Rond de atoombom
Het verzet der Studenten
OFFICIEELE BONNENLIJST
Van 30 Sept. t/m 13 Oct. 1945.
Alle (bonkaarten 511.
730 200 gr. bloem.
731 250 gr. gort
732 125 gr. jam
733 200 gr. kaas
734 200 gr..zout
735 225 gr. huishoudz.
bonkaarten 511 a, b, c.
700 t/m 705 800 gr. brood
706 707
708
709
710
711 712
713
a 750
b 750
400 gr. brood
500 gr. peulvr.
400 gr. suiker
125 gr. boter
125 gr. margarine
100 gr. vet
1 doosje lucifers
800 gr. brood
bonkaarten 511 d
d 750 751 800 gr. brood
d 752
d 753
d 754 755
d 756
inlegvellen
d 17
e 19
250 gr. rijst of
kindermeel
500 gr. suiker
125 gr. boter
125 gr. margarine
800 gr. brood
250 gr. rijst of
kindermeel
tabakskaart geen import
sigaretten
52 2 rantsoenen
tabaksarti'kelen
Van 30 Sept. t/m 6 Oct. 1945.
a 751 2 liter melk
b c 751 3 yt liter melk
d 757 758 3 liter melk
740 100 gr. vleesoh
741 fa 752 1 kg. aardappelen
714 2 kg. aardappelen
Op bon 733 zal 100 gr. vol
vette of 40 4- kaas en 100 gr.
magere of 20 4- kaas worden
geleverd.
De jam op bon 732 zal in ver
band met de bevoorrading van
den handel eerst in den loop
der 14-daagsche periode worden
afgeleverd.
Op bon 52 der tabakskaart
mogen de eventueel nog bij den
handel voorradige Engelsche en
Amerikaansche import-cigaret-
ten niet worden verkocht. Deze
import-cigiaretten moeten be
waard worden tot t. z. t. weer
een bon voor import-cigaretten
wordt aangewezen.
Bovengenqemdbonnen kun
nen reeds op Vrijdag 28 Sept.
a.s, van dés middags 12 uur af
worden gebruikt, met uitzonde
ring van de bonnen voor melk
en aardappelen, waarop eerst
met ingang van Maandag 1 Oct.
mag worden afgeleverd.
Bij deelneming aan maaltij
den van de centrale keukens
moeten aldaar de bonnen 740
voor vleesch en 714 voor aard
appelen worden ingeleverd.
Zelfverzorgers voor graan,
vleesch, melk of aardappelen
moeten op door de distributie
diensten te bepalen dagen al
daar inleveren resp. de bonnen
voor brood, vleesch, melk of
aardappelen.
PETROLEUM VOOR KOOK-
DOELEINDEN EN VERLICHTING.
Zij die in de proviincies Noord-Holland
Zuid-Holland en Utrecht in het bezit ziin
van kaarten voor petroleum voor kook-
doeleinden, kunnen op bon 05 t.m. bon
Od van de kaarten UA 510, bon 05 en
bon 07 van de kaarten UB 510 en bon
62 van de kaarten UC 510 gedurende de
maand October vier liter petroleum
koopen.
Voorts ziin gedurende bovengenoem
de maand de bonnen 109, 110 en 111
van de petroieumkaart UD 510 voor
verlichting geldig voor het koopen van
2 liter petroleum.
DISTRIBUTIE VAN CACAOPOEDER.
In de tweede helft van October zal
begonnen worden met de distributie van
cacaopoeder. De distributie zal zich uit
strekken over alle leeftijdsgroepen en
het rantsoen zal 100 gram per hoofd
bedragen. De cacaopoeder is van voor-
oorlogsche samenstelling en zal niet
met suiker zijn gemengd. Het is niet
zeker of dit rantsoen regelmatig zal
kunnen worden gegeven.
BINNENKORT STROOP I
Dag en nacht werken de Ho-
nig's Fabrieken in Koog aan
de Zaan; honderdduizenden ki
lo's zuivere, smakelijke Ho-
niig's Stroop zullen de fabriek
spoedig verlaten. Zoodra zeer
binnenkort de nieuwe stroop-
bon wordt aangewezen, zal dus
iedereen weer de onvolprezen,
Voedzame Honig's Stroop kun
nen koopen. Belaas is het nog
niet mogelijk, deze stroop te le
veren in de zoo bekende oranje-
groene bekersmaar dat
komt ook weer! U moet dus nu
nog een potje of bus meebren
gen. Ingez. Med. 4207
Cripps waarschuwt de wereld
Superatoombommen
gereed.
