Drie koningskwesties
GAS!
Koninklijk geschenk
voor Limburg
Conferentie Potsdam
Ontbinding
le Canadeesche leger
BUITENLAND
Schijnwerpers op..,
Hel recht van den verdachte
en de taak van den advocaat
^Woensdag 25 Juli 1945 - No. 32
Uitgave van de Stichting
„De Burcht"
Bureaux Redactie
en Administratie
OUDE RIJN 1. TEL. 22777
Katholiek Dagblad voor Leiden en Omstreken
BVItCHT
Hoofdredacteuren: Reetoi
H. L. J. M. Sondaal en Mr.
Dr. C. Ch. A. van Haren;
Redacteur: Prof. Dr. W.
Asselbergs (Anton van
Duinkerken) en Joop Sle-
belt; Directeur: G. G. van
Elburg.
Er waren eens drie koningskinderen..
En zooals het met koningskinderen
pleegt te gaan, waren zij wel erg rijk,
maar niet erg gelukkig.
En omdat zij niet heelemaal geluk
kig waren, was het volk het ook niet
heelemaal.
Wie zal er Koning zijn in het
land van België, van Spanje
en van Griekenland?
Wanneer in een land strijd gestreden
moet worden om den Koning, dan is
het al mis Zeker onder een parlemen
taire democratie met haar noodzake
lijke politieke partijen.
Wanneer de Koning of de adspirant-
Koning de hulp van sommige groepen
der bevolking noodig heeft om op den
troon te blijven resp om op den troon
te klimmen, dan kan hij niet de buiten
en boven de partijen staande Koning
zijn, de onbewogen, centrale figuur,
welker beteekenis men in het leven
van eiken dag pleegt te onderschatten.
Maar die in bewogen tijden heel wat
anders en heel wat meer kan zijn dan
het symbool dan het ornament zooals
rechtsgeleerde heeren en politici hem
hebben gekwalificeerd.
Daarvoor wordt absoluut vereischt,
dat de Koning en dat de leden van het
Koninklijk huis zich strikt aan de
grondwet houden en dat zij geen func
ties aannemen, die hen in politiek
vaarwater brengen.
Een Koning, die tevens bevelhebber
is van het leger, loopt naar twee zijden
gevaar.
Als bevelhebber zal men hem aantas
ten, b.v. omdat hij de militair-strategi
sche talenten en ervaring mist. En te
gelijk loopt zijn koningschap ge
vaar door de critiek, welke men den
bevelhebber niet spaart. Dit houdt geen
beoordeeling in van Koning Leopold
van België.
Men stelle zich ten onzent voor, dat
de Minister van Oorlog in de Staten-
Generaal wordt geïnterpelleerd over de
gesties van den Koning of een ander
lid van het Koninklijk Huis in diens
kwaliteit als bevelhebber der Strijd-
krachten
Ons land mag zich gelukkig prijzen,
omdat wij een koningshuis hebben dat
door een angstvallig constitutioneel
beleid inderdaad de geheele natie ach
ter zich weet.
En omdat in de buitengewone tijden
sinds 1940 het Huis van Oranje we
derom onsterfelijke diensten aan het
vaderland heeft bewezen
Gelukkig het land, dat geen konings
kwestie kent en toch een Koning heeft.
Vrijdag a.s. begint in de ge
meente Leiden en Oegstgeest de
distributie van gas van 11-13 uur.
De buitengemeenten volgen
eenige dagen daarna.
Naar een A.N.P.-Aneta medewerker
verneemt heeft H. M. de Koningin den
wensch te kennen gegeven een hoe
veelheid grenenhout ter beschikking te
stellen van het geteisterde platteland
van Noord- en midden-Limburg. Het
is niet de bedoeling, dat dit hout wordt
verwerkt voor den opbouw van boer
derijen en dergelijke, daar zulks als een
overheidstaak is te beschouwen. Het
is het verlangen van H. M. de Ko
ningin, dat het hout voor het herstel
van de nood-onderkomens, waarin de
bevolking tijdelijk verblijft, wordt ge
bruikt. In verband hiermede z,al de
kon. houtvester een bezoek brengen
aan de geteisterde gebieden van N.-
en midden-Limburg ten einde een in
druk te krijgen van wat benoodigd is
voor de uitvoering van de plannen van
H. M. de Koningin, waarvan men in
Limburg met groote dankbaarheid en
vreugde kennis heeft genomen.
