Bergen-Belsen herleeft Festijn jnterneerlngs- vJ kampen! Guerilla op Java? iumjm Advertentie Wie In rechtszaal te Lüneburg Angela Lenke Vrijdag 21 September 1945 HET WEER. Tot Zaterdagavond. Weinig verandering, meest zwaar bewolkt; plaatselijk eenige regen, zelfde temperatuur. Zwakke, later matige wind tusschen west en zuid. N». 78 Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken BURCHT Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren: Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg. Abonnementsprijzen: ƒ0.26 p. week, ƒ1.10 p. maand, 3.20 p. kwartaal. Franco p. p. ƒ4.20. 9 FILMCAMERA ALS GETUIGE Onder de slachtoffers van Josef Kramer es., die in de ten lastelegging van het proces Belsen met name worden ge noemd, bevindt zich ook een Nederlander, genaamd Mauri ce van Eynsbergen. Beklaagden achtten zich onschuldig Het proces speelt zich af in de groote stacLsturnzaal van Lueneburg, die met eenvoudi ge middelen in een rechtszaal is Vferanderd. De gordijnen van het tooneel zijn dichtge schoven en daartegen is een wit doek aangebracht, waar op een filmapparaat de rauwe werkelijkheid van het kamp Belsen zal projecteeren. Er zijn 46 beklaagden, nl. 27 mannen en 19 vrouwen. De voornaamste twee zijn Josef Kramer, de commandant van het kamp Belsen, en zijn 21-4 jarige assistente Irma Grese. Zij worden berecht door een Engelsch militair Hof van vijf leden volgens Engelsche en internationale wetten. Kra mer wordt verdedigd door een Britsch officier. Van de zijde van het O.M. worden 36 ge tuigen gehoord. De tolken zijn meerendeels Nederlan ders. Op de publieke tribune bevinden zich Duitsche bur gers, die een toegangskaart hebben weten te bemachti gen. De ten lastelegging luidt: dood door schuld, subs, toebren gen van zwaar lichamelijk let sel aan een Engelsch onderdaan en aan vele onderdanen van geallieerde naties. De zwaarste straf zal zijn: den dood door op hanging. Op de vraag of zij schuldig waren of niet aan de ten lastelegging, antwoordden de beklaagden allen met „nein". Josef Kramer, „het beest van Belsen", met zijn dunne bloedlooze lippen en zijn kleine oogjes, die diep in de kassen liggen, maakt inder daad een wreeden indruk. Onder de beklaagden, die meerendeels de S.S. unifoim dragen, vallen veel gezichten op, die sadisme verraden. Al len dragen hun nummer op de borst. Ook bij de vrouwen zijn er velen met een ongun stig uiterlijk. Van anderen daarentegen zou men op het oog niet zeggen, dat zij zich aan wreedheden hebben schuldig gemaakt. Irma Grese b.v. heeft een mooi, om niet te zeggen prettig gezicht en mooi verzorgde pijpekrullen. Taal des* stokslagen De belangrijkste getuige van gisteren in het proces tegen de beulen van Belsen was een on derwijzer, afkomstig van het eiland Jersey, die door de Gesta po was gearresteerd wegens het verschaffen van hulp aan een Russischen officier. Voor hij gehoord werd, is de film ver toond, die opgenomen werd in het kamp Belsen onmiddellijk na de bevrijding: alle afschu welijkheden, waaraan het kamp Belsen zoo rijk was, werden den toeschouwers voor oogen gevoerd en vooral de vrouwe lijke verdachten schamen zich na de vertooning minder zeker en rustig te voelen dan zij zich voordien toonden. De onderwijzer van Jersey verhaalde van de toestanden, die de vorige dagen reeds door de militairen en artsen, die het kamp bezocht hadden, waren uiteengezet. Maar ditmaal was een voormalige gevangene aan het woord, en de indruk, die zijn relaas verwekte, was veel grooter. De getuige, die eerst Zaterdag