Bergen-Belsen herleeft
Festijn jnterneerlngs-
vJ kampen!
Guerilla op Java?
iumjm
Advertentie
Wie
In rechtszaal
te Lüneburg
Angela Lenke
Vrijdag 21 September 1945
HET WEER.
Tot Zaterdagavond.
Weinig verandering,
meest zwaar bewolkt;
plaatselijk eenige regen,
zelfde temperatuur.
Zwakke, later matige
wind tusschen west en
zuid.
N». 78
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
BURCHT
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren:
Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg.
Abonnementsprijzen: ƒ0.26 p. week, ƒ1.10 p. maand, 3.20 p. kwartaal. Franco p. p. ƒ4.20.
9
FILMCAMERA
ALS GETUIGE
Onder de slachtoffers van Josef Kramer es., die in de ten
lastelegging van het proces Belsen met name worden ge
noemd, bevindt zich ook een Nederlander, genaamd Mauri
ce van Eynsbergen.
Beklaagden achtten
zich onschuldig
Het proces speelt zich af in
de groote stacLsturnzaal van
Lueneburg, die met eenvoudi
ge middelen in een rechtszaal
is Vferanderd. De gordijnen
van het tooneel zijn dichtge
schoven en daartegen is een
wit doek aangebracht, waar
op een filmapparaat de rauwe
werkelijkheid van het kamp
Belsen zal projecteeren. Er
zijn 46 beklaagden, nl. 27
mannen en 19 vrouwen. De
voornaamste twee zijn Josef
Kramer, de commandant van
het kamp Belsen, en zijn 21-4
jarige assistente Irma Grese.
Zij worden berecht door een
Engelsch militair Hof van vijf
leden volgens Engelsche en
internationale wetten. Kra
mer wordt verdedigd door een
Britsch officier. Van de zijde
van het O.M. worden 36 ge
tuigen gehoord. De tolken
zijn meerendeels Nederlan
ders. Op de publieke tribune
bevinden zich Duitsche bur
gers, die een toegangskaart
hebben weten te bemachti
gen.
De ten lastelegging luidt:
dood door schuld, subs, toebren
gen van zwaar lichamelijk let
sel aan een Engelsch onderdaan
en aan vele onderdanen van
geallieerde naties. De zwaarste
straf zal zijn: den dood door op
hanging. Op de vraag of zij
schuldig waren of niet aan de
ten lastelegging, antwoordden
de beklaagden allen met
„nein".
Josef Kramer, „het beest
van Belsen", met zijn dunne
bloedlooze lippen en zijn
kleine oogjes, die diep in de
kassen liggen, maakt inder
daad een wreeden indruk.
Onder de beklaagden, die
meerendeels de S.S. unifoim
dragen, vallen veel gezichten
op, die sadisme verraden. Al
len dragen hun nummer op
de borst. Ook bij de vrouwen
zijn er velen met een ongun
stig uiterlijk. Van anderen
daarentegen zou men op het
oog niet zeggen, dat zij zich
aan wreedheden hebben
schuldig gemaakt. Irma Grese
b.v. heeft een mooi, om niet
te zeggen prettig gezicht en
mooi verzorgde pijpekrullen.
Taal des* stokslagen
De belangrijkste getuige van
gisteren in het proces tegen de
beulen van Belsen was een on
derwijzer, afkomstig van het
eiland Jersey, die door de Gesta
po was gearresteerd wegens het
verschaffen van hulp aan een
Russischen officier. Voor hij
gehoord werd, is de film ver
toond, die opgenomen werd in
het kamp Belsen onmiddellijk
na de bevrijding: alle afschu
welijkheden, waaraan het kamp
Belsen zoo rijk was, werden
den toeschouwers voor oogen
gevoerd en vooral de vrouwe
lijke verdachten schamen zich
na de vertooning minder zeker
en rustig te voelen dan zij zich
voordien toonden.
