li
Weg met het slechte geld!
D
GOED GELD
geeft arbeid
waarde
Regeering maakt het geld gezond!
Weerzinwekkende zwarte
handel! f
Donderdag 27 September 1945 No. 83
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
HET WEER
tot Vrijdagavond.
Aanvankelijk geheel
bewolkt met eenigen re
gen. Later wisselende
bewolking. Aan de kust
tij del. krach tigen wind
tusschen West en Noord.
Zelfde temperatuur.
DE DIIDCHT
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren:
Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg.
Abonnementsprijzen: i 0.26 p. week, 1.10 p. maand, f 3.20 p. kwartaal. Franco p. p. 4.20.
In een rede, getuigend van vastberadenheid en ernst heeft Minister Lieftinck de
tweede phase van de ingrijpende operatie der geldzuivering uiteengezet.
Er is veel te veel geld! Maar Nederland zal voor
de ramp der inflatie worden gespaard! Het prijs- X"
peil wordt beheerscht De gulden houdt goede f G@6E1 Inflatie!
koopkracht.
Daarvoor is nood5 dat niet méér geld in omloop
blijft dan noodzakelijk is om de goederen die er zijn te ruilen. Het geld is een
hulpmiddel in den ruil. Maar het mag dien ruil niet verstoren.
Er mag, aldus de Minister, niet meer geld in omloop komen, dan noodig is voor
het vormen van inkomen uit arbeid, in loondienst of uit eigen bedrijf of uit eer
lijk verworven vermogen.
Voor de betaling van
loonen. pensioenen, ren
ten. wordt direct nieuw
geld beschikbaar gesteld.
On de geldkaart wordt
aanstonds 100.vrijge
geven.
Van de rekening bij den
girodienst en bii de banken
krijgt men direct voor
overschrijving 1000 ver
meerderd met 25 pet. van
het saldo ter beschikking.
V
Wie dus 1800.op de giro
heeft staan, krijgt f 1000.plus
450.— 1450.ter beschik
king voor overschrijving op an
dere rekeningen.
Voor bijzondere doeleinden
en voor oorlogsslachtoffers wor
den extra-voorzieningen ge-
trof en.
De belastingontduiker en de
zwartehandelaar grijpen er
naast.
Wie eerlijk is geweest, krijgt
van het geblokkeerde voldoen
de kasgeld in nieuw geld.
Wat daarna overblijft wordt
aangewend:
1) voor achterstallige belas
ting;
2) voor heffingen op het ver
mogen;
3) voor staatsleeningen;
4) voor spaardeposito's.
Het geld dat u niet aanstonds
terug krijgt, belegt u met
rente veilig bij den Neder-
landschen Staat die een gezon
de en sterke financieele politiek
voert.
De Regeering maakt het geld
gezond.
Het volk moet zorgen dat het
gezond blijft.
Waardoor? Door te sparen.
Rede van den Minister
Landgenooten.
Het veldtochtsplan inzake de
geldvernieuwing is bezig zich te
voltrekken. Gedurende de af-
geloopen veertien dagen heeft
het Nederlandsche volk zijn
bankpapier en zilverbons voor
het grootste deel reeds aan de
daarvoor aangewezen instellin
gen afgedragen. Heden begon,
de laatste inleveringsweek.
waarin men nog tot een be
drag van 300.het oude geld
kan aanbieden. Voor N. V.'s,
firma's e. cL kan dit nog tot
een onbeperkt bedrag. De vol
gende week Dinsdag zal het
inleveringsproces zijn voltooid.
Inmiddels zijt ge in het bezit
gesteld van 10.aan nieuwe
zilvenbons per hoofd en daar
mede is het nieuwe onbesmette
geld in een kleine hoeveelheid
in omloop gekomen.
Een week van beperkingen
staat voor de deur. Voor het
eerst in de geschiedenis van
ons volk staan allen in koop
kracht gelijk. Ik hoop dat dit
enkele feit zal medewerken tot
versterking van het besef, dat
iedere Nederlander ook ip dit
opzicht een evenredige bijdra
ge zal hebben te leveren tot
het financieele herstel van ons
land en dat daardoor het ge
voel van saamhoorigheid en
gemeenschappelijke verant
woordelijkheid bij u allen zal
worden Verstevigd.
