Zelfbestuur
\oor Britsck-Indië
OORLOGSMISDADIGERS VOOR
HUN RECHTERS....
De toestand
Sn Griekenland
Donderdag 20 September 1945
No. 77
MHU
Katholiek Dagblad voor Léiden en Omstreken
HET WEER:
Tot Vrijdagavond.
Zwaar bewolkt, tijde
lijke opklaringen, iets
koeler. Plaatselijk eeni-
ge regen. Matige, in de
kuststreek tijdelijk
krachtige wind tus-
sohen Z. en Z.W.
BUItCHl
Hoofdredacteuren: Rector H. L. J. M. Sondaal en Mr. Dr. C. C. A. van Haren; Redacteuren:
Prof. Dr. W. Asselbergs (Anton v. Duinkerken) en Joop Siebelt; Directeur: G. G. v. Elburg.
Abonnementsprijzen: ƒ0.26 p. week, ƒ1.10 p. maand, ƒ3.20 p. kwartaal. Franco p. p. ƒ4.20.
De onderkoning van Britsch-
Indië, lord Wavell, heeft in
een radiorede voor de Britsch-
Indlsche omroep, een nieuw
plan bekend gemaakt" voor een
spoedige verwerkelijking der
Indische onafhankelijkheid.
Hij verklaarde, dat de En
gelsche regeering besloten had,
zoo spoedig mogelijk een con
st! tueerend lichaam bijeen te
roepen, en dat hij gemachtigd
v/as, de voorbereidende maat
regelen te treffen voor het
bijeenroepen van een uitvoe
renden raad, die gedragen zou
worden door alle leidende In
dische partijen. Er zullen spoe
dig verkiezingen worden ge
houden, zoowel voor de cen
trale als voor de provinciale
lichamen, en het beginsel van
ministerieele verantwoorde
lijkheid zal worden ingevoerd.
„Deze nieuwe plannen be-
tcekenen, dat de Ehgelsche re
geering voornemens is voort
te gaan met haar taak Britsch-
Indië tot zelfbestuur te bren
gen op een zoo vroeg mogelijk
tijdstip.', aldus lord Wavell'
GRONDWET VOOR
400.000.000 MENSCHEN.
De Engelsche premier, Attlee
heeft een radiorede uitgespro
ken over het nieuwe plan voor
de regeling van de interne po
litiek van Britsch-Indië. Hij
verklaarde, dat de EngePche
ïègeerin i haar volle aandacht
■gaf aan den inhoud van het
verdrag ten aanzién van de
Britsch-Indische grondwet, dat
voorziet in een lichaam als
bedoeld in de verklaripg van
1942, „die nog steeds volledig
en -geheel van kracht is."
„Het kan hier wel gezegd
worden", aldus Attlee, „dat
v/ij niet zullen trachten in dat
verdrag iets te zoeken
niet in overeenstemming
met de belangen van Britsch-
Indië." Attlee gaf een over
zicht van de voorstellen die lord
Wavell voor de radio bekend
.gemaakt heeft en hij voegde
daar aan toe: „Niemand die
eenige bekendheid heeft met
de Indische aangelegenheden
zal de moeilijkheden onder
schatten die overwonnen zul
len moeten worden bij het in
stellen en doen functioneeren
van een wetgevend lichaam.
RADIOPROGRAMMA
Voor Vrijdaj; 21 September.
7.1.57.50 Lichte orkestwerken.
8.159.00 Gevarieerd morgenconcert.
9.3310.00 Pianomuziek van Franz
Schubert.
11,1512.00 Oudp muziek.
12.1513.00 Georg"e Pickard en zijn
orkest.
13.1513.45 Lichte orkestwerken.
14.3014.45 Optreden van Charlie Wal
lace, piano.
15.1515.30 Rubriek voor de vrouw.
Mevr. de Leeuwvan Rees
over: van oud nieuw ma
ken.
