II
De Britten vegen
Soerabaja schoon
Rusland kan zijn h
veischen indienen
Oorlogsgeheim w
Duitschland wordt
niet verdeeld
Haat
lieide
Britten talmen niet
Maandag 1 2 November 1945
No. 120
19»
HET WEER
tot Dinsdagavond
Aan de ust matige
wind tusschen Noord en
Noord-Oost. Meest zw.
bewolkt met hier en
daar eenige lichte re
gen. Vrij koud.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
ECHT
HoofdredacteurenRector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren I Prof. Dr. W. Aaaelbergs (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur! C. C. v. Elburg. Bureaux! Papengracht 31, Telefoon Redactie 2001S, Administratie 20816
Abonnementsprijxenl f0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franoo per post f4.20'
is even blind als
HET GEALLIEERDE HOOFDKWARTIER te Batavia deelde
mede, dat Zaterdagochtend vroeg strijdkrachten van de vijfde
Britsch-Indische divisie begonnen zijn Soerabaja schoon te
vegen. Er waren verborgen schutters
aan het werk en de Indonesiërs schoten
met lichte machinegeweren. Tegen het
einile van den ochtend nam het verzet
Pw^onepiërs toe en de Britsche en
Britsch-Indische troepen leden verliezen. Gen. Mansergh besloot
toen dat een krachtiger actie van de zijde der geallieerden noodig
was en bracht artillerie en luchtmacht in den strijd. Bepaalde
deelen der stad, waar de extremisten de overhand hadden,
werden met granaatvuur en bommen bestookt.
Beschieting
en
bombardement
De vliegtuigen, die van het
vliegveld te Soerabaja opereer
den, stonden onder bevel van
Gen. Mansergh. Britsche oor
logsschepen beschoten het ha
vengebied van Soerabaja, het
postkantoor en de andere re-
geeringsgebouwen vijf minu
ten voor de aanvallen uit de
lucht. Hoewel nog niet officieel
bekend is in Batavia, dat het
ultimatum van Gen. Christison
is afgewezen, wijzen de feiten
uit, dat aan de voorwaarden er
van zelfs niet gedeeltelijk vol
daan is.
TOESTAND TE SOERABAJA
ERNSTIG.
De „Indonesische Radio Om
roep" te Soerabaja heeft ver
klaard, dat de strijd, welke aan
den gang is „een heilige oorlog
is. De Britsche soldaten wer
den „moordenaars" genoemd en
de omroeper schreeuwde uit:
„Wij zullen strijden tot het
einde."
A.N.P.-Aneta meldt, dat de
Britten den strijd begonnen
zijn, nadat een eisch tot on
voorwaardelijke overgave door
de Indonesiërs was afgewezen.
De Indonesiërs gebruiken ma
chinegeweren, lichte tanks en
volgens sommige berichten be
schikken zij ook over Japansch
veldgeschut
Nader wordt uit Batavia ge
meld,, dat 4 R. A. F. Thunder
bolts en een Mosquito bombar.
dementsaanvallen hebben uit
gevoerd op het postkantoor en
regeeringsgebouwen te Soeraba
ja. De Mosquito werd daarbij
beschadigd, maar kon doorvlie
gen.
Volgens Indonesische berich
ten hebben bombardementen
en beschieting van Soera
baja op 10 November den ge-
heelen dag tot laat in den
avond aangehouden, waarna
Britsche en Voor-Indische troe
pen de stad begonnen binnen te
rukken. De wegen, via welke
men de stad kan verlaten, zijn,
zoo gaan de berichten verder,
opgepropt met vluchtelingen.
Soetan Sharir moet nieuw
kabinet vormen.
Volgens de „Merdeka" heeft
Soekarno den voorzitter van
het uitvoerende comité, Soetan
Sharir, opgedragen een nieuw
kabinet te vormen. Sharir is tot
dusverre hierin niet geslaagd en
zoolang het nieuwe kabinet nog
niet geformeerd is, zal het oude
blijven functionecren.
Japansche generaal
gearresteerd.
De Japansche Generaal Nga-
no, commandant van het zes
tiende leger, dis het verzet van
de Japansche troepen tegen de
landingen van de geallieerden
op Java had georganiseerd, is
gevangen genomen en zal on
getwijfeld per vliegtvig naar
Singapore gebracht worden, om
daar ondervraagd te worden.
Men meldt ook uit Batavia, dat
alle. Japansche troepen, die
zich in het gebied ten Westen
van Batavia bevinden, in ge
allieerde handen zijn gevallen.
Leden van de Australische
luchtmacht mogen den Ne-
derlandschen troepen op
Java geen hulp verleenen.