De onderwijzer van Jersey
verhaalde van de toestanden,
die de vorige dagen reeds door
de militairen en artsen, die het
kamp bezocht hadden, waren
uiteengezet. Maar ditmaal was
een voormalige gevangene aan
het woord, en de indruk, die
zijn relaas verwekte, was veel
grooter. De getuige, die eerst
Zaterdag uit het ziekenhuis
ontslagen was, zeide: „De eeni
ge taal, die in Belsen gehoord
werd, was de taal der stoksla
gen. En door deze taal werd het
mij duidelijk gemaakt, dat er
slechts bedden waren voor de
„officieren en onderofficieren"
onder de gevangenen zelf. De
anderen moesten op den grond
slapen, die nat en onbeschrijfe
lijk smerig was. Ik zou de barak
willen beschrijven, als een
krankzinnig geworden Babel.
Normaal slapen was onmogelijk,
's Morgens werden wij om half
vier door slagen gewekt en
daarna werd er appèl gehou
den, dat drie uur duurde. Het
was op het laatst slechts mo
gelijk wat soep te bemachti
gen, wanneer men iets te rui
len had: anders namen de ge
vangen-opzichters zelf alles.
Veel S.S.-bewaking had hij niet
gezien: wel had hij eens gezien,
dat een SS-officier een vrouw
doodsloeg. Er werd wel regel
matig geschoten, meestal zon
der reden, maar soms ook met
een reden, die de gevangenen
pas hoorden, wanneer er doo-
den gevallen waren. Hun taak
bestond uit het opruimen van
lijken: honderden lijken wer
den dagelijks naar de massa
graven gevoerd. Vijf dagen
lang heb ik lijken gesleept,
zonder dat ik een druppel wa
ter te drinken of iets te eten
kreeg. Ik vervoerde lijken, die
vreemde wonden vertoonden
en ik begreep niet, op welke
wijze die toegebracht konden
zijn. Een vriend lichtte mij in:
gevangenen hadden uit de lij
ken stukken gesneden, om die
rauw op te eten. Ik heb de vol
gende dagen inderdaad met
eigen oogen een gevangene,
die meende niet gezien te wor
den, een stuk uit een lijk zien
snijden om het daarna in den
mond te steken.
v in
EN DE COMMANDANT DEED MEE...
EEN ONDERHOUD MET DEN
HEER KOOS VORRINK.
Zaterdagavond jl. is in het
interneeringskamp voor N. S.
B.'ers nabij Harderwijk een
ontspanningsavond gehouden,
welke veel stof heeft doen op
waaien. In enkele dagbladen
is er over geschreven en
de bevolking in de omgeving
van het kamp hield een pro
test-demonstratie.
In verband hiermede heeft de
heer Koos Vorriruk, persoonlijk
adviseur van den minister
president inzake de internee-
ringskampen. onmiddellijk een
onderzoek ingesteld naar de
toestanden, welke in het kamp
heerschten en kon mededee-
len, dat de kampsommandant
Van Dii'k, evenals enkele an
dere leden van de kamplei
ding inmiddels reeds ontsla
gen zijn, en wel op grond van
het feit, dat zij, naar gebleken
is, de gezagsverhoudingen to
taal uit het oog hebben verlo
ren.
Dat Zaterdag jl. in het kamp
een ontspanningsavond is ge
houden is volkomen gewet
tigd. Het was echter niet de
bedoeling, dat alle 850 gedeti
neerden gezamenlijk een fees-
telijfcen avond zouden hebben.
Wanneer af en toe per kamer
of hoogstens per barak een
ontspanningsavond wordt ge
houden is dit geheel in over
eenstemming met de bedoelin
gen en wensohen van de alge-
meene kampleiding. Brengt
men echter regelmatig alle ge
vangenen bijeen dan volgt -hier
uit noodzakelijkerwijs een on.
gewenscht contact en daardoor
een nog minder gewensoht
machtsgevoel, dat slechts lei
den kan tot een situatie, wel
ke niet strookt met de noodza
kelijke discipline.
Bovendien heeft 'het feit. dat
de commandant zich tevoren
niet op de hoogte heeft gesteld
van den inhoud van het pro
gramma, geleid tot het zingen
van liedjes, welke zeker niet
in een programma van geïnter
neerden N. S. B.'ers thuis-
hooren. Persiflages op de
moeilijkheden waarmede de
Nederiandsche regeering op het
oogenblik te kampen heeft zijn
niet voor de ooren van poli
tieke gevangenen bestemd. De
-heer Vorrink ontkende echter
ten stelligste dat er schunnige
liedjes ten gehoore zouden zijn
■gebracht.
