Attlee naar Truman
Soerabaja, extremisten-nest
Nieuw lijden over China
Doe met
schoon geld
geen vuile
dingen.
BUITENLAND
hei
eëi
Dl
Zaterdag 10 November 1945
No. 119
HET WEER
tot Zondagavond
Vrij koud met vooral
op voor den wind be
schutte plaatsen nacht
vorst, overwegend droog
wisselend bewolkt, ma
tige wind tusschen
Noord-Oost en Oost.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
Hoofdredacteuren Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van HarenRedacteurenProf. Dr. W. Asselbergs (Anton
van Duinkerken) en Joop Siebclt; Directeur: G. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20826
A bo n n e m en t s p r ij z e n t f 0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Franco.per post f4.20.
jBEZIELD VAN HOOGE GEDACHTEN
Enkele uren voor zijn vertrek naar de Ver. Staten, heeft do
Britsche Min.-Pres. Attlee gisteren het woord gevoerd in het
Mansion House in Londen. „Het voornaamste doei van mijn
bezoek aan president Truman", aldus Attlee, „is de bespreking
met hem en met Mackenzie King van de wereldaangelegenheden,
in het licht het verschrikkelijke licht van de ontdekking
van de atoomenergie."
dag zal aanbreken, waarop ver
woestende oorlogen evenzeer
een ding uit het verleden zul
len zijn als thans het uitbreken
van pest in Londen."
Hulde aan den
Architect der Victorie"
Na hulde te hebben gebracht
aan zijn voorganger Winston
Churchill „onzen grooten oor
logsleider", aan het heldhafti
ge Londen en aan alle landen
die aan de zijde van Engeland
den grooten strijd hadden me
degemaakt, besprak Attlee in
het kort de uitstekende samen
werking in den tijd van de
coalitie-regeering in Engeland
tijdens den oorlog, waarna hij
er op wees, dat men thans we
derom tot het normale politieke
leven is teruggekeerd, hetgeen
beteekent, dat er een regeering
is met een oppositie.
Overwinnaars of
overwonnenen.
Verdraagzaamheid groeit
slechts traag, doch vrijheid en
democratie kunnen niet zonder
itiverdraagzamheid groeien. Wan-
'neer wij de wereld van thans
overzien, zien wij overal de
bittere resultaten van twee
kwade dingen vrees en over.
heersching.
Atoombom dwingt tot nieuwe
oriënteering.
Over de atoombon sprekend,
verklaarde Attlee: „Ik geloof
niet, dat de meerderheid van
ons volk voldoende begrijpt, in
welken omvang wij onze mee
ningen moeten herzien. Wij
hebben reeds met de atoombom
kennis gemaakt. Het probleem
Waarvoor wij ons thans gesteld
zien. is niet zoozeer hoe wij
deze nieuwe verwoestende
kracht op de wereld zullen los
laten, dan wel welke vorm van
wereldsamenleving noodzake
lijk is in een wereld, waar en
kele bommen groote steden zou
den kunnen verwoesten. Wij
zullen samen moeten werken
met alle landen, om na te gaan,
hoe wij in vrede met elkaar
kunnen leven. Ik hoop, dat de
Attlee's peroratie.
Attlee eindigde zijn rede als
volgt: „In deze tiiden waarin
de wetenschap zooveel tot onze
beschikking heeft gesteld is het
nog steeds voortduren van oor
log en gebrek te wijten aan een
moreel tekort van de menschen.
Er was een nacht, welken wij
ons allen herinneren, toen de
Londensohe City door het vuur
werd verzengd, toen huizen,
winkels, kantoren en fabrieken
werden verwoest. In den mor
gen zag men toen, sereen bo
ven de ruïnes uit, onze groote
kathedraal van St Paul nog
staan. Dit komt mij als een
symbool voor. Temidden van
den dood en de verwoesting van
deze jaren van oorlog zijn nog
steeds ongerept gebleven de
eeuwige aanvaarde waarheden,
waarvan ons leven- afhankelijk
is. Ik zal mij door deze hooge
w_aarden laten leiden, niet ter
neergeslagen of gedrukt doch
in den geest het uiterste in te
spannen om te trachten mijn
medemenschen te dienen, waar
bij ik deze drie dingen indach
tig zal blijven: „Geloof, hoon en
liefde en de grootste van deze
drie is de liefde."