Deblokkeering.
Op 3 October as. gaat dit
plan zijn tweede phase in, de
phase der deblokkeering. On
getwijfeld zult u allen verlan
gend zijn om te weten, waar ge
dan aan toe zijt. Ik stel er prijs
op u daarvan thans mededee-
ling te doen. Voor bijzonderhe
den verwijs ik u weder naar
de pers, waarin u gedurende
de komende dagen alle inlich
tingen zult kunnen vinden, die
voor u van belang zullen zijn.
De hoofdgedachte.
De hoofdgedaohte dan, die
aan de as. deblokkeering ten
grondslag ligt, is deze: dat wij
allen om het dreigende gevaar
van een voortschrijdende ver
mindering der geldswaarde te
ontgaan, voortaan zullen moe
ten leven uit het loopende in
komen, dat een ieder onzer
ontvangt in den vorm van:
1) belooning voor arbeid, die
verricht wordt in loondienst of
2) in een zelfstandig bedrijf,
3i of als vrucht van een eer
lijk verworven vermogen.
Algemeene deblokkeering.
Dit beteekent, dat terstond
na afloop van de inleverings
week een algemeene deblok-
keering zal plaats vinden van
al die gelden, die noodig zijn
voor betaling van loonen, sa
larissen, wachtgelden, pensioe
nen en andere periodieke uit-
keeringen, alsmede voor beta
ling van renten, in welken
vorm dan ook. Op deze wijze
komt er een stroom van nieuw
geld in het verkeer in den vorm
van bank- en muntbiljetten,
waarover men vrij zal kunnen
beschikken. Als deze geld
stroom eenige weken zal heb
ben gevloeid, zal de circulatie
geleidelijk een zoodanigen om
vang hebben verkregen, dat de
ondernemingen en bedrijven,
die loonen, salarissen en ren
ten betalen, door den verkoop
van him producten aan het pu
bliek over voldoende middelen
de beschikking krijgen om zon
der een verdere deblokkee
ring aan hun betalingsver
plichtingen uit kasgeld te kun
nen voldoen.
Verdere deblokkeeering.
U zult telkenmale voor een
verdere deblokkeering slechts
met succes kunnen aanklop
pen. indien u ten genoegen
van de daarvoor aangewezen
instantie kunt aantoonen, dat
de terugontvangen middelen
ontoereikend zijn om daarme
de de uitgaven te bestrijden,
die de voortzetting van de
bedrijfsuitoefening vereischt.
Deze procedure heeft het
voordeel, dat zij een bruikbaar
middel verschaft om een stren
ge controle ui. te oefenen op
de inachtneming van de door
de regeering vastgestelde loon
en salarisnormen. Bij elk ver
zoek om over geld te mogen
beschikken voor loonen- of sa
larisbetalingen zal van den
werkgever de verklaring wor
den geëischt, dat' dit geld strekt
tot betaling Van loonen en sa
larissen die met inachtneming
van deze normen zijn vastge
steld. Het ontoelaatbaar tegen
elkaar op cóncurreeren van
sommige werkgevers op de
arbeidsmarkt kan op deze wijze
doeltreffend worden bestreden.
Echter is in de eerste plaats
noodig, dat de huishoudingen
en bedrijven zoo spoedig moge.
HANDVEST
door Nederland aanvaard
De regeering heeft het
handvest der Vereenigde
Volkeren goedgekeurd.
Dit handvest dient vóór
1 December a.s. gerati
ficeerd te zijn, zoodat dit
onderwerp een der eer
sten zal zijn, die door het
noodparlement zullen
worden behandeld.
lijk weer de beschikking krij
gen over normale kasreserve.
ioo.vrij.
Teneinde hieraan tegemoet
te komen zal terstond, wan
neer met de deblokkeering
wordt begonnen, op elke geld
kaart, die tenminste een zoo
danig bedrag aanwijst, de
som van 100.worden vrij
gegeven, welk bedrag zal wor
den uitbetaald in bank- en
muntbiljetten. Voor zoover uw
geldkaart dit' bedrag niet
mocht aanwijzen, maar gij wel
een saldo bezit wegens eerdere
storting, zal het inleverings
kantoor uit dit saldo u een
overeenkomstig bedrag ter
beschikking stellen.
