Hoe gaat 't nu verder? CONFLICT IN AUSTRALIË het saldo naar den stand van 12 September 1945 tot een ge zamenlijk maximum van 10.000.—in dezen zin worden gedeblokkeerd, dat daarover door overschrijvingen zal kun. nen worden beschikt. Deze be dragen zal men niet in bank- of muntpapier kunnen opne men. Men zal er alleen over kunnen bQ9ahiikken in wat men pleegt te noemen „giraal ver keer", d. w. z. door overschrij ving van de eene bank- of giro rekening op de andere. Besmet geldL Het is niet twijfelachtig, dat er zich onder deze ban- en girosaldi een zekere hoeveelheid ibesmet geld bevindt. Indien wij in de gelegenheid waren om op zeer korten termijn al deze saldi op him ontstaan te onderzoeken, zou er op zich zelf geen bezwaar tegen be staan om bij gebleken „zui verheid" deze tot het bedoelde bedrag indien daarvoor het noodige papiergeld aanwezig was voor uitbetaling vrij te geven. Het onderzoek naar het besmette geld, dat naar ik U verzekeren kan met groote nauwkeurigheid zal geschie den. vereischt echter een ze keren tijd. Dit pleit er zeer voor om met betrekking tot deze saldi slechts een over schrijving van de eene rekening op de andere toe te laten, waar door elk bedrag wordt vastge legd en te allen tijde is na te speuren, wie er op het moment van de deblokkeering de hou der van was. Deze houder kan, al heeft hij over bedoeld be drag van zijn saldo beschikt, te allen tijde aan een onderzoek worden onderworpen. De rest van zijn saldo blijft in ieder geval staan als onderpand en ook voor het ontstaan van het eerste gedeelte waarover hij giraal kan beschikken, blijft hij aansprakelijk in dezen zin. dat, indien komt vast te staan, dat dit besmet geld was. hij voor een overeenkomstig bedrag zal kunnen worden aangesproken te betalen uit andere Vermo- gensbestanddeelen of even tueel nieuw te verdienen in komen. Oorlogsslachtoffers. Een tweede correctie, die zal worden toegepast, is er op ge richt om voor hen, die door de ooorlogsomstandigheden schade hebben geleden in hun goede ren, de mogelijkheid te openen tot herstel en aanvulling van het geroofde, beschadigde of vernietigde over te gaan. Met betrekking tot bedrijven zal dit moeten worden uitgebreid tot hetgeen noodig is voor herstel van voorraden en inventaris sen. De uitkeeringen wegens geleden materieele oorlogsscha de zullen dus, voorzoover daar voor een directe bestedimgsmo- geliiheid is, op basis van de toelaatbare besteding in vrij ndeuw geld worden beschik baar gesteld, terwijl het overi ge bij gebrek aan'directe beste dingsmogelijkheid aanvankelijk op geblokkeerde rekening zal worden hijgeschreven en in de toekomst zal worden gedeblok keerd naarmate er zioh beste dingsmogelijkheden voordoen. Hetzelfde geldt voor kassaldi gekweekt uit afschrijvingen en besparingen, die men in re serve heeft gehouden om met tertijd daarmede de uitgestelde aankoopen te betalen om ka pitaalbezit in den vorm van duurzame gebruiksgoederen Voorraden, inventarissen en ge bouwen aan te vullen, te ver nieuwen en op het gewenschte peil te brengen. Charitas. De correctie, waarover ik hier sprak, zal ook moeten wor den toegepast t. a. v. de uit keeringen uit de aanwezige saldi door liefdadige instel lingen en door de diensten der charitas, voorzoover deze mede behulpzaam zijn om het oor logsleed te verzachten. Spaargelden. Een derde correctie, die tot op zekere hoogte bij de vorige aansluit, is gewenscht met be trekking tot spaargelden van particulieren, die in de voor afgaande periode zijn gekweekt voor het doen van grootere betalingen ineens bij gelegen heid