SP BfP B^. 9i j BB niiroum:
De Reactie op Potsdam
IJkflLM Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
Schijnwerpers op
vw\x\\\«v\ïv\\\\\\\v\u\tt\v\v
Hoofdredacteuren: Rector
1BI jjPH wSh ^fl HH Ki f |S|f§| 4 H. L. J. M. Sondaal en Mr.
jig aearaw HHb BiB Baa jfiB 1 neg |B K3a Dr- c- ctl- A. van Haren;
BËÜr iffn BS ulll Redacteur: Prof. Dr W.
jf»^ Blij Mepa pfs»] W? Bill l&gl Asselbergs (Anton van
BH iÜS Ril r§Ü&* EK HBI BSj Bral B1h Duinkerken) en Joop Sle-
Zaterdag 4 Augustus 1 945 - No. 41
Uitgave van de Stichting
„De Burcht"
Bureaux Redactie
en Administratie
OUDE RIJN 1. TEL. 22771
Wat het lot van Duitsehland betreft, is een oplossing van ontbinding
thans terzijde gesteld, maar toch zal het Duitsehland van Bismarck
onherkenbaar zijn na de zware territoriale amputaties, vooral
in het Oosten, en de bijna algeheele verandering van het land in
een hoofdzakelijk agrarische mogendheid, zooals het gevolg zal zijn
van de militaire en economische clausules en de herstelbetalingen.
GEEN GEHEIME
AFSPRAKEN
De berichen, die binnenkomen om
trent de reactie over de geheele we
reld aangaande de conferentie van
Potsdam, geven blijk van algemeene
voldoening inzake de beslissing èn over
de toekomst van Duitsehland èn over
de verdere Europeesehe problemen.
Reuter meldt uit New York; „Het
communiqué beteekent een groote
vooruitgang' op Teheran en Yalta. De
New York Times constateert: Het ont
worpen plan is indrukwekkend en
voor zoover het nieuwe precedenten
schept inzake het internationaal toe
zicht, moet het zijn waarde in de prac-
tijfc zelf bewijzen". Het blad zegt ver
der „Er zijn vele vragen onbeantwoord
gebleven, maar het is een opmerkelijk
feit, dat de drie regeeringen overeen
stemming hebben bereikt op politieke
punten, waar de belangen zoozeer uit-
eenloopen. Niemand, die het commu
niqué in zijn geheel beoordeelt, kan er
aan twijfelen, dat wij op het terrein
van internationale samenwerking een
langen weg hebben afgelegd van Tehe
ran en Yalta.
De New York Herald Tribune schrijft
in een hoofdartikel vooral over de be
handeling van Duitsehland. Het blad
merkt op; „Zal het succes hebben?
Men kan slechts het antwoord der ge
schiedenis afwachten. Maar voorioopig
is het plan zelf zoo ontzaggelijk in zijn
afmetingen zoo nieuw en zoo verrei
kend in zijn verwikkelingen, dat het al
het overige in de verklaring overscha
duwt".
Het Sovjet-Russische blad Pravda
schrijft: „De conferentie van Potsdam
getuigt van verdere versterking en ont
wikkeling van de samenwerking tus-
schen de drie groote mogendheden,
welker bondgenootschap in den oorlog
de overwinning heeft verzekerd over
den gemeenschappelijken vijand". En
vervolgens: ,.De volken der URSS zijn
ervan overtuigd, dat de toekomstige
ontwikkeling der internationale sa
menwerking op grondslag van de
besluiten ter conferentie genomen
in het belang zal zijn van den vrede
tusschen de naties".
Uit Parijs meldt de correspondent
van Reuter, dat het Fransche blad
„Franc tireur" in den kop schrijft:
„Van Muenchen tot Potsdam of van
Lebensraum terug tot de aarde". Het
blad „Resistance" komt met de vraag:
„Zal Attlee de Churchill van den vrede
zijn?" En schrijft dan verder: „Chur
chill, die zulk een bewonderenswaardig
leider was in den oorlog, scheen er zich
al te gemakelijk bij neer te leggen,
slechts een der Big Three te zijn.
En in de practijk de derde tus
schen hen, want hij was de minst
sterke. Hij zou de grootste van hen
hebben kunnen zijn, indien hij openlijk
de rechtvaardigste was geweest. Indien
Attlee niet vergeet, dat andere naties,
naast de Big Three, op zijn minst het
recht hebben te verwachten, dat hun
lot niet wordt bepaald, zonder dat zij
gehoord worden, indien Attlee zich alle
moeite geeft voor Frankrijk en de vrije
naties en de wetten van de democra
tie hooghoudt, zal hij zich waar-lijk je
gens de vrije menschheid verdienste
lijk maken.
