HtroMto op de schopstoel
TOESTAND TE BATAVIA
iT-l
HET PROCES BERGEN-BELSEN
Sociale zekerheid
Zaterdag 22 September 1945
No. 79
HET WEER
tot Zondagavond.
Winderig weer.
Buiig, koel, krachtige
westelijke wind.
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
m nuiMHi
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Son daal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren:
Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg.
Abonnementsprijzen: f 0.26 p. week, 1.10 p. maand, f 3.20 p. kwartaal. Franco p. p. 4.20.
CORRESPONDEER
in het ENGELS
met dames en heren, verspreid
over heel Nederland. Vraagt in
tekenformulier
THE ENGLISH
CORRESPONDENCE
SOCIETY
Postbus 47, Leiden.
Gespannen, doch niet critiek
De weerspannigheid onder de
bevolking van Batavia neemt
toe' naarmate ae dagen ver
strijken, zonder dat er Ge
allieerde bezettingstroepen
aankomen. Buiten het hoofd
kwartier van de R. A. P. W. I.
in Hotel des Indes is voortdu
rend een zwijgende menigte
verzameld om de bewegingen
van de leden van de R. A. P.
W. I. gade te slaan. In het al
gemeen ontmoeten de leden
van het personeel van de R. A.
P. W. I. in de stad noch vrien
delijkheid nooh vijandigheid
van de menigte.
Er hebben zich echter de
volgende geïsoleerde inciden
ten vcorgedaan.
Maandagavond kreeg een
Britsche officier van de R. A.
P. W. I., die van het hoofd
kwartier terugkeerde een lekke
band. Hij stopte in de straat
om het euvel te herstellen.
Een menigte verzamelde zich
rond hem en ram zulk een
houding aan, da? de medicus
het geraden achtte, zonder den
band te hebben vervangen,
door te rijden.
Voorts geschiedde het, dat
twee officieren, in een auto
gezeten, stopten; onmiddellijk
verzamelde zich rond hen een
menigte. De houding der om
standers was in dit geval even.
wel louter vriendelijk en
nieuwsgierig,
Het is voor het meerendeel
van de bevolking ook moeilijk
te beseffen, dat de R. A. P.
W. I. slechts een humanitaire
organisatie is ten behoeve van
geïnterneerde krijgsgevange
nen en Europeanen, die ge
ïnterneerd geweest zijn, te
meer daar de in den lande ge
boren Chineezen, hoewel zij
niet geïnterneerd werden, on
der de Japansehe bezetting
honger hebben geleden en ge
welddadigheden en terreur van
Japansehe ziide hebben moe
ten verdragen.
JAPANNERS NOG AAN
DE MACHT
Hoewel de Japanners krach
tens een geallieerde instructie
nog de macht uitoefenen, ver
liezen zij snel hun gezioht te
genover de inheemsche bevol
king, die reeds is overgegaan
tot het stelen van huisraad,
radio's en andere bezittingen,
die vroeger door de Japanners
werden buitgemaakt. Zij doen
dit ongestraft.
Intusschen doen allerlei ge
ruchten de ronde, waarvan
echter onmogelijk bevestiging
is te verkrijgen, daar al het ge
allieerd personeel in zijn be
wegingen beperkt is en buiten
het hoofdkwartier door een
Japanschen officier begeleid
moet worden.
Volgens een dier geruchten
is Maandagavond een Japan
ner in het gebied in de buurt
van Hotel des Indes ver
moord. Een ander gerucht wil,
dat een Nederlander, die als
industrieel expert door de Ja
panners wsis geïnterneerd, en
een Indonesiër werden gewond,
toen de Nederlander de rood
witte (Indonesische) Vlag van
een gebouw haalde en de In
donesiër als vredestichter te
genover de vijandige menigte
poogde op te treden.
De Japanners zelf beginnen
ook meer en meer de uitwer
kingen van hun oorlogspolitiek
te gevoelen, die er op gericht
geweest is de verschillende
bevolkingsgroepen tegen de
Europeanen en ook tegen
elkaar op te zetten.
In een overgangsperiode,
zooals Batavia thans door
maakt, is het slechts begrijpe
lijk dat enkele groepen, bijzon
derlijk groepen van jongere
elementen, met inbegrip van
velen, die vroeger met de Ja
panners hebben gecollaboreerd,
zouden beginnen de Japansehe
methoden na te apen.
De laatste paar dagen bijv.
zijn een aantal processies door
de stad getrokken, bestaande
uit ten hoogste 250 tot 300
personen. Zij droegen banie
ren met opschriften als „In
donesia Voor de Indonesiërs".
