Regeering en Parlement 2 Nood-Parlement treedt half Nov. aan N RAZIA i-y-TTii De deuren der politieke arena zijn opengegaan. Maar het schouwspel dat de arena biedt, vormt slechts een schaduw van het vooroorlogsdh pro- gram. Het Parlement is immers niet op toeren. Slechts- een verminkt Parlement wordt aan het Nederlandsehe volk vertoond. In de politieke arena Treurige erfenis van Gerbrandy NA vijf maanden van bevrijding kwam als t ij d e 1 ifk Parlement bijeen datgene wat na overlijden, bedanken en zuivering rest. En wat er rest vertegenwoordigt, zegt men, niet meer het Nederlandsehe volk, dat acht jaargangen telt, die nog nimmer ter stembus zijn getogen. En wat er rest heeft slechts een schim van de be voegdheden, welke aan een echte volks vertegenwoordiging toekomen. In geen enkel ander land is het zoo. Dat is te betreuren. N u staat de goe de wil van de regeering wel vast. Het zal echter een zwarte bladzijde blijven in de parlementair-democratische ge schiedenis van Nederland, dat na ja ren waarin het Parlement door vreem de overheersching werd uitgeschakeld, de eigen regeering het volk de volks vertegenwoordiging onthield en het aan een besluiteti-regeering onderwierp waarvan reeds na een paar maanden de schrikwekkende gevolgen steeds luider om openbare behandeling van 's)'lands zaken deden roepen. Het is de treurige erfenis van het kabinet-Gerbrandy, aanvankelijk aan vaard door het kabinet-Schermerhorn- Drees en zoo duidelijk gedemonstreerd toen bij de jongste kabinetsformatie noch de fractie-voorzitters, noch de voorzitters der beide Kamers om ad vies werd gevraagd. U hebben wij, lezers, een tijdelijk, Het bestaat uit wat er over is van de in 1937 gekozen volksvertegen- woordigers. Dit tijdelijk Parlement mag niets an ders doen dan beraadslagen over het nood-Parlement. Het uood-Parlement zal bestaan uit 'de volksvertegenwoordigers anno 1937, aan te vullen met een aantal te benoe men leden. Dat is dus oog nog geen echt Parlement. Maar de groote winst is dan, vanaf ongeveer half Novem ber, dat alle maatregelen van wetge- venden aard slechts tot stand zullen komen door samenwerking van regee ring en Staten-Generaal. Over het wetsontwerp tot instelling yan dit nood-Parlement heeft de Twee de Kamer deze week beraadslaagd. Politici, doorkneed in het vak, heb ben hier voor het eerst debat gevoerd met de ministers Schermerhorn en Beel, die voor het eerst aan het ernsitg spel in de politieke arena deelnamen. Wie het debat heeft gewonnen, vraagt ge? Laat ons antwoorden met te consta- teeren, dat er aan beide zijden winst punten zijn behaald en dat de ministers Schermerhorn en Beel, wat zij aan par lementaire ervaring mogen hebben ge mist, rijkelijk hebben aangevuld door hun openhartige en soepele houding, waartegenover de starre en met veel pathos Voorgedragen redevoeringen der anti-revolutioaire heeren Schouten en De Wilde liet op punten moesten ver liezen. Speciaal minister Beel heeft zich kranig geweerd. Het blijkt steeds meer, welke een voortreffelijke keus met dezen bewindsman van Binnen- landsche Zaken is gedaan. Zijn maiden speech miste elke zelfingenomenheid, waardoor men het bij de Kamer aan stonds heeft verkorven. Zij was ook geenszins van een buigende vriendelijk heid vergezeld. Strikt- zakelijk en met volkomen rust droeg de minister zijn argumenten voor en verdedigde hij zich tegen een onwaardige en onjuiste aan tijging van de zijde van den sociaal democraat, den heer Donker. Daaren boven had de speech de onvergankelijke verdienste van kort te zijn. De Kamer verweet de regeering: le. dat zij de Grondwet veel verder schendt dan noodig is; dat