Nederlandsche soldaten in Batavia Hèt Katholieke Program Hier is de stem Laat je stoffer Radioprogramma Maak een eind aan de echtscheidingen Van dichtbij gezien!! Woensdag 10 October 1945 No. 93 HET WEER tot Donderdagavond Matige aan de kust krachtige wind tus- schen Zuid en Zuid- West. Half tot zwaar bewolkt. Aanvankelijk nog droog, later in het Westen des lands toe nemende regenkansen. Zelfde temperatuur. Katbolielc Dagblad voor Leiden en Omstreken HoofdredacteurenRector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren RedacteurenProf. Dr. W. Aseelbergs (Anton van Duinkerken) en Joop Siebelt; DirecteuTG. G. v. Elburg. Bureaux: Papengracht 32, Telefoon Redactie 20015, Administratie 20935 Abonnementsprijzen: f0.26 per week, f 1.10 per maand, f3.20 per kwartaal. Pranco per post f4.20- groot genoeg zijn om ook voor een ander 'ns iets schoon te vegen. 1000 in Singapore bevrijde solda ten van het Ned. Indische leger nemen weer onmiddellijk dienst! De eerste duizend man Ned.- Indischo troepen zijn uit Balik- Papan in Xandjong-Priok aan gekomen. Een ander handelsschip, de „Luna", dat binnenliep, had een lading van 1200 ton levensmid delen en 600 ton medicamenten. Duizend oud-kï _~sgevangenen ui* de Changi gevangenis te Singapore zijn inmiddels ook reeds aangekomen. Zij hebben weer dien-t genomen in het Ned.-Indische leger. Wat is de achtergrond? De speciale correspondent van de „Times" schrijft uit Batavia, dat het niet eenvou dig is om de werkelijke sterkte van de nationalistische bewe. ring op Java te schatten, In Ba tavia heeft zij oogenschijnlijk veel macht, „maar wat is daar den achtergrond van?" Over de beteekenis van de slagzinnen: „Wij vechten voor de rechten van 70.000.000". en „Wij Indo nesiërs eisclren onze vrijheid", schrijft de correspondent van de „Times": „Ik ben de mee ning toegedaan dat niet meer dan vijf procent van deze 70 millioen eenig politiek of na tionalistisch besef heeft. Nog eens tien procent zijn jonge mannen die het opwindend vinden om in gestolen auto's te rijden, barricaden op te richten, auto's van Europeesche offi cieren aan te houden en des nachts rond te loopen met spe. sche jeugd, die hen dwong vlag gen uit te steken, hen verbood goederen aan Nederlanders te verkoopen enz. Deze lieden krij gen er ook genoeg van". De cor respondent van de „Times" be sluit met te verklaren dat de groote massa van de politiek onwetenden in de stad en daar buiten niet goed weten wat zij aan deze zaak hebben en alleen verlangen naar de zekerheid en de welvaart van den vrede. Er wordt geen Japansch geld meer gedrukt. Kolff, de grootste drukkerij in Zuid-Oost-Azië, waar de Ja panners al hun geld drukten, dat zij op Java uitgaven, werd gisteravond overgenomen. De installaties van de drukkerij werden geheel intact aangetrof fen. De cliché's voor het druk ken van de Japansche bank noten zijn in veilige bewaring gegeven. Nieuwe premiervan Japan houdt persconferentie De nieuwe Japansche premier baron Sjidehara, heeft gisteren op zijn eerste persconferentie na de installatie van zijn kabi net verklaard: „Tot nu toe is er in Japan nog geen spoor van binnenlandsche onrust' maar de voedselsituatie wor,dt gestadig slechter en de mogelijkheid van een algemeene onrust bestaat". Keizer treedt nief af! „Voor zoover mij bekend is, bevat het bericht dat de keizer ten gunste van zijn zoon wil aftreden, geen enkelen grond van waarheid", voegde baron Siiaehara hieraan toe. Verder zeide hij; „De hand having van de keizerlijke in stellingen is van essentieel be lang, Ofschoon mijn kabinet volkomen liberaal zal zijn en niet reactionnair, hopen