Gisteravond werd een gewa
pende demonstratie tegenover
Hotel des Indes door de Ja
pansehe politie verdreven.
De Japansehe autoriteiten
met een leger van een totaal-
sterkte van rond 37.000 man en
marine-troepen ter sterkte van
4000 man wenschen hun han
den in onschuld te wasschen
betreffende de heersohende
situatie.
Dit is zoover gegaan, dat
schout-bij-nacht W. R. Patter
son, die hier belast is met de
geallieerde operaties, tegen
over de Japanners nogmaals
heeft moeten bevestigen, dat
zij verantwoordelijk zijn voor
orde en rust.
Wat betreft de houding der
bevolking in het algemeen kan
de volgende sohets worden ge
geven. De Europeanen, die
juist uit him interneering zijn
vrijgelaten, ziin natuurlijk be
zorgd over het lot van huizen
en zaken, die zijn overgenomen
of geliquideerd door de Ja
panners en, in enkele geval
len. door de Indonesiërs.
De Chineezen. die een groote
oommercieele gemeenhschap
Vormen, zijn bang en vreezen
plundering. Wat betreft den
gemiddelden Indonesiër, hij
weet klaarblijkelijk niet wat
•hij zal doen.
Het is ook onmogelijk uit te
maken tot op welke hoogte de
extremistische Indonesische
nationalisten gewapend zijn,
hoewei het zeker is, dat zij een
zekere hoeveelheid Japansehe
wapenen bezitten.
Bij dit al dient eraan herin
nerd te worden, dat Batavia
steeds een broeinest is geweest
van Indonesische extremisten.
Berichten, die bijv. uit Ban
doeng Batavia bereiken mel
den, dat de Indonesiërs daar
zeer hulpvaardig en vriendelijk
jegens de Europeanen zijn.
Bijgevolg bestaat er geen
reden om aan de situatie, die
nog gespannen dooh zeker niet
critiek is, een sensationeeel
beeld te geven.
binet
In Japansehe en Aineri-
kaansche regeeringskringen
bespreekt men de mogelijk
heid van abdicatie door kei
zer Hirohito. Er is reeds
zooveel tegenstelling aan den
dag getreden in Japan en
andere landen omtrent de
persoon van den keizer, dat
vele Japansehe regeerings-
personen thans tot het in
zicht zijn gekomen, dat door
aftreden van Hirohito de at
mosfeer zou kunnen worden
gezuiverd en de betrekkingen
met de Geallieerden zouden
kunnen worden verbeterd.
Men acht prins Tsjitsjiboe,
een broer van den keizer, die
in Engeland zijn opvoeding
heeft genoten en ook in de
Ver. Staten is geweest, het
meest waarschijnlijk als
eventueel opvolger.
Naar Agence France Presse
uit betrouwbare bron ver
neemt, wachten het kabinet
Higasjikoeni nieuwe moeilijk
heden. Er schijnen wijzigingen
op komst te zijn. De positie
van ministers als Nakajima
(minister van handel) is be
denkelijk. Nakajima en ziin
broer worden ook de Japansehe
Krupps genoemd. Voor hen
geldt, wat aan allen wordt
verweten, die verantwoorde
lijkheid hebben aanvaard tij
dens het bewind van Tojo.
Voorts wordt opgemerkt, dat
een andere oorzaak van op
winding is gelegen in de per
soonlijkheid van prins Higasji
koeni. Ofschoon diens bemin
nelijke wijze van optreden Van
de moedige openhartigheid van
zijn openbare verklaringen
hem populair hebben gemaakt,
is de prins in zijn onmiddellij
ke omgeving het voorwerp van
levendige critiek. Men verwijt
hem namelijk, dat hij nalaat
het advies in te winnen van
de leden van zijn kabinet, die
met zeer zware verantwoorde
lijkheden zijn belast, terwijl
hü wèl raad zou zoeken bij
menschen zonder verantwoor
delijkheid, onder wie een aan
Wijzigingen
Japansch kabinet
op komst?
ta] jonge invloedrijke journa
listen. Aan dit alles kan nog
worden toegevoegd, dat de ver.
bindings-instantie tusschen de
Japansehe regeering en Mac-
Arthur nog steeds een bron
vermt van rivaliteiten, met
name wat betreft de vervan
ging van den huidigen leider
van deze organisatie, die altijd
de bescherming genoot van
Sjigemitsoe.