De politieke correspondent van Reu
ter schrijft, dat de conferentie te Pots
dam haar laatste zitting gehouden
heeft, voor de Engelsche politieke lei
ders naar Engeland zullen terugkeeren
om daar het resultaat van de verkie
zingen af te wachten.
Volgens gezaghebbende kringen al
hier verwacht men niet, dat de confe
rentie langer dan een dag zal worden
onderbroken. Churchill, Attlee en Eden
zullen waarschijnlijk Woensdagnamid
dag naar Engeland vertrekken en Vrij
dag terugkeeren. Truman en Stalin
zullen zich Donderdag vermoedelijk
onthouden van belangrijke bespre
kingen.
Men meent te weten, dat de confe
rentie te Potsdam niet voor begin
Augustus zal eindigen en dat zekere
Amerikaansche deskundigen, die de
slotfaze der conferentie moeten bijwo
nen, op 1 of 2 Aug. uit Washington
zullen vertrekken.
Het eerste Canadeesche leger zal per
31 Juli als formatie te velde worden
ontbonden, zoo heeft de minister voor
nationale defensie bekend gemaakt.
Generaal H. D. G. Crerar, die per
31 Juli het commando zal neerleggen,
zal dien dag met het troepenschip „Ile
de France" naar Canada vertrekken.
Tegelijk met het vertrek van generaal
Crerar zal de naam van het te velde
blijvende Canadeesche leger veranderd
worden in .Canadeesche strijdkrachten
in Nederland".
Luit. generaal Charles Foulkes keert
terug naar Canada en wordt chef van
den generalen staf.
De twee overzeesche corpsen hebben
opgehouden als zoodanig te bestaan.
Zij worden opgenomen in de Canadee
sche strijdkrachten in Nederland, dat
den status van een legercorps zal
hebben.
Generaal Crerar, die in Canada offi
cieel zal worden ontvangen door den
minister-president Mackenzie King,
zal na zijn aankomst 30 dagen met
verlof gaan en dan voor ongeveer 6
weken naar Ottawa terugkeeren ten
einde zijn officieele rapporten te vol
tooien. Daarna gaat hij met groot
verlof.
POTSDAM BLIJFT EEN
GESLOTEN BOEK.
Londen, 23 Juli. (Reuters bijzondere
correspondent te Potsdam meldt, dat
de geheimzinnige sfeer die de confe
rentie van de „Big Three" omhult,
vandaag is versterkt. Maandagavond
was er geen enkele inlichting, hoe dan
ook, van de Britsch, Russische of
Amerikaansche delegatie beschikbaar.
Men acht het niet waarschijnlijk,
dat Stalin en Truman de besprekingen
voortzetten tijdens Churchills afwe
zigheid.
Een Amerikaansche radio-omroeper
heeft Maandagavond in een uitzending
uit Berlijn gezegd:
„Een deel der Amerikaansche dele
gatie is reeds uit Potsdam vertrokken.
Wie het zijn en waar zij heen gaan,
vormt een van die verboden onder
werpen, ditmaal veeleer verboden om
veiligheidsredenen dan vop grond van
het politiek belang."
De omroeper voegde hieraan toe:
„nog een afdeeling van de Amerikaan
sche groep maakt zich gereed te ver
trekken voor een nieuwe etappe van
de tocht, die de groep van Washington
naar een volkomen nieuw gebied zal
brengen, dat voor U evenzeer een ver
rassing zal zijn als het voor mij was,
toen ik er voor de eerste maal van
hoorde."
HOE DENKEN DE ENGELSCHE
VROUWEN ER OVER
Wij laten hier drie ingezonden stuk
ken volgen in de .Sunday Express", in
zake de opheffing van het anti-ver
broederingsverbod in bezet Duitsch-
land.