16.0016.30 Koormuziek, koren uit be
kende opera's.
16.30-r-16.45 Kort verhaal. ,,Een weer
loos schepsel", een Russi
sche novelle van A. P.
Tschjechow, verteld door
Joop Reinhoud.
17.0017.30 Herfstprogramma" door Tt
ensemble Jetty Cantor.
17.3017.45 Orgel en zang door Cpl.
Edgr. Goodaire en Cpl. Bill
Tompson uit Canada.
19.1519.30 Zang -door Gracy Fields en
Eddie Peabody.
20.0020.15 Nederland Herrijst. Ir. J.
de Bruyn Annexatie en
bevolkingsvraagstukken in
ons land".
20.1520.30 Politiek weekoverzicht door
den heer L. de Jong.
20.302 L00 Willem AndrleSsen, piano.
21.0021.15 ,.Op de brug". Minister
Beel over „De zuivering".
21.1522.00 Klanken uit alle landen.
Attlee over het
nieuwe plan
Maar nog greoter zal de 'taak
zijn der gekozen afgevaardig
den, die een grondwet zullen
moeten construeeren voor
400.000.000 menschen."
Attlee wees op de schitte
rende rol, die Britsch-Indië in
den afgeloopen oorlog heeft
gespeeld en wekte de Britseh-
ïndiërs op, zich aan dit groote
voorbeeld te spiegelen en sa
men te werken om deze grond
wet uit te v/erken, zcodat zoo
wel de meerderheid als de
minderheid van het Britsch-
Indische volk deze kan aan
vaarden. De Britsche regeering
zal haar best doen om iederen
mogelijken steun te verlee-
nen.
De wijze waarop de Russen
de regeiin.g van de kwestie
der Italiaansche koloniën op
vatten heeft klaarblijkelijk
bezorgdheid verwekt in Brit
sche kringen rond de confe
rentie te Londen, Men had niet
verwacht dat de Riussen er naar
Schepen terug uit
Duitsciilaud
In de haven van Kiel liggen
momenteel nog 60 Nederland-
sche vaartuigen v^n allerlei
soort en grootte. -Behalve een
aantal trawler- en kustvaar
tuigen bevinden zich hier de
„Drechtdijk" en de „Damster-
dijtk" resp. 90(50 en 10.000 br.
r.t. metende. De/heer Stem
pels, vertegenwoordiger van
e:, commissaris-generaal voor
de Nederlandsohe economische
belangen in Duitsohland. ver
klaarde, dat alle booten zoo
spoedig mogelijk in gereedheid
worden gebracht., teneinde
naar Nederland te kunnep te-
rugkeeren.
zouden streven zich als man
daathouders te nestelen in de
voormalige Italiaansche kolo
niën aan de Middellandsche
Zee of de Roode Zee, of zelfs
in beiden. Men weet dat de
Britten deze zeeën beschou
wen als wegen van vitaal be
lang in de verbindingen met
hun Imperium;. Ofschoon zij
erkennen,- niet de eenige be
langhebbenden te zijn, zien zij
toch ongaarne nieuwe interes
sen in deze gebieden opko
men.
Ookv Duitschers uiten hun afkeer
Overal in Europa worden
than.s de oorlogsmisdadigers
voor hun rechters gedaagd.
Gisteren werden in Engeland
en België twee verraders ter
dood veroordeeld. In Londen
namelijk hoorde William Joyce,
wat bijgenaamd Lord Haw-Haw,
dcor een jury van tien man
nen en twee vrouwen het
..des doods schuldig" tegen
zich uitspreken, wegens zijn
omroep-praktijken in dienst
van de Duitsche radio, terwijl
te Antwerpen door een bijzon
der tribunaal het doodvonnis
werd geveld over den verrader
Jan Timmermans, die door de
Du tschers tot burgemeester
van deze stad -vas aargèsteld.