Radio Melbourne heeft giste
renavond gemeld, dat de Austra
lische Min. van Luchtvaart, Ar
thur S. Drakeford, een verbod
heeft bekend gemaakt, volgens
welk leden van de Australische
luchtmachtAustralië niet mo
gen verlaten om steun te ver
leenen aan de Nederlandsche
troepen op Java,
Kinderen worden in Batavia
ontvoerd.
Gedurende de laatste weken
hebben de extremisten in Ba
tavia een steeds grooter aantal
kinderen op straat ontvoerd. In
de meeste gevallen heeft men
omtrent de ontvoerden niets
imeer vernomen. In één geval
werden twee zwaar verminkte
lichamen gevonden.
HET KABINET VAN SOEKARNO.
In het midden, met fez, dr. Soekarno.
Foto: A, B. C.P.
Volgens inlichtingen uit gezaghebbende bron te Washington zou
Attlee aan Pres. Truman hebben voorgesteld, te pogen van
Sovjet-Rusland een verklaring te verkrijgen
over de uiteindelijke eischen voor zijn veilig
heid aan Europeeschen kant, als onderdeel van
een plan tot verzekering van een volledige
overeenstemming tusschen de groote mogend
heden en tot het instellen van een „pool" van
geheimen'betreffende de atoomenergie en andere
wetenschappelijke onderwerpen. Naar beweerd
wordt, zou dit voorstel de instemming hebben van den Cana-
deeschen eerste-minister, Mackenzie King.
Voorstel
Attlee
Deze week is een nieuw oorlogsgeheim onthuld. Het
betreft de constructie van een nieuwe draadlooze radio
installatie, die een groote rol heeft gespeeld in den veld
tocht in West-Europa.
De installatie, bekend onder den naam „Number Ten",
werd speciaal geconstrueerd om Maarschalk Montgomery
in de gelegenheid te stellen vanuit Luneburg onmiddellijk
contact te hebben met Churchill te Whitehall en dat met
dezelfde veiligheid van geheimhouding als een telefoon
gesprek biedt. De Duitschens wisten van het bestaan der
installatie niets af. Het zendapparaat richtte het gespro
ken woord rechtstreeks over Maas en Rijn. Montgomery's
hoofdkwartier was daardoor ook in voortdurend contact
met de 21ste legergroep en met het Ministerie van Oorlog
te Londen. Een merkwaardige bijzonderheid van deze nieu.
we constructie is, dat tusschen twee installaties acht
gesprekken tegelijk gevoerd kunnen worden. De zender
werkt met centimeter-golflengten.
Atoombom-kernkwestie
Mocht Attlee er niet in sla
gen Truman oi Stalin voor zijn
plan te winnen, dan is het mo
gelijk, dat een ander voorstel
ervoor in de plaats zal treden.
Groot-Brittannië, de Ver. Sta
ten en Canada zouden zich wil
len verbinden in een overeen
komst, volgens welke de atoom
bom een geheim zou blijven,
maar volgens welke de bom
uitsluitend zou worden gebruikt
op verzoek van den veiligheids
raad.
„Met vroom
conferentie".
gemoed ter
Truman heeft op het Witte
Huis een diijer gegeven ter
eere van den eersten minister
van Groot-Brittannië, Clement
Attlee, en den eersten minister
van Canada, Mackenzie King.
Na de toasts stelde Truman
vast, dat, „een der groote
eigenschappen van het Britsche
keizerrijk hierin bestaat, dat
het Britsche volk, indien de
regeering een buitenlandsche
politiek voert en dat doet zij
altijd steeds achter die poli
tiek staat, welke regeering ook
aan het bewind is." Ter illustra
tie wees Truman op de onder
handelingen te Potsdam, welke
door Churchill waren begonnen
en door Attlee werden beëin
digd (na de verkiezingszege),
zonder dat er stagnatie optrad.
Truman zei verder: „Wij bege
ven ons mte vroom gemoed ter
conferentie. Wij hopen, dat de
conferenties zullen leiden tot
afspraken en richtlijnen, welke
de Vereenigde Volkeren tot een
levens organisme stempelen,"
Aandacht voor de
wereldbeschaving.
Attlee beantwoordde Trumans
toespraak .en zei o.m., dat het
doel der buitenlandsche poli
tiek niet moest zijn éen .bepaald
land te dienen, maar dat alle
volkeren der wereld er de
voordeelen van moesten onder
vinden. ..Dit wil niet zeggen,
dat wij geen rekening houden
met de verschillen tusschen ons,
maar het wil mij voorkomen,
dat onze heden ten dage onder
den voet geloopen belangen der
wereldbeschaving allereerst de
aandacht waard zijn". Attlee
Om de Radio
E regeering streeft naar een natio
nale omroep en wil de vroegere
omroepvereenigingen liquideeren
De Synode van de Nederlandsch Her
vormde Kerk spreekt zich ook uit voor
een nationale omroep. Van de oude
omroepvereenigingen is alleen de V.P.