Mrs. Crews uit Croydon schrijft:
„Nog geen twee minuten nadat Monty
het verbod had opgeheven, waren onze
Tommies al mei Duitsche vrouwen aan
den gang, niet erg plezierig nieuws
voor de Britsche vrouwen thuis. Als
onze soldaten na nauwelijks twee
maanden vrede op een dergelijke wijze
reageeren, dan mag ik gerust zeggen,
dat wij den vrede voor goed verloren
hebben. Niet de Britsche vrouw, maar
de Britsche man is weekhartig en een
slechte hater en wij warden opnieuw
belachelijk gemaakt voor de Duitschers
Wij vrouwen vergeten niet licht de af-
geloopen zes ellendige jaren en ik ben
er dan ook zeker van, dat geen enkele
fatsoenlijke vrouw, die zichzelf Britsch
mag noemen, zich met Duitschers
wenscht te verbroederen. Wel mis-
HET VERRE OOSTEN
350 vliegtuigen hebben een hevigen
aanval gedaan op het grootste Japansche
vliegveld in China in de omgeving van
Sjanghai. Een Japansoh konvooi op de
rivier de Whangpo werd aangevallen;
drie schepen werden tot zinken ge
bracht, waaronder een torpedojager;
waarschijnlijk zijn nog tien andere sche
pen tot zinken gebracht.
JAPAN
Bij den aanval op de marinebasis Koere
werden zes Japansche oorlogsschepen
beschadigd, twee slagschepen, een vlieg-
dekschip, drie kruisers. De slagschepen
behoorden tot de Ise-klasse. Twee krui
sers werden hevig beschadigd en de
derde licht. Nimibz deelde mede, dat
Britsche vliegtuigen aan den aanval te
gen Koere deelnamen. Behalve Koere
werden ook andere doelen bestookt,
vliegvelden, onder andere Kamikazi, ver
der Nagoya.
Kruisers en torpedojagers van de
derde vloot hebben de basis voor marine
vliegtuigen, Koesjimoto, het luchtvaart
radiostation, Sjionomisaki, en andere
militaire installaties in de omgeving
van Koesjimoto op het Zuidwestelijk
deel van Honsjoe beschoten.
LEVANT.
Een der neteligste punten, die tot
dusver tusschen Frankrijk en de Levant-
staten hangende waren, zal morgen zijn
beslag krijgen. Dan zullen n.l. 20.000
manschappen van de zg. troupe§ specia-
les plaatselijke gerecruteerde troepen
door de Franschen worden overgedra
gen aan het toezioht van de Libaneezen
en Syriërs zelf. De Libaneesohe leden
van de militaire missie, die de over
dracht behandelt en mededeeling deed
van het begin van deze actie, zeide, dat
de Fransche controle op deze troepen
officieel zal eindigen op 31 Juli midder
nacht.
ITALIË
De Zwitsersohe radio heeft vanavond
een bericht doorgegeven, komende van
de Zwitsersch-Italiaansche grens, vol
gens hetwelk Vittorio Mussolini, de oud
ste zoon van den „Duoe", zich aan de
geallieerde troepen heeft overgegeven
en zioh thans in een interneeringskamp
bevindt.
POLEN
De EK. aartsbisschop van Westmin
ster mgr. dr. Griffin, heef.t hedenavond
in een betoog te Birmingham een plei
dooi gehouden voor het herstel van een
vrij Polen. Hij verklaarde, dat het ge
heele politieke en sociale leven van Po
len in feite, hoewel niet in naam, onder
de striktste controle van de sovjet-auto
riteiten staat. Niet de minste politieke
oppositie wordt toegelaten. Een overwel
digende meerderheid van de Polen, die
thans in het buitenland zijn, wenscht
niet naar het Polen van thans terug te
keeren. Er zijn vele teekenen, die er op
wijzen, dat Midden-Europa een Weste
lijke uitbreiding van de sowjetmacht
wordt. Indien een zoodanige politiek
door de vereenigde naties wordt toege
laten, zal Europa verdeeld worden in
twee blocs met noodlottige gevolgen voor
de toekomst van de wereld.
BIRMA
Naar Campbell, Reuter's speciale cor
respondent meldt, zijn ongeveer duizend
Japanneezen, onder wie ook generaal-
majoor Koba, op wden in het bijzonder
jacht gemaakt was, gisteren op den der
den dag van de Japansche massale po
ging den honderd km. breeden geallieer
den corridor tusschen Nyaunglehin en
Toegon te passeeren, naar de andere zijde
v. d. rivier de Sittang overgestoken. Mien
neemt aan, dat gen. Koba bij zijn vlucht
afwisselend van paarden en olifanten ge
bruik heeft gemaakt. Van het oorspron
kelijke totaal van 9000 Japanneezen, om
singeld in het gebied ten W. v. den weg
Rangoen-Mandalay zijn er nog slechts
2500 overgebleven; de anderen, met uit
zondering van diegenen, die ontsnapt
zijn, zijn gedood of gewond.
