Hoe gaat 't nu verder?
CONFLICT IN AUSTRALIË
het saldo naar den stand van
12 September 1945 tot een ge
zamenlijk maximum van
10.000.—in dezen zin worden
gedeblokkeerd, dat daarover
door overschrijvingen zal kun.
nen worden beschikt. Deze be
dragen zal men niet in bank-
of muntpapier kunnen opne
men. Men zal er alleen over
kunnen bQ9ahiikken in wat men
pleegt te noemen „giraal ver
keer", d. w. z. door overschrij
ving van de eene bank- of giro
rekening op de andere.
Besmet geldL
Het is niet twijfelachtig, dat
er zich onder deze ban- en
girosaldi een zekere hoeveelheid
ibesmet geld bevindt. Indien
wij in de gelegenheid waren
om op zeer korten termijn al
deze saldi op him ontstaan te
onderzoeken, zou er op zich
zelf geen bezwaar tegen be
staan om bij gebleken „zui
verheid" deze tot het bedoelde
bedrag indien daarvoor het
noodige papiergeld aanwezig
was voor uitbetaling vrij
te geven. Het onderzoek naar
het besmette geld, dat naar ik
U verzekeren kan met groote
nauwkeurigheid zal geschie
den. vereischt echter een ze
keren tijd. Dit pleit er zeer
voor om met betrekking tot
deze saldi slechts een over
schrijving van de eene rekening
op de andere toe te laten, waar
door elk bedrag wordt vastge
legd en te allen tijde is na te
speuren, wie er op het moment
van de deblokkeering de hou
der van was. Deze houder kan,
al heeft hij over bedoeld be
drag van zijn saldo beschikt, te
allen tijde aan een onderzoek
worden onderworpen. De rest
van zijn saldo blijft in ieder
geval staan als onderpand en
ook voor het ontstaan van het
eerste gedeelte waarover hij
giraal kan beschikken, blijft hij
aansprakelijk in dezen zin. dat,
indien komt vast te staan, dat
dit besmet geld was. hij voor
een overeenkomstig bedrag zal
kunnen worden aangesproken
te betalen uit andere Vermo-
gensbestanddeelen of even
tueel nieuw te verdienen in
komen.
Oorlogsslachtoffers.
Een tweede correctie, die zal
worden toegepast, is er op ge
richt om voor hen, die door de
ooorlogsomstandigheden schade
hebben geleden in hun goede
ren, de mogelijkheid te openen
tot herstel en aanvulling van
het geroofde, beschadigde of
vernietigde over te gaan. Met
betrekking tot bedrijven zal dit
moeten worden uitgebreid tot
hetgeen noodig is voor herstel
van voorraden en inventaris
sen. De uitkeeringen wegens
geleden materieele oorlogsscha
de zullen dus, voorzoover daar
voor een directe bestedimgsmo-
geliiheid is, op basis van de
toelaatbare besteding in vrij
ndeuw geld worden beschik
baar gesteld, terwijl het overi
ge bij gebrek aan'directe beste
dingsmogelijkheid aanvankelijk
op geblokkeerde rekening zal
worden hijgeschreven en in de
toekomst zal worden gedeblok
keerd naarmate er zioh beste
dingsmogelijkheden voordoen.
Hetzelfde geldt voor kassaldi
gekweekt uit afschrijvingen
en besparingen, die men in re
serve heeft gehouden om met
tertijd daarmede de uitgestelde
aankoopen te betalen om ka
pitaalbezit in den vorm van
duurzame gebruiksgoederen
Voorraden, inventarissen en ge
bouwen aan te vullen, te ver
nieuwen en op het gewenschte
peil te brengen.
Charitas.
De correctie, waarover ik
hier sprak, zal ook moeten wor
den toegepast t. a. v. de uit
keeringen uit de aanwezige
saldi door liefdadige instel
lingen en door de diensten der
charitas, voorzoover deze mede
behulpzaam zijn om het oor
logsleed te verzachten.
Spaargelden.
Een derde correctie, die tot
op zekere hoogte bij de vorige
aansluit, is gewenscht met be
trekking tot spaargelden van
particulieren, die in de voor
afgaande periode zijn gekweekt
voor het doen van grootere
betalingen ineens bij gelegen
heid van belangrijke levensge
beurtenissen zooals geboorten,
huwelijken en sterfgevallen,
en dergelijke bijzondere uit
gaven.