van belangrijke levensge beurtenissen zooals geboorten, huwelijken en sterfgevallen, en dergelijke bijzondere uit gaven. Rentetrekkers. Een vierde correctie komt in aanmerking voor die gevallen, waarin personen bij gemis aan looninkomen aangewezen zijn voor levensonderhoud op de hoofdsom van hun kapitaal. Voorzoover dit in den geld- vorm aanwezig was en door de blokkade is getroffen, zal het in een mate, die in verband met de levensomstandigheden van den betrokkene redelijk is te achten, worden vrijgegeven. Tenslotte zal er plaats moe ten zijn voor een vijfde correc tie: In die gevallen, die door het voorafgaande niet zijn ge dekt, dooh waarin een strikt handhaven van de grondge dachte tot ongewensohte indi- vidueele hardheden zou leiden. Wat gebeurt er met het geblokkeerde geld? Wat gebeurt er met het geld dat geblokkeerd blijft? Ik stel er prijs op, dat bij u allen t.a.v. het antwoord op deze twee vragen geen enkel misverstand ontstaat. Hoewel de welvaart van een volk tenslotte niet bepaald wondt door de hoeveelheid geld, die in omloop is maar door de hoeveelheid en hoe danigheid van de goederen en diensten, die het tot bevredi ging zijner behoeften kan aan wenden, is het in een maat- sohappij, die op geldverkeer steunt nu eenmaal zoo, dat voor ieder persoon, elk gezin en elk bedrijf afzonderlijk de moge lijkheid om in die goederen en diensten te deelen, van de be schikking over geld afhanke lijk is. Eerlijk duurt het langst. Ik begrijp dus dat gii allen verlangend ziit om te weten waar gii aan toe ziit. Dat is met een enkel woord gezegd. Aan hen. die hun geld op onoirbare wijze heb ben verkregen laat ik niet de minste illusie. Voor die genen echter onder u. die zich ta.v. de wijze waarop zij hun bezit hebben verkre gen. niets hebben te verwit ten. die eerlijk hebben ge werkt en zuinig hebben ge spaard. die ondanks tegen wind er in zijn geslaagd om een zeker bezit aan geld te redden, of die de wind heb ben mee gehad en daaruit op volkomen toelaatba- r e wiize voordeel hebben getrokken, voor hen kan het antwoord geruststellend zijn. Uw aanspraken op hetgeen u inleverde, bliiven erkend. Dit neemt niet wee. dat ook zii moeten beseffen, groote offers te zullen moeten bren gen. Offers voor de gemeenschap. Wij zullen moeten beseffen, dat in dit leeggeplunderde en voor een deel verwoeste land, waarin vele honderdduizenden weinig meer bezitten dan hun schamele plunje, vrijwel geen huis, dan onder een lekkend dak, er groote offers zullen moeten worden gebracht door allen die in een meer bevoor rechte positie verkeeren. Dit dringt te meer omdat met de uiterste moeite moet worden voorkomen dat de rouw, de ar moede en de kommer, dLie door den oorlog zijn veroorzaakt, op den voet zulen worden ge volgd door de ramp van een geldontwaarding, waardoor de basis van het stoffelijk bestaan van vele verdere honderddui zenden zou worden onder mijnd en de sociale rechtvaar digheid nog meer in 't gedrang zou komen. Het gedeblokkeerde geld. Ik zal thans mijn antwoord verder verduidelijken. Wat het gedeblokkeerde geld betreft, dit blijft geheel ter Krijgen wij een stuk van Duitschland Regeering moet standpunt bepalen Naar het Amsterdamsch Dagblad verneemt, heeft de Regeering uit Londen berichten ontvangen vol gens welke bij de geallieer den het annexatievraag- stuk plotseling zeer acuut is geworden, zoodat wel licht spoedig beslissingen kunnen worden verwacht. Mitsdien heeft de Re geering zich op zeer kor ten termijn moeten bera den omtrent haar stand punt ten aanzien van deze aangelegenheid. waarvan thans te Londen