ALS NAAR EEN FEEST
IS DE BOOTDIENST
LEIDEN—AMSTERDAM
GESTAAKT.
Flink Meisje
R.K. Meisje
ELECTRO-
MONTEUR
PENSION
gevraagd
Groote
Bijverdienste
Huishoudster
ENGELSCH
heeft
diend
meri-
nves-
foben
heb-
aan-
i-g.
l uit
krin-
nister
i Sji-
heeft
van
van
boord
slag-
■m en
lesten
pro-
ligers
naar
iburg
n Jo
in en
Irma
torige
ruwen
giers-
nigde
Eire
merie
weer
voor
open-
land
en.
voór-
ikein-
uit de
litsch-
omen;
üming
ipaan-
direc-
edsel-
>p het
waar
over
in ons
heeft
l voor
anden
X) ton
vleesch noodig heeft, boven
dien elke maand 90.000 ton
tarwe.
In een plechtigheid aan
het Korte Voorhout, te Den
Haag, heeft de aftredend' com
missaris der Koningin in de
provincie Zuid-Holland dr. A.
A. L. Rutgers, zijn amibt over
gedragen aan mr. A. L. Kes-
per, griffier van de Tweede
Kamer. De aftredende com
missaris heeft daarbij het
woord tot de aanwezige ambte
naren en tot zijn opvolger ge
richt.
De in burgeraantal groot
ste gemeente in den lande, Am
sterdam, heeft zioh over het
lot van de kleinste, Hemmen
geheeten, ontfermd. Dit eer
tijds zoo lieflijk dorpje, gele
gen in het midden van de Be
tuwe, had tijdens de hevige
gevechten .gedurende de win
termaanden zwaar geleden. De
naar België geëvacueerde be
volking, bestaande uit ruim
200 personen, vond na de thuis
komst nauwelijks meer dan
ruïnes terug. Dankbaar aan
vaardt men thans de toegesto
ken, helpende hand van den
grooten „broer".
De Fransdhe Max Blokzijl
Paquis, is te Parijs ter dood
veroordeeld.
GOED NIEUWS VOOR
REIZIGERS,
De electrische halfuur-dienst
Rotterdam—Oen Haag is door
getrokken tot Leiden. Een uur-
dienst met den electrischen
trein wordt onderhouden op
de lijn LeidsehendamVoor
burg—Laan van Nieuw Oost-
Indië—Den Haag.
STADSNIEUWS
Ned. R. K. VOLKSBOND.
Morgenavond eerste leden
vergadering na de 'bevrijding
van den Ned. R. K. Volksbond,
welke zal worden gehou
den in het Gebouw „Prediker",
JanVossensteeg, om 8 uur des
avonds. Dé agenda vermeld
o.a.: Bestuursverkiezing.
BEULEN WORDEN BERECHT
Proces tegen Joseph Kramer
en Fritz Klein.
In het proces tegen de beulen
van Bergen-BeLsen en Aus-
witz verklaarden de verdach
ten, dat zij onschuldig waren.
De aanklager hield daarop
een rede, waarin hij een expose
van het bezwarend materiaal
tegen de verdachten gaf. Hij'
deed mededeelingen over de
toestanden in deze kampen.
Ziekten, vervuiling, mishande
ling en dood, kwellingen en
zelfs kannibalisme waren in
deze kampen normaal. Van
de 28.000 in Bergen aanwezige
vrouwen waren er 2QOO ernstig
ziek en 18.000 behoefden drin
gend medische hulp. Er waren
■na de bevrijding dagelijks 125
nieuwe ziektegevallen.„Ge
zult straks hooren, dat dit alles
gebeurde in de laatste maan
den, omdat de Engelschen ieder
transport onmogelijk maakten
en omdat zoodoende het kamp
zonder bevoorrading bleef,
maar dat de commandant,
Kramer en zijn helpers en
helpsters alle moeiten gedaan
hebben, de aan hun zorgen
toevertrouwde gevangenen
goed te VerzorgenMaar
in een Wehrmacht-kamp. waar
het voedsel voor Bergen-Bel-
sen vandaan kwam. een kilo
meter verder aan denizelfden
weg, werden reusachtige hoe
veelheden voedsel gevonden,
die onder deze menschen ver
deeld hadden kunnen worden.
Er- was een volledige bakkerij,
die zestigduizend brooden per
dag kon produceeren, gezien
den graanvoorraad en dit na
de bevrijding ook dagelijks deed
Er waren ook voorraden me
dicamenten, bestemd voor de
gevangenen, en afkomstig Van
het Hongaarsche Roode Kruis,
die de gevangenen nooit hebben
bereikt". De zitting werd hier.
op verdaagd tot morgen, wan
neer de getuigen a charge ge
hoord zullen worden.