zij m.a.w. aan het staatsnoodrecht een veel rui mere interpretatie geeft dan met het oog op de omstandigheden is geboden; 2e. dat zij niet vanaf den beginnne ernstig heeft gestreefd naar herstel der parlementaire democratie, door eerst te vertellen, dat om technische redenen nog geen verkiezingen konden worden gehouden en er daarna aan toe te voe gen, dat het Ned. volk daarvoor nog niet mondig was; 3e. dat zij nu een deerlijk verminkt tijdelijk Parlement presenteert, dat b.v. liet recht van interpellatie mist en dat slechts over één wetsontwerp mag be raadslagen n.l. het ontwerp dat de in stelling van een nood-Parlement be oogt. Het volk, aldus de voorzitter der kath. fractie, dr. Deckers, voelt zich overgeleverd aan allerlei instanties, die vaak over den eigendom en over de hoogste goederen van eer en goeden naam beschikken met een willekeur, die •Ik perken te buiten gaat. Hoeveel hooghartige weigeringen, hoeveel snau wende bejegeningen, hoeveel behande lingen van Nederlandsehe medeburgers naar Duitsche methoden zouden voor komen kunnen wordeiv wanneer de ver tegenwoordigers des volks de regeering ter verantwoording konden roepen. Wat een geld wordt er niet uitgege ven, waar niemand iets van weet. De regeering voert weliswaar aan, dat de oude Kamer, die in 1937 is ge kozen, niet meer representatief is en dat de illegalen er geen plaats in heb ben, maar zij heeft toch niet duidelijk kunnen maken, dat daaruit de noodza kelijkheid van een parlementairloos tijdperk moest volgen* Intusschen deed de regeering nu van haar goeden wil blijken. De verkiezin gen zullen geen dag langer worden uit gesteld dan om kiestechnische redenen noodig is en zij zullen naar alle waar schijnlijkheid in April 1946 worden ge houden. „ARS AEMULA NATURAE" HERLEEFT. Vrijwel iedere Leidenaar kent op de Pieterskerkgracht het huis met den prachtigen ouden gevel „Pax Huic Domui". Behalve dat daar gevestigd is het ma gazijn van „Het Groene Kruis", vindt men er ook de Leidsche Schilder- en Teekenacademie „Ars Aemula Natu-' rae", een genootschap met een traditie. Opgericht op het einde van de 17de eeuw door de Leidsche schilders Wil lem van Mieris en Carel de Moor, is het dus voortgekomen uit de Leidsche school der fijnschilders. In haar langdurig bestaan heeft men grooten bloei gekend en de oude leden lijsten vermelden vele namen, die de roem onzer schilderkunst hebben hoog gehouden. Toch heeft men ook menigmaal den ongunst der tijden ondervonden. De po litieke toestand was er de oorzaak van, dat bijvoorbeeld de laatste jaren een kwijnend bestaan werd geleid, doch de zuivering heeft zich ook uitgestrekt tot „Ars Aemulae Naturae", en thans, nu alle leden van de met het oog op de Kultuurkamer net op tijd ontbonden vereeniging „De Kunst om de Kunst", als werkend lid tot de academie toe traden, komt er nieuw leven. HET CASSATIEVERBOD INGETROKKEN. Verschenen is Staatsblad F 207, be sluit van 1 October 1945, betreffende de rechtspraak in cassatie. Artikel 1 luidt: „In burgerlijke za ken, in strafzaken en in belastingzaken kan weder beroep in cassatie worden ingesteld, ook „in het belang der wet". Het besluit heeft terugwerkende kracht tot 1 September 1945. EEN NIEUWTJE OP HET GEBIED VAN SCHOENEN.... Uit Engeland bereikt ons namelijk het bericht, dat een der grootste schoenen fabrieken uit Leicester een holle sta len hak voor damesschoenen heeft 'ont worpen, welke naar men verwacht de wereld zal veroveren. De voordeelen van dit materiaal zijn, dat het lichter, sterker en veerkrachtiger is dan leer, hout of kurk. De nieuwe hakjes worden beschreven als bijzónder keurig en mo dern van lijn. Zij