Q ^Soerabaja weer gezuiverd Duitschland een landbouwstaat Anglo-Amerikaansche Atoombom-politiek w IE de ontwikkeling der S.D.A.P. in de jaren, voorafgaande aan deu Tweeden Wereldoorlog en nog duidelij ker gedurende en na den oorlog, gade heeft geslagen, kan zich niet anders dan verheugen. De S.D.A.P. heeft een heele ontwikkeling doorgemaakt n.l. die van marxistisch, min of meer rebelleerende. anti-monarchale partij tot een partU met een zeer vooruitstrevend sociaal- economisch program. Een partij is zij geworden die geen wilde eischen stelt, die toch niet voor verwezenlijking vat baar zijn; een partij die zich los heeft gemaakt van de onhoudbaar geleken leer van Marx. Het is een arbeiderspartij ge worden die het belang van den arbeider op verantwoordelijke wijze nastreeft. Voor ons is aantrekkelijker een partij als de R.K.S.P. zoowel om de eenheid van levensbeschouwing waarop de S.P. stoelt als door de veelzijdigheid harer samenstelling, waardoor zij veel eerder aan het groepsbelang ontsnapt. Maar dat is een andere zaak. Vandaag Maar morgen ^Dinsdag 1 3 November 1945 No. 121 HET WEER tot Woensdagavond Tijdelijk toenemende Noord-Oostelijke wind. Zwaar bewolkt, met plaatselijk enkele buien. Vrij koud). Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken Hoofdredacteuren: Rector H. L J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Aaselbergs (Anton van Duinkerken) en Joop Siehelt; DirecteurC. C. v. Elburg. BureauxPapengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 2082*» Abonnementsprijzen: f0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franco per post f4.20* 'n zware dag? gaat 't beter ^officieel is medegedeeld, dat de operaties te Soerabaja, zonder dat ^Dp verzet van beteekenis wordt gestuit, voortgang hebben. De thans van den vijand gezuiverde gebieden bleken verlaten, uitgezonderd wat jvrouwen en kinderen, die nu door de geallieerden verzorgd worden. De I Straten lagen vol groote hoeveelheden Japansche handvuurwapencn alsmede middelzware mitrailleurs, terwijl in het park achtenzestig rai^ trailleurwagens zijja ontdekt. Sedert de middag van de 11de November is verder niets gebeurd in Soerabaja. Vrijwel de geheele stad is nu van d 1 vijand gezuiverd. Aanvallen afgeslagen Officieel werd gisteren te Batavia verklaard, -dat de extremisten te Soera baja twee aanvallen hebben gedaan op de geallieerde troepen. De eerste aan val werd door 200 man ondernomen en de tweede, die gesteund werd door vechtwagens, werd gebroken door net Ivuur van artillerie, mortieren en ma chinegeweren. Later op den avond wcr den nieuwe aanvallen ondernomen, waar bij granaten gebruikt werden. Een ka- non van onbekend kaliber vuurde drie salvo's af. Een bestuurder van de R. A. F. rapporteerde, dat zijn toestel door een Bofors-kanon beschoten werd. DE ACHTERGROND DER EXTREMISTISCHE TROEBELEN. Het Britsche hoofdkwartier te Bata via acht het onwaarschijnlijk, dat Indonesiërs in drie jaar van Japansche training de guerillatechniek van oorlog voering zoo onder de knie zouden heb ben als zij in Soerabaja aan den dap. leggen. Het vermoeden groeit, een vermoeden, dat door bewijzen gestaafd wordt, dat er aanzienlijke Japansche activiteit ach ter de extremistische beweging schuilt Als men in aanmerking neemt, dat tie Japanners van plan zijn om na zekeren tijd weer in de gebieden van het Verre Oosten terug te keeren, wekt het geen verbazing te vernemen, dat de Japan ners een groot aantal goed geoefende agenten op Java hebben achtergelaten, die nu contact hebben gezocht met de extremisten. De feiten, waarop deze waarnemingen zijn gebaseerd, zijn de volgende. 