r van Mook - Indonesiërs Crisis in Frankrijk1 1op het hoogtepunt MENZIES HEKELT AUSTRALISCHE REGEERING Radioprogramma Hoop en vrees Maandag 19 November 1945 No. 126 HET WEER tot Dinsdagavond In den ochtend "plaatse lijk mist, overigens meest licht bewolkt. Droog weer. Weer eeni- ge daling van tempera tuur. Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken II TWEEDE CONFERENTIE BESPREKING ZEER TELEURSTELLEND Dc bijeenkomst van Nederlandsche, Britsche en Indonesische afgevaar digden begon Zaterdagavond te acht uur precies (Batavia-tijd). Er werd aan deelgenomen door de volgende personent Dr. H. van Mook, Dr. C. H. van der Plas, Prof. F. M. Baron van Asbeck (Nederland), Sjarir, Sjarifoedin, Poetoehena, Ab- doel Kar lm (namens de „republiek Indonesië"). Behalve deze waren nog tegenwoordig van Britsche zijdet Gen. Christison, Maberley Denning, Nery Walsh, (nu de adviseur van het departement van buitenlandsche zaken bij Gen. Christison's hoofd kwartier), Brigadier N. D. Wingrove, en Brigadier Maclean. De he r J. Morsink was tegenwoordig als tolk, terwijl ook de secretaresse van Van Mook, mevr. R. Stokdijk, als mede een aantal Indonesische tolken en secretaressen aanwezig waren. Als voorzitter fungeerde Gen. Christison HooidredacteurenRector H. L. J. M. Sood.al en Mr. Dr. C. C. A. vaa Haren; Redacteuren; Prof. Dr. W. A,.eiber», (Anton van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: C. C. v. Elburg. Bureau*: Papengr.cht 32, Telefoon Redactie 20015, AdminU.r.tie 20826 Abonnementsprijzen; f0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Praneo per post f4.20- Binnen vijf dagen volgende bijeenkomst De bespreking met van Mook Rebert Kiek seint, dat thans met gezag kan worden gezegd, dat van Mook's ver klaring over de Nederlandsche politiek ten opzichte van Indonesië het hoofdpunt heeft gevormd van de gehouden bespre king. Een tweede hoofdpunt was een po ging, om ten opzichte van de omstandig heden op Java een vorm van samenwer king te vinden. In beide kwesties ant woordden de Indonesiërs, dat zij nog niet lang genoeg in functie waren om de verantwoordelijkheid voor een antwoord op zich te nemen en dat de kwesties in hun vollen omvang nog niet door het nieuwe kabinet gezamenlijk waren be studeerd. Door de Indonesiërs werden in het geheel geen vragen gesteld, zelfs niet om naderen uitleg van van Mook's ver klaring. Wel bleef gedurende het ge- heele gesprek de goede sfeer bewaard. Ook toen het probleem van den dreigen den hongersnood werd aangesneden, her haalden de Indonesiërs, dat zij geen be sluiten konden nemen of inzichten ken baar maken. Toch verklaarden de Indonesiërs op het eind van de bespreking, dat deze „waar devolle opheldering" had gebracht. Dit zeiden zij, nadat zij met veel moeite wa ren overreed, binnen vijf dagen, in plaats van zooals van Indonesische zijde was voorgesteld zeven dagen, een volgen de bijeenkomst te houden. De besprekingen te Batavia hebben drie uur en drie kwartier geduurd. Zij wer den door zeer betrouwbare Britsche zegslieden beschreven als „zeer teleur stellend". LANGZAME VOORUITGANG IN SOERABAJA. Volgens een officieel Britsch commu niqué wordt in Soerabaja langzame vor dering gemaakt. De Negende Indische brigade trekt op langs de spoorwegver takkingen, terwijl de 123ste brigade een mijl vooruit kwam. Men ontmoet slechts licht mortiervuur. WEER EEN GEVECHT IN BATAVIA. Een Dakotavliegtuig heeft strooibiljet ten boven Batavia uitgeworpen, met een verkort verslag van van Mook's verkla ring over de politiek van de Nederland sche regeering. Zondagmorgen begon in Kramat in Batavia een hevig gevecht, het falen van de conferentie van Za terdagavond en nadat Shermantanks in den vroegen ochtend vanuit het centrum van Batavia naar Tandjong Priok waren gereden. Zoowel geallieerde soldaten als gewapende Indonesiërs opereerden in de door burgers verlaten straten van Kra mat, waar geschoten werd, doch bijzon- dérheden omtrent den strijd ontbreken. La ter is officieel gemeld, dat de strijd ont brandde toen een vrachtauto met solda ten van het Ned.