worden reeds in ver schillende hoogten en kleuren vervaar digd. EN KOUSEN. Amerika gebruikt een nieuw materiaal voor de vervaar diging van dameskousen: Nylon. „Nieuw" is slechts een betrekkelijk begrip; men heeft er reeds 15 jaar lang proeven mee genomen. Maar nu Het bestuur stelt alle pogingen in het werk om de gelegenheid tot het tee- sch«nt „het »r°d?c wel a!Ies(. ;c kenen naar het menschelük model weer i overtreffen. Het betreft h.er een text.el- zoo spoedig mogelijk open te stellen. veze'» welke nog veel sterker en elastr Aanmelding, zoowel voor werkend lid als vcor hen, die de lessen wenschen te volgen, kan geschieden bij den secre taris, den heer L. Verkoren, Oude Sin gel 144, Leiden. RESIDENTIE-ORKEST. Men heeft Frits Schuurman en het orkest met ingenomenheid ontvangen. Met de 3e Symphonie van Léon Orthel Het nood-Parlement zal half Novem-ibracht. de dirigent ons een belangrijke ber kunnen aantrederf en tot zoolang blijft het tijdelijk Parlement in functie. Daarenboven is de regeering bereid met dit nood-Parlement over bepaalde pun ten, die de regeering van belang acht van gedachten ie wisselen. Ten slotte zal het nood-Parlement ook een Grondwetsherziening in be handeling kunnen nemen. In arren moede hééft de Kamer het wetsontwerp op het nood-Parlement met 52 stemmen vóór en 14 (die der anti-revolutionnairen) tegen aanvaard. de volksvertegenwoordi- eens te doen gevoelen hoe onbeteekenend hun functie is geworden, is de hun grondwette- 1 ij k toegekende vergoeding ingetrokken en wordt hen een vacatie-geld toege kend van 30.plus vergoeding van reiskosten. Wat zou men er van zeggen, indien een M.G.-overste, die het werk van een luitenant doet, het salaris kreeg van een korporaal? TEN einde gers nog STADSNIEUWS NEDERLANDSCHE STUDENTENRAAD OPGERICHT. Op een vergadering, die op 5 October j.l. te Utrecht werd gehouden en waar vertegenwoordigers van alle universi teiten en hoogescholen in Nederland aanwezig waren, alsmede vertegenwoor digers van de verschillende studenten organisaties en -verenigingen, is de Nederlandsehe Studentenraad opge richt. Deze stelt zich ten doel alle stu denten aan Nederlandsehe Universiteiten en Hoogescholen te vertegenwoordigen en In nauw overleg met de bestaande organisaties op dit gebied wil deze Nederlandsehe Studentenraad studiebe- langen behartigen en zijn aandacht wijden aan buitenlandsche studentenbe trekkingen, .gezondheidszorg, etc. De Nederlandsehe Studentenraad stelt zich voor het orgaah te zijn, dat namens de Nederlandsehe studenten optreedt en waartoe men zich kan wenden, als men contact met de Nederlandsehe studen ten wil openen. Het secretariaat, dat voorloopig te Leiden in de sociëteit .Minerva" gevestigd is, is gaarne be reid alle gewenschte inlichtingen te ver strekken. noviteit. Prachtig is de instrumentatie voortreffelijk de cantilene in het „Ada gio", dat helaas niet ten einde toe ge speeld werd. Merkwaardig de tegen stelling van hout en koper in het „Scherzo", enorm de stuwkracht. Wan neer wij de sympathieke knappe muziek beluisteren meenen wij, dat Orthel de waardeering niet alleen van geschoolde luisteraars heeft maar tevens van een ruimer kring zonder concessies te hebben gedaan aan den ernst van zijn kunstideaal. Modern, innerlijk gespan nen, energiek. Eere komt toe aan diri gent Schuurman, die zich geheel aan het werk gaf. Willens en wetens moge hij knappe dingen hebben gedaan, maar dan gaat de intuitie werken, hij leeft zich ten volle uit en triomfeert. Hij mag trotsch zijn over de geacheveerde en overstelpend expansieve interpreta tie van het orkest. Helaas werd het prachtig 3e deel onderbroken, daar