Advertentie
Wie
HET PALESTINA VRAAGSTUK
EX-MINISTER WELTER
OVER ZUID-AMERIKA
Maandag 24 September 1945
No. 80
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
HET WEER
Tot Dinsdagavond.
Noordelijke wind, aan
vankelijk tijdelijk nog
krachtige, later afne
mende Noordelijke wind
Wisselende bewolking.
Plaatselijk nog enkele
buien. Koel.
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren:
Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg.
Abonnementsprijzen: 0.26 p. week, 1.10 p. maand, f 3.20 p. kwartaal. Franco p. p. 4.20.
Truman steunt immigratie
De Engelsche regeering heeft besloten,
het geheele vraagstuk van Palestina en
de Joodsche immigratie over te dragen
aan den raad van de Vereenigde volken
met de verklaring, dat dit een aangele
genheid is, waarvoor alle geallieerden gezamenlijk de verant
woordelijkheid moeten dragen.
man had gevraagd, dat de
Vereenigde Staten met de
Britsche regeering de verant
woordelijkheid zouden dragen
bij de oplossing van het Pa-
lestijnsche vraagstuk. De Ame-
rikaansche autoriteiten hebben
echter dit aanbod afgewezen.
In deze omstandigheden is men
in kabinetskringen van mee
ning, dat de tusschenkomst
van den president den alge-
meenen toestand op geen en
kele wijze heeft veranderd.
Men verklaart derhalve, dat
wanneer het Britsche stand
punt ten aanzien van Palestina
binnenkort wordt uiteengezet,
dit duidelijk zal maken, dat
een uiteindelijke oplossing
wordt voorgesteld en dat een
tijdelijke uitbreiding van de
beperkte Joodsche immigratie
in Palestina op een basis van
1500 personen per maand maar
een noodmaatregel is totdat de
raad van de Vereenigde Vol
ken een definitieve beslissing
neemt.
I nterventie van Truman
Deze dramatische stap
gedaan na ontvangst van den
brief van president Truman,
waarin deze de Joodsche eisch
tot onmiddellijke immigratie
van 100.000 Joden in Palestina
ondersteunt.
Naar men zegt, bereikte deze
brief de regeering eerst, toen
de beslissing aangaande de
Engelsche politiek in het Mid
den-Oosten al was genomen.
De Joodsche voorstellen, in
houdende, dat de wit-boek-po-
iitiek zal worden verlaten en
de immigratie in Palestina voor
Joden geheel zal worden vrij
gegeven, terwijl tevens een
Joodschen staat in het leven
zal worden geroepen, heeft de
Britsche regêering niet aan
vaard. De Éngelschen zullen
het witboek als uitgangspunt
blijven nemen, maar enkele af
wijkingen ervan liggen wel in
de bedoeling. Boven het door
de Britten toegestane aantal
van 75.000 Joodsche immi
granten. in Palestina, zullen
voorloopig nog maandelijks
ten hoogste 1500 immigranten
worden binnengelaten. Even
als vroeger blijft verwerving
van land resp, vestiging in de
meeste deelen van Palestina
voor Joden verboden, maar er
zullen voor de Joden toch iets
•gunstiger - mogelijkheden wor
den geschapen.
Aanbod afgewezen
Britsche regeeringskringen
hebben hun groote misnoegen
geuit over den brief van den
president. Zij wijzen er op,
dat zii alle gevoelens van den
president in deze aangelegen
heid deelen. zooals ook de offi-
cieele Labour-politiek is. Te-
zelf der tijd onthullen zij dat 't
kabinet tevoren president Tru-
Zoo spoedig mogelijk
verkiezingen
In een dezer dagen in een
vergadering der Ned. Volksbe
weging alhier gehouden rede
heeft de Minister-president
Prof. Ir. W, S. Schermerhorn
o. m. medegedeeld, dat de re
geering het houden van ver
kiezingen zooveel mogelijk zal
bespoedigen. Voor het onder
zoek naar de mogelijkheden
der saneering van de ver
schillende administraties heeft
de regêering een specialen
functionaris benoemd. Deze
heeft de regeering gevraagd,
wat zal moeten voorgaan: de
saneering van de distributie-
stamkaarten, of de saneering
van de verkiezingsadministra
tie. De regeering heeft daarop
beslist, dat dc verkiezingsad
ministratie prioriteit zal ge
nieten.
Engelsche soldaten mogen
niet met Duitsche vrouwen
trouwen
Sir Bernard Montgomery
•heeft een order uitgevaardigd,
waarin hij den leden der Brit
sche strijdkrachten verbiedt
Duitsohe vrouwen te trouwen.