20.U0G Japarsche soldaten, waaronder 14.000 mariniers, zijn ergens in Java volkomen verdwenen. Volgens onbevestigde be richten hebben aantallen van deze troe pen zich geconcentreerd in verschillen de gebieden ten zuiden van Batavia. Ook is verdwenen gen.-majoor lwaboe, die bevel had gekregen om zich aan de Britten over te geven. Volgens som mige berichten zou hij in het Madioen- gebied zijn, maar het is allerminst ze ker. Hij is in het bijzonder aansprake lijk voor de vorming van het Indonesi sche vrijwilligerscorps en wordt be schouwd- ais de gangmaker van de on- dergrondsche beweging. Gen. Nagano hield een veelbeteekenende afscheids rede tot het vrijwilligerscorps bij ac ontbinding op 17 Augustus 1945. Hij zei o.m. ,,De Indonesiërs zijn nog niet in staat om het tegen wereldmogendheden op te nemen. Daardoor zal openlijke vijandschap, die tegen de vreemdelin gen in een gewapende organisatie tot uiting komt, slechts rampen over u bren gen". Nagano verklaarde, dat zijn hart brak bij de ontbinding van het corps, daar hij zag. „Dat de indonesiërs nu een grootsche gelegenheid om hun onafhan kelijkheid te verkrijgen, verloren". Maar hij zei: „Ik begrijp, dat gij, Indonesiërs, zelfs op eigen kracht uw uiterste best zult doen de onafhankelijkheid te ver werven". Het Is nog steeds zeer moeilijk om te weten te komen hoe groot de steun van de bevolking aan de extremisten is en hoe sterk zij zijn. Men zegt, dat een groot deel van de bevolking van Soe rabaja onder de dreigementen der extre misten de stad verlaten heeft. Een ander bewijs van de extremisti sche intimidatiepolitiek ligt in de reac tie op de „infonneele besprekingen" tusschen de republikeinen en de Neder landers. De eerste reactie was namelijk die van tevredenheid, maar nu zijn zij weer in woede ontstoken tegen de Ne derlanders en beschuldigen zij wederom de reeds opgeheven Nica van terreur daden, die zij niet bedreven 1. .bben. Waarnemers zijn van meening, dat .de druk, die de extremisten op de aanhan gers van Soekarrto uitoefenen, bedoeld is om verdere informeele besprekingen met de Nederlanders of zelfs bespre kingen in tegenwoordigheid van hooge Britsche officieren, te voorkomen. Vol gens Britsche kringen zou een zoodani ge bijeenkomst reeds Vrijdagavond heb ben moeten plaats vinden. Maar om ver schillende redenen konden de plannen niet verwezenlijkt worden. De Britten zijn echter vau meening, dat willen der-1 gelijke bijeenkomsten eenig succes heb ben, zij niet langer dan ^strikt noodza kelijk is, uitgesteld moeten worden. SOEBARDJO ZENDT TELEGRAM AAN MOLOTOV. Dr. Soebardjo heeft volgens de „Mer- deka" een telegram gezonden aan den Russischen Volkscommissaris van Bui- tenlandsche Zaken Molotov, waarin hij een beroep doet op Rusland om „ten sterkste te protesteeren tegen het ge bruik van methoden, die tegen de huma niteit indruischen". GEVECHTEN TE SOERABAJA. Het centrum van Soerabaja werd gister nacht nag zwaar door Britsche artillerie bestookt en de lucht was hel verlicht door de „Hakkaimo", een Japansch schip van 8000 ton, dat in brand is ge vlogen, terwijl een Japansche werkploeg het in gereedheid bracht voor de eva cuatie van hun landgenooten. Troepen van de 23ste divisie zijn aan de ooste lijke oever van de Kali-Mas doorgedron gen en Thunderbolts en Mosquito's bom bardeerden met de grootste nauwkeu righeid een aantal doelen terwijl artil lerie Indonesische verzetshaarden onder vuur nam. Gisteren