°~'or
DE LEUZE DER VERNIEUWING
Slotzitting fe Potsdam
Er gebeurt niets
rasJSdSIUfü) Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken'
wwnvMmwKvvvnuwwtu»
Donderdag 2 Augustus 1945 - No. 39
Uitgave van de Stichting
„De Burcht"
Bureaus Redactie
en Administratie
OUDE RIJN 1. TEL. 2277?
Als blijkt, dat de stoffelijke omstandigheden na jaren
nog slechter zullen zijn dan vóór Mei 1940, wee dan de
leuze der vernieuwing.
De leuze der vernieuwing deugt als
zoodanig niet. Een Katholiek schrij
ver, een die wat te zeggen heeft en die
dit doet met een voortreffelijke pen,
Mr. J. J. M. van der Ven, te Bilthoven,
heeft bij Paul Brand, een boekje het
licht doen zien, getiteld „Vrijheid en
Christendom, grondslagen der samen
leving".
Daarin zegt hij aardige dingen over
de leuze in het algemeen.
,,De leuze is de brug tusschen de
persoonlijke gedachten van den en
kelen menschelijken geest en de mas
sale verlangens en vermoedens van
de menigten. Zij is de duidelijkste
taal van den leider tot zijn massa,
omdat zij niet den eisch stelt zich
bij het vernemen eenige geestelijke
inspanning te getroosten. Zij vraagt
geen critiek en nauwelijks begrip. Zij
kristalliseert een groten denkarbeid
dat is haar positief goede zijde
tot een enkelen slagzin, een enkel
slagwoord soms, waarmede zij in
staat is dat is haar psychologische
handigheid den hoorder alles te
doen verwachten, zonder den steller
in iets te binden".
De leuze is dus niet onschuldig. Zij
legt een groote verantwoordelijkheid op
de schouders van hem, die ze „uit
vindt" en die ze met alle middelen,
waarover de moderne techniek be
schikt, bij de massa poogt in te ha
meren.
Speciaal in Nederland stelt het han-
teeren van leuzen hooge eischen, veel
hoogere dan in Duitschland b.v.
In de psychologie der massa moet
men altijd zéér sterk rekening houden
met de reacties op korten en de reac
ties op langeren termijn. De publieke
opinie is van dag tot dag onbereken
baar en onbetrouwbaar als de bran
ding der zee; de curve vertoont vele
en sterke krommingen; zij wordt in
sterke mate beïnvloed door onbereken
bare en onberedeneerde gevoelsargu
menten. Maar zie diezelfde opinie be
schouwd over langer tijdvak, dan zal
men daarin lijn ontdekken. Eenmaal
BUITENLAND
LAVAL IN PARIJS.
Laval is gistermiddag op het vlieg
veld Le Bourget aangekomen. Hij werd
terstond in hechtenis genomen en
overgebracht naar de gevangenis van
Fresnes by Parjjs.
In een door het Britsche ministerie
van buitenlandsche zaken gepubli
ceerd Witboek is een nieuwe en zware
beschuldiging ingebracht tegen Pierre
Laval, namelijk, dat hij in 1940 van
plan was de Vichy-regeering tot agres
sieve actie te brengen en den nekslag
toe te brengen aan de Gaullistische
verzetsbeweging. In een telegram van
sir Samuel Hoare, die destijds Britsch
ambassadeur was te Madrid, is ont
huld, dat het plan van Laval, waarvan
Hoare door den Franschen ambassa
deur in kennis werd gesteld, inhield
het aanwenden van de Fransche vloot
en zekere Fransche militaire eenheden
bij een coup ter herovering van de
Fransche koloniën, die zich achter ge
neraal de Gaulle hadden geschaard,
voor de regeering van Vichy. Het tele
gram onthulde eveneens, dat Laval ook
was voorbereid op een botsing tus
schen Fransche oorlogsschepen en de
Britsche vloot, welke steun zou verlee-
nen aan de Gaulle. Laval was van plan
om deze actie te brandmerken als een
„aanvalsdaad van de Britsche vloot,
om de Franschen te verhinderen de
orde in hun eigen imperium te herstel
len". Hoare waarschuwde, dat een der
gelijke uitspraak een bombardement
van Vichy door Britsche vliegtuigen
ten gevolge zou kunnen hebben, en
La-vals plan is nimmer uitgevoerd.
door de branding komt de vlakke lijn
van het strand.