wij vele fundamenteele verande ringen tot stand te brengen. In het kabinet zijn geen socialis ten vertegenwoordigd pmdater nog geen socialistische partij gevormd is. Ieder lid van het kabinet werdi gekozen om zijn kwaliteiten en niet uit hoofde van zijn politieke gezindheid." „Tot dusver kwijten de be zettingstroepen zich uitstekend van hun taak en hun verhou ding tot het Japansche volk is bevredigend". Verder zeide Sjidehara: „in sommige op zichten js de bezetting streng en in andere opzichten lank moedig". Het programma van het nieu we kabinet krijgt dezelfde moeilijkheden op te lossen van alle door den oorlog getroffen cn geteisterde gebieden. DOOR HET Centrum voor Staatkun dige Vorming is aan de plaatselijke Studiecentra een Ontwerp van eeu Staatkundig Urgentie-Program toege zonden. Wij hebben op dit ontwerp weinig critiek en veel lof. Men kan er over twisten of het niet de grenzen van een urgentie-program overschrijdt. Noem het dan een werkprogram voor nu en de naaste toekomst en er ligt in elk geval een rijk arbeidsveld voor ons. Een flinke stap in de goede richting ren en messen en ongewapende |,r>n A v L Japanners en Indo-Europeanen V d 11 x 111V. 1 Ii\d aan te vallen. Batavia begint al En ze iaat aan duidelijkheid niets te wenschen over teekenen te vertocnen dat van I deze dingen het nieuwtje af is. Dertig pet. zijn winkeliers en leden van de kleine burger klasse, die altijd een populaire beweging zullen volgen om hun bezit te beschermen. Zij zijn het onderwerp geweest van veel intimidatie van de Javaan- voor hedenavond vanaf 6 uur. HILVERSUM I 301 M. 6.Waterstanden. 6.03 De ster van den dag, Dina Shore. 6.30 „Wederopbouw en arbeids tijd", door J. Seerhoff. 6.45 Somoros. 7.Nieuwsberichten. 7.15 Anna del Rio en Tito Gui- zar. (Zang met orkest). 7.30 Eddy Walis speelt. 8.Fr. A. Kessen spreekt over annexatie. 8.15 Het Concertgebouworkest o. l.v. Eduard van Beinum. So liste: Myra Hess. piano. 10.15 „Noord en Zuid", door A. van Duinkerken. 10.30 OscaT Stranss-concert. 11.— Nieuwsberichten. 11.15 Avondwijding door C. C. Abbink. 6.— 6.15 6.20 6.30 9.15 9.45 10.— 10.15 HILVERSUM II 415 M. Nieuwsberichten. Wij spreken met..-.. Persoverzicht. Liefdesgeluk op de zwarte schijf. Zang-recital; Atie Bredero- de, a. d. piano Ignace Lilien. Progr. Ned. strijdkr. Fredo Gardoni; Musette- orkest. Landbouwpraatje. Tonny Schiffersteyn speel i' bekende oude melodieën. De Rijksvoorlichtingsdienst antwoordt. Het Cantabile Septet. Avondwijding door Mgr. W. Hengel. Nieuwsberichten. Dansmuziek. De „Washington Post" s chrij t; „Er schuilt werkelijk een groot gevaar in, dat door hun afkeer van imperialisme de bevolkingen van democratische landen worden beetgenomen dcor luid schreeuwende agitators die in de bevrijde koloniale gebieden de onafhankelijkheidsvlag zwaaien. Wij hebben het ontwerp eens vergele ken inct het program der Ned. Volks beweging, dat ook zooveel juiste ele menten bevat, juist omdat het ontwerp van het Centrum meer biedt dan een urgentie-program in den strikten zin, knn men zoo'n vergelijking treffen. Duidelijk leert zoo'n vergelijking, dat tic N.V.B. telkens naar een terminologie van compromissen heeft moeten zoe ken waar het Katholiek Centrum een concrete en duidelijke uitspraak kon doen. De N.V.B. wil verheffing van de huwelijksmoraal. Het katholiek program eischt. dat men erkenne welk een ge vaar de echtscheiding is voor de sa menleving. Het vraagt ook maatregelen om de echtscheiding, welke in ons land veel gemakkelijker dan waar ook, tot stand kan komen, te bemoeilijken. De N.V.B. zal zich er wel voor wachten dit punt zop