STRIJD ONVERMIJDELIJK?
CHRISTISON EN MANSBERGH DREIGEN!
Generaal Christison heeft een nieuwe proclamatie tot de Indone
siërs te Soerabaja uitgevaardigd, waarin staat dat sterke Britsche
strijdkrachten, die per schip zijn aangekomen, een onderzoek
zullen instellen naar den gemeenen moord op generaal Mallaby
en de schuldigen zullen straffen, maar dat het niet in de bedoe
ling ligt om de toekomst van Indonesië door middel van geweld
te regelen.
uw eigen kampong" De pro
clamatie eindigt met een ver
klaring, dat de Britten slechts
de werkzaamheden uitvoeren,
die op de conferentie van Pots
dam zijn vatsgesteld.
DE PROCLAMATIE VAN
CHRISTISON.
De proclamatie van Gen.
Christison, bevat onder meer
nog de volgende punten:
„De burgers, die zich over
eenkomstig de wet gedragen,
zullen de kans hebben om zich
te onderscheiden van de wet
teloosheid der extremisten om
zoodoende hun goedwillendheid
tegenover de geheele wereld te
toonen. Dit is geen aanval op
de vrijheden van het Indon.
volk, dit is geen poging om de
politieke toekomst op geweld
dadige manier te regelgJL het
betreft niet de rest van Indone
sië. Het zijn de extremisten uit
Soerabaja, die de schuldigen
zijn en het zijn alleen de schul
digen, die moeten lijden. Be
moeit u niet met de extremisten,
doe niets wat moeilijkheden of
rampen kan veroorzaken in
Burgertwisten en
overstroomingen
De hier ontvangen berichten
over de gevechten in vele ge
bieden van Noord-China blij
ven verward, maar duidelijk is
wel, dat de burgertwist verre van afneemt, doch eerder steeds
nog feller karakter krijgt.
Ook blijkt duideljjk, dat de
plattelandsbevolking het zwaar
te verduren heeft want, na de
verv/oestingen ontstaan door
acht jaren Japansche bezetting,
worden thans duizenden boeren
dakloos gemaakt en is veel land
onder water gezet, doordat de
rivierdijken uit verdedigings
oogpunt zijn doorgestoken.
Met een zucht van verlichting
is te Washington vernomen, dat
de regeering van Tsjoenking
en de communistische leiders
hun contact hebben hervat, om
te trachten den burgeroorlog
tot een eind te brengen.
De officieele verklaring, dat
de Amerikaanjsche mariniers
Uit Noord-China zullen worden
teruggetrokken, schijnt te dui
den op een definitieve wijziging
in de politiek van de Ver. Sta
ten, daar generaal Wedemeyer
onlangs te Washington nog ver
klaard heeft, dat de sterkte der
Amerikaansche marine in N.
China tegen het einde van het
jaar tot 53.000 man zou worden
opgevoerd. Thans zouden ech
ter deze Amerikaansche troe
pen binnen tien dagen worden
teruggezonden.
Veldmaarschalk August
von Mackensen is naar het
Britsche hoofdkwartier in
Duitschland meldt op 96-ja-
rigen leeftijd nabij Celle over
leden.
Indonesiërs te Soerabaja
storen zich niet aan
bevelen.
De waarschuwing van Gen.
Maj. Mansergh zal worden ge
volgd door pamfletten met
nauwkeurige instructies voor
de gewapende Indonesiërs in
Soerabaja hoe en waar zij hun
wapenen moeten overgeven. De
Indonesiërs storen zich blijk
baar niet aan deze bevelen en
het uitbreken van vijandelijk
heden schijnt welhaast onver
mijdelijk.