Rentetrekkers.
Een vierde correctie komt in
aanmerking voor die gevallen,
waarin personen bij gemis aan
looninkomen aangewezen zijn
voor levensonderhoud op de
hoofdsom van hun kapitaal.
Voorzoover dit in den geld-
vorm aanwezig was en door de
blokkade is getroffen, zal het
in een mate, die in verband met
de levensomstandigheden van
den betrokkene redelijk is te
achten, worden vrijgegeven.
Tenslotte zal er plaats moe
ten zijn voor een vijfde correc
tie: In die gevallen, die door
het voorafgaande niet zijn ge
dekt, dooh waarin een strikt
handhaven van de grondge
dachte tot ongewensohte indi-
vidueele hardheden zou leiden.
Wat gebeurt er met het geblokkeerde geld?
Wat gebeurt er met het geld dat geblokkeerd blijft?
Ik stel er prijs op, dat bij u
allen t.a.v. het antwoord op
deze twee vragen geen enkel
misverstand ontstaat.
Hoewel de welvaart van een
volk tenslotte niet bepaald
wondt door de hoeveelheid
geld, die in omloop is maar
door de hoeveelheid en hoe
danigheid van de goederen en
diensten, die het tot bevredi
ging zijner behoeften kan aan
wenden, is het in een maat-
sohappij, die op geldverkeer
steunt nu eenmaal zoo, dat voor
ieder persoon, elk gezin en elk
bedrijf afzonderlijk de moge
lijkheid om in die goederen en
diensten te deelen, van de be
schikking over geld afhanke
lijk is.
Eerlijk duurt het langst.
Ik begrijp dus dat gii allen
verlangend ziit om te weten
waar gii aan toe ziit. Dat is
met een enkel woord gezegd.
Aan hen. die hun geld op
onoirbare wijze heb
ben verkregen laat ik niet
de minste illusie. Voor die
genen echter onder u. die
zich ta.v. de wijze waarop
zij hun bezit hebben verkre
gen. niets hebben te verwit
ten. die eerlijk hebben ge
werkt en zuinig hebben ge
spaard. die ondanks tegen
wind er in zijn geslaagd om
een zeker bezit aan geld te
redden, of die de wind heb
ben mee gehad en daaruit op
volkomen toelaatba-
r e wiize voordeel hebben
getrokken, voor hen kan het
antwoord geruststellend zijn.
Uw aanspraken op hetgeen
u inleverde, bliiven erkend.
Dit neemt niet wee. dat ook
zii moeten beseffen, groote
offers te zullen moeten bren
gen.
Offers voor de gemeenschap.
Wij zullen moeten beseffen,
dat in dit leeggeplunderde en
voor een deel verwoeste land,
waarin vele honderdduizenden
weinig meer bezitten dan hun
schamele plunje, vrijwel geen
huis, dan onder een lekkend
dak, er groote offers zullen
moeten worden gebracht door
allen die in een meer bevoor
rechte positie verkeeren. Dit
dringt te meer omdat met de
uiterste moeite moet worden
voorkomen dat de rouw, de ar
moede en de kommer, dLie door
den oorlog zijn veroorzaakt,
op den voet zulen worden ge
volgd door de ramp van een
geldontwaarding, waardoor de
basis van het stoffelijk bestaan
van vele verdere honderddui
zenden zou worden onder
mijnd en de sociale rechtvaar
digheid nog meer in 't gedrang
zou komen.
Het gedeblokkeerde geld.
Ik zal thans mijn antwoord
verder verduidelijken.
Wat het gedeblokkeerde geld
betreft, dit blijft geheel ter
Krijgen wij een stuk
van Duitschland
Regeering moet standpunt
bepalen
Naar het Amsterdamsch
Dagblad verneemt, heeft
de Regeering uit Londen
berichten ontvangen vol
gens welke bij de geallieer
den het annexatievraag-
stuk plotseling zeer acuut
is geworden, zoodat wel
licht spoedig beslissingen
kunnen worden verwacht.