Het congreslid Leslie C.
Arends heeft voorgesteld, dat
de Ver. Staten zullen overgaan
tot het decentraliseeren van de
industrieën en steden. De op
Hirosjima uitgeworpen atoom
bom, zoo zeide hij, is slechts
een „voetzoeker" vergeleken
met de projectielen die thans
ontwikkeld worden. Amerika's
steden worden daarmede de ge
vaarlijkste plpekken op aarde.
Wanneer de -superatoombom
men ooit gericht zouden worden
tegen New York, Chicago, De
troit. Washington of andere
groote steden, zouden met een
slag millioenen menschen ge
dood worden.
Volgens de „Daily Expres"
•hebben Engelsche en Ameri
kaansche geleerden een af-
weer-wapen tegen de atoom
bom, dat zich reeds in een ge
vorderd stadium van ontwikke
ling bevindt, uitgevonden. Ln
dit afweermiddel zijn drie van
de voornaamste uitvindingen
van den oorlog verwerkt. Men
•hééft gebruik gemaakt van de
Engelsche radar, van het prin
cipe der Duitsolie raket-projec
tielen en van het Amerikaan
sche radiotastapparaat. De uit
vinding komt hierc-p neer, dat
men een raket langs een radar-
straat, gericht op het doel, af
schiet. Het zendapparaat, dat in
den detonator zit. zendt stralen
uit naar het doel. Wanneer de
teruggekaatste stralen die door
een ontvangapparaat, eveneens
in den detonator aanwezig, op
gevangen worden, sterk genoeg
zijn, ontploft de raket. De ra
dio-apparaten zijn bestand te
gen zeer hooge snelheden, zelfs
indien de raket met atomische
brandstof voortbewogen wordt.
Het zwaard van Daixtc-e.les.
Sir Stafford Cripps heeft in
een rede te Newcastle gewaar
schuwd, dat een nieuwe oorlog
gelijk zou staan met een mas
sale harikiri door de naties der
wereld. In zijn betoog onthulde
Cripps, dat in December, ver
moedelijk te Londen, de eerste
conferentie gehouden zou wor
den van den nieuwen Volken
bond, en dat het doel daarvan
was de wereld te vrijwaren voor
een zakere vernietigiing der
beschaving in een oorlog van
atoombommen. De atoombom,
zoo vervolgde hij, moet als een
zwaard van Damocles boven
onze hoofden hangen totdat wij
er in geslaagd zijn doeltreffen
de middelen te vinden om dit
gevaar te keeren. Met de komst
van de atoombom is het aan
schijn der aarde radicaal veran
derd. Oorlog is nu geworden
tot een zekeren nationalen en
internationalen zelfmoord. Er
zou niemand zijn, die de over
winning behaalt. Oorlog zou
voor allen de nederlaag betee-
kenen. Alleen wereldorganisa
tie en wereldsamenwerking
kunnen de eenig mogelijke op
lossing brengen.
Atoomcontrole.
De senaat der Vereenigde
Staten heeft eenstemmig en
zonder debat een resolutie aan
genomen, waarbij een uit twaalf
personen bestaande commissie
wordt ingesteld, die de ontwik
keling en* de controle o.p het
gebruik der atoomenergie moet
bestudeeren.
5000 MIJL IN EEN IJZEREN
LONG.
Een reis van 5000 mijl in een
ijzeren long, van Lahore naar
Oxford, is doze week volbracht
door een 27-jarigen Indischen
ambtenaar, die nog geen half
uur buiten deze long zou kun
nen leven. Een troepen trans
portschip had hem naar South
ampton gebracht, vanwaar hij
in een ambulance-auto werd
overgebracht naar een zieken
huis te Oxford, om aldaar een
speciale behandeling te onder
gaan. De politie hield de we
gen vrij om de auto snel te
laten passeeren. De patiënt was
vergezeld van zijn vrouw.
SINT-FRANCISCUS-
LIEFBEWERK JUBILEERT.
Vandaag is het 25 jaar gele
den, dat door den tegenwoordi-
gen deken van Goes, den toen-
maligen kapelaan R. Nieveen v.
Dijkum het Sint-Franciscus-
Liefdewerk hier ter stede werd
opgericht. Tevens is de heer J.
Abelman 25 jaren als vice-voor-
zitter aan het werk verbonden.
Men aohtte het niet juist in de
zen tijd een grootscheepsche
feestviering op touw te zetten,
daar wij op dit punt zoo lang
zamerhand aan indigestie gaan
iijden. De eigenlijke viering
voor de jong,ens zal tegen den
advent plaats hebben, maar van
morgen is dé viering reeds in
gezet met een Hoogmis in de
kapel van het S. F. L.-huis,
terwijl er voor de jongens ook
nog eén extratje aan vast zit
vandaag.
