jGevechten en wreedheden Attlee in Amerika Rimpels Geen eensgezindheid bij het zoogenaamd „nieuwe kabinet" NAAR DE STEMBUS Radioprogramma Donderdag 1 5 November 1945 Urn -iej \E No. 123 HET WEER tot Vrijdagavond Mistig weer over het grootste deel des lands. Weinig wind. Koud. Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken Hoofdredacteuren! Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Aarelbergs (Anton van Duinkerken)en Joop SiebeJt; Directeur: O. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 2082b Abonnementsprijxent £0.26 per week, £1.10 per maand. £3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20" in het voorhoofd is niet erg. Maar pas op voor rimpels in het hart 3- >031 —DE TOESTAND IN INDIË De berichten die uit Indonesië binnenkomen zijn vol tegen- I strijdigheden. In Soerabaja wordt ai sinds vijf, zes dagen, hevig IQ gevochten, met een herhaalde inzet van vliegtuigen. Onderwijl is een nieuw zoogenaamd „Indonesisch kabinet" gevormd, waar- tieyan de meest curieuze uiting wel deze is, dat de „premier 3ur heeft verklaard, dat de wijziging in het kabinet een breken met de Japansche connecties beteekent, zoodat men hieruit zou kun nen opmaken, dat Soekarno de leiding niet meer heeft en men thans alleen nog maar pogingen doet om „het gezicht van Soe- karno" te redden. Strijd in Soerabaja n<5' De Indonesiërs verzetten zich op fa natieke wijze tegen de gecombineerde land-, zee- en luchtaanvallen van gen.- IdC ntaj. Mansergh. Op den vijfden dag van den aanval bezetten zij nog steeds ze kere posities in de puinhoopen van Soe rabaja. Dinsdag vorderden de Britsche tanks slechts weinig langs de beide h oevers van de Kali-Mas onder bescher- I ming van artillerievuur en vliegtuigen. Maar Britsche troepen bezetten regee- ringsgebouwen bü het gerechtshof en ruimden enkele verzethaarden op. waar de Indonesiërs luchtdoelarlillerie hadden opgesteld. De soldaten, die de straten raakten In brand. Het geschreeuw der inzittenden klonk boven het schieten uit. Twee vrouwen en twee kinderen wer den met zwaarden vermoord. Dit be richt werd opgemaakt uit mededeelingen van ooggetuigen. HET ZOOGENAAMDE „NIEUWE KABINET SJARIR". Het nieuwe kabinet kan beschouwd worden als een poging om „het ge zicht" van Soekarno te redden. Soekar no realiseert zich, dat hij de toestand op Java in het geheel niet meer meester is en dat hij ook niet de juiste figuur is om de toekomstige delicate bespre kingen met de Nederlanders te leiden en is daarom op den achtergrond schoonveegden, troffen in kraampies) bieven. Klaarblijkelijk tracht hll zich nu atuomatische wapens aan, die verbor gen waren tusschen de groenten en an dere koopwaren. Kanonnen van Brit sche oorlogsschepen openden het vuur op verdachte plaatsen aan de kust, ten Zuider. van Grisee (Noord-West van Soerabaja). Men had daar namelijk waar genomen, dat de Indonesiërs bezig wa ren met het aanleggen van geschutsstel- lingen op plaatsen van waaruit zelfs het vlaggeschip van vicc-admiraal Pat terson. de torpedojager Caesar, ge makkelijk onder vuur had kunnen wor den genomen, De voornaamste gebouwen van Soera- Ril baja, een groote school en 't hoofdpost- kantoor, bevinden zich binnen het ge- ■•iJ allieerde gebied. Britsche autoriteiten )Ke verklaarden, dat er aanwijzingen waren j van sterkeren weerstand der Indone- I siërs te Soerabaja. in het bijzonder langs U den spoorweg, die door de stad loopt. J; Tegen het einde van den dag hadden "N de troepen zich genesteld aan de spoor lijn. 187 WREEDHEDEN ;au Volgens een bericht, dat afkomstig Is van het geallieerde hoofdkwartier In i Nederlandsch Indië, zün honderdvijltix j trouwen en kinderen in vrachtauto's le- I vend verbrand ol doodgeschoten, toen het konvooi, dat hen uit het gebied van I Dharmo evacueerde, door Indonesiërs I werd aangevallen. I Het konvooi werd twee uru lang ver- dedigd. De troepen drongen in eenige huizen door, waar zij enkele vrouwen 1 en kinderen onder konden brengen. De gen de voertuigen. 