Mitsdien heeft de Re
geering zich op zeer kor
ten termijn moeten bera
den omtrent haar stand
punt ten aanzien van deze
aangelegenheid. waarvan
thans te Londen mededee-
ling zal worden gedaan.
Naar „De Tijd" te be-
vcegder plaatse in Den
Haag verneemt, is boven
staand bericht juist en is
ten aanzien van het an-
nexatievraagstuk een ge
heel nieuwe toestand ont
staan.
varije beschikking van hem of
haar die het in handen krijgt.
Uiteraard voorzoover die han
den zuiver blijken. De vrees,
die bij sommigen uwer, naar
mij ter oore is gekomen, heeft
postgevat, dat de besteding der
inkomens geheel aan banden
zou worden gelegd, zoodat de
vrijheid van verbruik en be
drijfsuitoefening volkomen zou
worden opgeheven, is vol
maakt ongegrond.
Niemand zal intusschen de
noodzaak betwisten dat zoolang
t.a.v. het meerendeel der goe
deren nog zulk een pijnlijke
schaarschte bestaat, het hand
haven van een veelomvattend
distributiestelsel onvermijde
lijk is. Ook voor de bedrijven
zal vooralsnog de aanschaf van
voorraden, hulpstoffen en ma
chines aan een stelsel van toe
wijzingen moeten blijven ge
bonden.
Wat gebeurt er met het
geblokkeerde geld dat
geblokkeerd blijft.
2. Wat de tweede vraag aan
gaat, die betrekking heeft op
de toekomst van het geld, dat
geblokkeerd blijft, moet een
onderscheid warden gemaakt
tusschen geld dat tijdelijk en
geld dat blijvend aan de cir
culatie zal worden onttrok
ken.
a. Terstond na het einde van
de inleveringsweek, komt de
eerste 100.van de geldkaart
vrij.
b. Het ligt in het voornemen
om hetgeen daarna op uw
geldkaart blijft staan resp. een
overeenkomstig bedrag uit het
geen uw banksaldo aanwijst
op latere tijdstippen en tot
ronde bedragen in den vrijen
geldomloop toe te laten.
Ook met betrekking tot de
bij de banken en andere inle
veringskantoren gestorte be
dragen, naast die van den geld
kaart, zal op den duur verdere
deblokkeering kunnen volgen,
indien en voorzoover daaraan
reëele behoefte bestaat.
Bestemmingen.
4. Voor datgene, waaraan
blijvend de toegang tot de cir
culatie moet worden ontzegd,
staan in hoofdzaak een viertal
bestemmingen open:
1. Betaling van achterstallige
belastingen.
2. Betaling van bijzondere
heffingen ineens.
3. Inschrijving op staatslee-
ningen, en
4. Een omzetting in spaardepo-
sito's bij spaarbanken en ban
ken.
Ik merkte reeds op, dat een
deel van het geld, dat door u
is ingeleverd, zijn bestemming
zal vinden in de schatkist, die
daaraan een meer dan norma
le behoefte heeft. Maar als het
daar is, wat zal er dan mee
gebeuren?
En dan?
Deze vraag is inderdaad van
•het grootste belang.,, vanuit een
geldpolitiek oogpunt. Zou dit
geld in de naaste toekomst
door den staaUopnieuw geheel
warden uitgegeven en, op die
Invloed der z.g. „Indonesische republiek'
Sedert de overweldiging van Neder-
landsch-Indie door Japan, heelt het
restant van onze koopvaardijvloot in
het Verre Oosten zich teruggetrokken
op Australië, ten einde vandaar deel te
nemen aan de geallieerde oorlogsin
spanning. Een en ander is gepaard ge
gaan met groote personlijke otters van
de zijde der opvarenden. Vooral het
moreel der Indonesische schepelingen
werd op een zwaren proef gesteld. Bo
vendien zagen zij een moeilijken toe
komst voor zich, daar zij, bij terug
keer naar een bevrijd vaderland,al
daar veel verarming en ontreddering
zouden vinden.
Helaas zijn deze moeilijkheden nog
vergroot door zekere onverantwoorde
lijke elementen, die, in stede van het
inheemsch personeel op den wcrkelilken
stand van zaken voor te bereiden,
hun propagandistische kracht hebben
gezocht in het opwekken van aan
trekkelijke doch onvervulbare voor
spiegelingen.
