JAPAN GEEFT ZICH OVER
Voorwaarden tot overgave aanvaard
Schijnwerpers op.
in nief!
Dinsdag 14 Augustus 1945 - No. 49
Katholiek Dagblad voor Leiden eri Omstreken
Uitgave van de Stichting
„De Burcht"
Bureaux Redactie
en Administratie
OUDE RIJN 1. TEL. 22777
WftWWWWWWW
III ItOlCHT
Hoofdredacteuren: Rector
H. L. J. M. Sondaal en Mr.
Dr. O. Ch. A. van Heren;
Redacteur: Prol. Dr. W.
Asselbergs (Anton van
Duinkerken) en Joop Sle-
belt; Directeur: G. G. van
Elburg.
Tweede wereldoorlog tem einde.
De overgave van Japan.
Domei deelt mede, dat de Japansche
regeering de voorwaarde, vervat in de
nota, welke door de Vereenigde Staten
aan Tokio overhandigd is, heeft aan
vaard.
Het nieuws van de capitulatie kwam
door om 24 uur gmt.
CODE-TELEGRAM UIT TOKIO.
Ingenieurs van de federale commis
sie voor communicatiemiddelen heb
ben meegedeeld, dat radio-Tokio se
dert 8 uur, Tokio-tijd, een lang code-
telegram naar Zwitserland zonden.
JAPAN'S MOEILIJKHEID.
Volgens Reuters diplomabieken cor
respondent te Londen heeft de aarze
ling van Japan om te antwoorden op
de geallieerde voorwaarden, in welin
gelichte kringen geen verrassing ge
wekt. Men realiseert zich, dat de res
tricties op de keizerlijke souvereiniteit,
welke door de geallieerden geëischt
worden, de Japansche regeering voor
een zeer ernstig probleem stellen. Juist
de handhaving van het Japansche kei
zerlijke huis, evenwel ontdaan van veel
van zijn autoriteit, moet bij de gealli
eerden veel bange twijfel veroorzaken
daar zij hopen op het mogelijke ont
staan van een liberaal-democratisch
regime. Het- is bekend, dat in bepaalde
Chineesche en Australische kringen
aanzienlijke ongerustheid is ontstaan.
Iedere verandering in de keizerlijke
macht vertegenwoordigt echter voor de
Japansche regeering, die kwalijk kan
toestaan, dat het prestige van den kei
zer wordt verkleind, een grooter moei
lijkheid.
Het zal de Japansche regeering' dui
delijk zijn, dat de formuleering in
houdt, dat er verschil van meerling in
de vier voornaamste geallieerde lan
den bestaat. Het uiteindelijk lot van
den keizer is onbekend. Het berust in
de handen van den opperbevelhebber
van-de geallieerden.
In alle geallieerde landen is de
publieke opinie over den „zoon des
hemels" verdeeld. Er zijn er, die hem
als een semi-religieuse figuur zonder
beteekenis zien. Anderen beschouwen
hem als oorlogsmisdadiger en als wer
kelijk leider van het Japansch fas
cisme. Het is nog steeds niet duidelijk,
inhoeverre een dezer gezichtspunten op
den langen duur de overhand zal krij
gen. Ten aanzien van aard en hoe
danigheid van het besluit verklaart
men te Londen ten overvloede, dat de
Japansche aarzeling beteekent, dat
men zich de kans om vrede te sluiten
niet wil laten ontglippen. Zonder twij
fel staat de Japansche keizer voor het
alternatief van troonsafstand of zelf
moord. Rechtstreeksche afwijzing van
de geallieerde voorwaarden wordt in
hooge mate onwaarschijnlijk geacht.
HET RUSISCHE LEGERBERICHT.
Naar het Sovjet-communiqué van
gisteren meldt, hebben de Sovjet
strijdkrachten in het Verre Oosten
hun offensief in Mansjoerije voorgezet.