hebben de Indone- siëds het vliegveld met mortieren be schoten. maar er werd geen zware schade aangericht. Zij gebruikten onder andere een Japansche 75 millimcterka- non, dat echter tot zwijgen gebracht kon worden door de Britsche vloot. De Britsche vliegtuigen ontmoetten onver-1 wachte tegenstand en vej£ er van kee ren terug met kogelgaten. De Indone- siers hebben tenminste een luchtdoelar- j tillerie-stelling"' in Soerabaja, die" de piloten eenige last bezorgt. Zaterdagmorgen vertrok onder commando van K. D. Parmentier een DC 4-toe- stel van Schiphol naar Indië. Deze proefvlucht van den Regeeringslucht- tiansportdienst hoopt men in vier dagen te volbrengen. Foto: A, B. C-P. Geheime overeenkomst tusschen Roosevelt Churchill en DE „SKYMASTER" TE SHEIBA. Uit een op Schiphol ontvangen tele gram blijkt, dat het Indic-vliegtuig de Douglas DC. 4 „Skymaster" Zondag om 22.43 (g.m.t.) te Cairo is vertrokken en Maandag om 3.40 (g.m.t.) te Sheiba is aangekomen. De vermoedelijke vertrek tijd van Sheiba was op 5.00 .g.m.t.) ge steld. Het telegram was onderteekend door gezagvoerder Parmentier. Dc Amerikaansche journalist Drew Pearson heeft bijzonderheden gepubliceerd over de geheime overeenkomst, welke is gesloten tus schen Roosevelt en Churchill met betrekking tot de Duitsche industrie. Volgens deze overeenkomst zullen de Vereenigde Volkeren erop toe zien, dat de Duitsche oorlogsindustrie in Ruhr- en Saargebied wordt geliquideerd. Het is de bedoeling van Duitschland een landbouwstaat te maken en men neemt aan, dat Truman niet van deze lijn zal afwij ken ondanks de politiek, die sommige generaals schijnen te voeren. Pearson komt op tegen de beschuldi ging, dat Churchill ongenegen zou zün geweest het Duitsche oorlogspotentieel inderdaad te helpen vernietigen. Naar iiij mededeelt, is de tekst van de over eenkomst juist door Churchill opgesteld en wel nadat Roosevelt ronduit te ken nen had gegeven, dat hij er aan twijfel de. of hij op de volle medewerking van de Britten zou kunnen rekenen. EENHEID EN ECONOMISCHE SAMENWERKING. Paul Loebe, die voor de naziperiode vele jaren voorzitter van den Duit- schen Rijksdag is geweest, heeft in een Naar in welingelichte kringen verluidt hebben de Britsche, Amerikaan sche en Canadecsche staatslieden nu het plan van Attlee voor de in ternationalisatie van alle wetenschappelijke geheimen van militaire be teekenis grondig besproken. Op het oogenblik werken de Britsche en Amerikaansche deskundigen de details afzonderlijk uit. Wanneer de stukken gereed zijn zullen Attlee en Truman weer bijeenkomen om een overeenkomst gedetailleerd uit te werken; een officieel slotcommuniqué zal dan de Anglo-Amerikaanche politiek bekend maken. Attlee voor Amerikaansch congres Attlee zal in zijn rede, die hij heden voor de vereenigde zitting van het Ame rikaansche Congres zal uitspieken, ais voornaamste punt de Amerikanen een oprech'e uiteenzetting geven van de so cialistische politiek der Engelsche re geering. Hij wil daarmede de misvat ting ea onwetendheid, die onder het Amerikaansche volk en zijn vertegen woordigers ten aanzien van de bedoe lingen en het democratische karakter van zijn regeering heerschen, wegne men. Zijn rede zal geheel in het teeken staan van het beroep op het voort wil len zetten in vredestijd van de nauwe Anglo-Amerikaansche samenwerking in oorlogstijd. Men verwacht niet, dat Att lee naar huidige financieelc besprekin gen zal verwijzen, hoewel zijn rede van grooten invloed zal zijn op een even- tueele beslissing van het Congres