den bezettingstijd, breken zich thans een weg naar hun verwerkelijking. Zij om vatten niet alleen hervormin gen van het staatkundig bestel, maar zijn ook gericht op een nieuwe vormgeving van het maatschappelijke en cultureele leven. In deze worteling worden de krachten gesterkt en gebundeld, welke thans den aanval heb ben ingezet tegen normloosheid en ontwrichting. De overheid heeft bij dit alles slechts een beperkte taak en haar arbeid is alleen dan vrucht baar, waneer zij de activiteit der burgers in kerk en gezin, zoowei als in andere levensver banden positief waardeert. Met groote zorg vervult mjj de ontwikkeling der gebeurte nissen op Java. In gespannen medeleven volg ik het lot der tallooze kinderen, vrouwen en mannen, berdofd, in lijfsgevaar of nog onverlost in de dreiging van een verdwaasde massa. Ik versta de gevoelens van bitter heid in de harten van hen, wien al dit onheil in onrecht is aangedaan. Ik betreur diep het leed dat tot aan het herstel der orde over Java's bevolking on vermijdelijk zal komen. En toch bliiven wii pogen voor Nederlanders en Indone siërs in dit thans geteisterde land de toekomst te redden, de toekomst van een gemeene- best. gebouwd od de vrijwillig aanvaarde saamhoorigheid der riiksdeelen. Geen wraakoefe ning staat ons voor oogen. noch de vestiging eener koloniale overheersching. doch wii hou den ons er van overtuigd, dat slechts de gemeenschap onzer volkeren, hier en overzee, een waarborg biedt voor aller har monische ontwikkeling, veilig heid en blijvende welvaart. Daartoe de mogelijkheid te scheppen is de groote krachts inspanning waard, die te dien einde van ons volk zal worden gevergd. Moge het ons spoedig gegeven ziin de grondgedach ten, die ik reeds schetsmatig ontwikkelde in miin radiorede van 7 December 1942, langs constitutioneelen weg tot volle werkelijkheid te zien worden. Ik weet. dat Nederland bereid is, onbaatzuchtig mede te wer ken aan de totstandkoming van een nieuwen status van ons Koninkrijk. Het spoedige bij eenkomen van de rijksconfe rentie blijf ik daarom bevorde ren. Vol bewondering ben ik voor het groote aandeel van Surina me en Curagao zoowel in de oorlogvoering van het Konink rijk, als in de hulpverleening aan Nederland. De nationale gevoelens van dë bevouemg van deze gebiedsdeelen zijn in de afgeloopen jaren op ondub belzinnige wijze tot uitdruk king gekomen en zullen zonder twijfel op de aanstaande rijks conferentie als een kracht ten goede medewerken. Ten aanzien van onze betrek kingen met het buitenland valt in de eerste plaats met groote waardeering te gewagen van den steun, dien wij na de be vrijding uit verschillende lan den in onzen tijdelijken nood ondervonden. De roof. gedu rende de bezetting op ons volk gepleegd, heeft een afhankelijk heid op velerlei gebied ten ge volge gehad, die voorloopig on ze internationale handelsbe trekkingen sterk beinvloedt. Moge de eendrachtige vredesin spanning van ons volk dit tij weldra doen keeren. Met de verbonden landen zijn de be trekkingen hartelijk, in weer wil van de moeilijke problemen, die gezamenlijk moeten worden opgelost en waaromtrent, naast veel overeenstemmend inzicht, ook verschil van meening mo gelijk is. De totstandkoming van de ."e.vcn goe naties wettigt- de verwachting dat deze nieuwe poging tot vrede door organi satie en overleg ook in moei lijke omstandigheden met kracht zal worden volgehouden. Ook al zijn niet al onze wen- schen ten aanzien van deze or ganisatie bevredigd, toch zal mijn regeering met kracht haar medewerking verleenen aan de voorbereiding en werking van alle organen der Vereenigde Naties. Met betrekking tot den ge slagen vijand spant de regeering zich in, onze belangen overal, waar zulks mogelijk is. met de meeste 'kracht te bepleiten. In Duitschland ving de Neder- landsche militaire missie haar arbeid aan, terwijl het eveneens tot tevredenheid stemt, dat Ne derland is vertegenwoordigd in het adviseerend comité voor het Verre Oosten, dat te Washing ton zetelt. Nederland dient in staat te zijn, in internationaal verband naar vermogen bij te dragen tot de handhaving van de rechts orde. Daartoe zal met kracht worden gewerkt aan den weder opbouw van de koninklijke ma rine. welke in