De politieke redacteur van A.F.P.
schrijft: „Het naar aanleiding van de
conferentie te Potsdam gepubliceerde
lange communiqué geeft gqen enkele
beslissing van groote draagwijdte. Te
Parijs heeft men over het algemeen de
indruk, dat de neteligste kwesties: het
afbakenen van de oostgrenzen van het-
rijk, het politieke statuut van Duitseh
land, de Balkankwesties, de Dardenel-
lenkwestie zijn uitgesteld tot een on
derzoek op de bijeenkomst van de vijf
ministers van buiitenlandsche zaken.
Men heeft hier den indruk, dat na de
aankomst van Attlee en Bevin te Pots
dam de conferentie beperkt werd tot
het opstellen van den tekst van het
communiqué. Wat de Duitsche kwes
ties betreft, die Frankrijk meer direct
raken, bleek de conferentie meer ge
richt te zijn op het vaststellen van een
uniforme norm voor het regeeren in de
vier bezettingszones, dan op een uit
eindelijke regeling van het Duitsche
politieke probleem; d.w.z. de eenheid
van Duitsehland. De verschillen, die
zich op dit punt manifesteerden te
Potsdam, blijken niet overbrugd te
zjjn. Wat de herstelbetalingen betreft
brengen Fransche politieke kringen
naar voren, dat de zone, die voorioopig
aan Frankrijk is toegekend, behalve
het Saargebied niets anders bevat dan
land- en wijnbouwgebieden of bos-
schen. Men spreekt hier de hoop uit,
dat op de regelmatige bijeenkomsten
van de vijf ministers van buitenland-
sche zaken het niet te onderschatten
werk, dat te Potsdam werd uitgestip
peld, zal kunnen worden voortgezet.
Het feit, dat de deelneming van Frank
rijk aan de verdere conferentie is ver
zekerd, heeft gerechtvaardigde vol
doening gewekt."
Radio Praag verklaart: „Het com
muniqué geeft den Czechen en Slova-
ken algeheele voldoening wat betreft
de oplossing van het probleem van
onze Duft'SChe.o. "De uitspraak omtrent
de evacuatie van Duitschers uit Cze-
choslowakije beteekent een klinkende
overwinning voor de Ozechoslovaak-
sche politiek".
De Zweedsche radio zegt: „Op een
punt zijn wij nog in het onzekere ge
laten. Dat is omtrent Japan. In vele
kringen gelooft men, dat Rusland
thans den oorlog aan Japan zou ver
klaren. Daarover werd echter niets
gemeld. Het is mogelijk, dat er ook
nog geheime overeenkomsten getroffen
zijn".
Geen geheime afspraken.
President Truman, die uit Plymouth
in Engeland aan boord van den Ame-
ritoaansche kruiser Augusta naar zijn
land teruggekeerd is, heeft aan ver
slaggevers medegedeeld, dat hij in de
besprekingen met Attlee en Stalin te
Potsdam geen geheime afspraken van
welken aard ook had gemaakt.
POLEN Reuters diplomatieke cor
respondent heeft gisteren van een
woordvoerder van het Foreign Office
vernomen, dat het communiqué van
Potsdam, wat de passage over Polen be
treft. aldus moet worden geïnterpreteerd,
dat de stad Stettin, hoewel gelegen op
den westelijken oever van de rivier de
Oder, in het gebied zal vallen, dat door
Polen zal worden bestuurd, hangende de
uiteindelijke regeling op de vredesoonfe-
Polen zal op die manier drie goede
havens aan de Oostzee krijgen, nl. Stet
tin, Gdynia en Dantzig. Twee overwe
gingen zouden tot dit besluit geleid heb
ben, n.l, de wensoh om een groote Pool-
sche koopvaardijvloot te kweeken, en
het voornemen om den bouw van Duit
sche koopvaardijschepen te verbieden.
FRANKRIJK -Naar Radio Parijs he
den gemeld heeft, heeft de commissie
voor buitenlandsche zaken van de As
semblee Consultative eenparig besloten
de Fransche regeering te vragen de be
trekkingen te verbreken met de regee
ring van Franco. De commissie vroeg de
Fransche regeering ook stappen te doen
bij de Britsche en Sovjetregeering ten
einde de regeering van de Spaansche
republiek, die nu gevormd wordt, te
steunen.