Thans is deze propaganda aan den
dag getreden, in een sfeer, die door de
onrust op Java ruimte laat voor ver
warring.
Deze onrust vindt zijn oorsprong in
het uitroepen van de zoogenaamde „In
donesische republiek" door een aantal
inheemsche nationalisten, wier collabo
ratie met den vijand vast staat.
Thans hebben de Australische haven
arbeiders zich solidair verklaard met
een aantal Indonesische schepelingen,
die in de gegeven omstandigheden niet
naar huis willen of durven terugkee-
ren. Men heeft onder het mom van
strijd tegen zoogenaamde „Nederland-
sche" imperialisten geweigerd Ne-
derlandsche schepen te laden, hoewel
deze goeddeels bestemd zijn voor het
brengen van levensmiddelen en medi
camenten aan de bevolking in Indië.
Nieuwe moeilijkheden.
Nog meer moeilijkheden hebben zich
voorgedaan, doordat ongeveer vierhon
derd Indonesiërs, die in Camp Colum
bia hulpdiensten deden, in staking zijn
gegaan. Zii hadden een ultimatum inge
diend waarin werd geëischt, dat de In
donesiërs in Casino in Nieuw Zuid-Wa-
les vrijgelaten dienden te worden, aan
gezien zi) anders zouden staken. Toen
de kampcommandant verklaarde, dat hij
niets te zeggen had over de te Casino
ingesloten Indonesiërs werd de staking
een feit.
(De Indonesiërs te Casino zijn door
Australische troepen ingesloten. Red.
A.N.P.).
Het verbod om Nederlandsche sche
pen te laden, die bestemd zijn voor
Nederlandsch-Indië, heeft zich toege
spitst. De havenarbeiders in Brisbane
hebben verklaard geen uitgaande sche
pen te zullen laden, zoolang het con
flict betreffende de eischen der beman
ning gaande. De eischen der Indone
sische zeevarenden zijn:
lj. Een bonus in Austaliê te betalen ten
bedrage van 110 pond per persoon, zijn
de spaargeld ten bedrage van 25 gul
den per maand over de periode Juni
1943 tot Augustus 1945. 2). een maan-
delijksche toeslag voor respectieve fa
milies, die maandelijks van de gage af
gehouden is geworden, uit te betalen
in Australië aan de zeevarenden. 3.)
een minimum-maandloon en maximum
werkuren dienen vastgelegd te worden.
Toespitsing van de staking.
Het conflict heeft zich gisteren ver
der toegespitst door dat de vakbonds
leiders een verbod oplegden inzake
het herstel van schepen, die oorlogs-
teriaal vervoerden, bestemd om de In
donesische republiek te onderdrukken.
Slechts hospitaalschepen, mits zij geen
oorlogsmateriaal vervoeren, waren van
het verbod uitgesloten. Het herstelver
bod betreft een „Schwarnhompt", die
thans hier dokt.
Toen veertienhonderd man zich gis
termorgen in het havenbureau meldden,
werd hun door vertegenwoordigers der
scheepseigenaars medegtdeeld, dat et
geen werk voor hen was, tenzij zij be
reid waren Nederlandsche schepen te
laden. De mannen weigerden dit op
deze voorwaarden te doen en belegden
een vergadering.
Vakvereenigingsleiders hebben een
totaal embargo afgekondigd op alle
Nederlandsche schepen, met lading voor
Nederlandsch Oost-Indië, slechts met
uitzondering voor hospitaalschepen.
Wordt het conilict beslecht?
Senator Ashley, minister van bevoor
rading en scheepvaart Jjeeft. in den
senaat verklaard, dat zich vermoede
lijk geen verdere moeilijkheden zouden
voordoen inzake het laden van schepen
in de haven van Sydney, mits de Ne
derlandsche schepen geen oorlogsmate
riaal meevoeren en gewone vracht
schepen zijn.
Senator Ashley zeide, dat de regee
ring de noodige stappen had gedaan om
te verzekeren, dat Nederlandsche sche
pen geladen werden maar niet wensch-
te, dat alle Australische havens in een
conflict gewikkeld werden vanwege
een conflict in andere landen.
wijze weder in omloop worden
gebracht, dan is het gevaar
zeer reëel, dat wij na eenigen
tijd voor een herhaling komen
te staan van het vraagstuk,
waarvoor de operatie, die
thans geschiedt, juist een op
lossing tracht te geven.