Hij heeft tevens verordend,
dat leden van de Britsche
strijdkrachten niet bij Duit
sche families ingekwartierd mo
gen worden. Tezelfdertijd wor.
den alle vertoroederings-verbo-
den ingetrokken. In zijn order
zeide Montgomery: „Ik ver
trouw dat alle leden der strijd-
kraohten zich met waardigheid
zullen gedragen en dat zij hun
gezond verstand zullen ge
bruiken bij hun omgang met
Duifcsohers, die gedurende de
laatste dertig jaar tweemaal
onze vijanden zijn geweest.
GOUDEN KLOOSTERFEEST.
De zeereerw. Pater Tesser
O.F.M. zal op 8 October a.s.
den dag herdenken, waarop hij
50 jaar geleden te Wijchen in
het klooster trad. Op dien dag
zal door den jubilaris een
plechtige H. Mis van dankzeg
ging worden gecelebreerd,
waarna de gebruikelijke kro
ning met de gouden kroon zal
plaats hebben. Het zal Pater
Tesser, die reeds vroeger als
Kapelaan gewerkt' heeft in de
Parochie van de Hartebrug en
hier zeer gezien is. op dien dag
niet ontbreken aan belangstel
ling.
HET VERTREK DER MISSIONARISSEN
zal enkele priesters zwaar vallen daar
zij in Holland moeten achterblijven om
te zorgen voor den bouw van een
nieuw Missie-College voor opleiding van
priester-studenten.
Help óók hèn vertrekken.
Helpt het vrederijk van Koning-Chris
tus vestigen door uw gebed en uw
daadwerkelijke steun.
Stort daarom nog heden uw bijdrage.
Giro: Afrik. Missieprocuur Cadier en
Keer 182830.
Twee millioen
zwervende Duitschers
De Geallieerde autoriteiten
maken zicli ongerust over de
ernstige situatie, welke is ge
schapen door het omzwerven
van millioenen uit West-Polen
gevluchte Duitschers over
Duitseh gebied. Men schat het
aantal dier zwervende Duit
schers op ruirn twee millioen.
Het zijn voor het meerendeel
vrouwen en jonge kinderen.
In alle haast zijn houten ba
rakken gebouwd om hen te
herbergen. De Britsche auto
riteiten zijn minder bezorgd
over het probleem van de
voedselvoorziening voor deze
mensohen, dan wel over het
mogelijke, zelfs waarschijnlijke
gevaar van het uitbreken van
ziekte- epidemieën
Hirohito afgetreden?
Volgens een in Amerika opgevangen
bericht van radio Tsjoenking zou keizer
Hirohito zijn afgetreden. Aan dit be-
richt werd toegevoegd, dat de keizer
zou worden opgevolgd door den kroon
prins. Een correspondent van het Co
lumbia Broadcasting System meldt uit
Tokio, dat een hooggeplaatst officici
van den staf van generaal MacArthur
hem medegedeeld heeft, dat: „er zelfs
geen aanwijzing is, dat keizer Hirohito
aftreedt, zooals door radio Tsjoengking
gemeld is."
Economisch pact tusschen
Rusland en Hongarije
Naar verluidt zou een over
eenkomst tusschen Rusland en
de voorloopige Hongaarsche
regeering omtrent een vijfja
renplan van economische sa
menwerking tot stand zijn ge
komen.
De correspondent van de
Sunday-Times schrijft, dat de
regeeringen van Engeland en j
de Vereenigde Staten de ver- j
wikkelingen, welke door dit j
pact zijn geschapen, in over
weging hebben genomen. Hij
voegt er aan toe, dat noch Lon
den noch Washington van te
voren op de hoogte was ge
steld omtrent deze overeen
komst. waardoor Rusland ge
lijkwaardig partner zou wor
den in een monopolistische
staatscontrole en -exploitatie
van Hongarije's groote indus
trieën, natuurlijke hulpbron
nen, landbouw en transportwe
zen. De correspondent van de
..Observer" zegt, dat berichten
uit Boedapest er op wijzen, dat
door de aankondiging van deze
overeenkomst de politieke cri
sis in Hongarije is verscherpt,
en dat de ratificatie van het
pact in vele kringen op bittere
tegenstand stuitte. Voorts zegt
de correspondent van de „Sun
day Times" nog, dat de oplos
sing van de kwestie der con
trole op de Donau, welfke op
de agenda van de Londsche
conferentie staat, niet verge
makkelijkt zal worden door „dit
jongste voorbeeld van Ruslands
neiging om zijn eigen weg te
gaan in aangelegenheden, wel
ke het naar eigen beweging
zou behandelen in samenwer
king met zijn bondgenooten
uit den oorlog."