DUITSCHLAXD Hitler's halfbroer,
Alois Hitler, die een drukbezocht café
bezat in Berlijn en eenige weken geleden
gearresteerd, was door den Britschen
Moeilijke gevallen
Neen, dit heeft niets met M.G ce
maken!
De moeilijkheden liggen op een an
der terrein.
Het blijkt, dat vele jongemannen iets
hebben meegekregen uit Duitsehland,
wat nu juist geen aanbeveling is om
dat het een typische Duitsche menta
liteit verraadt.
De Duitschers hebben altijd een
voorliefde gehad voor allerlei moge
lijke en onmogelijke titels.
Er was niemand of hij had een titel
en zijn vrouw deelde mee in de glorie,
glorie.
De titel dekte dikwijls een leege
ruimte aan karakter en kennis, maar
het „klonk goed", het „deed het wel".
Vele van onze jonge mannen zijn
naar Duitsehland gegaan. Ze waren
nog niet in hun vak bekwaam, ze had
den nog geen vakkennis opgedaan.
Misschien waren ze alleen maar loop
jongens geweest of een baantje gehad,
waar niet veel vakkennis voor noodig
was.
De werkloosheid was daar schuld
aan, een schuld, die nu en op korten
termijn moet worden ingelost. Maar
om die schuld te kunnen inlossen, om
jonge menschen aan vakkennis en
vakbekwaamheid te kunnen helpen,
moeten ze eerst erkennen en zich be
wust zijn, dat zij die vakkennis en be
kwaamheid missen.
Nu stuiten we hier op het Duitsche
verschijnsel van titels en pretentie.
Wederom ligt er een Nederlandsche
oorlogsbodem met den naam „Jan van
Galen" in de Merwedehaven te Rotter
dam. Deze torpedoboot jager ls Donder
dag met zijn betrekkelijke nieuwe be
manning aan boord den Nieuwen Water
weg binnengevaren, voor enkele weken
verlof, Zijn groote voorganger ging in de
Meidagen van 1940 in den strijd voor het
vaderland ten onder, na tot het uiterste
zijn plloht gedaan te hebben.
In Berlijn of Hannover, in Neuren
berg of Frankfort hebben ze puin ge
ruimd en electrische draden en con
tacten moeten verzamelen. De moffen
gaven hen den titel van „instructor"
en daarmee gingen ze denken, dat ze
nu wel zoo'n beetje electricien of bouw
kundige zijn.
Weer ergens anders hebben ze dom
weg aan de loopende band alsmaar
hetzelfde schroefje moeten induwen
en aandraaien. Ze stonden aan een
bank. „Bankwerker" zei de mof, en ze
komen terug en noemen zich ook bank
werker.
Zij hebben alle gaten maar met
planken dichtgespijkerd als men dacht,
dat er nog niets van een huis was te
maken na een bombardement. „Tim
merman", zei de mof en de jongeman,
die nog geen schaaf of waterpas in zijn
handen had gehad, noemde zich nu
ook timmerman.
Als ze zich dan in dergelijke kwali
teiten presenteeren bij een baas, dan
blijkt al spoedig de leegte van het
mooie titeltje.
„Een strop voor de baas" zal men
zeggen. Ja, dat wel, maar grooter strop
voor den jongen kerel, die zich zelf
wat wijs maakt en zoo den weg tot een
goed vakmanschap voor zich zelf lan
ger en moeilijker maakt en misschien
zelfs onbegaanbaar.
Ligt hier geen terrein voor de vak
bonden?
Het moet de eer van hun vak zijn te
zorgen, dat Ivun goed vak niet in dis-
crediet wordt gebracht.
GAS.
Deze week zijn verschillende ge
meenten van gas voorzien. Binnen
veertien dagen zullen alle gemeenten,
die gas betrekken van de Sted. Licht
fabrieken aangesloten zijn. Einde van
deze week of begin volgende week ko
men Rijnsburg, Valkenburg, Voorhout
en Warmond aan de beurt.
STADSNIEUWS
S.F.L. JUBILEERT.
Het is interessant te leven in een
stad. Het leven is daar veelzijdige!' dan
op het platteland. Iedere behoefte, die
de samenleving van menschen schept,
vindt daar de geëigende voorziening.
Ook een dorp heeft zijn straatjeugd.
Ook op een dorp loopen jongens ver
loren voor God en Maatschappij, jon
gens, voor wie de gezinsopvoeding on
toereikend is, zoo zij al niet geheel
ontbreekt. Maar hoe kan daar daad
werkelijk voor die jongens gezorgd
worden? Het kleine aantal echter
altijd te groot, want iedere ziel, ieder
mensch is er één, maakt organisato
risch optreden onmogelijk.