R.O. het met de regeering en de Sy
node eens.
Daartegenover staat dat de V.A.R.A.
en de N.C.R.V. zoowel als de A.V.R.O.
staan op het standpunt van het rechts
herstel Hoe staat het nu met de K.R.O.,
de Katholieke Radio-Omroep?
Dienaangaande kunnen wij thans me-
dedeelen, dat het ,,de uitdrukkelijke
wensch van het Nederlandsch Episco
paat is, dat er met alle kracht gestreefd
wordt naar een autonome werkzaam
heid van de Katholieke Radio Omroep".
We zouden kort en goed kunnen zeg
gen: nu weten we waar we aan toe zijn.
Toch kan een enkel woord ter verdui
delijking geen kwaad.
Vooreerst zijn er niet onaanzienlijke
aanwijzingen, dat de gelegenheid om aan
de katholieke wereldbeschouwing uiting
te geven zeer poover en mager dreigt
te worden in de komende omroepperio-
de. Maar wat van meer belang is: het
schermen met het begrip nationaal
wordt een steeds dreigender gevaar om
alles maar gelijk te schakelen en te
nivelleeren. Waar wij als katholieken
de overtuiging hebben, en de daaraan
beantwoordende plicht, om de waar
heid gaaf en ongeschonden uit te dra
gen, zullen wij er naar moeten streven
om die plicht op een behoorlijke wijze
te vervullen en de daartoe geëigende
middelen aan te wenden. Dit kan alleen
verwerkelijkt worden in een eigen ka
tholieke omroep, waarvoor wijzelf de
volle verantwoordelijkheid dragen. Hier
uit volgt niet, dat wij niet willen sa
menwerken. Dit is juist de verkeerde ge-
dachtengang van hen, die in een prin
cipieel standpunt meteen een hokje en
een schotje zien.
Wi] willen baas zijn In eigen huls,
maar wij willen met onze buren zoo
nauw en zoo goed mogelijk samenwer
ken. opdat het hcele aspect van de
straat, de stad en het land waarin we
wonen een echt Nederlandsch karakter
krijgt.
besloot met te wijzen op het
vele, dat aan beide zijden van
den Atlantischen Oceaan wordt
gedaan voor „vrijheid en de
mocratie.... dien moeilijksten
van alle regeerings vormen, zoo
ongeveer den eenigen, die vrijen
menschen waardig is."
Fransche
bezwaren
kunnen
overwonnen
worden!
VELDMAARSCHALK MONTGOMERY heeft op een perscon
ferentie te Berlijn, naar aanleiding van een hem gestelde vraag,
categorisch verklaard, dat het niet in de bedoeling lag, Duitsch
land in vier aparte zones te verdeelen. Hij meende, dat de
bezwaren van Fransche zijde in dit opzicht met tijd en geduld
overwonnen zouden kunnen worden. In antwoord op een andere
vraag zeide Montgomery, dat, naar zijn meening, de thans door
de geallieerden gevolgde methode van opbouw in Duitschland
niet zou leiden tot de ontwikkeling van een zeer sterk
Duitschland.
VOEDSELPOSITIE CRITIEK,
Montgomery verklaarde tij
dens de pensconferentie verder
onder meer, dat de voedsel
situatie in Duitschland momen.
teel critieker was dan ooit,
sinds de geallieerden Duitsch
land waren binnengetrokken.
De steenkoolproductie steeg op
bevredigende wijze, doch door
transportmoeilijkheden werd de
verdeeling der kolen belem
merd. De rantsoenen in Duitsch
land vertegenwoordigen op het
oogenblik gemiddeld slechts
1200 tot 1500 calorieën. Voor het
handhaven van deze beneden
het als noodzakelijk erkend mi
nium gelegen rantsoenen was
men, aldus zeide Montgomery,
volkomen afhankelijk van den
invoer van tarwe. Ook kon
slechts met groote moeite het
huidige rantsoen van 1 kilo-
team aardappelen per week
gehandhaafd worden.
„DE SLAG OM DEN WINTER".
Montgomery zeide; „Met
groote belangstelling" kennis te
hebben genomen van de kran
tenberichten. volgens welke hij
misschien spoedig van zijn post
ontheven zou worden. Naar zijn
inzicht zou het echter aanbe
veling verdienen geen wijziging
in commando of in het alge
meen in Duitschland aan te
brengen, voordat de „slag om
den winter" gewonnen zou zijn.
Voorts weidde hij uit over de
behoefte aan troepen in Duitsch
land. Hij zeide, dat de Duitsche
bevolking op het oogenblik
weliswaar uiterlijk volgzaam
was. doch dat men niet kon
yoorspellen, welk effect het
gebrek aan voedsel en brand
stof onder de harde omstan
digheden van den midden-
Europeeschen winter op haar
zou hebben.