Beschikbaarstelling van saldi.
Daarnevens zal ten behoeve
van hen, die bij een bank, een
spaarbank of een giro-instel
ling een creditsaldo hadden uit
staan, een bedrag ter grootte
van 1000.plus 25 pet. van
Vervolg pag. 2.
Zwarte Pieten delven
hun „eigen graf"
Zwarte handel.
Voor hen, die zich door den
:warten handel hebben ver
rijkt of op andere wijze van
een nationaal oogpunt uit ge
zien ontoelaatbare inkomsten
hebben genoten, is dit een
slechten tijd. Zij zien zioh de
voordeelen, die zij hebben ge
noten, voor een belangrijk
deel ontgaan en vele spreken
de bewijzen toonen aan, dat
een groote onrust over hen
is gevallen en dat zij gedreven
v/orden tot daden die bij ieder
menscli met moreel besef
slechts afschuw en verachting
kunnen wekken. Ik geef u
daarvan een_ voorbeeld uit
vele:
Vrijwel alles in ons land
kwam reeds voor in 't „zwart".
In deze dagen van geldver
nieuwing zijn daarbij- de
vzwarte graven" gekomen. In
eén onzer groote steden heeft
zich het feit voorgedaan, dat
een aantal door de geldzuive
ring in het nauw gedreven
lieden (met hun zwarte geld
zich op een begraafplaats de
eigendom van vele straks te
delven graven hebben ver
schaft om deze t. z. t. wel
licht tegen nieuw geld van de
hand te doen. Ik behoef over
een dergelijk bedrijf maar wei
nig te zeggen; zij die deze weer
zinwekkende vondst hebben ge
daan, toonen slechts hun ware
karakter. Laten zii intusschen
niet meenen, dat hun grimmig
spel zal gelukken. Het depar
tement van financiën heeft
goede informaties.
Zihkhamsteraars.
Ook de hamsteraars van het
zinken geld, die zich aan mijn
dringenden oproep om het
kleine betalingsverkeer niet te
ontwrichten niet stoorden,
worden thans uit hun schuil
plaatsen opgejaagd. De opspo
ringsdiensten, die hiervoor spe
ciaal zijn geïnstrueerd, heb
ben reeds een aantal groote
klappen uitgedeeld en daarbij
zal het niet blijven. Men houde
zich dus voor het laatst ge
waarschuwd.
Zilverhamsleraars.
Ook zij, die zich door het
oppotten van zilvergeld meen
den te kunnen veilig stellen,
zullen weldra bemerken, dat
de fiscus over goede speurders
beschikt. Ook dit bezit dient
aan het daglicht te komen en
ik roep alle goedgezinden op
daarbij behulpzaam te zijn.
V ertrou wenspersonen.
Ik heb aan de belastingin
specteurs den last gegeven om
plaatselijk uit de kringen der
lovale burgers een aantal ver
trouwenspersonen te kiezen
teneinde hun behulpzaam te
zijn bij het aan het lioht bren
gen van gevallen van belas
tingontduiking en overtredin
gen der geldzuiveringsvoor-
schriften. Ieder, die zioh achter
de regeering wil scharen en me
dewerking verleenen wil om
onrechtmatige verrijkingen uit
hoofde van verzwijging van
inkomsten, zwarten handel,
collaboratie en afpersing van
medeburgers in honger en nood
ongedaan te maken, wordt uit.
genoodigd aan de belasting
inspecteurs zelf of aan de ge
noemde vertrouwenspersonen
al die mededeelingen te doen,
die zij naar eer en geweten
verplicht en verantwoord ach
ten om het recht in dit land
zijn loop te verschaffen. De
afrekening met het zwart ver
diende geld moet volledig en
grondig zün.
De komende belastingen
HET BESEF is levendig, dat wij ver
armd zijn en dat dit verarming zich
zal manifesteeren in een verminder
de koopkracht. De prijzen zijn gestegen
al heeft men ze Goddank in de haiid
en de Staat moet door verhoogde be
lastingen ons een andere aderlating
doen ondergaan.