Van der Ven overdrijft, als hij zegt,
dat de massa als massa bereid is eens
anders geest te volgen. De massa rede
neert niet en beredeneert niet. Zü
voelt alleen, met eenige tijdruimte, in
stinctmatig zeer goed aan uit welken
hoek de wind waait, waar recht is en
waar onrecht, waar men beloften deed
en die beloften niet inwisselde. Men
onderschatte de massa niet. Zij is be
reid achter de leuze mee te loopen
in vertrouwen maar eischt dan ook
t.z.t. dat men er concreet inhoud aan
geeft. Zij wil baten zien op niet al te
langen termijn.
De leuze der vernieuwing nu, vol
doet niet, omdat ze geen concreet de
sideratum stelt en omdat ze de massa
zeer spoedig zeer zal teleurstellen.
„Medezeggenschap van den arbeider"
is een leuze; „Winstdeeling" is er een;
„Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisa
tie" is een andere. Het zijn allen begrip
pen met een concreet doel, die den dui-
delijken neerslag vormen van den ar
beid, die eraan is voorafgegaan, van
bepaalde ideeën, die ermee samenloo-
pen en die voor de naaste toekomst de
belofte van verzadiging inhouden.
Wat moet vernieuwd worden? Hoe
moet er worden vernieuwd? Brengt
vernieuwing verbetering? De leuze der
vernieuwing laat dit alles open. Zij
schept een oogenblik - na veel door
staan leed - de illusie dat alles anders,
alles beter zal worden, omdat vroeger
alles anders en slecht was. Maar als
na korten tijd zal blijken, dat héél veel
niet voor vernieuwing in aanmerking
komt, omdat héél veel goed en waar
was; als blijkt dat de menschen helaas
toch niet zooveel beter zijn geworden
en als blijkt, dat de stoffelijke omstan-
dieheden na jaren nog slechter zullen
blijken te zijn dan vóór Mei 1940, dan,
ja dan is de leus der vernieuwing reeds
lang versleten.
Hetgeen niet wegneemt, dat er in-
tusschen heel wat zal zijn vernieuwd.
Tenminste dat hopen wij.
TE BERLIJN ZAL EEN VOLKS
TELLING WORDEN GEHOUDEN.
Generaal Gorbatof heeft medege
deeld, dat de geallieerde bevelhebbers
te Berlijn besloten hebben, dat daar
een nieuwe volkstelling zal worden ge
houden. Men schat de bevolking van
die stad op het oogenblik op drie
drie-en-een-half millioen. 2.800.000
personen hebben zich voor de uitrei
king van de distributiekaarten aange
meld, doch velen willen zich niet op
geven en leven van de zwarte markt.
Gorbatof zei, dat de voornaamste
moeilijkheden wat de voedselvoorzie
ning betreft in het aanvoeren van vet,
transportvraagstukken en het niet goed
functionneeren van bepaalde distribu-
tiebureaux bestaan. De levensmidde
lenrantsoenen zijn uitsluitend geba
seerd op de hoeveelheid en de hoeda
nigheid van het werk, dat door elk in
dividu gepresteerd wordt en hebben
niets met ras, geloof of politiek te ma
ken. Alleen zijn er gevallen van be
kende nazi's, die lage rantsoenen ont
vangen, terwijl zij gedwongen worden
zwaar werk te verrichten.
