De conferentie te Londen Advertentie Wie ujyy SOEKARNO S „KABINET" Hoe staan wij er voor? Leiden en Omstreken 9 HET WEER Tot Donderdagavond Een nieuwe storing. Een depressie beweegt zich over de Noordzee in de richting van ons land. Hij zal toenemen de bewolking, eenige re gen en weer wat aan wakkerende wind bren gen. Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. "W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en. Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Abonnementsprijzen: 0.26 p. week, 1.10 p. maand, f 3.20 p. kwartaal. Franco p. p. 4.20. Woensdag 26 September 1945 Katholiek Dagblad voor De geallieerde opperbevel hebber van het S.E.A.C., ad miraal Lord Louis Mountbat- ten heeft de Japansche strijdkrachten op Java het bevel gegeven het gezag niet ©ver te dragen aan eenige Javaansche politieke partij. Het uitstel in de bezetting van Nederlandsch Oost-Indië wordt hier als ongelukkig doch onvermijdelijk beschouwd- Admiraal Mountbatten met het meest omvangrijke com mando ter wereld heeft nim mer de troepen gehad waarom hii heeft gevraagd. Met de plotseling sterk toegenomen taken, tengevolge van de Ja- oansche overgave, is hij niet in staat geweest zijn krachten over zulk een enorm gebied te doen expedieeren in zulk 'een kort tijdsbestek De taak der bezetting van Nederlandsoh Indië moet door de troepen van het S.E.A.C. v. orden ondernomen, daar de Nederlanders, die troepen in Nederland gereed hebben, niet in staat zijn, deze naar het Verre Oosten te vervoeren we gens transportmoeilijkheden. Soekarno vormt een „kabinet". Een Australische correspon dent. die een bezoek heeft ge bracht aan Java, meldde, dat hij daar een onderhoud heeft gehad met den „leiderder In donesische Nationalistische Be- weging". Dr. fr. Söekarno. De correspondent zeide: Soekarno wenschte zijn machts aanvaarding te proclameeren, doch de Japanners waarschuw den hem en spoorden hem aan, hiervan af te zien. Soekarno heeft een „kabinet" gevormd, bestaande uit 17 ministers en heeft zich gevestigd in het sta tige oude gebouw met witte pi laren, waarin vroeger het de partement van Financiën was gevestigd. Japansche en Ja vaansche nationalistische wach ten staan buiten het gebouw. Soekarno beweert, dat de na tionalisten 95 procent verte genwoordigen der beVollung van 70 millioen zielen in Ne derlandsch Oost-Indië. Soekarno verklaarde, dat een volledige breuk met Hol land wordt gewenscht. doch dat het den Nederlanders vrij zou staan, zij aan zij met de Indonesiërs te leven. Hij verklaarde voorts, dat in de eerste tijden van zijn voorge steld regime andere politie ke partijen niet zouden wor den aangemoedigd. Alle Indo nesiërs hebben dezelfde aspi raties en er zouden geen par tijen kunnen bestaan in den gebruikelijken zin des woords Soekarno zeide, dat een ver zoek om erkenning der onafhan- radioprrogramma voor Donderdag 27 Sept. 8.159.00 Muziek, geïnspireerd op William Shakespeare's too- neelstukken. 9.3510.00 Virtuooze vioolcomposities. 11.1512.00 Kamermuziek. 12.15—12.30 Het groot Russisch Bala laika orkest. 15.15—15.30 Dr. Maria Montessori door mei. A. Pierson. 15.30—16.00 Atie Brederode, sopraan en Igance Lilien, piano. 16.0016.30 Li elite Fransche orkest muziek. 18.30—18.45 „In vollen opbouw", dooi F. P. Fuykschot. 18.4519.00 Het wekelijksche optreden van Janie Bron. 19.15—19.30 Musettemuziek door Alexan der en zijn orkest. 