De bezetting van Java
Officieel is gemeld, dat de
•bezetting van Java door Ge
allieerde strijdkraohten onge
veer vier October zal plaats
vinden. Het bestuur van Indië
zal zoo mogelijk tezelfdertijd
te Batavia worden ingesteld.
Dit zal echter afhangen van
de factor of men over Voldoen
de communicatiemiddelen be
schikt.
„In de Zuid-Amerikaan-
sche landen bestaat een ge
brek aan arbeidskrachten en
er is dan ook groote belang
stelling voor immigratie,
met name uit de Scandinavi
sche landen uit Nederland
en uit België.
Vooral is er een tekort aan
landarbeiders en tuinders en
van vele zijden heeft men
mij reeds gevraagd of het
niet mogelijk is een half
millioen boeren te bewegen
naar Latijnsch Amerika te
komen.
Voorwaarden
Aldus Ex-minister Weiter tij
dens een lezing, die hij voor
leden van het Nederlandsch-
Luidamerikaansch instituut
heeft gehouden.
„Wil een dergelijke immi
gratie kans van slagen heb
ben", zoo vervolgde de heer
Wel ter, „dan zal echter aan de
volgende drie voorwaarden
voldaan moeten worden:
1. Een grondig vooronder
zoek zal moeter plaats vin
den door Nederlandsche des-'
kundigen op het gebied van
land- en tuinbouw, die bo
vendien nog de Spaansche
taal meester zullen moeten J
zijn.
2. De immigratie zal in
den aanvang op zeer beperk
te schaal moeten plaats heb
ben, bijv. niet meer dan 40
a 50 gezinnen, en
3. Men moet zeker zijn van
den financieelen steun der
regeeripg v/at betreft den
aankoop van bouwgrond,
weide, huisraad, gereedschap.
Ook voor bekwame vaklie
den is er in' Zuid-Amerika
plaats, maar ook hier zal de
regeering van tevoren een
onderzoek moeten instellen.
Sterk moet ontraden worden,
op goed geluk naar Zuid-Ame
rika te gaan.
Zuid-Amerika is immers het
eenige deel van de wereld, dat
zich practisch buiten den oorlog
IMMIGRATIE
mogelijk voor
Landarbeiders
Tuinders en
Vaklieden
heeft kunnen houden, verkeer,
handel en nijverheid bloeien er
als nooit tevoren. Enorme ge
bouwen zijn opgericht, prachti
ge parken worden aangelegd en
schitterende monumenten ge
plaatst. De landen in Latijnsch
Amerika zijn in dezen oorlog
rijk geworden en de Zuid-Ame
rikanen hebben de neiging van
hun land een lustwaranda te
maken.
Luchftvaar?
Een andere mogelijkheid
voor Nederland is weggelegd
in het luchtvaartverkeer. Wij
hebben hier een grooten voor
sprong op andere luchtvaart
maatschappijen omdat de K.
L. M. gedurende den oorlog
een zeer intensieven dienst
heeft onderhouden van Cura
cao op Columbia en Venezuela,
een dienst, die uitgebreid zou
kunnen worden over geheel
Zuid-Amerika.
Gedurende den oorlog is,
dank zii de K. N. S. M„ de Ne
derlandsche vlag blijven ver
schijnen in de Zuid-Ameri-
kaansche havens. Vooral met
kustvaarders is een zeer goed
beklante vrachtdienst onder
houden tusschen Curacao en
de havens aan de Westkust
van Zuid-Amerika
De Nederlandsche Bankunie
•heeft tijdens de oorlogsjaren
haar handelsrelaties belang
rijk Vergroot en zij heeft er
niet weinig toe bijgedragen den
goeden naam, die Nederland in
Zuid-Amerika had, te bevesti
gen.
Vriend van Zuid-Amerika
„Een zakelijke toenadering
tot de Zuid-Amerikaansche
landen," zoo zeide de heer
Weiter tenslotte nog, „zal ech
ter gepaard moeten gaan met
een cultureele toenadering.
Basis voor den handel op Zuid-
Amerika zullen de vriend
schappelijke betrekkingen moe-
De vakbeweging
en de nieuwe tijd
ORSPRONKEL1JK stonden ze scherp
t/tegenover elkaar: de organisaties
van de werknemer en die dei
werkgevers. Eclite striidvereeniginge..
waren het, die dreigden met staking en
uitsluiting. Bij een loonconflict kwam
de politie te pas.