Toen het Roode Leger Berlijn bin
nentrok, was de stad zonder water,
straatverkeer was onmogelijk en er
heerschten besmettelijke ziekten, voor
al onder de honderduizenden slaven-
werkers. De Russen richtten onmiddel
lijk Duitsche gemeentelijke bureaux,
politiebureaux en rechtbanken op. Het
personeel werd samengesteld uit anti
fascistische Duitschers, wier werk de
juistheid van de Russische keuze be
vestigd heeft. Zeven electriciteitscen-
trales draaien alweer in Berlijn, die
licht voor de huizen en stroom voor de
ondergrondsche spoorlijn leveren.
Bijna vijftig kilometer van de circa
70 kilometer van de ondergrondsche
spoorbaan in 1938 zijn thans weer in
gebruik. Generaal Gorbatof verklaarde
dat hij er niet aan twijfelde, of de
De slotzitting der conferentie der
„Big Three" heeft twee uur geduurd en
werd gehouden rondom een tafel, die
gedekt was met de nationale vlaggen.
President Truman, generalissimus
Stalin en de Britsche premier, Attlee,
hielden elk een toespraak. De staven
werkten onder hoogen druk om de
laatste bewoordingen vast te stellen.
De slottaak der conferentie bestond
in het opstellen van het commuiliqué,
dat niet zal worden uitgegeven vóór
hedenavond. Toen het gereed was,
vroeg Truman als voorzitter: „Is er
nog iets?" Attlee en Stalin schudden
het hoofd. Truman zeide daarop: „De
conferentie wordt verdaagd".
In korte woorden zeide Attlee Stalin
dank voor de voortreffelijke regelingen
en Truman voor zijn werk als voor
zitter. Stalin zeide daarop president
Truman en Attlee dank, evenals den
ministers van buitenlandsche zaken,
waarbij hij tevens hulde bracht aan
het werk van Churchill en Eden. Daar
op schudden allen elkander de hand
in een sfeer van de grootste hartelijk
heid. De conferentie was ten einde.
De slotzitting der conferentie is ge
houden in het Cecilienhof aan de
Wannsee, de vroegere woning van den
Duitschen kroonprins.
Welingelichte kringen alhier verkla
ren, dat de werkzaamheden der confe
rentie van Potsdam heden haar einde
zullen vinden, en dat een officieel
communiqué, waarin de verkregen re
sultaten worden uiteengezet, in d»m
loop van Vrijdag zal worden verstrekt.
samenwerking van de geallieerden zal
het wederkeerige respect voor elkan
der doen toenemen.
„De eerste dagen van het geallieerde
bestuur hebben bewezen", zoo zeide hij,
„dat wij niet alleen met succes op de
slagvelden kunnen samenwerken, doch
ook bij het wederopbouwen van het
leven en van de orde in een verwoeste
stad."
HET COMMUNIQUÉ VAN NIMITZ.
Een groot Amerikaansch slagschip
heeft Woensdag Japanneesche stellin
gen op het eiland Wake beschoten, en
scheepsvliegtuigen hebben dit eiland,
dat voorheen een Amerikaansche basis
was, gebombardeerd en onder vuur
genomen, aldus meldt het communi
qué van admiraal Nimitz. „Er werd
slechts zwakken afweer ondervonden
van de kustbatterijen en het luchtaf
weergeschut; er vielen geen dooden of
BINNENLAND
AMERIKAANSCH BEZOEK AAN
NEDERLAND.
Door de „United States Mission to
the Netherlands" is Woensdag aange
kondigd, dat een comité van elf leden
van het Amerikaansche Huis van Af
gevaardigden, hetwelk een snelle in
spectietocht maakt door Engeland en
West-Europa, volgens plan een bezoek
zal brengen aan Amsterdam en Den
Haag op Maandag en Dinsdag, 6 en
7 Augustus.
Het comité komt zich op de hoogte
stellen van de situatie in Europa be
treffende voedsel, kleeding, herstellin
gen en wederopbouw. De comité-leden
zullen te Amsterdam per vliegtuig ar-
riveeren op Maandagmorgen. Na een
lunch in Amsterdam zullen zij doorrei
zen naar Den Haag, aldaar overnach
ten en 's Dinsdags per vliegtuig naar
Duitschland vertrekken.
PLESMAN KOOPT VLIEGTUIGEN
IN DE VER. STATEN.