20.1522. Concertgebouworkest o.l.v. Frits Schuurman, solist Jan Ode. In de pauze: cultuur historische rubriek. Dr. C. D. L Brandt Trage bezetting van Indië onvermijdelijk kelijkheid wordt voorbereid, hetwelk zal worden ingediend bij de Vereenigde Volkeren. Het Verzoek, zal worden over gebracht aan Lord Louis Mountbatten, wanneer hü het militair gezag over Indië aan vaardt. Toen hem werd gevraagd, wat hij zioh voorstelt te doen •met de buitenlandsche inves- teeringen, bijzonderlijk met de bestaande Nederlandsche inves- teeringen, antwoordde Soekar no: „Wij stellen ons een staats controle voor op de economi sche hulpbronnen". De stemming in Batavia. Een Australische correspon dent, die een bezoek aan Java heeft gebracht, verklaarde, dat •hij in Hotel des Indes te Ba tavia heeft vertoefd. Hij zeide: „We zagen trams met ruw ge schilderde opschriften dn het Engelsch: „Beter naar de hel dan weer gekoloniseerd te wor den." „Vrijheid, het erfdeel aller naties" „Denk aan het Atlantic Charter dat zelfbe schikking belooft aan alle na ties". De Nederlanders in Batavia vertoonen weinig neiging de politieke situatie te bespreken. "Zij nemen geen risico's van botsingen, terwijl er nog slechts zoo weinig gewapende geal lieerde strijdkraohten in het land zijn- Australische Communisten steunen Indonesische stakers. De staking der vakbonden v/at betreft het laden van Ne derlandsche sliepen, bestemd voor Nederlandsch Indië, heeft zich heden uitgebreid tot Bris bane. De „Sydney Sim" schrijft: De Javaansche nationalisten-leider Soekarno, die zich verzet tegen den terugkeer der Nederlan ders naar Java, houdt direct contact met Australië en met de Indonesische communisten hier. De laatsten worden op hun 'beurt gesteund door de Australische Communistische partij, wier nieuwsblad open lijk verklaart: „De Australische arbeidersbeweging zal solidair achter deze Indonesiërs staan." De „Sydney Sun" meldt Voorts, dat de bond van Indo nesische ballingen in Australië aan den raad van ministers van Buitenlandsche zaken te Londen een telegram heeft ge stuurd- waarin steun wordt ver zocht voor de Indonesische de mocratie, onafhankelijkheid en volledige politieke, burgerlijke en godsdienstige rechten. De uitvoerende raad van de vak- vereeniging van havenwerkers besloot het geschil te verwij zen naar den Australischen raad van vakvereenigingen, met de suggestie, dat deze aan het wereldvakvereenigingen- congres in Parijs zou vragen de kwestie te bespreken. Soekarno'g „marionetten- regeering". De leider der oppositie Men- zies, heeft heden in een zitting van het huis van afgevaardig den verklaard, dat het èen „ernstig schandaal" .was, dat communisten niet alleen de buitenlandsche betrekkin gen in eigen" handen namen, doch ook steün verleenden aan een reVolutionnaire beweging in Nederlandsoh Oost-Indië, die geleid werd door een man, die leider is van een marionetten- regeering, door de Japanners in het leven geroepen. TUSSCHEN RUST EN ONRUST Molotof verklaarde gisteren op een receptie te zijner eere gegeven, dat het de taak is van de conferentie van minis ters van Buitenlandsche zaken den vrede te consolideeren en een duurzamen vrede te waarborgen. Tegen het eind van den avond arriveerde ook de Engelsche minister van Bui tenlandsche zaken Be vin, met wien Molotof in gesprek kwam. Men hoorde Molotof zeggen, dat zelfs wanneer tij dens deze zitting van den raad een volledige overeenkomst ten aanzien van alle onderwerpen niet mogelijk zal zijn, alles bij een volgende zitting „soepel en loyaal" uitgewerkt zou worden. De raad der vijf ministers Van Buitenlandsche zaken is gisteren bijeengekomen in een naar het schijnt betrek kelijk rustige atmosfeer. Voor zitter was de Fransche minister George Bidault. De besprekin gen hadden betrekking op an dere zaken dan het pijnlijke probleem der Zuid-Oost-Euro- peeoche vredesverdragen. De geruchten, als zou de raad waarschijnlijk meteen uiteengaan, zijn door geen aanwijzingen versterkt, even min als de bewering, dat Molotof, de Russische volks commissaris van Buitenland sche zaken, voornemens was onmiddellijk naar Moskou terug te keeren. Niettemin blijven onver wachte ontwikkelingen nog steeds mogelijk. Daar er ech ter nog punten te bespreken zijn, die geen verband hou den met het groote struikel blok der conferentie, zijn er goede vooruitzichten, dat er raad biieen zal blijven. Men neemt aan, dat de raad