MILITAIRE SAMENWERKING
TUSSCHEN AUSTRALIË
EN NED.-INDIË
De leider van de oppositie
Menzies beeft op een perscon
ferentie verklaard, dat de Ne
derlanders in Nederland en
Nederlandsch-Indië gedurende
den oorlog prachtig werk heb:
ben verricht. Hij zeide dat zij
daarbij veel' moed hadden ten
toongespreid en hun leiders
buitengewone vaardigheid en
vaderlandsliefde hadden ge
toond. Menzies propageerde
vrije overeenkomsten tus
schen de regeeringen van
Australië, Nederland, Portu
gal en Frankrijk ten bate van
verdedigïngsdoeleinden om Ne.
derlandsch-Indië, Timor en
Nieuw-Caledonië tot militaire
versterkingen voor Australië
te maken. Menzies Verklaarde,
dat deze overeenkomsten vrije
overeenkomsten tusschen ge
noemde landen zijn moesten
en in geen enkel opzicht op
geweld gebaseerd moohten
zijn.
Menzies zeide voorts; „Ik
geloof in de naoorlogsche pe
riode in de innigste samenwer
king tusschen Australië en
Ned.-Indië.
H.H. WIJDINGEN IN HET BISDOM
HAARLEM.
Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem
heeft op Zaterdag 22 September in de
Kathedrale Kerk S. Bavo te Haarlem
de volgende H.H. Wijdingen toege
diend:
Het H. Priesterschap aan de Eerw.
Heeren: Ai P. F. Angevaare; B. J, van
Bommel: H. W. A. Brans: B. M. v. d.
Brink: J. A. H. Buffing; N. Bijnsdorp;
C. P. v. Dam; C. F. A. Geraets: W.
J. de GraaffP. M. de Groot; P. H.
Heemskerk: A. J. Hogema; B. C. Hoo-
geveen; J. W. M. de Jong; W. A. J.
Koenekoop: M. J. A. de Leur; G. A. J.
v. d. Meer; A. J. Meiier; Th. J. M.
Naastepad; W. F. Perquin; S. Schut;
W. C. Tamis; A. M. Vulsma; A. H. P.
A. Wiegerinck.
Vervolgens de vier lagere H.H. Wij
dingen aan de Eerw. Heeren: J. J. M.
Agterof; E. v. Diepen; Th. J. M. v.
Dongen; G. Th. J. Friesen; A. W. de
Greet; H. F. Hamakers; G. J. Klinken
berg; Th. G. J. Kloeg; Th. J. Kramer;
P. J. Krol; H. W. J. Kuipers; S. H. J.
v. d. Meer; A. G. W. Nils; ,M. v. d.
Ploeg; J. Sikking en J. A. v. d. Zeil
den, allen Theologanten van het Se
minarie te Warmond.
Gaskamer-gruwelen
Op den vierden -dag van het
proces tegen de beulen van
Belsen werd getuigenis afge
legd door de Poolsche Jood-
sche dokteres Add Bimko, die
vertelde hoe 4500 van de 5000
feïnterneerden, welke met
aar naar het kam'ó te Ausch
witz gingen, tot de gaskamers
werden veroordeeld. Zij ver
telde, dat zieke joden onge
kleed moesten defileeren voor
een dokter, die hen en andere
zieke geïnterneerden in groe
pen indeelde. S.S.-marmen en
-vrouwen zetten de selectie
voort. Zij wees Dr. Fritz Klein
aan als een dergenen die aldus
de slachtoffers uitkozen. Vol
gens het getuigenis van Dr.
Bimko moesten de voor de
gaskamers aangewezenen ge
heel naakt dagenlang in een
barak verblijven, zonder voed
sel of drank. De gaskamer be
schreef zij als een groot lokaal
dat vele honderden menschen
kon bevatten, en dat op een
zaal voor douohebaden geleek.
Aan het plafond 'bevonden zich
verschillende sproeiers. Er wa
ren echter geen afvoerputjes
in den vloer. Allen die dit lo
kaal binnen gingen, werden
voorzien van een handdoek en
zeep, om den indruk te wek
ken dat zij een bad moesten
gaan nemen. De lijken der ver
gasten werden direct in
"vrachtwagentjes naar het cre
matorium gereden. Een ge
vangene uit het vrouwenkamp
had Dr. Bimko verteld, dat zü
gepoogd had zelfmoord te ple
gen, omdat men proefnemingen
met kunstmatige bevruchting
op haar had verricht. Dr. Bim
ko zeide, dat na de aankomst
van Kramer te Belsen in De
cember 1944, dit kamp een
tweede Auschwitz werdi, en
dat degenen die de gevange
nen vroeger nooit sloegen, er
toen mee begonnen. Getuige
verklaarde ook, dat soms ge
vangenen werden uitgezocht
om naar bordeelen gezonden
te worden; beschuldigde Hess
ier had bij die selecties de lei
ding.