Troepen van het eerste commando in
het Verre Oosten hebben steden en
groote spoorwegstations ingenomen,
waoronder Hoelin, Sjoyboeldzy en De
nifoe. De Russische troepen trokken
van 15 tot 45 kilometer op. Zij zetten
hun offensief tusschen de rivieren
Soengari en Oossoeri voort en rukten
van 15 tot 40 kilometer op. Zij bezet
ten Haimoe, 20 kilometer ten westen
van Foetsjin en verscheidene andere
plaatsen. Troepen van het Transbai-
kal-commando braken door de ver
sterkte zone Haloen-Arzhan heen en
bezetten de stad Haloen-Arzhan. Te-
zelf der tijd forceerden troepen van
hetzelfde commando de posten over
den bergrug Khingan en namen de
steden Sjoloen en Zamlinao in. Troe
pen van dit commando rukten op
langs den spoorweg Khailar-Harbin en
bezetten het spoorwegstation Men-
doeke. De Russische luchtmacht zette
de bombardementen van de Mansjoe-
rijsche spoorwegcentra voort.
Het Japansche nieuwsbureau, het
communiqué citeerend van het Japan
sche Kwantoen leger van gisteren
deelt mede, dat Japansche vliegtuigen
gemotoriseerde Sovjet-eenheden, welke
zich in zuidelijke richting van uit bui
ten Mongolië, begaven, hebben aange
vallen.
Reuter wijst er op, dat dit de eerste
aanduiding is, dat het Roode leger
buiten Mongolië als basis gebruikt
voor zijn operaties tegen Japan. Bui
ten Mongolië, bekend als de volks
republiek van Mongolië, bevindt zich
naar aangenomen wordt, geheel en al
onder Sowjet-controle, welke wordt
uitgeoefend door Russische adviseurs.
HET COMMUNIQUÉ VAN
MAC ARTHUR.
Het communiqué van Mac Arthur
meldt, dat honderden tonnen explo-
siva en brandbommen Zondag door de
luchtmacht zijn geworpen op de eilan
den Kioesjoe en Sjikoki. Als doelen
werden vliegvelden, spoorlijnen en in
dustriecentra gekozen. De aanvallen
zijn Maandag voortgezet, maar tot
nog toe zijn geen berichten binnenge
komen omtrent de resultaten. Zondag
werden drie Japansche vliegtuigen
neergeschoten en vele andere op den
grond vernietigd. Zware aanvallen zijn
uitgevoerd op de zeehavens Miyazaki
en Koesjikino, waar fabrieken in vlam
men werden achtergelaten, waarvan de
rook tot 5 k.m. hoogte opsteeg. Een
vrachtschip van middelbare grootte en
verscheidene kleinere vaartuigen wer
den vernietigd. Vier van onze vlieg-
tuigen gingen verloren.
Tèrugkeerende piloten hebben ver
klaard, dat de ruim 400 bommenwer-
"pers en gevechtstoestellen in den
zwaarsten aanval van deze soort Miya
zaki hebben achtergelaten. Gehuld in
een zee van vlammen. Slechts een paar
kleine gebouwen werden niet vernield.
Het communiqué maakt voorts mel
ding van aanvallen op de Koreaansche
havens Foesan, Goensan en Koesji
kino op zuidwest Kioesjoe, Heito op
Formosa en het gebied van Sjanghai.
De Japansche verliezen op Borneo zijn
thans gestegen tot 6.229 dooden en ge
vangenen, tegenover geallieerde verlie
zen van 436 dooden, 3 vermisten en
1460 gewonden.
DUITCHLAND
De Evening Standard meldt, dat de
twee-en-vijftig grootste Duitsche oor
logsmisdadigers zijn overgeplaatst. Nu
het tijdstip van hun berechting door het
inter-geallieerde gerechtshof te Neuren
berg nadert. Zevenendertig zijn gezon
den naar Wiesbaden, de rest naar Neu
renberg. Onder de laatsten bevinden
zich von Ribbentrop, Goering, Keitel,
Robert Ley, von Papen en Seys Inquart.
NEDERLAND.
Binnen afzlenbaren tijd waar
schijnlijk reeds in den loop van Septem
ber zullen de hotel-, café en restau
rantbedrijven, alsmede de slijterijen,
weer bevoorraad worden met gedistil
leerde dranken op basis van 40 van
het gebruik in normale tijden. Dit per
centage zal vermoedelijk in een niet al
te verre toekomst geleidelijk verhoogd
kunen worden.
Omtrent de staking in de Amster-
damsolie haven kan nog gemeld worden
dat ook in den Houthaven reeds Zater
dag actie is gevoerd om het werk neer
te leggen tegen de arbeiders was gezegd
dat zij hun Zondagstoelage (er moest
Zaterdag en Zondag een houtschip ge
lost worden) niet zouden ontvangen.