6 vrachtauto's waar in nog vrouwen en kinderen waren, ge- de positie tc verwerven van .staats hoofd". In werkelijkheid is hij echter een symbolische figuur geworden. De politiek is nu overgelaten aan minder gecompromitteerde republikeinen. Be halve Sjarifoedin is geen van de oude ministers aangebleven. Zoowel Sjarir als Sjarifoedin, die tot de voornaamste personen uit het kabinet behoorden, worden beschouwd als voor de Neder landers aanvaardbare figuren bij even- tueele besprekingen. NATIONALISTEN OP CELEBES ZOEKEN SAMENWERKING MET NEDERLANDERS. In Zuid-Celebes, waar de politieke toestand aanvankelijk even verward was als op Java. is thans voor radio Ma kassar een verklaring afgelegd door den nationalistischen leider Naja Dodin Daeng Malewa, die onder meer zei: „Volgens het Atlantic Charter, be krachtigd op de conferentie van Tehe ran. Yalta en San Francisco, zullen de gekoloniseerde landen als: Ceylon, Britsch-Indic, de Maleische landen. Bir ma, Indo-China en Indonesië zelfbe stuur krijgen, ongeveer overeenkomend met den Dominion status, gebaseerd op democratie. Van Mook heeft als ver tegenwoordiger der Nederlandsche re geering uiteengezet, dat Nederlandsco- Indië veranderd wordt in Indonesië en de roodwitte vlag officieel erkend zal worden naast de driekleur. Voorts zelf bestuur met een parlement en eigen mi nisters in sfeer van vriendschap met Nederland en op voet van gelijkheid. Voor de verwezenlijking daarvan is een rondetafel-conferentie noodig. De beslissingen op deze conferentie zullen slechts dan gunstig zijn indien het -Indonesische volk rustig en ordelijk is. Daarom geen staking meer noch an ti-overheidshouding en geen belemme ring van levensmiddelentransporten. De aansporing tot dergelijke daden zal het volk in elkander doen storten. PASTOOR L. H. OUDEJANS. De zeereerw. heer L. H. Oudejans, sedert October 1940 pastoor te Bever wijk (O.L. Vrouw van Goeden Raad) is na een kortstondige ziekte op 53-jari- gen leeftijd overleden. Na zijn H. Pries terwijding in 1916 was hij achtereenvol gens werkzaam als kapelaan te Wad- dmxveen, Weesp. Amsterdam en Den Haag en van 1936 tot 1940 als pastoor te Hoogkarspel. „KteM-tfrej" q&ftaH In een huis dal met geheime kasten en bergplaatsen in alle opzichten tot een vol maakt geschikt onderduik- oord" was ingericht is giste renavond, op aanwijzing van een onderofficier der' gezags- troepen, door deze militairen een inval gedaan. Wat vonden ze daar? Twee leden van het voormalige ca baret van Paulus de Ruiter, het cabaret, dat jarenlang ons volk heelt gehoond, de koningin heeft beleedigd en de geallieerden heelt geklei neerd. De twee „onderduikers" wa ren N. L. Rienks en zijn echt- genoote Ceesje Speenhof, be kend als „Klessebes". Ze zitten nu in een minder geriefelijk oord. In Februari over de Moerdijkbrug Het herstel van de bruggen over het Hollandsch Diep vordert gestadig. Het werk Is van zoo grooten omvang, dat voortgang nauwelijks te bespeuren Is. maar toch Is het herstel volop in gang. Honderden rappe handen, geleid door talrijke deskundigen, nemen de ravages van brugbogen en pijlers uit elkaar en maken schijnbaar de chaos nog grooter, maar zi] maken ruim baan voor nieuwe spanningen en nieuwe noodpellers. Als men den ontstellenden aanblik van zoovele verwoestingen Is te boven ge komen, komt een gevoel van voldoe ning, dat opnieuw den strijd Is aange bonden om deze oevers te verbinden. om te ouetuunntn.' Deelname der Italiaan- sche Katholieken aan het politieke leren Wachtwoord van Pius XII Het vraagstuk van de deel neming der katholieken aan het politieke leven, en meer In 't bijzonder die der vrou wen, die onlangs In Italië stemrecht hebben gekregen, kan de Kerk niet onver schillig laten. De Paus zelf heeft in een belangrijke audiëntie, die bij aan de vrouwen der Katholieke Ac tie toestond, een