een groot aantal menschen tegen 8 uur binnenkwam. Het foutief aanduiden van den aanvangstijd op de abonne mentskaart was hiervan oorzaak. Even wel, dat zóóveel menschen midden on der een uitvoering binnenstappen is ongeoorloofd en ongehoord. Geen won der, dat de dirigent woedend wegliep vóór het prachtig „Adagio" ten einde was. De spanning werd leelijk verbro ken. Daarom vragen wij den dirigent het interessante werk een andermaal nog eens te mogen hooren. De compo nist was in de zaal en werd onder don derend applaus op het podium geroe pen. Irma Timmerman vertolkte Ravel's „Shêhérazade" voor sopraan en or kest. Op Ravel's muziek straalt een warme zon neer. Volmaakt van* expres sie geeft hij, wat er aan sentiment, esprit, jeugd en frischheid maar moge lijk is, een vreugd voor het oor. Prach tig geinstrumenteerd is het bewonde- retiswaard van verbeelding en kunst vorm. Met intelligentie, muzikaal van opvatting en voordracht heeft zij prach tige muziek gezongen. Vooral „La Flute encliante en Asie" liggen haar 't best. Wat meer rust kan zij zich eigen maken. Onder waardeerend ap plaus nam zij mooie bloemen in ont vangst. Het voorrecht van weer Rus sische muziek te hooren werd gegeven in het symphonisch gedicht „Une nuit sur le Mont chauve" van Moussorgsky in de bewerking van Rimsky Korsa- kow. Oorspronkelijk, vrije en koene mu- sdter is dan natuurzijde. De draden van J net weefsel zijn dunner dan die van een spinneweb, ondanks dat hebben Nylonkousen een minstens tweemaal zoo langen levensduur als die van natuur zijde. Bovendien is het materiaal on brandbaar, waterdicht en absoluut be stand tegen mot. Naar verluidt kan men een paar natte Nylonkousen tot een prop in elkaar frommelen, waarop z?i eige ner beweging' weer glad in r oor- spronkelijken vorm springen. i ikou- sen kreuken nooit en de Amerfkaan De bekende Poolsche pianist, Ste fan Askenase, wiens spel eenige malen te Breda te beluisteren is, heeft voor zijn laatste Bredasche concert geen ho norarium willen accepteeren. De hem toekomende 5(10.heeft hij bestemd voor den herbouw en de restauratie van de daarvoor het meest in aanmer king komende kerken. Zeven slagschepen, twee kruisers en zes torpedobootjagers van de derde Amerikaansche vloot zijn in formatie uit Pearl Harbour vertrokken naar de Ver. Staten, met veertienduizend oud-strij ders van den Pacific aan boord. De Russische troepen hebben Te heran, de hoofdstad van Iran, verla ten, maar de Britsche strijdkrachten zijn daar nog aanwezig. Van de Ame rikaansche troepen is het grootste deel reeds vertrokken. Slechts enkele hon- het oogenblil^f derden Amerikaansche officieren en manschappen verblijven nog te Amira- bad, een voorstad van Teheran. Minister Bevin heeft in het Lager huis medegedeeld, dat de Britsche re geering in beginsel heeft besloten tot repatrieering van de Italiaansche krijgsgevangenen. Alle pogingen worden in het werk gesteld om de repatriee ring voor het einde van he{ jaar te doen aanvangen. f MacArthur heeft de tijdelijke slui ting bevolen van alle „huizen van plei- zier" in Tokio en omgeving. De maat regel treft het bekende Yosjiwara- kwartier en meer dan honderd geisja- huizen. De heer Chifley, minister-presi dent van Australië, kondigde aan, dat meer dan 1200 stakende Indonesische zteReden naar Nederlandsch-Indië zul len worden gezonden. PUNTJES I OP DE |J Lees het evangelie Matth. XVIII. 23—35. „Heb geduld met mij". De parabels van Jezus laten aan duidelijkheid niets te wenschen over. Ze gaan op den man af. Stellen de zaak scherp en verdoezelen geen grenzen. Er wordt geen gelegen heid gegeven om te dispu teeren wat Hij nu eigennjk wel bedoelt. Het contrast tusschcn den patroon en,zijn arbeider is fel geteekend. De patroon kan zijn be drijfsschulden niet betalen.