Aanvankelijk een spontane reactie^
spoedig een verbeten en bewuste strijd
LEIDEN MARCHEERT
VOORAAN.
Eerste veetentoonstelling
in den lande.
Als een der eerste uit'iigen van ver- i hunner lessen. De protesten van het
zetsgeest in ons land kan ongetwijfeld studentenverzet hiertegen baatten maar
de spontane staking der Leidsche cn j weinig.
Dfcli'sche studenten worden beschouwd, Teekenen ol
die op 26 November 1940 begon als
reactie op de door de Duitschers ge-
trcfien maatregelen tegen de Joodse:;®
Kort daarop kwam de bekende tee
kenkwestie. Seyss-Inquart vaardigde
n.l. een besluit uit, waarin werd me-
Neoerianders tn he algemeen en tegen degedeeId> dat een aanta, s(udcnten voor
1#» lonricehi» hnoo-lAprfl roo i n n#»t hu- t i
werk in Duitschland in aanmerking:
ErgelIJk optreden van
Eenfieldsvakbeweglng
Bij de N.V. Hollandsche
draad- en kabelfabriek „Dra-
ka" te Amsterdam zijn zeer be
langrijke orders geplaatst voor
de mijnen, de P. T. T. en het
Electriciteitsbedrijf.
Om de uitvoering van deze
orders mogelijk te maken heeft
men geïnterneerde vrouwelijke
N. S. B.-'ers tewerk gesteld.
Bepaald was: 1) dat het loon
van deze N.S.B.-sters wordt af
gedragen aan het M.G.
2) dat 25% van dit loon wordt
gestort in het spaarfonds voor
het personeel.
3) Deze tewerkstelling zou
op geen enkele manier een evt.
veroordeeling tegenhouden of.
verzachten. Dit alles met mede
weten van de E.V.B.!
Tooh zijn 200 arbeiders op
instigatie van dezelfde E.V.B.
in staking gegaan.
De mijnen kunnen wachten,
en daarmee wij op onze steen
kolen, de P.T.T. kan blijven
tobben en de electriciteitsbe-
drijven kunnen ons niet verder
helpen. Dit alles dank zij de
communistische agitatie van de
Eenheidsvakbeweging! Wan
neer maken wij daar een eind
aan?
GEEN AUDIëNTIE.
Z. H. Exc. de Bisschop van
Haarlem zal Dinsdag 2 Octo
ber geen audiëntie verleenen.
R.K. SPORTVEREENIGING
..„DOCOS".
Afd. Athletiek. Athleten, die
wenschen deel te nemen aan de
Leidsche kampioenschappen op
6 en 7 October a.s. kunnen zich
vóór Zaterdag 29 September op
geven bij den heer Th. Varke-
visser, Rijndijkstraat 6.
Je Joodsche hoogleeraren in het bij
zonder. Vanuit Leiden werden toen on
middellijk afgevaardigden naar Am
sterdam en Utrecht gezonden om ook
daar de studenten te bewegen tot sta
king over te gaan. Dit werd daar cell
ier verijdeld door de weifelende hou
ding der studenten en door het dringende
advies van de rectoren magnifici om
gewoon aan het werk te blijven.
Van een georganiseerd studentenver
zet zooafs dat later ontstond was toen
i nog geen sprake.
Leiden en Delft werden gesloten. Lei-
dentencorps en het Delftsche Studenten
corps werden ontbonden.
Inmiddels gingen de Duitschers ver
der met hun maatregelen. Na de pro
fessoren, kwamen de joodsche studenten
aan de beurt en dit was voor bijna alle
nog bes": ar.de studentencorporaties re-
Aarzeling en onzekerheid, maar
niet in Leiden!
De universiteiten deden of hun neus
bloedde. Daarna kwamen een aantal
onslagen los van hoogleeraren, die in
In de Sociëteit Amicitia den voorgoed, terwijl Delft later weet
werd gisterenmorgen de Vebo eeopend werd. Ook het Leidsche Stu-
geopend, de eerste veetentoon
stelling na de bevrijding. De
■heer C. Bakker, voorzitter van
de Holl. Mij. van Landbouw,
afd. Leiden memoreerde, dat
ondanks de geleden ellende de
veestapel slechts quantitatief
was achteruit gegaan, maar
qualitatief niet. De heer Ir. N.