WARSCHAU'S OPZEGGING
VAN HET CONCORDAAT.
Het bericht der opzegging
van het Concordaat door de re
geering van Warschau, heeft
het Vaticaan nog niet officieel
bereikt! Dat neemt niet weg,
dat men zich ongerust, maakt
over deze uiting van een gees
testoestand, die men niet ver
wachtte. Kort geleden had zich
een ernstige evolutie voorge
daan in die houdingvan het
Vaticaan ten opzichte der re
geering van Warschau en men
scheen den weg op te gaan van
de officieele erkenning van het
nieuwe regime.
De Poolsche regeering recht
vaardigde haar beslissing door
het feit, dat de Heilige Stoel
door de 'benoeming van Duit-
sche Apostolische administra
tors in de Poolsche bisdom
men, inbreuk op het Concor
daat heeft gemaakt. Men merkt
in kerkelijke kringen op, dat
het Vaticaan, dat niet in be
trekking wilde komen met de
autoriteiten, die in feite het
gezag, uitoefenden, (hetgeen
men zou hebben kunnen be
schouwen, als de erkenning
van den door de bezetting ge
schapen toestand), geen nieu
we bisschoppen benoemd heeft
in de openstaande bisdommen
en er zich toe bepaalde de lei
ding van de zaken der bisdom
men toe te vertrouwen aan
apostolische administrators. In
Polen ging het om bisdommpn
met een gemengde bevolking
en gelegen dichtbij de Duit-
sohe bisdommen en men moest
een beroep doen op de hoof
den van laatstgenoemde bis
dommen. Mien is verwonderd
over het feit, dat de regeering
van Warschau niet gemeend
heeft haar klachten aan het
Vaticaan te moeten bekend ma
ken, vooraleer een beslissing
te nemen. Daarom meent men.
dat men te doen heeft met een
voorwendsel, bestemd om heel
het vraagstuk van de betrek
kingen tusschen Kerk en staat
opnieuw ter sprake te brengen.
BRITSCHE KRUISER NAAR
BATAVIA.
De Britsche kruiser „Cum
berland" is op de reede van
Batavia aangekomen.
Japansohe officieren gingen
aan boord met kaarten, waar
op de mijnvelden op Java en
met volledige inlichtingen be
treffende de krijgsgevangenen
en civiele geïnterneerden.
Daarna stoomde de kruiser op
naar Batavia.
NIEUWE DEKEN VAN
AMSTERDAM
GEÏNSTALLEERD.
Zondag werd in de kerk aan
het Begijnhof de nieuwe Deken
van Amsterdam, de Zeereerw.
heer G. P. J. v. d. Burg ge
ïnstalleerd. De ceremoniën ver-
riohtte Mgr. Dr. G. C. van
Noort, die deze week zijn de
kenaat officieel heeft verlaten.
In zijn nieuwe waardigheid
droeg Deken v. d. Burg na de
installatie een plechtige H.
Mis op. Mgr. van Noort hield
onder deze Mis een korte pre
dikatie, waarin hij als zijn
hoop en verwachting uitsprak,
dat zijn opvolger dezelfde -ge
hoorzaamheid en medewerking
van allen mag ervaren als hij
zelf steeds ondervonden heeft.
BROOD NOG NIET ZONDER
BON.
Het streven van de regee
ring is er na de bevrijding op
gericht .geweest het broodrant
soen te brengen op een peil,
dat ongeveer beantwoordde
aan de behoefte van den ge
middelden consument. Met de
hulp van onze bondgenooten,
die voor een grooten aanvoer
van broodgraan zorg droegen,
slaagde zij er in dit doel spoe
dig te bereiken. Dat er tot he
den nog niet toe werd overge
gaan het brood bonloos be
schikbaar te stellen, vindt zijn
oorzaak in verschillende over
wegingen, ingegeven door de
zorg, den thans verkregen gun-
stigen toestand eerst behoor
lijk te stabiliseeren.
verlangt U naar uw wekelijks genoeglijk bridgeavondje; het
wordt voor U een telkens weerkeerende vreugde, indien U
goed kunt bridgen. Leert goed bridgen volgens het be
roemde Culbertsons-ysteem op onze gezellige bridgecursus,
welke Donderdag a.s. aanvangt in een zsal van „In den
Vergulden Turk". Inschrijving dagelijks van 78i/2 uur.