Timmermans was een der lei
ders van de Vlaamsche natio
nalistische beweging. Voor
naamste beschuldiging tegen
■hem v/as de recruteering van.
Vlamingen voor den strijd met
de Duitschers tegen de Rus
sen. Te Parijs is verder aan
gekondigd, dat het proces te
gen Pierre Laval, eerste minis
ter van de Viehy-regeering, op
4 October a.s. zal aanvangen
en tegen Joseph Darnand op
3 October. Uit Oslo is bericht
dat, na Quisling, de processen
tegen de Noorsche oorlogsmis
dadigers spoedig zullen plaats
vinden, te beginnen met Hans
Zeidler. commandant van het
beruchte Grini-c-oncentratie-
kamp bij de hoofdstad. Dan is
de publieke aandacht gevestigd
op het proces tegen de beulen
van Belsen, dat thans te Lune-
burg aan den gang is. en
waarbij zelfs van de zijde van
het Duitsche publiek uiting
wérd gegeven aan walging en
afkeer van de beestachtige
misdadigers, toen de comman
dant* van dit kamp, Josef Kra
mer, met de andere 44 be
schuldigden van de rechtszaal
naar de gevangenis werd te
ruggebracht. Omtrent het
proces tegen de groote Euro-
peesche oorlogsmisdadigers,
Goering, Von Ribbentrop e.a.,
waarvan den aanvang reeds in
•het begin van1- deze maand te
Neurenberg was verwacht,
v/ordt echter bericht, dat nog
langer uitstel waarschijnlijk is.
Dit in verband met het Rus
sische aandringen, dat tenmin
ste het eerste gedeelte van
deze processen te Berlijn zal
worden gehouden. De Russen
zullen daartoe echter te B
lijn een geschikte localiteit
beschikbaar moeten stellen.
DE GELD VERNIEUWING
Wat men moet doen.
Tusschen 26 September en
2 October mag men per gezin
niet meer dan f 3Ö0.bij de
banken storten. Men zor.ge dus
dat men vóór 26 September:
11 tien gulden voor elk ge
zinslid bij den distributie-
dienst heeft omgewisseld tegen
nieuw geld;
2) al het andere papieren
geld zooveel mogelijk heeft ge
stort op de bank of de spaar
bank.
Wat overblijft kan men tot 2
October kwijt, maar niet meer
dan 300.- per gezin.
DE ZUIVERING DER STATEN-
GENERAAL.
Slechts drie zwakke broeders.
Het is natuurlijk zacht gesproken een
heel eigenaardige toestand, dat een wil
lekeurige commissie moet uitmaken,
welke volksvertegenwoordigers zich in
den oorlog braaf hebben gedragen en
welke niet. Laten wij het nu maar niet
over de Grondwet hebben en met vol
doening' constateeren, dat de commis
sie meent, dat slechts drie van de Eer
ste- en Tweede Kamerleden niet in het
parlement behooren terug te keeren.
Het zijn: ds. KerS'ten (St. Ger.), De
Zeeuw (S.D.A.P.) en Steger (R.K.).
ON THE GOOD SHIP LOLLIPOP!
Shirley Temple is in het huwelijk ge
treden met Joh. Agar, sergeant in het
leger der Ver. Staten. Ze is nu zeven
tien jaar. \Vcl wat jong, maar ze was
vroeg oud!.
„MARGRIET".
Gevestigd in Leiden, èoerhaavelaan
4, een dagverblijf voor zwakke kleu
ters, die in den afgeloopen winter en
het voorjaar ondervoed zijn.
Aarzelt niet,
Steunt „Margriet'V 1
Mgr. dr. j. de jong.
Zijn benoeming tot kardinaal
te verwachten.
Naar wiL van „Het Binnenhof" ver-
petnen wordt in welingelichte kringen
verwacht, dat Z.H.Exc. Mgr. Dr. J. de
Jong, Aartsbisschop van Utrecht, bij
het aanstaande consistorie door Z.H. den
Paus tot kardinaal zal worden verhe
ven.