Leygnes Bakhoven, die den
minister van landbouw verte
genwoordigde, gaf een helder
overzicht van den toestand van
onzen veestapel, waaraan wij
het volgende ontleenen: Paar
den zijn er niet minder dan
voor den oorlog, de qualiteit
is niet achteruitgegaan, de paar-
denstapel is zelfs verjongd. Er
zijn echter tegenwoordig veel
meer paarden noödig dan vroe
ger. De rundveestapel is onge
veer 20 pet. teruggeloopen, ter
wijl de dieren ook in produc
tie zijn achteruitgegaan, echter
niet in productieve aanleg. De
varkensteelt is wat qualiteit
betreft in stijgenden lijn.
Wat de pluimveehouderij be
treft, deze heeft sterk geleden,
ondanks het feit, dat de fok-
en vermeerderingsbedrijven in
stand gehouden zijn. Veel komt
er in het bedrijf op de voeding
aan en daarom zal het nog wel
even dqren, voor wij weer op
voor-oorlogsch peil zijn.
Loco-burgemeester M. G.
Verwey legde den nadruk op
de waarde van den veestapel
voor de volksgezondheid, ter
wijl de heer v. Wijk wees op
het schaap als grondstoffenle-
verancier voor de Leidsche
wolindustrie.
Op het ruime veemarktter
rein stonden de glanzende
koeien rug aan rug; om ieder
Hollandsch hart te verheugen!
Dit vee is een nieuw begin.
Holland bouwt weer op!
kwam
Let wel, het besluit van Seyss-In
quart repte er niet van, dat men door
het teekenen der door prof. van Dam
geêischte verklaring, waarin stond, dal
men loyaal de. Dnitsche maatregelen ook
in de toekomst zou uitvoeren en nim
mer- deel zou nemen aan eeni-ge ver
zetsactie legen de Duitschers, vrij zou
worden gesteld van werk in Duitsch
land.
De verraderlijke
Prof. v. Dam.
rol van
Pas toen bleek, dat de overgroote
meerderheid der studenten zon weigerei
zich met de Duitschers loyaal te ver-'
klaren, kwam prof. aan Dam in zijn
beruchte radiorede met het lokmiddel,
dat zij, die zouden teekenen, vrij zou
den zijn van werk in Duitschland. De
drogreden! dat men de Duitschers zou
misleiden door alieen te teekenen ging
dus nimmer op, aangezien Seyss-In
quart zich heuscb niet zon storen aan
de beloften van prof. van Dam.
De studenten, die teekenden: specu
leerden er dus samen met Van Dam op.
Duitsche oogen geen genade konden j da( een ^r00f dee, der studentei, dit'
vinden en bovendien werden er enkele
N.S.B.'ers tot professor benoemd en
ook dit werd geslikt door alle univer
siteiten behalve door Leiden, waar bij
na alle hoogteeraren hun ontslag in
dienden.
Verzet wordt georganiseerd.
Inmiddels was bij de studenten het
besef wakker geworden op een hellend
vlak terecht gekomen te zijn en werd
de Raad van Vertegenwoordigers van
alle Nederlandsche universiteiten en
hoogescholen gevormd, die zich tot taak
stelde een verder afglijden der univer
siteiten in de door de Duitschers ge-
wenschte richting te voorkomen.
In nauwe samenwerking met het
reeds vlak na de bezetting door enkele
Leidsche studenten opgerichte blad „De
Geus" werd overal het verzet georga
niseerd en contact gezocht met de
hoogleeraren. Krachtig werd er bij de
zen op aangedrongen zich te weer te
stellen tegen de aanslagen door den
bezetter gepleegd op het hooger onder
wijs.
Door het studentenverzet werd ook
het initiatief genomen om de meer prin-,
cipieele hoogleeraren te vereenigen in
één landelijke professoren-contactgroep.
Deze groep trachtte hun collega's te
overtuigen, dat een krachtiger houding
de eenige mogelijke was om althans nog
iets te redden. Het practische resultaat
bleef echter beperkt tot enkele pro
testen aan den secretaris-generaal.
Inmiddels waren in Februari 1943 raz
zia's gehouden op collegezalen en labo
ratoria en waren de studenten naar
Vught overgebracht. Desondanks meen
den de meeste hoogleeraren, behalve
te Leiden, dat nog steeds gesloten was.
door te moeten gaan met het geven
zou weigeren en dat die groep dan
naar Duitschland zou worden gezon
den, terwijl zij zelf door zouden kun
nen studeeren.
„Seys" en Van Dam hebben
geen succes. Rauter helaas
wet!