J. CASTELE1N - Hoogewoerd 140
Met ingang van Dinsdag 18 September
REEDERIJ NEUTEBOOM
3010a REEDERIJ HARLAND
Nette jongelui zoeken ge
meubileerde kamer(s) m.
keuken. Br. no. 2797a
bur. v. d. blad.
i Lei-
r had
ver-
x ver-
ai, die
socia.
aarna
lagen,
Lepten
i was
in de
e las-
is tot
;reden
zijn
ualis-
met
lindige
ledén
a ook
lelijke
goede
i en
neer-
delijk
Eicatie
een
e de-
welk
Eicatie
gevat.
Prof.
zagen,
De
Aca-
eiden
voor
werd
in als
gevat,
werd
anden
neen-
.ening
naar
t van
n den
;enten
werk
bord-
esluit
:el dl).
ocent!
rnburg
mder-
t in
-recht
zoo
i niet
irden
züi-
nazi-,
a de
leden van de beide kransen
besloten f^leLaf te treden zco-
dra hun Collega Kranenburg
zijn ontslag zou ontvangen.
Zulks werd aan Dr. Dr. Wim-
maal toe lieten zij weten, dat
een massaal aftreden van Leid-
mer medegedeeld. De genoem
de heeren van het departement
voelden zich daartegenover
blijkbaar niet rustig. Tot drie-
sche hoogleeraren door de
Duitschers zou kunnen worden'
opgevat als een demonstratie,
die hen de kogel zou kunnen
ibezorgen. Deze dreiging hielp
echter niet: de Leidsche pro
fessoren achtten het hun plicht,
niet aan een Nazi-Universiteit
mee te werken. In de N. S. B.
bevonden zich zeker niet vol
doende krachten om zulk een
universiteit te bevolken, de
medewerking van de zittende
professoren zou dus noodig
zijn wilde het geheel een uni
versiteit blijven, maar dan zou
den die echte professoren de
rol van valsche munters spelen.
Het was dus hun plicht, ook
niet voor den doodstraf te
wijken.
Als afgezant Van het depar
tement verscheen toen de ex-
marechaussee-officiér Van Op-
tenoort, nieuwbakken chef van
ihet hooger onderwijs, in een
bijeenkomst van de „kleine
krans". Hij zette uiteen dat het
hooger onderwijs in Europa
vrijwel stil lag. maar dat juist
aan Nederland de taak was
toebedacht, .voor heel Europa
het hooger onderwijs in de
zen oorlogstijd te blijven ver
zorgen. Welk land kon dat
beter doen? En dan zou spe
ciaal Leiden worden tot het
hooge centrum van alle: natio-
naal-socialistisch onderwijs en
wetenschap. Welke universiteit
kon dat beter doen dan de be
roemde Leidsche? Als de hee
ren echter zouden aftreden,
wel, dan zou die- Leidsche
Universiteit haar 'vernietiging
tegemoet gaan.
Het was even stil toen Prof.
Huizinga daar tegenover had
opgemerkt dat de heer Op-
tenoort zich had vergist: de
Leidsche Universiteit is een
historisch begrip en zulk een
begrip kan niet worden ver
nietigd. Wèl kan een eincl wor
den gemaakt aan het feitelijk
'bestaan van die Universiteit,
maar de Leidsche hoogleeraren
zouden, zoo noodig, graag het
offer van dat bestaan .brengen
als haar naam ongeschonden
zou -blijven voortbestaan. De
heer Optenoort bleek niet vol
doende ontwikkeld te zijn om
die taal en die houding te kun
nen aanvallen, hü vertrok,
doodsbleek.
Kort daarna, in April 1942,
werd Prof. Kranenburg ont
slagen en deelden 53 Leidsche
professoren en 3 lectoren mede,
dat zij hun ambt neerlegden.
Gijzelaars.
Als reactie werden 25 van
hen als gijzelaar gevangen ge
nomen, uitgezonderd de enke
len, die niet thuis waren ge
troffen. En later werden ande
ren op allerlei wijzen achter
volgd: om bijkomstige redenen
cellulair gevangen gezet, een
drietal, waaronder de intus
sohen vrij gekomen Prof. Cle-
veringa, in een concentratie
kamp opgesloten en wat dies
meer zij. Velen werden ver
bannen, van wie Prof. Huizin-
ga, die met een reeds precaire
gezondheidstoestand was ge
gijzeld, in ballingschap is over
leden.
Het zal moeilijk zijn in Ne
derland een aohtenswaardig
corps aan te wijzen, waarvan
een zoo groot percentage van
de leden door de bezettende
macht zijn „veroordeeld", als de
Leidsche Senaat.
Prof. Mr. B. M. Telders.