mededee- ling zal worden gedaan. Naar „De Tijd" te be- vcegder plaatse in Den Haag verneemt, is boven staand bericht juist en is ten aanzien van het an- nexatievraagstuk een ge heel nieuwe toestand ont staan. varije beschikking van hem of haar die het in handen krijgt. Uiteraard voorzoover die han den zuiver blijken. De vrees, die bij sommigen uwer, naar mij ter oore is gekomen, heeft postgevat, dat de besteding der inkomens geheel aan banden zou worden gelegd, zoodat de vrijheid van verbruik en be drijfsuitoefening volkomen zou worden opgeheven, is vol maakt ongegrond. Niemand zal intusschen de noodzaak betwisten dat zoolang t.a.v. het meerendeel der goe deren nog zulk een pijnlijke schaarschte bestaat, het hand haven van een veelomvattend distributiestelsel onvermijde lijk is. Ook voor de bedrijven zal vooralsnog de aanschaf van voorraden, hulpstoffen en ma chines aan een stelsel van toe wijzingen moeten blijven ge bonden. Wat gebeurt er met het geblokkeerde geld dat geblokkeerd blijft. 2. Wat de tweede vraag aan gaat, die betrekking heeft op de toekomst van het geld, dat geblokkeerd blijft, moet een onderscheid warden gemaakt tusschen geld dat tijdelijk en geld dat blijvend aan de cir culatie zal worden onttrok ken. a. Terstond na het einde van de inleveringsweek, komt de eerste 100.van de geldkaart vrij. b. Het ligt in het voornemen om hetgeen daarna op uw geldkaart blijft staan resp. een overeenkomstig bedrag uit het geen uw banksaldo aanwijst op latere tijdstippen en tot ronde bedragen in den vrijen geldomloop toe te laten. Ook met betrekking tot de bij de banken en andere inle veringskantoren gestorte be dragen, naast die van den geld kaart, zal op den duur verdere deblokkeering kunnen volgen, indien en voorzoover daaraan reëele behoefte bestaat. Bestemmingen. 4. Voor datgene, waaraan blijvend de toegang tot de cir culatie moet worden ontzegd, staan in hoofdzaak een viertal bestemmingen open: 1. Betaling van achterstallige belastingen. 2. Betaling van bijzondere heffingen ineens. 3. Inschrijving op staatslee- ningen, en 4. Een omzetting in spaardepo- sito's bij spaarbanken en ban ken. Ik merkte reeds op, dat een deel van het geld, dat door u is ingeleverd, zijn bestemming zal vinden in de schatkist, die daaraan een meer dan norma le behoefte heeft. Maar als het daar is, wat zal er dan mee gebeuren? En dan? Deze vraag is inderdaad van •het grootste belang.,, vanuit een geldpolitiek oogpunt. Zou dit geld in de naaste toekomst door den staaUopnieuw geheel warden uitgegeven en, op die Invloed der z.g. „Indonesische republiek' Sedert de overweldiging van Neder- landsch-Indie door Japan, heelt het restant van onze koopvaardijvloot in het Verre Oosten zich teruggetrokken op Australië, ten einde vandaar deel te nemen aan de geallieerde oorlogsin spanning. Een en ander is gepaard ge gaan met groote personlijke otters van de zijde der opvarenden. Vooral het moreel der Indonesische schepelingen werd op een zwaren proef gesteld. Bo vendien zagen zij een moeilijken toe komst voor zich, daar zij, bij terug keer naar een bevrijd vaderland,al daar veel verarming en ontreddering zouden vinden. Helaas zijn deze moeilijkheden nog vergroot door zekere onverantwoorde lijke elementen, die, in stede van het inheemsch personeel op den wcrkelilken stand van zaken voor te bereiden, hun propagandistische kracht hebben gezocht in het opwekken van aan trekkelijke doch onvervulbare voor spiegelingen. Thans is deze propaganda aan den dag getreden, in een sfeer, die door de onrust op Java ruimte laat voor ver