uit het ziekenhuis ontslagen was, zeide: „De eeni ge taal, die in Belsen gehoord werd, was de taal der stoksla gen. En door deze taal werd het mij duidelijk gemaakt, dat er slechts bedden waren voor de „officieren en onderofficieren" onder de gevangenen zelf. De anderen moesten op den grond slapen, die nat en onbeschrijfe lijk smerig was. Ik zou de barak willen beschrijven, als een krankzinnig geworden Babel. Normaal slapen was onmogelijk, 's Morgens werden wij om half vier door slagen gewekt en daarna werd er appèl gehou den, dat drie uur duurde. Het was op het laatst slechts mo gelijk wat soep te bemachti gen, wanneer men iets te rui len had: anders namen de ge vangen-opzichters zelf alles. Veel S.S.-bewaking had hij niet gezien: wel had hij eens gezien, dat een SS-officier een vrouw doodsloeg. Er werd wel regel matig geschoten, meestal zon der reden, maar soms ook met een reden, die de gevangenen pas hoorden, wanneer er doo- den gevallen waren. Hun taak bestond uit het opruimen van lijken: honderden lijken wer den dagelijks naar de massa graven gevoerd. Vijf dagen lang heb ik lijken gesleept, zonder dat ik een druppel wa ter te drinken of iets te eten kreeg. Ik vervoerde lijken, die vreemde wonden vertoonden en ik begreep niet, op welke wijze die toegebracht konden zijn. Een vriend lichtte mij in: gevangenen hadden uit de lij ken stukken gesneden, om die rauw op te eten. Ik heb de vol gende dagen inderdaad met eigen oogen een gevangene, die meende niet gezien te wor den, een stuk uit een lijk zien snijden om het daarna in den mond te steken. v in EN DE COMMANDANT DEED MEE... EEN ONDERHOUD MET DEN HEER KOOS VORRINK. Zaterdagavond jl. is in het interneeringskamp voor N. S. B.'ers nabij Harderwijk een ontspanningsavond gehouden, welke veel stof heeft doen op waaien. In enkele dagbladen is er over geschreven en de bevolking in de omgeving van het kamp hield een pro test-demonstratie. In verband hiermede heeft de heer Koos Vorriruk, persoonlijk adviseur van den minister president inzake de internee- ringskampen. onmiddellijk een onderzoek ingesteld naar de toestanden, welke in het kamp heerschten en kon mededee- len, dat de kampsommandant Van Dii'k, evenals enkele an dere leden van de kamplei ding inmiddels reeds ontsla gen zijn, en wel op grond van het feit, dat zij, naar gebleken is, de gezagsverhoudingen to taal uit het oog hebben verlo ren. Dat Zaterdag jl. in het kamp een ontspanningsavond is ge houden is volkomen gewet tigd. Het was echter niet de bedoeling, dat alle 850 gedeti neerden gezamenlijk een fees- telijfcen avond zouden hebben. Wanneer af en toe per kamer of hoogstens per barak een ontspanningsavond wordt ge houden is dit geheel in over eenstemming met de bedoelin gen en wensohen van de alge- meene kampleiding. Brengt men echter regelmatig alle ge vangenen bijeen dan volgt -hier uit noodzakelijkerwijs een on. gewenscht contact en daardoor een nog minder gewensoht machtsgevoel, dat slechts lei den kan tot een situatie, wel ke niet strookt met de noodza kelijke discipline. Bovendien heeft 'het feit. dat de commandant zich tevoren niet op de hoogte heeft gesteld van den inhoud van het pro gramma, geleid tot het zingen van liedjes, welke zeker niet in een programma van geïnter neerden N. S. B.'ers thuis- hooren. Persiflages op de moeilijkheden waarmede de Nederiandsche regeering op het oogenblik te kampen heeft zijn niet voor de ooren van poli tieke gevangenen bestemd. De -heer Vorrink ontkende echter ten stelligste dat er