Verbroederingsscènes waar
bij ook een bewaker een rol
heeft gespeeld alsmede het
feit, dat de commandant en
zijn familie „meedeinden" met
de gedetineerden op het re
frein van een populair liedje,
zijn feiten, die absoluut onge-
wenscht werden genoemd
door den heer Vorrink. De
commandant van een internee
ringskamp dient, aldus de heer
Vorrink naar beide zijden
correct te zijn. Geen sadisme
doch ook geen Verbroedering.
Het is dikwijls moeilijk den
juisten tusschen weg te kiezen,
dooh wanneer een comman
dant dit niet weet te bereiken,
blijkt hij niet geschikt te zijn
voor zijn taaie.
De heer Vorrink gaf vervol
gens nog een korte beschrij
ving van de juiste toedracht
van het in de dagbladen ver
melde feit. dat de comman
dant tijdens den avond heeft
aangekondigd dat chocolade en
sigaretten zouden worden ver
strekt.
Verschillende groepen gede
tineerden werken buiten het
kamp, o. a. in de nabijheid van
Stroe, voor Canadeezen. Dit is
op zichzelf zeer goed, doch
heeft als gevolg van het slappe
optreden van den commandant
geleid tot een levendigen ruil
handel. Onder de gevangenen
bevindt zich een teekenaar,
40 SIGARETTEN OP BON 51
TABAKSKAART.
Met ingang van Vrijdagmid
dag 21 Sept. 12 uur kunnen op
bon 51 der tabakskaart 40 En
gelsche of Amerikaansche im
portsigaretten gekocht worden.
Deze sigaretten zijn van de
merken: Craven A, Craven
Plain, Golds Flake, Players, Sta
te Express, Press 333, Shirley
en Marvels.
Men zal in het algemeen ge
noegen moeten nemen met het
merk of de merken, welke de
winkelier in voorraad heeft.
Rhodesia-sigaretten, sigaren of
tabak mogen niet op deze bon
worden verkocht.
die voor een Canadeesch offi
cier een portret had gemaakt
en daarvoor 6O0 sigaretten en
een hoeveelheid ohocolade ont
ving. Met toestemming van den
commandant, die dit zelf op
het tooneel heeft bekend ge
maakt, zijn deze sigaretten en
ohocolade onder de gevangenen
verdeeld.
Daar er in alle kampen een
absoluut rookverbod heerscht
en ook chocolade tot de con
trabande behoort, was ook
dit optreden van den comman
dant volkomen in strijd met de
reglementen'.
Inmiddels zijn de comman
dant en de onder-commandant
van het interneeringstehuis,
gevestigd in een school in de
Rosenboomlaan te Voorburg,
van wien grove nalatigheid is
geconstateerd, gearresteerd.
Het onderzoek in dezen is
echter nog gaande, zoodat de
heer Vorrink hierover nog
geen nadere mededeelingen
kon verstrekken. Wel kon hij
ons verzekeren, dat van de
zijde der regeeringi en het
M. G. alles in het wenk wordt
gesteld, om excessen, zooals
bovenvermeld, den kop in te
drukken.
Katholiek Stands- en
V akorganisa ties
H ET is het verlangen van de Hoogw.
Bisschoppen van Nederland, dat de
Katholieken lid blijven, en, zoo zij dit
niet zijn, lid worden, van de Katholieke
Stands- en Vakorganisaties.
Aldus lezen wij In ,,Sint Bavo", de Me
dedeelingen van het Bisdom Haarlem.
Reeds heeft het grootste gedeelte van
de Katholieke arbeiders aan dit Bis
schoppelijk verlangen gevolg gegeven
nog voor het was uitgesproken. Zij staan
aangetreden in het gelid om den op-
marsch in den nieuwen tijd te beginnen
en anderen, wij hopen alle werkers, zul
len volgen. Misschien meesmuilt deze of
gene eenheidsmaniak, dat er dus niets
is veranderd en dat dus de draad van
1940 weer wordt opgepakt, maar deze
stuurman aan den wai geeft blijk dat hQ
de nieuwe tijd niet begrijpt.