De actie van bet studentenverzet, ge
steund door een regeeringsverklaring
van minister Bolkesteyn over Radio
Oranje, was een volledig succes, 85 pet.
der studenten weigerde de verklaring te
teekenen.
Dit succes werd echter spoedig ge
volgd door een nederlaag, immers op
den oproep van Ranter, dat de stnden
ten zich zouden melden voor werk ic
Duitschland, waarbij met verwijzing
naar het ton afgekondigde standrecht
werd gedreigd met represailes tegen de
ouders, meldden zich niet minder dan
3500 studenten. Grootendeels omdat de
termijn van twee dagen in de verorde
ning genoemd, onvoldoende was voor
een doeltreffende tegenactie, maar ook
omdat vele studenten, onder den indruk
van de onder het standrecht door de
Duitschers gepleegde massamoorden,
hun ouders niet wilden blootstellen aan
de represailles waarmee werd ge
dreigd.
De meeste hoogleeraren hebben zich
toen verder onthouden van college-ge-
ven, hoewel er toch nog een aantal z.g.
goede hoogleeraren meende tot het bit
tere einde vol te moeten houden om les
te geven aan N.S.B.'ers en teekenaars.
Het studentenverzet had geregeld con
tact met andere illegale groepen en liet
ook ziin stem hooren, waar het meen
de, dat het belang van het land hier-
emde werd gediend. Zoo werden ook
besprekingen gehouden met het onder-
grondsche Departement van Onderwijs,
waarbij vooral de zuivering van hoog
leeraren en studenten ter sprake
kwam.
Lcidens verzet vlamde over
geheel de linie.
Lag hel zwaartepunt der verzetgroe-
pen aan de andere universiteiten dus
bij den strijd om het behoud hunner
academies en van het Nederlandsche
hooger onderwijs, dat naar de meening
der studenten op zeer onvoldoende wij
ze door de academische senaten wert
verdedigd, in Leiden was haar kenmerk
meer dat van een algemeeue verzets
groep. Dus .steun aan onderduiker, huis
aan lien, die door den vüand werden
vervolgd, verstrekking van bonkaarten
aan degenen, die zich hadden onttrok
ken aan werk in Duitschland, verder
het vervalschen van persoonsbewijzen,
verspreiden van de illegale pers. he
terughalen van studenten uit Duitsch
land e.d.
Immers Leiden was gesloten dank zij
liet krachtige protest der juridische fa-
culteit en later de houding van biiifi
j de geheele academische senaat, die
zich niet voor den wagen der Duit-
I sellers wilde laten spannen en zich la-
1 ten gelijkschakelen. En ook dank zij
de spontane staking der studenten.
Deze sluiting is het begin geweekt
i van den strijd, die ais inzet bad de
Leidsche universiteit, die als oudste
meest roemruchte academie van ons
land, zich zeer in de belangstelling van
Duitschers en N.S.B.'ers mocht ver
heugen.
In dezen strijd heeft in Leiden de
academische senaat de laiding gehad,
hierbij steeds gesteund door de studen
ten wier vertrouwen de senaat in steeds
stijgende mate had.
Deze strijd was reeds grootendeels ge
streden, toen er sprake was van een
landelijk georganiseerd studentenverzet
Het was de juiste verhouding, dat de
leiding hier in berustte bij de hoog
leeraren en dat de studenten hen steun^
den en volgden, vooropgesteld, dat deze
leiding zich kenmerkt door wijsheid,
moed en beleid.
De Leidsche Senaat heeft hierin, uit
gemunt en anders dan dit elders het ge
val is, geniet zij het volle vertrouwen
en de hogachting aller studenten.
En wanneer er al een bij uitzondering
verschil van meening heersebte, dan
was dit nimmer ten aanzien van het te
voeren beleid der Leidsche academie,
maar over landelijk te voeren acties om
ook de andere universiteiten te krijgen
tot een krachtiger houding.
Het Leidsche studentenverzet heeft
steeds loyaal samengewerkt met de
verzetgroep der andere universiteiten
al was het uiteraard bij hun strijd dik
wijls slechts indirect betrokken.
Evenals alle illegale groepen heeft
ook het studentenverzet haar offers ge
bracht. Velen keeren niet terug naar
hun academiestad en zullen de weder
opbouw, die zij mede hebben mogelijk
gemaakt niet meemaken.
Leiden is herrezen en de lustrumvie
ring beeft getoond waartoe het ondanks
alle Duitsche maatregelen in staat is.
Haar kracht is ongebroken, een groote
toekomst is voor haar weggelegd.
J. A. Noordijk,