Dit besef maakt het de Regeering ge
makkelijker haar ingrijpende maatrege
len te nemen. Daarenboven heeft men
het vertrouwen, dat de Regeering naar
een eerlijke verdeeling van de lasten
streeft.
De vermogens vermeerderingsbelasting
(dat is dus de belasting over dat deel
van het vermogen, dat men nu meer
heeft dan in 1939) zal zeer ingrijpend
zijn. Men spreekt van 60 pet. en men
noemt zelfs een hooger percentage.
Sommigen zeggen, dat men tot honderd
procent moet gaan. Het is, zegt men,
wat men na den vorigen oorlog de O.
W.-belasting, de Oorlogswinstbelasting
noemde. Dit is toch niet heelemaat
juist. Want de vermogensvermeerde-
ringsbelasting zal ook hém treffen, die
geen zaken heeft gedaan, die niet, wat
men noemt winst heeft gemaakt. In
dien het huizenbezit hooger wordt ge
taxeerd, dan moet over die hoogere
waarde de belasting worden betaald. De
eigenaar heeft aan die hoogere waarde
niet veel. De huren zijn niet gestegen
en indien hij het huis zelf bewoont,
heeft hij aan die gestegen waarde ook
niets. Ze heeft hem nog geen cent in het
laatje gebracht en toch zal hij er be
lasting over moeten betalen.
DE" vermogensheffing zal gematigd
ziin. Men fluistert (maar daarvan is
uiteraard nog niets bekend), dat de
eerste 15.000 gulden vrij van heffing
zullen zijn.
De Regeering zal wel goed toe moe
ten zien, dat de menschen straks de
belastingen inderdaad kunnen betalen.
Dit kiemt temeer indien men bedenkt,
dat wij het ingeleverde geld, wel yoor
het grootste gedeelte, maar toch niet
heelemaal, terug zullen krijgen. Klei
nere bedragen, zoo beneden de 1000
b.v. zullen worden teruggegeven maar
van grootere bedragen zal men een
klein gedeelte niet terug ontvangen.
Dat gedeelte gaat de Staat voor ons
beleggen. Wij krilgen er rente van en
men behoeft er niet aan te twijfelen,
of na verloop van laren krijgt men ook
dit terug. De Nederlandsche financieele
politiek heeft terecht een goeden naam.
HIROHITO OP BEZOEK BIJ
MACARTHUR.
De Japansche keizer Hirohito heeft
generaal MacArthur's hoofdkwartier be
zocht ten einde een onderhoud te voe
ren met den opperbevelhebber der geal
lieerde strijdkrachten.
Aangezien deze gang van zaken zon
der precedent is, vermoedt men. dat de
keizer hiertoe besloten heeft om het
Japansche volk eens en voor al ziin
volledige oprechtheid te toonen bil de
aanvaarding van de voorwaarden van
Potsdam. Aan den anderen kant mom
pelt men in Japansche kringen, dat het
bezoek van den keizer iets te maken
kan hebben met de hardnekkige geruch
ten. dat hij voornemens is af te treden.
In deze itringen toond men echter he
den in de eerste plaats belangstelling
niet voor het doel van het keizer
lijke bezoek aan MncArthur, maar voor
de vraag, hoe het Japansche volk het
nieuws opneemt. Men meende zelfs, dat
de groote bladen in Tokio een extra
editie zouden uitgeven met de officieer
le mededeeling.
RADIOPROGRAMA
voor Vrijdag 28 Septomebr.
8.159.00 Lichte orkestwerken.
9.33—10.00 Arthur Rubinstein speelt
Chopin.
11.30—12.00 Manus Willemsen, zang. ea
Jurrlaan Andriessen, piano.
13.1513.45 Instrumentale operamuziek.
14.3014.45 Zang van Lucienne Boyer»
15.30—16.00 De pianist Bep Dill.
16.0016.30 Het Londensche Philharmo*
nisch Orkest o.l.v. Sir
Thomas Beecham.
16.3016.45 „De slechte guldens van
Louis de Bourbon".
19.1519.30 Het Zuid-Amerikaansche or
kest van Xavier Cugat
20.0020.15 „Annexatie", door Ir. S. J.
van Emden.
20.3021.00 Annie Woud, zang, met pla*
nobegelelding.
21.009-21.15 „Op de brug"»