over een leening aan Engeland. Zijn rede zal over de radio worden uitgezonden en de eenige zijn die ge durende zijn verblijf in de Vereenigde Staten tot het publiek zal worden ge richt. Hoogstwaarschijnlijk zal hij echter nog aan het einde van deze week of begin volgende week het Canadeescne parlement in Ottawa toespreken. AMERIKAANSCHE POLITIEK IN CHINA. Vredesbesprekingen te Tsjoenking vruchteloos. Generaal Wedemeyer, de Amerikaan sche opperbevelhebber in China, heeft eenig licht geworpen op de politiek van de Ver. Staten aldaar, door te verkla ren dat alle Amerikaansche strijdkrach ten tegen het voorjaar uit China zouden worden teruggetrokken. Er zou slechts een militaire missie achterblijven, d:e het leger, de vloot en de luchtmacht zou vertegenwoordigen. Zij zou 2000 tot 6000 man sterk zijn en behulpzaam zijn bij de opleiding en organisatie van de Chinecsche legermacht. Telegrammen uit Tsjingwangtao ma ken melding van verscherping van den strijd tusschen regeeringstroepen en communisten aan de Mandsjoerijscüe grens. Voor het eerst werd gebruik gemaakt van artillerie eu mortieren. De vredesbesprekingen te Sjoenking worden vruchteloos genoemd. De communistische zegslieden blijven hun aanvallen richten zoowel op de Ame rikanen ais op de centrale regeerlng. Generaal Wedemeyer wordt beschul digd vaa Interventie. vergadering van de soc.-democratische partij te Zehlendorf het woord ge voerd, aldus de Duitsche nieuwsdienst in de Britsche zone. Democratie betee- kent niet slechts volksheerschappij op politiek, doch ook op economisch gebied, zoo zeide hij. De Duitsche soc.-dem. par tij verlangt derhalve de rechtsgelijk heid van alle Duitschers in het onder wijs en het recht van medebestemming in de bedrijven. De hervorming van het grondbezit is met de verdeeling van de groote landgoederen pas bij het poli tieke deel van haar taak gekomen. Thans moet aan de pas ontstane kleine boeren een bestaansmogelijkheid verschaft wor den door het aanvoeren van meststof fen. vee. landbouwwerktuigen enz. De Soc. Dem. Partij, aldus Loebe, zal bij Duitschland's wederopbouw de lei ding in handen nemen. Voorwaarde daar toe is de eenheid van het rijk en daar mee de economische samenwerking van alle zones. De schuld voor de misdaad van het nat. socialisme treft niet het geheele Duitsche volk, maar van de ver antwoordelijkheid voor de in de geheele wereld aangerichte schade kan het Duitsche volk zich niet vrijspreken, want het heeft Hitier op den troon ver heven en hem tot den laatsten dag ver dedigd. HEROPVOEDING VIA DE SCHOLEN. De Aartsbischop van Westminster. Mgr. Griffin, heeft het woord gevoerd over zijn recente bezoek aan Europa. De eenige manier om Duitschlands heropvoeding ter hand te nemen, aldus de prelaat, Is via de scholen. Maar dit zal nooit het geval kunnen zijn, zoolang men het stelsel heeft van zuiver seculier onderwijs. Er moeten In Duitschland weer scholen komen op con- fessloneelen grondslag, en dit is ook be vestigd tusschen bet Vaticaan en de Duitsche regeering in 1934. De nazi's hebben zich hiervan niets a^^trokken en voor alle kinderen zondcc ander- scheld het onderwijs op heidenschen grondslag ingevoerd. COMMUNISTEN WENSCHEN EENHEIDSPARTIJ. Op een 9 November j.I. in Berlijn ge houden massa bijeenkomst heeft de voor zitter van de Duitsche communistische partij, W. Pieck, zich volgens den Duit- schen nieuwsdienst in de Britsche zone, uitgesproken voor een gemeenschappelijk kiesprogramma van communisten en so cialisten. Met het oog op de eerlang in Duitsch