Bezoek aan het kamp
Na verdaging van de zit
ting werd door alle bij het pro
ces betrokkenen een 'bezoek ge
bracht aan Belsen. Dit bezoek
ONS land is van een rijk land eea
arm land geworden.
Maar ook in een arm land moet
de rechtvaardigheid worden betracht.
Ook in een arm land moet ieder het
zijne krijgen. Welnu, een zaak behoeft
niet te wachten op geld. Een zaak be
hoeft niet to worden uitgesteld totdat
over een reeks van jaren de kapotge
slagen welvaart zal zijn hersteld: Aan
den werker van hoog tot laag behoort
een rechtspositie te worden gegeven.
Een arbeider, die bij seizoenwerk-
lopsheid naar de maatschappelijks
steun wordt verwezen, een arbeider,
die na zooveel laren dienst met een
weck of een maand of drie maanden
loon op de keien komt te staan, heeft
geen rechtspositie.
Wil moeten den werknemers zekerheid
verschaffen. Zekerheid, dat hü krijgt,
waarop hii recht heeft. Zekerheid, dat
geen ziekte of ouderdom hem om on
derstand bi) een liefdadige instelling
moet doen aankloppen.
Wü slaan niet met de vuist op tafel
om het onmogelUke te eischen. Wii we
ten heel goed. Jat een moeilijke tijd is
aangebroken, waarin met hard werken
voorloopig minder goederen kunnen
worden verkregen dan voor den oorlog.
Dat geldt ook voor den arbeider en
wie het anders beweert, maakt zich
schuldig aan volksmisleiding.
Wat wü willen betoogen is dit: werk-
get et en werknemer, beiden maken
deti uit van het bedriif. En belden moe
ien de arbeidsvoorwaarden bedis telen.
Men kan aanstonds de loonen verhin
gen, goed, maar het staat als een paal
boven water, dat de arbeider met dat
hooge loon voorloopig minder zal kun
nen koopen dan vóór den oorlog. In
dien hii echter weet, dat dit loon en
dat die sociale wetten ook onder ziin
medezeggenschap tot stand ziin geko
men, indien hij weet, dat hii lid blijft
van den -bedrijfstak, waarin hii is op
gegroeid, dan, maar ook eerst dan kan
en móet hii tevreden zijn. Want dan
leeft hii niet langer in onzekerheid.
Dan zullen de gebraden duiven hem
heusch niet in den mond vliegen, maar
dan weet hii, dat hem recht wordt ge
daan.
Het Nood-Parlement
AARZELEND zet de regeering de
stapepn, welke moeten leiden tot
het herstel der democratie.
Er is nu bü de Tweede Kamer een
wetsontwerp aanhangig gemaakt, dat
het Nood-Parlement regelt.
In deze voorloopige „volks-vertegen-
woordiging" zullen zitting hebben:
1) de overgebleven leden van het
echte Parlement,
2) de door een commissie te benoemen
leden.
Voortaan zal de regeering niet meer
alleen wetten mogen maken, maar zal
dit moeten gebeuren door een regee
ring èn Nood-Parlement tezamen.
Op de tweede plaats zullen 's lands
zaken aan een openbare samenspraak
tusschen regeering en Nood-Parlement
worden onderworpen.
Het is beter dan niets!
De regeering verklaart uitdrukkeliik,
dat het volk nog niet mag stemmen.
Eerstens werden de verkiezingen uit
gesteld omdat het houden daarvan tech
nisch niet goed mogelük was. Nu ver
telt meester regeering, dat wü nog on
voldoende gelegenheid hebben gehad
voor staatkundige bezinning!
En de N.V.B. krügt haar zin1
v/as geheim gehouden. Tijdens
den omgang op deze plaats be
gon een der vrouwelijke be
schuldigden. Ida Forster, te
wankelen, toen het gezelschap
voorbij het crematorium kwam.
Duitsche soldaten waren daar
nu bezig met opruimingswerk.
Bij de graven van de slachtof
fers is het Volgende opschrift,
in het Duitsch gesteld, te le
zen: „Dit is de plaats van het
beruchte concentratiekamp vam
Belsen, waar door de Britten,
bevrijding werd gebracht op 18
April 1945. Tienduizend onbe
graven lijken werden hier aan
getroffen. Sedert dien zijn nog
dertienduizend mensehen ge
storven, als slachtoffers van
de Duitsche „nieuwe orde" in
Europa en als eea feüjk v^n de
nazi-cultuur."