nog niet gekomen is tot een behandeling van het Fransche memorandum aangaande Duitschlands westelijke gren zen, Molotof valt aan. Plotseling en onverwacht is, naar Reuters correspon dent meent te weten, de aard van de gemeenschappelijke geallieerde controle in Japan door den minister van Bui tenlandsche zaken van de Sovjet-Unie, Molotof, ter sprake gebracht. Tot dus verre kwamen kwesties om trent het Verre Oosten niet voor op de agenda, noch op die van Potsdam noch op de werkagenda, welke bij het begin van de bijeenkomst der vijf ministers werd vastge steld en naar verluidt is nog geen beslissing genomen of Japansche aangelegenheden tijdens de thans plaatsvinden de conferentie zullen wor den besproken. Een Verklaring, welke gege- Vatlcaan waarschuwde voor Duitschen inval in Nederland Zooals men weet, aldus schrijft de correspondent van de A.F.P. uit Vaticaanstad, hebben bij het begin der vijan- delijkheren, de ambassadeurs van Frankrijk, Polen en Bel gië, de gezant van Groot-Brit- tannië en later de gezant van Joegoslavië en de vertegen woordiger van den president der Vereenigde Staten, zioh in ■het Vaticaan gevestigd na een overeenkomst tusschen d)a Pauselijke autoriteiten en de fascistische regeering. De fascistische regeering heeft toegestaan, dat deze di plomaten langs de radio met •hun regeering in verbinding traden, doch zonder gebruik te maken van een code: zij dreig de den electrischen stroom voor het vatioaan af te snijden in geval van overtreding. De Pauselijke autoriteiten zijn ge noodzaakt geweest in dezen eisch te berusten. Maar het Va ticaan kon in cijferschrift met zijn vertegenwoordigers in het buitenland in verbinding tre den. Dit maakte het den Paus in 1940 mogelijk, de regeerin gen van België, Nederland en Luxemburg drie dagen te voren in kennis te stellen van den aanval, waarvan zij van de zijde van Duitschland het slachtoffer zouden worden. Teneinde den argwaan dier fascisten niet op te wekken, werden drie berichten opge steld volgens drie verschillen de code's. Toch slaagden de Italiaansche diensten er in, de boodschap te ontcijferen. He vige woede van Mussolini en zijn trawanten was het gevolg. Tijdens de bevrijding van Italië namen deDuitsohers de Hongaren, de Japanners en de Slowaken de plaats in van de geallieerde vertegenwoordigers bij het Vatioaan. Thans blijft nog één lenkele missie bij het Vaticaan, die alle diplo matieke voorrechten geniet, namelijk die van Japan. Alle andere vreemdelingen worden als particulieren en politieke Vluchtelingen beschouwd. ven wordt voor het plotselinge te berde brengen van deze aangelegenheid door de Sovjet delegatie is, dat hierin een reactie moet worden gezien op de onlangs in sommige Ame- rikaansche 'kringen waarneem bare houding van „handen af van Indië". Een andere ver- klarig is, dat de Russen zoo wel verrast als teleurgesteld zijn over het uitblijven van steun van Amerikaansche zijde, wat betreft hun eisch inzake Tripolis, toen de kwestie der Italiaansche koloniën op de conferentie werd besproken. Uitgaande van de veronder stelling, dat deze Amerikaan sche houding in de Middel- landsche Zee was toe te schrij ven aan het verlangen de vrije hand te hebben voor Amerika in het Verre Oosten, zouden de Russen besloten hebben geen tijd te verliezen om het dui delijk te maken, dat het hun bedoeling is om ook van de partij te zijn in het Verre Oos ten. Tot dusverre bestaat er nog geen verdere aanduiding, dat de afgebroken besprekingen over de Balkanvredesverdra gen in de thans plaatsvindende bijeenkomst der ministers zul len worden hervat. Van gezaghebbende zijde wordt vernomen, dat nog geen beslissing is genomen inzake het tijdstip van vertrek van de ministers Van Buitenland- sche zaken. WIJ HOOREN veel praten over de milliarden, welke de bezetting heeft gekost, over de milliarden, die de Duitschers hebben geroofd, over de milliarden onzer