land te houden verkiezingen wensent Pieck, dat een geheel nieuwe uniforme aibeidersparti] zal worden opgericht, welke als eenheidspartij tot taak zal hebben het Duitsche volk te leiden, den nieuwen staat op te bouwen en alle ga ranties te geven voor bet behoud van den vrede. De uiterste noodzaak NDER dit hoofd lezen we in ,.El- sevier's Weekblad" het volgende: In een sfeer van groot vertrouwen worden den laatsten tijd besprekingen voortgezet tusschen de R.K. Staatspar tij en de Sociaal-Democratische Arbei ders-Partij, die in den bezettingstijd reeds zijn begonnen. De bedoeling is het zoeken naar punten in de programma's van de beide partijen, die een practisch beleid mogelijk zouden maken. Ook met de Nederlandsche Volksbe weging worden dergelijke besprekingen gevoerd, evenal% met vertegenwoordi gers van enkele Protestant-Christelijke groepen. Wijlen Monseigneur Nolens heeft in dertijd het samengaan tusschen Roomsch en Rood iets genoemd waartoe slechts de uiterste noodzaak zou kunnen leiden. Inmiddels is er veel veranderd en de Vraag is gerezen of de antithese nog wel de scheidingslijn tusschen de beide par tijen behoort te zijn. We zullen ons nog niet in beschouwingen dienaangaande verdiepen. Voor de beide groote partijen, die in het toekomstige Parlement ze- "ker over een ruime werkmeerderheid zullen beschikken, heeft een samen gaan aanlokkelijke kanten. Zal men er evenwel in slagen de meer behoudend georiënteerde elementen in de R.K. Staatspartij er toe te brengen met de Sociaal-Democraten samen te gaan? De verkiezingen in geheel Europa. het laatst nog in Hongarije, bewijzen, dat de kleine bezitters, boeren, neringdoenden, beter gesitueerde arbeiders en midden standers een tendentie naar conservatis me vertoonen. En dat er zeker een stre ven aanwezig is om de christelijke waarden te conscrveeren. Zijn wij wel ingelicht dan is dit laat ste een punt van bespreking ook tus schen de Socialisten en Katholieken hier te lande. Een Roomsch-Roode coalitie zou verder beteekenen, dat anti-revo- lutionnairen, liberalen en communisten in de oppositie zouden komen; een to tale verandering dus in het politieke beeld van ons land, vergeleken met de jaren vóór den oorlog. Een Roomsch-roode coalitie Indien het ons ernst is met het zoe ken naar meer eenheid, naar meer sa menwerking, dan moeten wij ook en niet op de laatste plaats gaan zoeken bij de S.D.A.P. en met name bij haar sociaal- economisch program. Het is daar dat wij een aantal punten vinden waarop wij voorhands een nieuwe parlementaire pe riode kunnen ingaan. Ook het program der N.V.B. biedt houvast, maar de N.V.B. wil geen poli tieke partij zijn en het is moeilijk thans uit te maken op wie de N.V.B. eigenlijk steunt. Zoo'n samenwerking is geen coalitie. Een coalitie met de S.D.A.P. gaat ons te ver, wij zien er de noodzaak niet van in en een verder gaande samen werking, zooals een coalitie die veron derstelt zou weldra stranden. Geen coalitie-kabinet, maar een pro gram-ministerie zij de leuze. Want in dien wij een partij op kath. grondslag bepleiten, omdat wij van meening zijn, dat de levensbeschouwing -alles en dus ook de staatkunde doordrenkt, dan kun nen wij met geen socialisten in zee gaan. Met andere woorden: wij willen met de socialisten alleen in zooverre samen gaan als wij duidelijk objecten aanwe zig zien waarvoor zoowel de S.P. als de S.D.A.P. zich wil inzetten. Voor het overige is het veel beter verschillen te erkennen, dan ze te ver doezelen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1