TREEDT HIROHITO AF?
Naar uit betrouwbare bron wordt ver
nomen zou de Japansche keizer spoedig
aftreden. Als regent zou prins Sjisjiboe
aangezocht zijn,
DE CENT VAN DE JEUGD
VOOR JNDIE.
Ook de schooljeugd zal haar aan
deel hebben in de hulpverleening aan
Indië. Eiken Mandagochtend zal n.l.
aan de leerlingen van de verschillende
de onderwijsinrichtingen het offertje
van 1 cent worden gevraagd, ten be
hoeve van de hulp aan het kind in In
dië. Deez „Maandagochtend-cent"-actie
gaat uit van het Indisch Instituut
(voorheen Koloniaal Instituut) te Am
sterdam in nauwe samemverking met
4iet Nederlaudsche Roode Kruis.
Van H.K.H. Prinses Juliana mocht
bericht worden, ontvangen, dat de drie
prinsesjes reeds hun eerste Maandag
ochtend-cent voor het kind iu lndië
hebben geofferd.
DE SCHEVENINGSCHE VUURTOREN
WERKT WEER.
Nadat kort geleden reeds gemeld was,
dat de Scheveningsche vuurtoren den
oorlog goed doorstaan had, werden de
Scheveningers gisteravond aangenaam
verrast, toen voor het eerst sedert vijf
jaar, de vertrouwde stralen van den
lichttoren weer hun weg over de gol
ven zochten. De toren is inmiddels van
zijn „camouflage-kleur" ontdaan.
DE GELDKAARTEN „B".
Wij vestigen, nog eens den nadruk op
den gang van zaken betreffende het
verkrijgen van de geldkaarten ,,B".
Personen aan wie geen brandstoffen-
kaart is uitgereikt, of personen die den
leeftijd van 21 jaar hebben bereikt, en
een zelfstandig inkomen genieten van
meer dan 100.per maand, dienen,
indien zij geld wenschen te deponee-
ren, de volgende stappen te onderne
men:
1. Bij het postkantoor ter plaatse
moet een aanvraagformluier vootös^peii
geldkanrt „B" worden afgehaald.
2. Dit aanvraagformulier moet uiter
lijk op Zaterdag 22 September a.s. on
der overlegging van de stamkaart bij
de bank worden ingediend, waar men
zijn geld wenscht te deponeeren.
Men ontvangt dan van deze bank een
gcldaart ,,B", waarbij de bank in liet
vakje 401a van de stamkaart de aan-
teekeniug B plaatst.
GEBREK aan leiding
JJ ET Katholiek Staatkundig Studie
centrum is een schoon ding. Maar
wanneer dat ding een kapstok wordt
waaraan de actieve politieke leiding,
welke nu noodzakelijker is dan ooit,
wordt opgehangen, dan hebben wij er
geen vrede mee.
Wij hebben aanstonds nadat de op
richting van het Centrum werd aange
kondigd, er op geweezn, dat staatkun
dige studie één kant van de zaak is en
actief handelen een andere kant. De
Maasbode vond dat Centrum bepaald een
vondst en ook het Binnenhof was en
thousiast, zooals het enthousiast was
toen het de veel becritiseerde brochure
van Prof. Romme aankondigde als een
bazuinstoot. Wij zijn heel blij al is
ons dat wel eens kwalijk genomen aan
dat enthousiasme niet te hebben deelge
nomen En dit niet alleen omdat in liet
staatkundig Beginsel-Program der R/ K.
S. P., dat even voor den oorlog tot
stand kwam, prachtig materiaal ligt, dat
nog niets aan waarde heeft ingeboet en
waarap een uitstekend urgentieprogram
ware samen te stellen.