- Er dreigt executoriale ver koop van huis en maga zijn, van fabriek en gron den. Vrouw en kinderen moeten in dienst en zoo meehelpen het geld binnen te brengen van de achter stallige schuld, die met fantastische cijfers moet worden geteld. Maar na een dramati sche conferentie, na een bidden en smeeken wordt met één pennestreek de achterstallige schuld weg geschreven, kan de man weer met een schoone lei beginnen en is de ramp van zijn zaak en zijn gezin afgewend. Met hoeveel verlichting zal de man het kantoor hebben verlaten, boe zijn man en vrouw elkaar in de' armen gevallen na de spanning en'den dreigen den ondergang. Twee dagen later. De patroon ontmoet een van zijn ondergeschikten. Heeft bij hem op kan toor zijn werk en heeft door omstandigheden om een klein voorschot ge vraagd. De patroon ziet zijn klerk en herinnert zich: die is me nog vijl cn twintig gulden schuldig. Hij op hem af. Een kort en dreigend gesprek. Een sommeering: anders ga je de laan uit! Ziedaar in mordernen stijl de les, die Jezus preekte, v nu twintig eeuwen geleden. De toepassing is nog al tijd actueel. Nog dagelijks ondervin den wij de barmhartigheid Gods, die ons telkens op nieuw kwijtscheldt een zoo grooten schuld misschien wel, dat we het aan nie mand durven vertellen uit vrees, dat ze ons geen woord meer waardig zou den keuren en we alle cre- diet verliezen. En niet ééns, maar tien, maar honderd keer erva ren we die goedheid Gods. En wat doen wij? Iemand heeft een fout begaan. Tegen ons. Tegen een an der. Maar hij beging een fout. En nu komt het ve nijnige; telkens .als we kunnen of als we meenen recht te hebben komt die fout naar voren, wordt sche vrouwen roemen ze vooral omdat Het Britsche militaire hoofdkwar- ze zelfs na verscheidene keeren was- I ffer heeft de politie van Batavia er van schen nog „nieuw" lijken. in kennis gesteld, dat als afschrikwek- I- kend middel tegen plundering „booby traos" waren geplaatst in pakhuizen en opslagplaatsen. Twee Indonesiërs zijn jirpiddels al in de val geloopen, toen zij probeerden een pakhuis te plunderen. Het ministerie van financiën deelt mede, dat de nieuwe muntbiljetten als gevolg van de noodzakelijke snelheid van aflevering, onvoldoende zijn gecon troleerd. Hierdoor is het mogelijk, dat men4biljetten in handen krijgt die slechts aan één zijde zijn bedrukt of waarop het nummer eenigsmns is verminkt, om welke reden bovendien een zwarte streep op het betrokken biljet is gezet. In al deze gevallen is er geen sprake van valsche biljetten. De betrokken biljetten kunnen dan ook worden inge wisseld bij de Nederlandsehe Bank te Amsterdam (kamer 1), alsmede bij de bijbanken en agentschappen der Neder landsehe Bank. Binnen enkele maanden zal een begin worden gemaakt met den uitvoer van sinaasappelen en pompelmoezen uit Palestina. In totaal zal Palestina onge veer 2Y2 millioen kisten naar Enge land, een half millioen naar Zweden en 1 Yi millioen naar Nederland, Frank rijk, België en Noorwegen, verzenden. De 6eroemde Engelsche pianiste Myra Hess, die één enkele piano- avond geeft in Den Haag in Diligentia op Maandag 15 Oct., heeft voor haar programma gekozen werken van Franck, Schubert, Beethoven, Fergu son, Chopin en Schumann. Tengevolge van den typhoon, d!e Dinsdag j.l. het Japansche eiland Oki nawa teisterde, zijn honderd personen, deel uitmakende van het Amerikaansche leger, gewond. Er vielen aan deze zij de geen dooden te betreuren. De mate- rieele schade is groot. De Nederlandsehe pater