staatsschuld. Maar wij zullen nooit in milliarden leeren denken. Dat is ook niet noodig. De re geering en het parlement zullen hebben uit te dokteren, hoe de lasten van da staatsschuld het best, dat is dus op da meest rechtvaardige wijze over de be volking zullen moeten en kunnen wor den verdeeld. Ook het nageslacht zal een deel van die lasten moeten dragen, want de staatsschuld kan niet in een mens'clienleeftild worden afgelost. Het nageslacht zal daar wel1 erg boos over zijn. Het menschelijk geheugen is nu eenmaal kort. Doch als wij goed geschiedenisles geven in enbuiten dï school, zal het nageslacht begrij pen. dat de strijdende generatie van 19401945 het heeft gevrijwaard vooi het slavenjuk van het nazi-dom. Overi gens leggen wij wegen aan. bouwen wij bruggen, leggen wij grond droog waar van ook het nageslacht, ofschoon dit nog niets voor ons heeft gedaan, zal jrofiteeren. LATEN wij eens zonder cijfers pro- beeren heel in liet kort onze situa tie aan te duiden. Met schrik lazen wii, dat bloembol len zoowat ons eenigst export-artikel is Dit verheugt ons voor de bloembol lenstreek, maar het manifesteert met een de zorgelijke toestand van ons land. Goederen moeten met goederen wor den betaald. Wij hebben ontzaglijk veel goederen noodig. Eindproducten, maal ook grondstoffen, halffabrikaten, fa- brieksinstallaties, auto's en schepen. Wij moeten veel invoeren en dus veel uitvoeren. Om weer op gang te komen zal o.a Amerika ons moeten helpen. Geluukig lieeft Amerika daarbij een be lang, want het kan ziin artikelen niet aan ons kwiit, indien wii geen koop kracht hebben! Onze arbeid zal ons er doorheen moeten helpen. WIJ vroegen een ter zake kundige, die zich dagelijks met financieel overheidsbeleid heeft in te laten, hoe en wanneer wii onder die enorme staatsschuld uit zouden moeten komen. Zijn antwoord kwam ongeveer op het volgende neer. De vermogensvermeerderings-belasting en de vermogensheffing, welke op komst ziin, zullen het eerste gat In de staatsschuld slaan. Een staatsleenlng, waaraan wii allen naar verhouding zul len hebben deel te nemen, zal de posi tie van de staatskas versterken. Ver- volgens zal er verlichting moeten ko men door annexatie van Duitsch ge bied m e t de aan een grondige zuive ring onderworpen bevolking. Amerika en Engeland gaan met een dergelijke annexatie accoord en ook Rusland zal er zich wel bil neerleggen. Het gevolg van een dergelijke annexatie Is, dat de schuld per hoofd der bevolking aan zienlijk vermindert en dat de hoeveel heid arbeid, welke binnen de grenzen van den Nedcrlandschpn Staat wordt gepraesteerd, aanzienlijk toeneemt. Ook met behoud van de bevolking kan het te annexeeren gebied een deel van on ze landbouwers aan boerderijen met grond helpen. Wlf zullen dan tenslotte naar verhouding minder behoeven in te voeren en meer kunnen exporteeren. Wanneer -daarenboven de invoer en de inheemsche productie van luxe-artike len, van prullaria, in het algemeen het ge- en verbruik van de -niet direct noodzakelijke goederen aan beperkin gen onderhevig blijft, voorzag hij een geleidelijken opgang, welke ons na viif na zeven jaar een wederom bevrédl- gend welvaartspeil zal kunnen doen bereiken. Annexatie achtte hij de on misbare voorwaarde. Wij noemden daarbii nog: „zuinigheid-met-vlijt" van ons allen. Maar daar praatte ik niet eens over, zeide hii, dat is de niet uitge sproken conditie, zonder welke wil het leven niet zouden kunnen houden. KONING CHRISTIAAN VAN DENEMARKEN JARIG. Koning Christiaan van De nemarken viert heden zijn vij f-en-ze ventigsten verjaardag den eersten sedert de "bevrij ding. Diverse plechtigheden hebben te Kopenhagen plaats, o.m. worden in de straten, waar gedurende de bezetting Denen dein dood vonden door toedoen van Duitschers. krui sen van eikenbladeren neer gelegd, getooid met de Deenr sohe nationale kleuren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1