schunnige liedjes ten gehoore zouden zijn ■gebracht. Verbroederingsscènes waar bij ook een bewaker een rol heeft gespeeld alsmede het feit, dat de commandant en zijn familie „meedeinden" met de gedetineerden op het re frein van een populair liedje, zijn feiten, die absoluut onge- wenscht werden genoemd door den heer Vorrink. De commandant van een internee ringskamp dient, aldus de heer Vorrink naar beide zijden correct te zijn. Geen sadisme doch ook geen Verbroedering. Het is dikwijls moeilijk den juisten tusschen weg te kiezen, dooh wanneer een comman dant dit niet weet te bereiken, blijkt hij niet geschikt te zijn voor zijn taaie. De heer Vorrink gaf vervol gens nog een korte beschrij ving van de juiste toedracht van het in de dagbladen ver melde feit. dat de comman dant tijdens den avond heeft aangekondigd dat chocolade en sigaretten zouden worden ver strekt. Verschillende groepen gede tineerden werken buiten het kamp, o. a. in de nabijheid van Stroe, voor Canadeezen. Dit is op zichzelf zeer goed, doch heeft als gevolg van het slappe optreden van den commandant geleid tot een levendigen ruil handel. Onder de gevangenen bevindt zich een teekenaar, 40 SIGARETTEN OP BON 51 TABAKSKAART. Met ingang van Vrijdagmid dag 21 Sept. 12 uur kunnen op bon 51 der tabakskaart 40 En gelsche of Amerikaansche im portsigaretten gekocht worden. Deze sigaretten zijn van de merken: Craven A, Craven Plain, Golds Flake, Players, Sta te Express, Press 333, Shirley en Marvels. Men zal in het algemeen ge noegen moeten nemen met het merk of de merken, welke de winkelier in voorraad heeft. Rhodesia-sigaretten, sigaren of tabak mogen niet op deze bon worden verkocht. die voor een Canadeesch offi cier een portret had gemaakt en daarvoor 6O0 sigaretten en een hoeveelheid ohocolade ont ving. Met toestemming van den commandant, die dit zelf op het tooneel heeft bekend ge maakt, zijn deze sigaretten en ohocolade onder de gevangenen verdeeld. Daar er in alle kampen een absoluut rookverbod heerscht en ook chocolade tot de con trabande behoort, was ook dit optreden van den comman dant volkomen in strijd met de reglementen'. Inmiddels zijn de comman dant en de onder-commandant van het interneeringstehuis, gevestigd in een school in de Rosenboomlaan te Voorburg, van wien grove nalatigheid is geconstateerd, gearresteerd. Het onderzoek in dezen is echter nog gaande, zoodat de heer Vorrink hierover nog geen nadere mededeelingen kon verstrekken. Wel kon hij ons verzekeren, dat van de zijde der regeeringi en het M. G. alles in het wenk wordt gesteld, om excessen, zooals bovenvermeld, den kop in te drukken. Katholiek Stands- en V akorganisa ties H ET is het verlangen van de Hoogw. Bisschoppen van Nederland, dat de Katholieken lid blijven, en, zoo zij dit niet zijn, lid worden, van de Katholieke Stands- en Vakorganisaties. Aldus lezen wij In ,,Sint Bavo", de Me dedeelingen van het Bisdom Haarlem. Reeds heeft het grootste gedeelte van de Katholieke arbeiders aan dit Bis schoppelijk verlangen gevolg gegeven nog voor het was uitgesproken. Zij staan aangetreden in het gelid om den op- marsch in den nieuwen tijd te beginnen en anderen, wij hopen alle werkers, zul len volgen. Misschien meesmuilt deze of gene eenheidsmaniak, dat er dus niets is veranderd en dat dus de draad van 1940 weer wordt opgepakt, maar deze stuurman aan den wai geeft blijk dat hQ de nieuwe tijd niet begrijpt. Zou de R. K. Arbeidersbeweging die zich op zulk een zegenrijke staat van dienst kan beroepen, zich door een Seys