Zou de R. K. Arbeidersbeweging die
zich op zulk een zegenrijke staat van
dienst kan beroepen, zich door een Seys
Inquart van den aardbodem laten weg
vagen? Is met de Duitsche terreur de
taak van de Katholieke sociale bewe
ging afgeloopen?
Een kind kan begrijpen, dat zij haar
taak nog niet heeft voltooid. Dat zij er
moet zijn, juist nu, om, zouden wij wil
len zeggen, de laatste hand te leggen
aan de voltooiing van de rechtspositie
van den arbeider.
Mede dank zij de Katholieke Arbei
dersbeweging staat ons land op het
punt van sociale wetgeving aan den top.
Noem een tweede land op met zulke
goede en omvangrijke sociale wetten als
het onze. Onze Arbeidswet, onze Wo
ningwet, onze wettelijke voorzieningen
in geval van ziekte, invaliditeit en
ouderdom kunnen menig ander land tot
voorbeeld strekken.
Het gebouw is nog niet voltooid. On
der richtlijnen van Rerum Novarum en
Ouadragesimo Anno begint thans de op-
marsch voor de sociale democratie.
Er zijn leuzen die spoedig verslijten;
er zijn andere leuzen die een rijk pro
gram inhouden.
Op voor de sociale zekerheid! Op voor
de rechtspositie van iederen werker!
Dit zijn leuzen die een rijk program
aanduiden, dat spoedig kan en moet
worden verwezenlijkt.
Daarvoor is noodig dat de Katholieke
arbeiders een hecht aaneengesloten orga
nisatie vormen.
Vanaf Zaterdag
22 September
De fameuze
H0N6AARSCHE
VIOLISTE
met trio
AUDIËNTIE.
Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem
zal Dinsdag 25 en Woensdag 26 Sep
tember geen audiëntie verleenen.
IN LOCKHZEDS OVER DEN OCEAAN.
Wanneer alle desbetreffende plannen
gereed zijn, zal den afstand tusschen
New-York en Londen in 11 uur kun
nen worden afgelegd. Daartoe zal ge
bruik gemaakt worden van Lockheed-
vliegtuigen, viermotorige toestellen,
die op groote hoogte vliegen, een snel
heid bereiken van 550 km. per uur en
42 passagiers kunnen vervoeren. Vier
Amerikaansche luchtmaartmaatschap-
pijen hebben 426 machines van dit type
besteld. Dc aflevering zou begin Octo
ber aanvangen.
De stad Batavia heeft, hoe
wel zij door de Japanners zeer
verwaarloosd is, minder schade
opgeloopen dan eenige andere
hoofdstad in het Verre Oosten.
De stad staat nog onder de Ja-
pansche bezettingsautoriteiten.
Alle transport is in Japansche
hapden en het Japansche bezet-
tingsgeld heeft wettalijken koers
De Japansche stafchef, graaf
Yamaguchi, en zijn staf verblij
ven in Hotel des Indes, dat als
Japansch hoofdkwartier werd
gebruikt. Zij dineeren in te
genwoordigheid van geallieerde
officieren en vrijgelaten ge-
interneerden.
Eenige groepen van Indone
siërs maken plannen een gue
rilla zoowel tegen de Japanner
als tegen de Geallieerden te
voeren. Gedurende den nacht
werden Japansche legerofficie
ren uit hun auto's getrokken en
vermoord. Guerilla-groepen
hebben Europeanen aangeval
len en vooraanstaande Indone-
Spoedige bezetting
door geallieerden
gewenscht
siërs, die gedurende den gan-
schen oorlog loyaal zijn geble
ven jegens Nederland, bedreigd.
De leden dezer guerilla-groep
stonden onder sterken Japan-
schen invloed en werden gewa
pend om de geallieerden te be
strijden. Teleurgesteld over de
onverwachte ineenstorting van
Japan hebben zij zich thans ook
tegen hun voormalige vrienden
gekeerd. Er bestaat geen aan
wijzing, dat zij de hulpgroepen,
uitgezonden om de krijgsgevan
genen en geïnterneerden steun
te bieden, hebben aangevallen.
Men vreest echter, dat, indien
de aankomst van geallieerde
troepen lang wordt uitgesteld,
zij wellicht agressiever zullen
worden en zullen trachten de
krijgsgevangenen en geïnter
neerde burgers te rfiolesteeren.