Maar vooral omdat achter dit Cen
trum zich een gebrek aan leiding mani
festeert dat ongerustheid wekt. Het Bin
nenhof van 15 Sept. geeft daaraan uiting
In een hoofdartikel, dat wij in zijn strek
king geheel onderschrijven. Wat eg-
bcurt er, vraagt het Haagscke blad, wij
zijn reeds meer dan vier maanden be
vrijd en nog weten wij. Katholieken niet,
wat wij op staatknudig terrein zullen
doen. Met de mogelijkheid moet worden
gerekend, dat Nederland over acht
maanden ter stembus trekt, en nog we
ten de Katholieken niet, waar zij staan.
De overtuiging aldus verder het
Binnenhof dringt zich steeds sterker
aan ons op, dat langzamerhand liet tijd
stip aanbreekt, waar.op de katholieke lei
ders zich op de brug dient te vertoo-
ncn om het gemeenschappelijk denken
en waarachtig willen der katholieken te
fonnüleeren. Maar helaas! Dat juist mis
sen wij in onze kringen, doch vinden
het verwezenlijkt bij anderen, met name
bij de sociaal-democraten. Ook het Stu
diecentrum hult zich in geheimzinnige
stilten.
Ja, zouden wij willen zeggen, studie
geschiedt nu eenmaal in stilte. Doch
daarom juist hebben wij aan dat Centrum
niet genoeg.
Het, gros der Katholieken weet overi
gens heel goed waar het staat, in welk
gelid het zich zal scharen, maar de lei
ding weet dit blijkbaar niet. Enfin, op
29 Sept. wordt er een partijbestuursvor.-
gadering gehouden. En dus wachten wij
op een bazuinstoot.
SPOEDIGE
VERKIEZINGEN?
Engeland, Frankrijk en de
Vereenigöe Staten hebben
een gezamenlijke verklaring
afgelegd, waarin zij de Griek-
scke regeering aanbevelen,
spoedig algemeen® verkiezin
gen te houden voor het ple
bisciet over de monarchie.
Dit beteekent een beslissen-
den stap naar een oplossing
van de impasse in Grieken
land, aangezien tot nu toe alle
voortgang naar een verkie
zing van een meer representa-"
tieve regeering verhinderd is
door de onmogelijkheid het
eens te worden over de volg
orde van verkiezingen en ple
bisciet. De royalisten wilden
eerst het plebisciet en daarna
de verkiezingen en hun tegen
standers het omgekeerde. Het
gezamenlijke communiqué is
uitgegeven na besprekingen
van den aartsbisschop Damas-
kinos, den regent van Grie
kenland met de drie ministers
van buitenlandsche zaken der
onderteekende en de landen, en
de positie van den aartsbis
schop in Griekenland zal' daar
door zeker versterkt zijn. Het
blijft echter te bezien of het
technisch mogelijk zal zijn de
verkiezingen voor den winter
te doen houden. De binnen-
landsche situatie in Grieken
land is veel verbeterd sinds de
nationale garde, die door de
linkerzijde beschuldigd werd
van eenzijdigheid, vervangen
is door de door de Engelschen
opgeleide politie.
Het communiqué neemt te
vens de in Griekenland veel
verspreiden indruk weg, dat
de Engelsche regeering de
royalisten zou steunen. Ook
de reorganisatie van den
Griekschen generalen staf is
een stap in de goede richting.
Er hoeft overigens geen twij
fel over te bestaan dat de
Grieksche regent na zijn terug
keer in Griekenland zal wor
den aangevallen door zijn po
litieke tegenstanders omdat
hij zou zijn afgedaald naar de
politieke arena, en omdat hij
zou trachten zijn eigen positie
te consolideeren, maar men
gelooft, dat de groote meerder
heid van het Grieksche volk
de kans zal verwelkomen om
zich voor te bereiden voor de
verkiezingen in de zekerheid,
dat deze voorbereidingen niet
onderbroken zuillen worden
voor het houden van een ple
bisciet