-Indische leger en Am- boneezen door Indonesiërs beschoten werd, waarop de aangevallenen terug- vuurden. Het schieten begon in het ge bied rond het hospitaal, bij de grens van Kramat en Parapattan. Er was ook spo radisch geschutvuur aan de Zuidzijde van het Koningsplein. Dertien Amboneezen werden gewond. SPANNING TE SEMARANG TOEGENOMEN. In Semarang is de spanning in de af- geloopen twaalf uur aanzienlijk toegeno men. nadat gisteravond twee Britsch-In- dische officieren waren vermoord en na de ontdekking van een plaiwvan de extre misten, om de Britten bij het aanbreken van den dag aan te vallen. Als veilig heidsmaatregel bêzetten de Britten het politiebureau en het telefoonkantoor. ter- De onlusten in Batavia. Een der eerste foto's van de ongeregeldheden in Batavia. Britsche troepen bewa ken de openbare gebouwen tegen aanvallen van de extremisten. Foto: ANEFO/PP-P. Robert Menzies, leider van de Australische oppositie en van de Vereenigde Australische Partij, heeft de regeering om een verkla ring gevraagd over haar politiek ten opzichte van Java, en beschul digde haar er van, geen hulp te verleenen aan „onze Nederlandsche bondgenooten". „De regeering on derneemt geen stappen om de Ne derlanders, waaronder vrouwen en kinderen, in dat gebied ter hulp te komen", zeide hij. „Indien er spra ke is van een bepaalde politiek, dan is het er niet een van non-interven tie, want de regeering staat den communisten en anderen vrijeiijk toe. onze Nederlandsche bondgenoo ten te hinderen en te dwarsboomen, terwijl zij broederlijken bijstand ver leent aan de revolutionaire Indone sische beweging, welke niet ten on rechte wordt verdacht van Japan- schen invloed of zelfs controle". wijl zij alle- gewapenden, de politie in cluis, verboden zich op straat te vertoo- nen en alle verkeer van voertuigen stop zetten. 6.01 6.30 6.45 7.— 7.15 7.30 8.01 8.15 10.15 10.30 11.01 11.15 6.01 6.30 7.— 7.30 8.01 8.15 9.45 10.01 10.20 voor Maandagavond. HILVERSUM I. 301 M. Gramofoonmuziek. Voor de rijpere .:eugd. Orgelspel. Nieuwsberichten. Reportage. Eberhard Rebiing en Haakon Stotijn. Nederland herrijst. Omroesporkest. Mensch en maatschappij. Alphons Diepenbrock. Nieuwsberichten. Avondwijding. HILVERSUM II. 415 M. Nieuwsberichten. Zuid-Amerikaansche muziek. Cantabile Septet. Progr. der Nederl. strljdkr. Jan Corduwener. Orgelmuziek. Landbouwpraatje. Omroep Kamerorkest. Avondwijding. Nieuwsberichten. Gramofoonmuziek. GENERAAL DE GAULLE Is afgetreden. In een radiorede heeft hij voor het Fransche volk de dramatische gebeurtenissen van de afgeloo" pen dagen uiteengezet. Frankrijk staat voor een bijna onontwarbaar probleem. De communisten hebben voorgesteld den president van de Contsituante als regeeringsleider te aanvaarden, maar Gouin heeft voor een dergelijke candidatuur bedankt. De communisten die fel tegen de Gaulle gekant zijn zullen nu, indien de drie partijen niet tot overeen- stemming komen voor hedenmiddag twaalf uur, hun leider, Maurice Thorez, als candidaat stellen. De Gaulle stelt op zijn beurt de Consti- tuante voor een beslissing. Hij heeft n.l. medegedeeld dat deze verga- dering moet beslissen of zij hem een nieuw mandaat ter beschikking willen stellen, ja dan neen. twee groote groepen, de Sowjet-Unie en de Angelsaksische landen. Gij en uw par tij hebben om u bekende redenen reeds namens Frankrijk gekozen. Ik wensch om mijn eigen redenen, dai Frankrijk een onafhankelijke positie iu- rteemt tusschen beide groepen. Om deze reden kan ik u geen posten aanbieden, welke verband houden met de leiding van de buitenlandsche politiek, doch ik kan u iederen andere portefeuille aan bieden, welke betrekking heeft op den economischen en socialen wederopbouw van ons land. WAAROM WIL DE GAULLE NIET AAN DE COMMUNISTEN TEGEMOET- KOMEN? De Gaulle heeft daarop bij twee gele genheden antwoord gegeven. Hij verklaar de in zijn radiorede o.a. „dat het in zijn bedoeling gelegen had, geen enkele be langrijke politieke strooming of politieke