Er zit op het oogenblik een
Nederlander in de gevange
nis, die onschuldig is.
Dat komt méér voor tegenwoordig.
Het gekke van het geval echter is, dat
de P.O.D. den onschuldige niet meer
kan vinden!
Hij dreef zaken te zamen met zijn
broer, die N.SH.-er is. Per abuis
pakte men den verkeerden broeder en
liet den broer die „verkeerd" is, loopen.
Er zijn in de eerste enthousiaste da
gen na de bevrijding meer vergissingen
begaan door al te ijverige lieden.
Er lit hier een belangrijke functie
voor den advocaat, die tegen een
gangbare leekenopvatting in, heele
maal niet tot taak heeft om wit te
noemen wat zwart is, maar die het
recht moet dienen.
Aanvankelijk meende de P.OD., dat
er geen contact tusschen verdachte en
advocaat behoefde te bestaan. Dit al te
Duitsche standpunt is gelukkig spoedig
verlaten. Bij rondzendbrief van 4 Juli
aan alle opsporingsdiensten heeft het
M.G. bepaald:
1) dat advocaat en verdachte onbe
perkt briefverkeer mogen hebben;
2) dat de advocaat den verdachte
éénmaal mag bezoeken met de moge
lijkheid dit te herhalen;
3) dat de advocaat het recht heeft
tot inzage der stukken.
In een vergadering van de Haagsche
balie van 7 Juli 1.1. is deze voor het
geheele land geldende regeling nog
eens van de zijde van het M.G. beves
tigd en uiteengezet.
Het M.G.-Leiden zegt: NEEN.
Wat doet nu echter het militair com
missariaat te Leiden? Het negeert een
voudig de van hoogerhand gegeven in
structies en weigert den advocaat bot
weg inzage van de stukken onder ver
wijzing naar het niet ter zake dienende
artikel 50 van het Wetboek van Straf
vordering.
Men zegt niet b.v.: „Onze interne
organisatie is nog nit voltooid en de
dossiers zijn tot onzen spijt nog niet
gereed"; neen men wijst den advocaat
eenvoudig de deur
schien wat werk betreft, maar toch
zekerniet voor plezier alleen- Wat zou
den onze mannen in Duitschland wel
zeggen, als de Duitsche soldaten hier
met de Britsche vrouwen zouden om
gaan".
Miss Wichelow uit Londen, een ge
wezen arts, schrijft: „Nu blijft blijk
baar voor haar, die in de rij moeten
staan en die zich met „utilitykleeren"
moeten behelpen, niets anders over
dan hier de aantrekkelijk gekleede
Duitsche bruidjes van ons bezettings
leger te verwelkomen".
De heer White, uit Liverpool, schrijft
echter, dat Engelsch-Duitsche vriend
schap en samenwerking slechts door
verbroedering kan worden verkregen
en versterkt. Een dergelijke vriend
schap is noodzakelijk voor den toe-
komstigen vrede en de veiligheid van
Europa.
Het complot tegen Hitier.
Rolf Freiherr von Horadam, die
wordt aangeduid als „een der voor
naamste samenzweerders" in het mis
lukte complot tegen Hitier, heeft een
uitvoerig artikel geschreven over het
geen toentertijd in Dresden is ge
beurd. Begin 1944 werden in Dresden
de eerste plannen gesmeed om van
Hitier bevrijd te raken. Het was de be
doeling garnizoenscommandanten, die
tegen Hitier waren, in het geweer te
roepen. Een opmarsch naar Berlijn
werd ontworpen; munitiedepots en
openbare gebouwen zouden bezet wor
den.
De in Dresden bevelvoerende gene
raal, Mehnert, droeg er zorg voor, dat
von Horadam 52 officieren en 4900
manschappen tot zijn beschikking
kreeg van de oefenschool in Mylowik
(Praag). Op 20 Juli ontving districts
commandant Lohse in Dresden tegen
half elf een telegram, dat Hitiers dood
meldde, maar spoedig volgde 'n tweede
telegram met de mededeeling, dat de
fuehrer nog leefde. Dit leidde tot mis
lukking van den opstand..