Stoffelijk overschot van
Brigadier Mallaby ter
aarde besteld.
Het stoffelijk overschot van
Brigadier Mallaby is na een
plechtigen kerkdienst waarbij
ook Generaal Mansergh en an
dere hooge militairen tegen
woordig waren, ter aarde be
steld.
Het telegram van Soekarno
aan de Britsche regeering.
In het telegram aan de Brit
sche regeering beschuldigt Soe
karno de geallieerde troepen
van bedrog: Zoowel de Nica als
de Rawpi misbruiken de uni
form voor Nederlandsche im
perialistische doeleinden. Vol
gens Soekarno voelen de Indo
nesiërs zich niet veilig in hun
eigen land, terwijl de Neder
landers er in slagen een groot
misverstand te verwekken tus.
schen de geallieerde strijdkrach
ten en de Indonesiërs. Soekarno
beweert, dat de botsingen tus
schen de geallieerden en de In
donesiërs veroorzaakt worden
door Nederlandsche machina
ties. De Nica terroriseert de
Indonesiërs.
De houding van Engeland
vergemakkelijkt de wederin
voering van het Nederlandsche
koloniale regiem, „hetgeen ze
ker niet in de bedoeling van de
aLee&
80 iiycvietten
Maar volgende
week niets!
Ter voorkoming van
misverstand wordt me
degedeeld, dat de bon
nen 05 en 06 van de ta-
bakskaart ieder recht
geven tot het koopen van
twee rantsoenen tabak.
Op beide bonnen teza
men krijgt men dus
tachtig cigaretten of
de overeenkomstige hoe
veelheid shagtabak of
sigaren. Dit rantsoen is
bestemd voor twee we
ken. Op het zoo langza
merhand gebruikelijk ge
worden rantsoen import
cigaretten behoeft men
volgende week niet te
rekenen.
Britsche regeering ligt". Het
lange telegram vraagt tenslotte
de Engelsche regeering „een
goed onderzoek in te stellen."
Voorloopig geen bemiddeling
van de V. S.?
De „New York Herald Tri
bune" meldt uit Washington,
ten eerste, dat het Amerikaan
sche ministerie van buitenland.,
sche zaken op het oogenblik
niet van plan is haar bemidde
ling aan te bieden inzake Ned.-
Indië. Ten tweede, dat de „As
sociated Press" uit Batavia seint
van de meest gezaghebbende
zijde vernomen te hebben, dat
de Britten een bemiddeling van
de V. S. op prijs zouden stellen,
en dat de Nederlanders „er
wel toe zouden kunnen worden
bewogen."
SOERABAJA ONDER
VUUR GENOMEN
Volgens een aan het minis
terie van buitenlandsche zaken
der Indonesische Republiek ont
vangen telefonische mededee-
ling ligt de stad Soerabaja sinds
hedenochtend 6 uur plaatselij
ken tijd onder vuur.
In het geallieerde hoofdkwar
tier beschikt men nog niet over
bijzonderheden of over een be
vestiging van dit bericht.
Alvorens gisteravond te slui
ten zeide de onder controle der
extremisten staande radio van
Soerabaja tot de bevolking niet
toe te ggven aan de vernederen
de wijze waarop generaal-ma-
ioor Mansergh haar beval te ca.
pituleeren. Volgens deze radio
was dit bevel in strijd met de
tien dagen geleden tusschen
Soekarno en generaal-majoor
Hawthorn, opperbevelhebber
van de geallieerde strijdkrach
ten op Java, bereikte overeen
stemming. De radio drong er
bij de bevolking op aan, niet
door met schieten te beginnen
botsingen uit te lokken.
Volgens een Indonesisgjien
zegsman zijn vele Indonesiërs
door het granaatvuur gewond,
dat in hevigheid toenam.
NEDERLANDSCH-INDIë.