warring. Deze onrust vindt zijn oorsprong in het uitroepen van de zoogenaamde „In donesische republiek" door een aantal inheemsche nationalisten, wier collabo ratie met den vijand vast staat. Thans hebben de Australische haven arbeiders zich solidair verklaard met een aantal Indonesische schepelingen, die in de gegeven omstandigheden niet naar huis willen of durven terugkee- ren. Men heeft onder het mom van strijd tegen zoogenaamde „Nederland- sche" imperialisten geweigerd Ne- derlandsche schepen te laden, hoewel deze goeddeels bestemd zijn voor het brengen van levensmiddelen en medi camenten aan de bevolking in Indië. Nieuwe moeilijkheden. Nog meer moeilijkheden hebben zich voorgedaan, doordat ongeveer vierhon derd Indonesiërs, die in Camp Colum bia hulpdiensten deden, in staking zijn gegaan. Zii hadden een ultimatum inge diend waarin werd geëischt, dat de In donesiërs in Casino in Nieuw Zuid-Wa- les vrijgelaten dienden te worden, aan gezien zi) anders zouden staken. Toen de kampcommandant verklaarde, dat hij niets te zeggen had over de te Casino ingesloten Indonesiërs werd de staking een feit. (De Indonesiërs te Casino zijn door Australische troepen ingesloten. Red. A.N.P.). Het verbod om Nederlandsche sche pen te laden, die bestemd zijn voor Nederlandsch-Indië, heeft zich toege spitst. De havenarbeiders in Brisbane hebben verklaard geen uitgaande sche pen te zullen laden, zoolang het con flict betreffende de eischen der beman ning gaande. De eischen der Indone sische zeevarenden zijn: lj. Een bonus in Austaliê te betalen ten bedrage van 110 pond per persoon, zijn de spaargeld ten bedrage van 25 gul den per maand over de periode Juni 1943 tot Augustus 1945. 2). een maan- delijksche toeslag voor respectieve fa milies, die maandelijks van de gage af gehouden is geworden, uit te betalen in Australië aan de zeevarenden. 3.) een minimum-maandloon en maximum werkuren dienen vastgelegd te worden. Toespitsing van de staking. Het conflict heeft zich gisteren ver der toegespitst door dat de vakbonds leiders een verbod oplegden inzake het herstel van schepen, die oorlogs- teriaal vervoerden, bestemd om de In donesische republiek te onderdrukken. Slechts hospitaalschepen, mits zij geen oorlogsmateriaal vervoeren, waren van het verbod uitgesloten. Het herstelver bod betreft een „Schwarnhompt", die thans hier dokt. Toen veertienhonderd man zich gis termorgen in het havenbureau meldden, werd hun door vertegenwoordigers der scheepseigenaars medegtdeeld, dat et geen werk voor hen was, tenzij zij be reid waren Nederlandsche schepen te laden. De mannen weigerden dit op deze voorwaarden te doen en belegden een vergadering. Vakvereenigingsleiders hebben een totaal embargo afgekondigd op alle Nederlandsche schepen, met lading voor Nederlandsch Oost-Indië, slechts met uitzondering voor hospitaalschepen. Wordt het conilict beslecht? Senator Ashley, minister van bevoor rading en scheepvaart Jjeeft. in den senaat verklaard, dat zich vermoede lijk geen verdere moeilijkheden zouden voordoen inzake het laden van schepen in de haven van Sydney, mits de Ne derlandsche schepen geen oorlogsmate riaal meevoeren en gewone vracht schepen zijn. Senator Ashley zeide, dat de regee ring de noodige stappen had gedaan om te verzekeren, dat Nederlandsche sche pen geladen werden maar niet wensch- te, dat alle Australische havens in een conflict gewikkeld werden vanwege een conflict in andere landen. wijze weder in omloop worden gebracht, dan is het gevaar zeer reëel, dat wij na eenigen tijd voor een herhaling komen te staan van het