Thans moeten er lichamen worden ge
vormd in de maatschappij, waarvan d<-
menschen neit meer deel uitmaken al;
werkgever en werknemer, maar waar
in zij naast elkander staan als deel
hebbers aan hetzelfde productieproces.
Dit wil zeggen, dat b.v. in de textiel
industrie een corporatie zal tot Stan J
komen, waarin overheid, werkgever e;:
werknemer met elkaar zullen bedisse
len: de loons- en arbeidsvoorwaarden,
de uitvoering der sociale wetgeving, dc
fondsen, welke moeten worden ge
vormd om de gevolgen van werkloos-
poratic worden alle werkgevers en alle
beid te bestrijden enz. Van zoo'n cor-
werknemers lid, onverschillig welke
godsdienstige of politieke richting zi.
zijn toegedaan.
Zoo'n corporatie zal een groot ge
deelte van de taak der vakverenigin
gen overnemen. De vakvereeniging b.v
zal er geen werklooslieidskassen meer
op na houden.
Ziet gij nu wel, hoe groot ongelijl
degenen hebben, die beweren, dat me;
de wederherleving van de Kath. Vak
beweging alles bij het oude blijft?
Die vakbeweging presenteert zicli
niet om alles bil het oude te laten. Zi1
acht zich terecht noodzakelijkon;
zichzelf te hervormen, om een essen
tieel deel van haar taak over te dra
gen aan de corporaties.... zoodra dfe
er zijn. Dat moet, kan en zal spoe
dig gebeuren mede dank zii de Kalh
arbeidersbeweging, die daarmede Je
kroon op haar werk van tientallen van
jaren zal zetten. Want nu noemt men
het corporaties, ordening of personalis
tisch socialisme, maar voor een halve
eeuw sprak men in de ffath. Vakbewe
ging van en ijverde men reeds voor het
soildarlsme.
Ook wanneer straks de bedrijfsrade",
de corporaties of hoe men ze noemen
wil, er zijn en in het bedrijf de socn-
le zekerheid, zooveel als menschen d
vermogen tc 'even, zal zijn gewar--
borgd, zal er plaats blijven voor een e
ganisatie van Kath. arbeiders. Dit 'r
niet meer ziin de vakvereenigiv
waarin de arbeiders nu weer aantr
den, maar dat zullen cultureele ore
nisaties ziin. welker leden zich h'
stand bewust worden, zoodat ge'
werknemer het in ziin hoofd haalt
zeggen, wat men nu nog zoo va;
hoort: „Ik ben maa- een arbeider"!
RADIOPROGRAMMA
voor Dinsdag 25 September.
9.3310.00 Pianomuziek (Liszt) do1
Mark Hambourg.
11.15—12,00 Klassiek concert.
12.1513.00 Het orkest van Alfred
Campoli.
13.15—13.45 Muziek van Ketelby c
Eric Coaterts.
14.3014.45 Pianistenkwartiertje: Gerar.
v. d. Gieszen.
14.4515.15 James Moody.
15.1515.30 De werkzaamheden van dc
huishoudelijken voorlic:
tingsdienst, door mei. Me-
dag.
15.30—16.30 Het Stichlsch Kamerorkes
o.l.v. Henk Spruyt.
16.3016.45 „Het welkome geschen'
van Wies Defresne, gelere
door J. W. Acda.
16.45—17.15 Uit operettes van Johan.
Strauss.
17-1517.45 Lex van Spal en zijn orkes
17.4518.00 Orgelspel van Corpor
Edgar Goodaire van het C;:
nadeesche leger.
191519.30 Een kwartiertje bij der
hotviolist Paul Nero me
begeleiding van guitaar e
stringbas.
20.0020.15 De toekomst der Neder
landschc vliegtuigindustrie,
door J. E. van Tijen, dir
der Fokkerfabrieken.
20.1520.30 Vragenkwartier door L. d
Jong.
20.3021.00 Harprecital door Rosa Spiei
21.0021.15 Landbouwpraatje.
21.15—22.00 Van mug tot olifant, ee
reis door dierenland.
22.30—23.00 Aansluiting met City Ha!
te Amsterdam.
vrienden te worden met d'
Zuid-Amerikanen en de zaker
zullen er des te toeter om gaan
Hier heeft het Nederlandseh
Zuidamerikaansoh intsituut eer
ten zijn. Wil moeten trachten grootsche taak te vervullen."