partij van de regeering uit te sluiten. Hij bracht de eischen der communisten ten aanzien van een der drie sleutelposities in het kabinet: buitenlandsche zaken, oor log of binnenlandsche zaken, in herinne ring en verklaarde: „Ik kon deze voowaarde niet aanvaar den. Ofschoon ik bereid was de manneh uit de partij in kwestie uitgebreid in het economische en sociale werk van het ka binet te betrekken en hun de desbetref fende ministeries toe te vertrouwen, was ik aan den anderen kant van meenlng, dat ik hun niet de drie plaatsen, die de buitenlandsche politiek beheerschen. kon toevertrouwen, nl. de diplomatie, die er uitdrukking aan geeft, het leger, dat die politiek ondersteunt en de politie, die deze dekt. Wanneer ik anders had gehan deld. zou ik niet In staat zijn geweest de verantwoordelijkheid'te aanvaarden voor de Fransche politiek van evenwicht tus schen twee zeer groote machten een politiek, die Ik absoluut noodzakelijk acht in het belang van het land en in het be lang van den vrede". In een onderhoud met den communisti- schen leider Thorez heeft de Gaulle nog verklaard: „Er zijn thans in de werelJ DE M. R. P. De „Mouvement republicalne populai re" beeft verklaard, dat zij aan géén anderen leider dan generaal de Gaulle haar stem zal geven. Frontverandering dor Socialisten. Volgens radio Parijs heeft gisteren avond de Fransche socialistische parle- mentsfractie meegedeeld, dat de partij tot de conclusie was gekomen, dat het haar onmogelijk lijkt een regeering van nationale eenheid te vormen onder lei ding van de Gaulle. Dit is temeer opvallend omdat Léon Blum, de leider van de socialisten zich altijd zeer sterk voor de Gaulle heeft uitgesproken. Maar thans is een com mentaar verschenen, dat hij gaf op de rede van de Gaulle, waarin hij de noo- dige arrpslagen hield en o.a. schreef: „De rede van generaal de Gauile heeft de situatie niet verhelderd". ONLUSTEN IN PERZIË Sowjet-Russische invloeden aan het werk. Volgens te Teheran binnengekomen berichten is strijd uitgebroken in N.- Perzië, waar het garnizoen „geisoleerd" is, doordat alle telefoon- en telegraaf verbindingen verbroken zijn. Reuter voegt aan dit bericht toe. dat de democratische partij in Adzerbeidjan een separatistische beweging is begon nen en dat deze beweging door de Sow jet-Russische pers met sympathie is be groet. Reeds op 8 November verklaarde een afgevaardigde in het Perzische par lement, dat twee roode divisies Adze- beidjan waren binnengetrokken. In Engeland zijn de berichten over de separatistische beweging in Adzerbeidjan met bezorgdheid ontvangen. In Britsche politieke kringen is men van ineening, dat de beweging niet louter een natio naal karakter draagt. Men geeft te ken nen, dat de strijd niet kan zijn uitge broken, zonder dat de Sowjet-Unie er het noodige van wist. Hoewel omtrent den omvang van den opstand nog geen berichten zijn binnen gekomen, is het toch duidelijk, dat mocht de beweging slagen de Brit sche en Amerikaansche regeeringen voor nieuwe problemen in het nabije Oosten komen te staan. Er wordt aan herinnerd, dat momen teel nog slechts 80 man van het Brit sche legerpersoneel te Teheran verblij ven, terwijl de Sowjet-Russen te Te heran alleen al 20.000 man in garnizoen hebben. Uitzending van troonrede Radio „Herrijzend Ne. derland" zal Dinsdag a.s. de troonrede van H.M. de Koningin uitzenden. Daar aan zal een korte repor tage voorafgaan van het vertrek van de vorstin uit het paleis en de aankomst op het Binnenhof. Deze reportage begint om onge veer een uur des middags. Des avonds om kwart over zeven zullen zoowel de troonrede als de reportage herhaald worden. maandenlang door een angstaanjagende kwelling. Alles ia dienst van tut formalisme. zijn beide besmettelijk Formalisme Landwacht Nederland eu Nederlandsche Landwacht De uitspraak schijnt niet overdreven dat ons opperste rechtscollege, de Hooge Raad der Nederlanden aan for malisme is bezweken. Zeker, de Hooge Raad bestaat nog en hij gaat onveranderlijk door met in zeer geleerde, en zeer