program ma uiteengezet in verband met de plichten, welke op dc katholieke vrouwen bij de uitoefening van de haar verleende rechten rusten. Hij heeft hun gevraagd zich niet aan deze plichten te onttrekken, omdat op zeke ren dag een toestand zou kunnen ontstaan, welke strij dig is met de belangen van het gezin. Op andere audiënites heeft de Paus een oproep gerient tot de religieusen die zich in de kloosters bevinden en zullen mogen stemmen. Hetzelfde wachtwoord; „Naar de stembus gaan om de overwinning te beletten vaf» degenen, die vijandig te genover de Kerk staan Dit wachtwoord wordt ge heel Italië door herhaald door vooraanstaande leden van het episcopaat, zooals o.m. door den Aartsbisschop van Florence, kardinaal Dal- la Costa. OPDAT GODSDIENSTVRIJ HEID WORDT GEWAAR BORGD! Wat het grondwettelijk vraagstuk betreft spreekt de Kerk zich niet uit ten gunste van een bepaald re gime of ten nadeele van een ander. Het komt er voor haar op aan. dat regime te begunstigen, dat haar de vereischte waarborgen biedt voor de eerbiediging van de godsdienstvrijheid. Dat is de uitleg van de door sommi ge partijen als dubbelzinnig bestempelde houding van ds christen-democraten, die wei geren duidelijk kleur te be kennen vóór of tegen de mo narchie. Alles is voor hen ondergeschikt aan de voor afgaande erkenning van som mige voorwaarden die o.m. verband houden met de vrij heid van opvoeding, de on verbreekbaarheid van het huwelijk en de erkenning van den Katholieken gods dienst als staatsgodsdienst. OP DE BRES! Toen Pius XII de leden van den Italiaanschen bond der Katholieke onderwijzers ontving, verzocht Hij hun op de bres te staan en „zich niet lijdzaam te laten meeslee pen door den stroom". Het komt er voor de Katho lieken op aan", zoo zeide de Heilige Vader, „de spe ciale bevoegdheid te verwer ven. welke het hun in de vakvereenigingen mogelijk zal maken hun stem te la ten hooren over louter vak- vereenigingsaangelegenheden en over de politieke vraag stukken". Voorstellen van Truinan Voor het eerst sinds het be gin der besprekingen zijn nu ook de Amerikaansche plan nen, die ongeveer parallel loo- pen met de Engelsche, ter sprake gekomen. Nieuwe conferentie der Big Three ROTTERDAM. De Holla«é-Amertkan-lifn zal binnenkort haar vloot kunnen verrllken met net 12.000 toa* motorschip „Westerdam". dat in September 1939 op stapel werd eezet, doek tengevolge van den oorlog nimmer gereedkwam. Het schip, dat eenige Mian door bommen werd getroffen en driemaal tot zinken werd ge bracht, ia ai deze avonturen toch nog tc boven gekomen en wordt thans geheel afgebouwd Toto; v. KhJJu-P. met het beheer van alle militaire gehei- Ten eerste zou Truman de uiteindelijke men jn de toekomst. Men heelt overigens vaststelling wenschen van de veilig- nie| den iodruk, dat dit plan Truman s heidseischen van de Sovjet-Unie vóór de abs0|ute p0|jtiek weergeeft, doch dat atoomgeheimen aan de internationale meer voorstellen zijn, die in den organisaties uitgeleverd worden, i en j00p der besprekingen zijn opgekomen, tweede wederom het voorstel van Tru- Att,ee za, zich waarschijnlük Vrijdag man om de atoombom buiten de wet Mackenzie King naar Canada bege- te stellen. Naar verluidt is naar Att- ven_ lee's meening dit voorstel niet zeer Naar 4e Washington verluidt houden reeël, omdat in geval van oorlog ue "irumallt Attlee en Mackenzie King zich aanvaller niet zap aarzelen van elk wa- nu 5ezjg met het opstellen van het com- pen gebruik te rtiaken. muniqué, dat binnen 24 uur verwacht Het Amerikaansche plan wil ten der- wordt, de in het kader Van de Vereenigde Vol- Volgens welingelichte bronnen zou ken een nieuw lichaam instellen, dat Attlee zeer geporteerd zijn voor het als bewaker Van de atoomgeheimen houden van een nieuwe „big three"-con- moet optreden in plaats van den veilig- ferentie en men verwacht ook dat dit het heidsraad. belangrijkste resultaat zal zijn van de Dit