M. H. Lu cas van de Societas Verbi Divini is be noemd tot titulair aartsbisschop en apos tolisch gedelegeerde voor Zuid-Afrika, welke post sedert het overlijden van zijn Nederlandsehe voorganger onbezet was. De „News Chronicle" noemt gene raal Eisenhower's naam in een beschou wing over de vraag, wie de eerste se cretaris-generaal van de .vereenigue volkeren zal zijn. Generaal A. Dostler, bevelhebber van het 75ste Duitsche legercorps in Italië is door het Amerikaansche mili taire gerechtshof ter dood veroordeeld. Dostler werd er van beschuldigd in Maart 1944 in Spezia het bevel te heb ben gegeven tot het executeeren van 15 Amerikanen. Het vonnis zal binnen 30 dagen ten uitvoer worden gebracht. Dostler heeft het recht vajj beroep. Voortdurend ontvangt het postkan toor te Amsterdam luchtpostcorrespou- dentie voor Ned.-Indië. Voorloopig kan dezq correspondentie echter niet door gezonden worden. De reeds ter post bezorgde stukken voor Ned.-Indië zul len aan de afzenders terug gezonden worden. Onder auspiciën van de PEN-club zal een plan worden opgesteld om boe ken naar haar afdeeling in Nederland te zenden. Engelsche letterkundigen, onder wie Vera Brittain, Marjorie Bo- wen en Olaf Stapledon, die onlangs een bezoek aan Nederland brachten, verna men toen, hoezeer er in Nederland naar Engelsche boeken werd verlangd, aan gezien men gedurende de bezettings jaren van alle buitenlandsche cultuur was afgesneden. Radio Moskou meldt, dat penicil line nu ook in verschillende steden van de Sovjet-Unie vervaardigd wordt. onder spijbelende schoolkin deren Het spijbelen van school neemt te Rotterddam den laatsten tijd onrustbarende afmetingen aan. In overleg met de commissie tot we ring van schoolverzuim is de politie er daarom gister morgen toe overgegaan een onderzoek in te stellen in het Cineac-theater op den Coolsingel. Er werd een complete razzia gehouden en het resultaat was ver rassend. Niet minder dan 70 kinderen van den school- plichtigen leeftijd werden er aangetroffen. Alle wer den op vrachtauto's naar het hoofdbureau van po litie gebracht, waar zij ter beschikking van de ouders werden gehouden. De po litie overweegt bovendien nog. strafmaatregelen tegen deze spijbelende jeugd. j ziek, om te eindigen met de ouver- ture „Le Prince Igor" van Borodin, met veel élan en eenheid gespeeld. Er was warme belangstelling cn ovationeel applaus. J. Kortmann.' De Zondagsdienst vanaf Zaterdag avond 8 uur tot Maandagmorgen 8 uui wordt waargenomen door de doktore Hartman, Van Leeuwen, Spanjaard, Ver- brugge en Veldhuyzen. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken te Leiden wordt van Zaterdag 13 Oct. 13 uur tot Zaterdag 20 Oct. 8 uur waargenomen door apotheek Duyster, Nieuwe Rijn 18, tel. 20523. Te Oegstgeest door: Oegstgeester Apotheek, Raadhuispark 8, tel. 26274. dat opgerakeld met woor den, met gebaren, met veelzeggend zwijgen. „Je hebt eenmaal een fout be gaan; je zult er voor boe ten". Wat zijn we klein, wat zijn we ondankbaar. Maar vreezen we den toorn Gods over deze onze onmeedoo- gende drijverij. Schelden we graag mo- reele schuld kwijt denkend aan onze eigen schulden. Pleiten we zooals we voor onze eigen zaak plei ten om vrij te komen, ook voor de zaak van een an der. Die ander heeft het misschien veel zwaarder en veel moeilijker gehad en zijn schuld is dan ook dikwijls veel lichter dan de onze.... Met de maat waarmee gij door God wordt toege meten, meet daar ook uw medemensch mee toe. Heb geduld, geef vertrou wen. Schenk bemoediging. De andere heeft het min stens even hard noodig, als gij zelfl

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 2