historische en diepzinnige juridische vertoogen de wet uit te leggen, waarbij geen komma aan zijn aandacht ontsnapt. Maar het door den bezetter ons volk aangedane onrecht ontsnapte wel aan zijn aandacht! Geen woord van protest werd ge hoord. Het volk kent zijn rechters niet. En toch is rechtspleging niet iets wat aan het volk met zijn diep geworteld rechtsgevoel voorbij gaat. De Hooge Raad bestaat uit uitermate geleerde en bekwame juristen, maar daarom behoeft hij nog niet vreemd ie staan tegenover het volk. Het recht is niet iets wat zich in een of anderen lempel op geheimzinnige wijze afspeelt. Gaat de Bijzondere Raad van Cassa tie die vonnissen door de Bijzondere Gerechtshoven over politieke misdadi gers uitgesproken, nog eens over moet doen, denzelfden weg op als de Hooge Raad der Nederlanden? Gaat ook deze Raad van Cassatie zich verstrikken in formalisme waar men niet begrijpend tegenover staat? Men zou het zoo zeggen indien men zijn even onjuiste, als ontactische als formalistische uitspraak leest tegen een zekeren D. van Wijk te Pijnacker. die door het Bijzonder Gerechtshof te 's Gravenhage was veroordeeld tot 20 jaar gevangenisstraf omdat hij als lid van den Landwacht jacht had gemaakt op onderduikers. Het is maar hoe of je de zaken be ziet De Procureur-fiscaal bij den Bij zonderen Raad van Cassatie vroeg de doodstraf, maar de Raad ontsloeg v. Wijk van rechtsvervolging!. En waarom? Aan van Wijk was ten laste gelegd, dat hij in *s vijands dienst zou hebben gestaan. Nietwaar, zei de Bijzondere Raad van Cassatie: van Wijk was land- wachter, maar de Nederlandsche Landwacht was geen Duitsche organi satie en dus stond van Wijk niet in Duitschen maar in Nederlandschen dienst. Van Wijk wordt een onjuistheid ten laste gelegd en dus kan hij niet worden veroordeeld. De Raad maakt een onderscheid tus schen de Landwacht Nederland en de later opgerichte Nederlandsche Land wacht. De eerste was een militaire S.S.-organisatie, die in het Duitsche leger den Nederlandschen bodem tegen de vijanden van Duitschland zou moe ten verdedigen! De tweede, de mannen met liet jacht geweer, door het volk Jan Hagel ge noemd omdat zij het uitschot der natie vertegenwoordigden, was een op mili taire leest geschoeide politieorganisatie. Beide instellingen stonden onder commando van Rauter! Beide instellin gen verleenden hand- en spandiensten aan den vijand, direct of indirect. Spaar ons de schande de Nederland sche Landwacht een Nederlandsche in stelling te noemen! Wie, die nog eenig rechtsgevoel be zit zal durven ontkennen dat zoovel •de Landwacht Nederland als de Land wacht van Jan Hagel Duitsch en alléén Duitsch waren. Daar helpt geen étiket Nederlandsch aan en geen Duitsche schijnheiligheid die ons een Landwacht als Nederlandsch instituut trachtte op te dringen. Nietwaar zegt de Bijzondere Raad, formeel was de Jan Hagel-organisatle geen Duitsche organisatie en dus gaat v. Wijk vrij uit. Meen nu niet, lezer, dat v. Wijk de dans ontspringt. Hij kan en zal opnieuw worden gegrepen. De oud-burgemeester van Wassenaar de Block van Scheitinga staat terecht voor den Bijzonderen Raad. De advo caat-fiscaal is van meening dat de Block v. Sch. de doodstraf heeft ver diend, maar, zegt hij, op juridische gronden moet met levenslang worden volstaan. Formalisme. Laat, aldus vervolgt de advocaat-fis caal. de Blok v. Sch. zich niet te vroeg verheugen, want de Proc.-fiscaal bij het Bijzonder Gerechtshof zou mogelijk op nieuw een vervolging kunnen instellen en dan zou verdachte, die voor het Bijz. Gerechtshof al eenmaal de doodstraf tegen zich hoorde eischen, opnieuw voor dit Gerechtshof moeten komen te staan op grond van zijn gedragingen als N.S.B.-functionaris. Formalisme. Verbaas u niet, lezer, indien de Block v. Sch. tweemaal tot levenslang wordt veroordeeld. Zeven maanden na de bevrijding is nog geen vonnis ten uitvoer gelegd. Mussert schrijft zijn memoires. Reeds ter dood veroordeelden martelt men (Zie kolom 4).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1