lichaam zou eveneens worden belast huidige besprekingen. De Radio-kwestie (VI EN kan bij meer dan een gelegen heid merken, dat Minister Scher- merhorn de school der parlementaire de mocratie niet heeft doorloopen. Op de annexatie-kwestie gaf hij zijn zeer per soonlijke visie, die later gedeeltelijk moest worden herroepen. In het Radio- vraagstuk loopt hij eveneens een weinig te veel vooruit op de stem des volks en verklaart hij zich voorstander van één Radio-Omroep. Een parlementaire rot zou zich veel meer realiseeren, dat een minister verantwoordelijk is aan de Volksvertegenwoordiging d.w.z. aan de groote, staatkundige stroomingen, welke in ons volks leven en dat de persoon lijke meening van een minister veel minder gewicht in de schaal legt. Een parlementairiër zou zich steeds bewust blijven, van den grondregel der parle mentaire democratie, welke inhoudt, dat een minister slechts zoo lang minister kan zijn als hij een beleid voert, dat in de groote lijn door de Volksvertegen woordiging wordt onderschreven. Deze en niet een minister geeft de algemeene richting van het regeeringsbeleid aan en beslist over kwesties als die van de Radio-Omroep. Zoo min als een eenheidsvakbeweging, een eenheidspartij, een eenheidscourant, een eenheidsschool, een eenheidsregee- ring, een eenheidsjeugdorganisatie, een eenheidsstandsorganisatie, komt er in ons land een eenheidsradio. Wij dachten, dat wij lang genoeg een heidsworst hadden gegeten en dat wij nu wel genoeg surrogaat eenheden had den ondervonden om er levenslang een afkeer van te houden. Zoo'n eenheidsstaats Radio-Omroep als de heer Schermerhorn wenscht, komt er niet. Reeds hebben de Omroepverenigin gen den weg gewezen, welke in Neder land zooveel resultaat afwerpt en wel ke ons in plaats van surrogaat-eenheid, in plaats van inhoudslooze eenheid, brengt de eenheid in verscheidenheid: de weg n.l. der federatieve samenwer king van groepen. Iedere principieel© omroep-organisatie zal daarbij haar eigen principieel program uitzenden en gezamenlijk zullen zij een laat on9 zeggen nationaal program verzorgen. De voorstanders van de Staats Radio Omroep (gehuld in een privaatrechtelijk pakje) zeggen: neen, het algemeen pro gram moet vooropstaan en dan krUgt de K.R.O. en dan krijgen de andere om- roep-organisaties, al dan niet bU wijze \an gunst, enkele uurtjes per week toe gewezen voor de uitzending van gods dienstoefeningen én voor principieel© beschouwingen. Dat de K.R.O. hiervoor heeft bedankt, kunnen wij alleszins be grijpen. Wij vragen niet enkele uurtjes per week te mogen afnemen van een z.g.n. Nationale Omroep, maar wil eischen ons goedrecht op om ook door middel van de radio onze eigen Kath. Cultuur zonder welke de Nederland sche Cultuur niet volledig is naar buiten te dragen. Dit is het goed recht van een derde der Ned. bevolking, dat dit recht niet opeischt als een zuiver Kath. aangelegenheid, maar als een' Ne derlandsche cultureele zaak bij uitstek. Wij willen een eigen Omroeporganisa tie met een eigen program behouden. Wij hebben die organisatie niet opge- bouw, om ze door den inval der Duit- schers te verliezen. 6.01 6.04 6.30 7.— 7.15 7.30 8.01 8.15 8.30 9.— 9.15 9.25 10.15 10.30 11.01 11.15 6.01 6.30 7.25 7.30 8.01 8.30 8.45 9.— 9.15 9.45 10.15 voor Vrijdagavond. HILVERSUM I. 301 M. Waterstanden. Ster van den dag. Engelsche les. Nieuwsberichten. Reportage. Benedict Silbermann. Nederl. Herrijst. Politiek weekoverzicht. Cantabile-Septet. Op de brug. Gramofoonmuziek. Radio Philh. Orkest. Mensch en Maatschappij. Zigeunermuziek. Nieuwsberichten. Avondwijding. HILVERSUM II. 415 M. Nieuwsberichten. Karin Juel en Harry Bran- delius. Voor je slapef gaat. Het groote kjrartet. Gramofoonmuatf k. Programma N*ld. StrUdkr. Ted Brooks. De werkende Trouw. Orgelmuziek. Op de brug. London Philh. Orch. Avondwijdinr. Op den drempel van nacht.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1