vraagstuk, waarvoor de operatie, die thans geschiedt, juist een op lossing tracht te geven. Het mooiste zou natuurlijk zijn indien de staat, en ook de lagere publiekrechtelijke li chamen waarbij vooral aan de gemeenten te denken valt van nu aan voortaan van de loopende inkomsten zouden kunnen leven, d.w.z. van de opbrengsten der normale be lastingen. De omstandigheden zijn echter van dien aard, dat de staat gedurende den eerst- komenden tijd wegens de noodzaak om op groote schaal hulp te bieden aan getroffe nen, mede te werken aan het herstel en een krachtig appa raat te formeeren tot handha ving der interne en externe veiligheid, hier en in de over- zeesche gewesten, zeer groote uitgaven moet doen, die on mogelijk geheel uit de inkom sten der belastingen kunnen worden bestreden. Aan de opvoering der belas tingen, die weliswaar met de verwachte toeneming der geld- inkomens rijkelijker zullen gaan vloeien, zijn bepaalde grenzen gesteld; zij mogen niet van een zoodanige zwaarte zijn dat zij den prikkel tot ar beid en den ondernemingslust dooden. Voorts moet men re kening houden met de helaas geldende psychologische wet volgens welke bij verzwaring met name van directe belastin gen en accijnzen, de belasting fraude toeneemt. Deze factor maakt het zeer gewenscht, dat zoo snel mogelijk een belas tingherziening tot stand komt, die in sommige buitensporige heffingen, welke de bezetter heeft ingesteld, een zoodanige wijziging brengt dat deze niet alleen van on-Nederlandsche bestanddeelen worden ontdaan, maar dat zij daarenboven igeen •belemmering meer vormen voor de zoo gewenschte ontplooiing voor het herstel. Al zal hier voor in andere onderdeelen van het belastingstelsel een compensatie moeten worden ge vonden, toch ziet het er zelfs voor den meest optimistischen beschouwer naar uit, dat de staatsbegrooting voorloopig niet zal zijn sluitend te maken. Eén uitweg. Onder deze omstandigheden bestaat er slechts één aanvaard bare uitweg. De staat mag zich de benoodigde middelen, boven hetgeen de belastingen aan in komsten opleveren, niet gaan verschaffen door het laten draaien van de banlcbiljetten- pers. Deze methode, die op rui-: men schaal door den bezetter is toegepast en die ons in de ar moede, waarin zijn schandelijke roof- en vernielzucht ons heeft gestort, ook nog met een enorm teveel aan geld heeft opge scheept, is on-Nederlandsch, en v/ij mogen er trotsch op zijn, dat wij haar zoo mogen noemen. Van mij, landgenooten, is niet i te verwachten, dat ik dezen weg vrijwillig zal betreden zonder het uiterste te hebben verricht om het inslaan van dit spoor te vermijden. Ik herhaal, als men de bank- biljettenpers niet wil, is er on der de omstandigheden, die ik u schetste, slechts één uitweg, die verantwoord is en die bij een voorzichtig beleid op het gebied der staatsuitgaven tot het gewenschte doel kan leiden. De weg der besparingen. Het is de weg der besparin gen, d.w.z. van het niet-verte- ren doch opzij leggen van een deel van uw inkomen om dit aan den staat of aan het be drijfsleven ter beschikkingte stellen. Ik weet dat er bepaal de bevolkingsgroepen zijn voor wie het sparen niet of slechts in zeer beperkte mate mogelijk is; maar daartegenover staan, ongetwijfeld groote groepen» die daartoe wel in staat zijn. Vooral gedurende den eerstko- mendjen tijd, waarin de aan voer van goederen, die men gaarne zou wenschen ter aan vulling of Vernieuwing van het geen verloren ging, nog gering zal blijken, is deze mogelijk heid voor velen aanwezig. Ons

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 2