Een der eerste foto's van Java. Een
kijkje in een vrouwenkamp bij Batavia,
waar tevens de kinderen zijn onderge
bracht. Velen van hen ziin eerst kort
hersteld van de zware ontberingen, wel
ke zij onder de Japanners hadden te lij
den. Foto: Anefo-P.
Deze week
in het
i
AmerikaRusland.
A de rede van President Truman
een rede van Stalin wegens diens
ziekte uitsproken door Molotof. Tru
man zegt: wij leveren liet geheim van
den atoombom niet uit. Molotof: ,,Ook
wij zullen atoom-energie hebben en nog
vele andere dingen".
De rede van Trurnan ging gepaard
met de grootste vloot- en luchtparade
ooit gehouden. Ook Molotof rinkele met
de sabel.
In het Oosten botsen de groot-mach
ten reeds tegen elkaar op China's rug.
Er is burgeroorlog in China. Natuurlijk
is daar burgeroorlog. Chineesche „com
munisten" krijgen wapenen van Rus
land en de regeering van den grooten
'lsjang Kai Sjek wordt danig en
openlijk gesteund door de Amerikanen.
Reuter meldt, dat Rusland met groote
troepenmacht Iran bezet. In Oost— en
Zuid-Europa omgeeft het groote Russi
sche Rijk zich met vazalstaten. Tegelijk
wil Rusland anderen verbieden bond
genootschappen te sluiten: een Wes-
tersch blok acht het uit den booze. In
midden-Europa moet een leegte wor
den geschapen: millioenen Duitschers
staan voor den hongersnood, kinderen
sterven. Zes en twintig millioen men
schen zijn in de concentratiekampen om
gekomen, doodgemarfteld, terwijl de
muziek er bij speelde. Het wraakgericht
dat Duitschland 'over zich heeft afgeroe
pen, is bezig zich te voltrekken in een
omvang, welke niet meer te stuiten
schijnt en welke een nieuwe gapende
wonde toebrengt aan het reeds van
alle kanten bloedend Europa.
Men kan, zeide Churchill, niet over
Amerika spreken en over Rusland zwij
gen. En Bevin wond er geen doekjes
om. Rusland eischt het recht op goede
betrekkingen te onderhouden met zijn
nabuurstaten, maar wanneer wij het
zelfde willen doen. aldus Bevin, dan
roept Rusland uit. dat dit alles tegen
de Sovjet-Unie is gericht. Het was heel
merkwaardig dat Bevin zoo openhartig
zeide. dat Engeland met Frankrijk. Ne
derland, België en Scandinavië of an
dere landen in een Westelijk bloc in
contact wenscht te treden. Het zal ons
benieuwen wat minister van Kleffens
straks daarover in ons Parlement
want dat hebben wij nu ook, al is het
niet heelemaal echt zal weten le
vertellen.
Het blijft toch altijd een merkwaar-
ding ding o, heilige democratiedat
over de levensbelangen der volken
wordt beslist zonder dat zij stem in het
kapittel hebben.
Stalin is ziek. Een mcnsch van dicht
bij de zeventig. Reeds worden namen
van opvolgers genoemd en reeds tracht
men te peilen de gevolgen van zijn
heengaan voor den loop der wereld. Of
zou de invloed van één mensch, hoe
machtig hij ook moge schijnen, toch ge
ringer zijn dan het den schijn heeft?
Een eerstvolgend conflict zou meteen
een wereldoorlog beteekenen. De we
reld zou aanstonds in twee helften zijn
verdeeld: een Anglo-Amerikaansche
helft met aanhang en een groot-Russi
sche helft met satellieten. Doch eer het
zoover is en moge het nooit zoover
komen blijken menschelijke bereke
ningen voor de zooveelste maal te heb
ben gefaald.
De grootste zorg zeide minister
Attlee voor zijn vertrek naar Amerika
welke de wereld thans kent is de
vraag naar de beheersching der atoom
kracht. Heeft de mensch inderdaad
krachten opgeroepen, die hij niet meer
kan bezweren?