den oorlog znlke zware offers bracht, terwijl de koninklijke landmacht op doel treffende wijze wordt georga niseerd. Maatregelen zijn in voorbereiding ten einde in het voorjaar van 1946 een jaar- klasse dienstplichtigen in wer- kelijken dienst op te roepen. Ten behoeve van de ontwik keling van de militaire en van de burgerlijke luchtvaart wordt een centrale dienst ingesteld, die alle gemeenschappelijke be langen zal behartigen. Het is mij een behoefte uiting te geven aan het ernstig stre ven mijner regeering, om Ne derland te doen herleven als een rechtsstaat, waarin rechts zekerheid en vertrouwen in de rechterlijke organen volledig zullen zijn hersteld. Een snelle en rechtvaardige berechting van de politieke de linquenten beschouwt de ne- geering als een dringende zorg. Het ligt in het voornemen om de bevoegdheden tot opsporing en aanhouding op dit gebied weldra toe te vertrouwen aan de normale politie-organen. Bij het ongedaan maken van onrecht tijdens de bezetting gepleegd, is voor den raad van het rechtsherstel een belang riike functie weggelegd. De re geering heeft het zich tot een taak gesteld, om hetgeen in strijd met onze rechtsopvattin gen aan den bezetter herinnert, uit onze wetgeving te verwijde ren en door nationale voor schriften te vervangen. Ge streefd wordt naar een snelle voltooiing van de noodzakelij ke zuivering van de overheids organen. De regeering zal een staats commissie instellen tot voorbe reiding van een wijziging van de grondwet, welke zonder twijfel van de eerder genoem de voorbereidende studies, waartoe de bezettingstijd velen opwekte, zal profiteeren. De arbeid dezer commissie zal voor de onderwerpen, welke de ver houding tot de overzeesche ge biedsdeelen raken, verband moeten houden met dien der reeds genoemde rijksconferen. tie. Op den grondslag van een reeds in Londen tot stand ge komen rapport wordt een her ziening der sociale verzekering uitgewerkt, die deze van ar beidersverzekering zal doen uit groeien tot een algemeene volksverzekering, in de eerste plaats ten einde te komen tot een Hetere verzorging voor den ouden dag. De gezondheidstoestand van ons volk, die ernstig heeft ge leden onder de gevolgen van de bezetting, zal groote waakzaam, heid en krachtige- maatregelen eischen. Ten einde het de bevolking mogelijk te maken het groote tekort aan dekking, kleeding en schoeisel aan te vullen, wordt overwogen om, waar noodig, consumptiecredieten te ver strekken in de mate, waarin deze goederen beschikbaar ko men. In het jaar 1946 zullen de 300.000 licht beschadigde en de 40.000 zwaar beschadigde wo ningen definitief worden her steld. Daarnaast zullen 10.000 nieuwe woningen worden ge bouwd, terwijl het drievoudige van het hiervoor benoodigde materiaal voor den wederop bouw van de industrie en het herstel van het verkeersweg zen zal worden gebruikt. De plannen voor volledige bevre diging van de behoeften van volkshuisvesting en industrie v/orden krachtig ter hand ge nomen. Wettelijke maatregelen zijn in voorbereiding tot verzeke ring van de doeltreffende uit voering van dit bouwprogram ma. Ook de wederopbouw van het cultureele leven heeft de volle aandacht der regeering. Een reorganisatie van het on derwijs, inbegrepen het hooger onderwijs, is in voorbereiding. Op de terreinen der kunst en der vrije jeugdvorming zal ge streefd worden naar coördina tie van hetgeen uit de samen leving opkomt. Met groote aandacht volg ik den wederopbouw van de over heidsorganen, zoowel 'burger lijk als militair. De herziening van de rechtspositie en de be zoldiging van de ambtenaren is in studie. Moge het resultaat mede tot verbetering van de waardeering van den ambte naar leiden, zoowel in eigen oog als bij het volk. Meer dan welke overheids maatregel ook kan echter hier toe bijdragen de versterking van het bewustzijn van den ambtenaar, dat de diepste be vrediging in het arbeidsleven voor hem ligt in zijn dienst aan de volksgemeenschap. Voor het overige wil Ik niet pogen een overzicht te geven van alle problemen, die in den np - KORTE GOLF De keizer van Japan heeft liet par lement tegen 26 November bijeengeroe pen ter herziening van de kieswetten. Frans von Papen zal te Neuren-j terg verdedigd worden door