Diep betreurd is ook de zoo
veelbelovende Prof. Mr. B. M.
Telders, die reeds in het begin
van den oorlog .gevangen ge
nomen was en in tal van Duit-
sche concentratiekampen, ook
in Vught, moeilijke tijden heeft
doorleefd en daar prachtig
werk heeft gedaan, o. a. vele
medegevangenen Van den dood
heeft gered, maar kort voor de
ineenstorting van Duitsehland
daar aan typhus is heengegaan.
De strijd gewonnen.
Maar de strijd was gewon
nen. Het departement zelf
heeft woordelijk aan een Leid-
sohen hoogleeraar meegedeeld,
dat deze hadden overwonnen:
de regeéring had geen kans
gezien, zonder hun hulp een
nazi-universiteit te vormen. De
lijst van voordrachten voor na-
tionaal-socialistische hoog
leeraren, door de N. S. B. op
gesteld, had de goedkeuring
van de Duitschers niet verkre
gen omdat deze lijst op een be
lachelijk laag peil stond.
En de regeering moest verder
erkennen, dat zij in een impasse
was gekomen waaruit zij zich
zelf niet kon redden: als de
Leidsche hoogleeraren him ont
slag zouden handhaven, zou
Leiden door de Duitschers
worden leeggehaald. Konden
de Leidenaren dit verhinderen?
Zij antwoordden schriftelijk,
dat zij bij hun ontslag bleven
■maar, gedreven door hun groote
liefde voor him Universiteit, er
in zouden toestemmen om, zoo
lang die Universiteit voor elk
onderwijs gesloten zou blijven,
te fungeeren als directeuren
van de hen toevertrouwde in
stellingen als klinieken, labo
ratoria, leskamers e. d. Deze
oplossing werd aanvaard, de
materiëele schatten van de
Universiteit zijn hierdoor vrij
wel ongeschonden door den ge-
heelen oorlogsstrijd heen be
waard gebleven.
De Leidsche hoogleeraren
zelf wenschen geen belooning
of hulde voor hun beleid, noch
Voor zioh. noch voor de Uni
versiteit. Zij ineenen eenvou
dig hun plicht te hebben ge
daan, ja. zelfs daarin tekort te
zijn geschoten, doordat zij de jo
denverklaring hebben afgege
ven. Zij wijzen erop, dat de
bijzondere omstandigheden,
waarin de Leidsche Universi
teit is komen te staan, hen de
ze plichten hebben opgelegd. Zij
deden die plicht niet uit lust
tot avontuur of éclat, zelfs
zonder vreugde; zij kwamen nu
eenmaal in het vuur te staan
en moesten de hen toever
trouwde belangen verdedigen.
Zij deden dit hoogstens met het
voldoening gevende besef, dat
hun hoofdbeslissing juist was.
De loyaliteitsverklarfing.
Eenigszins los van dit verzet
der Leidsche Universiteit stond
•het verzet tegen de loyaliteits
verklaring, die de studenten in
Mei 1942 zouden moeten teeke
nen om hun studie te mogen
voortzetten. Gekoppeld als
deze Was aan de verordening
van de totale oorlogvoering te
gen het Bolsjewisme en aan de
toezegging, die de studenten
daarmede zouden doen om na
bun studie een jaar voor
Duitsehland te gaan werken,
was deze moreel onaanvaard
baar. Maar Leiden was geslo
ten en had dus formeel geen
eigen studenten ter opleiding.
Illegale arbeid.
De Leidsche studenten hadden
deels de studie neergelegd, ve.
len om des te'intensiever ille
gaal te werken met inzet vaak
van hun jonge leven. Eere aan
de nagedachtenis van de Leid
sche studenten, die vielen. An
deren waren elders gaan stu-
deeren. Deels ook volgden zij de
vele clandestiene cursussen, die
door Leidsohe hoogleeraren en
vooral door hun staf van as
sistenten in Leiden. Den Haag,
Rotterdam en andere plaatsen
werden gegeven en legden zij
clandenstiene examens af. Dit
alles, was niet het werk van de
Universiteit als zoodanig. Maar
de raad, die vele docenten aan
tallooze Leidsche studenten
gaven was overduidelijk: niet
teekenen, maar onderduiken, en
als dat laatste niet mogelijk
was, dan thuis afwachten tot
zij met gewapende macht zou
den worden afgehaald. Hulde
aan de zeer vele studenten, die
standvastig bleven en een goed
inzicht toonden in het noblesse
oblige! Extra hulde voor die
genen onder hen. die in per
soonlijke gesprekken en vooral
ook in hun eigen, zoo frissche
clandestiene pers hebben aan
gezet tot weigeren! En in het
algemeen hulde voor die clan
destiene studentenpers, die zoo
stalend heeft gewerkt op de
geestelijke houding van hen,
die binnenkort de leiding in
Nederland zullen hebben te
dragen!