Plesman is vergezeld van de heeren
Van Balkom en IJsselstein Maandag
in Suriname aangekomen. De heer
Plesman verklaarde, dat hij naar de
V. St. gegaan was, om vliegtuigen aan
te koopen voor het transport van Ned.
soldaten en burgers naar Indië. Het
luchtverkeer is speciaal geschikt voor
het doordringen in het Surinaamsche
achterland, aldus Plesman.
Er gebeurt véél, maar er zyn een
massa lammelaars en lanterfanters,
die hun luiheid en sloome houding
trachten te verbergen.
HET is zoo gemakkelijk om te
zeggen; „Er gebeurt niets".
De man is niet tevreden, me
vrouw heeft geen meisje. Er zijn nog
geen schoenen, enz. enzen dus:
er gebeurt niets.
Drie weken voor den vastgestelden
tijd komt de Maas klaar. Vijftien brug
gen moesten worden verwijderd. On
telbare moeilijkheden moesten worden
weggewerkt. Thans kunnen de kolen
schepen varen tot in het hart van ons
Noorden.
Maar er gebeurt niets, zegt de niets-
doende kankeraar.
Honderdduizenden tonnen levens
middelen en grondstoffen worden er
ingevoerd. Als Tilburg stroom en kolen
heeft en de arbeiders maar willen
werken, kan in één jaar onze klee-
dingpositie op een behoorlijk peil
komen.
Maar er gebeurt niets, zegt de lan
terfantende pruttelaar.
In recordtijd lossen havenarbeiders
schepen in Rotterdam, ondanks de ge
brekkige outillage.
Maarer gebeurt niets!
Wij hebben weer gas, we hebben
electriciteit, de bakker, de melkboer,
ze komen weer aan huis. Van de be
strating zijn ze bezig overal te ruimen
en te maken.
Er gebeurt niets, zegt de alles 't beste
wetende mijnheer. „Ze zitten gras uit
de steenen te krabben, dat is alles!"
Neen, dat is niet alles! Er is veel
meer!
Er worden menschen aan het werk
gezet! Er zijn honderden arbeiders,
ingenieurs en tallooze anderen, die
hard werken en aanpakken.
Er gebeurt niets?
Er gebeurt véél, maar er zijn een
hoop lammelaars en lanterfanters, die
hun luiheid en sloome houding trach
ten te verbergen achter: „Er -gebeurt
niets"
gewonden en de aan onze schepen toe
gebrachte schade was uiterst gering",
voegt het communiqué er aan toe.
800 supervestingen hebben 6.000 ton
bommen laten vallen op vier Japan-
sche steden, t.w. Hatsjisji, Toyama,
Nagaoka-Mito en Kawaski. De aanval
len werden uitgevoerd door vliegtuigen
van de strategische luchtmacht van
generaal Spaatz.
NEDERLANDSCHE KINDEREN
IN BELGIË.
„De Gazet" bericht, dat uit tal van
gemeenten in de provincie Antwerpen
aanvragen binnenstroomen om ver
zwakte Nederlandsche kinderen te
herbergen.
Het dorpje Bornhem alleen wil reeds
104 kinderen hebben. Het blad be
weert, dat als al de Antwerpsche ge
meenten aldus hun plicht vervullen,
het geen twijfel lijdt of het globaal
aantal te plaatsen kinderen zal spoe
dig bereikt zijn.
STADSNIEUWS
BEKENDMAKING.
Reisvergunningen, vergaderingen, enz.
De Militaire Commissaris voor Lei
den en omstreken maakt békend, dat
per 1 Augustus reisvergunningen, zoo
wel als vergunningen voor bijeenkom
sten, vergaderingen en optochten die
nen aangevraagd te worden bij den
burgemeester van de plaats van in
woning.
De Militaire Commissaris voor
Leiden en Omstreken,
De Res. Majoor
Mr. F. P. E. Bloemarts.
ZWEMINRICHTING „DE ZIJL".
Watertemperatuur 18 graden.