zijn zoon, kapitein von Papen, die daartoe speciaal uit zijn krijgsgevangenschap is vrijgela ten. Op order van Generaal MacArthur moeten in Japan alle commercieele luchtvaartscholen worden ontbonden. Volgens een bericht van Radio- Bangkok is de 21-jarige Koning Ananda Mahidol van Siam, die te Lausanne in de rechten heeft gestudeerd, per vlieg-| tuig uit Zwitserland naar Siam ver-| trokken. De beroemde Amerikaansche vio-l list. Jehudi Menuhin. die op groot tour-i née door Europa is. gaf een concert in b het conservatorium te Moskou. Volgens het Italiaansche blad ,,11 Popoio" zouden de Geallieerde voorne-r mens zijn Noord-Italië te ontruimen enj de Italiaansche Souvereiniteit daar te! herstellen. Prins-regent Karei van België j heeft generaal Delattre de Tassigny mj audiëntie ontvangen en hem het groot-f officierskruis van de „Orde de Leopold" i alsmede het Belgische oorlogskruis verleend. Door leden van het Britsche Roodel Kruis te Rome worden proeven gcno-[ men met een nieuw voedingsmiddel! voor zuigelingen, ter eventueele vervan-'f ging van melk. De laatste ex-nazi. die een admi-1 nistratief ambt in de Britsche bezettings- zone van Duitschland bekleedde, <s thans ontslagen. In Japan bestaan thans niet min der dan 36 politieke partijen. In Noord-talië wordt een diep gaand onderzoek naar een nieuwe fas cistische beweging ingesteld, een g'oot aantal arrestaties is reeds verricht. Het Italiaansche leger is krachtens besluit van het Geallieerde oppe-pevel wederom onder het gezag van de Ifa- liaansche regeering gesteld. In de centrale provincies van Britsch-Indië^zijn de laatste zes maan den 40.000 menschen aan cholera ge storven. Het Internationale Militaire Hof te Neurenberg heeft het verzoek van de Ver. Staten om Alfred Krupp in plaats van diens vader, Gustav Krupp, als oor logsmisdadiger te berechten, verwor pen. De Bonico, adviseur van het Fran- sche leger in Oostenrijk, is benoemd tot Fransch vertegenwoordiger bij de Oostenrijksche regeering, in den rang van gevolmachtigd gezant. Te Athene, Saloniki en Patras zijn protestmeetings gehouden tegen de er-| kenning van de Albaneesche regeering' door de Geallieerden. Men eischte te ruggave aan Griekenland van Noord-I Epirus, dat momenteel deel uitmaak* van Albanië. De handelsbetrekkingen tussehen Bulgarije en de Vereenigde Staten zijn hervat. Op de opbouwtentoonstelling te Berlijn is een uurwerk tentoongesteld. waarv-Ti de wijzers draaien, doch de wijzerplaat. u ucit loop van November zullen meer dan een half millpen soldaten van het Amerikaansche leger uit Europa te ruggeroepen worden voor demobilisatie. Maurice Chevalier, die op het oogenblik een tournée door België maakt, verleende zijn medewerking aan een gala-voorstelling te Brussel, welke gegeven werd ten bate van het Belgi sche Roode Kruis. Generaal Koenig, de Fransche ver tegenwoordiger in de geallieerde con trole-commissie te Berlijn is te Wash ington aangekomen tot bijwoning van het congres van het Amerikaansche Le gioen in Chicago. komende tijd uw aandacht zul len vragen. Zeer veel is in het leven van ons volk nog in be weging. ondanks vermoeidheid en teleurstelling hier en daar. Het vergt beleid van hoog ge halte om eenerzijds de waarde j van oude zekerheden en tradi ties in volle kracht te bewaren en anderzijds ruimte te laten voor een vernieuwing, die niet slechts historisch noodzakelijk is, doch ook de vrucht is van moreele bezinning in de jaren der verdrukking. De wegne ming van den bezettingsdruk imoge de eenheid, die ons deel werd in het verzet, maken tot eendracht in rijker schakeering. De nieuwe krachten, die ge wekt zijn, zullen zich blijven "opdringen en winnen, aan be wustheid en energie. Wij heb ben deze meer dan ooit van noode, nu wij gewikkeld zijn in een strijd van even groote he vigheid en beteekenis als die der oorlogsjaren: den strijd om den vrede, om de ware vrijheid en om hernieuwden voorspoed. Met de bede, dat God mijn volk moge zegenen in dien strijd, dat hij het in eendracht den weg der overwinning zal doen betreden en uwen arbeid moge doen strekken tot heil des lands, verklaar ik de ge wone zitting der Staten-Gene- raal voor geopend.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 2