Het is geen eer voor de stad, dat zij
binnen haar muren een grooter aantal
van die jongens herbergt. Maar waar
de feiten onloochenbaar zijn, daar
strekt het haar wél tot eer, dat zij een
organisatie kent, die zich het lot van
deze jeugd speciaal aantrekt. Trotsch
mag de Leidsche Katholieke gemeen
schap dan ook zijn op haar interparo-
chieele instelling, genaamd „Sint
Franciscus Liefdewerk", een instelling
dienst in Hamburg, is op vrije voeten
gesteld.
Een verklaring, verstrekt door de mili
taire autoriteiten, zegt: „Alois Hitler
werd eenige weken geleden door de Brit
ten gearresteerd en in hechtenis gehou
den voor verhoor. Ons is gebleken, dat
hij een leven heeft geleid, waarop niets
valt aan te merken, en dat hij niets
heeft willen weten van eenig contact
met de handelingen van den voormali-
gen Fuehrer.
Hij werd gisteren vrijgelaten.
Op bevel van de Britsche militaire
autoriteiten zijn Duitsohe arbeiders ln
de groote marinehavens alhier bezig met
het laden van millloenen tonnen sterk
ontplofbare stoffen, bommen, mijnen,
granaten en gifgas ln afgedankte sche
pen, die met hun ladingen in de Noord
zee tot zinken zullen worden gebracht.
Wegens het verschil in kaliber en om
andere technische redenen zijn deze wa
penen niet bruikbaar in den oorlog te
gen Japan.
NEDERLAND Gisteren is uit Lon
den in IJimuden binnengekomen de Ne
derlandsche motorschoener „Patria".
Het schip brengt de eerste zending goud
- 150 ton naar ons land terug. Voorts
brengt hei 150 ton stukgoederen mee.
die binnenkort het vijfentwingtigste
jaar van haar bestaan voltooit.
Ontstaan op initiatief van den ïjve-
rigen kapelaan der oude Mon Père,
den Weleerw. Heer R. Nieveen v. Djj-
kum, sinds 1922 geleid door een der
paters Franciscanen van de Hartebrug,
haar actieve bestuursleden, jeugdlei
ders en -leidsters steeds recruteerend
uit alle deelen der stad, zich verheu
gend in de warme sympathie van den
HoogEerw. Deken, financieel en mate
rieel gesteund door alle parochies
wij schrijven dit zonder het aandeel
der randgemeenten hierbij te verge
ten! is het S.F.L. inderdaad 25 jaar
lang het bezit geweest van geheel de
Leidsche katholieke gemeenschap, een
bezit dat de uitdrukking was van haar
bekommernis oyer die jongenszielen,
die speoiale verzorging noodig hebben.
Wij meenen, dat het Zilveren Jubilee
van dit Leidsche S.F.L. een gereede
aanleiding is om zijn zegenrijken ar
beid een weinig te belichten.
Spoedig hopen wij hierop in de ko
lommen van „De Burcht" terug te
komen.
Pater Fr. H. v. DAM o.i.m.
wnd. aalmoezenier.
RIJKSUNIVERSITEIT TE LEIDEN.
Geslaagd: candidaatsexamen Recnt-
geleerdheid Mej. W. Kooiker te Leiden.
Geslaagd
Taalkundig doctoraal examen Indo
logie de heer V. L. Vree te Den Haag.
Taalkundig candidaatsexamen Indolo
gie de heer S. H. Boeke te Ledden. Eco
nomisch doctoraal examen Indologie de
heer B. C. Peyra te Amsterdam.
Gepromoveerd tot Doctor in de God
geleerdheid op proefschrift getiteld
„De scheppingstradities bij de Profe
ten" de heer H. A. Brongers te Weer-
selo.
Geslaagd doctoraal examen Genees
kunde: mej. A. M. Kerkhof, Leiden; J.
A. M. de Ruijter, Noordwijk; J, A.
Staal, Oegstgeest; J. A, G. van IJzerloo,
Leiden; G. L. Ellis, Den Haag; H. F. O.
Strieker, Leiden; A. Pols, Den Haag;
J. Zitman, Lelden; P. van Dooren, Den
Haag; G. A. Gussenhoven, Voorburg;
A. Prins, Den Haag; P. Kleinepier,
Den Haag; H. L. A. Vlaming®, Leiden;
F. Kalsbeek, Voorburg; G. den Otter,
Leiden; J. Z. van Hoorn, Den Haag;
H. van Swaafj, Den Haag; P. v, d.
Laan, Den Haag.