Maandagmorgen heeft de E.V.C. in de
geheele haven een staking geproclameerd
op grond van het feit, da de E.V.C. niet
door de regeering erkend is. E>e staking
Gisteren, op de negentiende zitting
in het proces Petain, kwamen de ver
dedigers aan het woord. Advocaat
Payen ving aan met uit te weiden over
de verdiensten van den maarschalk in
het verleden en trachtte de bewerin
gen te weerleggen, volgens welke Pe
tain wordt afgeschilderd als een de-
faitist gedurende den oorlog van 14
18. Algemeen getuigt men, aldus voer
de Payen aan, van Petains eenvoud en
constateert men, dat hij geheel vrij is
van ambitie. Hij waarschuwde dat
Petain, indien hij ter dood veroor
deeld zou worden, geen gratie zou ver
zoeken. Payen nam daarop de kern
van de ten laste legging, namelijk „ver
standhouding met den vijand" onder
de loupe. Hij wees er op, dat men niet
als getuige had doen verschijnen gene
raal Gamelin, die vrijwillig verschenen
zou zijn, terwijl men Weygand tus
schen twee gendarmes had laten voor
komen. Payen deed voorlezing van een
brief, door beklaagde geschreven aans
diens vriend generaal Wauthier, waar
uit bleek, dat Petain geen deel had
willen uitmaken van het kabinet van
nationale eenheid, dat in September
1939 don- Daladier werd geprojecteerd,
omdat hij er zich physiek niet toe in
staat voelde. Alleen op aandringen van
Reynaud had Petain, aldus zeide
Payen, op 17 Mei 1940 de functie van
vice-president van den raad van mi
nisters aanvaard. Het sluiten van een
wapenstilstand werd voor de eerste
maal niet voorgesteld door Petain,
maar door Albert Lebrun en Reynaud.
Door de verdediging werd een tele
gram uit Engeland voorgelezen, waar
in werd verklaard dat Britsche „poli
tieke leiders" in Parijs wilden komen
getuigen, dat Londen een Fransch-
Duitsclie wapenstilstand had verwacht
nog voor deze werd afgesloten. Het
telegram was volgens den verdediging
ontvangen van een zekeren dr. Ali
Lion van Chesnut-Hill in Keswick
(Noord-Engel and)De zitting werd
daarna opgeheven.
Leden van de jury hebben dreigbrie
ven ontvangen, waarin zij worden ge
waarschuwd Petain niet te veroor-
deelen.
begon om acht uur en zou tot Dinsdag
morgen acht uur voortduren. Berst is
er in de veemen nog gewerkt waar door
actie van vertegenwoordigers van de
E.V.C. is ook daar een staking uitgebro
ken. Zelfs breidde die zich tot de bin
nenvaart uit.
Een ontstellend drama, waarvan
de aohtergrond tot nog toe niet is vast-
geseld, heef zich in den Maandagnacht
in de Residentie afgespeeld. Een 45-ja-
rige bewoner van de Groothertoginne-
laan heeft in een leegstaand perceel ln
de Statenlaan, waar hij vermoedelijk
vroeger gewoond heeft, zijn 43-jarige
eohtgenoote en zijn 72-jarige schoon
moeder met pistoolschoten van het le
ven beroofd. Daarna heeft de man zich
op weg begeven naar het politiebureau
ln de Laan Copes van Cattenburch.
Voor hij echter daar gearriveerd was
heeft hij zichzelf voor de brandweerka
zerne ln de Laan Copes van Catten-
buroh eveneens van het leven beroofd.
De eerste Internationale korfbal-
ontmoeting tusschen 'Zuid-Nederland en
België na de bevrijding, die gistermiddag
op het P.S.V.-terreln alhier werd ge
speeld. is ln een overwinning van 61
voor de Belglsohe ploeg geëindigd.
Het Koninklijk Nederlandsch Me
teorologisch instiuut zal met ingang van
16 Aug. 1945 weer weersverwachtingen
verstrekken, ter verspreiding ip de dag
bladen. Het is de bedoeling te 11.15 uur
een kort bericht door te geven naar het
AJST.P., dat dit bericht verder zal ver
spreiden.
Aangezien de beschikbare publicatie
ruimte van de pers nog betrekkelijk ge
ring is. wordt voorloopig nog afgezien
van. het opstellen van weersoverzichten.
Vanwege het feest van Maria ten
Hemel opneming zal ons blad morgen
niet verschijnen.