Achteraf bekeken was het
verzet van de Leidsche Uni
versiteit zeer eenvoudig. Er
waren maar weinig hoogtepun
ten in, maar de enkele klap
pen die werden uitgedeeld, wa
ren raak, hun succes was vol
ledig.
gevraagd voor dag en
nacht. Hoog loon. Mevr.
Kortmann, Zoutkeetlaan
1, Oegstgeest, bij het
Groene Kerkje. 2714
Gevraagd een nette
KAPPERSBEDIENDE
goed kunnende knippen
en scheren. Goed' loon.
N. H. Onderwater, Oost-
dorperweg 15, te Wasse
naar. 2708
Gevraagd flink
voor d. of d. en n. in ge
zin met 7 kinderen. Aan
melden J. C. v. d. Voort,
Zeestraat 38, Noord-
wijk-B. 2692
SCHILDERIJ
TE KOOP
grote maat, prima kunst
werk, te bezichtigen G.
Boes, Rhijngeesterstr.w.
54, Oegstgeest. 2698a
R.K. jongeman, 20 j. oud,
diploma Amb. school en
asp. diploma V.E.V. zoekt
een hem passenden werk
kring in de branche van
sterkstroom-montage.
Liefst buiten de stad. Br.
no. 2800a bur. v. d. blad.
Mevrouw Trouwborst
van 't Hoff, W. de
Zwijgerlaan 34, Oegst
geest. vraagt 2807
Hulp in de
Huishouding
intern of extern. Verdere
hulp aanwezig.
voor 2 heeren, op be
hoorlijken stand te Lei
den. Brieven te richten
aan N.V. Leidsche Ma
chinefabriek, Postbus 17,
Leiden. 2793
Gevragd een 3004
R.K. Slagersbediende
of halfwas (intern), bij J.
A. Vollebregt, Dorpstr.
127, Zoetermeer.
Gevraagd 2992
nette huishoudster
in klein gezinzonder
kinderen. Hulp aanwezig.
Brieven Markt 45, Delft.
Te koop gevraagd een
motorrijwiel. Adres: S.
v. Reisen, Jac. v. Beieren-
weg 73. Voorhout. 2967
Aangeboden eenige
SCHILDERSTUKKEN
Bevr. Genestetstraat 2a,
Leiden. 2785a
R.K. Banketbakker
gevraagd in gemengd be
drijf, zelfst. kunnende
werken. Genegen in de
broodlbakkerij behulp
zaam te zijn. Br. bur. v.
d. blad no. 2763.
Gevraagd voor studie
M.O. NEDERLANDSCH
Stylistische Grammatica
en Beknopte Versleer v.
Overdiep. Gothische
Grammatica van Braune
en Klanken van Neder
lands van Defroe Jong.
Ook genegen te ruilen
voor tabak of sigaretten.
Br. no. 2768a bur v. d. bl.
R.K. Bakkersbediende
gevraagd, gez. werk
kring, goede behandeling,
goed loon. Br. bur. v. d.
bl. no. 2764.
Voor voorkomende
schilderwerken
Th. Kerkvliet, schilders
bedrijf. Gevraagd schilder
of halfwas. Genestetstr.
2a, tel. 22282 2784a
Wie wil ruilen
in goeden staat zijnde
leeren heerenlaarzen, m.
43, voor meisjesschoenen,
m. 39. Jac. Sikking, agent
v. „De Bucht", Warmond.
B.z.a. een 2795
Bakkersknecht
voor de bakkerij, eenigs
zins bekend Brieven aan
P. G. Wolvers, Herew.
91, Rijnzaterwoude.
Gevraagd' een
R.K. MEISJE
voor den dag in klein ge
zin. Aanmelden: mevr.
Frederiks, Prinsesseka-
de 5a, Leiden. 2761a
aangeboden voor werk
zaamheden in de avond
uren, aan persoon met
prima boekhoudkundige
kennis en ervaring. Uit
sluitend all-round vak-
mensehen. Brieven on
der no. 052 Adv. lBur.
Eikering N.V., Appelstr.
200, Den Haag. 3015
Voor direct gevraagd in
R.K. burgergez. een nette
L. P. Grevers, Oostdor
per weg 62, Wassenaar.
Wenscht u spoedig goed
te leeren? ƒ3.per
maand. Schrijf leeraar
25 j. erv. Engeland onder
no. 2710 bur. v. d. bl.