concreet aan de orde te stellen. Zij telt heel wat leden, die van meening zijn, dat het huwelijk niet een onverbreekbare band is voor het le ven en die geenszins bereid zijn te er kennen. dat de echtscheiding een ramp is voor de gemeenschap. De onderwijs- en opvocdingspara- graaf van de N.V.B. is zuiver humanis tisch. Men vergelijke: Program N.V.B.: a) de persoonlijkheidsontwikkeling i van den jongen mensch als één geheel dient als uitgangspunt te worden geno men van iedere onderwijshervorniing; b) bevordering van zelfwerkzaam heid, verantwoordelijkheidsbesef en ge bondenheid aan concrete levenskrin gen: c) gelijkheid van sociale ontwikke lingskansen; j d) erkenning van de beteekenis der je nvd beweging. I Men ziet, het is erg algemeen en dus vaag. karaktervorming en op een geest van aanhankelijkheid aan ons Vorstenhuis en ons vaderland. De openbare school worde wettelijk geregeld als aanvulling van de bijzondere. Voor zooverre de fi- nancieele gelijkstelling tusschen beidt soorten van onderwijs nog ontbreekt worde zij ingevoerd. 10 (van I) De overheid drage zorg voor de jeugd cn bevordere de jeugd beweging en de vrije jeugdvorming. Zij j ga daarbij uit van het beginsel, dat het particulier initiatief den voorrang heeft en dat bü de organisatie evenals bij het onderwijs de confes- sioneele verscheidenheid tot uitdruk king komt. De jeugdbeweging dient daarbij in het bijzonder aandacht te be steden aan de karaktervorming en aan de vorming van het nationaal bewust zijn Dit schijnt gebeurd te zijn in Australië waar de dokwerkers en de zeelieden onder het ge roep over Naderlandsch impe rialisme hebben tegen gehou den dat Nederlandsche sche pen. geladen met voorraden die in Ned.-Indië dringend noodig zijn Australië konden verlaten. Er 'bestaan overvloedige bewij zen dat de zoogenaamde Indo nesische republiek die na „V.-J.- dagdag" op Java werd opgezet een Japansch product is met aan h-et hoofd de doortrapte Quisling Dokter Soekarno. Van het begin van de Japansche bezetting van Ned.-Indië af heeft Soekarno met den vijand samengewerkt." Im onze oogen is bij veroor deeld. Soekarno en zijn volge lingen zouden kunnen beweren, dat zij slechts gebruik hebben gemaakt van de Japanners om hun Indonesische nationalisti sche wenschen te zien vervuld. Dit is toevallig het smoesje dat elke collaborateur (noem hem Quisling. Laval of Soekar no) nooit aarzelt om te gebrui ken. Australiërs zijn evenwel niet de eenigen, die deze Indonesi sche collaborateurs helpen en op hun gemak stellen. Officie ren Van het Britsche leger in Indonesië helpen de zaak door met de Japanners in Batavia te fraterniseeren. Een Britsche correspondent spreekt in een bericht uit Batavia vrijelijk over „de misselijke schroomval ligheid die door de Britten te genover de Japanners aan den dag wordt gelegd". Als zij met de Japanners een afspraak willen maken dan kunnen zij dit wel wat minder in het open baar en wat minder hartelijk doen. Misschien vinden zij hun gedrag sportief. Andere men sch en en niet in het minst de Nederlanders die langdurig hebben geleden. denken hierover in andere en minder complimenteuze termen. A's de Britten geen verantwoordelijke bezetters kunnen zenden, waar om worden dan de Nederland sche schepen niet uit den geal lieerden pool vrijgemaakt op dat de Nederlanders hun men- sohen zelf hulp kunnen zen den? Evenals alle andere regee ringen die aan de conferentie van San Francisco hebben deel genomen en die het handvest van de Vereenigde Volken heb ben geteekend heeft dc Neder landsche regeering zich gebon den tot het uitvoeren van het programma van uitbreiding