DIRECTIE.
Hoe Is het met onze
Mokken gegaan?
Reeds lang voor den oorlog was er
in ons land een man, die uit belang
stelling voor onze klokken, een inven
tarislijst daarvan had opgemaakt en
het was dan ook niet te verwonderen,
dat, toen kort voor 1940 de Rijksin
spectie voor kunstbescherming een lijst
wilde samenstellen van die klokken,
weïke van bijzondere beteekenis voor
ons land waren, zij bij hem aanklopte.
Want op dit gebied zijn er maar wei
nigen deskundig.
Een redacteur van AJSTP.-Aneta
vond Dr. W. van der Eist zoo is zijn
naam bereid, het een en ander te
vertellen van de lotgevallen, die onze
vaderlandsche klokken in de oorlogs
jaren hebben beleefd.
Die bijzondere klokken dan zoo
zeide dr. v. d. Eist werden met een
„M" (monument) gemerkt en het was
de bedoeling, dat ongeveer 10 procent
van het totale gewicht bijzonder zou
worden beschermd. Het aanwijzen van
deze klokken was een zeer moeilijk
werk, want naast de historische be
teekenis moest vooral de klankschoon
heid worden afgewogen. En daarbij
kwamen nog tal van andere factoren.
De inventarislijst van alle klokken
kwam tot een gezamenlijk gewicht van
globaal ruim 3500 ton lui- en plm.
500 ton carillonklokken en het zal
ieder duidelijk zijn, dat er van de 83
carillons welke ons land telde, naar
verhouding veel meer het merkteeken
M verwierven dan de gewone klokken.
Tijdens de Duitsche bezetting (want
voordien was de monumentenlijst nog
niet gereed gekomen) werd het percen
tage der M4clokken geleidelijk ver
hoogd zelfs zoover, dat ten slotte
een kwart gedeelte van het klokkenge-
wicht daarop vermeld stond. Daar
naast stelden de Duitschers een klasse
P in, welke klokken niet als monument
meetelden, maar toch voorloopig van
vordering althans van versmelting
zouden worden vrijgesteld. Ook hier
van werd een lijst opgemaakt.
Einde 1942 begon de roof der klok
ken, waarbij vooral een zekere Meulen-
berg, uit Heerlen afkomstig, zich, met
zijn kornuiten, berucht heeft gemaakt.
Reeds direct ging een deel naar
Duitschland, vooral die klokken, welke
bij het verwijderen reeds zwaar be
schadigd, bijv. gebarsten, waren. Later
werden de klokken in opslagplaatsen
hier te lande bijeengebracht, waaruit
tweemaal een zending van 200 ton
over de grens is gegaan.
Waren het aanvankelijk slechts de
ongemerkte klokken, welke verwijderd
werden, later begonnen onze „bescher
mers" ook aan de P-klokken en toen
verschillende gebieden van ons land
tot „sperrgebiet" werden verklaard,
moesten daar zelfs de M-klokken er
aan gelooven. Ook deze klokken wer
den in verzameldepots bijeengebracht.
Zoo waren er depots in Tilburg, Spijk,
en Meppel en een M-depot in Leer
dam. Na September verleden jaar wer
den ook deze depots door de bezetters
leeggeroofd. Uit Tilburg verdwenen
daarbij 66 klokken, waarvan men la
ter geen spoor heeft teruggevonden.
De klokken uit Leerdam en Spijk wa
ren reeds over de grens gevoerd, toen
de inspectie kunstbescherming een
ernstig protest bij Seyss Inquart in
diende. Dit had succes. De klokken
kwamen in Groningen terug. Een
schuit, die, beladen met M-klokken,
onderweg was op het IJsselmeer, zonk
nabij Urk. Men heeft echter goede
hoop, dat ze t-zt. zonder al te veel
schade geborgen zal kunnen worden.
De P-klokken uit Meppel heeft men,
na afloop van den oorlog, teruggevon
den op het zwaar gebombardeerde ter
rein van een houthandel te Wilhelms
burg bij Hamburg, waar zich nog vele
honderden, wellicht zelfs duizenden
andere klokken bevinden.
Verder heeft men nog hoop, dat de
tweede zending (ongemerkte), klokken
van 200 ton in Fallingbostel, op de
Lueneburgerheide, is gestrand en dus
nog teruggevonden kan wwden.