Inquart van den aardbodem laten weg vagen? Is met de Duitsche terreur de taak van de Katholieke sociale bewe ging afgeloopen? Een kind kan begrijpen, dat zij haar taak nog niet heeft voltooid. Dat zij er moet zijn, juist nu, om, zouden wij wil len zeggen, de laatste hand te leggen aan de voltooiing van de rechtspositie van den arbeider. Mede dank zij de Katholieke Arbei dersbeweging staat ons land op het punt van sociale wetgeving aan den top. Noem een tweede land op met zulke goede en omvangrijke sociale wetten als het onze. Onze Arbeidswet, onze Wo ningwet, onze wettelijke voorzieningen in geval van ziekte, invaliditeit en ouderdom kunnen menig ander land tot voorbeeld strekken. Het gebouw is nog niet voltooid. On der richtlijnen van Rerum Novarum en Ouadragesimo Anno begint thans de op- marsch voor de sociale democratie. Er zijn leuzen die spoedig verslijten; er zijn andere leuzen die een rijk pro gram inhouden. Op voor de sociale zekerheid! Op voor de rechtspositie van iederen werker! Dit zijn leuzen die een rijk program aanduiden, dat spoedig kan en moet worden verwezenlijkt. Daarvoor is noodig dat de Katholieke arbeiders een hecht aaneengesloten orga nisatie vormen. Vanaf Zaterdag 22 September De fameuze H0N6AARSCHE VIOLISTE met trio AUDIËNTIE. Z.H.Exc. de Bisschop van Haarlem zal Dinsdag 25 en Woensdag 26 Sep tember geen audiëntie verleenen. IN LOCKHZEDS OVER DEN OCEAAN. Wanneer alle desbetreffende plannen gereed zijn, zal den afstand tusschen New-York en Londen in 11 uur kun nen worden afgelegd. Daartoe zal ge bruik gemaakt worden van Lockheed- vliegtuigen, viermotorige toestellen, die op groote hoogte vliegen, een snel heid bereiken van 550 km. per uur en 42 passagiers kunnen vervoeren. Vier Amerikaansche luchtmaartmaatschap- pijen hebben 426 machines van dit type besteld. Dc aflevering zou begin Octo ber aanvangen. De stad Batavia heeft, hoe wel zij door de Japanners zeer verwaarloosd is, minder schade opgeloopen dan eenige andere hoofdstad in het Verre Oosten. De stad staat nog onder de Ja- pansche bezettingsautoriteiten. Alle transport is in Japansche hapden en het Japansche bezet- tingsgeld heeft wettalijken koers De Japansche stafchef, graaf Yamaguchi, en zijn staf verblij ven in Hotel des Indes, dat als Japansch hoofdkwartier werd gebruikt. Zij dineeren in te genwoordigheid van geallieerde officieren en vrijgelaten ge- interneerden. Eenige groepen van Indone siërs maken plannen een gue rilla zoowel tegen de Japanner als tegen de Geallieerden te voeren. Gedurende den nacht werden Japansche legerofficie ren uit hun auto's getrokken en vermoord. Guerilla-groepen hebben Europeanen aangeval len en vooraanstaande Indone- Spoedige bezetting door geallieerden gewenscht siërs, die gedurende den gan- schen oorlog loyaal zijn geble ven jegens Nederland, bedreigd. De leden dezer guerilla-groep stonden onder sterken Japan- schen invloed en werden gewa pend om de geallieerden te be strijden. Teleurgesteld over de onverwachte ineenstorting van Japan hebben zij zich thans ook tegen hun voormalige vrienden gekeerd. Er bestaat geen aan wijzing, dat zij de hulpgroepen, uitgezonden om de krijgsgevan genen en geïnterneerden steun te bieden, hebben aangevallen. Men vreest echter, dat, indien de aankomst van geallieerde troepen lang wordt uitgesteld, zij wellicht agressiever zullen worden en zullen trachten de krijgsgevangenen en geïnter neerde burgers te rfiolesteeren.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

De Burcht | 1945 | | pagina 1