van zelfbestuur in onder haar controle staande koloniale ge bieden. Deze verbintenis is in overeenstemming met de pro clamatie van Koningin Wil- helmina van 6 December 1942 en de Nederlanders zijn door hun eer tot nakomen er van ge bonden. Dit kan uitgesteld noch omzeild worden. Doch on- dertusschen zal het den Ameri kanen geboden zijn nauwkeu rig de geloofsbrieven te be- studeeren van die inheemsche nationalisten die om sympathie en ondersteuning komen vra gen". Vergelijk het Katho lieke program m -t andere programma's Het ontwerp ran het Studie-Centrum 7. (van I). Zoowel het bijzonder als het openhaar onderwijs worde in al zijn geledingen (algemeen en vakonder wijs) allereerst gericht op de eerbied voor God, op bet besef van de waar de van den godsdienst voor het indi vidu en voor de gemeenschap, op de Wij raden de plaatselijke studiecen tra aan het ontwerp-program te verge lijken met liet program der N.V.B. kien zal goed doen daarbij als studiemate riaal te nemen ook het „Algemeen Staatkundig ProgTam" van 1936 en ..Een onderzoek omtrent wijziging van ons Staatsbestel" uit betzelfde jaar. Men zal dan telkens knunen consta- teeren boe de N.V.B. zich moet be perken tot het algemeene cn de moci- Jiikhedfn van liet concreet staatkundig werk daarmee uit den weg poogt te gaan, terwijl bet urgentie-program recht op het doel afgaat. Wij hebben er onze meening in bevestigd gezien, dat het met en in dc N.V.B. alles rozereur en maneschijn is zoolang zij zich maa* benerkte tot algeiieele rauicale ver nieuwing. pcrsooniijkheidsontwikkeling. zebwerkzaamlieid. personalistisch socia lisme, deelgenootschap van alle men scaen in wat hen kan verrijken in na- Miur en cultuur enz., enz., maar dat het iets anders is hoe en in we'kcn zin ca vernieuwd moet worden; de persoonlijkheid moet worden ou'wik- keld de cultuur gediend en tot hoe verre en met welke uu, 1. egelen ce sta; t moet ingrijpen. Zoo worden de scherpe lijnen en dc juiste contouren in het urgentie-pro gram getrokken. Oalenc!« Geboortecijfers De Zeereerw. heer Harry Hartley, Vicaris van Malvern Luik, Worcestershire in Enge land zei een dezer dagen in zijn preek: „Het dalende ge boortecijfer in Engeland is naar mijn meening het gevolg van het instellen van de echtschei- dingswet. Het huwelijk is door deze wet zoo onzeker gewor den dat verwekken van kinde ren wondt vermeden." „Hoep een halt toe aan de echtscheidingen en het geboor tecijfer zal stijgen." „De Kerk zal onwrikbaar vasthouden aan haar leer dat het huwelijk onverbreekbaar is en zij zal geen duimbreed toe geven om wat meer met den tijd mee te gaan. Zooals het Romeinsche en Spaansche keizerrijk uitstier ven zoo zal het met dezen voortgang ook met Engeland en Amerika gaan. De echtseheidingswet van 1857, welke het recht van een nieuw huwelijk toestond, open de in' Engeland de deur naar veel ellende wélke de bescha ving snel wegvaagt. Een Amerikaansche rechter heeft gezegd, dat het huwelijk onder de bestaande Ameri kaansche wetten een vrijbrief is voor inmoraliteit. En in Engeland is het juist zoo. Ook in Nederland neemt het aantal echtscheidingen schrik barend toe. De Nederlandsche wetgeving werkt dit in de hand. Dat men niet te laat tot de ont dekking kome welk een kan kergezwel aan het lichaam der gemeenschap de echtsheiding is. In Den Haag 15 per dag! 450 echtscheidingen in één maand!" j In Budapest, waar J men de Russen van dichtbij kan bezien en hun werk kan bekijken, f- hebben de Communis- f ten bü de Gemeente- J raadsverkiezingen de nederlaag geleden. Commentaar overbo dig!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1