Het mooiste zou natuurlijk
zijn indien de staat, en ook de
lagere publiekrechtelijke li
chamen waarbij vooral aan
de gemeenten te denken valt
van nu aan voortaan van
de loopende inkomsten zouden
kunnen leven, d.w.z. van de
opbrengsten der normale be
lastingen. De omstandigheden
zijn echter van dien aard, dat
de staat gedurende den eerst-
komenden tijd wegens de
noodzaak om op groote schaal
hulp te bieden aan getroffe
nen, mede te werken aan het
herstel en een krachtig appa
raat te formeeren tot handha
ving der interne en externe
veiligheid, hier en in de over-
zeesche gewesten, zeer groote
uitgaven moet doen, die on
mogelijk geheel uit de inkom
sten der belastingen kunnen
worden bestreden.
Aan de opvoering der belas
tingen, die weliswaar met de
verwachte toeneming der geld-
inkomens rijkelijker zullen
gaan vloeien, zijn bepaalde
grenzen gesteld; zij mogen niet
van een zoodanige zwaarte
zijn dat zij den prikkel tot ar
beid en den ondernemingslust
dooden. Voorts moet men re
kening houden met de helaas
geldende psychologische wet
volgens welke bij verzwaring
met name van directe belastin
gen en accijnzen, de belasting
fraude toeneemt. Deze factor
maakt het zeer gewenscht, dat
zoo snel mogelijk een belas
tingherziening tot stand komt,
die in sommige buitensporige
heffingen, welke de bezetter
heeft ingesteld, een zoodanige
wijziging brengt dat deze niet
alleen van on-Nederlandsche
bestanddeelen worden ontdaan,
maar dat zij daarenboven igeen
•belemmering meer vormen voor
de zoo gewenschte ontplooiing
voor het herstel. Al zal hier
voor in andere onderdeelen
van het belastingstelsel een
compensatie moeten worden ge
vonden, toch ziet het er zelfs
voor den meest optimistischen
beschouwer naar uit, dat de
staatsbegrooting voorloopig niet
zal zijn sluitend te maken.
Eén uitweg.
Onder deze omstandigheden
bestaat er slechts één aanvaard
bare uitweg. De staat mag zich
de benoodigde middelen, boven
hetgeen de belastingen aan in
komsten opleveren, niet gaan
verschaffen door het laten
draaien van de banlcbiljetten-
pers. Deze methode, die op rui-:
men schaal door den bezetter
is toegepast en die ons in de ar
moede, waarin zijn schandelijke
roof- en vernielzucht ons heeft
gestort, ook nog met een enorm
teveel aan geld heeft opge
scheept, is on-Nederlandsch, en
v/ij mogen er trotsch op zijn, dat
wij haar zoo mogen noemen.
Van mij, landgenooten, is niet
i te verwachten, dat ik dezen weg
vrijwillig zal betreden zonder
het uiterste te hebben verricht
om het inslaan van dit spoor
te vermijden.
Ik herhaal, als men de bank-
biljettenpers niet wil, is er on
der de omstandigheden, die ik
u schetste, slechts één uitweg,
die verantwoord is en die bij
een voorzichtig beleid op het
gebied der staatsuitgaven tot
het gewenschte doel kan leiden.
De weg der besparingen.
Het is de weg der besparin
gen, d.w.z. van het niet-verte-
ren doch opzij leggen van een
deel van uw inkomen om dit
aan den staat of aan het be
drijfsleven ter beschikkingte
stellen. Ik weet dat er bepaal
de bevolkingsgroepen zijn voor
wie het sparen niet of slechts
in zeer beperkte mate mogelijk
is; maar daartegenover staan,
ongetwijfeld groote groepen»
die daartoe wel in staat zijn.
Vooral gedurende den eerstko-
mendjen tijd, waarin de aan
voer van goederen, die men
gaarne zou wenschen ter aan
vulling of Vernieuwing van het
geen verloren ging, nog gering
zal blijken, is deze mogelijk
heid voor velen aanwezig. Ons